B en W - a d v i e s
Gemeente Elburg Domeinrr lanager Portefeuillehouder
S.W. Krooneman
Domein
Samen Leven
Advies van
Maaike van Beek
Datum advies
1-9-2015
Advies O.R.
Nee
I.o.m. domein(en) 1 team(s)
Samen leven
I.o.m. wijkcontactambtenaar
Ja
1 B
Bedrijfsvoering W
P Beslissing d . d .
8-9-2015
Nummer
Conform v o o r s t e l .
Besluit
Openbaar
Persbericht
Nee
Commissie
Ja
Ter kennisname
Raad
Ja
Ter kennisname
Onderwerp Algemene voorziening schoon- en leefbaar huis Voorstel Instemmen met: L. Bijgaande n o t i t i e : Opzet algemene voorziening schoon- en leefbaar huis/inzet HHT en het daarin g e f o r m u l e e r d e voorstel en de beslispunten. 2. De reactie op het g e z a m e n l i j k advies van de W m o ' / A d v i e s r a d e n van de deelnemende g e m e e n t e n . 3. Het aanbieden van het besluit en bijgaande notitie ter kennisname aan de raad. Toelichting 1.
Inleiding/historie
l
Via de notitie Uitgangspunten inkoop Wmo 2015 is door de colleges in de regio besloten dat we Hulp bij het huishouden (HbH) transformeren t o t een algemene voorziening. Belangrijke a r g u m e n t e n hiertoe zijn enerzijds de ambitie om algemene voorzieningen te initiëren en anderzijds de forse daling (40 k) van het rijksbudget voor de hulp bij het huishouden. In de offerteaanvraag voor de aanbesteding van de (nieuwe) W m o - t a k e n door de deelnemende gemeenten is in 2014 al aangegeven dat de gemeenten een algemene voorziening als pilot kunnen organiseren met als doel in de loop van de opdracht over te stappen naar een algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning. Ook is aangegeven dat de gemeenten de intentie hebben dat belanghebbenden gebruik kunnen blijven maken van de algemene voorziening en dat de verwachting bestaat dat het huidig product hulp bij het huishouden (categorie 1) een significante daling van het volume zal laten zien. a
Het kabinet heeft voor 2015 en 2016 extra middelen (de Huishoudelijke Hulptoelage, kortweg HHT) beschikbaar gesteld voor het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp. Om in aanmerking te komen voor deze extra middelen moesten gemeenten in overleg met ten minste één thuiszorginstelling een plan voor de besteding van deze de HHT indienen. Dit plan moet er toe leiden dat 'volwaardige w e r k g e l e g e n h e i d ' wordt behouden. Met volwaardige werkgelegenheid w o r d t bedoeld p a r t t i m e of f u l l t i m e banen in loondienst, zonder dat er sprake is van de inzet van alfahulpconstructies of PGB. Op 1 oktober 2014 is door de RNV-gemeenten en Zeewolde een (gezamenlijke) aanvraag voor de HHT ingediend, die op 18 november 2014 is gehonoreerd. Hierbij is aan onze gemeente een bedrag van C 216.050 toegekend voor 2015 en hetzelfde bedrag voor 2016. 2. W e t t e l i j k k a d e r Algemene voorziening In artikel 2.2.3 van de Wmo 2015 is vastgelegd dat het college algemene voorzieningen ter bevordering van de zelfredzaamheid, participatie, beschermd wonen en o p v a n g , die noodzakelijk zijn ter uitvoering van het plan, bedoeld in artikel 2 . 1 . 2 , tweede lid moet bevorderen en t r e f f e n . Daarnaast zijn er nog bepalingen in dezelfde wet opgenomen over het verschuldigd zijn van een eigen b i j d r a g e . In de Verordening maatschappelijk ondersteuning gemeente Elburg 2015 zijn regels vastgelegd ter uitvoering van het beleidsplan en het verschuldigd zijn van een eigen bijdrage. Huishoudelijke hulp toelage (HHT) De regeling is gebaseerd op de brief van 7 j u l i 2014 van de Staatssecretaris aan de Tweede Kamer. Bij brief van 22 j u l i 2014 heeft de Staatssecretaris aan de wethouders en zorgaanbieders mededeling gedaan van de afspraken die hij met de g e m e e n t e n en de zorgaanbieders heeft g e m a a k t . In deze brief zijn de voorwaarden omschreven om in a a n m e r k i n g te komen voor de HHT. 3. V o o r b e r e i d i n g s - / i n v o e r i n g s t r a j e c t Omdat de gemeenten in de Regio Noord Veluwe en Zeewolde intensief samenwerken op het terrein van de Wmo en ook de inkoop gezamenlijk hebben v o r m g e g e v e n en u i t g e v o e r d , is de voorbereiding van deze notitie ook in datzelfde verband gedaan. Alle gemeenten hebben aangegeven deel te nemen aan de opzet van een algemene voorziening schoon- en leefbaar huis. De g e m e e n t e n Nunspeet, Elburg en Oldebroek zijn voornemens de algemene voorziening zo snel mogelijk te s t a r t e n . De g e m e e n t e n Putten, Ermelo, Harderwijk en Zeewolde willen op een later t i j d s t i p i n s t r o m e n . 4 . R a a d s v o o r s t e l of c o l l e g e info n o d i g ? Op grond van artikel 2.2.3 is het college v e r a n t w o o r d e l i j k voor het bevorderen en t r e f f e n algemene voorzieningen. Het b e t r e f t ook uitvoering van het beleid zoals dat door de raad is vastgelegd in de v e r o r d e n i n g . Omdat dit onderwerp nogal wat gevolgen heeft voor de samenleving en dit in de media volop aandacht k r i j g t door diverse gerechtelijke u i t s p r a k e n , is het belangrijk de raad hierover te informeren. 5. Toelichting I uitwerking s i t u a t i e / o v e r w e g i n g e n Voor dit t r a j e c t is het belangrijk de u i t w e r k i n g op te splitsen in twee o n d e r d e l e n : 1. De opzet van een algemene voorziening. 2. De inzet van de HHT. De HHT is namelijk alleen toegekend voor de j a r e n 2015 en 2 0 1 6 . De opzet van een algemene voorziening is bedoeld voor langere t e r m i j n . Hierbij w o r d t uiteraard bezien in hoeverre de HHT gecombineerd kan worden m e t de algemene v o o r z i e n i n g .
2
Algemene voorziening schoon en leefbaar huis. Opzet algemene voorziening schoon en leefbaar huis. Kenmerkend voor een algemene voorziening is dat het gaat om in beginsel v r i j toegankelijke - dat wil zeggen: zonder dat eerst een diepgaand onderzoek naar de b e h o e f t e n , persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers - d i e n s t e n , activiteiten of zaken, gericht op z e l f r e d z a a m h e i d , participatie, beschermd wonen of opvang. Het is uiteraard ook mogelijk dat iemand die een aanvraag om een maatwerkvoorziening doet, nadat het college zijn behoefte aan o n d e r s t e u n i n g heeft onderzocht, naar een algemene voorziening wordt verwezen. De diensten, activiteiten of zaken kunnen t o e g a n k e l i j k zijn voor specifieke groepen of soms ook voor de gehele bevolking. Belangrijk bij een algemene voorziening is het feit dat geen enkele burger uitgesloten mag worden van het doen van een aanvraag voor een m a a t w e r k v o o r z i e n i n g . De burger heeft altijd recht o m een aanvraag voor een m a a t w e r k v o o r z i e n i n g in te dienen, als hij van mening is dat een algemene voorziening geen of onvoldoende oplossing biedt voor zijn p r o b l e e m . Uitgangspunt is het te behalen resultaat. In een belangrijk aantal g e m e e n t e n is voor huishoudelijk hulp categorie l ( H H - l ) een algemene voorziening opgezet of is de HH-1 zelfs helemaal afgeschaft onder de m o t i v e r i n g dat deze hulp als algemeen g e b r u i k e l i j k moet worden gezien. Uit recente uitspraken van verschillende rechters kan worden afgeleid dat dit onder de nieuwe Wmo in principe wel mogelijk is, mits de gemeente een zorgvuldig onderzoek naar de individuele situatie instelt en zo nodig een vangnet biedt. Op dit m o m e n t w o r d t niet gekozen voor het volledig afschaffen van de H H - 1 , o m d a t een individuele benadering voorop staat. Bij de nieuwe opzet van de algemene voorziening worden de volgende uitganspunten g e h a n t e e r d : 1. Het betreft een algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning voor maximaal 2,5 uur per week, per huishouden, waarvoor in samenspraak met de aanbieders een uitvoeringsprotocol w o r d t opgesteld (zie hoofdstuk 3 . 1 . 8 . n o t i t i e ) . 2. De algemene voorziening/eigen betaling w o r d t vastgelegd in een verordening c.q. besluit. 3. Uitvoering door één of meerdere aanbieders, w a a r b i j in ieder geval de gecontracteerde aanbieders worden b e t r o k k e n . 4. Ondertekening van een nog op te stellen o v e r e e n k o m s t / c o n v e n a n t is voorwaarde om mee te d o e n , waarin een paragraaf is opgenomen hoe w o r d t omgegaan met de huidige inkoopeisen. 5. De aanbieders naast de algemene voorziening voor 1-1-2017 ook een commerciële tak te laten o n t w i k k e l e n voor het bieden van ondersteuning bij het h u i s h o u d e n , w a a r b i j iedere inwoner deze diensten kan inkopen (zonder bijdrage van de gemeente 6. De hulp w o r d t niet meer verleend v a n u i t een benadering dat bepaalde taken moeten worden gedaan (zoals ramen lappen, was verzorgen e d . ) , maar dat in overleg m e t de cliënt een bepaald resultaat moet worden behaald ( b i j v . schoon en leefbaar huis). 7. De cliënt meldt zich rechtstreeks bij de aanbieder(s) of via een centraal punt zoals het Landelijk Platform Dienstenvoucher (LPD). 8. 9. 10. 11. 12. 13.
De aanbieder of het centraal punt zoals het LPD v o e r t een beperkte toegangstoets uit. De eigen betaling w o r d t geïnd via de s y s t e m a t i e k van het Landelijk Platform Dienstenvouchers (zie hoofdstuk 3 . 5 . 2 . ) De tariefstelling is gelijk aan het tarief dat geldt bij de gecontracteerde zorg in natura voor hulp bij het huishouden categorie 1 (prijspeil 1-1-2015 C 2 0 , 4 9 per u u r ) . De aanbieder k r i j g t de r u i m t e o m uren per 4 weken flexibel in te z e t t e n . De aanbieder w o r d t geprikkeld om efficiënt en v e r n i e u w e n d te werken ( m i t s men het resultaat maar b e r e i k t ) . Als de aanbieder signaleert dat de algemene voorziening in het individuele geval niet toereikend is, zij een melding bij de gemeente initieert. Dit w o r d t procedureel dan in zijn geheel als m a a t w e r k v o o r z i e n i n g behandeld.
14. Voor de huidige cliënten met een langlopende indicatie w o r d t een overgangsregeling van t e n m i n s t e een half j a a r g e b o d e n , zodat cliënten kunnen wennen aan de wijzigingen e n / o f
3
middels een onderzoek duidelijk wordt of een algemene voorziening in de individuele situatie toereikend is. 15. Aan de dienstverlening worden dezelfde kwaliteitseisen gesteld als bi] de gecontracteerde maatwerkvoorziening HH-1 (zie bijlage 3 ) . Algemene voorziening niet toereikend Er kunnen zich situaties voordoen waarbij 2,5 uur per week onvoldoende is in o m v a n g , zonder dat opgeschaald zou hoeven te worden naar HH-2. Voor wat betreft de vraag of aanvulling in uren kan plaatsvinden v a n u i t de maatwerkvoorziening kiezen wij er voor om dit niet te d o e n . Als blijkt dat in de individuele situatie de algemene voorziening niet toereikend is, kiezen wij er voor om in dat geval de gehele hulpvraag als een maatwerkvoorziening te beschouwen. Weliswaar b l i j k t uit een uitspraak van de rechtbank Noord Nederland (voorzieningenrechter) dat de systematiek van aanvulling niet wordt v e r w o r p e n , maar wij denken dat de uitvoering daarvan voor alle b e t r o k k e n e n , zowel voor de cliënt als de g e m e e n t e , te onduidelijk en ingewikkeld w o r d t . In die situatie zou de cliënt b i j v . te maken krijgen met een eigen betaling over de algemene voorziening die i n k o m e n s o n a f h a n k e l i j k is, en daarnaast zou dan over de aanvullende maatwerkvoorziening een i n k o m e n s a f h a n k e l i j k e eigen bijdrage betaald moeten w o r d e n . Bovendien is dan onduidelijk welk deel van de werkzaamheden onder de algemene voorziening vallen en welke onder de m a a t w e r k v o o r z i e n i n g . Toegang Op het m o m e n t dat de hulp bij het huishouden via een algemene voorziening w o r d t georganiseerd kan de toegang op een andere manier geregeld w o r d e n . Bij een algemene voorziening is er geen sprake van een indicatiestelling, maar van een lichte toegangstoets. Deze toets wordt v e r r i c h t door het landelijk p l a t f o r m dienstenvoucher, zonder inmenging van de g e m e e n t e . In dat geval is er geen sprake van een i n d i c a t i e t e r m i j n , geen medisch onderzoek en geen beschikking en dus ook geen mogelijkheid t o t het indienen van bezwaar en beroep. Geen inzet vanuit de algemene voorziening schoon en leefbaar huis is er i n d i e n : > In het gesprek niet is gebleken van een beperking bij de persoon die o m toegang heeft gevraagd; De persoon die om toegang heeft gevraagd de beperkingen in het uitvoeren van één of meer huishoudelijke werkzaamheden zelf of met behulp van zijn omgeving kan oplossen; r- De persoon die om toegang heeft verzocht zijn hoofdverblijf buiten de gemeente heeft. r
Overgang huidige cliënten Uit recente uitspraken van verschillende (voorzieningen)rechters kan worden afgeleid dat onder de nieuwe Wmo het mogelijk is o m de bestaande m a a t w e r k v o o r z i e n i n g voor HH-1 te beëindigen, mits de g e m e e n t e een zorgvuldig onderzoek naar de individuele situatie instelt en zo nodig een vangnet biedt. Hierbij moet een overgangsregeling van t e n m i n s t e een h a l f j a a r worden g e h a n t e e r d . Het is daarom belangrijk dat cliënten zodra de algemene voorziening is gerealiseerd hierover geïnformeerd w o r d e n . Bij de overgangsregeling willen we ook het u i t g a n g s p u n t van een zachte landing hanteren door een overgangsregeling te treffen vergelijkbaar met de overgang van AWBZ-cliënten naar de W m o , m e t dien verstande dat cliënten hun m a a t w e r k v o o r z i e n i n g houden t o t u i t e r l i j k 6 maanden na de i n w e r k i n g t r e d i n g van de algemene v o o r z i e n i n g , tenzij hun indicatie eerder afloopt. Om recht te doen aan een individuele benadering (zoals in diverse rechterlijke uitspraken naar voren k o m t ) is het nodig om met iedere cliënt een keukentafelgesprek te houden. De afgelopen j a r e n voerden de Wmo consulenten van gemeente Elburg reeds keukentafelgesprekken met alle klanten die Hulp bij het huishouden o n t v a n g e n . Op basis van deze gegevens kan bekeken worden wie in aanmerking komen voor de nieuwe Algemene voorziening Schoon en leefbaar huis. Dit b e t r e f t een groot gedeelte van het huidige bestand dat Categorie 1 o n t v a n g t t o t en met 2,5 uur per week. We stellen deze klanten per brief op de hoogte van de nieuwe voorziening en bieden hen een gesprek aan met een Wmo consulent. Het spreekt voor zich dat nieuwe klanten en herindicaties direct te maken krijgen met de nieuwe algemene voorziening, zoals nu ook tijdens keukentafelgesprekken geadviseerd wordt over Elburgse algemene voorzieningen. Huishoudeliike hulp toelage (HHT)
4
Het kabinet heeft voor 2015 en 2016 een bedrag van C 216.050 beschikbaar gesteld voor het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp. Dit moet er toe leiden dat 'volwaardige w e r k g e l e g e n h e i d ' wordt behouden. Met volwaardige werkgelegenheid w o r d t bedoeld p a r t t i m e of f u l l t i m e banen in loondienst, zonder dat er sprake is van de inzet van alfahulpconstructies of PGB. Met de inzet van de HHT willen we het volgende bereiken: ' De effecten van de bezuinigingen op de huishoudelijke hulp, met de invoering van Wmo 2 0 1 5 , voor specifieke doelgroepen gebruikers op te v a n g e n . De effecten van de bezuinigingen (40 zb) op de huishoudelijke hulp voor w e r k n e m e r s in de thuiszorg op v a n g e n . De inzet van de HHT moet leiden t o t behoud van werkgelegenheid voor hulpen in loondienst. 0
Om dit te realiseren zijn er twee o p t i e s : 1. De HHT inzetten voor (de financiering van) de algemene v o o r z i e n i n g . 2. Een aparte (brede) HHT-regeling maken voor een brede doelgroep. De HHT is (voor zover nu bekend) een t i j d e l i j k e regeling, die vooral in het leven is geroepen om de werkgelegenheid in de thuiszorg te behouden. De staatssecretaris heeft weliswaar aangegeven dat er structurele middelen beschikbaar z i j n , maar dat deze na 2016 wel lager zijn dan het huidige budget. In dat licht gezien is het niet verstandig een nieuwe uitgebreidere regeling te gaan i n v o e r e n , waarvan we nu niet weten of er na 2016 geld voor beschikbaar i s / k o m t . Door de HHT in te zetten voor een algemene voorziening schoon en leefbaar huis ontvangen de aanbieders een reëel tarief, waarmee zij hun personeel kunnen blijven i n z e t t e n . Dit past in de geest van de w e t / r e g e l i n g . Daarom w o r d t voorgesteld om de HHT in te zetten voor de algemene voorziening schoon en leefbaar huis en geen nieuwe (brede) HHT-regeling voor een brede doelgroep op te z e t t e n . De HHT inzetten voor de algemene voorziening. De belangrijkste doelstelling van de HHT is het behoud van volwaardige werkgelegenheid in de t h u i s z o r g . In een belangrijk aantal gemeenten is voor huishoudelijk hulp categorie l ( H H - l ) een algemene voorziening opgezet of is de HH-1 zelfs helemaal afgeschaft onder de m o t i v e r i n g dat deze hulp als algemeen g e b r u i k e l i j k moet worden gezien. Uitspraken van verschillende ( v o o r z i e n i n g e n ) r e c h t e r s hebben inmiddels duidelijk g e m a a k t dat dit onder de nieuwe Wmo in principe wel m o g e l i j k is, mits de gemeente een zorgvuldig onderzoek naar de individuele situatie instelt en zo nodig een v a n g n e t biedt. Door de opzet van een algemene v o o r z i e n i n g , zoals hiervoor is a a n g e g e v e n , in combinatie met de uitvoering van een individuele benadering van de overgangscliënten w o r d t voldaan aan de u i t k o m s t e n van de rechterlijke uitspraken. Eigen betaling/Hoogte
HHT
Bij een algemene voorziening kan de gemeente op grond van artikel 2 . 1 . 4 . van de Wmo 2015 bepalen dat een cliënt een bijdrage in de kosten moet betalen (eigen b e t a l i n g ) . Naar schatting w o r d t op de zwarte m a r k t nu C 10,00 t o t C 15,00 betaald voor huishoudelijke hulp. Met de aanbieders van hulp bij het h u i s h o u d e n , categorie 1 is een prijs o v e r e e n g e k o m e n van e 2 0 , 4 9 per uur. In het bij het Ministerie ingediende plan zijn we uitgegaan van een door de inwoner te betalen bijdrage van C 12,50 per uur, w a a r b i j de g e m e e n t e dan C 7,99 (inmiddels m a x i m a a l C 17,50 toegestaan) v a n u i t de HHT benut. Om de inzet van de algemene voorziening te s t i m u l e r e n , moet de bijdrage die de inwoner moet b e t a l e n , zodanig zijn dat het a a n t r e k k e l i j k is o m een beroep te doen op de algemene v o o r z i e n i n g . Gelet op de prijzen die op de zwarte m a r k t en bij alpha-constructies g e l d e n , willen we de te betalen bijdrage (vooralsnog) stellen op C 5,00 per uur, w a a r d o o r de g e m e e n t e C 15,49 per uur benut uit het HHT-budget. Wel wordt hierbij nadrukkelijk o p g e m e r k t dat het op dit m o m e n t nog niet d u i d e l i j k is of het is toegestaan o m ook in 2016 een m a x i m u m b e d r a g van C 17,50 per uur uit de HHT te b e n u t t e n of dat het m a x i m u m voor 2016 weer op het o o r s p r o n k e l i j k e bedrag van C 12,50 per uur w o r d t gesteld. In dit laatste geval willen we de te betalen bijdrage v o o r 2016 toch handhaven op C 5,00 per uur, o m d a t de cliënt voor een langere periode zekerheid moet hebben w a t z i j n / h a a r v e r p l i c h t i n g w o r d t . Voor nieuwe cliënten t r e e d t de regeling pas eind dit j a a r in w e r k i n g , waardoor er dan slechts een korte periode zou
5
resteren waarvoor de bijdrage van e 5,00 geldt. Het bedrag dat dan niet uit de HHT kan worden gefinancierd, k o m t dan ten laste van het reguliere budget. Door het overgangsrecht w o r d t voor bestaande cliënten de te betalen bijdrage pas in de loop van 2016 van kracht. Per 1-1-2017 kan de te betalen bijdrage verhoogd w o r d e n , als blijkt dat het w e t t e l i j k niet is toegestaan om deze v e r r u i m d e mogelijkheid vanaf 1-1-2016 toe te passen, dan wel de rijksbudgetten verder dalen. Lage inkomensgroepen Met de HHT-toeslag w o r d t het reguliere tarief voor huishoudelijk hulp met C 15,49 per uur verlaagd t o t C 5,00 per uur. Voor huishoudens met een laag inkomen is een tarief van C 5,00 per uur voor hulp in de huishouding nog steeds vrij hoog. Overwogen kan worden om aanvullend op de HHT een korting te verlenen voor doelgroepen m e t een laag inkomen. Dit is bijvoorbeeld gelijk aan de inkomensgrens die de betreffende g e m e e n t e h a n t e e r t voor het m i n i m a b e l e i d . In de Wmo 2015 heeft zowel de eigen kracht als de algemene voorziening een sterkere positie gekregen. De eigen kracht mag echter nog steeds niet in samenhang met het inkomen en v e r m o g e n van een cliënt worden gezien. Anders dan onder de Wmo 2007 kan de gemeente nu voor het gebruik van een algemene voorziening een bijdrage in de kosten v r a g e n . Deze bijdrage (ook wel eigen betaling genoemd) is in tegenstelling t o t de eigen bijdrage voor een maatwerkvoorziening niet inkomensafhankelijk. De hoogte van de bijdrage voor een algemene voorziening kan de gemeente zelf bepalen. Uit de Memorie van Toelichting de Wmo 2015 b l i j k t dat de gemeente een korting kan geven op de eigen bijdrage voor een algemene voorziening voor personen die behoren t o t daarbíj aan te wijzen groepen. Hierbij kan worden gedacht aan personen die op grond van het g e m e e n t e l i j k beleid in het bezit zijn gesteld van een kortingspas voor bepaalde maatschappelijke activiteiten of voorzieningen. De wetgever heeft bewust de bijdrage voor algemene voorzieningen niet i n k o m e n s a f h a n k e l i j k g e m a a k t . Het zou daarom vreemd zijn als het wel mogelijk zou zijn om de korting op de bijdrage te koppelen aan inkomensgrenzen. De gemeente mag echter wel bepaalde groepen f o r m u l e r e n en voor verschillende groepen kortingstarieven h a n t e r e n . Daarom willen we onderstaande groepen (in het verlengde van in de MvT genoemde m i n i m a p a s ) , aanwijzen voor een korting op de eigen bijdrage voor deze algemene voorziening. In gemeente Elburg kennen we diverse regelingen, waarbij bepaalde groepen in a a n m e r k i n g komen voor kortingen of t e g e m o e t k o m i n g e n voor bepaalde maatschappelijke a c t i v i t e i t e n . Zo kan een bepaalde groep inwoners van onze gemeente in a a n m e r k i n g komen voor: 1. Compensatie op grond van Verordening declaratiefonds en participatie schoolgaande kinderen 2. 3. 4. 5.
2015; Compensatie met een laag Compensatie Compensatie Compensatie
op grond inkomen op grond op grond op grond
van de beleidsregel m a a t w e r k v o o r z i e n i n g inkomenssteun voor personen en v e r m o g e n e n / o f chronische ziekte e n / o f b e p e r k i n g ; van de verordening individuele inkomenstoeslag gemeente Elburg; van de beleidsregel bijzondere bijstand 2015 gemeente Elburg; van beleidsregel kwijtscheling g e m e e n t e l i j k e belastingen.
Toepassing korťmgsregel: De wet (en de MvT) gaat uit van de systematiek dat gemeen ten een kortin g kun n en verlen en op de eigen bijdrage voor en algemen e voorzien in g. De g e m e e n t e is v r i j in de bepalin g van de hoogte d a a r v a n . Deze kortin g kan dus ook op lOO^o gesteld w o r d e n . Als een gemeen te daarvoor zou kiezen zou overwogen kun n en worden om deze groep in won ers n iet door te verwijzen n aar de algemen e v o o r z i e n i n g , maar deze on der de m a a t w e r k v o o r z i e n i n g te houden . Van uit het o o g p u n t van i n t e g r a l i t e i t zou hier wat voor te zeggen z i j n , wan t boven staan de groepen zijn immers al bij on s beken d. Qua totale uurprijs maakt dit ook geen verschil. Uitvoerin gstechn isch gezien echter w e l , wan t in geval van een m a a t w e r k v o o r z i e n i n g moet de gemeen te het gehele meldin gs- en t o e k e n n i n g s t r a j e c t met de cliën t doorlopen. Dit bren gt dus uitvoerin gskosten met zich mee. Daarnaast bestaat het risico dat de g e m e e n t e door de rechter teruggefloten w o r d t op gron d van het g e l i j k h e i d s b e g i n s e l / s t r i j d met de wet. I m m e r s door groepen uit te zon deren w o r d t afgeweken van het u i t g a n g s p u n t van de wet en het door on s uitgedragen beleid, dat de eigen kracht en in het verlen gde daarvan het een beroep kun n en doen op een algemen e voorzien in g voorop staat. Boven dien blijkt deze
6
opbouw ook duidelijk uit de wetssystematiek. Zo wordt er gesproken over een korting op de eigen bijdrage. Op grond van het vorenstaande w o r d t er voor gekozen om op grond van de verordening in het Besluit maatschappelijke ondersteuning de doelgroepen en de korting vast te leggen en de doelgroepen n i e t onder de maatwerkvoorziening te brengen. Hoogte korting Wanneer een inwoner van onze gemeente in aanmerking k o m t voor een m a a t w e r k v o o r z i e n i n g is hij een eigen bijdrage verschuldigd afhankelijk van de hoogte van z i j n / h a a r i n k o m e n . De minimale eigen bijdrage die iemand moet betalen bedraagt voor: 1. Een alleenstaande C 19,40 per 4 weken 2. Een meerpersoonshuishouden C 27,60 per 4 w e k e n . Deze bedragen zijn opgenomen in het Uitvoeringsbesluit Wmo 2 0 1 5 , zoals dat door de Minister van VWS w o r d t aangepast. Voor de berekening van de korting voor de doelgroepen sluiten wij aan bij het huidige m i n i m a b e l e i d van de gemeente Elburg. Belanghebbenden die tot de hiervoor omschreven doelgroep minima b e h o r e n , kunnen nu de eigen bijdrage van de m a a t w e r k v o o r z i e n i n g volledig vergoed krijgen via de collectieve zorgverzekering of de bijzondere b i j s t a n d . Per saldo betaalt men dus 0 euro. Het voorstel luidt om de financiële gevolgen voor deze doelgroep niet te v e r a n d e r e n . Om mensen met een laag inkomen niet voor een verhoging te stellen, willen we een korting van C 5,00 per uur toepassen op de eigen betaling indien klanten in aanmerking komen voor de bepaalde doelgroep, namelijk vallend onder 1 van de v i j f benoemde regelingen. Samengevat betekent deze keuze het volgende: 1. We handhaven de werkgelegenheid. 2. De cliënt betaalt een bedrag van C 5,00 per uur. 3. Cliënten die t o t de genoemde doelgroepen behoren krijgen een korting van C 5,00 op de eigen betaling hetgeen vastgelegd w o r d t in het Besluit maatschappelijke ondersteuning g e m e e n t e Elburg. 4. De g e m e e n t e betaalt t o t 1-1-2017 uit de HHT een bedrag gelijk aan het tarief zorg in natura categorie 1 v e r m i n d e r d met het bedrag van de eigen betaling (C 20,49 - / - C 5,00 = C 15,49 per uur). 5. 6. 7.
De samenleving kan t o t 1 j a n u a r i 2017 aan de nieuwe s y s t e m a t i e k / t r a n s f o r m a t i e wennen en toegroeien naar de eigen v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d . Aanbieders hebben meer t i j d een bedrijfsvoering aan te passen aan de t r a n s f o r m a t i e . Gemeenten kunnen op basis van de e r v a r i n g e n een weloverwogen beleid opzetten voor de situatie na 1 j a n u a r i 2017 (er van uit gaande dat de HHT dan v e r v a l t ) .
Uitvoering Voor de uitvoering van de algemene voorziening schoon en leefbaar huis willen we een c o n t r a c t / c o n v e n a n t sluiten met de gecontracteerde aanbieders van hulp bij het huishouden. Het streven is om dit zo eenvoudig mogelijk in te r i c h t e n , w a a r b i j de toegang t o t de voorziening laagdrempelig is, de a d m i n i s t r a t i e v e r o m p s l o m p t o t een m i n i m u m w o r d t beperkt en de inzet van huishoudelijke hulp rechtstreeks t o t stand k o m t tussen cliënt en aanbieder. Gemeenten en aanbieders maken nadere afspraken over p r o d u c t o n t w i k k e l i n g , i n f o r m a t i e v o o r z i e n i n g , toegang en a d m i n i s t r a t i e v e afhandeling van de HHT en de koppeling met andere a d m i n i s t r a t i e v e systemen v o o r d e W m o - v o o r z i e n i n g e n Hulp bij het Huishouden en Begeleiding. Een nieuwe o n t w i k k e l i n g in Nederland is echter het Landelijk Platform Dienstenvouchers (LPD). De dienstenvoucher is een digitale oplossing voor g e m e e n t e n , die de uitvoering van ondersteuning v e r e e n v o u d i g t , grote besparingen behaalt ten opzichte van een papieren voucher en toegesneden kan worden op de behoefte van de inwoners. Het is een digitaal p l a t f o r m dat zowel de kassiersfunctie als de bemiddelingsfunctie kan v e r v u l l e n . Het w e r k t volgens een efficiënt ingericht proces, geeft inzicht in het gebruik en borgt een r e c h t m a t i g proces. Het kan per g e m e e n t e anders ingericht w o r d e n , hetgeen een belangrijk voordeel is vanwege de gewenste gefaseerde invoer van de algemene voorziening Huishoudelijke hulp in onze regio.
7
Databyte, Wmo kantoor en BMC hebben gezamenlijk een goed initiatief opgezet onder de naam Z o r g Lokaal. Dit benutten we graag voor het opstarten van de algemene voorziening schoon en leefbaar huis. Het verdient aanbeveling o m d a t de cliënt zelf kan beslissen hoeveel ondersteuningsuren hij koopt (binnen het m a x i m u m ) . Na de transactie levert de aanbieder de hulp, waardoor de aanbieder geen risico meer loopt en nauwelijks nog administratieve lasten heeft. De kosten van dit systeem bedragen C 0,67 per voucher (1 voucher = 1 uur) en C 7.500 voor eenmalige i m p l e m e n t a t i e k o s t e n , te delen over de 3 g e m e e n t e n . Omdat het om een volledig digitaal systeem gaat, v i n d t de betaling van de eigen betaling plaats via iDeal. De cliënten die de dataservice niet kunnen gebruiken vanwege een beperking in het digitaal w e r k e n / b e t a l e n , moeten de mogelijkheid krijgen om middels een automatische incasso (C 0,82 per voucher) toch gebruik te kunnen maken van de diensten van de aanbieder en na de eigen betaling kan de aanbieder de hulp v e r l e n e n . Dit laatste is nog punt van overleg met Zorg-Lokaal en is nog niet besproken met alle aanbieders. 6. Uitvoeringsaspecten De opzet van een algemene voorziening levert op t e r m i j n een besparing op, o m d a t inwoners zich rechtstreeks kunnen wenden t o t het LPD en/of aanbieders en in die situaties dan geen keukentafelgesprek of aanvraagbehandeling hoeft plaats te vinden. Over 2014 zijn 157 aanvragen/herindicaties Hulp bij het huishouden ingediend en u i t g e v o e r d . Er van uitgaande dat 50 Zo daarvan niet meer bij ons a a n k l o p t , betekent dit een besparing van 200 uur. Daar staat tegenover dat we als gemeente de i m p l e m e n t a t i e k o s t e n Landelijk Platform Dienstenvoucher en de kosten die elke voucher m e t zich mee brengt op ons nemen. De incidentele kosten kunnen uit de decentralisatie uitkering gehaald w o r d e n , de structurele kosten LPD zijn ter vervanging van personeelskosten en dienen daaruit betaald te w o r d e n . 0
Communicatieparagraaf Op 23 j u n i 2015 is tijdens een gezamenlijke b i j e e n k o m s t van de W m o - M d v i e s r a d e n van bovengenoemde gemeente een toelichting gegeven op de notitie inzet HHT/opzet algemene voorziening schoonmaakondersteuning en vervolgens advies gevraagd over de notitie. Naar aanleiding daarvan hebben de WmO'/Adviesraden op 3 j u l i advies uitgebracht. Uit het advies b l i j k t dat de Wmo-VAdviesraden kunnen instemmen met het v o o r n e m e n een algemene voorziening schoonmaakondersteuning te o n t w i k k e l e n en de inzet van de HHT d a a r b i j . Wel heeft men daarbij enkele a a n d a c h t s p u n t e n / v r a g e n g e f o r m u l e e r d , welke (alsnog) zijn v e r w e r k t in bijgaande notitie. Het advies en reactie daarop zijn aan dit collegevoorstel t o e g e v o e g d . Verder zal er na i n s t e m m i n g van de diverse colleges en contractering van de aanbieders een c o m m u n i c a t i e p l a n worden opgesteld. Hierbij worden twee sporen bewandeld, t.w. a. de communicatie met onze huidige c l i ë n t e n , zowel schriftelijk als persoonlijk via de keukentafelgesprekken en b. de communicatie naar alle inwoners via de algemene media. Financiële paragraaf Het instellen van een algemene voorziening schoon en leefbaar huis kent financieel gezien slechts v o o r d e l e n . In bijlage 4 van bijgaande notitie is een prognose opgenomen van de consequenties van dit v o o r s t e l . Ten opzichte van ongewijzigd beleid is er sprake van een voordeel van C 2 5 1 . 2 0 0 m e t dien verstande dat daar het subsidie ad C 2 1 6 . 0 5 0 voor Huishoudelijke Hulp Toelage in is m e e g e n o m e n . Deze subsidie is vooralsnog toegekend voor 2015 en 2016 en is daarmee niet structureel beschikbaar. Onder a f t r e k van deze subsidie geeft het instellen van de algemene voorziening naar v e r w a c h t i n g op t e r m i j n een besparing van r u i m C 3 5 . 0 0 0 . Gezien de bezuinigingen van de afgelopen j a r e n op de budgetten voor huishoudelijke hulp is het voor de t o e k o m s t van belang naar wegen te blijven zoeken waardoor Hulp bij Huishouden goedkoper geregeld kan w o r d e n . De afgelopen j a r e n is de gemeente er in geslaagd o m t e l k e n m a l e overschotten op het budget te realiseren welke in de ( t e g e n w o o r d i g e ) reserve sociaal domein zijn g e s t o r t .
8
Wel zal de komende tijd bezien moeten worden of, en in welke mate verder bezuinigingsmaatregelen nodig z i j n . Dit w o r d t in samenhang gezien met de totale budgettaire o n t w i k k e l i n g e n binnen het sociaal domein (en de Wmo in het b i j z o n d e r ) . De b u d g e t k o r t i n g e n binnen de nieuwe Wmo 2015 (ca. C 6 0 0 . 0 0 0 de komende 4 j a a r ) zullen rechts- of linksom structureel ' o p g e v a n g e n ' moeten w o r d e n . Risicoparagraaf T o t nu toe zijn er nog nauwelijks uitspraken van rechtbanken in bodemprocedures en w o r d t het nieuws beheerst door uitspraken van v o o r n a m e l i j k voorzieningenrechters. Ook de CRvB heeft nog geen uitspraken gedaan. Er bestaat daarom een risico dat de j u r i s p r u d e n t i e zich zodanig gaat o n t w i k k e l e n dat het beleid en het opzetten van een algemene voorziening schoon en leefbaar huis heroverwogen moet worden. Verder zijn de voorwaarden m.b.t. de inzet van de HHT-middelen niet absoluut d u i d e l i j k en hoe de v e r a n t w o o r d i n g daarvan aan het Ministerie moet plaatsvinden. Het betreft weliswaar een decentralisatie uitkering waarbij de v e r a n t w o o r d i n g aan de gemeenteraad moet plaatsvinden, maar er verschijnen nog regelmatig publicaties waaruit kan worden afgeleid dat e.e.a. nog steeds in beweging is. Voorlopig is het middels de meicirculaire 2015 als d e c e n t r a l i s a t i e - u i t k e r i n g uitgekeerd en is het daarmee een algemeen dekkingsmiddel zonder dat daar terugbetalingsverplichtingen tegenover kunnen staan. Tenslotte zijn er nog financiële risico's in die zin dat niet helder is hoeveel de totale besparing van de opzet van een algemene voorziening zal z i j n . Dit wordt pas duidelijk nadat de voorziening is gerealiseerd en een half j a a r draait.
Advies Wmo raden R e a c t i e op g e z a m e n l i j k a d v i e s W m o - / A d v i e s r a d e n v a n de g e m e e n t e n E l b u r g , E r m e l o , H a r d e r w i j k , N u n s p e e t , O l d e b r o e k , P u t t e n e n Z e e w o l d e i n z a k e notitie i n z e t algemene voorziening schoonmaakondersteuning (huishoudelijke hulp).
HHT/opzet
Op 23 juni 2015 is tijdens een gezamenlijke b i j e e n k o m s t van de W m O ' / A d v i e s r a d e n van bovengenoemde g e m e e n t e n een toelichting gegeven op de notitie inzet HHT/opzet algemene voorziening schoonmaakondersteuning en vervolgens advies gevraagd over de n o t i t i e . Naar aanleiding daarvan hebben de W m o V A d v i e s r a d e n op 3 j u l i advies u i t g e b r a c h t (zie b i j l a g e ) . Uit het advies b l i j k t dat de W m o V A d v i e s r a d e n kunnen i n s t e m m e n met het v o o r n e m e n een algemene voorziening schoonmaakondersteuning te o n t w i k k e l e n en de inzet van de HHT d a a r b i j . Wel heeft men daarbij de volgende a a n d a c h t s p u n t e n / v r a g e n g e f o r m u l e e r d : Gefaseerde instroom gemeenten Men ziet het als een goede algemene v o o r z i e n i n g ; een schoon en leefbaar huis opzetten in samenspraak met de aanbieders, zoals aangegeven in hoofdstuk 3 . 1 , w a a r b i j Nunspeet, Elburg en Oldebroek als eersten deze regeling i n v o e r e n , m e t daarna een gefaseerde i n s t r o o m van de andere deelnemende g e m e e n t e n . De adviesraden van Ermelo, Putten, Zeewolde en Harderwijk pleiten ervoor de instroom van de overige gemeenten enigszins te versnellen en te laten plaatsvinden per 1 j a n u a r i 2 0 1 6 . Reactie: Het is aan de betreffende
gemeenten
om daarover
een standpunt
in te
nemen.
(Kwaliteits) waarborgen Als de huishoudelijke hulp een algemene voorziening w o r d t i.p.v. een m a a t w e r k v o o r z i e n i n g , dan heeft dat gevolgen voor onze inwoners. Het voordeel voor de inwoners is dat de inhoud van de huishoudelijke hulp (in de daarvoor beschikbare 2,5 uur) veel flexibeler is en aangepast kan worden aan de behoeften c.q. specifieke situatie van de individuele inwoner. De inwoner kan bijvoorbeeld zelf aangeven of de was w o r d t gedraaid of de vloer w o r d t g e v e e g d . Men v r a a g t zich wel af welke ( k w a l i t e i t s - ) waarborgen hierover zijn afgesproken m e t de desbetreffende organisaties. Dit o m d a t de organisaties nu veel meer met algemene regels en standaarden werken bij de huishoudelijke hulp.
9
Omdat het hierbij gaat o m het belang van de inwoners, in het bijzonder voor mensen met een minimaal inkomen en/of een gecompliceerde z o r g v r a a g , ziet men graag een duidelijke kwaliteitsborging van de flexibele i n h o u d / t a k e n . Reactie: In de notitie is dit inderdaad niet duidelijk aangegeven. Wij willen hierbij aansluiten bij hetgeen is opgenomen in de offerte aanvraag voor de levering van huishoudelijke hulp categorie 1 voor een maatwerkvoorziening. Dit is alsnog opgenomen in de notitie en in de overeenkomst met de aanbieders. Evaluatie De WMO'/Adviesraden kunnen ermee instemmen de HHT in te z e t t e n , zoals aangegeven in hoofdstuk 3 . 2 . 1 . Na invoering zien zij graag na een periode van maximaal een h a l f j a a r een v o o r t g a n g s r a p p o r t a g e tegemoet en willen binnen een j a a r deze regeling e v a l u e r e n . Er kunnen zich namelijk situaties voordoen waarbij 2,5 uur per week onvoldoende is in o m v a n g , zonder dat opgeschaald zou hoeven te worden naar HH2. De vraag is of in dat geval een aanvulling kan plaatsvinden in u r e n , bekostigd v a n u i t een maatwerkvoorziening ( m e t de daarbij geldende regelgeving). Wettelijk verzet zich daar zeer waarschijnlijk niets tegen. Het zou goed zijn o m bij de evaluatie op te letten of deze situatie zich inderdaad voordoet en in welke o m v a n g . Dit zou eventueel later meegenomen kunnen w o r d e n , mochten de andere gemeenten willen a a n s l u i t e n , en/of bij de vervolgregeling vanaf 2 0 1 7 . Het zou goed zijn als in dergelijke gevallen de zorg kan worden verleend door dezelfde hulpverlener die de 2,5 uur huishoudelijke hulp reeds levert Reactie: De voortgangsrapportage hier alle belang bij.
en evaluatie
kunnen
wij toezeggen.
Ook de deelnemende
gemeenten
hebben
Voor wat betreft de vraag of aanvulling in uren kan plaatsvinden vanuit de maatwerkvoorziening kiezen wij er voor om dit niet te doen. Als blijkt dat in de individuele situatie de algemene voorziening niet toereikend is, kiezen wij er voor om in dat geval de gehele hulpvraag als een maatwerkvoorziening te beschouwen. Weliswaar blijkt uit een uitspraak van de rechtbank Noord Nederland (voorzieningenrechter) dat de systematiek van aanvulling niet wordt verworpen, maar wij denken dat de uitvoering daarvan voor alle betrokkenen, zowel voor de cliënt als de gemeente, te onduidelijk en ingewikkeld wordt. In die situatie zou de cliënt bijv. te maken krijgen met een eigen betaling over de algemene voorziening die inkomensonafhankeliik is, en daarnaast zou dan over de aanvullende maatwerkvoorziening een inkomensafhankelijke eigen bijdrage betaald moeten worden. Bovendien is dan onduidelijk welk deel van de werkzaamheden onder de algemene voorziening vallen en welke onder de maatwerkvoorziening.
10
