A
gemeente Eindhoven
Raadsnummer
12R4833
Inboeknummer
12bst00624
Beslisdatum B&W 03 april 2012 Dossiernummer
12.14.103 2.3.1
Raadsvragen van het raadslid dhr. T. van den Nieuwenhuijzen (GroenLinks) over openbaar vervoer.
Sinds 3 november 2011 reist iedereen in Brabant met de OV-chipkaart. De oude strippenkaart is sindsdien niet meer te koop. Voor mensen zonder OV-chipkaart en voor mensen die niet voldoende saldo hebben bestaat er nog steeds de mogelijkheid om een los kaartje in de bus te kopen. In Eindhoven kost dat 3 euro per enkele reis, zonder overstap mogelijkheid, met overstappen dien je opnieuw een kaartje van 3 euro te betalen. Ter illustratie: zonder OV-chipkaart kost een rit met de bus van Stratum naar het ziekenhuis 6 euro per enkele reis, 12 euro voor een retour reis. Ter illustratie: met twee kinderen op bezoek die geen OV-chipkaart hebben betaal je voor een ritje naar het centrum 3 euro per kind per enkele reis, zonder overstappen. Voorheen was het mogelijk om in de bus los strippen te kopen (dubbel tarief) of een dagkaartje (3 euro). Overstappen was met zo’n kaartje gewoon mogelijk. De prijsstijging voor losse kaartjes is hiermee sinds de invoering van de OV-chipkaart voor inwoners van Eindhoven (en waarschijnlijk heel Brabant) onproportioneel verhoogd. Ter vergelijking: In Rotterdam zijn kaartjes te koop voor twee uur reizen voor 3,50 euro, dagkaarten voor één dag kosten 6 euro, voor drie dagen 12 euro. In Amsterdam kost een kaartje voor één uur reizen 2,70 euro, een dagkaart kost 7,50 euro. In beide steden is overstappen gewoon mogelijk. GroenLinks is geschrokken van de flinke tariefverhogingen sinds de invoering van de OV-chipkaart in Brabant voor de Eindhovenaren. Graag wilt de fractie van GroenLinks dan ook van het college het volgende weten: 1. Bent u op de hoogte van de tariefsverhogingen van de losse kaartjes in de bus van soms wel300%? 2. Vindt u dit een wenselijke ontwikkeling voor de inwoners van Eindhoven?
A 3. 4.
Raadsnummer
12R4833
Bent u het met GroenLinks eens dat het openbaar vervoer een aantrekkelijk alternatief dient te zijn voor reizen met de auto? Vindt u dat de bus met dit soort tarieven een aantrekkelijk alternatief is voor mensen die nog niet frequent met de bus reizen en daardoor geen OV-chipkaart hebben?
Zonder OV-chipkaart kost het een gezin met 2 kinderen in Eindhoven 24 euro (4x3x2) om met de bus naar het centrum te gaan. Hiermee is de bus in veel gevallen duurder dan de auto, inclusief parkeertarieven. 5. 6.
Bent u het met GroenLinks eens dat deze hoge prijzen mensen stimuleert om met de auto naar het centrum te gaan in plaats van met het openbaar vervoer? Welke mogelijkheden ziet het college om te zorgen dat ook voor mensen zonder OV-chipkaart de stap naar het openbaar vervoer aantrekkelijk wordt?
In afwachting van uw antwoord verblijf ik met vriendelijke groet, Tom van den Nieuwenhuijzen Raadslid GroenLinks Eindhoven Eindhoven, 8 maart 2012.
Antwoord van burgemeester en wethouders 1. Bent u op de hoogte van de tariefsverhogingen van de losse kaartjes in de bus van soms wel 300%? Ja, afhankelijk van ritlengte en overstappen is er sprake van een sterke prijsstijging van het kaartje gekocht in de bus bij de chauffeur. Het nieuwe losse Ritkaartje – verkrijgbaar bij de chauffeur in de bus - kent een prijs van 3 euro (voor een enkele rit, zonder overstap). Vóór introductie van de OV-chipkaart was er de mogelijkheid tot het kopen van een 2-strippen- (€ 1,60) en 3-strippenkaart (€ 2,40) in de bus bij de chauffeur (enkele reis, inclusief overstap) en het dalurenkaartje (onbeperkt reizen gedurende de gehele dag, in de daluren, binnen geheel Brabant) van 3 euro.
2. Vindt u dit een wenselijke ontwikkeling voor de inwoners van Eindhoven? Landelijk is overgegaan tot een nieuw tarief- en betaal systeem. Daarbij wordt gerekend met een vast instaptarief en een kilometertarief. De lengte van de reis bepaalt dus de reiskosten. De regio mag daarbij nu zelf de ov-tarieven (instap en kilometertarief) bepalen in het stads- en streekvervoer.
2
A
Raadsnummer
12R4833
Het regionaal tarievenkader voor de OV-chipkaart dat in en om Eindhoven geldt, is in samenwerking tussen de beide betrokken vervoersautoriteiten SRE en provincie Noord-Brabant tot stand gekomen. Voor geheel Brabant, inclusief SRE, bedraagt het instaptarief 83 cent en het kilometertarief 13,2 cent. Stapt men meteen over óf binnen 35 minuten, dan wordt niet opnieuw het instaptarief berekend. Dit regionaal tarievenkader is voorgelegd ter toetsing aan de Commissie Kist. Het nieuwe tarievenkader moet voor de gemiddelde reiziger niet duurder zijn. Het oordeel van de commissie Kist hierover was positief. Mede gebaseerd op het feit dat reizigers de mogelijkheid wordt geboden om voor slechts € 10,- per jaar een dalurenkorting van 40% als product te kopen op de ov-chipkaart. Verwachting was dat hiervan in grote mate gebruik wordt gemaakt. Het volledige oordeel van de commissie Kist op het SRE tarievenkader is te vinden op: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-enpublicaties/rapporten/2011/09/07/uitzetten-nationale-vervoerbewijzen-bijlage-3rapportage-commissie-kist-samenwerkingsverband-regio-eindhoven.html SRE en provincie willen met het nieuwe tarievenkader het gebruik van de ovchipkaart stimuleren. Daarom is er voor gekozen niet langer een aanvullend papieren kaartassortiment – zoals in het verleden de 2- en 3-strippenkaarten - in de bus te verkopen. Om toch nog de mogelijkheid te bieden in voorkomende gevallen in de bus een kaartje te kopen -indien men door omstandigheden niet in het bezit is van een ov-chipkaart met voldoende saldo- is het Ritkaartje op de bus toegevoegd. Het principiële verschil tussen de voor en na situatie is: - vóór: de 2- en 3-strippenkaart zijn geïntroduceerd als ‘gemakskaartjes’ voor de reizigers ter stimulering van het busgebruik - ná: het Ritkaartje is geïntroduceerd als ‘ontmoedigingskaartje’ voor de reizigers ter stimulering van het ov-chipkaart gebruik Deze twee kaartjes zijn dus qua doel en tarief eigenlijk lastig vergelijkbaar. Evenwel zien ook wij in dat de gemiddelde niet-frequente busgebruiker, die juist gebruik maakt van, of door omstandigheden aangewezen is op dergelijke buskaartjes dit niet op die wijze zal beoordelen of ervaren.
3. Bent u het met GroenLinks eens dat het openbaar vervoer een aantrekkelijk alternatief dient te zijn voor reizen met de auto? Ja. Dit is conform de doelstellingen van het gemeentelijk mobiliteitsbeleid.
4. Vindt u dat de bus met dit soort tarieven een aantrekkelijk alternatief is voor mensen die nog niet frequent met de bus reizen en daardoor geen OV-chipkaart hebben? Zonder OV-chipkaart kost het een gezin met 2 kinderen in Eindhoven 24 euro
3
A
Raadsnummer
12R4833
(4x3x2) om met de bus naar het centrum te gaan. Hiermee is de bus in veel gevallen duurder dan de auto, inclusief parkeertarieven. Het reguliere kaart- en betaalsysteem voor het busvervoer is nu de ov-chipkaart. Het reizen zonder ov-chipkaart wordt ontmoedigd (zie antwoord vraag 2). Reizen zonder ov-chipkaart is inderdaad geen aantrekkelijk alternatief qua prijs voor kortere ritten. Voor langere ritten in de regio is het Ritkaartje echter wel goedkoper dan het ovchipkaart tarief.
5. Bent u het met GroenLinks eens dat deze hoge prijzen mensen stimuleert om met de auto naar het centrum te gaan in plaats van met het openbaar vervoer? De vervoersautoriteiten zetten deze hoge tarieven in met het doel het reizen zonder ov-chipkaart te ontmoedigen. Het nieuwe kaart en betaalsysteem mét de ovchipkaart is voor de niet-frequente gebruiker niet per se duurder – zeker als men gebruik maakt van het dalurenkortingproduct - , maar op zijn minst wel ingewikkelder geworden. Naast prijs is gemak een van de succesfactoren is in het bevorderen van het gebruik. En daar ligt dan ook een probleem. Uit recente tellingen van busreizigers kort na introductie van de ov-chipkaart trekken wij vooralsnog de voorzichtige conclusie dat de niet-frequente busreiziger het vaker laat afweten na introductie van de ov-chipkaart. Waarschijnlijk door perceptie van prijs én de ingewikkeldheid van het verkrijgen van de ov-chipkaart, opladen, kortingproducten kopen en op de kaart zetten, etc. Enkele ontvangen vragen en klachten hierover bevestigen dit.
6. Welke mogelijkheden ziet het college om te zorgen dat ook voor mensen zonder OVchipkaart de stap naar het openbaar vervoer aantrekkelijk wordt? Wij zijn geen vervoersautoriteit en hebben geen directe mogelijkheden hiervoor. Alle betrokken partijen (Hermes, SRE, gemeente) hebben evenwel belang bij minimaal behoud van de reizigersaantallen en streven naar reizigersgroei. Ook de niet-frequente gebruikers zijn daarin een niet onbelangrijke doelgroep. Bovenstaande conclusies en ontwikkelingen zijn daarom medio maart 2012 in het reguliere ambtelijk overleg met SRE en Hermes aangekaart en besproken. Met nadruk is gewezen op het feit dat de recente effecten strijdig zijn met de gezamenlijk gestelde ambities en doelen. Aan hen is de vraag voorgelegd om de geconstateerde ontwikkeling nader te beoordelen en met alternatieve oplossingen te komen. Door SRE en Hermes is toegezegd dat de ontwikkeling wordt gemonitord. Onder andere om te bezien in welke mate er sprake is van een introductie-effect en in welke mate er sprake is van langere termijneffecten. Teruggang van reizigers
4
A
Raadsnummer
12R4833
aantallen heeft namelijk direct effect op de inkomsten van opbrengstverantwoordelijk vervoerder Hermes. Zeker in dat geval zullen maatregelen naar verwachting niet uitblijven. Door SRE is aangegeven dat gezien het gezamenlijk tot stand gekomen tarievenkader afstemming met de Provincie noodzakelijk is. Vanuit dat oogpunt zullen wij de ervaringen van de andere B5-steden opvragen en aanvullend onze constateringen ook bij de Provincie inbrengen.
Eindhoven, 03 april 2012 BA12010189
5
