Gemeente Houten

DE BLIK NAAR BUITEN Gespreksnotitie over opties voor internationale samenwerking van de gemeente Houten

VNG International/Gemeente Houten

Den Haag/Houten, juli 2007 (definitieve versie)

INHOUDSOPGAVE INLEIDING

3

1.

TERUGBLIK

4

2.

NIEUWE MOTIEVEN EN DOELEN

10 10 12

2.1 2.2

3.

NIEUWE SAMENWERKINGSMOGELIJKHEDEN 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14

4.

Motieven Doelen 2.2.1 Bevolking en bedrijfsleven van Houten enthousiasmeren, bewust maken en ondersteunen bij internationale samenwerking 2.2.2 Versterking van het lokale bestuur elders 2.2.3 Profilering van de gemeente Houten 2.2.3.1 Profilering als “maatschappelijk verantwoorde organisatie 2.2.3.2 Profileren als “fietsstad” 2.2.3.3 Profileren als “new town” of als dorp met historische waarde 2.2.4 (Regionale) economische ontwikkeling

Deelname in de campagne Millennium Gemeente Een stedenband aangaan Lidmaatschap van het Platform Europese Stedenbanden Deelname in LOGO East Deelname in LOGO South Incidentele uitzendingen Ondersteuning door COS Utrecht International Centre Utrecht Internationale activiteiten ontwikkelen rond fietsbeleid Internationale activiteiten ontwikkelen rond de Hollandse Waterlinie Lidmaatschap van het European New Towns Platform Internationale activiteiten ontwikkelen rond de Romeinse Limes Aansluiten bij internationale activiteiten van de gemeente Utrecht Aansluiten bij internationale activiteiten van de provincie Utrecht

KEUZES MAKEN 4.1 4.2

Voorlopige keuze Financiële aspecten

12 12 13 13 13 13 14 14 14 17 18 19 20 21 21 22 22 23 23 24 24 24 25 26 29

INLEIDING In het collegeprogramma 2006-2010 van de gemeente Houten wordt aangegeven dat in de komende raadsperiode internationale samenwerking meer aandacht zal krijgen. In discussie met de samenleving van Houten kan de internationale samenwerking mogelijk breder van opzet worden en meer aanknopingspunten krijgen met de gemeente en de samenleving. De gemeente Houten heeft VNG International

1

in januari 2007 daarom verzocht om richtingen te schetsen en mogelijke

samenwerkingsvormen te schetsen als basis voor nieuw beleid .

Afgesproken is dat VNG International eerst een gespreksnotitie zal maken. Doel van deze gespreksnotitie is te komen tot een gezamenlijke waardering van het gevoerde beleid en om op basis daarvan een uitgangspositie te scheppen voor het schrijven van de nieuwe nota internationaal beleid.

Met dank aan Stichting Band met Band, Houten

Een belangrijke vraag is of het beleid beperkt moet blijven tot gemeentelijke bijdragen aan uitingen van solidariteit of dat de gemeente daaraan nieuwe vormen van gemeentelijke internationale samenwerking wil toevoegen, met aandacht voor uitstraling en positionering van Houten.

De

gespreksnotitie is de basis voor een gesprek met mensen uit solidariteitsgroepen, instellingen, het Houtens bedrijfsleven en het onderwijsveld die actief en/of geïnteresseerd zijn op het gebied van internationale samenwerking. Alvorens dit gesprek aan te gaan zal het college van B&W een voorlopige keuze maken voor nieuw beleid. Daarna zal de gespreksnotitie worden voorgelegd aan de relevante afdelingen binnen de gemeente en aan de gemeenteraad. De reacties op de gespreksnotitie zullen worden betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe beleidsnota over internationale samenwerking.

1

VNG International is de organisatie voor internationale samenwerking van de Vereniging van

Nederlandse Gemeenten.

3

1.

TERUGBLIK

De laatste nota van de gemeente Houten over mondiaal beleid ("Notitie mondiaal beleid: Think global act local") dateert van oktober 2000. De nota beperkt zich tot: ontwikkelingssamenwerking, centraalen Oost-Europa, vredesbeleid, mensenrechten en (zijdelings) milieubeheer. Onderwerpen als internationaal bedrijfsleven, vluchtelingen en minderheden vallen niet onder het bereik van de nota (p. 4).


De nota concludeert dat het internationale beleid van de gemeente Houten tot 2000 zich beperkt heeft tot het steunen van particuliere initiatieven en de inkoop van zuivere thee (via de wereldwinkel) en deels koffie. Er zijn geen gemeentelijke contacten met landen in Afrika, Azië of Latijns-Amerika, noch met een Midden- of Oost-Europees land. Er is geen kennisoverdracht door het aanbieden van stages aan gemeenteambtenaren of bestuurders uit bovengenoemde landen.

Mate waarin beleid verwezenlijkt is Hieronder analyseren wij per doel (Notitie Mondiaal Beleid, p. 11) in hoeverre het bereikt is:

1. "de gemeente Houten stelt zich ten doel de betrokkenheid en bewustwording van haar inwoners bij ontwikkelingen in de wereld te bevorderen, in het bijzonder op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, vrede en veiligheid, mensenrechten en milieu" •

Het belangrijkste instrument om de inwoners van Houten te bereiken was via de 17 door de gemeente gesubsidieerde organisaties. Deze organisaties zijn vrijwel allen sterk gericht op fondsenwerving en inzameling en veel minder op voorlichting en bewustwording. Vermoedelijk wordt slechts een klein deel van de bevolking bereikt.

4

•

Voor de grote toestroom van nieuwe inwoners in Houten (jonge gezinnen, afkomstig uit de stad Utrecht) zijn weinig aansprekende activiteiten ontwikkeld.

•

Het thema "ontwikkelingssamenwerking" is aan de orde gekomen door verschillende inzamelingsacties ten bate van organisaties en dorpen in Midden- en Oost-Europa en Afrika.

•

Op het thema "vrede en veiligheid" hebben noch de gemeente Houten noch de groepen activiteiten ontplooid.

•

Het thema "mensenrechten" kreeg in Houten aandacht via de schrijfacties van Amnesty International en activiteiten op scholen.

•

Het thema "milieu": werd belicht door de Interkerkelijke Milieubeweging Houten door middel van lezingen over mondiale vorming

Met dank aan Stichting Bichis Bukkos, Houten

2. "De gemeente Houten wil een bijdrage leveren aan de mogelijkheden voor ontwikkelingen in ontwikkelingslanden en Centraal- en Oost-Europa" •

De gemeente Houten leverde een (zeer beperkte) bijdrage aan ontwikkelingslanden door subsidies aan groepen die richten zich op Sierra Leone, Sudan, Burkina Faso, Kenia, Iraq en vluchtelingen in Afrika en Azië en in Centraal- en Oost-Europa door subsidies aan groepen met hebben in Roemenië, Bulgarije, Oekraïne, en een groep die breed gericht is op Oost-Europa

3. "De gemeente Houten wil binnen haar eigen mogelijkheden een voorbeeldfunctie hebben voor haar burgers en instellingen binnen haar grenzen." •

de gemeente Houten vult de voorbeeldfunctie vooral in door bewust inkoopbeleid voor thee en koffie.

5

In de Notitie Mondiaal beleid werden naast doelen de volgende uitgangspunten geformuleerd. Ook hierbij geven wij aan in hoeverre deze uitgevoerd zijn.

1. “de gemeente sluit bij haar beleid nauw aan op lokale initiatieven vanuit de Houtense bevolking en gaat niet op eigen 'houtje' acties ondernemen die geen draagvlak hebben bij de eigen burgers”; •

dit is inderdaad gebeurd.

2. “de gemeente heeft een voorwaardenscheppende en ondersteunende rol, waarbij het onderhouden van contacten in eerste instantie aan het particulier initiatief en bedrijven is voorbehouden en waarbij de gemeente voorwaarden schept

en materiële, financiële en/of

personele ondersteuning biedt”; •

de gemeente Houten is wel voorwaardenscheppend geweest, in (beperkte) financiële zin; de gemeente heeft enkele keren ruimte ter beschikking gesteld voor lezingen van de Interkerkelijke Milieubeweging Houten.

3. "Alleen lokale initiatieven krijgen ondersteuning." •

Dit is gebeurd. Daarnaast heeft de gemeente Houten heeft financieel bijgedragen aan nationale acties ter gelegenheid van de resp. de Tsunami, de aardbeving in Turkije en de aardbeving in Pakistan. Deze bijdragen waren voor de nationale '555' acties van de samenwerkende hulporganisaties. De gemeente Houten koos daardoor voor het nietgouvernementele kanaal. In het geval van de Tsunami en de aardbeving in Turkije had Houten zich kunnen aansluiten bij de groep van gemeenten die steun verleenden aan de wederopbouw door het versterken van de lokale overheid in de getroffen regio.

Met dank aan Stichting Vrienden van Djerela, Houten

Met dank aan Stepgroep So Double U, Houten

Het beleid was zeer breed geformuleerd: er was geen geografische beperking en geen thematische beperking. De enige beperking was gericht op de gemeente zelf, namelijk hoe de gemeente het internationale samenwerkingsbeleid zou moeten uitvoeren namelijk 'niet op eigen houtje' en alleen steun aan ‘lokale initiatieven'. Ondanks het feit dat de meeste doelen van het beleid zijn aangestipt heeft het beleid als zodanig weinig uitstraling gehad.

6

Weliswaar heeft de gemeente de afgelopen jaren zeker, en ook nu nog, de nodige activiteiten op het gebied van internationale samenwerking ontplooid. Hierbij valt te denken aan: •

Het met regelmaat ontvangen van buitenlandse delegaties door de afdelingen Voorlichting en/of Stadsontwikkeling;

•

Burgemeester Lamers is een permanent gemeentelijk lid van het Comite van de Regio’s en hij is lid van de commissie DEVE (duurzame ontwikkeling);

•

De afdeling Welzijn heeft in de afgelopen jaren twee keer meegedaan met het MMTP burgerparticipatie van VNG International. Hiervoor werd Houten gekoppeld aan de Roemeense gemeente Medgidia. Vertegenwoordigers van die gemeente hebben, naast een trainingsprogramma bij VNG International, ook een 2-weeks en een 1-weeks bezoek gebracht aan Houten;

•

Op dit moment biedt Houten (afdeling Milieu) op verzoek van VNG International ondersteuning aan Saba bij het opstellen van een afvalactieplan. Na een werkbezoek in juni wordt nu voor de overheid van Saba een concreet actieplan opgesteld.

Echter, deze activiteiten zijn niet duidelijk verankerd in het gemeentelijk beleid. Veel van deze activiteiten vinden op ad hoc basis plaats en worden binnen de betrokken afdelingen in het werkpakket ingepast. De inzet is nu om met een nieuw te ontwikkelen beleid de internationale samenwerking integraal op te pakken.


De Notitie Mondiaal Beleid van oktober 2000 heeft tot weinig verandering in het beleid geleid. Het budget is licht gegroeid van € 4.500 in 2000 tot € 6.700 in 2006 en werd gelijk verdeeld over de groepen. Wel is in 2007 het budget door toevoeging van € 10.000 meer dan verdubbeld tot € 16.700, maar deze extra middelen zijn nog niet toebedeeld. De gemeente heeft in de afgelopen periode voor een bescheiden rol gekozen. Zij stelde geen criteria aan het subsidiebeleid, reageerde terughoudend op verzoeken om meer subsidie van de groepen en wees een verzoek om een stedenband van de hand.

7

De initiatieven van de particuliere groepen zijn zeer uiteenlopend qua thema en qua regio. Er is geen samenbundeling. Ook is er weinig dynamiek in de groepen die de subsidies ontvangen alhoewel de bevolking van Houten wel snel wijzigt. De gemeentelijke internationale samenwerking van de gemeente en de groepen is weinig op communicatie gericht. De groepen krijgen subsidie, maar er staat geen verplichting tot voorlichting tegenover. De gemeente communiceert nauwelijks over het subsidieprogramma, noch over de eigen activiteiten zoals duurzaam inkopen. Hierdoor blijft het internationale samenwerkingsbeleid vrijwel onzichtbaar.

In het oude beleid werd geen beroep gedaan op de expertise die aanwezig is bij het ambtelijk apparaat van de gemeente Houten voor advisering naar gemeenten in ontwikkelingslanden.

Beoordeling van de mate waarin de voorgenomen concrete beleidsvoornemens verwezenlijkt zijn:

Nieuwe beleidsvoornemens beschreven in

Gerealiseerd per 1-3-2007

Notitie Mondiaal Beleid: Think Global, Act Local (oktober 2000)

Geleidelijke groei van het budget voor mondiaal

Tot 2006 € 6.700 per jaar; verhoging tot

beleid van € 5.909 per jaar (fl. 13.000,-) tot

€ 16.700 in 2007

€ 16.818 (fl. 37.000) in 2007

Geleidelijke groei van € 0,15 per inwoner (fl. 0,35)

Tot 2006 € 0,15 per inwoner; vanaf 2007

in 2000 tot € 0,45 (fl. 1,-) in 2007

€ 0,38 per inwoner

Vanaf 2001 jaarlijks via het stageprogramma van

Is tweemaal gebeurd. Het betrof hier

de VNG een stagiair uit een ontwikkelingsland of

stagiairs uit Roemenie

Midden- en Oost-Europa ontvangen

In 2005 mogelijkheden v.e. stedenband bezien

Is niet gebeurd

Bij vervanging van koffieapparatuur onderzoek

Is gebeurd

naar zuivere koffie

Doorgaan met betrekken thee

Loopt nog steeds

Vanaf 2000 10% van de producten uit het

Is gebeurd. Deze producten worden 8

kerstpakket betrekken van lokale initiatieven op

betrokken van de wereldwinkel in Houten

gebied van mondiaal beleid

Van 2001 betrekken van producten uit

Soms worden relatiegeschenken van de

ontwikkelingslanden of Midden- en Oost-Europa

Wereldwinkel en van de stichtingen

voor gemeentelijk representatiedoeleinden

afgenomen

(onderzoek door afdeling BOV)

In 2001 producten uit wereldwinkel presenteren na

Is gebeurd, maar geen vervolg aan

afloop commissie en raadsvergaderingen

gegeven

Vanaf 2002 jaarlijkse subsidie van € 2.269 (fl.

Door het beperkt subsidiebudget voor

5000,-) voor de Wereldwinkel Houten voor

mondiaal beleid en het toenemende aantal

voorlichtingsactiviteiten

subsidieaanvragen in de laatste jaren, is het niet gelukt het subsidieniveau voor de Wereldwinkel op de gewenste hoogte te krijgen.

Opname beleidsregel gemeentelijke bijdrage aan

Is uitvoering aangegeven bij de Tsunami,

rampen t.l.v. post onvoorzien met een maximum

de aardbeving in Turkije en de aardbeving

van € 1.044 (fl. 2.300) per nationale actie

in Pakistan

Na drie jaar wordt de uitvoering van het mondiaal

Niet gerealiseerd

beleid geëvalueerd

9

2.

NIEUWE MOTIEVEN EN DOELEN`

2.1

Motieven

Het motto van het college van burgemeesters en wethouders is “Bouwen, Binden en Bruisen”. Lange tijd nam het “bouwen” alle aandacht in beslag. In de nota Mondiaal beleid 2002 is die aandacht voor het bouwen zelfs als argument genoemd om geen stedenband aan te gaan. Maar nu de belangrijkste bouwprojecten zijn opgeleverd verschuift het accent van het “bouwen” naar het “binden” en “bruisen”. Dit biedt ruimte om de bescheiden houding als het gaat om internationale samenwerking te laten varen en om de blik naar buiten te richten.

Houten dient als eerste de vraag te beantwoorden: waarom internationaal beleid. In 2005 publiceerden VNG en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gezamenlijk het boekje: “Grenze(n)loze gemeente: Handreiking internationale samenwerking en activiteiten van gemeenten”. In deze publicatie werd voor het eerst een link gelegd tussen de identiteit en de belangen van gemeenten en hun internationale samenwerking. In het boekje worden vijf motieven van gemeenten geïdentificeerd om beleid te maken voor internationale samenwerking: idealen, economie, bestuur en organisatie, sociale cohesie en duurzame ontwikkeling.

1.

Het ideële motief.

Gemeenten zijn solidair met verdrukten en zetten zich in voor

armoedebestrijding in ontwikkelingslanden, spreken zich uit voor de vrede en steunen waar mogelijk democratische en bestuurlijke ontwikkeling in landen in ontwikkeling en in transitie.

2.

Het economische motief. Gemeenten creëren economische infrastructuur, trekken investeerders met een bepaald profiel, en profileren zich om zich op de steeds meer uniform wordende Europese markt te onderscheiden als vestigingsplaats. Gemeenten organiseren handelsmissies, nemen deel aan internationale netwerken en organiseren economische beursen en conferenties.

10

3.

Het motief van bestuur en organisatie. Gemeenten leren van best practices van gemeenten in andere landen, medewerkers doen internationale ervaring op en worden beter gemotiveerd, gemeenten worden Europa-proof.

4.

Het motief van sociale cohesie. Gemeenten werken samen met migrantenorganisaties, scholen, bedrijfsleven, kerken enz. waardoor de kloof tussen gemeente en de burger verkleint en de sociale banden in de samenleving verstevigen.

5.

Het motief van duurzame ontwikkeling. Gemeenten dragen bij aan een leefbare wereld door in het beleid rekening te houden met de ecologische en sociale effecten, niet alleen hier en nu, maar ook op wereldschaal en voor volgende generaties .

In de gemeente Houten is tot nu toe vooral het eerste, ideële, motief leidend geweest voor de internationale samenwerking. Solidariteit is het motief dat als een rode draad door de oude nota mondiaal beleid loopt. Duurzaamheid, het vijfde motief, is weliswaar sterk aanwezig in andere beleidterreinen van de gemeente Houten, maar er is geen relatie gelegd met de internationale samenwerking.

Met dank aan Stepdancegroep So Double U, Houten

Houten heeft veel te winnen als het zich ook door de andere motieven laat inspireren. Houten heeft economische belangen en het bedrijfsleven heeft er baat bij als de gemeente een herkenbaar (internationaal) profiel heeft. Omgekeerd kan de gemeente Houten gebruik maken van de internationale contacten van het bedrijfsleven in Houten. Door de snelle groei moet Houten veel zelf ontwikkelen. Het bestuur en de ambtelijke organisatie van Houten kan daarom leren van andere gemeenten en profiteren van deelname in internationale netwerken. Door diezelfde snelle groei is het belangrijk dat de nieuwe bewoners aan Houten gebonden worden: het motief van de sociale cohesie.

11

Het gewicht dat aan elk motief gegeven wordt verschilt sterk per gemeente en is in essentie een politieke afweging. Wil het nieuwe beleid succesvol zijn dan zal er een breedgedragen consensus moeten zijn over de motivering van het beleid. Een goede motivering enthousiasmeert en voorkomt valse verwachtingen.

2.2

Doelen

Hieronder beschrijven wij vier overkoepelende doelen die de pijlers voor een nieuw internationale samenwerkingsbeleid zouden kunnen zijn.

2.2.1

Bevolking en bedrijfsleven van Houten enthousiasmeren, bewust maken en ondersteunen bij internationale samenwerking

Een manier om het ideële motief en het motief van de sociale cohesie verder uit te bouwen is door de bevolking van Houten meer bij de internationale samenwerking te betrekken. De gemeente kan dit doen door de groepen te stimuleren om voorlichtingsactiviteiten te ontplooien. De gemeente kan de subsidieaanvragen van de particuliere groepen screenen op draagvlak onder de bevolking en op voorlichtingsactiviteiten; zij kan stimuleren dat zo veel mogelijk bevolkingsgroepen bereikt worden; en zij kan meer bekendheid genereren over het subsidiebeleid van de gemeente. Dit is juist in Houten erg belangrijk omdat veel nieuwe bewoners zich recentelijk in Houten vestigden. Ook kan gedacht worden aan het betrekken van jongeren bij voorbeeld via

het uitbouwen van de internationale

scholierenprojecten. Een andere invalshoek om de bevolking meer te betrekken is die van de Europese bewustwording. Het ‘nee’ tegen het referendum over de Europese grondwet toonde aan dat de traditionele Europese oriëntatie van het Nederlandse volk niet langer een vanzelfsprekendheid is. De gemeente kan ook het bedrijfsleven van Houten meer bij de internationale samenwerking betrekken. Zij kan hierbij voorborduren op de positieve ervaring van het Platform Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Houten (zie onder).

2.2.2

Versterking van het lokale bestuur elders

De gemeente kan het ideële motief ook invulling geven door versterking van het lokale bestuur in landen in ontwikkeling en in transitie. Het gaat hierbij om kennisoverdracht van collega tot collega en van gemeente tot gemeente. De gemeente leert hier zelf ook van. Hierdoor en doordat ambtenaren internationale ervaring opdoen is het ook een invulling van het motief van de verbetering van het bestuur en de organisatie van de eigen gemeente. Manieren om deze doelstelling invulling te geven worden hieronder toegelicht bij LOGO South en LOGO East. Overigens kan de gemeente ook via andere wegen bijdragen aan versterking van het lokale bestuur elders, bijvoorbeeld door incidenteel gemeentelijke experts beschikbaar te maken voor internationale adviesmissies.

12

2.2.3

Profilering van de gemeente Houten

In zijn algemeenheid zijn

economische overwegingen het motief van gemeenten om zich te

profileren. Maar op welke karakteristiek een gemeente zich profileert is afhankelijk van andere motieven.

2.2.3.1

Profilering als “maatschappelijk verantwoorde organisatie” De gemeente Houten kan zich profileren als “maatschappelijk verantwoorde organisatie”. De gemeente kiest dan het ideële motief. Zij kan dit invulling geven door het bewust inkoopbeleid uit te breiden en hierover te communiceren: naast bewust inkoopbeleid van koffie en thee, ook papier met een duurzaamheidkeurmerk FSC (Forest Stewardship Council), “schone kleren” (d.w.z. zonder kinderarbeid vervaardigde kleren) voor gemeentelijke uniforms, een bouwverordening om het gebruik van duurzaam geproduceerd hout te stimuleren, compensatie voor CO2 bij vliegreizen, bewust beleggen (keuze van spaarregeling en beleggingen en verzekeringen). Twee campagnes die inspelen op “profileren” zijn de “Millennium Gemeente” (een brede campagne) en de “Fair trade gemeente” (specifiek).

2.2.3.2

Profileren als “fietsstad” De gemeente Houten heeft nationale en, tot op zekere hoogte, internationale bekendheid verworven door het fietsvriendelijke ruimtelijke ordeningsbeleid. Zo komen met enige regelmaat groepen beleidsmakers uit Japan op werkbezoek naar de gemeente Houten. De fiets kan als verbindend element fungeren tussen verschillende onderdelen van het internationale beleid. Als de gemeente zich als fietsstad profileert wordt het duurzaamheidsmotief meer benadrukt.

2.2.3.3

Profileren als “new town” of als dorp met historische waarde Als Vinex gemeente moet de gemeente veel van de sociale en economische infrastructuur van de grond af opbouwen. De gemeente kan hierbij profiteren van ervaringen van gemeenten in andere landen. Deelname in het European New Towns Platform (ENTP) of samenwerking binnen ASCEND (Achieving the Socio-Economic Re-use of Military Land and Heritage) biedt interessante internationale contacten en mogelijkheden voor Europese financiering van innovatieve projecten. De motivering is hier, naast de economie, verbetering van de eigen bestuurlijke en organisatie.

13

2.2.4

(Regionale) economische ontwikkeling

De gemeente Houten heeft een snel groeiende bevolking. Gelijkoplopende groei is voor de werkgelegenheid is dus van groot belang. De internationale profilering

kan bij internationaal

georiënteerde managers (onbewust) bijdragen bij de keuze van de locatie van investeringen. Kennisoverdracht naar gemeenten in andere landen draagt bij aan een meer internationaal georiënteerd ambtelijk apparaat dat gewend raakt om met mensen uit een andere cultuur te werken en met betere beheersing van vreemde talen. De internationale ervaring die ambtenaren op doen kan later meer gericht ingezet worden bij het aantrekken van economische activiteiten.

3.

NIEUWE SAMENWERKINGSMOGELIJKHEDEN

De gemeente Houten kan de hierboven beschreven doelen op veel verschillende manieren vorm geven. Om een indruk te geven van de mogelijkheden noemen we een aantal opties, zonder uitputtend te zijn.

3.1

Deelname in de campagne Millennium Gemeente

Eén van de mogelijkheden voor Houten is deelname aan de campagne Millennium Gemeente. De VNG heeft in maart 2007 de Millennium Gemeente campagne gelanceerd. De Millenniumdoelen zijn acht doelstellingen die gerelateerd zijn aan de bestrijding van extreme armoede in de wereld. De doelen zijn geformuleerd op het niveau van de Verenigde Naties. Vrijwel alle regeringsleiders hebben zich er in 2000 aan gecommitteerd en de Nederlandse regering heeft zich in het regeerakkoord van maart 2007 opnieuw duidelijk uitgesproken over het grote belang van de Millenniumdoelen en de bereidheid van de regering om zich er voor in te zetten.

In de Millennium Gemeente campagne worden gemeenten een aantal actieperspectieven voorgelegd. Hieronder bekijken wij in hoeverre deze actieperspectieven passen bij het nieuw te ontwikkelen beleid van Houten: 14

Kennisoverdracht aan gemeenten in ontwikkelingslanden. •

De gemeente Houten heeft tweemaal buitenlandse stagiairs uit gemeenten in ontwikkelinglanden ontvangen, en nog nooit gemeentelijke experts naar die landen uitgezonden. Het belangrijkste programma voor Nederlandse gemeenten is LOGO South. Hieronder gaan wij dieper in op de mogelijkheden van Houten om hierin deel te nemen.


Fondswerving voor projecten in ontwikkelingslanden stimuleren. •

De gemeente Houten verleent subsidie aan 17 groepen. Twaalf daarvan werven fondsen voor concrete en kleinschalige projecten. De gemeente kan hiermee doorgaan door de groepen stimuleren om nieuwe doelgroepen in de bevolking aan te spreken, meer nadruk leggen op de voorlichting rond de projecten en waar gewenst daarvoor gemeentelijke communicatieinstrumenten inzetten.

Bewust te consumeren. •

Eerlijke handel en een beter milieu horen bij het achtste Millenniumdoel. De gemeente Houten betrekt zuivere koffie en thee en een deel van de producten uit het kerstpakket van de plaatselijke Wereldwinkel. Ook krijgt de Wereldwinkel subsidie van de gemeente.

•

De gemeenten heeft geen bouwverordening waarin het gebruik van duurzaam geproduceerd hout gestimuleerd wordt.

•

De gemeente Houten gaf in de periode 2003 en 2004 opdracht aan een adviesbureau (Enrich) om het Platform Maatschappelijke Verantwoord Ondernemen op te richten. De bedrijven die bij dit platform zijn aangesloten zetten zich vooral door vrijwilligerswerk in voor projecten in o.a. onderwijs, natuur en de zorg. Het Platform zou, door het toevoegen van activiteiten op het gebied van internationale solidariteit, uitgebreid kunnen worden van “Maatschappelijk Betrokken” naar “Maatschappelijk Verantwoord” ondernemen. Dit wil zeggen dat de bedrijven ook bepaalde criteria van ethiek (bijv. het gebruiken van materialen die niet door kinderarbeid geproduceerd zijn) en duurzaamheid in hun bedrijfvoering opnemen.

15

Als de gemeente Houten besluit mee te doen aan de campagne ontvangt zij vier aluminium borden (voor bij de gemeentegrens) en 10 kartonnen 'makelaars'-borden die tegen het raam geplakt kunnen worden. Ook kan zij een button en een teller op de website plaatsen. Er worden in 2007 verschillende nationale activiteiten rond de campagne georganiseerd: een conferentie op 11 april, een workshop als onderdeel van het jaarcongres van de VNG (5-6 juni),

publieksactiviteiten op 7 juli (7-7-07) als

onderdeel van een wereldwijde actiedag rond “global warming” en publieksactiviteiten op 17 oktober: de wereldwijde “white band day” tegen armoede. De VNG verwacht dat 100 gemeenten aan de campagne deelnemen. De Millennium Gemeente campagne is gestart nadat in 2005 United Cities and Local Governments, de wereldkoepel van gemeenten een oproep deed aan alle lokale besturen om zich voor de millenniumdoelen van de Verenigde Naties in te zetten.

Kosten: Campagnematerialen zijn gratis. Kosten van activiteiten zijn sterk variabel. Zo kan implementatie van nieuw beleid (bijvoorbeeld gebruik van FSC hout)

omvangrijke financiële

consequenties hebben.


16

3.2

Een stedenband aangaan

Een officiële stedenband is gebaseerd op een overeenkomst die door vertegenwoordigers (burgemeester of raad) van beide gemeenten is ondertekend. Er zijn grote echter verschillen tussen stedenbanden. Sommige draaien volledig op het particulier initiatief. Dit zijn dan geen officiële stedenbanden. Bij andere ligt het initiatief deels bij de gemeente en deels bij de stichtingen. Stedenbanden zonder betrokkenheid van particuliere groepen leiden meestal een slapend bestaan.

De stedenbanden binnen de (oude) Europese Unie zijn meestal gericht op het aangaan van vriendschapsbanden. Stedenbanden met gemeenten in landen die onlangs zijn toegetreden tot de Europese Unie hebben naast de vriendschapsdoelstelling meestal ook meer inhoudelijke doelstellingen. Stedenbanden met nieuwe kandidaat lidstaten en met ontwikkelingslanden zijn meestal gericht op versterking van het lokale bestuur en verbeterde leefomstandigheden.


Het voordeel van een stedenband is dat er een meerjarig contact ontstaat met een concrete wederpartij. Het contact verdiept doordat men elkaar steeds beter leert kennen en verbreedt doordat steeds meer partijen betrokken raken. Het nadeel is dat een stedenband arbeidsintensief is en soms, na verloop van tijd, als knellend ervaren wordt. Bij het aangaan van een stedenband is het van belang om na te gaan of de twee gemeenten bij elkaar passen. Als grove stelregel kan men stellen dat een gemeenten in een land in transitie of ontwikkeling bij voorkeur twee tot drie maal zo groot is als de Nederlandse gemeente. Dan komen de taken enigszins overeen en is de

bestuurskracht

vergelijkbaar. Een grote(re) gemeente heeft ook als voordeel dat bij de wederpartij voldoende Engels of Duits gesproken wordt. Overeenkomst wat betreft inhoudelijk profiel is ook van belang. Een partnerstad van Houten zou idealiter stad zijn waarbij duurzaamheid hoog in het vaandel staat of een snel gegroeide stad met 80.000 tot 120.000 inwoners. Overigens geven Nederlandse gemeenten ook vaak de voorkeur aan projectmatige samenwerking met andere gemeenten in plaats van een stedenband. En als wel een stedenband wordt aangegaan is een van de onderdelen van de stedenbandovereenkomst een afspraak om regelmatig te evalueren en om op basis van deze evaluaties te beoordelen of men door wil gaan. Dit om te voorkomen dat de stedenband ongewild doorgaat, terwijl zij haar nut verloren heeft.

17

De groepen in Houten hebben contacten met vier Afrikaanse landen, met Bulgarije en met Roemenië. Zowel de groep die contact heeft met Bichis als met Band (beide in Roemenië) heeft de gemeente benaderd om een stedenband aan te gaan. Beide zijn echter weinig geschikt. Bichis is een regio met verschillende dorpen en het dorpje Band telt slechts enkele duizenden inwoners. Bovendien is het waarschijnlijk dat de fondsen kennisoverdracht gericht op toetreding tot de Europese Unie in het komende jaar zullen voor Roemenië zullen wegvallen (zie onder bij LOGO East).

Kosten: De kosten van een stedenband zijn moeilijk in te schatten. In het eerste jaar gaat het vooral om reis-, verblijf- en representatiekosten, maar de kosten daarna zijn sterk afhankelijk van invulling. Als de stedenband niet puur op het particulier initiatief draait kan de ambtelijk inzet oplopen tot een halve dag in de week. Enkele keren per jaar kan bestuurlijke inzet nodig zijn voor ontvangst van delegaties en bezoeken aan de partnerstad. Bij projectmatige samenwerking en kennisoverdracht moeten ook enkele weken aan ambtelijke tijd gereserveerd worden.

3.3

Lidmaatschap van het Platform Europese Stedenbanden

De helft van alle 400 formele en informele Nederlandse stedenbanden is met een stad binnen Europa (incl. Midden- en Oost-Europa). Voor deze stedenbanden is via het Platform Europese Stedenbanden (PES) een goede ondersteunende infrastructuur aanwezig. Dit platform is de opvolger van het PGVPlatform van Stedenbanden met Midden- en Oost-Europa dat al sinds 1989 ondersteuning biedt aan Nederlandse gemeenten met een stedenband aldaar. Het Platform Europese Stedenbanden telt momenteel 89 leden en is ondergebracht bij VNG International, de organisatie voor Internationale Samenwerking van de VNG. Het Platform Europese Stedenbanden vervult een netwerk-, informatieen lobbyfunctie voor de leden. Ook organiseert het PES trainingen. Het is niet nodig dat er sprake is van een geformaliseerde stedenband, het gaat er om dat er structurele contacten zijn. Alleen gemeenten kunnen lid worden, maar het is aan de gemeente om te bepalen of vertegenwoordigers van de gemeente dan wel het particulier initiatief meedraaien binnen de activiteiten van het PES. Door lidmaatschap van het PES kunnen de gemeente en het particulier initiatief profiteren van de ervaringen die aanwezig zijn bij het PES en bij de andere leden van het PES. Er zijn zes 18

landenkringen binnen het PES. De landenkring Roemenië telt 10 leden. Na de val van Ceausescu waren de contacten vooral gericht op materiële hulp. Door de voorbereiding op toetreding tot de Europese Unie begint de hulp zich nu steeds meer te focussen op daaraan gerelateerde thema’s, met projecten gericht op transparantie en goed bestuur.

Alhoewel de gemeente Houten geen officiële stedenband heeft kan zij lid worden van het Platform Europese Stedenbanden, op basis van de duurzame contacten van de drie stichtingen die actief zijn voor drie verschillende regio's in Roemenië. Het betreft de Stichting Bichis Bukkos (gericht op duurzame ontwikkeling, met name op het gebied van landbouw), de stichting Romadopt (verzorgt medische hulptransporten), en de stichting Band met Band (helpt zigeuners in het dorp Band). Het contact is opgenomen op www.stedenbanden.nl.

Kosten: lidmaatschap € 750,-; vergadertijd voornamelijk ten laste van de groepen.


3.4

Deelname in LOGO East

De gemeente kan overwegen om deel te nemen in LOGO East: het programma waarin VNG en Nederlandse gemeenten samenwerken met partners in landen die zich voorbereiden op toetreding tot de Europese Unie. Het is een programma waarbinnen kennisoverdracht over lokaal bestuur centraal staat. Tot eind 2007 worden projecten gefinancierd in Roemenië, Bulgarije, Turkije, Oekraïne, Servië en Montenegro. Daarnaast stimuleert het programma Nederlandse gemeenten om nieuwe contacten aan te gaan met deze landen. Voor elk land waarmee samengewerkt wordt is een landenprogramma opgesteld. Dit landenprogramma biedt het kader waarbinnen samengewerkt wordt: zowel de thema’s worden vastgesteld als de timing van de activiteiten. Voor Turkije, Oekraïne en Bulgarije is het thema dienstverlening, voor de Roemenië, Servië, Montenegro is het thema human resource management en financieel management. Alleen dit jaar (2007) kunnen nog projecten worden ingediend. In de zomer van 2007 wordt bekend of en hoe LOGO East voortgezet zal worden. Het is waarschijnlijk dat LOGO East in ieder geval voortgezet wordt voor Rusland, Servië en de Oekraïne. Het is mogelijk dat VNG International assisteert bij het vinden van een partner in deze landen. 19

Kosten: Reis- en verblijfskosten plus een deel van de salariskosten (€200,- per weekdag) worden vergoed. Tijdsinvestering uitgaande van twee missies van twee personen per jaar plus voorbereiding en rapportage is zes weken, plus tijd voor de afhandeling van subsidieaanvragen.

3.5

Deelname in LOGO South

De gemeente Houten kan zich ook richten op LOGO South. In dit programma werken VNG en Nederlandse gemeenten samen met partners in elf landen. Ook in dit programma wordt samengewerkt binnen landenprogramma’s. LOGO South loopt tot 2010.

Op dit moment zijn de

landen en hun thema’s als volgt: Benin (lokale belasting), Egypte (lokale water voorzieningen en sanitatie), Ghana (financieel management), Indonesië (lokaal water management), Nicaragua (lokale overheid), De Palestijnse Gebieden (afval en afval water), Sri Lanka (afval) , Soedan (water voorziening,

afval

management),

Suriname

(capaciteitsontwikkeling

van

gedecentraliseerde

districten), Tanzania (financieel management) and Zuid-Afrika (sociale huisvesting). De gemeente Houten kan ervaring met kennisoverdracht opdoen door mee te draaien in "Exchange activities". Dit zijn uitwisselingen van ervaringen tussen gemeenten uit meerdere landen die (meestal) in ontwikkelingslanden plaats vinden. Dit kan uitmonden in een structureel contact en een meerjarige, projectmatige

samenwerking.

Een

en

ander

dient

te

passen

binnen

de

vastgestelde

landenprogramma's. Afstemming met de coördinator van het LOGO South programma is dan ook noodzakelijk.

Kosten: Reis- en verblijfskosten plus een deel van de salariskosten (€200,- per weekdag) worden vergoed. Tijdsinvestering uitgaande van twee missies van twee personen per jaar plus voorbereiding en rapportage is zes weken plus tijd voor de afhandeling van subsidieaanvragen..


20

3.6

Incidentele uitzendingen

Een derde mogelijkheid is incidenteel gemeentelijke experts uitzenden op basis van verzoeken van ontwikkelingsorganisaties. De gemeente kan daartoe een inventarisatie maken van gemeentelijke experts met internationale ervaring en dit kenbaar maken aan organisaties die gemeentelijke experts uitzenden. Op deze wijze kan het een onderdeel worden van het personeelsbeleid van Houten. Een nadeel is dat de uitzendingen erg op zichzelf staan.

Kosten: Reis- en verblijfskosten worden over het algemeen vergoed; er zijn grote verschillen voor wat betreft vergoedingen van de salariskosten. De tijdsinvestering, uitgaande van twee missies van een persoon van een week met voorbereiding en rapportage, is drie weken

3.7

Ondersteuning door COS Utrecht

COS Utrecht, Centrum voor Internationale Samenwerking wordt gefinancierd door o.a. de NCDO en de gemeente Utrecht. Zowel particuliere groepen als lokale overheden in de provincie Utrecht kunnen ondersteuning aanvragen van het COS. De gemeente Houten kan bijvoorbeeld ondersteuning aanvragen voor het invullen van het begrip duurzaamheid ('Duurzaam inkopen', 'Schone Kleren Gemeente'),

het organiseren van discussieavonden, het afnemen van lespakketten en

onderwijsmodules

die

deskundigheidsbevordering

gericht van

zijn het

op

internationale

particulier

initiatief

in

bewustwording

en

de

(waaronder

gemeente

voor

projectbeoordelingen en het toe leiden naar geschikte subsidiekanalen). COS Utrecht inventariseert momenteel alle internationale contacten van het particulier initiatief in de provincie Utrecht. Deze gegevens zullen toegankelijk gemaakt worden via een website.

Kosten: Variëren; sommige dienstverlening is gratis, tot vrijwel gratis.


21

3.8

International Centre Utrecht

Het International Centre is per 1 januari 2007 opgeheven. De activiteiten worden voortgezet door drie nieuwe instituten. Vilans, MOVISIE en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi). Bij de laatste organisatie kunnen subsidies aangevraagd worden voor internationale activiteiten voor jongeren. Het is niet zo dat het Nederlands Jeugdinstituut activiteiten organiseert waar de gemeente Houten bij kan aansluiten.

Kosten:

Geen,

wel

moet

rekening

gehouden

worden

met

de

tijdsinvestering

voor

de

subsidieaanvragen en de co-financiering die door sommige Europese subsidieprogramma’s vereisen is.

Met dank aan Stichting Help Sierra Leone, Houten

3.9

Internationale activiteiten ontwikkelen rond fietsbeleid

De gemeente Houten kan ontwikkelingsprojecten ondersteunen die op fietsen gericht zijn. I-CE, Interface for cycling, is een internationale, maar in Nederland gevestigde, NGO die hierbij kan bemiddelen. Deze organisatie coördineert het Bicycle Partnership Program in Afrika, Azië en LatijnsAmerika. Zij heeft verzoeken van Bogotá (Colombia) en Kaapstad (Zuid-Afrika) liggen om samen te werken op het gebied van ruimtelijke ordening en fietsbeleid. I-CE neemt buitenlandse delegaties nu al regelmatig naar Houten. De organisatie zou ook graag experts en bestuurders van de gemeente Houten willen inzetten op adviesmissies. Het hierbij gaan om één a twee missies per jaar voor een periode van één of twee weken. De gemeente kan ook als maatschappelijk verantwoorde organisatie mee doen aan de campagne Fietsen Scoort (dat fietsen naar het werk koppelt aan duurzame ontwikkeling) en kan lid worden van Cities for Cyclists, het Europese netwerk van fietsvriendelijke steden. In samenwerking met de particuliere groepen kan de gemeente aan fietsen gerelateerde fondsenwerving stimuleren. Voorbeelden zijn de verkoop van in beslaggenomen fietsen en gesponsord fietsen voor een goed doel. Ten slotte kan de gemeente economische bedrijvigheid genereren door internationale fiets- of fietsvakantiebeursen aan te trekken of zich daarop te profileren.

22

Kosten: Lidmaatschap van Cities for cyclists kost 1600 Euro per jaar. Reis- en verblijfkosten van adviesmissies voor I-CE worden vergoed. Tijdsinvestering is enkele weken per jaar. Aan deelname aan de campagne Fietsen scoort zijn geen kosten verbonden worden. Voor activiteiten binnen de campagne kan subsidie aangevraagd worden.

3.10 Internationale activiteiten ontwikkelen rond de Hollandse Waterlinie Acht regio's in Europa werken samen binnen ASCEND (Achieving the Socio-Economic Re-use of Military Land and Heritage) om nieuwe bestemmingen te vinden voor overtollige militaire infrastructuur. ASCEND wordt gefinancierd door Interreg IIIc. De Nieuwe Hollandse Waterlinie is één van die projecten. ASCEND wordt binnenkort beëindigd. De gemeente dient samen met de andere partners na te gaan hoe een vervolg aan het project gegeven kan worden. Door samenwerking uit te breiden met de nieuwe EU lidstaten kan aan het projecten ook bijdragen aan de integratie van Europa.

Kosten: Er zijn mogelijkheden voor financiering door het Europese programma Interreg IIIb en Interreg IIIc.


3.11 Lidmaatschap van het European New Towns Platform (ENTP) ENTP is een netwerkorganisatie met 26 leden (allen lokale overheden) uit tien Europese landen. Het is opgericht in 2001. Het is een platform om informatie uit te wisselen en om de belangen van de leden te vertegenwoordigen op Europees niveau. Er wordt samenwerkt op drie thema’s: stadvernieuwing, sociale cohesie en duurzame ontwikkeling. Het platform coördineert Europese projecten als Interreg en Asia-Urbs of Urb-AL (Europese programma’s gericht op samenwerking tussen lokale overheden uit de EU en Azië en Latijns Amerika; beide programma’s worden in 2007 afgerond).

23

Kosten: Het lidmaatschap van ENTP kost € 4.900; als de gemeente via ENTP EU subsidie ontvangt stijgt de contributie tot max. € 6.400,-

3.12 Internationale activiteiten ontwikkelen rond de Romeinse Limes Op de zelfde wijze als rond het concept “Hollandse Waterlinie” of “New Town” is het mogelijk op Internationale activiteiten ontwikkelen rond de Romeinse Limes, de noordelijke grens van het Romeinse rijk c.q. weg die 2000 jaar gelden door Houten liep. Voorwaarde voor het aantrekken van Europese financiering, is het vinden van Europese partners.

Kosten: p.m.

3.13 Aansluiten bij internationale activiteiten van de gemeente Utrecht De gemeente Utrecht onderhoudt al vele jaren twee stedenbanden: een met León in Nicaragua en een met Brno in de Tsjechische Republiek. De gemeente deelt een kantoor in Brussel met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag en zoekt partners in Europa om een netwerk van Europese steden op te zetten.

Kosten: p.m.

Met dank aan Stepdancegroep So Double U, Houten

3.14 Aansluiten bij internationale activiteiten van de provincie Utrecht De provincie Utrecht heeft partnerschappen met twee Europese regio´s: Surrey County Council in Engeland en Zuid-Moravië in Tsjechië (de regio waar Brno, partnerstad van de gemeente Utrecht, in ligt). Met beide regio’s wordt op inhoudelijke thema's samengewerkt en vinden er uitwisselingen plaats. De provincie organiseert ook culturele activiteiten met internationale uitstraling, bijvoorbeeld rond de Vrede van Utrecht. Dit biedt mogelijkheden aan Houten om zelf activiteiten te ontplooien die aanhaken aan het thema. De provincie Utrecht heeft een vriendschappelijke relatie met de provincie

24

Guangdong in China. Dit heeft vooral een economisch doelstelling, namelijk het bieden van een ingang voor Nederlandse bedrijven op de Chinese markt. De handelsmissies die een keer per twee jaar door Kamer van Koophandel georganiseerd worden staan open voor bedrijven uit heel Nederland.

Kosten: p.m.

4.

KEUZES MAKEN

Deze gespreksnotitie schetst uiteenlopende internationale samenwerkingsmogelijkheden voor de gemeente Houten. Alles doen wat hierboven beschreven is niet realistisch. Er zullen dus keuzes gemaakt moeten worden. Om te beginnen zal de gemeente helder voor ogen moeten krijgen wat haar motieven voor internationale samenwerking zijn: idealisme, economie, bestuur en organisatie, sociale cohesie of duurzame ontwikkeling. Daarna zal zij de vraag moeten beantwoorden welke doelen de gemeente met het nieuwe beleid wil bereiken: het betrekken van de bevolking en het bedrijfsleven, het versterken van het lokale bestuur elders, het profileren van de gemeente Houten of (regionale) economische ontwikkeling of wellicht andere doelen.


25

Helderheid over motieven en doelen maakt het makkelijker om de instrumenten te kiezen en om te bepalen welke investering qua geld en tijd de gemeente bereid is te plegen. Die helderheid is ook belangrijk om te kunnen bepalen of “de blik naar buiten” voldoende bijdraagt aan “Bouwen, Binden en Bruisen”.

4.1

Voorlopige keuze

Alvorens in gesprek te gaan met de Houtense bevolking over de wensen en ideeën die bij hen over dit onderwerp leven, heeft het college van B&W alvast een eerste richting voor nieuw beleid bepaald. Dit vooral om de discussie te stroomlijnen en een zo realistisch mogelijk perspectief te schetsen. Tegelijkertijd is hierbij een inschatting gemaakt van wat naar verwachting op het gebied van Internationale Samenwerking kansrijk kan zijn binnen de huidige praktijk en ervaring in Houten.

Uit alle mogelijkheden die de gemeente heeft, wordt vooralsnog gekozen voor de volgende speerpunten: •

Houten uitroepen tot Millennium Gemeente (waarbij in eerste instantie de nadruk zal liggen op aansluiting bij reeds bestaande initiatieven in Houten die bijdragen aan armoedebestrijding, duurzaamheid en milieu);

•

Houtense groepen die daarvoor belangstelling hebben de mogelijkheid bieden deel te nemen aan het Platform Europese Stedenbanden;

•

Op projectbasis versterken van het lokaal bestuur en duurzaamheid elders in de wereld door deelname in LOGO East en/of South of andere programma’s;

•

Profilering van Houten als fietsstad en in dat kader activiteiten ontwikkelen.

Houten Millennium Gemeente Wij zijn van mening dat Internationale Samenwerking in Houten primair moet zijn gebaseerd op het ideële motief, waarbij solidariteit met verdrukten en het leveren van een bijdrage aan armoedebestrijding, vrede en veiligheid en aan een duurzame, rechtvaardige en democratische ontwikkeling in de wereld, voorop staan. Op zich is het huidige mondiale subsidiebeleid hier ook op

26

gestoeld. Aansluiting van Houten bij de “Millennium Gemeente” campagne biedt een duidelijker kader voor internationale activiteiten waarbij de burger actief betrokken wordt. Een “Millennium Gemeente” verbindt lokaal initiatief met de mondiale ontwikkelingsagenda die erop gericht is om in 2015 extreme honger en armoede te hebben uitgebannen. Hier liggen mooie kansen om, naast het in stand houden en mogelijk uitbreiden van de huidige subsidiestromen aan ideële Houtense instellingen, internationale samenwerking en communicatie binnen de Houtense samenleving en het bedrijfsleven te versterken. Ook zijn hier mogelijkheden voor het versterken van maatschappelijk verantwoord ondernemen, (milieu)bewust consumeren, aandacht voor duurzaamheid en klimaat en acties in het kader van Fairtrade. Mogelijk zou de rol van het Platform Maatschappelijk Betrokken Ondernemen hierbij kunnen worden versterkt. Maar, ook de bestaande groepen die op mondiaal terrein actief zijn en daarvoor een bescheiden subsidie ontvangen, kunnen binnen het kader van de Millennium Campagne door de gemeente verder worden ondersteund. Ook willen wij het onderwijsveld nadrukkelijker betrekken bij dit beleidsterrein. Een van de millenniumdoelen is ook dat er meer mensen leven in een duurzaam leefmilieu.

Hiervoor is een goed milieu- en klimaatbeleid

noodzakelijk. Wellicht kunnen de diverse milieuwerkgroepen die in Houten actief zijn hieraan een bijdrage leveren. Uiteraard dient de gemeente hierin zelf ook actie te ondernemen. Door als gemeente ook mee te doen met landelijke activiteiten zoals White Band Day (de dag dat wereldwijd aandacht wordt besteed aan de internationale strijd tegen armoede), laat je de bevolking zien dat je aandacht hebt voor de wereld om je heen. Deelname aan de Millennium Gemeente biedt verder mogelijkheden voor extra ondersteuning en begeleiding, bijvoorbeeld door de VNG, COS Utrecht of NCDO


Platform Europese Stedenbanden Over de vraag of het wenselijk en haalbaar is om als gemeente Houten een duurzame vriendschapsrelatie met een gemeente in of buiten Europa aan te gaan, zijn wij zeer sceptisch. Een dergelijke relatie vraagt wederzijds grote investeringen in menskracht en middelen en stelt hoge eisen 27

aan het adequaat en zinvol invullen en onderhouden van de betrekkingen. Het vinden van een passende partnergemeente is geen gemakkelijke opgave. Bovendien moet er een breed draagvlak zijn binnen de gemeente wil de relatie ook op langere termijn kansrijk zijn en toegevoegde waarde hebben. Onder de gegeven omstandigheden achten wij hiervoor de mogelijkheden in Houten gering.

Tegelijkertijd zijn er in Houten diverse groeperingen die intensieve banden onderhouden met groeperingen elders in de wereld. Met name met Roemenie bestaan er diverse goede betrekkingen. Wij denken dat het voor deze groepen nuttig kan zijn wanneer de gemeente lid zou worden van het Platform Europese Stedenbanden en de kosten van het lidmaatschap op zich neemt. Namens de gemeente zouden de groepen die hiervoor belangstelling hebben dan aan het Platform kunnen deelnemen. Door te profiteren van de netwerk- informatie- en lobbyfunctie van het Platform kunnen Houtense groepen hun eigen activiteiten verbreden en verdiepen. We denken dat dit met name voor de groepen die structurele contacten hebben met gemeenten in Roemenie zeer interessant en waardevol zijn.

Internationale kennisuitwisseling Door de uitbouw van de Europese Unie en het proces van globalisering neemt het belang van internationale kontakten en kennisuitwisseling steeds meer toe. De moderne technologie maakt het onderhouden van deze kontakten ook steeds gemakkelijker. De Europese Unie is zeer actief in het stimuleren van deze kontakten via allerlei programma’s op een groot aantal terreinen. Ook zijn er in Nederland diverse regelingen en arrangementen die hierop zijn gericht. Wij zouden willen bevorderen dat er op zoveel mogelijk gebieden in Houten wordt deelgenomen aan internationale kontakten en kennisuitwisseling. Met name in het onderwijs (bijv. de Heemlanden) en op het gebied van sport en cultuur zijn er in Houten al een aantal goede voorbeelden. Maar we denken dat hier nog meer mogelijkheden liggen door aan te haken op specifieke programma’s en subsidieregelingen. Dit zouden we kunnen stimuleren en faciliteren.

Met dank aan Stichting Bichis Bukkos, Houten

28

Vanuit de gemeente willen we vooral op projectbasis werken aan internationale samenwerking en kennisuitwisseling. We denken dat op deze manier de beschikbare expertise en middelen het meest effectief kan worden ingezet. Bovendien hebben projecten een beperkte tijdshorizon, waardoor het rendement van de inzet goed kan worden beoordeeld en tijdige bijstelling mogelijk is, In concreto zouden we onze inzet vooral willen richten op het versterken van lokaal bestuur en duurzame

ontwikkeling

elders

in

de

wereld

door

deelname

aan

intergemeentelijke

samenwerkingsprogramma’s bijvoorbeeld in het kader van LOGO East en/of South. Hierbij zal vooral gebruik worden gemaakt van de expertise van de gemeente en van Houtense organisaties of bedrijven, Ook kan worden aangehaakt bij andere, meer incidentele samenwerkingsprogramma’s van VNG International, zoals bijvoorbeeld onlangs in gebeurd in relatie tot de Nederlandse Antillen. Verder willen we ook de mogelijkheden verkennen van bepaalde Europese programma’s bijvoorbeeld in het kader van Interreg (interregionale samenwerking), waarbij ook geprofiteerd kan worden van beschikbare subsidiegelden om voor Houten relevante doelen te realiseren.

Profileren als Fietsstad Houten heeft internationaal al een zekere bekendheid verworven als fietsstad. Diverse buitenlandse delegaties hebben Houten in de afgelopen jaren al bezocht. Nationaal is het bijzondere karakter van Houten als fietsstad alom erkend. In ons recente actieprogramma “Houten demarreert” hebben we onze ambities op fietsgebied voor de komende jaren verder uitgewerkt. Door Houten ook internationaal te profileren als fietsstad kunnen buitenlandse steden profiteren van de kennis die in Houten aanwezig is op dit terrein. Tevens kunnen we een duurzaam en milieuvriendelijk vervoermiddel internationaal stimuleren. Dit kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door aansluiting te zoeken bij het I-CE, Interface for cycling, een organisatie op fietsen gerichte ontwikkelingsprojecten ondersteunt, of andere internationale fora op fietsgebied. Ook zouden we kunnen deelnemen aan internationale samenwerkingsprojecten op fietsgebied. De profilering als fietsstad biedt anderzijds ook mogelijkheden om dicht bij huis activiteiten op toeristisch en recreatief vlak te versterken. Hier zou het bedrijfsleven direct van kunnen profiteren.

Voornoemde keuze is wel globaal. De feitelijke invulling zal voor het grootste deel afhangen van de ideeën die vanuit de bewoners en het veld komen, de feitelijke mogelijkheden van beschikbare menskracht en kennis binnen de gemeente en externe participanten, de gelden die beschikbaar zijn, etc. Een en ander zal nader moeten worden uitgewerkt, zodat een compleet beeld gaat ontstaan van de feitelijke kosten die uit het nieuwe beleid gaan voortvloeien.

4.2

Financiële aspecten

De kosten van internationale samenwerking kunnen sterk variëren. Een en ander hangt af van hoe je als gemeente je keuzes vorm geeft. Duidelijk is dat er twee soorten kosten te onderscheiden zijn. Enerzijds 29

de directe kosten die bestaan uit subsidiegelden, contributiekosten, kosten van activiteiten etc. De wijze waarop deze middelen zullen worden ingezet moet in nieuwe beleidsnotitie nader worden uitgewerkt. Dit geldt in het bijzonder ook voor de criteria en uitgangspunten voor het subsidiebeleid. Hiernaast zijn er ook indirecte kosten die veelal “verborgen” zitten in de inzet van mensen en de voorzieningen van de gemeentelijke organisatie. Weliswaar worden door subsidieprogramma’s van o.a VNG International deze kosten voor een groot deel vergoed, maar het ontwikkelen en uitvoeren van internationale activiteiten legt een (grote) druk op de organisatie. Hiermee zullen we in de uitwerking van ons beleid ook terdege rekening moeten houden.

Met dank aan Stichting Help Sierra Leone, Houten

Voor de directie kosten die voortvloeien uit de uiteindelijke beleidskeuze, is vooralsnog het in 2007 naar € 16.700 opgehoogde budget voor mondiaal beleid beschikbaar. We stellen ons voor dat uitbreiding van de activiteiten op het terrein van internationale samenwerking en een bredere verankering in de Houtense samenleving ook de behoefte aan een groter budget met zich mee zal brengen. Ook dit zal in nieuwe beleidsnotitie nader moeten worden uitgewerkt en onderbouwd. We denken dat het belangrijk is daarbij zowel de directe als indirecte kosten voor de gemeente in beeld te brengen.

11186 GESPREKSNOTITIE INTERNATIONALE SAMENWERKING GEMEENTE HOUTEN VNG International

30

31

Gemeente Houten

Recommend Documents