GEMEENTE LEIDERDORP. # Class.nr. \.~X (J. Ingekomen V 2 JULI Kopie naar: B. Weeknr. afd. Afdoening:

ijr

GEMEENTE LEIDERDORP Nr.

|Afd.QQ\

Class.nr.— \ . ~ X

(J

Ingekomen V 2 JULI 2010 Kopie naar:

#

-i«-

Rijnhart

B Gemeenteraad van Leiderdorp Postbus 35 2350AA LEIDERDORP

wonen

Weeknr.afd. Afdoening:

ONDERWERP DATUM INLICHTINGEN

RijnhartWonenjaarstukken 2009 8juli 2010 deheerJ. Kol,tel.071- 5890470

Geachteledenvanderaad, In bijgaandjaarrapport presenteert Rijnhart Wonenhaarjaarcijfers. Duidelijk isdatdecrisis inde woningmarkt ook RijnhartWonen nietbuiten schotlaat. Nahetverliesvanca.5miljoen in 2008 kwam hieropnieuw eenverliesvaneenkleine8 miljoenbij. Hierbij moetwel duidelijk onderscheidwordengemaakttussen het resultaatopbasisvan normale bedrijfsvoering en hetresultaat op basisvandiversewaarderingsregels (of boekhoudkundige afspraken). Doordat bijvoorbeeldde huurverhoging heelvoorzichtig ismeegenomenvoorde komendejaren, werd het woningbezitvan Rijnhart Wonen minder waard.Intotaal zelfsruim 6miljoen. Verliezenvandezeomvangwerdenal medio2009voorspeldendaarom isde koersafgelopen halfjaar aanzienlijkverlegd. Deplannenzijnvastgelegd ineenambitiedocument 2010dat inaprilis gepresenteerd.Verliezenvandezeomvangzullendoordezekoerswijziging niet meervoorkomen in2010 Daaromhebben zowel het Centraal FondsVolkshuisvesting (CFV)alshetWaarborgfondsSociale Woningbouw (WSW) hungoedkeuring gegevenaandeplannenvan RijnhartWonen.VolgenshetWSWis RijnhartWonenonverminderd kredietwaardig. HetCFValsexterntoezichthouder voegt hieraan toedat hetvermogenvoldoendeisomalle risico'sde komendetijd te kunnenopvangen (hoogst haalbareoordeel AV Ï °?r
drs.J.C.deVries, directeur-bestuurder Bijlagen:1 Rijnhart Wonen Bolderikkamp 12 - Leiderdorp Bennebroekweg 12 - Zoeterwoude

Postbus 21 - 2350 AA Leiderdorp T 071 589 04 70 - F 071 589 27 02 [email protected] w w w . r i j n h a r t w o n e n . n l

K

Rijnhart wonen

Rijnhart Wonen Jaarrapport 2009 J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 -J A A R R E K E N I N G 2 0 0 9

LEIDERDORP, 15 JUNI

2010

Stichting Rijnhart Wonen Vestigingsadres Postadres Telefoon Fax Internet E-mail algemeen

Bolderikkamp 12 Postbus 21, 2350AA Leiderdorp

071 589 04 70 071 589 27 02 www.rijnhartwonen.nl [email protected]

Managementteam Directeur bestuurder Manager Woon-en Wijkbeheer Manager Bedrijfsbeheer Manager Vastgoed

de heer J.C.deVries mevrouw A. Timmers mevrouw C.W. de Kievita.i. mevrouw E.H. Schoep

Raad van Toezicht Voorzitter Vicevoorzitter Lid Lid Lid Lid Lid

de heerT. Meijer de heer N.M. Kuenen de heer B.D.W.LC. Muller mevrouw C.J. Schippers de heer B.G.M. Geerdink de heer J. la Croix de heer A.H. de Koning

Overige gegevens Akte van oprichting 21 maart 1946. Inschrijving in het openbaar register van de Kamervan Koophandel 28023118

Destichting heeft alswerkgebied degemeenten Zoeterwoude en Leiderdorp.

Inhoudsopgave Voorwoord.

Verslag Raad van Toezicht Inleiding De Governancestructuur Deelnemingen Samenstelling van de Raad van Toezicht Vergoedingen Mutaties De directeurbestuurder Beloning van de vertrokken directeurbestuurder Beloning van de nieuw aangetreden directeurbestuurder Het functioneren van de Raad van Toezicht Besprekingen van de Raad van Toezicht Werkwijze Onderwerpen en besluiten Evaluatie van het functioneren van de Raad van Toezicht. Evaluatie van de fusie. Integriteit en de RvT. Onafhankelijkheid De remuneratiecommissie. Verklaring van de Raad van Toezicht

6 6 6 6 6 8 8 8 8 9 9 9 10 10 11 12 12 12 12 13

Verklaring Bestuur Transparantie besteding middelen en vermogen Visitatie Samenwerking en Belanghouders In control verklaring

14 14 14 14 15

Speerpunten van maatschappelijk ondernemen Missie Visie Ondernemingsplan Ontwikkelingen 2009 Veranderende omgeving Prestatieafspraken gemeenten Plannen voor 2010

17 17 17 17 17 17 18 18

Woonlasten en betaalbaarheid Opgave in 2009 in Leiderdorp en Zoeterwoude Kernvoorraad per gemeente Goede woningen met een betaalbare prijs Betalingsachterstand en ontruimingen Energiebesparing Energieprestatie Energiemaatregelen Plannen voor 2010:

19 19 19 19 20 20 20 20 20

Leefbaarheid in wijk en buurt Opgave in 2009 Schoon, heel en veilig Politie keurmerk Zichtbaar in wijken en kernen Plannen voor 2010 Dienstverlening Opgave 2009

21 21 21 21 21 22 23 23

Klanttevredenheid /KWH Verhuringen Woonruimteverdeling Analyse woningzoekenden en woningvoorraad Wonen welzijn en zorg Bewonersparticipatie Huurdersverenigingen Klachtencommissie Ontwikkeling van dienstverlening Klantgericht werken KCC Plannen voor 2010 Woonkwaliteit en gebiedsontwikkeling Opgave 2009 Nieuwbouw Ontwikkeling plannen nieuwbouw en ontwikkeling Maatschappelijk vastgoed De Ommedijk Sociaal statuut Huisvesten van bijzondere doelgroepen Planmatig onderhoud Groot onderhoud en renovatie Plannen voor 2010 Organisatie Opgave 2009 Organigram Opleidingen Doorontwikkeling interne organisatie Stagiairs Ziekteverzuim Plannen 2010 Middelen Opgave 2009 Financieel resultaat Besteding huuropbrengsten per euro Resultaat bedrijfsvoering Bedrijfswaarde Onrendabele investeringen projecten in ontwikkeling Vermogenspositie Financieringen en beleggingen Liquiditeiten Risico's Nevenstructuur Rijnhart Wonen Plannen voor 2010

23 24 24 24 25 25 25 26 27 27 28 29 29 29 29 29 29 30 30 31 31 31 32 32 32 33 33 33 34 34 35 35 35 36 36 37 37 38 38 39 39 40 40

Accountantsverklaring

41

Jaarrekening 2009

45

Voorwoord Eenpuzzelis het... ....om koerstebepalen inroerigetijden ....om opdestevigeheipalen van het verleden detoekomstvan RijnhartWonen uit te bouwen ....om altijd 'Dichtbij huis'tezijnenthuistegevenvooronzeklanten.

Datschreven wij inonze kerstkaart opdevalreepvan2009. Enhetwas inderdaad een puzzel.Dathet roerigetijden zijn inonzeomgeving,zalgeenenkelewoningcorporatie ontkennen.Jehoefde in2009de krant maaropenteslaan,of hetgingover delokale,regionale of landelijke woningmarkt. Zeldenwasde berichtgeving optimistisch. Voor Rijnhart Wonenwas het intern ook roerig.2009waseenjaar volvanveranderingen. Nietalleenheb ik hetstokje alsbestuurder van mijnvoorganger deheerVerdoesovergenomen,maarook zitten opalle posities inhet ManagementTeam nieuwe managers. Erwerd bijvoorbeeld gestart metde bouw vaneen voor Rijnhart Wonenongekendgroot encomplex nieuwbouwproject DeOmmedijk. Kantoren werden gesloten engeopend enzowarener meerveranderingen enontwikkelingen. Daarbij bleken nietalle heipalenvan hetverleden steviggenoeg of zatenzeindejuiste grondlaag.Op onderdelen hebbenwij nieuwe palengeslagen ofoude palendieper inde bodemgeslagen.Zohebben wij in2009ter voorbereiding op hetjaarplan 2010 kritisch gekeken naardetoepassing ende houdbaarheid van het beleidsplan 2009-2013. Hierendaar hebbenwij nieuw beleidgeformuleerd omdeuitdagingen die vanuit demarkt oponsafkwamengoedoptevangen.Zoisereind2009eennieuwe portefeuillestrategie vastgesteld waarin de nieuwbouwambitieverlaagd isnaar ongeveer 500huurwoningen. Maarookis beslotenomvoor heteerstopgrote schaal (ca.450) huurwoningen tegaanverkopen.In dit verslagjaar hebbenwij opnieuw eenforsverlies genomenvan ruim 7miljoen.Datisforsendatzagenwij alsnelop onsafkomen medio 2009. Daaromzijn indetweede helft van hetjaar plannen ontwikkeld om herhaling te voorkomen. In de begroting enjaarplan 2010 hebbendezeplannenaleen plekgekregen. In 2010wordt weer eenaanzienlijk positief resultaatverwacht waardoor onzereservesweer kunnengroeien. Alonze beleidsaanpassingen hebbenwij verwoord ineenambitiedocument dat begin 2010verspreidis onder onzestakeholders. Samenmet het beleidsplan'Dicht bij huis'ligter een mooi paletaanambities om in2010verder te puzzelen. Dehoekjes ende randenzijn algelegden her enderworden alonderdelen zichtbaar. Wij sloten onze kerstkaart af metdatwij met passiedoorgaan.Ookdaagden wijonze stakeholders en relaties uit samen metonsde resterende stukjes opdejuiste plekteleggen. Wat in2009 leidendwasenwat ook in2010onsdrijft isons motto'Dicht bij huis'. In ditverslag kuntu lezenopwelke manier wij thuisgavenvoor onzeklanten. Leiderdorp, 15juni 2010 JandeVries directeurbestuurder

Verslag Raad van Toezicht Inleiding In ditjaarverslag legtde RaadvanToezicht verantwoording afover de uitvoering vanzijntakenen verantwoordelijkheden alstoezichthouder. DeRaad,evenals het bestuur,volgt inbeginsel de bepalingen vandeGovernance CodeWoningcorporaties endeAedes Code.Daarwaar deCodesom redenen niet worden gevolgd,zaldit worden toegelicht.

De Governancestructuur Rijnhart Wonen iseenstichting. Het bestuur vandezestichting wordt ingevuld doorde directeurbestuurder. Dezelfstandige bevoegdheden vandedirecteurbestuurder staanvermeld inde statuten van Rijnhart Wonen.Dedirecteurbestuurder heeft voor het nemenvaneenaantal,inde statuten benoemde,besluiten devoorafgaande goedkeuring vande RvTnodig. Destatuten vermelden detakenen bevoegdheden vande RvT,de uitwerking daarvan isvastgelegd in het Reglement RaadvanToezicht. Daaropaansluitend isereenstelselvanafsprakentussen de RvTendedirecteurbestuurder beschreven in het Directiestatuut. DeRaadvanToezicht bestaat uit zeven leden inclusiefdevoorzitter. Alstoetsingskader voor het uitoefenen vanzijntaken hanteert de RvT: beleidsplan,jaarplan/begroting,directiestatuut, prestatieafspraken en portefeuillestrategie. Voornamelijk dient dittoetsingskader voor het beoordelen vanende besluitvorming rondstrategiebepaling, het bepalenen realiserenvandevolkshuisvestelijke doelen enhetzeker stellenvan definanciële continuïteit. Daarnaast maaktde RvTgebruikvandesystemen,rapportages envastleggingen zoals bepaald isindeGovernance Codewaaronder de kwartaalrapportage. Input voor detoezichttaak wordt sinds2009ookverkregen uit gestructureerd overleg met stakeholders zoalsde huurdersorganisaties endeondernemingsraad. Doorde remuneratiecommissievindtjaarlijkseen beoordelingsgesprek plaats metdedirecteurbestuurder. In dit gesprek worden ook degemaakte prestatieafspraken getoetst. Ookzijner regelmatig gesprekken tussende Raadende directeurbestuurder in het kader vandeadviesfunctie. DeRvTevalueert zijn eigenfunctioneren in hetjaarlijkse zelfevaluatiegesprek. In afwijking vandeGovernanceCodekentde RvTgeenauditcommissie.Vóór defusie beschikten beidecorporaties niet over eenauditcommissievanwege hun beperkt geachteomvangen complexiteit. Echter, metde inmiddels opgedaneervaring naeenjaar fusie,heeft de RvTbijde zelfevaluatie over 2009geconstateerd datdeomstandigheden zodanig zijn gewijzigd dat het instellenvan eenauditcommissie in 2010 moetworden heroverwogen.

Deelnemingen Destichting Rijnhart Wonen heeft eendochteronderneming,genaamd Projectontwikkeling Engelendaal Leiderdorp BV.Dezevennootschap heeft een 50%deelneming inde "V.o.f. Schansenen Dreven".De partner indezeV.o.f. isPanagro Projectontwikkeling BV,ookmeteenbelangvan50%.DoordeV.o.f. wordt het project"Schansen en Dreven"gerealiseerd. DeRvThoudtooktoezicht opdeze deelnemingen door o.a. kenniste nemenvandejaarstukken en begroting vande BVendeV.o.f.

Samenstelling van de Raad van Toezicht Desamenstelling vande RvTinhetverslagjaar dateert van 1 januari 2008,metdienverstande dattwee ledenzijn herbenoemd per 1 januari 2009. Dit betreft mevrouw CJ. Schippersende heerJ. laCroix.Over deze herbenoeming isgerapporteerd inhetverslagjaar 2008. Degenoemde datum 1 januari 2008 isde datumvandefusietussen deWoningstichting Willibrord endeAlgemeneWoningstichting Leiderdorp.De samenstelling vande RvTwashet resultaat vaneen in 2007door eenselectiecommissie, met hulpvaneen extern bureau,uitgevoerde selectieprocedure, waarbij devoor defusievastgelegde uitgangspunten leidend zijn geweest. In overeenstemming metdestatuten worden de ledenvande RvTbenoemdvoor een periodevan4jaar. Bijdestart vandefusiecorporatie iseengespreid rooster vanaftreden gekozenom samenvallend vertrek van ledentevoorkomen. Leden kunnen maximaaltwee maalvoor herbenoeming in aanmerking komen. DeRvTbestond in2009 uit devolgendeleden:

Functie

Geboortedatum

Deskundigheidsgebied

Datum l e benoeming

Datum benoeming

Aftredend per

Dhr.T. Meijer

voorzitter

19-11-40

zorg/bestuurlijk/ financiën/P &O

01-01-04

01-01-08

31-12-11

Dhr. N.M. Kuenen

Vicevoorzitter

06-07-40

31-12-09

Ja( 1 periode)

lid

07-06-48

01-01-08

31-12-09

nee

lid

09-05-58

01-01-08

31-12-10

nee

Mw. CJ. Schippers Dhr.J.la Croix*

lid

10-02-65

01-09-06 (06-06-02) *** 01-01-03 (23-06-97) *** 01-09-06 (25-05-00) *** 01-01-05

01-01-08

Dhr. B.D.W.LC. Muller Dhr. B.G.M. Geerdink

Economisch juridisch bestuurlijk juridisch

01-01-09

31-12-12

lid

18-11-48

01-01-08

01-01-09

31-12-12

Ja(l periode) Ja(l periode)

Dhr. A.H. 01-01-08 lid 28-04-70 18-02-03 de Koning** * Lidbenoemdopvoordrachtvandehuurdersorganisatie DeHuurderij ** Lidbenoemdopvoordracht vande Huurders BelangenOrganisatie Leiderdorp(HBOL) *** Zijn reedseerder benoemd geweestalsbestuurslid

31-12-10

bestuurlijk/zorg/ juridisch/financieel/ soc. maatschappelijk Volkshuisvesting projectontwikkeling Financiën bestuurlijk volkshuisvestelijk financiën

Herbenoeming mogelijk Ja( 1 periode)

Ja(l periode)

Functiesennevenfuncties leden RaadvanToezicht DeheerT. Meijer isgepensioneerd enwasvoorzitter vande Raadvan BestuurvandeZorggroep Horst-en Vlietstreek, de rechtsvoorganger van Florence.Zijn relevante nevenfuncties zijn: • LidRaadvanCommissarissen Rabobank Leiden,Leiderdorp enOegstgeest • Voorzitter adviescommissie Sociale Begeleiding RijnlandZiekenhuis • CommissarisVakslagers LeiderdorpBV • Voorzitter vandeStichting VriendenvandeMarekerk Deheer Ir. N.M. Kuenen isgepensioneerd enwasdirecteurbestuurder vanAPVNederland BVte Houtenen Belgium NVteBrussel. Zijn relevante nevenfuncties zijn: • BestuurslidVOMI(Vereniging vanOndernemers inde Metaalindustrie) • Bestuurslidvereniging Machevo • BestuurslidtennisclubZTC Deheer B.D.W.L.Chr.Mullerwastot 1december 2005werkzaamalsBeleggingsjurist bij INGInvestment Management. Deheer Drs.B.G.M.Geerdink islidvanhetcollegevan bestuur van het ROCMondriaante DenHaag. Zijn relevante nevenfuncties zijn: • Voorzitter stichting Klaverhalte Zoeterwoude • Voorzitter stichting saMBO-ICTteWoerden • Lidraadvantoezicht forensisch centrumTeylingereindte Sassenheim Mevrouw CJ.Schippers isstadsdeeldirecteur van Leidschenveen-Ypenburg bijdegemeente DenHaag.

APV

Deheer Drs.J.laCroix isInterim-manager bijYda BVteRotterdam. Zijn relevante nevenfuncties zijn: • Plv.voorzitter Deelraaddeelgemeente Kralingen-Crooswijk te Rotterdam • Lid Hoofdbestuur Verenigingvoor kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB)te Dordrecht • Lid Hoofdbestuur Landelijke Organisatie Begraafplaatsen (LOB)te Dordrecht • Bestuurslid Oorlogsverzetsmuseum Rotterdam • Voorzitter WE Rubensstraat 18-32te Rotterdam • Lidvande RaadvanCommissarissen Woningbouwvereniging Hoekvan Holland Voorzitter RaadvanToezicht Integrale Zorggroep Eerstelijn Rijnmond(IZER) Visitator Raeflex Deheer A.H. deKoning ismanager inhetSharedServiceCenter Accounting bij KPN Telecom. Zijn relevante nevenfunctie is: Lidvande Rekenkamer gemeente Leiderdorp.

Vergoedingen Debeloningvande ledenvande RvTisvastgesteld conform de handreiking voor honoreringvan toezichthouders,opgesteld door deVereniging vanToezichthouders, deVTW. Dewijziging indehoogte vande beloningvindt plaats in navolging vandeverhogingen vandeCAOWoondiensten. Dehoogtevande beloning wasvoor 2009door de RvTalsvolgtvastgesteld: € 8.484,- voor devoorzitter, € 6.767,- voor devicevoorzitter, € 5.454,- voor deleden.

Mutaties Vantwee ledenvande Raadliepdetermijn af per 31-12-2009. Dit betreft deheer Muller, niet herkiesbaar, ende heer Kuenen,wel herkiesbaar. Voor hetvoorzien indevacature door hetvertrek vandeheer Muller heeft de RvTeencommissiesamengesteld. Dezecommissie heeft eenextern bureau ingeschakeld voor het procesvanwerving enselectie. Decriteria waaraan dete benoemen commissaris moetvoldoen zijnvante voren inde RvTbesproken. Metde resultaten hiervan isde bestaande profielschets geactualiseerd en toegespitst opdezevacature.Opvoordracht vandecommissie iseen kandidaatdoor de RvTbenoemd.De geselecteerde kandidaat voldeed aandeeisenvande profielschets, maar kreeg kort naindiensttreding een andere functie die nietteverenigingen was metde rolvantoezichthouder. Dekandidaat heeft zichdirect teruggetrokken. In 2010zaldevacature opnieuw worden uitgezet. Naeenevaluatie door de Raadheeftde voltallige RvTbeslotentot herbenoeming vande heerKuenen.

De directeurbestuurder In hetverslagjaar heeft ereenwijziging in het bestuur plaatsgevonden. Pereind mei 2009 isde arbeidsovereenkomst metdevoormalige directeurbestuurder, de heerA.Verdoes,beëindigd met gebruikmaking vandeVroeg Pensioen Regeling omgezondheidsredenen. Uiteenexternewerving-en selectieprocedure, uitgevoerd in 2008,isde heerJ.C.deVriesgeselecteerd omdeheerVerdoesopte volgen alsdirecteurbestuurder. Deheer DeVries isop 1april 2009 indienst getreden en heeft perdie datum het bestuurvandeheerVerdoesovergenomen.

Beloning vande vertrokken directeurbestuurder Dearbeidsovereenkomst metde heerVerdoeswas perfebruari 2006aangepast aandeadviesregeling Izeboud. Zijn bestaande rechtenwerdendaarbij gerespecteerd. Debezoldiging vandeheerVerdoesper 1januari 2009 bedroeg € 8.351,- bruto per maand.Hetvariabele inkomen bedroeg€ 6.852,- brutoop jaarbasis. Bij hetvertrek vande heerVerdoes iseeneenmalige storting ter grootte van€ 50.000,-gedaan indeVroeg Pensioen regeling. Hiermee werdeengedeeltelijke compensatie gerealiseerd voorde pensioenschade welkeontstaan isdoor vroegtijdig vertrek omgezondheidsredenen. In onderstaande tabel zijn alle inkomensbestanddelen vandebestuurdersvermeld.Ookdearbeidsvoorwaarden bij de uittreding vande heerVerdoeszijn hierinopgenomen.

Beloning vandenieuw aangetreden directeurbestuurder Dearbeidsovereenkomst ende benoeming alsbestuurder isvoor onbepaaldetijd metde heerJ.C.deVries aangegaan. Debezoldiging iseveneens inovereenstemming metdebepalingenvande adviesregeling Izeboud. Hetaanvangssalaris bedraagt€ 7.800,- bruto per maand.Deindexering van hetsalarisvolgtde CAOWoondiensten. Eriseensysteem vanvariabele beloning waarbij dedirecteurbestuurder jaarlijkseen beloning kanontvangen vanmaximaal 7%van het brutojaarsalaris,afhankelijk vande matewaarinde overeengekomen prestaties zijngerealiseerd. In het beoordelings-enevaluatiegesprek vande remuneratiecommissie metdebestuurder iseenvariabele beloning toegekendvan 7%van het brutojaarsalaris opgrondvan het realiserenvan deovereengekomen prestatieafspraken. Omhem moverende redenen heeft debestuurder afstand gedaan vandezevariabele bonusover hetverslagjaar 2009. Dedirecteurbestuurder neemtdeel inde bij decorporatie geldende pensioenregeling vandeStichting Pensioenfonds Woningcorporaties (SPW). Depremieverdeling tussenwerkgever enwerknemer isvolgens deafspraken indeCao-loondiensten.Aandedirecteurbestuurder iseenleaseauto ter beschikkinggesteld. Dedirecteurbestuurder ontvangt een brutoonkostenvergoeding van€ 350,-permaand. Dedirecteurbestuurder maaktgebruik vandedoor deStichting afgesloten collectieve spaarloonregeling. Nevenfuncties: • Lidvan hetdirecteurencontact vanAedes • LidvandeVWHR(Vereniging Woningcorporaties Holland Rijnland) Lidvandestrategische werkgroep vandeVWHRinverband metdeaansluiting vande Rijnstreek op Holland Rijnland

Bezoldiging per bestuurder

A.Verdoes (1-1-2009 - 31-5-2009)

Salaris (incl. representatie) Reiskostenvergoeding Waarde leaseauto Pensioenpremie

€67.375 € 4.017 €54.141

J.C.deVries(1-4-2009 - 31-122009) €80.821 €30.165 € 6.188

Hef functioneren vandeRaad vanToezicht Debeschrevengovernancestructuur endeGovernance Codeverschaffen demiddelenendeproceduresdie eengoedtoezicht mogelijk encontroleerbaar maken.DeRvTstreeft naareensteeds hogere kwaliteitvan hettoezicht door meteenoptimaal gebruik vanzijn bevoegdheden,decontrolestructuur eneen nauwe samenwerking metdedirecteurbestuurder, eensituatietewaarborgen waarin deorganisatie incontrolis.

Besprekingen vandeRaad vanToezicht In hetverslagjaar heeft de RvTnegen maalop regulierewijzevergaderd.Dezevergaderingen vinden plaats metdedirecteurbestuurder. In eenbesloten deelvaneenvergadering isbuiten deaanwezigheid van de betrokken bestuurder besloten over devroegpensioenuitkering vandevertrekkende directeurbestuurder. Daarnaast iserjaarlijks eenthemabijeenkomst vande RvTwaaraande directeurbestuurder ookdeel neemt. In eenaparte bespreking zonder dedirecteurbestuurder heeft deRvT zijneigenfunctioneren over 2009geëvalueerd.Verder waren inspecifiekegevallen bijdevergaderingen vande RvTaanwezig: Deinstellingsaccountant voor de besprekingvandejaarverslagen van Rijnhart Wonenenvan haar dochteronderneming Projectontwikkeling Engelendaal Leiderdorp BV,envoor het besprekenvan de managementletter endedaaruit voortvloeiendeadviezen. Eenlidvan het managementteam voor hettoelichten vandeactuele liquiditeitspositie in relatie tot de liquiditeitsbehoefte endemogelijkheden van hetWSW. • Eenlidvan het managementteam voor hettoelichten vandebegroting ende meerjarenraming in relatietot devoorgenomen plannentot verkoop inde portefeuillestrategie. • Medewerkersvan Ernst&Young bij dethemabijeenkomst voor een presentatie over Corporate Governanceen risicomanagement entertoelichting vandedoor hen uitgevoerde scanopde projectontwikkeling bij Rijnhart Wonen.Tot dezeexterne scanwasdoor het bestuur enRaad besloten,omdat menexternezekerheidwildeverkrijgen overderisico'svandezegrote projecten, omdat er nog geenafdoende instrumentarium voor risicomanagement aanwezigwas.

Idemvoor hettoelichten vandedoor Ernst &Young inopdracht van Rijnhart Wonen uitgevoerde Governancescan alsinputvoor dezelfevaluatie vandeRaad. Daarnaast heeft de RvTeenmaal overleg gehad metdehuurdersorganisaties voorafgaand aande vergadering vanoktober 2009. Eendelegatie vande RvTheeft eenmaal overleg gehadmet deondernemingsraad in november 2009.

Werkwijze Jaarlijks wordt eenvergaderschema voor hetvolgendejaar vastgesteld metdata enonderwerpen. Ruim vóór elkevergadering wordt deagenda samengesteld door devoorzitter, devicevoorzitter ende directeurbestuurder. Debij deagendapunten behorende producties kunnen zowel intern gemaakt zijnals ook het resultaat zijnvanexternadviesof extern onderzoek, zoalso.a.de inopdracht uitgevoerde Governancescan,deevaluatie vandefusie,descanprojectontwikkeling, of detreasuryscan. Debetreffende stukken wordentijdens devergadering desgewensttoegelicht door de directeurbestuurder en/of door de samensteller. Voor het inschakelenvanexternen door de RvTwordt gebruik gemaaktvanad hocsamengestelde commissies uit de RvTalof nietaangevuld met dedirecteurbestuurder. Deenige permanente commissie binnen de RvTisderemuneratiecommissie. Omdedeskundigheid vandeledenvande RvTte bevorderen,volgden de ledenonder andere devolgende workshops: seminar over VS02- maart 2009 -deheren Muller en LaCroix workshop'beoordelenvande bestuurder'vandeVTW- okt. 2009- de heer N.M. Kuenen Eenaantaltaken isspecifiektoegewezen aan individuele ledenvandeRvT Functie Kerncommissies

onderwerp

remuneratiecommissie

Aantal keer 1

selectiecommissie remuneratiecommissie

2 1

lid

begeleidingscommissie selectievisitator

1

Selectievisitator

lid

selectiecommissie

2

Selectie nieuw lidRvT

Dhr.T. Meijer

voorzitter

Dhr. N.M. Kuenen

Vicevoorzitter

Dhr. B.G.M. Geerdink Mw. CJ. Schippers

Functionerenen bezoldiging bestuurder Selectie nieuw lidRvT Functionerenen bezoldiging bestuurder

Onderwerpen en besluiten Alsgevolgvande beperkingvandefinanciële slagkracht door overheidsmaatregelen endoorde stagnerende verkoopvan inaanbouw zijnde nieuwbouwappartementen washetzwaartepunt inhet toezicht in 2009gelegenbij: Toekomstperspectief enfinanciële continuïteit van RijnhartWonen. Risicobeheersing ronddetwee grote,in realiseringsfaseverkerende projecten. Inverband hiermee iseenexterneonafhankelijk uitgevoerde scanover de projectontwikkeling vandetwee grote projecten "Schansen en Dreven"en"DeOmmedijk"intensief aandeorde geweest. Hetfinanciering-entreasurybeleid ende liquiditeitsprognose. Deportefeuillestrategie, in het bijzonder m.b.t.deverkoopvan huurwoningen. In 2009 heeft het sturenop kasstromen nadrukkelijker aandacht gekregenvan bestuurder en Raad,en isdit tijdens elkevergadering inde2ehelft 2009 nadrukkelijk aandeordegeweest. Naintensief overleg heeft de RvTingestemd metdevolgendevoorstellen vande directeurbestuurder: • Investeringsbesluit t.a.v. dewijziging van het bouwplan DeOmmedijk. Hetsindsfebruari 2009 in aanbouw zijnde complex isdoor de nieuwe bestuurder gewijzigd omde risico'steverkleinen ende financierbaarheid,verkoopbaarheid enkwaliteit tevergroten mede naar aanleiding vande uitgevoerde projectenscan door Ernst&Young.Voorzieningen waaronder eentheater werden omgebouwd naar huurwoningen. Koopwoningen werden gesplitst enomgezet naar huurwoningen. Elkappartement kreegeen buitenruimte eneenfietsenberging. Eenwijzigingsbesluit t.a.v. het planSchansenen Dreven,waarbij individuele fietsenbergingen werden toegevoegd ten kostenvancommerciële ruimtes.

10

•

Vanuit een herbeschouwing van hettoekomstperspectief isde portefeuillestrategie 2008aangepast waarbij dekwantitatieve volkshuisvestelijke opgaveweliswaar isgekrompen,maar niet meerdan noodzakelijk omdefinanciële continuïteit vandecorporatie endefinancierbaarheid van projecten tegaranderen.Concreet betekent dit eenverlaging vandenieuwbouwambitie naar circa 500 huurwoningen incombinatie meteen nieuw opte zettenverkoopprogramma vancirca450 bestaande huurwoningen. Metinbegripvande projecten momenteel inontwikkeling ontstaater eentoenamevancirca 300verhuureenheden t.o.v. de ultimo 2009aanwezigevoorraad.

DeRvTheeftverder nogdevolgende besluitengenomen: • hetstorten vaneeneenmalige uitkering voor vroegpensioen voor devertrekkende directeurbestuurder de herbenoeming vande heer KuenenalslidvandeRvT het startenvaneenwerving-enselectieprocedure, metde hulpvaneenextern bureau,vooreen nieuw lidvandeRvT de benoeming van nieuw lidvande RvT,de heer M.Ensink goedkeuring vanJaarverslag enjaarrekeningvan Rijnhart Wonenen kennisnamevande jaarstukken van haardochteronderneming Projectontwikkeling Engelendaal LeiderdorpBV. devaststelling vande prestatieafspraken metde directeurbestuurder devaststelling vande marges indebevoegdheden vande directeurbestuurder devaststelling vandeScanGovernance enprojectontwikkeling door E &Y devaststelling vanafspraken met betrekking tot liquiditeitsprognoses devaststelling vanafspraken met betrekking tot declaraties vande directeurbestuurder devaststelling aanpassingvan het procuratiereglement per 18augustus 2009 deopdrachtverstrekking vaneenCorporate GovernanceScan het inschakelenvanexterne deskundigeThesor enoprichting treasurycommissie devaststelling vandeverkoopbarometer; uitgangspunten voor verkoop bestaande huurwoningen het instemmen met de begrotingsgrondslagen voor de begroting 2010 hetgoedkeuren vandebegroting 2010ende meerjarenraming van RijnhartWonen het instemmen met deselectieprocedure vaneenextern bureauvoor Visitatie in 2010ende uiteindelijke keuzevoor Ecorys. deopdrachtverstrekking aan Habitaskvoor deevaluatie vandefusie deinstemming met het rapport overdeevaluatievandefusie hetvoortzetten vande relatie metdeaccountant in 2010 n.a.v.deevaluatie van het functioneren vandeaccountant Anderegespreksonderwerpen zijngeweest: Toelichting van Ernst&Youngopde uitgevoerde Governance-scan • Auditresultaat m.b.t. hetKWH-label • Deontwikkeling vandeorganisatie onder de nieuwe directeurbestuurder Deprojectafspraken 2009 inhet kadervande prestatieafspraken Leiderdorp 2007-2009 Deconceptenvande prestatieafspraken metdegemeente Leiderdorp endegemeente Zoeterwoude voor 2010-2013

Evaluatie vanhetfunctioneren vandeRaad vanToezicht DeRvTevalueertjaarlijks heteigenfunctioneren. Ditjaar werd deleidraadvoor dezelfevaluatie gevormd uitdebevindingenenaanbevelingenvandedoor Ernst&YounguitgevoerdeGovernancescan,debijlage8 van het CFV-rapport"private zaak publieketaak", hetverslag vandezelfevaluatie van 2008endevisievan dedirecteurbestuurder. Hieruitvoortkomend,zijn dete bespreken punten in belangrijke matebepaald vanuit de bevindingen vande realisatievantweegrote projecten met eenomvangdie niet eerder door RijnhartWonen,nochdoor haar voorgangers,werd uitgevoerd. DeRvTrealiseert zichdateenmeer proactief optreden,een betere informatievoorziening, eneen sterker risicomanagement noodzakelijk zijn omverrassingen,die nutochwelzijnopgetreden,tevoorkomen.

11

Uitdegevoerdediscussiezijn naastdeal in2009 ingevoerde verbeterpunten o.a. devolgende punten naar vorengekomen: meertoezichtvooraf door"sparring"ineenvroeg stadiumtussen directeurbestuurder enRvT. Regelmatig vindt sinds2009overleg plaatstussen de bestuurder endevoorzitter en vicevoorzitter vandeRaad. het in2010 onderzoeken welketoegevoegde waarde eenauditcommissie kanhebben bij Rijnhart Wonen. verbeteren van het risicomanagement, te implementeren door de directeurbestuurder debesprokenonderwerpen endeconclusiesenverbeter- en/of actiepuntenworden beter vastgelegd inde notulen enactielijst (nieuw) vandevergaderingen vandeRaad.

Evaluatie van defusie Dewoningcorporatie Rijnhart Wonen isop 1 januari 2008ontstaan uit defusievandeAlgemene Woningstichting Leiderdorp (AWL)endeWoningstichting Willibrord. Daarbij isafgesproken eenevaluatie vandefusie uittevoeren natweejaar. Rijnhart Wonen heeft deevaluatie uit latenvoerendoor HabiTask Organisatieadvies. Als richtlijn voor deevaluatie isgenomen hetgoedkeuringsdocument van 11december 2007. In het evaluatieonderzoek isnaast het uitvoeren vaneen bureaustudie,ook gesproken met interne enexterne stakeholders. Deinde rapportage vermelde conclusie luidt: "DefusietussenWoningstichting WillibrordendeAlgemene Woningstichting Leiderdorp iseen logisch vervolggeweestopdereedsingezettesamenwerking. Hetfusieprocesiszorgvuldig endaarmeegoed doorlopen. Zowelinternealsexternestakeholderszijn betrokken bij engeïnformeerdtijdenshetproces. De metdefusiebeoogde resultatenzijngrotendeelsgerealiseerdenaandevante voren gestelde randvoorwaarden isvoldaan. Deingezetteontwikkelingzetzichookdekomendejaren voort. Rijnhart Wonen volgtdaarbijdeingezette wegmetextraaccentopdeuitdeevaluatie naarvoren gekomen aandachtspunten".

Integriteit endeRvT. DeRvTacht hetvangroot belangdatdegehele organisatie ervandoordrongen isdat integer handelende norm dient te zijn. In het kader hiervan zijn devolgende codesen regelingenopgesteld: deintegriteitcode. Hierinzijn ook regelster voorkoming van belangenverstrengeling opgenomen, deklokkenluidersregeling. Hierinzijn ookdevertrouwenspersonen benoemd.In 2009 isergeen beroepgedaan opdeze regeling ener zijn geenzakengemeld bij devertrouwenspersonen. Ookdeonafhankelijkheid vande Raadendebelangenverstrengeling isonderwerp vangesprek geweest. DeRaadisvan meningconform degovernancecode gehandeld te hebben, de bestuurder heeft in het bewonersblad aandacht besteedaanintegriteit en het Meldpunt Integriteit Woningcorporaties met hetverzoek hiervangebruik te maken indien nodig ofvragen rechtstreeks aan het bestuur te stellen.Voorzover bekend ishiervangeengebruik gemaakt.

Onafhankelijkheid Deheer LaCroix heeft gemeldtewerkenvoor Raeflex alsvisitator. Beslotenwordt om Raeflex niet meete laten doen indeselectievoor deexternevisitatie. Deheer Meijer heeft gemeld inde besluitvorming rond deSchansen Dreven met betrekking tot deVOFen de koopwoningen zichbuitendebesluitvorming te houdenomdat hijeenkoopwoning inhetcomplex heeft. Met betrekking tot het nieuwe investeringsbesluit van DeOmmedijk heeft deheer Meijer opgemerkt dat hij zijn adviseurschap bij degemeente Leiderdorp voor seniorenhuisvesting niet langer zaleffectueren voorDe Ommedijk,zodat hijvolledig meekandoen inde beeld-enbesluitvorming vande Raadoverde heroverwegingen voor het project DeOmmedijk.

De remuneratiecommissie Deremuneratiecommissie bestond in2009 uit devoorzitter endevicevoorzitter. Detakenvandeze remuneratiecommissie zijn inovereenstemming metdebepalingenvan lid III.5.10 vandeGovernance Code. Decommissie heeft een remuneratierapport uitgebracht waarinverslagwordt gedaanover dewijze waarop het beoordeling-en bezoldigingsbeleid in hetverslagjaar indepraktijk isgebracht. Debeoordeling en hetfunctioneren vandirecteurbestuurder in hetverslagjaar isdoor de remuneratiecommissie besproken metdedirecteurbestuurder op 21december 2009.In dit gesprekzijn o.a.deovereengekomen prestatieafspraken aandeorde geweest. Vandit gesprek iseen besprekingsverslag gemaakt.

12

VerklaringvandeRaad vanToezicht Conform deStatutenvan Rijnhart Wonen heeft de RaadvanToezicht aan DeloitteAccountants opdracht verstrekt omdejaarrekening 2009en hetjaarverslag 2009teonderzoeken. Hetaccountantsrapport isindevergadering van 31mei2010door de RaadvanToezicht besproken eneris kennisgenomen vandedoor deaccountant afgegevengoedkeurendeverklaring. Medeopgrond hiervan heeft de RaadvanToezichtdejaarrekening en hetjaarverslag goedgekeurd. Tevensverklaart de RaadvanToezicht datalleledenvolledig onafhankelijk hebbengefunctioneerd. Leiderdorp, 15juni 2010

DeheerT. Meijer Voorzitter RaadvanToezicht

13

Verklaring Bestuur Transparantie besteding middelen en vermogen Alsdirecteur bestuurder van Rijnhart Wonenverklaar ikdatwealle middelen in hetverslagjaar besteed hebben in het belang vandevolkshuisvesting. Het isvoor Rijnhart Wonen belangrijk dit te kunnen verklaren, medegezien hetfeit datweook aangeven inonsondernemingsplan datwetransparant willen opereren. Dietransparantie tonen wedoorvolledige openheidte geven ino.a.de bezoldiging van bestuur en RaadvanToezicht, inzagete geven indedochterondernemingen eneventuele andereverbindingen en samenwerkingsvormen.Aanhet slotvandit hoofdstuk iseenverklaring opgenomen over dematewaarin weincontrol zijn. Wezetten onsalsorganisatie inop maatschappelijke doelen. Hiervoor makenwede keuzeom bijvoorbeeld huren betaalbaar te houden ende leefbaarheid indedorpente bevorderen.Wekiezenerdanook bewust voor om rendement te latenliggen.

Visitatie In 2009 hebbenweeen keuzegemaaktvoor eengeaccrediteerde onderneming omvoor Rijnhart Wonenin 2010devisitatie uittevoeren. Dekeuzeisgevallen op Ecorys. Hetvisitatierapport wordt halverwege2010 verwacht. Over deaanbevelingen die inhet rapport zullen komente staan,zal inieder geval inhet Jaarverslag 2010aandacht geschonken worden. Het rapport zalal in2010ter inzagezijn op internet.

Samenwerking en Belanghouders Deopgaven,diewewillen realiseren in LeiderdorpenZoeterwoude kunnenwenietalleen. Hiervoorzoeken wedesamenwerking met andere partijen op.In diesamenwerking staanweopenvoor demeningvan anderen endezesamenwerking moet uiteindelijk tot doel hebben dat huurders zichprettigvoelen inzowel dewoningalsdewoningomgeving, maarookdoor dienstverlening vanonzepartners. Metdevolgende ondernemingen zoekenwenadrukkelijk de samenwerking Partner Huurdersverenigingen en bewonerscommissies

Gemeenten/ ambtenaren Gemeenten/ politiek

Vereniging Woningcorporaties Holland Rijnland

Doel samenwerking Afstemming Informatie verstrekken Komentot een setvan samenwerkingsafspraken Invullen van hetadviesrecht dat indeoverlegwet en het BBSHis vastgelegd Opstellenvanwoonbeleiden woonvisie. Leverancier van gronden samenwerkingspartner opdiverse terreinen

Wijze waarop we samenwerken Structureel overleg per kwartaal Opthema's apart overleg of adviesaanvraag en informatiebijeenkomsten

Opstellenvan huisvestingsverordening Toewijzenvan woningen Ontwikkelen van instrumenten omdetoewijzing zoadequaat en rechtvaardig mogelijktoe te passen ineen krappe markt

Overleg op bestuurlijk, beleiden uitvoerendniveau.

Overleg op bestuurlijk, beleiden uitvoerendniveau. Afsluitenvan prestatieafspraken enhet monitorenervan. Aanwezigheid bij gemeenteraadsvergaderingen, raadscommissies, politieke commissiesen fractievergaderingen

14

Zorgorganisaties

Projecten ontwikkelen Diensten ontwikkelen Krachten bundelen

Structureel overleg bij projecten ende ontwikkeling vandienstenop bestuurlijk, management en uitvoerendniveau. Betrekkenvanbewoners. Zowelgericht opgrotere als kleinere zorginstanties. Vancontractuele vastleggingvan samenwerking tot het makenvan werkafspraken in hetwerkgebied.

Welzijnsorganisaties

Diensten ontwikkelen Verbinding makenmetde aanwezige diensten

Incidenteel overleg met alsdoel het komentot eenstructureel overleg,op verschillende niveaus indeorganisaties. Vancontractuele vastleggingvan samenwerking tot het makenvan werkafspraken in het werkgebied

Wekiezenervoor omopverschillende manieren desamenwerkingspartners metelkaar incontact te brengen. Ookomdatwe intweegemeenten werkzaam zijn. In 2009zijnwegestart metde voorbereidingen voordestakeholdersbijeenkomst inbeginjanuari 2010,waarwe huurdersverenigingen, gemeenteambtenaren endecollegesvandebeidegemeenten hebben geïnformeerd overonze portefeuillestrategie. Hetwas inde historievan Rijnhart Wonendeeerste keer,dat weeendergelijke bijeenkomst hebbengehouden.

Incontrol verklaring Alsbestuurder van Rijnhart Wonenverklaar ikdeverantwoordelijkheid overgenomente hebbenvoorde opzetendewerkingvandeinterne risicobeheersing-encontrole systemenvanaf het momentvan indiensttreding bij RijnhartWonen. Bijaanstelling isgebleken datdeaanwezige systemen,dietot doel hebbende risico'svan het niet realiserenvande bedrijfsdoelstellingen optimaalte beheersen,nietvoldoende waren uitgerust om inde huidigetijd adequaat te kunnenfunctioneren. In 2009 isgekozen omde belangrijkste risico'ste analyseren ente beoordelen. Ditwaren: • de risico'svandeprojecten deSchansenen Drevenen DeOmmedijk m.m.v. ErnstenYoung de risico'sop hetgebiedvantreasury en het sturenop kasstromendoor detreasuryscanvan Thesor deGovernancescan inclusief risicoanalyse m.m.v. ErnstenYoung Dezewerkzaamheden vonden plaats inde maandenjunitot enmetoktober 2009.Vanuitde uitkomsten vandezeanalyseszijn maatregelen genomen perrisicogebied. Vanaf dat moment hebbenweopsystematische wijzedezebelangrijkste risico's op het gebiedvan beheersing,strategie en projecten geanalyseerd en beoordeeld.Ombedrijfsrisico's indetoekomst te beheersen,ishetvan belangomeengoedwerkende administratieve organisatie en internecontrole te hebben. Deinternecontrole hierop isvanaf het4e kwartaal aangescherpt. Deinternecontroleis ondergebracht indefunctie vandedirectieadviseur/controller. Hij rapporteert rechtstreeks aande directeurbestuurder. Dedirecteurbestuurder neemt kennisvanderapportage en bespreekt de rapportage metdedirectieadviseur-controller. Daarna wordt de rapportage geagendeerd voor de MTvergadering. Het MTbespreekt de ingebrachte rapportage en neemt deaanbevelingen c.q.actiepunten mee. DeRaadvan Toezichtwordtviade kwartaalrapportages geïnformeerd waarbij volledige openheid vanzaken wordt gegeven. Vanafde rapportagevan het 3ekwartaal iseen risicoparagraaf standaard toegevoegd. Deexterne accountant heeft inzage inde rapportagesvandedirectieadviseur-controller. Echter,er isnooitdeabsolute zekerheiddatzichgeenonjuistheden van materieel belang hebbenvoorgedaan of zullenvoordoen.

15

In hetjaarplan 2010 isopgenomen,datopmeerdere gebieden het risicomanagement verder wordt verbeterd en uitgebreid,inclusief deverantwoording inrapportages aande RaadvanToezicht. Opgrond van het bovenstaande kanik inalle redelijkheid verklaren,dat deorganisatie vanaf nude volledige focus heeft op hetverder verbeteren enoptimaliseren vandesystemenvoor internecontroleen risicobeheersing metalsdoel uiteindelijk te kunnenverklaren datdeinterne risicobeheersingvolledigen naar de meesteactuele maatstaven isopgepakt. Leiderdorp, 15juni 2010.

DeheerJ.C.deVries directeurbestuurder RijnhartWonen.

16

Speerpunten van maatschappelijk ondernemen Missie Demissievan Rijnhart Wonen isin2009 opnieuw beschreven inhet Ondernemingsplan Dicht bij Huis. RijnhartWonen iser indeeerste plaatsvoor iedereendie nietzelfstandig inwoonruimte kan voorzien. • Daarom bouwt exploiteert enonderhoudt Rijnhart Wonenwoningen en maatschappelijk Vastgoed inLeiderdorp en Zoeterwoude Dezemissiezalvoor de komendetijd leidend moeten zijnvoor hetwerken bij RijnhartWonen.

Visie Afgeleid vandemissiezijn in het Ondernemingsplan Dicht bij Huis uitgangspunten bepaald,diedemissie verdervorm gevenenvertalen in helderedoelenvoor dekomende periode: • Goedwonen iseen rechtvoor iedereen,bijzondere doelgroepen en kwetsbare personen zullenook bij Rijnhart Woneneenonderdak kunnenvinden Welerendewensenvanonzeklanten kennen ensluiten hier zoveel mogelijk opaan Hetwonen beperkt zichniettot dewoning,maarwe betrekkendaarookdeomgeving bij Wewerken samen metandereorganisaties omonsdoelte bereiken Wezijnvoor iedereeneenopenentransparante organisatie Wewillendatwoonlasten voor iedereen betaalbaar blijven Weverbreden dekeuzevrijheid voor bewoners Wemakenonssterk om het energieverbruik terug te dringen Wewillenvoor onzeklanteneenklantgerichte organisatie zijn,waar medewerkers zichthuis voelen Wevoorkomen dat decontinuïteit op langetermijn ingevaar komt

Ondernemingsplan Hetondernemingsplan isbegin2009tot eenafronding gebracht. Ondertussen isdewereldomonsheen veranderddoor een kredietcrisis eneeneconomische crisis.Tentijde van hetopstellenvan het planwaren degevolgen nogniet inbeeld.Dat betekent enerzijds dat we nogsteedsachter dekernwaarden staan,die indit planstaanvermeld. Echter,we kunnenonzeogen niet sluitenvoor deontwikkelingen omonsheen en indebouwsector in het bijzonder. Definanciële continuïteit vandeorganisatie dwingt onstot het makenvan belangrijke keuzes.

Ontwikkelingen 2009 Debouw van nieuwewoningen in Nederland isdelaatstetijd forsteruggelopen.Ook Rijnhart Wonen heeft een heroriëntatie uitgevoerd opnieuwbouwontwikkelingen, dieopstapel staan.Dat heeft ertoe geleid,dat weeenaantal projecten"on hold"hebbengezet. Eerstzoekenwenaardeoptimalisatie vanonzefinanciële middelen,voordat we nieuweverplichtingen aangaan. Uitonze meerjarenprognoses isgebleken,dat het niet mogelijk isom het in hetondernemingsplan genoemdeaantalvan 1.400 sociale huurwoningen in10 jaar te realiseren.In onsportefeuillebeleid zijn meerdere scenario's onderzocht endoorgerekend. Uiteindelijk komenweopeenambitie uit,waar weca.500woningen willentoevoegen aandevoorraaden 450woningen willenverkopen. Dezeverkopen zijn noodzakelijk omdemiddelenvoor nieuwbouw te genererenen het kunnen bekostigenvandeonrendabele top opdenieuw te bouwensociale huurwoningen. Overdeverkopen zijn we hetgesprekaangegaan metdeverschillende gremia in Zoeterwoude enLeiderdorp.

Veranderende omgeving Deveranderende omgeving heeft er medetoegeleid,datwede uitgangspunten op lopende projecten hebben bijgesteld.Zoisbesloten om in DeOmmedijk meer huurwoningen te ontwikkelen en minder koopwoningen. Door planoptimalisatieenhet anders inrichtenvandeopenbare ruimteworden er meer woningen ontwikkeld en mindervoorzieningen (theater enzalen). Weoriënteren onsmeeren meer opde belangrijkste kerntaak: het bouwen enbeherenvan(sociale) huurwoningen.

17

Wehebbenook keuzesgemaakt inonze huisvesting. Hetbeoogde nieuwe kantoor aande Noordbuurtseweg zalniet door RijnhartWonen ingebruikworden genomen.Ookishetoudekantoor van voormalig corporatie Willibrord gesloten.In samenwerking met hetverzorgingshuis Emmausiseenwoning ingebruik genomen alskantoor met beperkteopeningstijden. Wezetten onsopeen breedvlak meeractief inop het gebiedvanwoonruimteverdeling viadeVereniging vanWoningcorporaties Holland Rijnland (VWHR).Wezienafvan het investeren ineeneigen pilot op het gebiedvandewoonruimteverdeling. Aldezekeuzenmakenwehelder ineenambitiedocument enwebeschrijven langswelkewegwede gestelde doelen gaanbereiken.

Prestatieafspraken

gemeenten

In hettweede halfjaar 2009 ishardgewerkt aaneensetvan prestatieafspraken metdegemeenten Leiderdorp enZoeterwoude. In februari 2010 zijn deze prestatieafspraken getekend door beide partijen.De periode voor dezeafspraken is2010-2013.

Plannen voor 2010 Wehebben alleontwikkelingen endoelen opeen rij gezetenvertaald ineenaantal belangrijke uitgangspunten voor de komende periode. Deels komendeze rechtstreeksvoort uit hetgeldende ondernemingsplan endeelszijn zedoor dehierboven beschreven actualiteitbeïnvloed. Dezeuitgangspunten zijn: Afspraak isafspraak alsprincipe hoewe met huurders,huurdersverenigingen en partnersomgaan. Deprestatieafspraken komenwe na,al in2010zijn deeerste resultaten zichtbaar Wekoersen opdeoplevering van DeOmmedijk inmei 2011 In hettweede kwartaalvan2010zijnwegestart metdeverkoopvande koopwoningen inde Ommedijk. Weverkopen allewoningen in2010 Weverhuren denieuwbouwwoningen in het project Schansenen Drevenen inZuidveldt in2010 aanonzedoelgroep Wezetten honderden huurwoningen in2010te koopenverkopen er minimaal 38in2010 Werichteneen Energie BV.op,waarin onzeWKOinstallaties worden beheerd,omzoeen duurzame bijdrage te leverenaan hetmilieu. Wevoerendevisitatie uit in2010engeventransparant de resultaten weer. Weinformeren decollegesvanZoeterwoude en Leiderdorp over deportefeuillestrategie enwe gaan ingesprek over dewoonruimteverdeling inderegio Wemakeneenverbeterslag inde interneorganisatie. Wekiezenstrategieën percomplex enwerkendeze uit in complexplannen Westreven naar een positief continuïteitsoordeelvan hetCentraal Fondsvoor deVolkshuisvesting

18

Woonlasten en betaalbaarheid Opgavein 2009inLeiderdorp en Zoeterwoude Rijnhart Wonenwil indeeerste plaats haarwoningenverhuren aanmensendie nietzelfstandig inhun woonruimte kunnenvoorzien.Weproberen onswoningaanbod in kwaliteit en prijsafte stemmenopde inwonersvan Leiderdorp enZoeterwoude. Wezienonze potentiële klant inonseigenwerkgebied. Deklant isdanook richtinggevend en Rijnhart Wonenspeelt hier binnen demogelijke kaders betrouwbaar opin. Westellenonsbinnen overleggen vandewoonruimteverdeling proactief open nemenactief deelaande overleggen dievan invloed kunnen zijnopdemarktvandewoonruimteverdeling. Wezijn echter wel gebonden aandeafspraken binnen deregio Holland Rijnland. Daarnaast zorgenweervoor datde continuïteit oplangeretermijn blijft gewaarborgd.

Kernvoorraad per gemeente Wehebben indeprestatieafspraken met beidegemeentendeaantallen woningenvastgelegd,die binnen de kernvoorraad moeten blijvenvallen. Voor beidegemeentes geldt eenpercentage van minimaal 70%vandetotale voorraad pergemeente,die als bereikbaar moet blijven. Dit minimum aantal woningen isalenigejaren stabiel. Rijnhart Wonenvoldoet ruimaandezenorm.

Goedewoningen met eenbetaalbare prijs Dewoningen van Rijnhart Wonenzijnvoor ruim 85% bereikbaar voor haar doelgroep. In 2009 heeft hier geennoemenswaardig verandering inplaatsgevonden. Huurgrens Goedkoop tot€ 357,37

1-1- 2009

%

31- 12-2009

%

605

18%

606

18%

2.133

63%

2.100

62%

Betaalbaar hoog€ 511,50- € 548,18

221

7%

211

6%

Duur €548,18-€647,53

415

12%

453

13%

Geliberaliseerd > € 647,53

7

0%

17

1%

Betaalbaar laag€ 357,37- € 511,50

3.381

3.387

Deminister heeft demaximale huurverhoging voor 2009vastgesteld op 2,5 %. Het percentageis gebaseerd ophet inflatiecijfer over 2008. Rijnhart Wonenvolgt dit huurprijsbeleid. Dit betekent datde huurprijzen vanallewoningen per 1 juli zijnverhoogd met 2,5%. Bij nieuweverhuringen hogenwede huurprijzen welwat meerop,grotendeels tot 70%vanwatwe maximaal mogenvragen. Eendeelvande huurders kiestvoor huurmatiging. Dehuurtoeslag wordt dan rechtstreeks naar Rijnhart Wonenover gemaakt. In 2009 betrof het 511aanvragenten opzichtevan567 in2008.

19

Huur toeslag

Aantal

Leiderdorp

403

Zoeterwoude

108

Totaal

Betalingsachterstand

511

en ontruimingen

Debetalingsachterstand bij dehuidige huurders Rijnhart Wonen blijft beperkttot 159 huurders,die gezamenlijk eenachterstand hebbenvan€ 158.000.In uitzonderlijke gevallen gaat Rijnhart Wonenover tot ontruiming. In 2009 iser 7keer een pandontruimd in 5gevallenvanuit huurachterstand en in2gevallenvanuiteen overlastsituatie. Erzijn nogvorderingen op 25ex-huurdersvoor een bedragvan€38.000.

Energiebesparing Het uitvoeren vanenergiebesparende werkzaamheden heeft uiteindelijk positieve effecten opde woonlasten vanonze huurders.Alsdewoonlasten dalen,gaanonze huurders eropvooruit, afhankelijk van hoever de besparing opde kostenvanenergie eneeneventuele huurverhoging uitelkaar liggen.Een voorbeeld vaneenenergiebesparend project isdeaanlegvaneenWarmte KoudeOpslag(WKO)systeem zoalsdit wordt en isaangebracht bij de nieuwbouw DeOmmedijkendeSchansen/Dreven. EenWKOsysteem dat gebruik maaktvaneenwarmtepomp en bodemwarmtewisselaars, realiseerteen aanzienlijke energiebesparing ten opzichtevaneenconventioneel systeem.Wehebbenvoorbereidingen getroffen omdeWKOinstallaties onder te brengen ineen hiervoor opgerichte dochteronderneming van RijnhartWonen.

Energieprestatie Sindsoktober 2008 beschikt Rijnhart Wonenover door Nuonopgestelde energieprestatiecertificaten. Het energieprestatiecertificaat, afgekort als EPC,iseendocument dat huurders informeert overde energiezuinigheid vaneenwoning.Opbasisvandit document kandeenergiezuinigheid vanwoningen wordenvergeleken. Het EPClegtgeeneisenopaan hetgebouw, maar heeft een louter informerende taak. In 2010 worden degegevenadviezen percomplex beoordeeld eneventueel opgenomen inde meerjarenonderhoudsbegroting en indecomplexbeheerplannen.

Energiemaatregelen Huurdersvan Rijnhart Wonen hebben de mogelijkheid omvoorzieningen aantevragen in het kadervan energiebesparing. Dezeaanvragen hebben hoofdzakelijk betrekking opdeonderdelen:dubbelglas, spouwmuurisolatie enhetaanbrengenvan HRCv-ketels. Dezeaanvragen hebbeneenhuurverhoging tot gevolg.

Plannen voor 2010 Wewillen de huisuitzettingen / ontruimingen terugbrengen naar een maximumvan 5perjaar. Wewillen een BVoprichten speciaalvoor deaanschaf enexploitatie vanWKOinstallaties,die inde nieuwbouw worden toegepast, met alsdoelhetduurzaam terugdringen vandewoonlasten voor de huurders. Wewillen het huurbeleid herijken inoverleg met de huurdersverenigingen,wesluiten hierbij aanopde portefeuillestrategie.

20

Leefbaarheid inwijk en buurt Opgave in 2009 RijnhartWonen hechtveelwaardeaaneengoede leefomgeving binnen enbuiten decomplexen.Het creërenvaneengoedewoonomgeving kanalleensamenmetdehuurdersvandecomplexen.Het isechter weleen kunstomelkaar te vinden inde manier waarop Rijnhart Wonende huurdersende huurders Rijnhart Wonen kunnen ondersteunen enversterken. Hetgoed houdenvande leefomgeving wordt veelal door externefactoren beïnvloed die lang nietaltijd stroken met dewensenende normen enwaardenvan deindividuele huurders. Deleefbaarheid,waaronder hetschoonhouden vandecomplexen ende buitenruimten, heeft ookte maken met hoe huurderszichverantwoordelijk voelenvoor huneigen woonomgeving. Demedewerkers van Rijnhart Wonenwillen in2009 insamenwerking metde individuele huurders,devrijwilligers,debewonerscommissies activiteiten ontwikkelen. Dezeactiviteiten moeteneen bijdrage leverenop hetterrein van"Schoon,heelenveilig".

Schoon, heel en veilig In 2009 iserveelaandacht geweestvoor hetterugdringen vanzwerfvuil indeentrees.Tevensis opgetreden tegen rondhangendejongeren rondcomplexenen intrappenhuizen. Deaanwezigheid vaneen huismeester, het aanbrengen vandecamera's indecentrale hallen,deavondrondes vaneen beveiligingsbedrijf endesamenwerking met degemeente hebbeneraan bijgedragen datdeoverlast inde centrale hallenendetrappenhuizen isafgenomen. Het blijft echter in2010opnieuw eengroot aandachtpunt. Wezullen doorgaanopdeingeslagenweg.

Politie keurmerk Rijnhart Wonen isverantwoordelijk voor deveiligheidvandewoningen encomplexen in haar beheer. Daarbij ishetvan belangdat huurders ookeengrote matevanveiligheidsbeleving ervaren. Het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) kandaarbij helpen.In eenwoning met het Politiekeurmerk isdekans 90% kleiner dater ingebroken wordt. Dat isvoor veel bewonersvan Rijnhart Woneneen geruststellende gedachte. In hetverledenzijn bewoners inLeiderdorp al indegelegenheid gesteld omde uitrusting vandewoningen op het niveaute brengenvan het PKVWtegen eengeringe huurverhoging. Metingangvan2009wordener alleenwoningen ophet niveauvan PKVWgebracht naaraanleiding vaneenverzoekvande huurder.

Zichtbaar in wijken en kernen Opverschillende manierenwas Rijnhart Wonenzichtbaar indewijken enbuurten: • Dehuismeesters hebben in2009 hun bijdrage geleverd aande leefbaarheid vande buurten enwijken. Dehuismeesters warenveelte zien indebuurten,destraten ende complexen. Dehuismeesters spraken dehuurders aanopdingen die nietwenselijk zijn rondom dewoning.In samenwerking met degemeente medewerkers, BOA'sende wijkregisseur waseraandacht voor designalen diewij vande huurders kregenten aanzienvandeoverlast indebuitenruimten. Deeerste stappen zijngezetomdit aante pakken. Samen metde huurdersvande Bosdreef isereenfotowand metfoto's eneen gedichtje vaneenmeisjevan 15jaar tot standgekomen.Jongenoud hebbenelkaar gevonden.Het uiteindelijke resultaat isverbluffend. Devrijwilligers vande Hoeksteen hebbenook in2009 hun bestgedaan omdewekelijkse en maandelijkse activiteiten weer handenenvoeten tegeven. • Hetvoetbalveldje op hetterrein vanSchansenen Dreven isronddezomer 2009feestelijk geopend. Dejongeren makenveelgebruik van hetveldje. Het iseen kunstomde omgeving meete nemen inhet pleziervandejongeren en hetgeluid vandejongeren niet alsoverlastteervaren. Dewoonconsulenten hebbenaande handvan praktijksituaties insamenwerking met juristen eenoverlast- enonderverhuurprocedure oppapiergezet.

21

Plannen voor 2010 Wezetten inopsociaalcultureel werk indeSchansenen Dreven in Leiderdorp.Wemakeneen planvan aanpakvoor deontmoetingsruimte de Hoeksteen,gericht ophet beheer,dediensten endeactiviteiten die erplaatsvinden. Weverbeteren de leefbaarheid van buurten enwijken door huurders te betrekken bij huneigen leefomgeving. Wezettendoor op hetthema"Schoon,heelenveilig"samen metdegemeente.Werealiserendit inde buitenruimten maarookdoor decomplexenzelfeenschonereaanblik tegeven door: • Hetinzettenvan schoonmaakacties Bewonersbijeenkomsten te organiseren Het betrekken van bewoners bij complexbeheer m.b.t. leefbaarheidsinitiatieven Hetdoorzettenvan Marshall security in kwetsbare complexen • Het inzettenvancamerabeveiliging indien nodig • Het incidenteel inzettenvanextra schoonmaak alsextra impuls Hetaanscherpen engebruik makenvan buurtbemiddeling bij lichte overlastsituaties.

22

Dienstverlening Opgave 2009 Een belangrijk onderdeel dat isopgenomen alsdoel voor 2009 was het verder optimaliseren van het in 2008 behaalde KWH huurlabel. Hiervoor isingezien dat eenversterking van het Klant Contact Centrum en hetverbeteren vandezakenzoalsautomatisering enprocessen noodzakelijk was. Hetstrevenwasom minimaal 80%vandevragen door het KCCte latenafhandelen. Door betere processen moest hetaantal telefoontjes sterk kunnen worden teruggebracht. Eenandere doelstelling waszoveel mogelijk klantengebruikte laten makenvande mogelijkheden,die het internet biedt zoals: minimaal de helft vandereparatieverzoeken via internet afte handelen,verzoeken voor ZAVvia internet te latenverlopen. Hetvoornemen was hetwoonruimteverdeelsysteemtegen het lichtte houdenen mogelijk veranderingen hierin ingangtezetten.

Klanttevredenheid / KWH Rijnhart Wonenwil de kwaliteitvan haar bestaande dienstverlening borgen. Detoetsvan het KWHisdaarin belangrijk. Constanteverbetering ishierin hetdoel. In 2009 hebbenwe laten zien,datonzeresultaten zijnverbeterd ten opzichtevan2008. In de periode april t/m juli 2009 heeft het KWHeen meting uitgevoerd naar de kwaliteit van de dienstverlening van Rijnhart Wonen. Ditjaar zijn 5van de 10onderdelen gemeten. In 2010 worden devolgende 5onderdelen gemeten. Dekwaliteit isop verschillende manieren gemeten: • Via een vragenlijst werd het oordeel van huurders gevraagd Daarnaast werd het kantoor van Rijnhart Wonen bezocht door anonieme bezoekers, zogenaamde mystery guests Het KCCwerd gebeld om de telefonische dienstverlening inde praktijk te toetsen De resultaten van de 5onderdelen worden hier gepresenteerd. Labels

Eindcijfer 2008

Eindcijfer 2009

Huurderenquête uitgevoerd door het KWH 7,9

Mystery shopper en beoordeling informatiemateriaal 7,7

Landelijk gemiddelde

7,7

7,6

-

7,9

8,0

8,0

7,6

7,7

Corporatie 7,7 7,8 bezoeken Woning 7,3 7,7 zoeken Woning 7,4 8,0 8,0 betrekken Huur 8,2 8,6 8,1 betalen Reparatie 7,6 7,7 7,8 uitvoeren Op meerdere labels isdoor Rijnhart Wonen hoger gescoord dan het landelijk gemiddelde.

7,8

23

Verhuringen In 2009 hebben 195 woningen van Rijnhart Wonen een nieuwe huurder gekregen. Onderstaande tabel geeft inzicht inde nieuwe verhuringen in 2009 naar dediverse BBSH huurprijsklassen. Het overzicht verdeelt de eenpersoonshuishoudens (EP) en de meerpersoonshuishoudens (MP) naar leeftijd (jonger en ouder dan 65) en naar inkomensklasse. Per huishouden wordt bekeken, in welke huurprijsklasse een nieuwe verhuring valt. Dit overzicht biedt inzicht in het passend huisvesten van de doelgroep. Overzichtverhuringen2009

Pers Leeftijd EP <65

Totaal<65 >65

Totaal>65 Totaa EP MP <65

Totaal<65 >65

InkMasse <€ 19.800 <€20.975 >€ 19.800 >€20.975

1Jan-30Jun <€ 343,49 <€ 526,89 9 12

2

16

19

16 4

2 1

37 5

1

19 2

1 3 6

6 43 20

1

14

3

18

3

26 2

9 1

38 3

2

3 22

Totaal1Jul• Bndtotaal 31 dec

13

14

27

7 20

15 29

1

3

4

1 2 22

1 4 33

2

2 6 57

1

14

7

22

1

15 29

10 17

25 47

2

1

3

1 3 32" 65

1 2 19 21

2 5 52 109

2 2

24 51

1

5 21 12

4 30 51

1Jul-31dec <€357,37 <€548,18 >€548,18

21

7

<€27.075 <€28.475 >€27.075 >€28.475

Totaal>65 Totaa MP Eindtotaal

>€ 526,89

7

<€ 19.800 <€20.975 >€ 19.800 >€20.975

<€27.075 <€28.475 >€27.075 >€28.475

Totaal1Jan• 30]un

2 1 10 13

5 43 86

1 23

21 27 16 24 88 5 4 1 2 12 100 20 22 18 25 85 3 3 2 2 10 95 195

Woonruimteverdeling Woonzicht isdeuitvoeringsorganisatie vanderegio Holland Rijnlandvoordewoonruimteverdeling.De regio bestaat uit 12gemeenten met 16woningcorporaties die ineensamenwerkingsverband dewoningen aanbieden.In 2009 heeftWoonzicht eenaantalverbeterslagen gemaakt tenaanzienvanderapportage,de scholing naar de medewerkers ende uitvoerbaarheid vandeverordening. Deresultaten vandeworkshop zijn vastgelegd ineenverbeterdocumentenzullen in 2010worden uitgewerkt engeïmplementeerd.De verbeterpunten liggenvooral ophetterreinvan: decommunicatie binnen en buiten de organisatie het inzicht krijgen indetoewijzing vandewoningzoekende indegemeenten Zoeterwoude en Leiderdorp de uitvoerbaarheid vandehuisvestingsverordening ende behoefte vande markt gerichtop schaarstevan het aantalwoningen. Dedirecteur-bestuurder endemanager Woon-&wijkbeheer hebbenzichactief opgesteld binnende overlegstructuren in2009enzullendit continueren in2010.

Analyse woningzoekenden en woningvoorraad DerapportagevanWoonzicht heeft in 2009een positieveontwikkeling doorgemaakt. Erisop hoofdlijnen veel meer informatie beschikbaar gekomenover de resultaten vandetoewijzing inde regioendedaarmee samenhangende gevolgenopdewoningmarkt inde Regioen in het bijzonder indeeigengemeenten. Rijnhart Wonen isblij metdehuidige rapportage vanWoonzicht. In 2010zalzij dedoorvertaling naarde eigengemeenten gaan makenzodat hierin meer inzicht komt In 2009 heeft Rijnhart Wonenzichpositief kritisch opgesteld richting devolgende onderwerpen binnen het terreinvanvraag enaanbod. Dedilemma's liggenvooralopdevolgende onderwerpen: hebbende (jonge) starters wel genoeg kansen? hebbendesenioren welgenoeg kansen? moetenwij de kopersaccepteren opdesociale woningmarkt? levert dewijziging indeovergangsregeling per 1 januari 2010wel datgeneopwat wij willen?

24

In de Regio is95%vandewoningenverhuurd aanwoningzoekenden uit de Regio,waarvanweer68% binnendeeigengemeente. Leiderdorp enZoeterwoude zijnechter een uitzondering inde Regioopdit gemiddelde. Binnen Leiderdorp wordt vandeleeggekomen woningen slechts 36%aanbewoner binnende eigengemeenteverhuurd en binnenZoeterwoude isdit slechts 28%. Dit puntvraagt in 2010nader onderzoekvoor Rijnhart Wonen.Opdit moment isniet helder of woningzoekenden eeneigen keuzemaken om ineenandere gemeente binnende Regiotegaanwonenof datzij noodgedwongen eenwoning inde regio accepteren omdat zij geen kansmakenbinnen dewoningmarkt van RijnhartWonen. Onderstaande tabel laatvoor allevrijgekomen woningen indegemeenten Leiderdorp enZoeterwoude zien waarde nieuwe huurdersvandaankomen.

Leiderdorp Zoeterwoude

Leider dorp

Z'woude

56

7

3

1

73

2

Voor schot en 4

6

14

0

0

26

1

0

Kaag Brasem

Katwijk

Leiden

Oegst geest

Noord wijk

Buiten regio

Onbe kend

totaal

0

9

1

156

1

2

0

50

Wonen welzijn en zorg Rijnhart Wonen iservoor alle inwonersdusookvoor inwoners dieeensteuntje inde rug nodighebben. Rijnhart Wonenvindt het belangrijk datdemedewerkers eenactieve houding hebben binnendit procesen samenwerking opzoekenenverstevigen om huurderste kunnen latenwonen. Datsteuntje inde rugkan heelpraktisch zijn door enkele kleine aanpassingen indewoning tot en met begeleiding vaneen zorginstelling indeeigenwoonomgeving. Dehuurders bepalen uiteraard zelfwaar zijwillenwonen en metwelkediensten enzorg.RijnhartWonen heeft hierin nuen inde komendejaren een roltevervullen.Extra kwetsbare groepen zijn bijvoorbeeld seniorenvanzeer hoge leeftijd of mensen meteenpsychiatrisch verleden die met begeleiding vanuiteen zorginstelling zelfstandig kunnenwonen. Daarnaast participeert Rijnhart Wonenactief indezorgnetwerkenvanZoeterwoude en Leiderdorp waar veleorganisaties vertegenwoordigd zijndiewerkenop hetterrein vancomplexe situaties indeextramurale dienstverlening. Rijnhart Wonen heeftvooraleensignalerende enverbindende taakop het wonen,welzijn enzorg. In 2009 ontstond hier somseenspanningsveld tussende(gewone) huurder van Rijnhart Wonenende huurders diedezeexterne steun nodig hebben.In 2009 ishardgewerkt aan het scheppenvan randvoorwaarden diegezamenlijk tot standgekomen zijn metandere instanties engemeentenom uiteindelijk dewoonomgeving teverbeteren.

Bewonersparticipatie Dewoonconsulenten zijn in2009gestart met het makenvaneen planvanaanpakvoor het structureel halfjaarlijks overleg metde bewonerscommissies over onderwerpen die liggen indedirecte woonomgeving en hetondersteunen vanactiviteiten indecomplexen. Dezeoverleggen zijnaanvullend opdecontacten die de bewonerscommissies hebben metde huurdersverenigingen.Voor Rijnhart Wonen isdit eennieuwe manier van bewonersparticipatie eneennieuwe manier vanwerken.

Huurdersverenigingen DeHBOLende Huurderij zijn detwee huurdersverenigingen diede belangenvande huurders in Leiderdorp enZoeterwoude vertegenwoordigen. In 2009zijndeeerstestappen gezetomte komentotéén huurdersvereniging. Detijd waser nog niet rijpvoor. In overleg iser uiteindelijk besloten omvooralsnog te kiezenvoor eenzelfstandige positievande huurdersverenigingen meteen lokale binding enop basisvan specifieke beleidsonderwerpen samenwerking tezoeken.Devoorbereidingen voor hettot stand komenvan éénsociaal statuut ensamenwerkingsovereenkomst zijndaartoe eeneerste aanzet geweest.Voorts organiseren wegemeenschappelijke informatieronden over nieuwe beleidsonderwerpen.

25

In 2009 iséén sociaalstatuut en preambulevoor een Lokaal handvest ontwikkeld dat door beide huurdersverenigingen isondertekend op8februari2010. Dedialoog over éénsamenwerkingsovereenkomst tussen dehuurdersverenigingen enRijnhartWonenis gestrand endit heeft ertoegeleid dat Rijnhart Wonen met beidehuurdersverenigingen eenaparte samenwerkingsovereenkomst opstelt. Denieuweoverlegwet isdaarbij het uitgangspunt. Naarverwachting zaldezein 2010 klaar zijn. Omopeenverantwoorde wijze invulling te kunnen gevenaande missievan Rijnhart Wonen ishet belangrijk omteweten hoedehuurdersverenigingen over actuele onderwerpendenken. • Opbasisvan bestaande samenwerkingsovereenkomsten ende prestatieafspraken met beide huurdersverenigingen wordt ieder kwartaal overleg gevoerd.Dedirecteurbestuurder heeft het overleg gedelegeerd aande manager Woon-enwijkbeheer enzijvoert metde huurdersverenigingen afzonderlijkoverleg. • Naasteen kwartaaloverleg wordt ookeenjaarlijks informeel overleg metbeide huurdersverenigingen gehouden.Hetgehele MTvanRijnhartWonenheeftdeelgenomen aande informele bijeenkomst op 12november 2009. Ditjaar isstil gestaan bij dekoerswijziging, woningmarktontwikkelingen enverkoopbarometer inhet kader vande portefeuillestrategie. Ditjaar isvoor heteersteenoverleg geweesttussende RaadvanToezichtende huurdersverenigingen. Op26oktober jl. hebben zij met elkaar vangedachtengewisseldoverde visievande huurdersverenigingen opdefusieendeervaring met het nieuwe bestuur/MT en RijnhartWonen in hetkader vandeoverlegwet. Eind2009zijndehuurdersverenigingen ookalsbelangrijke stakeholder betrokken bij eenevaluatie vandefusie. Dehuurdersverenigingen kijken positief terug opdefusie. Opgrondvan haar adviesrecht hebben de HBOLen DeHuurderij zichook uitgesproken overde huuraanpassing, paragraaf bewonersparticipatie inhetjaarverslag, prestatieafspraken met degemeente, verkoopbarometer en portefeuillestrategie endebegroting 2010.Andereonderwerpen vangesprek zijn geweest: het KWHhuurlabel,diverse nieuwbouwprojecten, hetJaarverslag 2008,de begroting 2010,het sociaalstatuut en het lokaal handvest,debewonerscommissies endewoningmarktontwikkelingen en woonruimteverdeling. DeHuurderij heeft noggeadviseerd over dewijziging van het kantoor inZoeterwoude,devoordracht van eenvertegenwoordiger inde Klachtencommissie, huurprijzen in hetcomplex de Rijnegom,endetijdelijke verhuur vancomplex 105. Rijnhart Wonenondersteunt hetwerk vande HBOLende Huurderij meteenfinanciële bijdrage. DeHuurderij ende HBOLhebben ieder het rechteen bindendevoordracht tedoenvoor éénzetel inde RaadvanToezicht. Zij makenook gebruikvandit rechten hebbentwee ledenvoorgedragen indeRvT.

Klachtencommissie Deklachtencommissie werkt sinds2008opbasisvan het klachtenreglement Rijnhart Wonen. Decommissie telt 4 leden;eenonafhankelijke voorzitter, een lid namensde HBOL,een lid namensde Huurderij eneenlid namens Rijnhart Wonen. Decommissie wordt ondersteund door eenambtelijk secretaris. Detaakvandeze commissie isomeen ingediende klachtover het handelen of nalatenvan handelen door medewerkers te beoordelen.Alseenbrief binnenkomt, heeftdedirecteurbestuurder de mogelijkheid omte bekijken ofde klacht isopte lossenzondertussenkomst vandecommissie. Depubliciteit enverbetering vandetoegankelijkheid vande Klachtencommissie zijneropgericht om het voor de huurder gemakkelijker te makenomeen klacht kenbaarte maken. Dit heeft in 2009 geresulteerd ineentoenamevan bij de Klachtencommissie binnengekomen klachten.In 2009zijn 16brieven binnengekomen,in 2008warendater2. Terugkijkend heeft deervaring onsgeleerd dat huurderszichin2009veelvaker danvoorheen direct hebben gewend tot de Klachtencommissie. Deveronderstelling isdatdit te maken heeft metde lay-outvan debrochure"Ontevreden?"Door delay-outvandebrochure wordt de blikvande lezer getrokken naarde klachtencommissie. Deeerste stappen omeen klacht kenbaar te maken (overleg meteen medewerker en vervolgens metdemanager) werdenhierdoor overgeslagen.Dezegangvanzakenheeftertoegeleiddat Rijnhart Wonen in2010 haar brochure gaataanpassen.

26

Twee klachtenwaren niet ontvankelijk. Eéndaarvan betrof een klager, diegeen (ex-)huurder was.De andere klacht ging over dewoonruimteverdeling. Dezeklachtwerd doorverwezen naar HollandRijnland. Deoverige 14brieven betroffen vooral redelijke klachtendie hetgevolg warenvan communicatieproblemen met medewerkers. Aard melding Aantal binnengekomen brieven Niet ontvankelijk verklaard Afgehandeld door organisatie Afgehandelddoor klachtencommissie

Financiën

Onderhoud/verbetering

Overlast

Overig

7

5

2

2

-

-

-

2

7

5

2

-

-

-

-

-

Alle klachten zijn inopdracht vandedirecteurbestuurder en naoverleg metde huurder afgehandeld door de manager Woon-enwijkbeheer. Geenvandeklachten heeft geleidtot behandeling doorde Klachtencommissie.

Ontwikkeling van dienstverlening Doordatereen betereoverlegstructuur tussen partijen isontwikkeld isdedienstverlening externverbeterd, zoals: Overlegtussen huismeesters endegemeente (wijkregisseur enboa's) Structureel overlegtussen WMOmedewerkers vandegemeenteendeopzichters Verder: Is het leverenvaneen bijdrage aanlokaalzorgnetwerkenverstevigd. Zijn woonconsulenten enverhuurconsulenten geschoold t.a.v. huisvestingsproblematiek (zoals overlast enonjuiste bewoning) Isercollectieve scholing incommunicatie enanderevaardigheden ingezet, metals resultaat betere omgang met huidige entoekomstige huurders

Klantgericht werken KCC In 2009washet KCCgehuisvest in2locaties,wat uiteindelijk een negatief effect hadopde interne organisatiestructuur metalsgevolgdat de huurdersvan Rijnhart Wonen nietaltijd adequaat geholpen kondenworden. Door de medewerkers vanuit éénlocatiete latenwerken heeft dat eenpositief effect inde dienstverlening. In de praktijk betekent dit dat delijnen internenextern korter zijngeworden.

27

Plannen voor2010 Wewillen binnenWoonzicht insamenwerking met Rijnstreek komentot eensysteem dat aansluit bij dewoningzoekenden inde regioen in het bijzonder in Leiderdorp enin Zoeterwoude. Wewillen het KWHlabel behouden in2010. Delocatievan het kantoor aande Bolderikkamp zalopde beganegrond worden aangepast zodat het KCCbetere dienstverlening kan bereiken,zowel inde bereikbaarheid als inde beschikbaarheid.

28

Woonkwaliteit en gebiedsontwikkeling Opgave 2009 Deopgave in 2009 bestond uit hetopnieuw formuleren vande portefeuillestrategie voor allewoningenvan Rijnhart Wonen.Hiervan uitwordt dandeaanpakenhettempo bepaaldomdewoningen nuen inde toekomst aante laten sluitenopdevraag indezeregio.Alleoverigedoelstellingen zijnafgeleidvanuitdeze portefeuillestrategie.

Nieuwbouw In 2009 hebbenwe6woningen opgeleverd inZuidveldt inZoeterwoude meteengemiddelde huurprijsvan circa€495 permaand. Deonrendabele top opdezewoningen bedraagt circa€ 55.000 perwoning. De40 huurwoningen inhet project Schansenen Dreven in Leiderdorp zijn uiteindelijk in2010opgeleverd. Degemiddelde huurprijs was hier€ 617 per maandendeonrendabele topcirca€27.600. In 2009zijn ookdewoningen aandeNoordbuurtseweg inZoeterwoude opgeleverd,die binnen hetconcept Slimmer Kopenzijnontwikkeld. Rijnhart Wonen heeft hiervoor degrondgeleverd.

Ontwikkeling plannen nieuwbouw en ontwikkeling Deportefeuillestrategie isin november 2009vastgesteld. In de portefeuillestrategie wordt ook rekening gehouden met deverkoopvan bestaandewoningen. Erisrekening gehouden meteen verkoopprogramma van458woningen in 10jaar. Voor dete realiserenwinst kunnenwefiscaal gebruik makenvande herinvesteringreserve. Deverkoopvanhetbestaande bezit leidtdantot demogelijkheid omnieuwe woningen te kunnen gaan bouwen. Bijeen mogelijkheid voor het ontwikkelen vaneen project zaldan vervolgens een"ranking"worden aangebracht dieaangeeft opwelkewijzeeen locatiescoort oponder andere het aspectvolkshuisvesting,financieelenmaatschappelijk rendement. Rijnhart Wonen heeft het besluitgenomen delopende (nieuw)bouwprojecten afte ronden en nog niette starten metdedaadwerkelijke bouw van nieuwe nieuwbouwprojecten metals redendat eerst eengedeelte van het bestaande bezitverkocht moetworden.Ten behoeve van hetopstartenvan haalbaarheidsonderzoeken iseen budgetgereserveerd inde begroting 2010ter groottevan€ 100.000.

Maatschappelijk

vastgoed

Eenbelangrijk kenmerk van maatschappelijk vastgoed isdatdit ten dienste staatvandesamenleving.Bij maatschappelijk vastgoed gaat hetomsociale-enculturele voorzieningen die noodzakelijk zijnvoor vitale buurten,wijken,dorpen ensteden. Hetaspect leefbaarheid ishierbij ookvangroot belang.Voorbeelden vandergelijke"maatschappelijke" projecten bij RijnhartWonenzijn hetgezondheidscentrum inhet nieuwbouwplan DeOmmedijkwaar ruimtes worden gebouwd voor eenapotheker, huisartsen (HOED), tandarts eneenfysiotherapeut eneen bijeenkomstruimte voor mantelzorgersten behoevevan dementerenden inhet project deWollewei.

De Ommedijk Op 16februari 2009 isdeopdrachtverstrekt aan DuraVermeer uit Leidschendamvoor de bouw vanhet project DeOmmedijk. Hetbeleidsplan2009-2013van RijnhartWonenmetalstitel'Dichtbij Huis'geeftaan waar Rijnhart Wonende komendejaren voor staatenwat klantenenstakeholders kunnenverwachten. Het nieuwbouwproject DeOmmedijk isontwikkeld vóór hettot stand komenvandit beleidsplan. DoorDe Ommedijk alsnogtetoetsen aandit beleidsplanenaande huidige markomstandigheden,bleekdateen verdereoptimalisatie nodig en mogelijk was. Enkeleonderdelen binnen het project konden nogbeter aansluiten bij deambities van Rijnhart Wonenendehuidige marktomstandigheden. Rijnhart Wonenwil kwaliteit leveren inwonen,aaneenbrede klantengroep. Dat isonze kernactiviteit. Wedoenditwaar mogelijk innauwe samenwerking met partners indesectorenvanzorgenwelzijn.

29

Doorde planwijziging iseen programma ontstaan datvoor 37%bestaat uit koopwoningen en63%uit huurwoningen waarvan 31% sociale huurwoningen meteen mogelijkheid voor huurtoeslag.De huurwoningen hebben eengemiddeld stichtingskosten niveauvanonder de€ 240.000 perwoning. De2zeer ruimeschegwoningen inhetoorspronkelijke planzijn gesplitst waardoor 3, nogaltijd ruime, woningen zijnontstaan. Door dezesplitsing stijgt hetaantalwoningen met 11. Hetvervallen van het theater annex zalencentrum alsgevolgvaneenverwacht exploitatierisico, levertopde beganegrond5 extra woningen op.Tenslotte krijgt de 14verdiepingen tellende toren eeneigenentreeter versterking van hetexclusieve karakter vandeze kooptoren.Anderetoevoegingen zijn hetaanbrengenvan bergingenen buitenruimtes. Hetaantal appartementen ismet 16toegenomen tot hettotaal van 124appartementen. Daarvan ishet aantal koopwoningen,mede ingegevendoor de huidige marktomstandigheden, bijgesteld van 71naar46 appartementen indiverse prijsklassen. Hetaantal huurwoningen isforstoegenomen:van37naar78 huurwoningen bestaande uit 39sociale huurwoningen meteen huur onder de huurtoeslaggrens en39vrije sector huurwoningen. Naarverwachting wordt het nieuwbouwplan in hettweede kwartaal 2011 opgeleverd. Voor de bewonersvan DeOmmedijkenomwonenden wordt hetontwikkelen vandewoonzorgzone een belangrijke toevoeging aan hetwoongenot. Eenwoonzorgzone is"een samenhangend geheelvanwoon-,zorg-enwelzijnsvoorzieningen ineenwijk. Samenwerkingspartners stemmen devoorzieningen opelkaar afenwijkbewoners maken naar behoefte gebruik vandevoorzieningen. Hetresultaat moet zijn eenwoon-en leefomgeving waar hetveilig en prettig leven isvoor alle bewoners met ofzonder zorg.Enwaar de noodzakelijke ondersteuning met zorg-en welzijnsdiensten omde hoekte regelenis."

Sociaal statuut In 2009hebbenwe hardgewerkt aanhettot stand komenvaneensociaalstatuut metonze huurdersverenigingen. Debasis isopgezet in 2009en infebruari 2010 ishet document ondertekend door beidehuurdersverenigingen endoor RijnhartWonen. Verder iseen Preambulegemaakt omte komentot een lokaal handvest. Wehebben afgesproken dat het doel isomdit in2010 uitte werkenendat het ultimo 2010 gereedis. Deafspraken in hetstatuut hebben devolgendeinhoud: Afspraken over beheer woonomgeving tijdens desloopof renovatieperiode Afspraken over vergoedingen envervangende huisvesting Afspraken over verantwoordelijkheden, de rechten en plichten over enweer huurder/verhuurder.

Huisvesten van bijzondere doelgroepen Wevinden dat iedereengoed moet kunnen wonen.Als Rijnhart Wonenvoelenweonsverantwoordelijk ook voor debijzondere doelgroepen. Nietalleenvoor groependieeen bepaalde begeleiding nodighebben, maar ookjongeren en senioren. Nuenindetoekomst blijft het nog steedszoeken naar eenevenwicht in het toewijzen vandewoningen indewoningvoorraad. Somsbetekent dit datwe met instellingen extra afspraken moeten makenom mensen met begeleiding,die welzelfstandig kunnenwonen eenextra steuntje inderugtegeven. In de praktijk betekent dit datde betreffende instelling eenextra inspanning moet leveren inde woonomgeving vandezecliënten,ook indevormvanextra begeleiding enzullendienenalsaanspreekpunt voor RijnhartWonen. In 2009zijner indeRegiominderwoningenverhuurd aanurgente woningzoekenden. Deafname heeft te maken met het minder afgevenvaneenurgentie met betrekking tot medische,stadsvernieuwing urgente enechtscheidingsgevallen. Rijnhart Wonen heeft kunnen voldoen aandetaakstelling voor statushouders. Hetaanbodvanuit het vluchtelingenwerk met hetaanbodvoor pardonners isachter gebleven. Landelijk ishet aanbodvoorde pardonners voldoende gebleken. Dit isdanookde redendater minder een beroep gedaan isopde woningen inde Regio inclusief dewoningen van Rijnhart Wonen. Rijnhart Wonen heeft in2009 inoverleg met hetvluchtelingenwerk de beschikbare woningen vandepardonners verhuurd aanstatushouders.

30

Planmatig onderhoud In 2009zijndeonderstaande planmatigeonderhoudswerkzaamheden aanonzecomplexenuitgevoerd: Hiermeewaseenbedraggemoeidvan€2.025.000. Hetbetrof devolgendewerkzaamheden percomplex. Complex C041

straat/omgeving Pinksterbloem oneven

C 110

Zwetkade

C120

Splinterlaan egw

C 160

Schansen en Dreven

C180

Vossiuslaan e.o.

C210 C240

De Kampen Kreken

C290

Kamperfoelie

C310

Engelendaal e.o.

C320 C380 C400 C410 C590 C630

Hartogplein Muzenlaan Pijperstraat Hoofdstraat Jaagpad Gaarmeesterstraat Jvan Beierenlaan Hoogmadeseweg

werkzaamheden Aanbrengenpolitiekeurmerkveiligwonen(deelname) Keukenblokkenvervangenenkelstuks Aanpassencvinstallatie Balkonmuren reinigenenwaterdichtmaken Kozijnreparatie Schilderwerk kozijnen Schilderwerk aankozijnen Kozijnreparatie Aanbrengen politiekeurmerkveiligwonen(deelname) Gevelwerkenkozijnreparatie Keukenblokkenvervangenenkelstuks Keukenblokkenvervangenenkelstuks Reparatiescheurenindegevel Gotenvervangen Dakkapellenvervangen Schilderwerk aankozijnen Voordeurenvervangen Ramen vervangen Schilderwerk Aanbrengenpolitiekeurmerk veiligwonen(deelname) Kozijnvervangenvoorgevel Schilderwerk Schilderwerk Schilderwerk kozijnen Schilderwerk kozijnen

Grootonderhoud en renovatie Deoverhandiging vandesleutelsaande bewonersvan het renovatieproject Rijnegom(12 woningen) in Zoeterwoude heeft in2009 plaatsgevonden. Hiervoor zijndezeven huidige bewonerstijdelijk elders gehuisvest. Deresterende woningen werden bewoond door klantenvanAd-Hoe. Het uitgevoerde groot onderhoud heeft betrekking op hetaanbrengen van isolatieaandeschilvan hetgebouw, het aanbrengen vancentrale verwarming en mechanischeventilatie, hetvervangen vanhetsanitair ende keuken.Voorde huidige bewoners iseenverhoging vande huurprijs incombinatie meteen huurgewenning afgesproken.

Plannen voor2010 Wegaan het procesvastgoedontwikkeling ten behoevevan nieuwbouwprojecten beter beschrijvenen vastleggen in procesbeschrijvingen enfasedocumenten. Wevertalen de portefeuillestrategie door naar eenformatvoor complexplannen,enzullen eenaantal complexen met prioriteit uitwerken. Wevertalen decomplexplannen en hetstrategisch voorraadbeleid verder door naar eengedetailleerde meerjarenonderhoudsbegroting Webieden eendeelvan hetwoningbezit te koopaan,om metdeopbrengsten de nieuwbouwplannen te kunnenfinancieren.

31

Organisatie Opgave 2009 Deorganisatiestructuur van RijnhartWonen ismet ingangvan 1 januari 2009gewijzigd en bestaat uiteen directeurbestuurder endirect daaronder 3managers. Samenvormen zij het MTonder voorzitterschapvan dedirecteurbestuurder. Besluitvorming door de RaadvanToezicht op 16juli 2008eninstemming ORlag hieraanten grondslag. Metdeze nieuwe ordening willen we nog beter invulling gevenaan hetcentraal stellenvande klant. Door middel vaneengoedeondersteuning instructuren,systemenen processen kunnen demedewerkers dezeklantgerichte houding nog beter tot uiting latenkomen.

Organigram

Raad van Toezicht

Directeurbestuurder Beleid, advies en controle

Manager Woon- en wijkbeheer

Manager Vastgoed

Manager Bedrijfsbeheer -k_

A_

Woonconsulenten

Huismeesters

Financiële administratie Bedrijfs ondersteuning

_

Ontwikkeling

Projecten

Klant Contact Centrum

32

Bezetting Deinvullingvandeformatieruimte isper 31december 2009alsvolgt: Ingevulde formatie

1 4*

Vastgestelde formatie 1,00 2,11

1 3 4 3

1,00 2,50 3,39 3,00

1,00 2,50 1,89 3,00

1 5 6

1,00 4,31 3,32

1,00 4,31 3,38

1 2 2 3 35

1,00 2,00 2,00 2,53 29,16

0,89 2,00 2,00 2,53 28,39

Aantal medewerkers directeurbestuurder Beleid,advies en controle Woon- en wijkbeheer: oManager oWoonconsulenten oKlant Contact Centrum oHuismeesters Bedrijfsbeheer: oManager oFinanciële administratie o Bedrijfsondersteuning Vastgoed: oManager o Vastgoedontwikkeling o Projecten oVastgoedbeheer Totaal

1,00 2,89

* incl. dubbelfunctiecoördinatorbedrijfsondersteuning Eind2009waren er8,2 fte per 1.000 woningen,oftewelca. 120woningen perfte.Vergelijkende cijfers uitde bedrijfstakinformatie 2008vanAedesgeven respectievelijk bij dezelfde klassengrootte (1.800-4.000 v.h.e.) aan:9,6 fte per 1.000 woningen en 11,0 medewerkers per 1.000 woningen.Ookindeanalysevan hetCFVblijkt dat Rijnhart Wonen ruim onder de referentiegroep en het landelijk gemiddelde zit. Deontwikkeling vande netto bedrijfslasten heeft niet geleidtot eenselectievan Rijnhart Wonendoor het CFV.Debedrijfslasten blijven weleenaandachtspunt van het MT,omdekasstromen blijvend tebeheersen.

Opleidingen Weinvesteren in individuele trainingen op kennisenvaardigheden. Hiervoor ishet systeemvan planningsgesprekken,functioneringsgesprekken enboordelingen eenmanier omde individuele behoefte te vertalen indaadwerkelijk trainen.Cursussenensymposia diegevolgd zijn in2009,zijn onder meer coaching medewerkers, MTtraining,salarisverwerking, huurrecht/huisvestingswet, postregistratie, mensen uit lift bevrijden,energielabel,automatisering NCCW,Nimaopleiding,duurzaam schilderen enwonen& bouwen. Tevens isereenagressietraining opgezet,diein 2010zalwordengehouden metalle medewerkersdie klantcontacten hebben.

Doorontwikkeling interne organisatie Eenorganisatievorm isnooitvoor altijd gekozen. Metdegekozenvorm kunnen weeenvoudig meebewegen met deontwikkelingen om ons heen.In de komende periodefocussenweonsvooralop processenen systemen alsbasisomdegewenste kwaliteit te kunnenleveren. Medio 2009 hebben 28vande 35medewerkers meegewerkt aaneen medewerkerstevredenheidsonderzoek. Hierdoor washet mogelijk omeengoed beeldtescheppenvande ervarentevredenheid binnen Rijnhart Wonen.Over hetalgemeenwaren demedewerkers tevreden over Rijnhart Wonenalswerkgever enwarenzetevreden over hetwerken bij Rijnhart Wonen.In 2010worden deactiepunten uit het MTOverder aangepakt omeenverbetering ingangtezetten.

Stagiairs Ookin 2009 isinvulling gegeven aanhetstagebeleid bij Rijnhart Wonen.Voor een periodevan6maanden iseenstagiair vande Hogeschoolvan Rotterdam (faculteit management, economieen recht) werkzaam geweest.Zijn opdracht wasgericht ophetverbeteren vanfunctiebeschrijvingen en hetverbeteren vande procesbeschrijvingen ophetgebiedvanP&O.

33

Ziekteverzuim Het percentage ziekteverzuim islager uitgekomen in2009dan in 2008(resp. 3,41% tenopzichtevan 6,27%). Hetaantal ziekmeldingen was62.

Plannen 2010 Voor 2010 hebbenweeenagressietraining gepland.Ookzijn er plannenomeencommunicatietraining op tezetten met betrekking tot het doorontwikkelen vandehuisstijl. Wepakkendeaanbevelingenvanuit het MTOaanenzorgenvoor verbetering in2010. Wewerken het systeemvanfunctionering- en beoordelingsbeleid verder uit.

34

Middelen Opgave 2009 Rijnhart Wonenwildoor gerichte investeringen inde beide kernen Zoeterwoude en Leiderdorp een bijdrage leveren aande leefbaarheid inwijken en buurten,zowelfysiek alssociaal.Daarvoor iseengezonde financiële positievangrote waarde. Echterdoor deontwikkelingen vandeVennootschapsbelasting,de Vogelaarheffing,debeperkte huurverhoging endetoekomstige maatregelenop hetgebiedvande integratieheffing wordenwesteeds meerverplichtom manierentezoeken,diedefinanciële basis kunnen versterken. Hierbij willen weonszelfook eenstrakfinancieel kaderopleggen. Degeld-en kapitaalmarkt éndetoezichthouders vragen ookomeensolidefinanciële basis,anderswordt detoegang tot hetaantrekken vangeld,endus het realiserenvanonzevolkshuisvestelijkedoelen, behoorlijk onder drukgezet. Onzeopgave hebbenwealsvolgtgeformuleerd: Desolvabiliteit moeteen minimum omvang hebben,zodatweaandeeisenvan het CentraalFonds Volkshuisvesting kunnen blijvenvoldoen. Deoperationele kasstromenvoor deeerstkomende vijfjaren moeten positief zijn • Wewilleneenblijvendetoegangtot borgstelling door hetWaarborgfonds SocialeWoningbouw Westreven naareen intrestdekkingsratio van 1,3 waardoor Rijnhart Wonenaltijd aande renteverplichtingen kanvoldoen Westreven naareen"loantovalue"verhouding (deverhouding tussende hoogte van leningenen de bedrijfswaarde van het bezit)van75%.

Financieel resultaat Hetjaarresultaat 2009 bedraagt€ 7.755.000 negatief en bestaat uit devolgende componenten

X€ 1.000 Omschrijving Opbrengsten Opbrengsten uitverhuur Opbrengsten uitverkoop Overige opbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten

Realisatie2009

Realisatie2008

19.234 1.071 20.305

18.345 1.177 19.522

Lasten Onderhoud Overige lasten Totaal Bedrijfslasten

4.207 8.808 13.015

4.786 8.516 13.302

Onrendabeletoppen Renteresultaat

-508 - 5.993

2.793 5.938

Jaarresultaat vóór belastingen en deelnemingen

789 2.511

Resultaat deelnemingen Belastingen Waarderingsmutaties

-90 -728

43 730

-7.726 -1.999

Jaarresultaat

- 7.755 - 5.283

35

Besteding huuropbrengsten per euro Debestedingvandehuuropbrengsten inuitgavenvormen het"huishoudboekje"vanRijnhartWonen. Wehebben de bestedingen uitgedrukt inprocenten.Grafischweergegeven zietditeralsvolgt uit: Jaarlasten2009naarsoort

DAfschrijvingen

29%

11%

• Personeelskosten DOnderhoud DOverigeexploitatielasten • Rentelasten DVennootschapsbelasting

21% 21%

Resultaat

bedrijfsvoering

Hetjaarresultaat van Rijnhart Wonen isin2009€ 7.755.000 negatief. Voornaamste oorzakenvandit negatieve resultaat zijn afwaarderingen van investeringen voor eenbedrag van ruim€ 6,7 miljoen.Ditwas nodig vanwegeeen bijstelling opde bedrijfswaarde (de toekomstige verdien-capaciteit van het in bezit) van hetwoningbezit inexploitatie en/of aanbouw. Ook iseen voorziening getroffen voor hetverwachte resultaatop koopwoningen voor nogeens€ 1.301.000. Hetjaarresultaat 2009 isuit devolgendedeelresultaten tot standgekomen. Hetexploitatieresultaat van het bestaand bezit iscirca € 279.000 (pos). Dit resultaat wordt gevormddoor deinkomsten,uitgaven enrente-enafschrijvingskosten dievolgen uit het beherenvanhetbestaand bezit van RijnhartWonen. Mutatiesopdewaardering van het bestaande bezitveroorzaken eenafwaardering ten lastevan het resultaatvan€ - 6.225.000. Herberekening vandeonrendabele investering aan projecten inontwikkeling isalsverlies verwerkt. Hetbetreft hiereen bedragvan€ 2,6 miljoen.Voordezeonrendabele toppenwaseenvoorziening aanwezigvan€ 2,1miljoen.Dezeisditjaar geheel aangewend en in mindering gebracht opdeafboeking ten lastevan het resultaat. Persaldowasduseenafboeking ten lastevan het resultaat van€ - 508.000 noodzakelijk. Tenslotte isinoverleg metaccountant eenvoorziening getroffen voor hetverwachte negatieve resultaatop nieuwbouw koopwoningen van€ - 1.301.000. Ditjaar isergeen resultaat uit hetverkopenvanwoningen gehaald.Erzijngeenwoningen verkocht in 2009.

36

Bedrijfswaarde Eenvandewaarderingsmethoden voor onroerende zaken isde bedrijfswaarde. Dezebestaat uitdecontante waarde vanhuurinkomsten minusvariabele lastenover deexploitatieduur per complex. Metandere woorden;detoekomstigeverdiencapaciteit van het bezit. Waardemutaties volgen uit dejaarlijkse actualisering vandewaardering van het huidige- enhet toekomstige bezit. Rijnhart Wonen hanteert de historische kostprijs met minimum waarderingsregel als grondslagvoor het samenstellen van haarjaarrekening. Indien debedrijfswaarde lager wordt vastgesteld dande historische kostprijs,danwordt hetverschildirect afgeboekt van het resultaat. Intotaal isditjaar ruim €6,2 miljoenvandewaardevanhetbestaand bezitafgeboektdoor het hanteren vandeminimumwaarderingsregel. Dezeafwaardering isvooral hetgevolgvaneenbijstelling (verlaging) vandetoekomstige inflatieverwachtingen (endusookdehieraan gekoppelde huurontwikkeling). Metdezeaanpassingwordt voortaan aangesloten bij dedoor detoezichthouders gehanteerdefactoren. Deuitgangspunten voor het bepalenvandebedrijfswaarde zijnalsvolgt: Huurverhoging

Inflatie disconteringsvoet

1,2% 1en 1,75 % 2,25 % 1en 1,75 % 2,25 % 6%

2010 2011resp.2012 2013 enverder 2010 resp.2011 2012enverder steeds

Onrendabele investeringen projecten in ontwikkeling Alle investeringen worden getoetst aan het kadervan hetfinancieel beleid.Naastdestichtingskosten wordt ookde bedrijfswaarde van hette bouwencomplex berekend.Indien het bedrag vande bedrijfswaarde lager isdandestichtingskosten,wordt hetverschil afgeboekt (onrendabele top) Onder"Overige waardeveranderingen"indewinst- enverliesrekening zijn deonrendabele toppenvanonze investeringenopgenomen.Wanneer ineenproject het moment isbereikt,dater interngeformaliseerd en externgecommuniceerd is,worden indatjaar deonrendabele toppenten lastevan het resultaat gebracht enalsvoorziening genomen. Bijdeoplevering vaneencomplex wordt dezeberekening opnieuw gemaakt. Erkunnen somswel eensjaren tussen het momentvan hetaangaanvandeverplichting endeoplevering zitten. Vervolgens wordenjaarlijks dezeonrendabele toppenvandecomplexen inexploitatie tegendemeest actuele rekenfactoren opnieuw bepaald. Voor de projecten"deOmmedijk","Zuidveldt"en"Schansenen Dreven"wasdat in2009 hetgeval. Hetonderstaande overzichttoont dewaardeveranderingen vanenerzijds denieuwbouwcomplexenen anderzijds complexen inexploitatie. Dekolom mutatie geeft deonrendabele top endeafwaardering aan, diewe in2009ten lastevanhet resultaatbrengen. Onderdeel Actualisatie afwaardering deOmmedijk * Actualisatie afwaardering deSchansen Af: aanwending voorziening onrendabele investeringen Subtotaalafwaardering lopende projecten Actualisatie afwaardering Zuidveldt Afwaardering onrendabele investeringen Overigecomplexen inexploitatie Totaaloverige waardeveranderingen

Begin2009 4.385 305

4.690 191 12.132 17.013

Mutatie 2.166 442

Eind2009 6.551 747

- 2.100 508 274 81 5.870 6.733

- 2.100 5.198 465 81 18.002 23.746

* In de afwaardering de Ommedijk is begrepen de afboeking van de ingebrachte opstalwaarde Dillenburg ad€ 2,785 miljoen in 2008 op aanwijzing van de accountant.

37

Vermogenspositie Heteigenvermogen per 31december 2009van Rijnhart Wonen bedraagt€ 5,3 miljoen opbasisvan historische kostprijs. Wekunnendit eigenvermogenookweergeven opbasisvandewaardering op bedrijfswaarde. Debedrijfswaarde1isin2009 metcirca€ 12,9 miljoengedaaldtot € 169,25 miljoen.Ten opzichtevandeboekwaardevan het bezit (circa€ 141miljoen) ishierdoor sprakevaneenvermogenvan ruim€ 28 miljoen. Dit ishetoverschot opdeverdiencapaciteit vande bestaandecomplexen inexploitatie. Dezewaardering geeft meerspecifiek aanof heteigenvermogen voldoende isomop langetermijnaan onzeverplichtingen te kunnenvoldoen.Ditwordt uitgedrukt ineen percentage: desolvabiliteit. Ofwel het procentuele aandeel van heteigenvermogen in hettotaalvermogen. In het meerjarenperspectief zietdeontwikkeling vandesolvabiliteit eralsvolgt uit.

Solvabiliteitsontwikkeling tegen Bedrijfswaarde 2009 - 2015 40,0

30,0 e

ï £ 20,0 'S

Ie

10,0 0,0 2009

2010 -Jaarrekening

2011 Begroting2010•

2012

2013 -Ondergrens CFV•

2014

2015

-BovengrensCFV

Verder ishet belangrijk datdeverhouding tussende leningenendeWOZ-waardevanonsbezit lager isdan 50%. OpbasisvandeWOZwaardering voor 2009vanruim€ 686 miljoen isduseen leningportefeuille van € 343 miljoen maximaaltoelaatbaar. Hetschuldrestant eind 2009was€ 135,6miljoen. HetCentraal FondsVolkhuisvesting heeft het continuïteitsoordeel over hetjaar 2009 in mei2010 uitgebracht. Rijnhart Wonen heeft eenA 1-status. Het risicoprofiel vanonzecorporatie stijgt indeloopvan dejaren door o.a. hetvoornemen omwoningen teverkopen uit bestaand bezit,diverse nieuwbouwprojecten indeuitvoering (deels huur- endeels koopwoningen met(inomvang geringe) ontwikkeling vancommerciële ruimten) enook door deeffecten vandekredietcrisis endeeconomische crisis.

Financieringen en beleggingen In 2009 isvoor€ 19,9 miljoen aanfinancieringen aangetrokken. Hetbetreft hier 2fixe leningen vooreen totaalbedrag van€ 11,9 miljoeneneen rollover lening metvariabele hoofdsomvan€ 8miljoen. Eénfixe leningvan€ 3,9 miljoen isaangetrokken onder garantievandegemeente Zoeterwoude. Detwee overige leningen zijngeborgddoor hetWaarborgfonds SocialeWoningbouw. Hettotale schuldrestant vandeleningen bedraagt eind 2009circa€ 135,6 miljoen. Hiervan is€ 5,1 miljoen binnen eenjaarverschuldigd. Eendeelvande leningen isgeborgd metgemeentegarantie vandegemeenten Zoeterwoude en Leiderdorp. In deprestatieafspraken isdewensopgenomen om (nieuwe) leningenzoveelmogelijkte borgen metWSW garantie. In 2010wordende mogelijkheden bekekenomdegaranties overtedragen naar hetWSW.

Inclusief de grondwaarde en correctie naarrentabiliteitswaarde van de leningportefeuille.

38

RijnhartWonenisin2009 meerenmeergaansturenopkasstromen.Wehebbenondersteuningen adviseringop treasury ingehuurd bijhetbedrijfThesor.Tevensiseentreasuryscan gemaaktomdemeest belangrijke risico's inbeeldtebrengenenmogelijkhedenteanalyseren.Vier keer perjaar wordteen treasuryrapportage verzorgddoorThesor, envinden bijeenkomsten plaatsvandetreasurycommissie.Deze commissie bereidt devoorstellenvoor omactiesteondernemen opde geld-enkapitaalmarkt. RijnhartWonen maakte in2009geengebruikvanderivaten,evenalsinvoorgaandejaren. Deverhouding tussendehoogtevandeleningenende(bedrijfs-) waardevanhetbezit (LoantoValue)is in2009 uitgekomenop77,1(€ 130,5 min. :€ 169,25 min.). Rijnhart Wonen heeft alsuitgangspunt een Loantovaluevanmaximaal 75. Deintrest dekkingsratio (verhouding bedrijfsresultaat2: rentelasten) wasin2009 1,1.Ditislagerdande in debegroting 2010opgenomen streefwaarde. Dezeuitkomst toont medeaan hoezeer deoperationele resultaten vande corporaties onder drukzijn komentestaandoor dediverse lastenverzwaringen.

Liquiditeiten Hetisindediverse media aandeordegeweest. Hetinflatievolgend huurbeleid,deinvoering vande volledige (vennootschap)belastingplicht metingang van2008,de verplichte bijdrage bijzondere projectsteun (Vogelaarneffing)endeverhoging vandelokale belastingdruk (OZBLeiderdorp). Aldezezakenzorgendatdeinkomstenvancorporaties onder eenzwaredruk zijn komente staan. Indebedrijfsvoering ishetaccentvansturing meeropkasstromeninplaatsvan resultatengelegd. Ookdelandelijke toezichtorganen (WSWenCentraal FondsVolkshuisvesting) nemenditmeein hun beoordeling.Onlangs heeft hetWSWbevestigd,datRijnhart Wonenonveranderd kredietwaardig is. Dat geeft onsde zekerheid,datfinancieringen metborgingvanhetWSWkunnenworden aangetrokkenin 2010. Toezichthouders verlangendatdeoperationele kasstromen(ditzijndeuitdeexploitatie voortkomende inkomstenenuitgaven) onderaftrekvaneen normvoor aflossingover eenvijfjaarperiode positief zijn. Zoalsuitonderstaande grafiekblijktvoldoet RijnhartWonenhieraan. Operationele kasstromen2010-2019(x€1.000) 4.500 3.000 1.500 0

O.

Q.

D_

EL

n_ tl

D_

-1.500 2010

2013

2016

2019

OOperationeel o Operationeel-norm

Risico's Bijrisico's bekijkenweonzekerevoorvallendieindetoekomst kunnen leidentot(financiële) schadevoor Rijnhart Wonen.Terbeheersingvandezerisico's kijkenwenaardekansdathetzichvoordoet enheteffect datditsorteert. Dat bepaaltgezamenlijk deurgentie omderisico'stebeheersen. In ditjaar zijnweperkwartaalgestart methetgestructureerd volgenenbeschrijven vanderisico'sin de kwartaalrapportages. Voor hetjaar 2010 investerenweinbeheersingssystemen zoals: hetverbeteren en actualiseren vanAO/IC beschrijvingen, mandateringsregelingen,en een risicovolgsysteem voor projecten. Degrootste risico'sin2009 zijn:

'Bedrijfsresultaat 2009gecorrigeerdvoorincidenteleresultaten(waardeveranderingen envoorzieningen) 39

• hetafnemenvandenogonverkochte woningen inSchansenenDreven. Door de landelijk teruglopende verkoopvan nieuwewoningen zijn bijdeoplevering van het nieuwbouwcomplex Schansenen Dreven nogwoningen onverkocht. Voor 13woningen heeft Rijnhart Wonen eengarantie afgegeven.Aankoop zalin 2010 plaatsvinden. Danresteren er nog 26woningen inde VOF,waarin dedochteronderneming Projectontwikkeling DeEngelendaal BVvan Rijnhart Wonenvoor 50% in participeert. Hetvoornemen isomdezewoningen meteen intensieve campagne opdevrije markt te verkopen. • HetfinancierenvandeWarmte KoudeInstallaties via eendochteronderneming Rijnhart Wonen EnergieBV. Hetfinancieren vanWKOinstallaties wordt geregeld met leningen,die nietdoor hetWSWkunnen worden geborgd. Dat betekent dater eenander traject bewandeld dientteworden omcommerciëlefinanciering te kunnenverkrijgen. • Deprojectontwikkeling vandeOmmedijk In 2009 heeft eenplanwijziging plaatsgevonden omderisico'sin het plan DeOmmedijkterugtedringen. Zozijn er meer buitenruimten toegevoegd aanwoningen,zijn meerdere plattegronden gewijzigd enzijner meer huurwoningen en minder koopwoningen in het planopgenomen.Tevens ishettheater komente vervallen. Erblijven 46 koopwoningen in het project. Dezezullen met ingangvan2010te koopworden aangeboden.

Nevenstructuur Rijnhart Wonen Rijnhart Wonen heeft ééndochteronderneming: DeProjectontwikkeling de Engelendaal LeiderdorpBV.

Plannen voor 2010 Weverbeteren definanciële positiedoor deverkoopvan woningen Weprofessionaliseren detreasuryfunctie verder, inclusief het sturenop kasstromenen hetactualiserenvan het treasurystatuut Weprofessionaliseren defiscale functie enweverbreden dekennis hierover. Weontwikkelen het informatiseringsbeleid,inclusief actiesvoor de komendejaren.

40

Deloitte.

Stichting Rijnhart Wonen Postbus 21 2350AA LEIDERDORP

Accountantsverklaring Verklaring betreffende dejaarrekening Wij hebben dejaarrekening 2009van Stichting Rijnhart Wonen teLeiderdorp bestaande uit de geconsolideerde enenkelvoudige balans per 31december 2009 endegeconsolideerde en enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2009 metdetoelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid vande directeur-bestuurder De directeur-bestuurder vanStichtingRijnhart Wonen isverantwoordelijk voorhet opmaken van dezejaarrekening diehet vermogen enresultaat getrouw dient weer tegeven, alsmede voor het opstellen vanhetjaarverslag, beide inovereenstemming met debepalingen inzakede jaarrekening enhetjaarverslag alsopgenomen in artikel 26,eerste lid, vanhet Besluit beheer sociale-huursector en richtlijn 645 vandeRaad voor deJaarverslaggeving. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in standhouden van een internbeheersingssysteem relevant voorhet opmaken van en getrouw weergeven inde jaarrekening van vermogen enresultaat, zodanigdatdeze geen afwijkingen vanmaterieel belang alsgevolg van fraude of fouten bevat,hetkiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voorfinanciële verslaggeving enhet maken van schattingen die onder degegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid vandeaccountant Onzeverantwoordelijkheid ishet geven vaneen oordeel over dejaarrekening opbasis van onze controle.Wij hebben onzecontrole verricht inovereenstemming met Nederlands recht enhet controleprotocol inrubriek Avan Bijlage IIIbij het Besluit beheer sociale-huursector. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht tevoldoen aandevoor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onzecontrole zodanig teplannen en uit tevoeren dat eenredelijke matevan zekerheid wordt verkregen dat dejaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren vanwerkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over debedragen endetoelichtingen indejaarrekening. Dekeuze vandeuit tevoeren werkzaamheden isafhankelijk van deprofessionele oordeelsvorming vande accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling vanderisico's van afwijkingen van materieel belang als gevolg vanfraude of fouten.

42

Deloitte.

Indiebeoordeling neemt deaccountant inaanmerking het voorhet opmaken vanen getrouw weergeven indejaarrekening van vermogen enresultaat relevante interne beheersingssysteem, teneindeeen verantwoorde keuzetekunnen maken vandecontrolewerkzaamheden dieonder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maardieniet totdoel hebben een oordeel tegeven over deeffectiviteit vanhet internebeheersingssysteem vanStichting Rijnhart Wonen. Indie beoordeling neemt deaccountant inaanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven indejaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuzetekunnen maken vandecontrolewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn. Tevens omvat een controle onder meer eenevaluatie vandeaanvaardbaarheid vande toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving envanderedelijkheid van schattingen die de directeur-bestuurder van Stichting Rijnhart Wonenheeft gemaakt, alsmede eenevaluatie van het algehelebeeld vandejaarrekening. Wij zijn van mening dat dedooronsverkregen controle-informatie voldoende en geschikt isals basis voorons oordeel. Oordeel Naar onsoordeel geeft dejaarrekening een getrouw beeld vande grootteen desamenstelling van het vermogen van Stichting Rijnhart Wonen per 31december 2009 en van het resultaat over 2009 inovereenstemming met artikel 26,eerste lid,van het Besluit beheer sociale-huursector en richtlijn 645 vandeRaad voor de Jaarverslaggeving. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften/en ofvoorschriften van regelgevende instanties Opgrond van deverplichting ingevolge Bbsh artikel 28,subamelden wij dathetjaarverslag, voor zover wij datkunnen beoordelen, verenigbaar ismetdejaarrekening zoals vereist in artikel 2:391,lid4, BW.

43

Deloitte.

Voorts merken wij opdat, op grond van artikel 6van deWet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens, isvoldaan aan de wettelijke verplichting tot vermelding van de informatie over topinkomens endat, indien detoegelaten instelling financiële ondersteuning heeft gegeven aanbuitenlandse instellingen zoals bedoeld indeMG 2005-04en MG 2008-03,hiervan melding isgemaakt indejaarrekening enhetjaarverslag.

Voorburg, 15juni 2010 Deloitte Accountants B.V.

Was getekend, C.J. Vrolijk RA

44

Deloitte

Aan StichtingRijnhart Wonen Postbus 21 2350AA LEIDERDORP

Rapport vanfeitelijke bevindingen inzakehet volkshuisvestingsverslag, bedoeld inartikel 26,tweedelid,vanhetBesluitbeheer sociale-huursector Opdracht Ingevolgeuwopdrachthebben wij eenaantal specifieke werkzaamheden verricht met betrekking tothet volkshuisvestingsverslag, alsbedoeld inartikel 26,tweede lid, vanhet Besluit beheer sociale-huursector overhetboekjaar 2009vanStichtingRijnhart Wonen teLeiderdorp. Het volkshuisvestingsverslag isopgesteld onder verantwoordelijkheid van de directeur-bestuurder vandetoegelaten instelling.Dezerapportage bevat deuitkomsten vanonze werkzaamheden. Aarden reikwijdte van deverrichte werkzaamheden Onzewerkzaamheden zijn verricht inovereenstemming metNederlands recht, waaronder Standaard 4400 'Opdrachten tothet verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden metbetrekking totfinanciële informatie'. Het doel van eenopdracht tothet verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden ishet verrichten vandiewerkzaamheden die wij met Stichting Rijnhart Wonen zijn overeengekomen enhet rapporteren over de feitelijke bevindingen. Aangezien wij slechts verslag doen vanfeitelijke bevindingen uithoofde van de overeengekomen werkzaamheden betekent dit dat ophet inhet volkshuisvestingsverslag opgenomen cijfermateriaal entoelichtingen geen accountantscontrole istoegepast endat evenmin eenbeoordelingsopdracht isuitgevoerd. Dit houdt indat aanonzerapportage geen zekerheid kan worden ontleend omtrent degetrouwheid vanhet inhet volkshuisvestingsverslag opgenomen cijfermateriaal entoelichtingen daarop.Het isdebedoeling dat uzelf een oordeel vormt over dewerkzaamheden enover deinditrapport weergegeven bevindingen enopbasis daarvan uweigen conclusietrekt. Wij wijzen ueropdat, indien wij aanvullende werkzaamheden zouden hebben verricht of een controle-ofbeoordelingsopdracht zoudenhebben uitgevoerd, wellicht andere onderwerpen aanhet licht zoudenkunnen zijn gebracht die voor uvan belang kunnen zijn.

DeloitteAccountants B.V.isingeschreveninhethandelsregister vandeKamervanKoophandelte Rotterdamondernummer24362853.

Member of DeloitteToucheTohmatsu

44.a

Deioitte

Verrichte werkzaamheden Wijhebben dewerkzaamheden verricht volgenshet controleprotocol inrubriek BI van bijlage IIIbij hetBesluit beheer sociale-huursector. Feitelijke bevindingen Wij hebben vastgesteld dat: 1. Hetvolkshuisvestingsverslag een uiteenzetting geeft over deonderwerpen, genoemd in artikel 26,tweede lid vanhet Besluit beheer sociale-huursector, dan wel vermeldt waarom geen uiteenzetting is gegeven. 2. De inhet volkshuisvestingsverslag opgenomen informatie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, aansluit opdejaarrekening. 3. Voortshebben wij vastgesteld dat: a. detoegelaten instelling eenuiteenzetting heeft gegeven van de inartikel 26, tweede lid, onderdelenj enk, genoemde onderwerpen, dan welheeft vermeld waarom geen uiteenzetting is gegeven; b. deinhet verslagjaar aan devoorraad van detoegelaten instelling toegevoegde woongelegenheden enonroerende aanhorigheden (in eigendom en inbeheer) binnen het statutair vastgestelde werkgebied, bedoeld in artikel 7,eerstelid, onderdeel a, zijn gelegen; c. de samenstelling van hetbestuur envanhet orgaan,bedoeld in artikel7,eerste lid, onderdeel b,vanhet Besluit beheer sociale-huursector (Raad vanToezicht) inhet verslagjaar voldeed aandestatutairebepalingen daarover,bedoeld in artikel 7,eerste lid,onderdelen c,deneentweede lid, onderdeel a, vandat besluit; d. detoegelaten instelling degemiddelde huurprijs per 1 juli vanhetverslagjaar met eenniethoger percentageheeft verhoogd, dan istoegestaan opvoet van artikel 15a; e. eenklachtencommissie alsbedoeld in artikel 16,eerstelid,vanhetBesluit beheer sociale-huursector isingesteld endat gedurende het verslagjaar een reglement omtrent desamenstelling enwerkwijze van decommissie vankrachtis; f. detoegelaten instelling inhet verslagjaar tenminste eenmaal perjaar overleg heeft gevoerd met dehuurders vanhaar woongelegenheden ofhun vertegenwoordigers, overeenkomstig artikel 17vanhet Besluit beheer sociale-huursector en dat gedurendehet verslagjaar eenreglement omtrent datoverleg vankracht was; g. metbetrekking tot deinhet verslagjaar gerealiseerde nieuwe woningen (huur en koop) voor zover dekosten voorhet verkrijgen in eigendom hoger zijn danof gelijk zijn aan€200.000per woning, een motivering isgegeven dat de werkzaamheden dienaangaandehebbenbijgedragen aandebeleidsresultaten, uiteengezet inartikel26, tweede lid, onderdelen atot enmet f;

44.b

Deloitte.

h. detoegelaten instelling een overzicht heeft gegeven vanhaar activiteiten ende daaraan verbonden risico's inhet verslagjaar ophet gebied van beleggingen, overeenkomstig artikel 26,tweedelid,onderdeel 1 endat dit overzichtniet strijdig is met dejaarrekening; Voortshebben wij vastgesteld dat: a. metbetrekking tot de inhet verslagjaar gerealiseerde nieuwe woningen (huuren koop)binnen deverbindingen van detoegelaten instelling, voor zover dekosten voor het verkrijgen ineigendomvan diewoningen hoger zijn dan of gelijk zijn aan €200.000 perwoning, eenmotivering isgegeven dat de werkzaamheden dienaangaande hebben bijgedragen aandebeleidsresultaten, uiteengezet inartikel 26, tweedelid, onderdelen atot en met f; b. detoegelaten instelling inoverleg met dehuurders vanhaar woongelegenheden of hun vertegenwoordigers eenreglement heeft vastgesteld metbetrekking tot de bijdragen indekosten van verhuizing vanhuurders inverband meteen voorgenomen renovatie dan wel sloop,bedoeld inartikel lig, eersteentweede lid ende vigerende MG's, waarin inelk geval dehoogte vandiebijdragen is vastgelegd.

Voorburg, 15juni 2010 Deloitte Accountants B.V.

Was getekend C.J. Vrolijk RA

44.c

Geconsolideerde balans per 31 december 2009 na resultaatbestemming

ACTIVA

31-12-2009

31-12-2008

bedragenx € 1.000 Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

124.265 15.495 1.357

131.771 4.865 1.445

Totaal materiële vaste activa

141.117

138.081

Financiële vaste activa Tevorderen BWS-subsidies Deelnemingen Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa

705 770

881 847

1.475

1.728

142.592

139.809

2.150

1.138

Huurdebiteuren Vorderingen op deelnemingen Overige vorderingen Overlopende activa

96 1.880 1.007 246

217 622 504 382

Totaal vorderingen

3.229

1.725

Liquide middelen

1.108

5.442

Totaal vlottende activa

6.487

8.305

149.079

148.114

Totaal vaste activa

Vlottende activa Voorraad Vorderingen

Totaal activa

46

Geconsolideerde balans per3 1 december 2009 na resultaatbestemming

PASSIVA

31-12-2009

31-12-2008

bedragenx €1.000 Eigen vermogen Overige reserves

5.363

13.118

Totaal eigen vermogen

5.363

13.118

-

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen Voorziening onderhanden werken Voorziening latente belasting

90 246

2.100 205

Totaal voorzieningen

336

2.305

Leningenoverheidenkredietinstellingen Fonds sociale woningbouw

130.486 20

119.573 20

Totaal langlopende schulden

130.506

119.593

2.357 1.470 5.158 3.889

0 3.255 644 5.412 3.787

12.874

13.098

149.079

148.114

Langlopende schulden

Kortlopende schulden Rekening courant krediet Schulden aan leveranciers Belastingen enpremies sociale verzekeringen Aflossingsverplichting opleningen komend boekjaar Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden

Totaal passiva

47

Geconsolideerde Winst- enverliesrekening 2009

Boekjaar 2009

Begroting 2009

Boekjaar 2008

bedragenx € 1.000

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overige bedrijfsopbrengsten

18.569 953 447

18.270 964 1.071

17.524 821 1.177

Somder bedrijfsopbrengsten

19.969

20.305

19.522

2.944 1521.714 154 319 5.099 4.038

2.851 6.733 1.873 139 310 4.207 5.136

2.651 4.792 1.692 177 282 4.786 3.717

14.116

21.249

18.097

5.853

944-

1.425

796 6.653

455 6.448

2 5.941

4-

6.937-

4.514-

Belastingen resultaat uitgewone bedrijfsuitoefening Resultaat deelnemingen

691-

72890-

71950-

JAARRESULTAAT

695-

7.755-

5.283-

Bedrijfslasten Afschrijvingen opmateriële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Lonenensalarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Somderbedrijfslasten

Bedrijfsresultaat

Financiële baten enlasten Rentebaten Rentelasten Resultaat uitgewone bedrijfsuitoefening

49

Waarderingsgrondslagen per31december 2009

WAARDERINGSGRONDSLAGEN NA CONSOLIDATIE Alle bedragen die in dejaar rekening genoemd zijn zijn in duizenden euro's,tenzij andersvermeld. ALGEMEEN Degrondslagen waarop de waardering van de activa en de passiva en de bepaling van het resultaat berusten zijn, voor zover niet anders isvermeld,deverkrijgings- en/of vervaardigingsprijzen. Bij het samenstellen van de balans en de winst- en verliesrekening iseen bestendige gedragslijn inacht genomen, rekening houdend met de geldende voorschriften en richtlijnen. Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten worden verantwoord in hetjaar waarin deze worden gerealiseerd. Lasten worden toegerekend aan hetjaar waarop zij betrekking hebben.Verliezen worden verantwoord in het jaar waarin zijvoorzienbaar zijn. Tenzij andersvermeld zijnvorderingen en schulden opgenomen tegen nominale waarde. Dejaarrekening en waarderingsgrondslagen zijn conform artikel 26van het BBSHen zijn in overeenstemming met boek 2titel 9van het Burgerlijk Wetboek. Jaarrekening en waarderingsgrondslagen voldoen aan het gestelde in de richtlijn 645. CONSOLIDATIE Bij consolidatie zijn alle entiteiten betrokken waarin Rijnhart Wonen een materiële invloed heeft op het bestuur en het handelen van de betreffende entiteit of verbinding. De enkelvoudige balans,winst enverliesrekening entoelichting zijn opgenomen in ditjaarverslag. Entiteiten enverbindingen die niet zijn opgenomen in de consolidatie zijn verantwoord onder deelnemingen. In de consolidatie zijn devolgende entiteiten betrokken: - Projectontwikkeling Engelendaal Leiderdorp BV, 100%.

STELSELWIJZIGING Opgrond van geactualiseerde richtlijnen (RJ 645.221) zijn de projectkosten en -opbrengsten van onroerende zaken bestemd voor de verkoop verwerkt onder de actiefpost voorraad. In voorgaandejaren werden dezeverantwoord alsonderhanden werken. Vergelijkende cijfers zijn dientengevolge aangepast. Genoemde wijziging heeft geen invloed op de presentatie en/of samenstelling van hetvermogen.

BALANSWAARDERING Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Degrond,dewoningen met de daarbij behorende installaties, degarages en dewoningaanpassingen zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs,verminderd met de daarop gepleegde afschrijvingen bepaald op basisvan deverwachte economische levensduur, dan wel de duurzame lagere bedrijfswaarde. De afschrijvingen zijn berekend volgens het annuïtaire systeem. Opde aanschafwaarde van grond wordt niet afgeschreven.

50

Waarderingsgrondslagen per31december 2009

Onroerende zaken in ontwikkeling Deonroerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen de historische kostprijs onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Bijzondere waardeverminderingen worden bepaald bij aanvang van het project op basisvan het verschil tussen de boekwaarde en de reëlewaarde van de kasstroomgenererende eenheid waartoe de onroerende zaken gaan behoren. Dewaardebepaling van een project wordt bepaald nadat intern geformaliseerd en/of extern gecommuniceerd is. Onroerende en roerende zaken ten dienstevan de exploitatie Dezeactiva zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen bepaald op basisvan de verwachte economische levensduur, dan wel de duurzame lagere bedrijfswaarde. Deafschrijvingen zijn berekend volgens het annuïtaire c.q. lineairesysteem. Bedrijfswaarde Debedrijfswaardeberekeningen betreffen decontante waarden van alle toekomstige inkomsten en uitgaven van de in exploitatie zijnde complexen. Eentoelichting op de hierbij gehanteerde uitgangspunten isgegeven indetoelichting op de balans. Financiële vaste activa Te vorderen BWSsubsidie Waardering van dejaarlijks te vorderen subsidies BWSvindt plaats door aan de contante waarde van de subsidie bij aanvang van de exploitatiejaarlijks rente toe te rekenen tegen het subsidierendement onder aftrek van de ontvangen bijdrage. Hetjaarlijks opeisbare deel wordt, indien nog niet ontvangen, verantwoord alsvlottende activa. Deelnemingen Deelnemingen worden gewaardeerd tegen netto-vermogenswaarde, berekend volgens de grondslagen die gelden voor dezejaarrekening. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is,wordt dezeop nihil gewaardeerd. Indien en voorzover Rijnhart Wonen indeze situatie geheel of gedeeltelijk instaat voor de schulden van dedeelneming, resepectievelijk het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staatte stellen wordt een voorziening getroffen. Vordering compensatie boekwaarde Dillenbura Betreft een toegezegde bijdrage in het boekwaardeverlies door sloopvan het complex de Dillenburg. Devordering is nominaal opgenomen.

51

Waarderingsgrondslagen per31december 2009

Vlottende activa Voorraad Devoorraad uit hoofdevan onderhanden projecten inopdracht van derden wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde directe materiaal- en arbeidskosten,direct toerekenbaar uitbesteed werk en overige externe kosten. Voor de projecten,waarbij de winst op de reedsverrichte prestaties op verantwoorde wijze kan worden bepaald, wordt de winst aan het boekjaar toegerekend naar de mate waarin de verrichte prestaties hun aandeel hebben gehad in het totaal van devoor het project te verrichten prestaties. Devoortgang van projecten wordt bepaald op basisvan de kostprijs van het verrichte werk in relatie tot deverwachte kostprijs van het project alsgeheel.Winstname geschiedt met inachtneming van de daadwerkelijke gerealiseerde verkoopcontracten. Alsde winst niet op verantwoorde wijze kan worden bepaald wordt deze winst verantwoord in het boekjaar waarin het project wordt opgeleverd. In geval van meerjarige complexe projecten wordt niet eerder winst verantwoord dan nadat een projectvoortgang is bereikt waarbij een verantwoorde inschatting van de projectwinst kanworden gemaakt. Voorzieningen voor verwachte verliezen worden genomen inde periode waarin komt vast te staan dat er sprake isvan verliesgevende projecten, en worden in mindering gebracht op de post onderhanden projecten. Verder zijn op de post onderhanden projecten de gedeclareerde termijnen envooruitontvangen betalingen in mindering gebracht. Gedeclareerde termijnen die dewaardering van een individueel project overtreffen worden als passiefpost onder de kortlopende schulden opgenomen. Vorderingen Devorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarden. Indien vantoepassing wordt rekening gehouden met een voorziening voor oninbaarheid. Liquide middelen Deliquide middelen bestaan uit kasgelden,direct opeisbare banktegoeden en deposito's met een looptijd korter dan 12maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen Indien en voor zover deverwachte verliezen de boekwaarde van een nieuw te bouwen complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening getroffen. Onder de verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan decontante waarde van alle uitgaven en ontvangsten. Latente belastingvoorziening Eenvoorziening voor latente belastingplichten isgetroffen met behulp van de verplichtingenmethode voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van de activa en verplichtingen en hun belastinggrondslag. Deberekening van de belastinglatenties geschiedt tegen de op het eind van het belastingjaar geldende belastingtarieven of tegen de inde komendejaren vastgestelde tarieven,voor zover reeds bij wet vastgesteld. Belastinglatenties worden gewaardeerd tegen contante waarde.

52

Waarderingsgrondslagen per 3 1 december 2009

Pensioenvoorziening RijnhartWonenisaangeslotenbijeenbedrijfstakpensioenfonds,destichting pensioenfonds woningcorporaties (SPW)enpasttezamenmetanderecorporatiesdezeregelingtoe.RijnhartWonenheeftgeenverplichting tot hetvoldoenvanaanvullendebijdrageningevalvaneentekort bijdit pensioenfonds,andersdanhetvoldoen vanhogeretoekomstige premies.Opbasishiervanisdezepensioenregeling indejaarrekeningverwerktals eentoegezegdebijdrageregeling.Dathoudtindatindewinst-enverliesrekening eenpensioenlastis opgenomengelijkaandeover hetjaarverschuldigdepremie. In debalansisdenogtevorderen premieoverhetboekjaar alskortlopendevorderingverwerkt. Langlopendeschulden Betreftdeopgenomengeldleningen.Waarderingvindt plaatstegennominalewaarde. De voorkomende leningstypenzijn;annuitair (gelijkejaarbedragen), lineair (vastaflossingsdeel) enfixe(aflossing bijeinddatum contract). Langlopendeschuldenwordenbijdeeerstewaarderinggewaardeerdtegendereëlewaarde. Dezeisover hetalgemeengelijkaandenominalewaarde.Naeerstewaarderingwordendelanglopende schuldengewaardeerdtegendegeamortiseerde kostprijs.Indiengeensprakeisvanagioofdisagio isdegeamortiseerde kostprijsgelijkaandenominalewaarde. Kortlopendeschulden Dekortlopendeschuldenzijngewaardeerdtegennominalewaarden. Uitgestelde beloningen Ditbetreft beloningenvanpersoneeldiebetaalbaarzijnoptermijn (> daneenjaar) ondervoorwaardevan voortduringvanhetdienstverband.RijnhartWonenheeftdezebeloningen berekendengeconstateerddat geensprakeisvaneenmateriële post. Hierdoor isdezenietverwerkt indejaarrekening.

53

Waarderingsgrondslagen per31december 2009

WINST- EN VERLIESREKENING Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder worden de vergoedingen voor algemeen beheer, de geactiveerde kosten voor toezicht door de eigen dienst bij nieuwbouw/groot onderhoud en overige bedrijfsopbrengsten verantwoord. Verkoopopbrengsten Dit betreft het netto verkoopresultaat van verkochte woningen. Winsten worden verantwoord vanaf het moment van definitieve verkoopovereenkomst en naar gelang de voortgang van het werk. Afschrijvingen Deafschrijvingen op materiële vaste activa zijn gebaseerd op basisvan verkrijgings of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire c.q. lineaire methode op basisvan de geschatte economische levensduur en een rendementpercentage van 6,0%. Opgrond vindt geen afschrijving plaats. Overige waardeveranderingen Decomplexen zijn gewaardeerd tegen de historische uitgaafprijs minus afschrijving of lagere bedrijfswaarde. Indien de bedrijfswaarde structureel lager isdan de historische uitgaafprijs vindt een afboeking plaats. Lasten onderhoud Hieronder worden de kostenten behoevevan het reparatie-, mutatie-,contract- en planmatig onderhoud verantwoord. Deonderhoudskosten van eigen personeel zijn in deverlies- en winstrekening opgenomen bij de kostensoorten lonen en salarissen,sociale lasten en overige bedrijfslasten. Overige bedrijfslasten Hieronder worden de overige kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten,overige personeelskosten, belastingen,verzekeringen, kosten van levering goederen endiensten. Rentebaten Hieronder valt de ontvangen rente van op korte- en langetermijn uitgezette middelen (inclusief transitorische rente). Rentelasten Hieronder valt deverschuldigde rente aan de gemeente- en kredietinstellingen. Belastingen (vennootschapsbelasting) Debelasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabeleverliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet aftrekbare kosten. KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. Winstbelastingen, ontvangen en betaalde interest worden opgenomen als kasstroom uit operationele activiteiten.

54

Toelichtingopdebalansper31december 2009

€ 1.000 31-12-2009

€ 1.000 31-12-2008

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende zakenen roerende zaken in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van exploitatie

124.265 15.495 1.357

131.771 4.865 1.445

Totaal materiële vaste activa

141.117

138.081

Onroerende en roerende zaken in exploitatie woningen in expl.

niet zijnde woningen

Saldo per 1januari - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen - cumulatieve waardeveranderingen

173.363 30.45212.737-

2.088 381111-

Boekwaarde per 1januari

130.174

1.596

overige zaken

Totaal 30 29-

175.481 30.86212.848-

131.771

Mutaties in het boekjaar: - activeringen - desinvesteringen - correctie afschrijvingen desinvesteringen - afschrijvingen - waardeveranderingen

2.6496.099-

4145-

2.6906.144-

Saldo mutaties

7.421-

85-

7.506-

174.690 33.10118.836-

2.089 422156-

Saldo per 31 december: - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen - cumulatieve waardeveranderingen Boekwaarde per 3 1 december

1.328

1.327

122.753

30 29-

-

176.809 33.552 18.992

1

124.265

n/z woningen

Vorigboelgaar

1.511

Toelichting mutaties Onroerende en roerende zaken in exploitatie tie Woningen afschrijving) In exploitatie genomen investeringen (desinvestering en correctie ctie afschrijving) Oplevering complex 112; 6woningen Zuidveldt Zoeterwoude Oplevering 36woningen Vlechtbaan, complex 71 Aankoop Muzenlaan 8 - Aanpassing stichtingskosten complex 110 ivm subsidietoekenning Div. geriefsverbeteringen tegen huurverhoging 1) Totaal (des) investering (On)roerende zaken in exploitatie

689 39 102701 1.327

6.646 255 1

421

1

7.322

1) Dit betreft deaan individuele woningen aangebrachte geriefsverbeteringen zoals dubbel glas,aanbrengen cv. of het renoveren van badkamers. Dit kan zowel opverzoek van (zittende) bewoners of bij mutatie gebeuren.

55

Toelichtingopdebalansper31december 2009 Waardeverandering: Afwaarderingen opbasis vanbedrijfswaarde - complex 19,86woningen Langedijkdreef - complex 27, 18woningen Klimopzoom - complex 41 - complex 56, 90woningen Beukenschans - complex 62,24woningen Wollewei - complex 69 - complex 71 - complex 91 - complex 94 - complex 104 - complex 109 - complex 110, 116woningen Pinksterbloemln eo - complex 112 Subtotaal afwaarderingen Terugnameafwaarderingen voorgaandejaren Subtotaal terugname op afwaarderingen Totaal waardeveranderingen

115 15 199 440 3.1231.826 1 44 483 205 2.542 274

55-

6.099

45

6.099-

45-

3.178-

3.178

De afschrijvingstermijnen van de materiële vaste activa zijn respectievelijk: Complexen Bouwkosten Cv. installaties

Afschrijvingstermijnen 50jaar 25jaar

Uitzonderingen i.v.m. bijzondere complexen Complex 32 (80 won.Janden Hartogplein eo),complex 38 (69 won. Muzenlaan/W. Pijperstraat) en complex 56 (90 won. Beukenschans): Bouwkosten Cv. installaties Complex 63 (28 won. Hoogmadeseweg): Investering aanpassing woningen 's-Heerenloo (verstandelijk gehandicapten) tegen huurverhoging Overige Lift en isolatie Warmwatervoorziening Bedrijfsruimten en kantoorpand Inventaris

40jaar 40jaar 15jaar

20jaar 25jaar 50jaar 5jaar

Bijcomplex 62 (Wollewei), complex 63 (Hoogmadeseweg) en diverse oudere complexen isgeen uitsplitsing gemaakt tussen bouwkosten en kosten cv. installatie. Detotale stichtingskosten worden afgeschreven in 50jaar. De leningen activa ter exploitatie zijn verstrekt onder garantie van degemeente Leiderdorp,de gemeente Zoeterwoude of het W.S.W. Dedoor degemeente Zoeterwoude verlangde hypothecaire zekerheid op basisvan bedrijfswaarde bedraagt ultimo 2009 circa € 16,6miljoen. Allecomplexen zijn verzekerd tegen brand,uitgebreide gevaren en wettelijke aansprakelijkheid (WA). Sinds 2006 is in de polis geen verzekerde waarde opgenomen. Depremie iseen bedrag perwoning,waarbij de clausule is opgenomen dat deverzekeraar geen beroep zaldoen op onderverzekering. DeWOZ-waarde alsgrondslag voor de aanslag OZB-2009 bedraagt € 686.391.780 Binnen het complex 109te Zoeterwoude komen nog 5woningen aan deZwaanvoor eventuele verkoop inaanmerking.

56

Toelichtingopdebalansper31december 2009 Onroerende en roerende zaken inontwikkeling

31-12-2009

31-12-2008

Woningen en woongebouwen Saldo per 1januari - aanschafwaarde - cumulatieve waardeveranderingen

7.080 2.215-

Boekwaarde per 1januari

4.865

Mutaties in het boekjaar: - activeringen - afwaardering actuele waarde activa in ontwikkeling - overboeking naar woningen in exploitatie - overboeking naar woningen in exploitatie -overboeking BWS naarfinanciëlevasteactiva - overboeking boekwaarde OHWerk - overige vorig boekjaar

16.240 2.608689-

-

5.646 3.2952.351

9.338 7.7271.080 177-

-

2.313-

-

Saldo mutaties

10.630

2.514

Saldo per 31december: - aanschafwaarde - cumulatieve waardeveranderingen

22.631 7.136-

7.080 2.215-

Boekwaarde per 31december Overzichtmutatiesper project: Activeringen: 40 woningen 2Woontorens Engelendaal (1 - afwaardering 2torens tot exploitatiewaarde Subtotaal 46 woningen Ommedijk (2 - afwaardering Ommedijk tot exploitatiewaarde Subtotaal 12woningen Gaarmeesterstraat nieuwbouw Subtotaal Rijnegom renovatie / nieuwbouw - afwaardering Rijnegom renovatie/ nieuwbouw Subtotaal 6 woningen Zuidveldt nieuwbouw (3 - afwaardering Zuidveldt Subtotaal Totaal

15.495

Beginsaldo Investering 2.487 3.647 305-

2.182 4.185 1.6002.585 66 66 177 177223 19132 4.865

3.647 8.697 8.697 6666992

Afwaardering

Overboeking

442-

Eindsaldo 6.134 747

442-

-

2.1662.166-

-

5.387 12.882 3.7669.116

-

-

992 657

-

-

657

-

880191 689-

2.608-

689-

13.927

4.865

1.169 177992

15.495

1) Dewoontorens worden ontwikkeld door VOFdeSchansen. Rijnhart Wonen heeft degrond van de 2 huurtorens ineigendom. De overige stichtingskosten worden intermijnen naar rato vandestandvan het werk door deVOFin rekening gebracht. 2) Betreft de investering aan deverhuurbare eenheden in het project deOmmedijk. Deinvesteringen ultimo 2009 met betrekking tot de koopwoningen zijn verantwoord onder de postvoorraad.Over de investering is4% aan rente geactiveerd in2009. 3) Denieuwbouw van 6woningen Zuidveldt te Zoeterwoude is indecember 2009 opgeleverd. Destichtingskosten van dewoningen zijn overgeboekt naar aktiva inexploitatie.

57

Toelichtingopdebalansper31december 2009 Onroerende en roerende zaken t.d.v. deexploitatie Kantoor

Overige

Totaal

31-12-2008

Saldo per1januari - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

1.997 798-

714 468-

2.711 1.266-

2.623 1.106-

Boekwaarde per1januari

1.199

246

1.445

1.517

Mutaties inhet boekjaar: - activeringen - correctie investeringen einde looptijd - correctie afschrijvingen einde looptijd - afschrijvingen

13

60

73

88

82-

79-

161-

160-

Saldo mutaties

69-

19-

88-

72-

Saldo per 31 december: - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

2.010 880-

774 547-

2.784 1.427-

2.711 1.266-

Boekwaarde per31december

1.130

227

1.357

1.445

Kantoor 13

Inventaris

Specificatie activeringen (x€1) Verbouwing kantoor Inventaris Computers Totaal activeringen

13

Totaal

29 31

13 29 31

60

73

58

Toelichtingopdebalansper31december 2009 Bedrijfswaarde woningbezit Bijde bepaling van de bedrijfswaarde per 31december isgebruik gemaakt vandevolgende parameters: - Disconteringspercentage - Percentage huurverhoging startjaar (+2011voor waarde 2009) - Percentage huurverhoging startjaar +1 - Percentage huurverhoging startjaar +2 - Percentage huurverhoging laterejaren - Percentage huurderving - Mutatiegraad (voor opbrengst mutatiebeleid) - Opbrengst mutatiebeleid tot streefhuur ingerekend - Percentage stijging overige opbrengsten (jaar 1,2,3en4ev - 2008: allejaren) - Percentage variabele lastenstijging (inflatie) (jaar 1,2, 3en 4ev - 2008: allejaren) - Percentage onderhoudslastenstijging (inflatie + 1 % - 2008: allejaren) - Normvariabele lasten perwoning - Planmatig onderhoud laatste 5exploitatiejaren Opbouw bedrijfswaarde

31-12-2009 6,0 1,2 1,0 1,75 2,25 0,50 6,0 ja resp. 1 , 1 , 1 , 7 5 en 2 , 2 5 % resp. 1 , 1 , 1 , 7 5 en 2 , 2 5 % resp. 2, 2, 2,75 en 3 , 2 5 % MJB ja 31-12-2009

31-12-2008 6,0 1,6 1,5 2,5 2,5 0,25 5,0 ja 2,5 2,5 2,5 1.261,00 nee 31-12-2008

Ongecorrigeerde bedrijfswaarde Bijtelling boekwaarde grond Rentabiliteitswaardecorrectie leningen

140.555 15.986 12.709

154.898 15.836 11.441

Gecorrigeerde bedrijfswaarde

169.250

182.175

Boekwaarde bij gecorrigeerde bedrijfswaarde Boekwaarde bij qecorriqeerde bedrijfswaarde overiqe niet zijnde woninqen Saldo bedrijfswaarde minus boekwaarde Mutatie bedrijfswaarde boekjaar: Bedrijfswaardejaarrekening einde boekjaar Bedrijfswaarde jaarrekening vorig boekjaar

122.753 1.510

130.174 1.596

44.987

50.405

169.250 182.175

182.175 181.535

12.925-

640

Verklaring mutatie bedrijfswaardeberekening jaarrekening 2009 en 2008: Deonderstaande opstelling geeft weer hoede mutatie inde bedrijfswaarde ten opzichte van hetvorigjaar isopgebouwd. Debedrijfswaarde isopgebouwd uit de uitgangspunten conform de meerjarenbegroting 2010. Metde aanpassing van dediverse stijgingsfactoren voor huur- en lastenontwikkeling wordt aangesloten op dedoor de landelijke toezichthouders (Centraal FondsVolkshuisvesting en Waarborgfonds SocialeWoningbouw) gehanteerde uitgangspunten.

31-12-2009 a.Autonome ontwikkeling a l mutaties vanwege opschuiven jaar b.Gevolgen van aanpassing van beleidsparameters en uitgangspunten: b l Aanpassing stijgingsfactoren huur- en lasten b2 mutaties Levensduur b3 mutaties mutatiegraad en huurderving b4 mutaties in de huren b5 mutaties in derving b6 mutates inde huurharmonisatie/ overige baten b7 mutaties in de lasten onderhoud b8 mutaties in beheerslasten b9 mutaties in complexgebonden bedrijfslasten c. Gevolgen van mutaties in het bezit: c l Complex 112: Zuidveldt in exploitatie c2 Overige ruimten: aanpassingen wegingsfactoren d. Overige mutaties d l mutaties in rentabiliteitswaardecorrecties bestaande leningen d2 mutaties in rentabiliteitswaardecorrectie i.v.m. nieuwe leningen d3 mutaties in grondwaarde

31-12-2008

2.362

1.468-

7.0153.769 703349 377.000 13.62712.5495.692

4.811

6.416 162.4814.6136.578 12.437-

426 9-

6.029 5.093-

3801.647 150

4193.019 315

12.925-

641

59

Toelichtingopdebalansper31december 2009

31-12-2009

31-12-2008

Financiële vaste activa Te vorderen B.W.S. subsidie Saldo per 1januari toegevoegde rente ontvangen bijdragen

881 38 214-

1.050 2 171-

Totaal te vorderen B.W.S subsidie

705

881

Deelnemingen Deelneming VOF De Schansen: Oorspronkelijke waarde deelneming Resultaat deelneming voorgaande jaren Resultaat deelneming boekjaar

50 50-

Waardering deelneming einde boekjaar binnen Projectontwikkeling EngelendaalBV Op 13februari 2007 is met Panagro Vastgoedontwikkeling BVeen samenwerkingsovereenkomst afgesloten betreffende de realisering van 106 nieuwbouwappartementen met bijbehorende parkeerplaatsen en 2commerciële ruimten in het project Engelendaal. Hiertoe isop 15oktober 2006 deVOFde Schansenopgericht. Projectontwikkeling Engelendaal Leiderdorp BVheeft een aandeel van 25% in het resultaat van deVOF. Dit resultaat is bovenstaand verwerkt, met dienverstande dat er vanuit voorzichtigheidsredenen reeds eenvoorziening ad.€ 45.000,- isopgenomen. VOFdeSchansen brengt bouwtermijnen volgens een marktconform bepaalde aanneemsom in rekening bij Rijnhart Wonen. Hiervan iseen eerste bouwtermijn ad circa € 590.000 in mindering gebracht op devordering per 31-12-2007 op deVOF. Oplevering zal in 2010 plaatsvinden. Verbonden partijen Naast debovengenoemde deelnemingen neemt Rijnhart Wonen deel ineen drietal verenigingen van eigenaren; - Vereniging van eigenaren deWollewei te Leiderdorp. RHW bezit 12van 42 woningen. - Verenigingvan eigenarenZwaan 1t/m 39te Zoeterwoude. RHWbezit 8van 20woningen. - Vereniging van eigenaren Zwaan 41t/m 83 te Zoeterwoude. RHWbezit 16van 27woningen. Debaten en lasten met betrekking tot de participatie in deverenigingen zijn in de resultatenrekening verwerkt.

Actieve belastinglatentie Onder definanciële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingdaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Dezeactieve latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde en hebben overwegend een langlopend karakter. Bij het bepalen vande belastinglatentie uit hoofde vanverrekenbare tijdelijke verschillen tussen decommerciële en fiscale waardering van activa en passiva isrekening gehouden met deverwachte levensduur van dezeactiva en passiva.Voor deverschillen tussen defiscale encommerciële waardering van hetvastgoed betekent dit dat alleende latentie alsgevolg vanvoorgenomen verkopen leidt tot eencontante waarde hoger dan nihil. Decontante waarde van de latentie voor het door te exploiteren bezit tendeert naar nihil. Deberekening van de latente belastingvorderingen vindt plaatstegen deop het eindevan het belastingjaar geldende tarieven,voor zover bij dewet reedsvastgesteld.

Overige vorderingen Compensatie boekwaarde Dillenburg

770

847

Totaal overige vorderingen

770

847

Compensatie boekwaarde Dillenburg Saldo per 1januari - opvoer vordering - afname agv extra huuropbrengst

847 853 930-

847

Saldo per 31december

770

847

-

Door de Nederlandse zorgautoriteit iseen bijdrage toegezegd in het boekwaardeverlies van desloop Dillenburg. Erzal 25 maanden lang eenextra huuropbrengst worden verstrekt. Dezevordering ishier tegen een nominale waarde opgenomen envervalt in 2010.

60

Toelichtingopdebalansper31december 2009 VLOTTENDE ACTIVA

31-12-2009 Voorraad Onderhanden werken beginvan hetjaar Investeringen Af: voorziening resultaat verlieslatende projecten Onderhanden werken eindevan hetjaar

31-12-2008

1.138 2.313 1.3012.150

1.138 1.138

Naar aanleiding van een aanpassing inde regelgeving (RJ221) isde investering met betrekking tot koopwoningen per 31december 2009 op een adere wijze gepresenteerd. Vorigjaar werd dit als onderhanden werk gepresenteerd. In de huidige rekening staat dezealsvoorraad gepresenteerd. Desplitsing van de in het combiproject begrepen investeringen aan koopwoningen is bepaald door eentoerekening op kostensoortniveau aande diverse bouwonderdelen toe tepassen. Tot en met 2008 was uitgegaan van eenverdeling op basisvan een grover procentuele toerekening optotaalniveau. Over dedefinitieve, naar verwachting niet afwijkende, stichtingskostenverdeling vindt momenteel overleg plaats met de belastingdienst. Vergelijkende cijfers 2008 zijn op basisvan deactuele inzichten aangepast.

Vorderingen Huurdebiteuren Overige vorderingen Overlopende activa Totaal vorderingen

96 2.887 246 3.229

217 1.126 382 1.725

Huurdebiteuren

70 39 15 12 4 19 159 25

Per31december waren er: huurders met eenachterstand kleiner dan 1maand huurders met een achterstand van 1tot 2 maanden huurders met een achterstand van 2tot 3 maanden huurders met een achterstand van 3tot 4 maanden Huurders met een achterstand van4 tot 5 maanden huurders met een achterstand vanaf 6 maanden huurders met een achterstand Vorderingen op ex- huurders Voorziening dubieuze huurdebiteuren Totaal huurdebiteuren

30 28 17 18 10 55 158 38 196 100-

127 25 21 17 15 56 261 25 286 69-

96

217

Deafname van devordering op huurders isgrotendeels veroorzaakt door de inloop van deachterstand in de huurontvangsten van Activite voor het complex Vlechtbaan over oktober t/m december 2008.

61

Toelichtingopdebalansper31december 2009 Overige vorderingen Tevorderen afrek. servicekosten, schade's en stookkosten Diversen nog te factureren Belastingen en premies sociale verzekeringen Huurachterstand woningen Stichting Hofjes Te vorderen VOFde Schansen Projectontwikkeling Engelendaal BV Schadeclaims derden Tevorderen gemeente inzakeW.V.G. Diversen Af: voorziening debiteuren Totaal overige vorderingen

31-12-2009 2 420 9

1.880

31-12-2008

13 75 11 980

-

2 11 65 31-

576

2.887

1.126

Devordering opdochteronderneming Projectontwikkeling Engelendaal BVistoegenomen door bankoverboekingen. Dezewaren nodig om deze BVhaar lopendeverplichtingen en facturen te latenvoldoen.Onduidelijk isnog of afwikkeling van devordering met deVOFditjaar zal plaatsvinden. Depost diversen bestaat grotendeels uit openstaande facturen aanActivite (€ 511.000,-) inzake boekwaardeverlies van de Dillenburg.

Overlopende activa

31-12-2009

31-12-2008

Vooruitbetaalde bedragen egalisatie geisers Te ontvangen B.W.S. subsidies Diversen

68 8 38 132

47 4 315 16

Totaal overlopende activa

246

382

2

Liquide middelen Kas Postbank Rekening-courantRabobank BankNederlandsegemeenten Rabotelerekening

1.103 2 1

2 26 3.912 2 1.500

Totaal liquide

1.108

5.442

-

Betreft dedirect opeisbare banktegoeden van dediverse rekeningen en het kassaldo.

62

Toelichtingopdebalansper31december 2009 31-12-2009

31-12-2008

EIGEN VERMOGEN

Overige reserves Algemene reserve

5.363

13.118

Totaal overige reserves

5.363

13.118

Algemene reserve Saldo per 1januari Resultaat over het boekjaar

13.118 7.755-

18.452 5.334-

5.363

13.118

2.100

1.638

2.100-

462

Totaal algemene reserve Hetgeconsolideerd eigenvermogen bestaat uit dealgemene reserve van Stichting Rijnhart Wonen en Hetvermogen van de BVprojectontwikkeling Engelendaal per balansdatum.

VOORZIENINGEN Voorziening onrendabele investeringen Saldoper 1januari Aanwendingvoorzieningaktiva inontwikkeling 2.100 Totaalvoorzieningonrendabeletopvervangendenieuwbouw Devoorzieningonrendabeleinvesteringenisalsvolgtsamengesteld(x€1):

Voorziening afwaardering deelnemingen Saldoper 1januari WaarderingdeelnemingVOFdeSchansen Totaalvoorzieningonrendabeletopvervangendenieuwbouw

90 90

Voorziening latente belastingen Actualisatievoorziening mutatie belastinglatentie

205 41

267 62-

Totaalvoorziening latentebelastingeindeboekjaar

246

205

Devoorzienig latentebelastingisin2008gevormdendientomheteffectvandeverschillen infiscale-enbedrijfseconomischewaardering opdevennootschapsbelastingtecompenseren.Jaarlijkswordtdebenodigdevoorziening bepaaldaandehandvandewaardering vandeleningportefeuille o/gtegenhetlaatstbekendepercentagevennootschapsbelasting. Hetagiodisagiotenopzichtevandeleningportefeuille ad€ 135.644.000bedraagtcirca€-966.000. Voordefiscalewaarderingwordtgebruikgemaaktvandenettorente.

63

Toelichting opdebalans per31 december 2009 LANGLOPENDE SCHULDEN

31-12-2009

31-12-2008

910 903-

978 68-

Leningen gemeente Saldo per1januari Aflossing in boekjaar Totaal leningen gemeente

910

Leningen kredietinstellingen Saldo per1januari Fixelening Robeco 6jaar vast 3,63% 01-06 Roll-over lening NWB3jaar variabel (1 mnd eur+0,6) Fixelening NWB.7jaar vast 3,64% 01-10 Nieuwe lening(en) vorig boekjaar Aflossing ineens Reguliere aflossingen leningen

124.075 3.900 8.000 8.000

Totaal leningen kredietinstellingen per 31december

135.637

124.075

Totaal schuldrestant leningen per31december

135.644

124.985

Aflossingbestanddeel inhetkomend jaar, verantwoord onder kortlopende schulden Saldo leningen

9027.436-

115.201

18.000 3.5495.577-

5.158-

5.412-

130.486

119.573

Detoename vandeschuldrestant leningen met circa€9miljoen isten behoevevandeinhetjaar gedane investeringen en de herfinanciering van leningen bijeinde looptijd. Het gemiddelde percentage over de leningportefeuille verschuldigde rentevergoeding isin2009 verder gedaald tot4,95 %. In2008 bedroeg deze 5,104%. De leningportefeuille kenteen gemiddelde restant looptijd van bijna 20jaar. Erzijn 3leningen met een looptijd van 5jaar ofminder. Het hiermee gepaard gaande schuldrestant bedraagt per 31december 2009 circa€7,2miljoen. Tevens zalvoor een 3-tal leningen in2013derentevoet opnieuw moeten worden vastgesteld. Hethiermee gepaard gaande leningvolume bedraagt circa€7,7miljoen. Met betrekking totde garantiestelling opdebovengenoemde leningportefeuille isdeze per31december 2009 alsvolgt samengesteld; -Gemeente Zoeterwoude, 18 leningen, 20.424 - Gemeente Leiderdorp,9leningen 40.505 - Waarborgfonds SocialeWoningbouw (WSW), 15leningen 74.715 Totaal garantiestelling leningen 2009

135.644

Fondssociale woningbouw Saldoper1januari Mutaties inhetboekjaar Toegerekende rente Disagio Doorstroompremie

20

Saldoper31december

20

21 1 220

64

Toelichtingopdebalansper31december 2009 KORTLOPENDESCHULDEN

31-12-2009

31-12-2008

Rekeningcourantkrediet Schuldenaanleveranciers Belastingen,premiessocialeverzekeringenpensioenen Aflossingsverplichting opleningenkomendboekjaar Overlopendepassiva

2.357 1.470 5.158 3.889

3.255 644 5.412 3.788

Totaalkortlopendeschulden

12.874

13.099

Deaflossingsverplichting in2010islagerdanin2009,daarentegen isdenietvervallen rentevandeuitstaandeleningen forshoger,mededoorhetaantrekkenvannieuweleningenin2009waardoorerper balansdatumgeenaanwendingvanhetbankkredietvan€4miljoen n< Overlopendepassiva Nietvervallen rentegeldleningen Vooruitontvangenhuren Egalisatieboilers Egalisatieglasverzekering Egalisatieserviceabonnement Egalisatieontstoppingsfonds Vooruitontvangen huurtoeslag NogafterekenenService-enstookkosten Nogafterekenenbeheerresultaten Overlopendevakantierechten Overigetransitorischeposten Totaaloverlopendepassiva

3.190 207 13 17 63 9 28 268 20 74

2.769 188 11 19 81 9 98 305 40 52 216

3.889

3.788

-

Nietindebalansopgenomenrechtenenverplichtingen Rechten RijnhartWonenheeftschadegeledendoordatdeverwarmingsinstallatie inhetcomplexSchansenenDrevennietnaarbehoren functioneert. Hierdoor heeft RijnhartWonendestookkosten nietvolledigkunnendoorrekenenaandehuurders. Deschadevantenminste€ 170.000wordt inrekeninggebracht bijdebetrokkenpartijen:Agpo,TechemenFeenstra. Metdezepartijen isoverlegomditafterondenin2010. OndernummerSH 003-04isdoor HollandRijnlandeenBWS bijdragevan83.370toegezegdvoordebouwvan35sociale huurwoningen inhetprojectdeOmmedijk.NagereedmeldingzaldezebijdrageaanRijnhartWonen wordenverstrekt. In2008zijn 12woningenaandeNoordbuurtsewegteZoeterwoudeverkochtviahet"Slimmerwonenconcept". Dezevormvanbeschermdkopenhoudtvoor RijnhartWonenindatzij bijdoorverkoopvandewoningdezealseerste aangebodenmoetkrijgen.Hierbijwordtdewaardemutatietenopzichtevandeoorspronkelijkeverkoopprijs naargelang vandeverstrektekortinggedeeld.Uitgangspunt isdatdewaardemutatievoortenminste50%aandekopertoekomt. Verplichtingen TenbehoevevanhetWaarborgfondsSocialeWoningbouw (WSW)dienteenObligotewordenaangehouden inzakededoorhetWSWgeborgdeleningen.HetaantehoudenobligobedragwordtafgedragenaanhetWSW indienhetrisicovermogenondereenkwartprocent komtvandeuitstaandegeborgdeschuldrestanten. DeObligooverdeper31december2009geborgdeleningenbedraagt €2.831.000. DoordeAWLisin2007metdeVofDeSchanseneengarantie-overeenkomst afgesloten.AlsgevolghiervanstaatRijnhartWonen garantvoordeaankoopvantenhoogste20appartementen.RijnhartWonenzaldezeappartementenslechtsaankopenindienna de looptijdvanderealisatiefase,dieeindigt bijopleveringsgereedheidvandeappartementen,deappartementen nietaanparticuliere koperszijnverkocht. Dekoopsommenvande20appartementen bedragentotaal€5.391.600(12appartementenè€249.300en 8 appartementenè€300.000v.o.n. inclusiefparkeerplaats). Deverplichtingen voortkomende uit bij caogeregelde uitkeringen bij dienstjubilea bedragen voor de komende 5jaar circa € 41.000,- Gelet op de hoogte van deverplichting is indejaarrekening geen financiële voorziening voor getroffen. Gedifferentieerde premies voor verzekeringen tegen het risicovan arbeidsongeschiktheid worden verantwoord in de periode waarover dezeverschuldigd zijn. Rijnhart Wonen heeft zichverplicht eentweetal woningen aan te kopen aande Muzenlaan nrs 2en4. Delevering vandewoningen zal in 2010 en 2011plaatsvinden.Ten behoevevan nr 2 isin 2008€ 15.000 alsvoorschot betaald. Vanuit dedeelname van Projectontwikkeling Engelendaal BVis Stichting Rijnhart Wonen onbeperkt aansprakelijk voor de resultaten vanVOFdeSchansen.

65

Toelichting opdewinst enverliesrekening 2009 Begroot 2009

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

Huren Teontvangen netto huur: Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijndewoningen

18.401 214

18.300 126

17.557 120

Subtotaal

18.615

18.426

17.677

Huurderving: Wegens leegstand Oninbaar Totaal huren

37918.569

1302618.270

De'te ontvangen netto huur' vandewoningen enonroerende zaken niet zijndewoningen istenopzichtevan hetvorige boekjaar gewijzigd alsgevolgvan: Dehuurverhoging per 1 juli vorig boekjaar ad 1,6%(resp 1,1%) 130 Dehuurverhoging per 1 juli verslagjaar ad 2,5 % (was 1,6%) 218 Toename huurderving 4Huuropbrengst Vlechtbaan -eindexploitatie Dillenburg 362 Huuropbrengst Zuidveldt cpl 112-december 2009 1 Overige mutaties bezitvorig boekjaar Huurverhoging alsgevolgvan geriefsverbeteringen en harmonisatie 39 Saldo

1391417.524

178 130 169 5433

746

456

Dehuurderving over 2009 bedraagt 0,85 % vandete ontvangen huur. (2008was0,87%) Dehuurderving isvoornamelijk hetgevolgvan renovatieleegstand. Daardoor isdeze hoger danwas begroot. In december 2009 zijn de6woningen in hetcomplex Zuidveldt (112) opgeleverd. In de begroting 2009was uitgegaan vandeoplevering vande40woningen in beide huurtorens Schansenen Dreven medio 2009.Hierdoor blijven de huuropbrengsten achter ten opzichtevandebegroting. Vergoedingen Teontvangenvergoedingen: Overigezaken,leveringen endiensten Met huurdersteverrekenen leveringen endiensten

953

1.121 152-

1.112 288-

Subtotaal

953

969

824

953

964

821

Vergoedingsderving: Wegens leegstand Totaal vergoedingen

66

Toelichting opdewinst enverliesrekening 2009 Begroot 2009

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

Overige bedrijfsopbrengsten 1. Vergoedingen vooralgemeenbeheer: Administratiekosten verhuringen Doorberekende administratiekosten aanderden Administratievergoeding WE's + Stichting hofjes / Coninckshof Doorberekende administratiekosten servicekosten Doorberekende kostentoezicht nieuwbouw geactiveerd Doorberekende kostencomplex- enflatbeheerders huurders Doorberekende kostenoverig

19 4 14 19 200 45 -

9 4 14 46 136 1

14 5 13 21 173 16 159

Subtotaalvergoedingen voor algemeen beheer

301

210

401

2. Verkoopopbrengsten Verkoopprijs Af: directe verkoopkosten Netto verkoopopbrengsten Af: boekwaarde verkopen

205 16189 43-

600 17583 662-

Subtotaal verkoopobrengsten

146

79-

3. Overigebedrijfsopbrengsten: Bijdrage boekwaarde Dillenburg Diverseoverige opbrengsten - Nagekomen baten

853 8

847 8

Subtotaal

861

855

1.071

1.177

Totaaloverige bedrijfsopbrengsten

447

67

Toelichting opdewinst enverliesrekening 2009 Begroot 2009

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

BEDRLJFSLASTEN Afschrijvingen Afschrijvingen opmateriëleen immateriëleactiva: Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijndewoningen Overigezaken Kantoorgebouw Inventaris

2.711 45 1 187 -

2.649 41 84 77

2.452 38 1 75 85

Totaal afschrijvingen

2.944

2.851

2.651

Overige waardeveranderingen Actualisatiewaardering Activa in ontwikkeling Af: hiervan ten lastevanvoorziening onrendabele investeringen Terugnamevoorgaandejaren bestaand bezit Afwaarderingen inhet boekjaar bestaand bezit Overige afwaarderingen activa Totaal overige waardeveranderingen

152-

152-

2.608 2.1006.144 81

1.3983.397 2.793

6.733

4.792

Herrekeningvandeexploitatie- of bedrijfswaardevandelopende projecten inontwikkeling tegenactuele parameters zorgtdat eenafwaardering nodig isvan circa € 2,6miljoen. In verband hiermee isdevoorziening onrendabele investeringen ad€ 2,1 miljoen ditjaar geheel aangewend Deactualisatievande bedrijfswaarde van het bestaande woningbezit zorgtvoor eenjaarlast van circa € 6,1miljoen. In 2010wordt deportefeuillestrategie uitgewerkt naarcomplexplannenen krijgt hetstrategisch voorraadbeleid verder vorm.Voorzichtigheidshalve zijndaarom in hetverleden reedsverwerkte afwaarderingen buiten beschouwing gelaten.

68

Toelichting opdewinst en verliesrekening 2009 Begroot 2009

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

Lonenen salarissen Brutosalarissen Uitzendkrachten Ontvangen ziekengelden/plaatsingsbudget inhet kaderWAO Totaal lonenen salarissen

1.442 447 16-

1.483 229 20

1.714

1.873

1.692

154

139

177

154

139

177

319

310

282

319

310

282

.626 88

Doorvacatures in hetjaar 2009 iseengroter beroepopexterne krachtengedaan.

Sociale lasten Socialelasten Totaal sociale lasten Pensioenlasten Pensioenlasten Totaal pensioenlasten

Lasten onderhoud Reparatieonderhoud Mutatieonderhoud Contractonderhoud Planmatig onderhoud Af: doorberekende kostenonderhoud huurders/derden

851 443 575 3.230 -

874 756 600 2.025 48-

1.004 585 533 2.758 94-

Totaal lasten onderhoud

5.099

4.207

4.786

704

432

Kosten onderhoudgeactiveerdi.v.m. geriefsverbeteringen

69

Toelichting opdewinst en verliesrekening 2009 Begroot 2009

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

Overige bedrijfslasten Deoverige beheer- enadministratiekosten betreffen: Overige personeelskosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Algemene kosten Fusiekosten

308 41 42 787 -

190 50 57 819 -

223 55 49 913 46

Subtotaal

1.178

1.116

1.286

Deoverigecomplexgebondenbedrijfslastenbetreffen: Belastingen Verzekeringen Heffing bijzondere projectsteun ContributieAedes Leefbaarheid Actualisatie voorzieningen Directe lastenoverige zaken,leveringen endiensten Overige lasten

1.100 49 215 32 332 1.061 71

1.111 55 200 34 290 1.301 966 63

888 59 208 31 163 63 860 132

Subtotaal

2.860

4.020

2.404

Overigeniet complexgebondenbedrijfslasten Afboeking niet teverrekenen stookkosten

27 27

Totaal overige bedrijfslasten

4.038

5.136

3.717

Deactualisatievoorzieningen in2009 heeft betrekkingop hettreffen van eenvoorziening voor deteverwachten verliezen op koopwoningen deOmmedijk.

In deoverige bedrijfslasten isintotaal €82.000 aanaccountantskosten verwerkt. Dezebestaan uit:

- Onderzoekvandejaarstukken - Andere controleopdrachten - Fiscaleadviezen - andere niet controlediensten

51

45

31

1

Totaal accountantshonorarium

82

46

70

Toelichting opdewinst enverliesrekening 2009 Begroot 2009

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

Rentebaten Toegerekende renteonroerende zaken in ontwikkeling Renteopuitgezette middelen Rentetoerekening langetermijn vorderingenBWS Totaal rentebaten

704 19 73

417 38

-

796

455

2

32

27 68 3

2

Voor het project inontwikkeling DeOmmedijk isover de investering eenrentevan4%berekend. Rentelasten Rente rekening courant Rente leningen overheid DisagioWSW- dotatiefondssociale woningbouw Overige rentelasten Rente kredietinstellingen Totaal rentelasten

6.653

8 55 6.353

5.842

6.653

6.448

5.940

-

Rentelasten BV Totaal rentelasten

1 6.653

6.448

5.941

71

Toelichting opdewinst enverliesrekening 2009 Begroot 2009

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

Belasting uit gewone bedrijfsuitoefenig Vennootschapsbelasting RijnhartWonen Vorming + actualisatievoorziening belastinglatentie Te betalen Vennootschapsbelasting Mutatie belastinglatentie

691-

687-

26752562

Jaarlast vennootschapsbelasting Stichting RijnhartWonen - Vennootschapsbelasting Projectontwikkeling Engelendaal LeiderdorpBV

691-

687-

73011

Totaal vennootschapsbelasting

691-

687-

719-

De vennootschapsbelastingisals volgttot standgekomen: Resultaat uitgewone bedrijfsvoering Rijnhart Wonen Correctie's naar fiscaal resultaat - Afschrijvingen aktiva in exploitatie - Overigewaardeveranderingen materiëlevasteactiva - Vorming voorziening onrendabele projecten - Overige bedrijfsbaten - Overige bedrijfslasten - Heffing bijzondere projectsteun - Resultaat deelneming - Mutatie belastinglatentie leningen o/g Fiscaalresultaat

6.937-

Tebetalen vennootschapsbelasting Ie schijf: 20%over€ 200.000 2eschijf: 25,5%over het restant TebetalenRijnhart Wonen Belastingovermutatiebelastinglatentieleningeno/g 25,5% JaarlastVennootschapsbelasting Rijnhart Wonen

161

4.510-

2.691 6.734 1.301 861541200 90241 2.738

2.468 4.792 68746208

40 647 687

55 538 593

241 2.385

41 728

Vennootschapsbelasting Projectontwikkeling EngelendaalBV Resultaat uitgewone bedrijfsvoering = fiscaal resultaatx 20 % Teverrekenen Vennootschapsbelasting Projectontwikkeling EngelendaalBV Totaal Vennootschapsbelasting

728

Deuit devennootschapsbelasting voortkomendejaarlast ad728.000 isovereenkomstig devoor 2009 geldendetarievenzoals bovengenoemd. de belastinglast inclusief mutatie belastinglatentie bedraagt 26,60%van hetfiscale resultaat 2009.

Resultaat deelnemingen ResultaatVOFDeSchansen

90-

50-

Totaal resultaat deelnemingen geconsolideerd

90-

50-

72

Toelichting opdewinst enverliesrekening 2009 Begroot 2009 Toerekening resultaat: Algemene reserve Bestemmingsreserve Totaal

Boekjaar 2009

Boekjaar 2008

7.755-

5.284-

7.755-

5.284-

73

Kasstroomoverzicht 2009 (indirecte methode) - (bedragen x € 1.000)

Boekjaar 2009

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat voor rente Aanpassingen voor: - Afschrijvingen - Overige waardeveranderingen - Mutatie voorzieningen - Mutatie sociaal fonds

Boekjaar 2008

944-

2.851 6.733 1.969-

1.425

2.651 4.792 667 17.615

Veranderingen in werkkapitaal: - Voorraden en Onderhanden werk - Vorderingen - Effecten - Schulden op korte termijn

8.109

1.0121.504-

2.0794.688

224-

4.6622.740-

2.053-

3.931

7.481

Buitengewone baten/lasten Kasstroom uit bedrijfsoperaties Belastingen Resultaat deelnemingen Betaalde rente

728906.448-

Kasstroom uit operationele activiteiten

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Geaktiveerde rente Mutatie infinanciëlevaste activa

719505.9417.266-

6.710-

3.335-

771

8.6002 627-

12.620455 253 11.912-

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangen nieuwe leningen Aflossingen schulden lange termijn

19.900 8.987-

9.22518.000 5.408-

10.913

12.592

Netto kasstroom

4.334-

4.138

Saldo liquide middelen per 1januari Netto kasstroom Saldo liquide middelen per 31december

5.442 4.334-

1.304 4.138

1.108

5.442

75

Enkelvoudige BALANS PER 31-12-2009 na resultaatbestemming.

ACTIVA

31-12-2009

31-12-2008

bedragenx €1.000 Vaste activa Materiëlevaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zakenten dienste van de exploitatie

124.265 15.495 1.357

131.771 4.865 1.445

Totaal materiële vaste activa

141.117

138.081

705 770

881 4 847

1.475

1.732

142.592

139.813

2.150

1.138

Huurdebiteuren Vorderingen opgroepsmaatschapijen Overige vorderingen Overlopende activa

96 1.891 998 246

217 621 494 382

Totaal vorderingen

3.231

1.714

Liquide middelen

1.105

5.442

Totaal vlottende activa

6.486

8.294

149.078

148.107

Financiële vaste activa Tevorderen BWS-subsidies Deelnemingen Overige vorderingen Totaalfinanciële vasteactiva

Totaal vaste activa

Vlottende activa Voorraad Vorderingen

Totaal activa

76

Enkelvoudige BALANS PER31-12-2009 na resultaatbestemming.

PASSIVA

31-12-2009

31-12-2008

bedragenx€1.000 Eigen vermogen Overige reserves

5.363

13.118

Totaal eigen vermogen

5.363

13.118

Voorzieningen Voorziening resultaat op deelnemingen Voorziening onrendabele investeringen Voorziening latente belasting

246

2.100 205

Totaal voorzieningen

338

2.305

Leningen overheid enkredietinstellingen Fondssociale woningbouw

130.486 20

119.573 20

Totaal langlopende schulden

130.506

119.593

2.357 1.470 5.158 3.886

0 3.255 644 5.412 3.780

12.871

13.091

149.078

148.107

92

Langlopende schulden

Kortlopende schulden Rekening courant krediet Schulden aan leveranciers Belastingenenpremies sociale verzekeringen Aflossingsverplichting opleningen komend boekjaar Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden

Totaal passiva

77

ENKELVOUDIGEWINST- ENVERLIESREKENINGOVER2009

Boelgaar 2009

Begroting 2009

Boekjaar 2008

bedragenx€l. 000

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overigebedrijfsopbrengsten

18.569 953 447

18.270 964 1.071

17.524 821 1.177

Somder bedrijfsopbrengsten

19.969

20.305

19.522

2.944 1521.714 154 319 5.099 4.038

2.851 6.733 1.873 139 310 4.207 5.127

2.651 4.792 1.692 177 282 4.786 3.714

14.116

21.240

18.094

Bedrijfslasten Afschrijvingenopmateriëlevasteactiva Overigewaardeveranderingen materiëlevasteactiva Lonenensalarissen Socialelasten Pensioenlasten Lastenonderhoud Overigebedrijfslasten Somder bedrijfslasten

Bedrijfsresultaat

5.853

935-

1.428

796 6.653

455 6.448

2 5.940

4-

6.928-

4.510-

Belastingenresultaat uitgewonebedrijfsuitoefening Resultaatdeelnemingen

691-

72899-

73043-

JAARRESULTAAT

695-

7.755-

5.283-

Financiëlebatenenlasten Rentebaten Rentelasten Resultaat uitgewone bedrijfsuitoefening

78

Kengetallen 2 0 0 9 - 2 0 0 5 Bezitsamenstellinq Gegevenswoningbezit Aantalverhuureenhedeninexploitatie Woning/woongebouwen per 1/1 Verkocht/ gesloopt/ onttrokken Opgeleverd/aangekochttijdensboekjaar Woning/woongebouwenper31/12(*

2009

2008

2007

2006

2005

3.384

3.384

3.385 1-

3.390

3.384 3737 3.384

3.384

3.384

3.416 89 58 3.385

97 12 1 2 5 117

97 12 1 2 5 117

97 12 1 2 5 117

97 12 1 2 5 117

97 12 1 2 5 117

40

40

76

-

-

3.547

3.541

3.577

3.501

3.502

196.500

188.447

187.257

-

* Inclusief 3 woningen geclusterd verhuurd.

Onroerendezakennietzijndewoningen Garagesper 1/1 Parkeerplaatsen Verzorgingstehuis Kantoor Diversen Woning/woongebouwen inaanbouw Totaal

GemiddeldewaardeW.O.Z.perwoning Aantalwoningennaar huurprijsklasse Klassegrens: Laag: Hoog

357,37 € 348,99 735 606 2.645 2.784

Hetverhurenvandewoningen Mutatiegraad Huurachterstand inprocentenvandejaarhuur Huurdervinginprocentenvandejaarhuur Gemiddeldaantalpuntenperwoning Gemiddeldenetto-huurprijs perwoning

6,60 5,75 1,62 1,06 0,86 0,85 138 137 439,20 € 424,28 €

€

Kwaliteit(perwoning,perjaar) Aantalreparatieverzoeken Aantalgevallenmutatieonderhoud Kostenniet-planmatigonderhoud Kostenplanmatigengrootonderhoud

Balans enwinst- en verliesrekening Eigen vermogen per woning Bedrijfsopbrengst per woning Bedrijfslasten per woning Rentebaten per woning Rentelasten per woning Resultaat per woning Personeelsbezetting Omgerekend naar volledig dienstverband per 1.000 woningen Directie Intern beheer Beleid & Advies Woon- en Wijkbeheer Bedrijfsbeheer Vastgoed/Projecten Totaal ingevulde formatie (36 uurs-basis)

Werkelijkaantalmedewerkersper1.000woningen

1.241 €

1.257

1,25 0,06 368 1.019 €

1.387

12,71 0,43 9,474,73

€ €

8,86 0,71 40,274,48 5,10 0,44 18,07 5.186 € 638 €

2,87 14,32 8.564 661

€ € € € €

1.570 5.942 6.216 133 1.887

3.846 5.723 5.305 1 1.741

5.395 5.367 4.198 40 1.730

€

2.270- €

€ € € € €

1.549- €

1,05 0,08 343 615

1,11 0,06 373 785

€ 1.158 €

3,60 0,50 144,604,50 4,95 1,18111,753.130 € 540 € € € € € €

8,84 0,94 0,20 136

6,47 5,79 1,04 0,96 0,41 0,41 138 135 419,75 € 411,00 € 399,00

1,32 0,07 441 815

1,31 0,07 467 774

Totaalkostenonderhoud Financiële continuïteit Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit eigenvermogen (jaarresultaat) Rentabiliteit vreemd vermogen Gewogen gemiddelde rentepercentage leningen Rentabiliteit totaal vermogen Rentebaten - lasten in % eigen vermogen Interne financiering per woning Cash-flow per woning

343,49 € 339,08 € 331,78 803 721 762 2.581 2.663 2.624

--

€ €

511- €

958

** ** ** ** ** ** ** ** **

** ** ** ** ** ** ** ** **

5.907 5.269

€ 6.702 € 5.510

** ** **

** ** **

1.155- €

1.564

2,2

0,6 4,0 2,5 0,9

0,7 0,9 0,6 4,0 2,3 0,8

** ** ** ** ** **

** ** ** ** ** **

8,4

8,6

9,3

**

**

10,3

10,9

11,5

0,3

0,6

-

-

0,9 2,5 2,6

79