Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Resultaten Samenspraak Knoop Moerwijk 2008

RIS168337f_20-NOV-2009

Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling

Resultaten Samenspraak Knoop Moerwijk 2008

DSO oktober 2009

Inhoudsopgave

Programma samenspraak Knoop Moerwijk 2008 Een overzicht

Wethouder Norder geeft startsein voor samenspraak: 11 september Verslag van de middag

Eerste samenspraakavond Knoop Moerwijk: 17 september Verslag van de avond Notulen bijeenkomst

Tweede samenspraakbijeenkomst: 23 september Verslag van de avond Notulen bijeenkomst Notulen workshops

Enquête Knoop Moerwijk

Bijeenkomst woonarkbewoners: 8 oktober Notulen bijeenkomst

Slotbijeenkomst samenspraak Knoop Moerwijk: 13 oktober Verslag van de avond Presentatie

De

(schriftelijke) resultaten van de samenspraak Reacties bewoners (reactieformulieren) Reacties bewoners (flip-overs) Reacties bewoners (schetsboeken) Rapport enquête resultaten

Reactie Klankbordgroep op concept Masterplan Knoop Moerwijk

Programma samenspraak Knoop Moerwijk 2009 Een overzicht

Achtergrond samenspraak Knoop Moerwijk De samenspraak Knoop Moerwijk bestond uit twee bijeenkomsten voor belanghebbenden waarbij de eerste bijeenkomst oriënterend/introducerend van karakter was en de tweede bijeenkomst een verdiepingsslag kende in de vorm van workshops. De samenspraak is ondersteund door straatenquêtes, een internetenquête en flyeracties.

Samenspraakprogramma: 11 september: Officiële aftrap door wethouder Marnix Norder 11 september: Enquête online op www.ikhebeenbeteridee.nl (t/m 28 september) 16 september: Straatenquêtes op het station (7.30 – 9.30 uur) 17 september: Eerste interactieve samenspraakbijeenkomst Notulen zijn gemaakt van het plenaire gedeelte: staan op internet en verstuurd aan aanwezigen. Overige reacties afkomstig van : - reactieformulieren - flip-overs - schetsboeken 18 september: Straatenquêtes op het station (16.30 – 18.30 uur) 20 september: Straatenquêtes in en rond de winkelstraat (13.30 – 16.00 uur) 23 september: Tweede inhoudelijke samenspraakbijeenkomst Notulen zijn gemaakt van het plenaire gedeelte én van de 4 thema-workshops: staan op internet en verstuurd aan aanwezigen. Overige reacties afkomstig van: - reactieformulieren - schetsboeken 8 oktober: Samenspraakavond voor woonarkbewoners (thema) 13 oktober: Slotbijeenkomst waar de resultaten van de samenspraak werden gepresenteerd en uitgereikt aan wethouder Norder.

Wethouder Norder geeft startsein voor samenspraak: 11 september Verslag van de middag

Wethouder Norder geeft startsein voor samenspraak. Op donderdag 11 september was het feest bij station Moerwijk. Om 17.30 uur gaf wethouder Norder op het stationsplein van station Moerwijk het officiële startsein voor de samenspraak voor Knoop Moerwijk. Zo tegen vijven verzamelden zich de genodigden, waaronder vertegenwoordigers van de bewonersverenigingen uit de buurt en de ambtenaren die betrokken zijn bij het project. Langslopend publiek bleef geïnteresseerd staan en door twee promotiemedewerkers werd enthousiast flyers uitgedeeld aan passanten. Het mooie weer droeg zeker een steentje bij aan de gezellige sfeer. De wethouder sprak iets na half zes de vertegenwoordigers toe over de insteek van de samenspraak Knoop Moerwijk. De samenspraak bestaat uit onder andere twee bijeenkomsten (17 en 23 september) waar bewoners en belanghebbenden hun mening kunnen geven over de toekomst van Knoop Moerwijk. Ook is er een enquête op internet die bewoners en belangstellenden tot 28 september kunnen invullen. Deze enquête wordt ook op verschillende momenten door straatenquêteurs voorgelegd aan mensen uit het gebied. De wethouder benadrukte in zijn speech het belang van samenspraak: bewoners zijn ervaringsdeskundigen en daarom is het van groot belang dat de gemeente weet wat zij willen in hun eigen gebied. De wethouder nodigde dan ook iedereen uit om mee te denken over de plannen en suggesties voor verbetering aan te reiken. Hij benadrukte: alleen als de gemeente weet wat er leeft in de wijk, kan een goed besluit genomen worden over eventuele toekomstplannen. Op 13 oktober zal de gemeente de opbrengst van de samenspraak in presenteren tijdens de slotbijeenkomst in theater Pierrot. Ook wethouder Norder zal daarbij aanwezig zijn om de resultaten in ontvangst te nemen.

Eerste samenspraakavond Knoop Moerwijk: 17 september Verslag van de avond Notulen bijeenkomst

Eerste samenspraakavond Knoop Moerwijk druk bezocht Woensdag 17 september vond de eerste samenspraakbijeenkomst van Knoop Moerwijk plaats in de gymzaal van de basisschool Ds. v.d.Boschschool aan de Erasmusweg. De bijeenkomst was opgezet om bewoners en belanghebbenden mee te laten denken over de beoogde herontwikkeling van het gebied rond het station Moerwijk, Knoop Moerwijk geheten. Vanaf kwart voor zeven stroomde de zaal vol met nieuwsgierige bewoners. Onder genot van een kop koffie of thee konden zij een eerste blik werpen op alle informatie van de samenspraakthema’s. Na zeven uur had iedereen een zitplaats gevonden en opende de avondvoorzitter, Gert van ’t Hof (TV Rijnmond), de bijeenkomst. Hij heette de ruim negentig aanwezigen hartelijk welkom en stelde de projectleider (Layla Olivier) en de stedenbouwkundige (Frank Weijzen) voor en nodigde hen uit te vertellen over Knoop Moerwijk en de samenspraak die voor dit gebied is opgestart. Nadat de sprekers het plangebied en het proces hadden toegelicht werd er wat dieper ingegaan op de nota van uitgangspunten die is vastgesteld voor de ontwikkeling van het gebied. Daarna was er ruimte voor vragen vanuit het publiek. De vragen varieerden van ongeruste vragen over de toekomst van iemands woning tot positieve opmerkingen over de een nieuwe infrastructuur. Het onderwerp ‘gezondheid’ kwam aan de orde en men was erg benieuwd wat er met de opbrengst van de inspraak zou gebeuren. De projectleider riep iedereen op vooral mee te denken en input te geven zodat de gemeente goede plannen kan gaan maken. Toen alle vragen beantwoord waren werden de aanwezigen uitgenodigd zich naar de themahoeken te begeven waar naar hartenlust gediscussieerd kon worden over de verschillende thema’s: Station en verkeer”, “Gebouwen en pleinen”, “Wonen, werken en leven” en “Duurzaam en veilig”. Hier werd dankbaar gebruik van gemaakt en er zijn veel suggesties en vragen opgeschreven door bewoners. Dit kon in schetsboeken, op flip-overs en op de reactieformulieren. Alle reacties worden verwerkt, en van de avond wordt een (woordelijk) verslag gemaakt dat wordt verspreid onder alle inwoners van Knoop Moerwijk. Dinsdag 23 september a.s. vindt de tweede samenspraakavond plaats op dezelfde locatie. Dan wordt er dieper op de thema’s ingegaan door middel van workshops.

Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk Datum:

17 september 2008

Locatie:

Ds. D.A. v.d. Boschschool, Erasmusweg 68, Den Haag

De heer van ’t Hof opent om 19.30 uur de bijeenkomst en heet iedereen van harte welkom. Hij introduceert zichzelf kort en vervolgens bedankt hij de directeur van de Ds. D.A. v.d. Boschschool voor het beschikbaar stellen van zijn school. Voor de zomervakantie hebben een aantal informatiebijeenkomsten plaatsgevonden over Knoop Moerwijk. Vanavond is een samenspraakbijeenkomst georganiseerd, waarin vragen kunnen worden gesteld en ideeën kunnen worden ingebracht. De heer Van ’t Hof introduceert mevrouw Layla Olivier-El Kamali, projectleider, en de heer Frank Weijzen, stedenbouwkundige. Mevrouw Olivier legt kort uit wat de structuurvisie 2020 van de gemeente Den Haag inhoudt. De gemeente wil de stad aantrekkelijker maken om te wonen en te werken. Bovendien moet de stad beter bereikbaar worden gemaakt. Den Haag moet een wereldstad aan zee worden. Deze ambities zijn vastgelegd in de structuurvisie. Er zijn negen masterplannen ontwikkeld waar de komende jaren aan gewerkt zal worden, waaronder de Binckhorst, Scheveningen en Knoop Moerwijk. De heer Weijzen laat een luchtfoto zien van het studiegebied. Het studiegebied omvat het station, de banaan (het bedrijventerrein), de Laakhaven en de Petroleumhaven. Het gebied grenst aan Moerwijk, het Laakkwartier, Spoorwijk, het Centrum en Transvaal. Het gebied wordt doorsneden door grote barrières: het Laakkanaal, het spoor en de Erasmusweg / Neherkade. Ondanks deze barrières zijn er ook grote kansen voor het ontwikkelen van dit gebied. De betekenis van het station zal in de toekomst groter worden, omdat het een stedenbaanstation wordt. Dit betekent dat er meer treinen zullen gaan stoppen en dat het overstappen op ander openbaar vervoer belangrijker wordt. Dit biedt grote kansen voor Moerwijk. De wijk zal in de toekomst aantrekkelijker gemaakt moeten worden om er te gaan wonen en werken. De gemeente heeft voor ogen dat de wijk een eigen identiteit krijgt, waaraan het water een grote bijdrage kan leveren. Er zullen 1.000 tot 1.500 woningen en een aantal voorzieningen worden toegevoegd waardoor het gebied levendiger zal worden. Het is van groot belang dat er een oplossing wordt gevonden voor de doorstroming van het doorgaand verkeer. Tenslotte moet er duurzaam met het gebied worden omgegaan met aandacht voor het milieu. Het water en het groen moeten met elkaar worden verbonden. De heer Van ’t Hof refereert aan de ambitie die is geschetst voor 2020 en vraagt welke stappen de komende jaren genomen zullen worden. Mevrouw Olivier vertelt dat in de afgelopen periode een studie is gemaakt van het gebied, waarbij gekeken is naar verkeer, wonen, recreatie, voorzieningen, duurzaamheid en ecologie. Naar aanleiding van deze studies heeft de gemeente een aantal ambities geformuleerd die zijn beschreven in de Nota van Uitgangspunten Knoop Moerwijk. De Nota van Uitgangspunten is op 3 april jl. vastgesteld door de raad. De Nota van Uitgangspunten vormt samen met de input uit de samenspraakbijeenkomsten de basis voor het nog op te stellen masterplan. Het traject van samenspraak wordt ondersteund door straatenquêtes en een internetenquête. De heer Van ’t Hof bedankt mevrouw Olivier en de heer Weijzen voor hun toelichting en stelt de aanwezigen in de gelegenheid tot het stellen van vragen. Vraag: Waarom is wethouder Norder vanavond niet aanwezig? De bewoners willen dat het pannenkoekenhuis behouden blijft, maar de gemeente wil het gaan slopen. Er worden dure koopwoningen voor teruggebouwd. Waar moeten de mensen met een laag inkomen naar toe? Zij kunnen niet in de wijk blijven wonen, omdat er te weinig sociale huurwoningen worden gebouwd. Mevrouw Olivier antwoordt dat de functie van het pannenkoekenhuis niet ter discussie staat. Het pannenkoekenhuis zal op een andere locatie in de wijk worden teruggeplaatst. Voor wat betreft de nieuw te bouwen woningen zal een zeer divers woningaanbod met verschillende woningtypen in

verschillende prijsklassen worden gebouwd. Daarnaast zal er voldoende ruimte zijn voor kleinschalige bedrijven en voorzieningen. Vraag: Welke huizen zullen worden gesloopt? Worden de flats aan het Willem Dreespark ook gesloopt? Mevrouw Olivier antwoordt dat de gemeente niet het uitgangspunt heeft om de flats te slopen. Bovendien is niet de gemeente maar Staedion eigenaar van de flats. Staedion werkt met een garantiekaart en voor de flats aan het Willem Dreespark is een garantie opgenomen tot 2013. Vraag: Blijven de Tyltylschool en de daarboven gelegen kunstenaarwoningen aan het Willem Dreespark behouden? Mevrouw Olivier geeft aan hierover geen uitsluitsel te kunnen geven. In de Nota van Uitgangspunten is opgenomen dat bekeken zal worden wat de potentie is van het gebied rondom de flats. Vraag: De gemeente heeft vast al een beginselplan gemaakt. Als dat niet het geval is, zal het nog jaren duren voordat alle plannen zijn uitgewerkt. Mevrouw Olivier antwoordt dat de (on)mogelijkheden van het gebied zijn geïnventariseerd en zijn vastgelegd in de Nota van Uitgangspunten. Deze nota zal samen met de uitkomsten van de samenspraakbijeenkomsten de input vormen voor het masterplan. Zodra het masterplan is vastgesteld door de raad zal dit worden vertaald naar een bestemmingsplan. Het bestemmingsplan zal ter inzage worden gelegd, waarna bezwaar- of beroepsprocedure gevolgd kunnen worden. Vraag: Wordt het Heeswijkplein afgebroken en worden de bomen gekapt? Mevrouw Olivier geeft aan dat het Heeswijkplein onderdeel is van het project Moerwijk Oost en dat zij onvoldoende op de hoogte is van dit project om antwoord op deze vraag te kunnen geven. Vraag: Is er daadwerkelijk sprake van een studiegebied? Voor de ‘Banaan’ en voor de Petroleumhaven West zijn er immers al vastgestelde plannen. De heer Weijzen antwoordt dat er drie kerngebieden zijn in het studiegebied, te weten het Willem Dreespark, de ‘Banaan’ en de kop van de Petroleumhaven is. Het studiegebied heeft aanknopingspunten met het daar omheen liggend gebied, waarbij de verbindingen van groot belang zijn. Vraag: De ‘Banaan’ ligt in het studiegebied, maar hiervoor zijn al juridische beperkingen opgelegd. Mevrouw Olivier antwoordt dat de Wet Voorkeursrecht Gemeente (WVG) van toepassing is op de banaan, omdat de grond deels eigendom is van anderen dan de gemeente. Vraag: Waarom is de WVG dan niet van toepassing op het Willem Dreespark? Mevrouw Olivier geeft aan dat er op het Willem Dreespark sprake is van andere eigendomsverhoudingen. Vraag: Waarom is gekozen voor ongelijkvloerse kruisingen op de Erasmusweg en de Neherkade? De heer Weijzen antwoordt dat Knoop Moerwijk een belangrijk verkeersknooppunt is voor het doorgaande autoverkeer, maar ook voor het openbaar vervoer. Voor het autoverkeer is het uitgangspunt om een ongelijkvloerse kruising te maken. Reden hiervoor is om het doorgaand autoverkeer te scheiden van het bestemmingsverkeer. Vraag: Er is nu al een enorme verkeersdruk in het gebied. Als er nog eens 1.000 tot 1.500 woningen worden bijgebouwd neemt de verkeersdruk alleen maar toe. Waar gaan deze bewoners bijvoorbeeld hun auto’s parkeren? Mevrouw Olivier antwoordt dat niet alleen gekeken moet worden naar de woningen die bijgebouwd zullen gaan worden, maar ook naar de ontwikkelingen in de aangrenzende gebieden. Te denken valt hierbij bijvoorbeeld aan de aanleg van het Trekvliettracée en de herinrichting van de Binckhorst. Deze ontwikkelingen zullen veel extra verkeer genereren, waardoor het noodzakelijk is om de infrastructuur van Knoop Moerwijk te herinrichten. Er is berekend hoeveel ruimte er nodig is om het verkeer goed te laten doorstromen (2x2 rijstroken), maar er zijn nog geen concrete plannen. Vraag: Wat gebeurt er met de schoolkindertuinen? Mevrouw Olivier zegt dat de locatie van de schoolkindertuinen zal worden verplaatst naar Spoorwijk.

Vraag: In de Nota van Uitgangspunten is helemaal geen aandacht besteedt aan de toename van het verkeerslawaai en de verslechtering van de luchtkwaliteit en de gevolgen hiervan op de gezondheid. De Neherkade is een van de meest vervuilde straten van Den Haag en door de toename van het autoverkeer zal dit alleen maar erger worden. De vraag is wat er voor de gezondheid van de bewoners van Moerwijk wordt gedaan. In de Nota van Uitgangspunten zal hier iets over moeten worden opgenomen, omdat er in een later stadium beslissingen over genomen zullen worden. Mevrouw Olivier antwoordt dat wordt toegewerkt naar een masterplan, waarin ook de aspecten lucht en geluid aan bod zullen komen. De gemeente zal moeten voldoen aan alle wetten en regels die hiervoor gelden. Vraag: De renovatie of sloop aan de Erasmusweg en aan de kant van Spoorwijk is in de Nota van Uitgangspunten niet opgenomen. Mevrouw Olivier antwoordt dat de renovatie van de Erasmusweg onderdeel uitmaakt van het project Moerwijk Oost. Aan de andere kant van het spoor behoort bij het project Spoorwijk dat bijna is afgerond. Vraag: Enige tijd geleden is de Troelstrakade ingekort en versmald. Hierdoor kunnen de hulpdiensten er niet langs als er een file staat. Als het autoverkeer nog verder toeneemt, zal dit probleem alleen nog maar toenemen. Mevrouw Olivier nodigt de vraagsteller uit om zijn zorgen en ideeën op de flap-overs bij het thema ‘Verkeer en Vervoer’ op te schrijven, zodat deze kunnen worden meegenomen. Vraag: Waar worden alle nieuwe woningen gebouwd? Het beschikbare oppervlak is veel te klein om 1.000 tot 1.500 woningen extra te realiseren. De heer Weijzen geeft aan dat zowel de ‘Banaan’ als de Petroleumhaven zijn meegerekend bij de te realiseren woningen. Vraag: Waarom is er vanavond niemand van de gemeenteraad of de woningcorporaties aanwezig? De bewoners zouden het zeer op prijs stellen indien gemeenteraadsleden zich betrokken tonen. De heer Van ’t Hof zegt dat de gemeenteraad op de hoogte is de samenspraak Knoop Moerwijk De heer Van ’t Hof sluit het plenaire gedeelte van de avond af en nodigt de aanwezigen uit om deel te nemen aan het interactieve gedeelte. Voor ieder thema zijn een aantal panelen opgesteld, waarbij inhoudelijk deskundigen van de gemeente staan die hierover meer kunnen vertellen. Aan alle aanwezigen wordt gevraagd om een reactieformulier in te vullen.

Tweede samenspraakbijeenkomst: 23 september Verslag van de avond Notulen bijeenkomst Notulen workshops

Ideeën van bewoners Knoop Moerwijk besproken tijdens 2e samenspraakbijeenkomst Op dinsdag 23 september was het alweer tijd voor de tweede bijeenkomst in het kader van de Samenspraak Moerwijk. Na een zeer geslaagde eerste bijeenkomst en een aantal flyeracties om mensen uit te nodigen voor deze tweede avond hadden zich tegen kwart over zeven zo’n 60 bezoekers verzameld in de gymzaal van de Ds. v.d.Boschschool. Een aantal mensen waren ook vorige keer van de partij, anderen kwamen voor de eerste keer naar een samenspraakbijeenkomst van Knoop Moerwijk. Zo tegen tien voor half acht opende Gert van ’t Hof (avondvoorzitter en journalist bij TV Rijnmond) de avond en gaf een korte terugkoppeling van de eerste bijeenkomst. Samen met projectleider Layla Olivier en stedenbouwkundige Frank Weijzen werd vervolgens besproken waar de avond over zou gaan. Er werd antwoord gegeven op de vraag over welk gebied het nu precies ging (en over welk gebied niet) en in hoeverre er al uitgangspunten geformuleerd waren voor het gebied. En, wat deze uitgangspunten voor de toekomst van dit gebied zou kunnen gaan betekenen. Dit zorgde voor de eerste prangende vragen vanuit het publiek die plenair beantwoord werden door Layla en Frank. Er waren vragen over het plangebied (waarom het ene stuk wel en het andere stuk niet was meegenomen m.b.t. bepaalde uitgangspunten), er werd geïnformeerd naar de toekomstige bebouwingsdichtheid, de verkeerstoename en mensen waren erg nieuwsgierig naar wat de gemeente nu precies met de opbrengst van de samenspraak gaat doen. Net als vorige week werd het thema luchtkwaliteit en gezondheid aangesneden. Tot slot kwam er instemmend applaus toen aanwezigen duidelijk maakten dat zij, juist in het licht van de nieuwe (bouw)plannen, het pannenkoekenhuis behouden willen zien. Na dit zeer interactieve plenaire gedeelte vroeg de dagvoorzitter de aanwezigen een keuze te maken uit een van de thema’s ‘Duurzaam en veilig’, ‘Station en verkeer’, ‘Gebouwen en pleinen’ en ‘Wonen, werken en leven’ om samen met de betrokken ambtenaren hier verder over na te denken. Na een half uur kon gewisseld worden zodat iedereen over 2 thema’s kon meepraten. Tijdens deze ‘workshoprondes’ is flink gediscussieerd, getekend en gekeken naar de huidige en naar de toekomstige situatie. Bewoners konden hun zorgen over bepaalde uitgangspunten uiten, maar kwamen ook met nuttige suggesties. De opbrengst van de avond (zowel het plenaire gedeelte als de workshoprondes) wordt, net zoals van de eerste avond, de internet- en de straatenquêtes, gepresenteerd aan de bewoners én aangeboden aan wethouder Marnix Norder (Bouwen en Wonen) op 13 oktober a.s. Uiteraard is iedereen hierbij van harte welkom, vanaf 19.00 uur in theater Pierrot aan de Ferrandweg.


23 september 2008

Locatie:

Ds. D.A. v.d. Boschschool Den Haag

Aanwezig namens de gemeente Den Haag: •

Layla Olivier-El Kamali (projectleider)

•

Frank Weijzen (stedenbouwkundige)

Opening De heer Van ’t Hof opent om 19.25 uur de bijeenkomst en heet iedereen van harte welkom. Hij introduceert zichzelf kort en vervolgens bedankt hij de directeur van de Ds. D.A. v.d. Boschschool voor het beschikbaar stellen van zijn school. Voor de zomervakantie hebben een aantal informatiebijeenkomsten plaatsgevonden over Knoop Moerwijk. Vorige week heeft een eerste samenspraakbijeenkomst plaatsgevonden. Het is de bedoeling dat vanavond een verdiepingsslag wordt gemaakt. Tijdens het tweede gedeelte van de avond zijn er twee workshoprondes georganiseerd voor vier thema’s. De aanwezigen kunnen zelf kiezen aan welke workshops zij mee willen doen. Mevrouw Layla Olivier-El Kamali, projectleider Knoop Moerwijk, en de heer Frank Weijzen, stedenbouwkundige, van de gemeente Den Haag worden geïntroduceerd.

Interactieve presentatie De heer Van ’t Hof vraagt of het juist is dat het project Knoop Moerwijk onderdeel is van een veel groter plan van de gemeente Den Haag. Mevrouw Olivier antwoordt hier bevestigend op. De gemeente heeft de structuurvisie ‘Wereldstad aan zee’ opgesteld. De gemeente wil de stad aantrekkelijker maken om te wonen en te werken. Bovendien moet de stad beter bereikbaar worden gemaakt. Den Haag moet een wereldstad aan zee worden. Deze ambities zijn vastgelegd in de structuurvisie. Er zijn negen ontwikkelgebieden aangewezen waar de komende jaren aan gewerkt zal worden, waaronder de Binckhorst, Scheveningen en Knoop Moerwijk. De heer Van ’t Hof vraagt door over wat de plannen voor Moerwijk dan precies inhouden. De heer Weijzen vertelt dat de structuurvisie ‘Wereldstad aan zee’ een zeer ambitieus programma is. De gemeente wil de komende jaren ongeveer 30.000 woningen en een groot aantal arbeidsplaatsen toevoegen aan de stad. Knoop Moerwijk zal een belangrijk onderdeel uitmaken in het verwezenlijken van dit programma, omdat het een belangrijk verkeersknooppunt is in de stad. Het station en het gebied dat er omheen ligt, zal de komende jaren sterk veranderen. Het station wordt onderdeel van een nieuwe manier van vervoeren: de stedenbaan. Dit is een snelle verbinding tussen Haarlem en Dordrecht, die zes keer per uur zal gaan rijden. Overstapmogelijkheden naar ander openbaar vervoer wordt hierbij zeer belangrijk. Afgesproken is dat rondom de stations extra woningen zullen worden gebouwd, zodat de stations beter gebruikt zullen worden. Het ontwikkelgebied Knoop Moerwijk bestaat uit het Willem Dreespark, het bedrijventerrein ten zuiden van de Fruitweg (ook wel de Banaan genoemd) en de Petroleumhaven. De heer Van ’t Hof vraagt hoeveel woningen aan dit gebied zullen worden toegevoegd. De heer Weijzen antwoordt dat er vier ambities zijn geformuleerd voor Knoop Moerwijk. Ten eerste moet het station een eigen karakter krijgen, zodat het duidelijk herkenbaar is. Ten tweede moet er een levendig en stedelijk gebied komen. Hiervoor zullen aan het gebied onder andere 1.000 tot 1.500 woningen worden toegevoegd. Deze woningen worden zullen deels ook in de Banaan en de Petroleumhaven worden gerealiseerd. Ten derde moeten er goede oplossingen komen voor verkeer. Er moet een goede doorstroming komen van het verkeer tussen de west- en de oostkant van de stad. Maar tegelijkertijd moet de bereikbaarheid van het station en de omliggende wijken worden gegarandeerd. Tenslotte moet het plan voor Knoop Moerwijk duurzaam worden uitgevoerd. De heer Van ’t Hof vraagt hoe ver het staat met de uitvoering van deze plannen. Mevrouw Olivier antwoordt dat er een uitgangspuntenkaart is vastgesteld aan de hand waarvan een

Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk

pagina 1/4

aantal uitgangspunten zijn geformuleerd. Er zijn voor de zomervakantie een aantal informatiebijeenkomsten georganiseerd en nu loopt het samenspraaktraject. De vervolgstap is dat de resultaten van het samenspraaktraject zullen worden gebundeld en op 13 oktober worden gepresenteerd en worden uitgereikt aan wethouder Norder. De resultaten worden als input gebruikt bij de ontwikkeling van het masterplan. Het masterplan zal medio 2009 ter vaststelling worden aangeboden aan de raad. Het masterplan zal vervolgens worden vertaald naar een bestemmingsplan. De heer Van ’t Hof vraagt hoe de bouw van 1.000 tot 1.500 extra woningen in zo’n klein gebied gerealiseerd kan worden. De heer Weijzen vertelt dat er grofweg een verdeling is gemaakt: 300 woningen in de Banaan, 300 woningen bij de Petroleumhaven en het resterend aantal woningen bij het Willem Dreespark. Een nadere studie zal moeten uitwijzen hoeveel woningen daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. De heer Van ’t Hof vraagt wat er met de flats aan het Willem Dreespark zal gebeuren. Mevrouw Olivier geeft aan dat de gemeente niet het uitgangspunt heeft om de flats te slopen. Bovendien zijn de flats eigendom van Staedion dus de gemeente kan hier helemaal niet over beslissen. Voor zover bekend heeft Staedion een garantiekaart voor de flats afgegeven tot 2013. Het is bij de gemeente niet bekend wat de plannen van Staedion zijn na deze periode. De heer Van ’t Hof vraagt wat er met de woonboten en de kades zal gaan gebeuren. Mevrouw Olivier vertelt dat de gemeente niet het uitgangspunt heeft om de woonarken weg te bestemmen. De kades zullen als openbare ruimte worden ingericht. Over de verdere invulling hiervan kan tijdens de workshops worden gebrainstormd.

Plenaire discussie Vraag: Op de website staat dat op het gebied van luchtkwaliteit en geluidsoverlast nog onderzoeken zullen worden verricht. Het masterplan wordt echter medio 2009 al ter vaststelling aan de raad aangeboden. Wanneer zullen die onderzoeken dan worden uitgevoerd? Bovendien zal dan ook al bekend moeten zijn of het verkeer boven- of ondergronds zal gaan rijden. Dit gegeven is van invloed op de metingen. Mevrouw Olivier antwoordt dat tijdens de masterplanfase geïnventariseerd zal worden wat de knelpunten en de kansen zijn in het gebied. Vervolgens moet tijdens de ontwerpfase bekeken worden wat in het gebied daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. De heer Van ’t Hof voegt hieraan toe dat de gemeente zich moet houden aan de wettelijk normen voor geluidsoverlast en luchtkwaliteit. Er mag niet worden gebouwd als de normen worden overschreden. Vraag: In de nota luchtkwaliteit is vastgesteld dat de normen in het gebied al jaren worden overschreden. Ongeacht de plannen voor Knoop Moerwijk zal het verkeer in ieder geval toenemen door ontwikkelingen in het omliggende gebied. Te denken valt hierbij aan de aanleg van het Trekvliettracée en het realiseren van extra woningen aan de andere kant van het station. De normen zullen hierdoor nog meer worden overschreden. Als er nog eens extra 1.000 tot 1.500 woningen worden bijgebouwd zal helemaal niet meer aan de normen worden voldaan. Mevrouw Olivier antwoordt dat onderzocht zal worden wat de mogelijkheden zijn om tot gebiedsontwikkeling te komen. Uiteraard zullen de ontwikkelingen in de omliggende gebieden hierin worden meegenomen. Vraag: De flats aan het Willem Dreespark bevatten 288 woningen, waarvan de helft van de woningen tweekamerappartementen zijn. Als er vierkamerappartementen moeten worden gerealiseerd in dit kleine gebied is er geen andere manier dan de hoogte in te bouwen. De bestaande flats aan het Willem Dreespark zullen dan moeten verdwijnen. De heer Weijzen geeft aan dat gedacht wordt aan het realiseren van zo’n 500 woningen aan het Willem Dreespark. De overige woningen zullen bij de Banaan en de Petroleumhaven worden gebouwd. Het is een onderwerp van studie hoeveel woningen er uiteindelijk gerealiseerd kunnen worden. Vraag: In hoeverre wordt de input van de bewoners meegenomen in het hele project. Mevrouw Olivier geeft aan dat de resultaten van het samenspraaktraject zullen worden gebundeld en op 13 oktober worden gepresenteerd en worden uitgereikt aan wethouder Norder. De resultaten worden als input gebruikt bij de ontwikkeling van het masterplan. De gemeente hecht grote waarde aan de input van de bewoners. Zij kennen het gebied immers het beste! Bovendien zal er meer draagvlak zijn voor de plannen als bewoners hierin hebben kunnen meedenken. Het is echter beslist niet zo dat alle ideeën van de bewoners zullen worden uitgevoerd. Er zal een afweging gemaakt tussen worden tussen algemeen belang, financiën en technische mogelijkheden om ideeën te kunnen uitvoeren. Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk

pagina 2/4

Vraag: In de discussienota 2008 staat dat er een verbreding van de spoorwegonderdoorgang zal moeten komen. De indruk bestaat dat al is besloten tot verbreding en dat de aanleg van een tunnel al van de baan is. Mevrouw Olivier geeft aan dat een aantal zaken vooraf is onderzocht en is vastgelegd. Vastgesteld is dat om de verkeerstroom te verbeteren er 2x2 rijbanen nodig zijn. Er is een bandbreedte aangehouden voor het realiseren van een bredere onderdoorgang. De aanleg van een tunnel is hiermee niet uitgesloten De heer Weijzen voegt hieraan toe dat in de Nota van Uitgangspunten is opgenomen dat er een onderdoorgang moet komen tussen 70 - 120 meter. Hoe breed de onderdoorgang precies moet worden is een onderwerp van studie in de masterplanfase. De spoorwegonderdoorgang maakt geen onderdeel uit van de samenspraak, omdat Prorail hiervan eigenaar is. Er zal met Prorail overlegd moeten worden wat de mogelijkheden zijn. Vraag: Gevraagd wordt naar het aantal woningen per oppervlak in de nieuwe situatie. Ook wordt gevraagd of er vergelijkbare gebieden zijn waar een dergelijke woondichtheid is gerealiseerd. De bewoners kunnen zich niet verbeelden hoe het gebied met de extra woningen eruit zal komen te zien. De heer Weijzen geeft aan alleen bij benadering de woondichtheid te kunnen aangeven, omdat het precieze aantal te bouwen woningen nog niet is vastgesteld en de bandbreedte ruim is. De woondichtheid zal 80 – 90 woningen per hectare bedragen. Dit is vergelijkbaar met een centrummilieu, enerzijds door de woningdichtheid en anderzijds door de vermenging van functies. Vraag: In één van de studievarianten worden de flats aan het Willem Dreespark gesloopt. Is hierover al overleg gevoerd met Staedion. Mevrouw Olivier antwoordt hier ontkennend op. Er zijn slechts gebiedsstudies gedaan om te kijken wat de mogelijkheden zijn. Vraag: Het huidige wegenstelsel kan de verkeersdruk niet aan. In de plannen is sprake van verbreding van de wegen. Deze extra wegcapaciteit is nu al nodig zonder dat de extra woningen zijn gebouwd. De heer Weijzen antwoordt dat in het verkeersprogramma de capaciteit van de wegen wordt berekend. Er wordt ook gekeken wat de invloed is op het weggebruik als er extra woningen worden gebouwd. Ook dit is onderwerp van studie. Als blijkt dat de wegen de verkeersstroom niet aankunnen, zal de ambitie ten aanzien van de woningbouw worden bijgesteld. Vraag: Wat gebeurt er op de locatie van de oude brandweerkazerne. Mevrouw Olivier geeft aan dat deze locatie onderdeel is van het project Moerwijk Oost. Er zullen voornamelijk appartementencomplexen worden gebouwd, waarin op de begane grond bedrijfsruimte zal worden gerealiseerd. Vraag: Waarom worden er in Den Haag 30.000 woningen bijgebouwd. De gemeente wil aantrekkelijk zijn om te wonen en te werken. Als de stad helemaal is volgebouwd en er geen ruimte is voor groen en sportvelden, is de stad niet aantrekkelijk om in te wonen. De heer Weijzen vertelt dat de gemeente vooral binnen de bestaande stadsgrenzen wil bouwen om ook het groene buitengebied te sparen. Maar ook vanwege de mobiliteit en bereikbaarheid van onze steden is dit noodzakelijk. Dit is nogmaals onderstreept door het rijk in de Randstadnota 2020-2040 die onlangs is uitgekomen. Hierin is het uitgangspunt dat de grote steden in de Randstad een stevig woningprogramma gaan realiseren. Bovendien is uitgangspunt dat het groene hart moet worden ontzien en dat voornamelijk binnenstedelijk moet worden gebouwd. De steden moeten worden verdicht, maar er moet uiteraard een balans worden gevonden met groenvoorzieningen. Vraag: Er wordt een pleidooi gehouden om het pannenkoekenhuis te behouden. Deze functie is van groot belang in de wijk met betrekking tot de leefbaarheid en sociale cohesie. Ook wordt gepleit voor behoud van de schooltuintjes. Dit pleidooi vindt grote bijval van alle aanwezigen. Mevrouw Olivier brengt in dat de functie van het pannenkoekenhuis behouden zal blijven voor de wijk. Dit zal echter wel op een andere locatie zijn. De schooltuintjes zullen worden verhuisd naar Spoorwijk. Vraag: Waarom moeten er zoveel woningen en hoogbouw in deze wijk worden bijgebouwd. Waarom worden wijken zoals de Vogelwijk en het Statenkwartier ontzien? De leefbaarheid van de wijk zal eerder af- dan toenemen als er zoveel woningen worden bijgebouwd op zo’n klein oppervlak. Mevrouw Olivier antwoordt dat het gebied goed bereikbaar is door de aanwezigheid van het station. Er moet voor worden gezorgd dat het gebied leefbaar blijft door een goede combinatie van wonen, werken, het toevoegen van een groot aantal voorzieningen en de inrichting van het openbaar gebied.


pagina 3/4

Vraag: Wat gebeurt er met de benzinepomp. Mevrouw Olivier antwoordt dat deze is wegbestemd. Vraag: Mogen de bewoners aanwezig zijn tijdens de uitreiking van de resultaten van het samenspraaktraject op 13 oktober. Mevrouw Olivier antwoordt dat iedereen van harte welkom is om hierbij aanwezig te zijn. De presentatie vindt plaats in Theater Pierrot. Het plenaire gedeelte van de avond wordt afgesloten en de aanwezigen worden uitgenodigd om deel te nemen aan de workshops. De thema’s zijn ‘Duurzaam en veilig’, ‘Station en verkeer’, ‘Gebouwen en pleinen’, ‘Wonen, werken en leven’.


pagina 4/4


23 september 2008

Locatie:



Alphons Finkers (beleidsmedewerker milieu)

Eerste workshopronde – Thema Duurzaam en veilig Ingebracht wordt dat het essentieel is dat er duurzame materialen worden gebruikt bij de bouw van de nieuwe woningen. Er kunnen wellicht groene daken worden gerealiseerd. Het is van groot belang dat er gescheiden rioolstelsels komen. Gevraagd wordt of er meer toezicht gehouden kan worden op de bouw van woningen. Er moet gecontroleerd worden of nieuwe woningen voldoen aan de minimum eisen. Ingebracht wordt dat wethouder Norder een overeenkomst heeft gesloten met het rijk om 30.000 extra woningen in de gemeente te realiseren. Waarom worden deze woningen alleen aan de probleemwijken toegevoegd? De lucht is zo ernstig verontreinigd in Moerwijk dat de bewoners er ziek van worden. Door de toevoeging van woningen aan het gebied zal ook het autoverkeer toenemen. Bijna iedereen bezit tegenwoordig minimaal één auto. De bewoners zullen direct gaan procederen als deze plannen worden voortgezet. De gemeente geeft haar burgers het idee dat zij mee mogen denken, maar de plannen zullen ongeacht de mening van de bewoners worden uitgevoerd. De bewoners worden in het ootje genomen. De voorzitter geeft aan dat de gemeente uiteraard rekening moet houden met de luchtkwaliteit en het geluidsoverlast. Op enig moment zal moeten worden vastgesteld of door het toevoegen van woningen de normen worden overschreden. De wetgeving op het gebied van luchtkwaliteit is de afgelopen jaren enorm veranderd. Op korte termijn wordt nieuwe wetgeving verwacht. De wijze van beoordelen zal vanaf dat moment veranderen. Hierop wordt gezegd dat er al vanaf 1993 onderzoeken worden gedaan naar de luchtkwaliteit en dat de wijk sindsdien nog nooit aan de normen heeft voldaan. De voorzitter antwoordt dat de gemeente zich aan de wet moet houden. Er worden al een heleboel maatregelen getroffen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Als er extra woningen aan het gebied worden toegevoegd zal de belasting moeten worden afgemeten aan de dan geldende wetgeving en de metingen die dan worden uitgevoerd. Gevraagd wordt of er een richtlijn is voor parkeernormen en welke normen zullen worden aangehouden. De voorzitter antwoordt dat er een Haagse parkeernorm is. Gezien het feit dat het gebied rondom het station ligt, zal met deze norm flexibel moeten worden omgegaan. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de parkeerbelasting. De wethouder verkeer heeft aangegeven dat in dit gebied wellicht locatiegebonden met de norm kan worden omgegaan, zodat niet de standaard berekening hoeft te worden toegepast. Er wordt ook gekeken naar het gemengd gebruiken van parkeerplaatsen. De deelnemers geven aan dat zij willen dat een hoge parkeernorm wordt gehanteerd. Deze zou gerealiseerd kunnen worden door de aanleg van ondergrondse parkeergarages bij woningen. Het is voor mensen aantrekkelijk een woning te kopen met een eigen garage. Door de ondergrondse aanleg kan bovengronds een groene uitstraling worden gerealiseerd. In de Vinex-wijken zijn veel te lage parkeernormen aangehouden waardoor de parkeeroverlast enorm is. De voorzitter vraagt hoe ervoor gezorgd kan worden dat bewoners zich veiliger voelen op straat en in hun woning. Aangegeven wordt dat het station voor veel onveiligheid zorgt. Er zijn daar veel prostituees en drugsdealers. Er zouden wijkagenten in het informatiecentrum moeten worden gestationeerd om de overlast in de omgeving van het station tegen te gaan. Daarnaast zou er toezichthoudend personeel op het station zelf geplaatst moeten worden, zou er meer verlichting moeten worden aangebracht en Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk

pagina 1/2

zou het station ruimtelijk goed zichtbaar gemaakt moeten worden. Ook zou de graffiti verwijderd moeten worden. De voorzitter vraagt naar de wensen ten aanzien van de inrichting van de ecologische zones. Ingebracht wordt dat het verkeer dan in ieder geval ondertunnelt moet worden om optimaal van deze zones gebruik te kunnen maken. Er zou een voorlichtingscentrum over de natuur moeten worden ingericht voor kinderen. Ook zouden de bestaande bomen niet moeten worden gekapt en het watergebied zou versneld moeten worden doorgespoeld. Verwezen wordt naar het advies van de commissie duurzaamheid en milieu die een compleet plan heeft opgesteld voor de route vanaf de Erasmusweg tot aan de molen. De heer Van ’t Hof geeft aan dat de eerste workshopronde is afgelopen en nodigt iedereen uit om naar een volgende workshop te gaan.

Tweede workshopronde – Thema Duurzaam en veilig De voorzitter vraagt hoe ervoor gezorgd kan worden dat bewoners zich veiliger voelen op straat en in hun woning. De wijk moet veiliger worden door meer verlichting aan te brengen en het stationsgebied moet worden aangepakt. Het station moet een meer open karakter krijgen en de nauwe doorgangen en achterommetjes moeten weg. Er zouden camera’s geplaatst moeten worden. Gezegd wordt dat er ook veel overlast is van cafébezoekers. De voorzitter vraagt op welke plekken in de wijk het nu echt onveilig is. Aangegeven wordt dat het station en de tramhalte bij het wijkgebouw onveilig zijn. Er worden drugs gedeald en er zijn prostituees. Gezegd wordt dat de overlast en de sociale onveiligheid alleen maar zullen toenemen als er woningen worden bijgebouwd. Er moet een centraal punt zijn in de wijk waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Ingebracht wordt dat de groenstrook bij het Willem Dreespark helemaal niet wordt gebruikt. Door de hoge struiken is het een donkere plek waar mensen zich onveilig voelen. Er zouden speeltoestellen moeten worden geplaatst, verlichting moeten worden aangebracht en flink moeten worden gesnoeid. Het lijkt wel of men dit gebied nu met opzet laat verloederen. De waterkant aan de Erasmusweg wordt ook als een onveilige plek ervaren. Gevraagd wordt of de ecologische zone die momenteel wordt aangelegd ook wordt doorgetrokken naar het station. De voorzitter antwoordt dat nu gewerkt wordt aan het realiseren van de eerste fase van het plan. Aan de kant van de tram wordt het gebied meer open gemaakt, de lage struiken worden verwijderd en bij de vleugelnootbomen worden vlonders gelegd. Er wordt watergebonden natuur en riet aangelegd. Er komt een wandelroute aan de kant van de tram, waardoor er op het wandelpad meer sociale veiligheid is. Het is de bedoeling dat de tweede fase van het plan medio 2009 wordt uitgevoerd. Gezegd wordt dat de wegen wel oversteekbaar moeten blijven. Er zullen oversteekpunten moeten worden aangelegd. Er wordt veel belang aan gehecht dat de bestaande bomen niet worden gekapt. Bomen werken isolerend tegen geluid en zuiveren bovendien de lucht. Ingebracht wordt dat bij de aanleg van de wijk ervoor is gekozen om het buitengebied via de groenstrook langs het station te verbinden met de stad. De natuur kon via die route diep de stad intrekken. Dit plan heeft heel goed gewerkt en gevraagd wordt of dit ook in de nieuwe plannen worden meegenomen. De voorzitter brengt het onderwerp duurzaamheid in. Hebben de deelnemers hier nog ideeën over? Er worden een aantal ideeën genoemd: zonnepanelen, gebruik van aardwarmte, een stuw aanleggen in de Laak om stroom op te wekken, het realiseren van groen daken zoals bij het CKZ en het hergebruik van materialen. De heer Van ’t Hof geeft aan dat ook de tweede workshopronde is afgelopen. Een verslag van deze bijeenkomst zal aan een ieder worden toegezonden. De aanwezigen wordt gevraagd een reactieformulier in te vullen. Hij bedankt iedereen hartelijk voor zijn/haar inbreng en wenst iedereen wel thuis. Het is 21.30 uur.


pagina 2/2

Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk Workshop Gebouwen en Pleinen Datum:

23 september 2008

Locatie:



Alex van Doorn (projectmanager)

•

Willem Buers (planeconoom)

De heer van Doorn opent het interactieve gedeelte van de avond en heet iedereen van harte welkom. Hij introduceert kort het onderwerp van de workshop: gebouwen en pleinen. De heer van Doorn legt uit dat de gemeente benieuwd is naar de mening van de bewoners en betrokkenen over gebouwen en pleinen. Hoe denken zij over de inrichting van de pleinen in het gebied, willen zij juist een levendig gebied met terrasjes en dergelijke, moeten de pleinen openbaar zijn, hoe denken zij over hoogbouw etc.? De heer van Doorn laat een brochure zien, waar de week ervoor veel reacties op zijn gekomen. In de brochure staan foto’s van voorbeelden van hoe het gebied er uit kan komen te zien. De heer van Doorn laat de deelnemers een foto zien van een aantal ruime nieuwbouwwoningen over en aan het water. Tussen de woningen is veel groen te zien. Er ligt tevens een grote tekening van het gebied op tafel, waar de bewoners op aan kunnen geven over welk gebied zij het precies hebben. In reactie hierop gaat een discussie van start. Vraag: Is de gemeente wel realistisch wanneer zij de mensen dit soort foto’s laat zien? Er moeten 1000 tot 1500 woningen bijkomen, is het dan nog wel mogelijk om zoveel groenstroken neer te zetten? Daarnaast zie ik op het plaatje woningen die ik nooit zou kunnen betalen. Het gebied is nu ingericht op mensen met een minder hoog inkomen. De heer van Doorn antwoord dat de gemeente het patroon juist wil doorbreken en sociale woningen wil combineren met andere, duurdere woningen. Vraag: Maar is het dan wel realistisch, om zo’n soort beeld te schetsen? De heer van Doorn antwoord dat er in het betreffende gedeelte (zie bijbehorende tekening) zo’n 400 woningen bij moeten komen, wil de gemeente de marge van 1000 tot 1500 nieuwe woningen halen. Voor een gedeelte kunnen dit eengezinswoningen worden en voor een deel ook torentjes met appartementen. Het is dus wel haalbaar om zo’n soort gebied, waarin naast nieuwe woonruimte ook nog plaats is voor groen, te creëren. Dit is bestudeerd. Vraag: Over de kade: is het wel haalbaar om een ‘dubbele’ kade te ontwikkelen? De woonarkbewoners hebben baat bij hun eigen terrein, wat een deel van de kade betreft. De heer van Doorn antwoord dat er inderdaad slim moet worden omgegaan met de indeling van de kade, zodat mensen die langslopen wel mooi zicht hebben op het water, maar woonark bewoners ook nog genoeg ruimte en terrein behouden.

Vraag: Ik wil graag terugkomen op de haalbaarheid van het plan, hoe is de woningdichtheid straks als er zoveel woningen bijkomen? Dat gaat er nooit zo uitzien als op de foto uit de brochure. Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk, 23 september 2008

De heer van Doorn antwoord dat de gemeente beelden heeft als voorbeeld en benieuwd is naar de reacties hierop. Het is dus goed dat er reacties komen. “De gemeente weet nu dat het belangrijk is realistisch te zijn bij planvorming, dit is, blijkt nu, wat u als bewoner wil. Wij willen graag ter discussie stellen hoe we op een leefbare manier die 1000 a 1500 woningen gerealiseerd krijgen in het gebied”. Aldus de heer van Doorn. Vraag: Denkt u dat een verdubbeling van het aantal woningen in het gebied de buurt ten goede komt? Dat komt de buurt sowieso niet ten goede kan ik u vertellen, op wat voor manier dan ook. Het is te ambitieus om te denken dat het gebied dan ook nog mooi, ruim en groen kan blijven. De gemeente kan dan beter een verstedelijkt gebied voorschotelen als voorbeeld in plaats van foto’s met veel groen, water en ruimte en dure eengezinswoningen. De heer van Doorn antwoordt dat dit een heldere boodschap is. Hij vat samen dat het advies aan de gemeente dus is om een duidelijk keuze te maken, kies voor een verstedelijkt gebied met hoogbouw, ofwel een gebied met veel water en groen. Geef de bewoners en betrokkenen op deze manier een duidelijker beeld mee van wat er gaat gebeuren. De deelnemers tekenen op de kaart een aantal flats, om aan te geven waar zij graag de hoogbouw zien. De hoogbouw moet volgens de deelnemers bij elkaar geplaatst worden, zo blijft de rest van het gebied behouden en groen. De hoogbouw mag maximaal 80 m. zijn vinden de deelnemers. Het verkeer moet via een tunnel, zodat het geen overlast geeft De heer van Doorn meldt dat het tijd is om af te ronden, bedankt de deelnemers en verzoekt hen een ander onderwerp op te zoeken.

PAUZE

Het is tijd voor ronde twee. De heer van Doorn verwelkomt de volgende groep deelnemers en maakt duidelijk dat het de workshop ‘gebouwen en pleinen’ betreft. Een van de deelnemers, de heer Plukaard, verzoekt zijn naam in de notulen terug te laten komen en stelt een vraag aan de heer van Doorn. Vraag: De gemeente heeft duidelijk grootse plannen. Ik wil als woonarkbewoner graag inzicht krijgen in wat er gaat gebeuren. Als wij weg moeten, moet ik als bewoner ergens heen, maar de nieuwe huizen die geplaatst worden kan ik niet betalen. Ook verdwijnt met de nieuwe woningen de reden waarom wij hier wonen, namelijk rust en ruimte. Er wordt nu gebouwd voor feestbeesten, dit willen wij niet. Hoe worden bijvoorbeeld de kades ingedeeld? De heer van Doorn zegt dat de gemeente juist graag wil weten hoe de bewoners zelf over de indeling van de kades en omgeving denken. Hij vertelt dat de vorige groep een tekening heeft gemaakt waar de ideeën over de indeling op zijn weergegeven. De heer Plukaard en zoon reageren hierop: Wij willen het gebied waar wij wonen juist privé houden. Dus geen wandelpad langs de kades, de mensen die langslopen kijken dan rechtstreeks bij ons binnen. Wij zitten nu geïsoleerd in een rustig gebied met andere woonarkbewoners die dezelfde manier van leven hebben. Dat is wat wij aantrekkelijk vinden aan ons woongebied. Het moet geen centrum van verkeer, gefeest en overlast worden. Wij willen dus weten wat de plannen zijn met de kades, worden de kades openbaar, waar komen de bruggen opuit die worden gebouwd? Wij zijn wantrouwig ten opzicht van de verbouwingsplannen. De heer van Doorn adviseert de woonarkbewoners om de bijeenkomst voor woonarkbewoners te bezoeken. Deze vindt binnenkort plaats, alle woonarkbewoners ontvangen hiervan nog bericht. Tijdens deze bijeenkomst worden alle vragen m.b.t. de woonarken behandeld. Er is nog een andere vraag vanuit de deelnemers. Vraag: Wat zijn precies de plannen op het gebied van groenvoorziening? Waar worden bijvoorbeeld parken en groene gedeeltes geplaatst?

Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk, 23 september 2008

De heer van Doorn antwoord dat er plannen zijn om door heel het gebied groen te creëren. Het groen wordt zoveel mogelijk doorgetrokken door heel het gebied heen. Ook de gebieden worden zoveel mogelijk door middel van groen met elkaar verbonden. Het is in ieder geval de bedoeling regelmatig delen groen terug te zien in het gebied. Er wordt aangekondigd dat wederom de tijd om is. De deelnemers worden bedankt voor hun bijdrage en de avond wordt afgesloten.


Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk Workshop Station en Verkeer Datum:

23 september 2008

Locatie:



Sander Jan Harting (planoloog)

•

Gert Jan Meijer (projectmanager)

Workshop 1: Sander Jan Harting wil de thema’s station en verkeer bespreken aan de hand van de volgende vragen: Hoe ziet het stationsgebouw er uit en welke functies huisvest het gebouw? Hoe denken bewoners over inpassing infrastructuur, parkeren, OV overstapmogelijkheden? Bewoners geven het volgende aan: “Het gebouw ziet er lelijk uit. Dat zou opgepimpt moeten worden. Het heeft geen aantrekkingskracht. Leuk aankleden, aandacht besteden aan openbare ruimte”. “Het viaduct tot aan het pannenkoekhuis doortrekken”. “Oversteken liefst zo kort mogelijk. Je moet iets creëren, een tunnel of viaduct. Zoals het nu is is het niets. Met een loopbrug. Driehoek en plein met levendigheid invullen”. “Verkeer van de Erasmusweg gaat heel druk worden. Wat doen we daar mee? Er is daar geen ruimte om meer te doen. Meer verkeer is niet mogelijk. Niet te veel woningen. Dat is niet te verwerken”. Viaduct verbreden, welke kant op? “Doorgaande weg (met groene lijn aangegeven) en aan die kant viaduct verbreden”. We willen levendigheid in de wijk brengen. Wat voor functie zou je daar willen? Station mag uitgebreid worden. In welke richting? “Ten noorden. De rest gezellig maken met terrasjes enz.” “Als mensen verder moeten lopen dan het station pakken zij toch de auto. Naast het spoor een weg om over te steken”. Wat is de gewenste loop en fietsroute? (In groen aangegeven) “Hier wat creëren voor langzaam verkeer. Trap creëren? Is niets voor fietsers. Met roltrap naast de spoordijk. Je moet er over heen. Doorgaand autoverkeer moet je hier niet hebben. Er is al genoeg aan bestemmingsverkeer. Onder de grond doorgaand verkeer. Op straat alleen fietsers en voetgangers en bestemmingsverkeer. Ongelijkvloerse kruising maken. Dit moet wel goed uitgewerkt worden voordat er gebouwd gaat worden met huizen”. “Bereikbaarheid is het belangrijkst. Het station moet vriendelijker en toegankelijker”. Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk, 23 september 2008

Bus en tram? (In blauw aangegeven). Bushalte ook. “Iets hotel-achtigs maken dichtbij het station voor toeristen”. Workshop 2: Hoe denken de bewoners over de veranderingen met betrekking tot het station en het verkeer? Bewoners geven het volgende aan: “Fietsenstalling bij de bus en tramhalte is belangrijk. Bus en tramhalte dichter bij ingang van het station brengen”. “Een grote ondergrondse parkeergarage”. “Juist niet. Zij kunnen ook met het OV naar station. Een afzetplek om te halen en brengen is beter”. “Een goede fietsenstalling die afgesloten kan worden. OV fiets”. “Het station dicht maken”. “Nee, dat trekt criminaliteit”. “Je moet het wind en water bestendig maken, zodat mensen comfortabel kunnen wachten. Ook voorzieningen er in zoals kleine winkeltjes. Koffie, kaartenloket, supermarkt. Sociale veiligheid garanderen. Niet een verlaten plek. Een overkapping”. Hoe bereik je het station? Hoe zijn de loop en fiets routes? (In rood aangegeven). “Met opgangen in alle 4 richtingen”. “Ook zorgen voor lift voorzieningen op die plek. Roltrap maken”. “Voor mensen die slecht ter been zijn is dit ook niet de oplossing. Lift of roltrap”. “OV 6 keer per uur wordt gezegd. Komen wij dan op een NS-verbinding?” De NS heeft ook plannen. Vergelijkbaar met Randstad rail. Er komt in ieder geval een voorziening. Richting vanuit het station is in zwart aangegeven. Tram en buslijn. “Stille en schone bussen. Tram 9 en 16 op een plek waar ruimte is, waar je een overdekte halte kunt maken. Een mini-puntje van maken. Een tunnel met uitrit. Groene routes onder het station door. Groene ecologische zone. In groen aangegeven. Tram 9 een lus laten maken, in plaats van rechtdoor te laten gaan. Lijn 18 er nog bij betrekken”. “Tunnel maken! Dan hoef je geen extra weg aan te leggen. 3 hoge gebouwen neerzetten, en financier daar de tunnel mee”. Gebrek aan parkeerplaatsen wat doen we daar mee? “Green wheels bij het treinstation maken”. “Ook goed beleid voor parkeergelegenheid. Anders gaan mensen met meer geld hier simpelweg niet wonen.” “Doorstroom, brengt dat schade voor omliggende woonwijken mee? Mijn huis is centimeters gezakt. Het riool ligt niet meer recht”. Aangegeven met gele ster: publiekstrekker. “Die mensen die het viaduct voor hun raam krijgen zijn hier niet aanwezig. Daar zou ook draagkracht bij te halen zijn voor de tunnel” “Geen massale toename van verkeer.” Financieel is het wel een probleem. “Dit is wat wij willen als bewoners. Dit is leefbaar. Zonder tunnel is het niet leefbaar. Het mag geen nieuwe Rijswijkse plein worden”.


Gemeente Den Haag Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk Eerste workshop Wonen, werken en leven (thema 4) Datum:

23 september 2008

Locatie:



Frank Weijzen (stedenbouwkundige)

•

Jan Willem Kooymans

De heer Weijzen begint om 20.45 uur met de eerste workshop Wonen, werken en leven. Aan deze workshop nemen vooral oudere bewoners deel. Er zijn ook bewoners van woonboten aanwezig. Dhr. Weijzen geeft aan dat de gemeente Den Haag van de deelnemers aan de workshop graag antwoord wil hebben op de volgende twee vragen: •

Wie gaan in Knoop Moerwijk wonen, in wat voor woningen en welke voorzieningen passen daarbij?

•

Welke activiteiten en evenementen wenst u?

Wie gaan in Knoop Moerwijk wonen, in wat voor woningen en welke voorzieningen passen daarbij? Een deelnemer aan de workshop zegt dat de huidige bewoners in Knoop Moerwijk moeten kunnen blijven wonen. Meerdere deelnemers spreken hun angst uit dat dit niet het geval zal zijn. Een aantal deelnemers is bang dat de flats bij het Willem Dreespark weg moeten. Een deelnemer geeft aan dat er betere zorg moet komen. Hij vraagt zich af welke tehuizen er op dit moment in Knoop Moerwijk zijn. Er is nu maar één verpleeghuis. De heer Weijzen vraagt of er ook behoefte is aan andere zorg dan verpleeghuiszorg, bijvoorbeeld thuiszorg. Willen mensen zelfstandig blijven wonen? Is er hulp? Een deelnemer antwoordt dat er behoefte is aan een gezondheidscentrum met huisartsen. Een andere deelnemer geeft aan dat er behoefte is aan betaalbare woningen met een lift. Dat soort woningen staat nu alleen in het Willem Dreespark. Een andere deelnemer geeft aan dat er niet alleen koopwoningen moeten komen, maar ook betaalbare huurwoningen. Men heeft geen behoefte aan luxueuze woningen aan het water. De heer Weijzen vraagt of er behoefte is aan groenvoorzieningen. Een deelnemer vraagt of een dergelijke groenvoorziening door hoveniers wordt onderhouden. Als de kunstenaarswoningen aan het Willem Dreespark en de tyltylschool weggaan, dan komt daar misschien ruimte voor een groenvoorziening? Dat kan een parkje zijn of speelruimte voor kinderen. Een andere deelnemer geeft aan dat zij wel behoefte heeft aan speelruimte, maar zij heeft geen behoefte aan luxueuze eengezinswoningen. Er moet ruimte zijn voor kinderen om te voetballen. Een deelneemster signaleert hondenpoep als probleem. Een deelnemer geeft aan geen behoefte te hebben aan hoge flats. Een andere deelnemer vraagt of het benzinestation van Shell weggaat. De heer Weijzen zegt dat de hoofdstroom van het verkeer via de Moerweg moet gaan. De Troelstrakade moet autoluw worden. Een deelnemer geeft aan dat de Troelstrakade een natuurlijke weg is. Een deelnemer merkt op dat er bij stations meer criminaliteit is. Dat vergroot de onveiligheid. Hollands Spoor is een crimineel centrum. De heer Weijzen vraagt hoe je criminaliteit bij het nieuwe station kunt voorkomen. Een deelnemer geeft aan dat er bij station Moerwijk ’s avonds criminaliteit is.

Gemeente Den Haag pagina 1/4 Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk, Workshop Wonen, werken en leven 23 september 2008

Een deelnemer geeft aan dat de rust weg is. Hij geeft aan dat de gemeente de hoogte in wil. Hij vindt het onzin om de stad vol te proppen met flats. Hij wil graag een woning op de begane grond. Een andere deelnemer merkt op dat niet iedereen in een eengezinswoning kan wonen. Een deelneemster zegt dat zij een prettige woning heeft. Zij wil niet weg uit de flat. Een deelnemer gaat in op het leegstaande kantoorpand. Een andere deelnemer gaat in op het feestcentrum. Dat veroorzaakt heel veel herrie. Een bewoner van een woonboot merkt op dat de gemeente een openbare kade wil maken. Er komt een doorgaande route. Het aantrekkelijke van dit gebied is dat het een eilandje in Den Haag vormt. Dat verdwijnt echter door dit plan. Een aantal deelnemers is bang dat ze weg moeten. De plannen zijn er niet voor de huidige bewoners. Zij willen hier echter graag blijven wonen. Een bewoner geeft aan dat hij niet op dit plan zit te wachten. Het moet een woonstad worden. De bewoners verkeren in verwarring. De heer Weijzen antwoordt dat er nog geen plan is. Er zijn alleen globale uitgangspunten. Hierin staat niet dat bewoners van de flats in het Willem Dreespark of de woonboten weg moeten. In het plan worden de opmerkingen en de suggesties van de deelnemers meegenomen. Een deelnemer gaat in op het zalencentrum. Dat veroorzaakt een enorme herrie. Het geluid komt over het water. Vooral in het weekend is er veel lawaai. In de flats wonen vooral veel ouderen. Zij wonen er voor hun rust. Er is echter geen rust meer. De flats van Staedion waren aanvankelijk voor ouderen bestemd. Dat principe is nu losgelaten. De woningbouwvereniging hanteert geen toewijzingsbeleid meer. Een deelnemer zegt dat er nu ook veel Polen wonen. Hij zegt dat zij geluidsoverlast veroorzaken. Er zijn veel minder sociale contacten. De heer Weijzen vraagt hoe de bewoners het zouden vinden als er studenten zouden komen wonen. Een bewoonster twijfelt. Zij is bang voor geluidsoverlast. Zij heeft liever werkende jongeren. Een bewoner geeft aan dat de flats te groot zijn voor studenten. Een bewoner van een woonboot is bang dat er een brug komt. Hij is ook bang dat hij weg moet. Hij wil best weggaan, maar dan moet hij wel ergens anders terecht kunnen.

Welke activiteiten en evenementen wenst u? Hier is nauwelijks op ingegaan. De deelnemers hebben wel duidelijk laten weten dat zij behoefte hebben aan rust en dat ze niet zitten te wachten op activiteiten en evenementen die geluidsoverlast veroorzaken. De heer Weijzen sluit de eerste workshop Wonen, werken en leven om 21.15 uur af.

Samenvatting belangrijke punten eerste workshop Naar aanleiding van de input van de bewoners heeft de heer Weijzen de volgende punten op de flipover geschreven: -

Zorg

-

Betaalbare woningen met lift

-

Groen

-

Parkje / speelruimte

-

Feestcentrum herrie

-

Gezondheidscentrum met huisartsen

-

Rust, rust, rust

-

Jonge starters / liever geen studenten

De heer Weijzen begint om 21.15 uur met de tweede workshop Wonen, werken en leven. Aan deze workshop neemt een aantal kunstenaars deel. Zij wonen en werken in de wijk. Hij geeft aan dat de gemeente Den Haag van de deelnemers aan de workshop graag antwoord wil hebben op de volgende twee vragen: •

Wie gaan in Knoop Moerwijk wonen, in wat voor woningen en welke voorzieningen passen daarbij?


•

Welke activiteiten en evenementen wenst u?

Wie gaan in Knoop Moerwijk wonen, in wat voor woningen en welke voorzieningen horen daarbij? De heer Weijzen geeft aan dat het iets bijzonders moet zijn om in Knoop Moerwijk te wonen. Hij vraagt wie hier gaat wonen en welke faciliteiten ervoor zorgen dat dit gebied aantrekkelijk gemaakt wordt. Een deelnemer gaat in op de toets van visualiteit. Hij gaat in op kunst in openbare ruimtes, zoals pleinen. Het oog wil ook wat. Het Rijk investeert hier geld in. Hij geeft als voorbeeld het plaatje van de bank op de poster of ornamentjes aan een viaduct. Een deelnemer zegt dat het huidige viaduct er niet uitziet. Het moet een trekpleister worden. Er is nu een winkelruit bij het viaduct. Die wordt echter nooit gebruikt. De heer Weijzen vraagt hoe je ervoor kunt zorgen dat het aantrekkelijk wordt. Een deelnemer geeft aan dat je hier kunstenaars bij moet betrekken. Er wonen diverse kunstenaars in dit gebied. Hij geeft aan dat kunstenaars in Haaglanden al diverse viaducten aantrekkelijker hebben gemaakt. Hij geeft als voorbeeld een viaduct in Pijnacker. Dit bestaat onder andere uit hout met mozaïek. Een deelnemer woont vlakbij het station. Hij ziet geen reizigers op het station. De bewoners gaan met de tram naar station Hollands Spoor. Hij ziet wel drugsdealers, prostituees en junks op het station. Hij stelt voor om een politiebureau bij het station te vestigen. Hij merkt op dat de lift bij het station wel weg kan. Die doet het toch niet. De helft van de tegels ligt op de grond. Een andere deelnemer zegt dat het station bekend is door de zelfmoorden die er plaatsvinden. De heer Weijzen geeft aan dat het station meer als overstapstation zou moeten functioneren. Er zou meer doorstroming moeten zijn. Een deelnemer zegt dat de bussen frequenter naar Kijkduin moeten rijden. De heer Weijzen vraagt wat het voor kunstenaars interessant maakt om hier te wonen. Een kunstenares antwoordt dat het contact met mensen belangrijk is. Zij moet zich echter wel kunnen concentreren. Zij heeft behoefte aan een lichte rustige ruimte. Ze woont nu in een kunstenaarswoning boven een dependance van de Tyltylschool. Daar woont ze prima. Ze moet hier echter weg. Ze weet nog niet waar ze naartoe moet. Een kunstenaar zegt dat het voor iedere wijk belangrijk is dat er kunstenaars wonen en werken. Een deelnemer vraagt of er bewoners op bezoek mogen komen bij de kunstenaars. Een kunstenares antwoordt dat ze dit steeds heeft gestimuleerd. Dat is echter nog niet gelukt. Zij wil zich graag inzetten om deze omgeving vorm te geven. In de wijk wonen en werken beeldhouwers, schilders en tekenaars. De heer Weijzen vraagt of de kunstenaars in een mooie woning aan het water willen wonen en werken. Een kunstenaar gaat in op de waterverbinding van station Moerwijk richting Zuiderpark. Een kunstenaar geeft aan dat er horeca moet komen. Er moet een goed restaurant of café komen. Het pannenkoekenhuis moet blijven. De heer Weijzen gaat in op de combinatie wonen en werken. Hij vraagt hoe de deelnemers hier tegenaan kijken. Een deelnemer stelt voor om Flex-werkplekken te creëren. Hij zegt dat de overheid graag wil dat mensen thuis werken. Dat kan bij hem niet. Hij stelt voor om tijdelijke Flex-werkplekken en flex-vergaderruimten vlakbij het station te creëren. Een deelnemer vraagt of er ruimte is voor kleine ondernemers. Hij geeft aan dat er nu twee bouwbedrijven in de wijk actief zijn. Hij heeft daar geen last van. Andere deelnemers zeggen dat ze hier wel last van hebben. Een kunstenaar merkt op dat ze geen last hebben van kleine bedrijven. Een deelnemer zegt dat er in de zwakkere wijken meer woningen gebouwd worden. Dat gebeurt niet in de Vogelwijk, Benoordenhout of Bezuidenhout. De heer Weijzen antwoordt dat er ook plannen gemaakt worden voor Kijkduin en Scheveningen. Een deelnemer merkt op dat je een flatgebouw om zou moeten kunnen klappen. Een deelnemer geeft aan dat mensen meer thuis zouden moeten werken. Dan komt er meer werkgelegenheid. Hij zou meer kleinschalige winkels willen hebben. Een andere deelnemer is hier op tegen. Er is in Den Haag een leegstand van 32%. In Den Haag zijn meer winkels dan in Amsterdam. Hij geeft als voorbeeld de winkels in de Vaillantlaan. De heer Alewijnse geeft als voorbeeld een voorlichtingsfilmpje van de HTM. In dit filmpje gaan mensen op de fiets naar het station. Ze brengen daar hun kinderen naar de crèche en stappen zelf in de trein naar hun werk. Na hun werk doen ze boodschappen bij de winkel bij het station en halen ze hun kinderen op. Dat is het toekomstbeeld van de HTM. De heer Alewijnse vraagt of dat voor de Gemeente Den Haag pagina 3/4 Samenspraakbijeenkomst Knoop Moerwijk, Workshop Wonen, werken en leven 23 september 2008

deelnemers een aantrekkelijk beeld is. Voor sommige deelnemers is dit aantrekkelijk, voor anderen niet. Sommige deelnemers zitten niet op deze toekomstvisie te wachten. Een deelnemer geeft aan dat veel bewoners met de tram naar De Boogaard gaan. Een deelnemer geeft aan dat het wel veiliger moet worden. Een andere deelnemer merkt op dat je het station ook dicht kunt doen. De heer Alewijnse geeft aan dat er maar twee treinen per uur gaan. Daardoor komen er weinig mensen op het station. Het wordt eng. Daardoor komen er nog minder mensen. Hierdoor ontstaat een negatieve spiraal. Een deelnemer geeft aan dat er meer licht moet komen. Het station zou vaker schoongemaakt moeten worden en er zou een fietsenstalling moeten komen. De heer Alewijnse vraagt wat je nog meer zou kunnen doen om mensen naar het station te trekken. Een deelnemer antwoordt dat er een winkel bij het station zou kunnen komen. Dan heb je meteen meer toezicht. Een andere bewoner geeft aan dat er een politiebureau bij het station zou moeten komen. Kleine politiebureaus worden echter gesloten. De heer Weijzen merkt op dat je de spiraal omhoog moet krijgen. Er moet beter openbaar vervoer komen. Een deelnemer geeft aan dat de lift bij het station niet werkt. Minder valide reizigers kunnen nog steeds geen gebruik maken van de trein. De heer Weijzen geeft aan dat de trein als metro gaat functioneren als er zes keer per uur een trein zou gaan in plaats van twee keer per uur. Een deelnemer zegt dat de toegankelijkheid van het station erg slecht is. Het is bijvoorbeeld absoluut niet duidelijk waar je moet fietsen. Er moet ruimte gecreëerd worden. Anders krijg je geen toeloop. Een deelnemer geeft aan dat het ’s morgens tot 10.00 uur en ’s middags rond 17.00 uur heel druk is op het station.

Welke activiteiten en evenementen wenst u? De heer Weijzen vraagt welke activiteiten en evenementen de deelnemers wensen. Hier gaat men niet uitgebreid op in. Een kunstenares geeft aan dat de kunstenaars met de andere bewoners aan de slag zouden kunnen gaan. Transvaal wordt als voorbeeld genoemd. Een deelnemer stelt voor om Flexwerkplekken en flex-vergaderruimten vlakbij het station te creëren.

De heer Weijzen sluit de tweede workshop Wonen, werken en leven om 21.45 uur af.

Samenvatting belangrijke punten Naar aanleiding van de input van de deelnemers tijdens de tweede workshop heeft de heer Weijzen de volgende punten op de flip-over geschreven: -

Goede uitstraling in openbare ruimte en bebouwing kunstenaars inschakelen

-

Politiebureau

-

Zwevende tennisbaan / sport

-

Lichte, rustige werkruimte

-

Flex-werkplekken en flex-vergaderruimten

-

Water wonen

-

Verbinding Zuiderpark

-

Geen winkels

-

Toeloop naar station verbeteren! Bijvoorbeeld door tunnel?

-

Neerwaartse spiraal van station ombuigen naar positieve spiraal


Enquête Knoop Moerwijk

V ra g e n l i j s t T o e ko m st K n o o p M o e rw i jk

Introductie enquêteur In opdracht van de gemeente Den Haag zijn wij bezig met een onderzoek naar de toekomst van Knoop Moerwijk (het gebied rondom station Moerwijk). De gemeente wil van dit gebied een plek maken waar het prettig wonen, werken en verblijven is. De gemeente is benieuwd naar de mening van inwoners, bezoekers en ondernemers hierover. Wij zouden graag ook uw mening over een aantal onderwerpen weten. Het kost ongeveer 5 minuten van uw tijd. 1. Bent u enigszins bekend met het gebied waarin we ons bevinden, Knoop Moerwijk (het gebied rond station Moerwijk)? Enquêteur: laat kaartje van het gebied zien! 1 = ja 2 = nee EINDE We zoeken mensen die dit gebied enigszins kennen. Allereerst willen we u wat vragen over wonen, werken en leven in Knoop Moerwijk. 2. Denkt u dat het gebied aantrekkelijker wordt wanneer er andere woningen gebouwd worden? 1 = ja Ga door naar vraag 3 2 = nee Ga door naar vraag 4 3 = weet niet Ga door naar vraag 4 3. Welk soort woningen zouden er meer gebouwd moeten worden? 1 = meer appartementen (hoogbouw) 2 = meer eengezinswoningen (laagbouw) 3 = een mix van hoog- en laagbouw 4 = weet niet 4. Denkt u dat het een verrijking is voor het gebied als er andere groepen mensen komen wonen, zoals b.v gezinnen of juist jongeren? 1 = ja Ga door naar vraag 5 2 = nee Ga door naar vraag 6 3 = weet niet Ga door naar vraag 6 5. Welke andere groepen mensen zouden er volgens u in het gebied moeten komen wonen? Enquêteur: Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! 1 = gezinnen 2 = jongeren en studenten 3 = senioren 4 = andere groepen, namelijk ………………………………….. 5 = weet niet 6. Vindt u dat er meer voorzieningen in het gebied moeten komen? 1 = ja Ga door naar vraag 7 2 = nee Ga door naar vraag 8 3 = weet niet Ga door naar vraag 8

1

7. Welke voorzieningen zouden er volgens u meer in het gebied moeten komen? Enquêteur: Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! 1 = winkels 2 = horeca 3 = scholen/ onderwijsinstellingen 4 = sociaal-maatschappelijke voorzieningen (zoals een buurthuis, bibliotheek) 5 = medische voorzieningen 6 = anders namelijk ……………………… 7 = weet niet 8. Vindt u het heel belangrijk, belangrijk, onbelangrijk, of heel onbelangrijk dat er een cultureel centrum in de wijk is voor bijvoorbeeld exposities, theater of dans? 1 = heel belangrijk 2 = belangrijk 3 = neutraal 4 = onbelangrijk 5 = heel onbelangrijk 6 = weet niet 9. Vindt u dat er in Knoop Moerwijk voldoende voorzieningen voor ondernemers zijn? 1 = ja Ga door naar vraag 10 2 = nee Ga door naar vraag 11 3 = weet niet Ga door naar vraag 11 10. Welke voorzieningen zouden er volgens u meer in het gebied moeten komen voor ondernemers? Enquêteur: Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! 1 = meer woon/werk mogelijkheden (wonen boven je kantoor of winkel) 2 = gemeenschappelijke voorzieningen (vergaderzalen, kantoorruimte) 3 = betere mogelijkheden voor parkeren 4 = anders, namelijk……………………………….. 5 = weet niet 11. Heeft u nog andere suggesties waardoor het plezieriger wonen, werken en leven is in Knoop Moerwijk?

Dan willen we u een paar vragen stellen over gebouwen en pleinen: 12. Bent u heel tevreden, tevreden, ontevreden of heel ontevreden over de inrichting van de straten en pleinen in dit gebied? 1 = heel tevreden 2 = tevreden 3 = neutraal 4 = ontevreden 5 = heel ontevreden 6 = weet niet 13. Wat kan er volgens u nog verbeterd worden aan de inrichting van straten en pleinen?

2

14. De gebouwen in het gebied zouden het volgende moeten uitstralen: 1= ja

a b c

stoer en stevig karakter groen en duurzaam karakter modern en licht karakter

2= nee

3= weet niet

15. Op het gebied van straatvoorzieningen vind ik het belangrijk: 1= ja

a b c d

dat er meer speelplekken komen voor kleine kinderen (tot 8 jaar) dat er meer speelplekken komen voor grotere kinderen (8-12 jaar) dat er meer plekken komen voor de jongeren (ouder dan 12 jaar) dat er meer plekken voor ouderen komen

2= nee

3= weet niet

16. Welke functies zouden de kades langs het water volgens u moeten hebben? Enquêteur: Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! 1 = publieke ontmoetingsplaats (om te zitten en te flaneren) 2 = horeca en functies die meer levendigheid brengen 3 = steiger / haventje 4 = wonen 5 = zo laten als het nu is 6 = weet niet Ook over duurzaamheid en veiligheid in Knoop Moerwijk willen we u iets vragen: 17. Vindt u de aanwezigheid van groen in de wijk heel belangrijk, belangrijk, onbelangrijk of heel onbelangrijk? 1 = heel belangrijk Ga door naar vraag 18 2 = belangrijk Ga door naar vraag 18 3 = neutraal Ga door naar vraag 19 4 = onbelangrijk Ga door naar vraag 19 5 = heel onbelangrijk Ga door naar vraag 19 18. Welk soort ‘groen’ heeft uw voorkeur? Enquêteur: Er is maar 1 antwoord mogelijk! 1 = een eigen tuin 2 = een parkje of gemeenschappelijke tuin dicht bij mijn woning 3 = een groot park middenin de wijk 4 = ‘wild’ groen (met een minder aangelegd karakter) 5 = anders, namelijk …………………………….. 6 = weet niet 19. Van het water in het gebied wordt op dit moment niet actief gebruik gemaakt. Zou u het leuk vinden:

a b c d

als op het water gevaren kan worden als evenementen aan en op het water zouden plaatsvinden om er aan te wonen om er in te zwemmen

3

1= ja

2= nee

3= weet niet

20. Heeft u nog andere suggesties over de toekomst van het water en groen in Knoop Moerwijk?

Tenslotte willen we u nog enkele vragen stellen over het station en het verkeer in dit gebied. 21. Bent u heel tevreden, tevreden, ontevreden of heel ontevreden over het aantal parkeermogelijkheden in dit gebied? 1 = heel tevreden 2 = tevreden 3 = neutraal 4 = ontevreden 5 = heel ontevreden 6 = weet niet 22. Wat zou er nog verbeterd kunnen worden aan de parkeermogelijkheden?

23. Bent u heel tevreden, tevreden, ontevreden of heel ontevreden over routes voor fietsers en voetgangers? 1 = heel tevreden 2 = tevreden 3 = neutraal 4 = ontevreden 5 = heel ontevreden 6 = weet niet 24. Wat zou er nog verbeterd kunnen worden aan de routes? Enquêteur: Er zijn meerdere antwoorden mogelijk 1 = meer routes naar de omliggende wijken 2 = mooiere en betere routes 3 = veiligere routes 4 = anders, namelijk ………………………….. 5 = weet niet 25. Bent u heel tevreden, tevreden, ontevreden of heel ontevreden over het openbaar vervoer in het gebied? 1 = heel tevreden 2 = tevreden 3 = neutraal 4 = ontevreden 5 = heel ontevreden 6 = weet niet

4

26. Wat zou er nog verbeterd kunnen worden aan het openbaar vervoer? Enquêteur: Er zijn meerdere antwoorden mogelijk 1 = meer bestemmingen kunnen bereiken die dichtbij liggen 2 = meer bestemmingen kunnen bereiken die ver weg liggen 3 = betere overstapmogelijkheden 4 = andere vervoersmogelijkheden (taxistand, Tuk-Tuk stand) 5 = anders namelijk ………………………….. 6 = weet niet 27. Ik noem nu een aantal stellingen over station Moerwijk. Kunt u aangeven of u het hiermee helemaal eens, eens, oneens of helemaal oneens bent? helemaal mee eens (1)

a

b c d e

Station Moerwijk moet meer voorzieningen krijgen (zoals een kiosk, drogist etc.) Station Moerwijk moet veiliger worden Station Moerwijk kan een stuk comfortabeler Station Moerwijk moet een P+R terrein krijgen Station Moerwijk moet een herkenbare ingang krijgen

mee eens (2)

neutraal (3)

mee oneens (4)

helemaal mee oneens (5)

weet niet (6)

28. Bent u heel tevreden, tevreden, ontevreden of heel ontevreden over de verkeersveiligheid rondom het station (oversteek, doorstroming, inrichting van de wegen)? 1 = heel tevreden 2 = tevreden 3 = neutraal 4 = ontevreden 5 = heel ontevreden 6 = weet niet 29. Wat zou er nog verbeterd kunnen worden aan de verkeersveiligheid rondom het station?

30. Heeft u verder nog suggesties voor de toekomst van het station, verkeer en vervoer van Knoop Moerwijk?

31. Tot slot zou ik graag nog uw leeftijd willen weten? jaar

5

32. Woont u in dit gebied, werkt u hier, bent u hier op bezoek of doorreis? 1 = ik woon hier 2 = ik werk hier 3 = ik ben hier op bezoek, aan het winkelen 4 = ik ben op doorreis 5 = anders Dit is het einde van het interview, hartelijk bedankt voor uw tijd. U kunt de resultaten van dit onderzoek naar Knoop Moerwijk vanaf 13 oktober inzien op de website….

INVULLEN DOOR ENQUETEUR 33. Geslacht respondent 1 = vrouw 2 = man 34. Tijdstip interview

:

uur

35. Datum interview

September

36. Dag interview 1 = dinsdag 2 = donderdag 3 = zaterdag 37. Plaats interview: 1 = ingang station 2 = tramhalte 3 = winkelstraten

6

Bijeenkomst woonarkbewoners: 8 oktober Notulen bijeenkomst

Gemeente Den Haag Verslag samenspraakbijeenkomst: woonarkbewoners

8 oktober 2008 19.00 – 21.00 uur Informatiecentrum Vestia Aanwezigen Gemeente Den Haag: Layla Olivier – El Kamali Hans Alewijnse Frank Weijzen Alex van Doorn Hans Klomp José van Antwerpen

projectleider Knoop Moerwijk projectmanager Knoop Moerwijk stedenbouwkundige stedenbouwkundige Dienst Stadsbeheer, afd. binnenwateren Dienst Stadsbeheer, afd. binnenwateren

Mevr. Olivier opent iets na 19.00 uur de vergadering en heet iedereen welkom. Zij is blij met deze hoge opkomst. Er wordt nog teruggeblikt naar de informatiebijeenkomst in juni 2008 waarin de uitgangspunten van Knoop Moerwijk zijn toegelicht. Een deel van de genodigden geeft aan hierbij niet aanwezig te zijn geweest. Mevr. Olivier geeft aan dat de reden waarom deze doelgroep (de woonarkbewoners in het plangebied Knoop Moerwijk) was uitgenodigd toen, maar ook nu, is dat in de Nota van Uitgangspunten Knoop Moerwijk is geformuleerd dat de kades openbaar worden. Tevens legt zij uit dat er geen uitgangspunt is voor de gemeente om de woonboten weg te bestemmen. Het is belangrijk om samen met de woonarkbewoners deze opgave samen te bespreken en ideeën op te doen hoe de kades in het plangebied eruit komen te zien en hoe ze gebruikt gaan worden. Kortom, hoe kunnen de huidige woonarken ingepast worden in de nieuwe plannen die voldoen aan de uitgangspunten die door de raad in april dit jaar zijn vastgesteld. Mevr. Olivier legt ook uit dat deze bijeenkomst onderdeel uitmaakt van samenspraak. Naast de resultaten die zijn geoogst tijdens de samenspraakavonden op 17 en 23 september én door straat- en internetenquêtes, worden ook de meningen en ideeën die uit deze bijeenkomst komen meegewogen bij het opstellen van het Masterplan Knoop Moerwijk. Het Masterplan zal naar verwachting medio 2009 aangeboden worden aan de gemeenteraad, ter vaststelling. Het is nu aan de bewoners om mee te praten en te denken over hoe het gebied er in de toekomst (we praten over 2020) er uit komt te zien. Op 13 oktober a.s. zullen de resultaten gepresenteerd worden aan de bewoners. Ook worden de resultaten aangeboden aan de wethouder. Dhr. Weijzen ligt de stedenbouwkundige uitgangspunten uit. Hij begint over de opgave dat de stad groeit en er meer woningen bijgebouwd moeten worden. Er zijn al veel weilanden omgebouwd tot Vinexwijken. Ook binnen de stadsgrenzen is het de uitdaging om aan de woonbehoefte te voldoen. Bovendien is bereikbaarheid van de stad belangrijk. Mobiliteit hebben we zien toenemen en bereikbaarheid van de stad, maar ook tussen wijken, is daarom opgenomen in de toekomstvisie van de stad Den Haag; Structuurvisie 2020: Wéreldstad aan Zee. Met name speelt de bereikbaarheid in Knoop Moerwijk een grote rol. We hebben hier een station (dat niet heel intensief wordt gebruikt). Het gebruik en de bereikbaarheid van het station willen we verbeteren. Rond het station zijn er veel ontwikkelingen gepland (Laakhaven West, Petroleumhaven, Moerwijk Oost). In Knoop Moerwijk zal in en rond het Willem Dreespark (her)ontwikkeld worden. Ook aan de overkant bij de fruitweg. De Nota van Uitgangspunten is opgesteld met daarin 4 ambities, te weten: - Eigen identiteit - Levendig en stedelijk gebied - Oplossing voor verkeer - Duurzame ontwikkeling

Waarom zitten we hier vanavond: om te onderzoeken en te praten over de mogelijkheden op lange termijn over het inpassen van woonarken in de toekomstige situatie. Laten we daar goede dingen met elkaar over gaan bedenken. Een bewoner laat weten het woord ‘samenspraak’ verwarrend vindt. Uitgelegd wordt dat voordat het gemeentebestuur besluiten neemt, graag wil weten wat er leeft in de wijk, wat de wensen zijn zodat zij dit mee kan wegen in haar besluit. Inspraak is als in het geval er een besluit is genomen en de burgers achteraf mogen inspreken. Iemand merkt op dat de nota van uitgangspunten al is vastgesteld. Er is een bestaande situatie bestudeerd (ofwel, kades zijn bewoont én openbaar). Had er niet beter een stuk kunnen komen waarin wordt nagedacht over wat Den Haag wil met (de bestemming) van de wateren? Dat maakt onze status daarin duidelijker. Het is frustrerend om te zien dat er geen visie over wonen op het water is terug te zien in deze nota, maar ook niet in de hele structuurvisie. We komen er híer misschien wel uit, maar het algemene plaatje mist. Knoop Moerwijk zal ongetwijfeld een fantastisch gebied worden, maar wat er mist is ‘welke functie krijgt het gebied water?’. Wordt het recreatie, openbare kades? In Knoop Moerwijk staat enkel iets over openbare kades, dus is er paniek onder de huidige bewoners. Had er íets ingestaan over wónen aan het water als uitgangspunt, dan was er minder paniek geweest. Mevr. Olivier geeft nogmaals in de nota van uitgangspunten openbare kades zijn opgenomen. Bij dat de gemeente voornemens is de woonarken in te passen. Hierop wordt gereageerd dat die woonarken in ieder geval niet in de nota waren opgenomen. Waarom zijn wij niet betrokken in de nota van uitgangspuntenfase? Een goed punt om mee te nemen in de masterplanfase. In de fase van de nota van uitgangspunten is met stakeholders gesproken (vertegenwoordigers van woningcorporaties, stadsdeelkantoor, wijkorganisaties etc.) en niet met bewoners. Dat is aan bod gekomen tijdens samenspraak en dus ook vanavond. Het voortraject (nota van uitgangspunten) kan gezien worden als een studie van de gemeente over de kansen knelpunten en mogelijkheden van het gebied. Dit is voor de gemeente een van de eerste keren dat er ingezoomd wordt op de woonboten. En dat doen wij met u. Hiervoor zijn wij voornamelijk op hoofdlijnen aan het werk geweest. De technische en financiële mogelijkheden zijn nog niet onderzocht. Een bewoner vraagt waarom er geen uitgangspunt is opgenomen over wat te doen met de woonarken? Een andere vraag is in hoeverre worden de ideeën van deze avond meegenomen? Mevr. Olivier geeft aan dat alle ideeën worden meegewogen bij het opstellen van het masterplan. Aanstaande maandag worden de resultaten van deze avond ook aangeboden aan de wethouder. Een bewoner kaart aan dat er veel overlast is voor woonarkbewoners als een kade openbaar is. Mevr. Olivier vraagt of een bepaalde functie in het gebied/aan de kade kan worden toegevoegd die minder overlast veroorzaakt? Ook wordt gevraagd hoe de bewoners wonen aan het water zouden willen zien in de toekomst. Evt. een deel van de woning op de kade? Hier wordt wisselend enthousiast op gereageerd. Een goed punt om te onderzoeken is zowel de mogelijkheid om deels op de de kade te wonen en deels in het water. Met betrekking tot de functies is duidelijk naar voren gekomen dat het om functies moet gaan die te combineren zijn met de woonfunctie en weing geluidsoverlast geven. Is er al overleg geweest met Delfland over de mogelijkheden? Er moet ook goed gekeken worden naar de enorme wind, stroming en golfslag waaraan de woonarken blootgesteld worden. Woonarken haaks leggen, of een jachthaventje zien een aantal bewoners bij voorbaat al onmogelijk ivm deze omstandigheden. Ook hebben deze bewoners geen zin om bij elkaar in de keuken te kijken. Privacy is erg belangrijk. De vrijheid gaat daarmee ook verloren. Vrijheid en zelfstandigheid is juist het genot van een woonarkbewoner. Er wordt gevraagd door de gemeente om de kades te zien in een context waarbij er meer m2 openbare kades vrijkomen door de (her)ontwikkeling van Knoop Moerwijk. Een van de bewoner gaat in op deze vraag en vraagt : kunnen de arken dan niet kunnen blijven liggen, iets spreiden? Is er een bepaalde afstand te bepalen? Er wordt gekeken op de kaart (een plattegrond van de omgeving) en een luchtfoto. Een discussie ontstaat over de mogelijkheden van de ligging en positie van de woonarken. Voorkeur is om parallel aan de kades te blijven liggen. Een inham afgraven en en daar te komen liggen (bijv. haaks) zou kunnen mits er genoeg afstand tussen de woonarken komt zodat inkijk minimaal is. Ook moet onderzocht worden of haaks op de kade en het afgraven van water technisch (m.b.t.

wind en golfslag)en financieel haalbaar is. De toekomstige woonwensen en woonsituaties van de huidige bewoners moeten ook meegenomen worden. Bij voorbeeld uitbreiding van gezinnen. Dhr. Klomp licht toe dat er meer strekkende meters kade bij kan komen en dat de bewoners constructief kunnen meedenken over hoe de kades nu ingericht moeten gaan worden. Mevr. Olivier komt terug op de vraag hoe het gebied om de woonarken eruit kan zien. Een bewoner vraagt :waarom moet er nou hier gebouwd worden? Het moet wel leefbaar blijven voor ons. De bewoner ziet in ieder geval de situatie ter hoogte van HS hier liever niet terug! Geen batterij hoge gebouwen langs de kade voor de woonboten. Dit is i.v.m. wind en de leefbaarheid. Mevr. Olivier vraagt over wat we kunnen doen om het leefbaarder te maken, aan de kades in de toekomst? Als het gaat om functies: er moet enigszins de rust behouden worden. Een bewoner uit zijn zorgen dat door het verbeteren/intensivering rond om het station dat er nog meer volk gaat komen. Ook een zgn. ‘trekker’ trekt weer meer volk. Dat komt hun rust niet ten goede. Mevr. Olivier merkt op dat ‘meer in de luwte wonen’ in de dit soort gebieden de sociale veiligheid in het gebied ook niet ten goede komt. Functies die wel/beter gecombineerd kunnen worden bij de kades is bijvoorbeeld iets wat overdag open is/gebruikt wordt en ’s avonds niet. Te denken valt aan: - Bloemenwinkel - Museum - Postkantoor - Groenstrook (goed onderhouden, niet teveel bankjes ivm geluidsoverlast) - Politiebureau (ME-unit) - Kinderboederij - Terras (zelf exploiteren) - Lunchroom met terras aan het water - Kleine kantoren/ateliers - Kleinschalige bedrijvigheid: (ambachtelijk) bedrijfsverzamelgebouw - Crèche - Gezondheidscentrum/huisartsenpost Vraag vanuit de gemeente is vervolgens: hoe zou de woonvorm aan het water eruit kunnen zien? Appartementen aan het water? Waterwoningen (deels op kade en deels op het water)? In appartementen aan het water wil men niet wonen. Dat past niet bij de levensvorm van een woonarkbewoner. Over de waterwoningen ( met een terras op het water) wordt positiever nagedacht. Wel met de kanttekening: is dit wel betaalbaar voor ons? En waar komt ook andere bebouwing in de wijk? (ivm inkijk). Kunnen wij zelf de uitstraling en indeling bepalen? Voordelen die door bewoners worden genoemd bij waterwoningen: - wel als er meer kadelengte voor de woning komt - kwaliteit en beleving van wonen aan het water moet behouden blijven - zelf meedenken of creëren van het ontwerp van de woning (niet dichttimmeren met voorschriften) Eisen die ook genoemd worden: - technische en nautische eisen - tegengaan van windhinder - tegengaan van gehorigheid - omgeving (bouwen: dat er rekening gehouden wordt met de waterwoningen) - functies: wat kan wel gecombineerd worden met woonarken en wat niet - ‘vrijheid’ behouden - goed naar de woonarkbewoners luisteren: ‘wij wonen er nu’ of zijn die 1000 mensen die hier komen te wonen belangrijker? - Het plan moet wel reëel en financieel haalbaar zijn - betrek ons bij maken van de plannen! (na deze sessie is nog niet duidelijk en niet concreet genoeg voor ons om te weten hoe jullie ons nu gaan inpassen.) Mevr. Olivier bedankt de aanwezigen voor hun oprechte meningen en goede ideeën. De gemeente neemt graag ieders idee en opmerken mee in het planproces. De bewoners moeten ook realiseren dat we niet iedereen tevreden kunnen stellen. Wij hebben nu in ieder geval door de samenspraak jullie wensen en ideeën kunnen opnemen. Door deze samenspraakavond zijn de

belangen duidelijk. In het masterplanfase zal de gemeente zorgen dat de belangen zo goed mogelijk bewaakt en afgewogen worden. Kom vooral ook naar de slotbijeenkomst van samenspraak op maandag 13 oktober a.s. in Theater Pierrot waar we nogmaals zullen uitleggen wat we met de resultaten gaan doen. De bijeenkomst wordt afgesloten. Het is 21.00 uur.

Slotbijeenkomst samenspraak Knoop Moerwijk: 13 oktober Verslag van de avond Presentatie

Resultaten centraal tijdens slotbijeenkomst Samenspraak Moerwijk. Op maandag 13 oktober was het om 19.00 uur al flink druk in de foyer van theater Pierrot. Niet zo gek ook natuurlijk: de resultaten van de samenspraak Knoop Moerwijk werden deze avond gepresenteerd en overhandigd aan wethouder Norder. In de foyer stonden een tiental panelen opgesteld met daarop een greep uit de resultaten en foto-impressies van de bijeenkomsten van 17 en 23 september. Om half acht konden de mensen plaatsnemen in de knusse theaterzaal en kon het programma beginnen. Avondvoorzitter Gert van ’t Hof, die ook de bijeenkomsten op 17 en 23 september leidde heette iedereen van harte welkom tijdens de slotbijeenkomst. Hij benadrukte dat hij het fijn vond zoveel bekende gezichten te zien: het zijn tenslotte de resultaten van de mensen die gepresenteerd worden. Hij vroeg projectleider Layla Olivier naar voren te komen en samen keken ze terug op de samenspraak Knoop Moerwijk. Het concept samenspraak werd uitgelegd en stedenbouwkundige Frank Weijzen lichtte het gebied en de, inmiddels bij de meesten aanwezige bekende, uitgangspuntenkaart toe. Daarna werd kort teruggekeken op de twee samenspraakbijeenkomsten, de aftrap (waar ook wethouder Norder aanwezig was) en de enquêtes die gehouden zijn rond het station en via internet. Daarna was het tijd om een greep van de resultaten te presenteren. Allereerst nam Layla Olivier de ruimte om aan te geven dat er tijdens de samenspraak niet alleen is nagedacht over de lange termijn, maar dat er ook veel zorgen zijn geuit ten aanzien van de huidige situatie. Dingen zoals het onderhoud van het groen, de (sociale) veiligheid en het verdwijnen van het pannenkoekenhuis. Tijdens haar presentatie lichtte ze daarna per thema een aantal resultaten toe, zodat de aanwezigen en de wethouder een goed beeld kregen van de opbrengst van de samenspraak. Ook de tegenstellingen kwamen op deze manier aan bod: 50% wil een groot park midden in de wijk en 50% wil kleine parkachtige tuintjes in de buurt van hun woning. Wethouder neemt resultaten in ontvangst Na de presentatie werd wethouder Norder uitgenodigd naar voren te komen om de resultaten officieel in ontvangst te nemen. Niet alleen de projectleider, maar ook de kinderen uit groep 8 van de Ds. v.d. Boschschool wilden graag iets uitreiken aan de wethouder. Zij hebben, naar aanleiding van een gastles van de stedenbouwkundige, ook nagedacht over de toekomst van hun wijk, en lieten de wethouder een maquette zien die ze hadden gemaakt. Ook hadden de twee kinderen een pamflet bij zich met daarop de uitgangspunten die voor hen belangrijk zijn (veilige omgeving, speelmogelijkheden etc.). De wethouder nam ze in ontvangst en bedankte de kinderen hartelijk voor het meedenken. Gekscherend voegde hij er nog aan toe: “dat de kinderen in een week tijd zo’n mooie maquette in elkaar kunnen zetten, doet mij afvragen waarom we daar voor de gemeente zoveel tijd voor nodig hebben!”. Het hoogtepunt van de avond werd bereikt: Layla Olivier reikte, namens alle mensen in de zaal en de mensen die hebben meegedaan tijdens de samenspraak, een boekwerk met alle resultaten uit aan wethouder Norder. De wethouder nam het boek in ontvangst en richtte het woord tot de aanwezigen. Hij bedankte iedereen voor het meedenken en gaf aan niet alleen de ideeën maar zeker ook de zorgen serieus te nemen. Voor op korte termijn kon hij toezeggen dat er lichtmetingen in het Willem Dreespark worden verricht, er extra aandacht komt voor het onderhoud van de

openbare ruimte en dat er met het stadsdeelkantoor gekeken wordt naar hoe het gebied veiliger kan worden. Vervolgens schetste hij de moeilijke opgave waar de gemeente voor staat: het maken van een masterplan waarbij alle reacties worden afgewogen en worden samengebonden tot een uitvoerbaar en breed gedragen plan. De wethouder riep vervolgens een klankbordgroep in het leven waar mensen zich voor kunnen opgeven om ook tijdens de masterplanfase met de gemeente mee te blijven denken. Ballonvaart Als laatste was het tijd voor de uitreiking van de ballonvaart aan de inzending met de leukste naam voor knoop Moerwijk. De prijs ging naar meneer en mevrouw Amalo die de naam Driesprong hadden ingezonden: het gaat om een knooppunt van drie wijken, vandaar de naam driesprong, lichtte mevrouw Amalo toe. De naam zal niet gebruikt gaan worden als nieuwe projectnaam, maar zal zeker terug komen in de toekomstige ontwikkeling, kon de projectleider toezeggen!

Knoop Moerwijk Samenspraak – Slotbijeenkomst 13 oktober 2008

Sfeerverslag van de samenspraak

Maar eerst een aantal zorgen…..

Sociale veiligheid rondom het station en het Willem Dreespark Past het geplande aantal woningen in het gebied en wat betekent dit voor de leefbaarheid? Wat is de verkeerstoename en verkeersveiligheid van voetgangers en fietsers Zorgen over de gezondheid en milieu Beheer openbare ruimte in relatie tot leefbaarheid en veiligheid De functie van het pannenkoekenhuis

Resultaten samenspraak Knoop Moerwijk

Bijeenkomsten en enquêtes Reacties op 4 thema’s Station en verkeer Wonen, werken, leven Gebouwen en pleinen Duurzaam en veilig

Bijeenkomsten Een volwaardig overdekt station met voorzieningen Toegankelijk, vriendelijk en veilig ogend station Meer voorzieningen rondom het station: concentratie voorzieningen en woningen Extra busverbindingen Autoverkeer ondergronds, dit is ten behoeve van de veiligheid en de gezondheid. Tunnel met hoge flats erop om de tunnel te kunnen financieren Ondergronds parkeren, ook bij het station, bevordert transferfunctie

Enquêtes 5 Stellingen met betrekking tot Station Moerwijk:

Enquêtes Vraag: bent u tevreden met de parkeermogelijkheden, fiets en wandelroutes en het openbaar vervoer?

Enquêtes Open vragen: Men wil betere overstapmogelijkheden Men denkt dat deelname aan het verkeer veiliger en overzichtelijker wordt door het toevoegen van oversteekplaatsen en stoplichten Meerdere mensen geven aan dat het station overkapt en opgeknapt moet worden

Bijeenkomsten

Meer sociale cohesie in de wijk Meer werkende jongeren in de wijk Kunstenaarsateliers Cultureel centrum voor jong en oud Betere zorgvoorzieningen Flexplekken in hoogbouw naast station Recreatie op het water zou een aanwinst zijn Meer horeca Rondvaarten? Ja, die schijnen ‘in’ te zijn Eigen festival? Leuk! Strand Moerwijk? Ja, leuk plan!

Enquêtes Vraag: Wordt het gebied verrijkt als er andere woningen worden gebouwd, of als er andere mensen komen wonen?

Enquêtes Vraag: Welke voorzieningen moeten in het gebied komen? 53 % winkels 20 % sociaal-maatschappelijke voorzieningen 15 % scholen/onderwijsinstellingen 13 % horeca 7 % speelplekken

Bijeenkomsten

Open karakter van het gebied behouden Speel en en sportgelegenheid voor de jeugd Terrasjes bij het water Kunst in openbare ruimte Hoogbouw bij elkaar plaatsen, concentreren Hoogbouw moet beperkt blijven Het realiseren van een mix waarbij appartementen gecombineerd worden met eensgezinswoningen

Enquêtes Vraag: welk karakter moeten gebouwen in het gebied uitstralen?

Enquêtes Vraag: is men tevreden over de inrichting van straten en pleinen in het gebied? 47 % tevreden 11 % neutraal 37 % ontevreden 5 % weet niet

Woonarken en kades

Bijeenkomst

Kwaliteit en beleving van wonen aan het water behouden Gevoel van vrijheid Opties voor zelfbouw Rekening houden met technische aspecten ten aanzien van wind en water

Bijeenkomsten Gemeente moet de gezondheid van inwoners als een serieus thema benoemen Toezicht houden op milieunormen Goede verlichting is belangrijk voor het veilige gevoel Stil openbaar vervoer, de huidige bussen geven veel lawaai Cameratoezicht is ook belangrijk Sportveld en park in de wijk Behoud de bomen en het pannekoekenhuis. Het geeft een groene uitstraling Anticiperen op waterspiegelstijging Zonnepanelen en groene daken Natuurlijke isolatiematerialen

Enquêtes

Vraag: Wat zou men leuk vinden aan het water in het gebied?

Enquêtes

Vraag: Welke functies kunnen de kades in het gebied krijgen? 44 % publieke ontmoetingsplaats 32 % horeca en functies die meer levendigheid brengen 16 % steiger/haventje 12 % wonen 6 % laten zoals het is

Enquêtes

Vraag: Wat is uw voorkeur voor het soort groen? 36 % groot park in het midden van de wijk 23 % parkje of gemeenschappelijke tuin dicht bij mijn woning 21 % natuurlijk groen 8 % eigen tuin

Algemene reacties

Meer voorzieningen om creatief te verblijven Goedkoop theater waar je als amateur terecht kunt Meer mogelijkheden voor ontspanning en cultuur Saamhorigheid onder de bewoners Aantrekkelijk voor starters Ontmoetingsplek ipv komen-en-gaan-plek Mix van arm en rijk Watertaxi zoals in rotterdam Meer surveillance en aanwezigheid politie

Algemene reacties

Een zwembad Geen betaald parkeren Meer oversteekplaatsen Meer kleinschalige ondernemingen Naast de uitstoot moet ook het lawaai worden aangepakt Denk aan woonzorgwoningen Flexibele woningen (zelf in te delen) Verschillende functies in gebouw (overdag en avond) Wijkkunst

Samenspraak Knoop Moerwijk

www.wereldstadaanzee.nl

De (schriftelijke) resultaten van de samenspraak Reacties bewoners (reactieformulieren) Reacties bewoners (flip-overs) Reacties bewoners (schetsboeken) Rapport enquête resultaten

Reacties op Flip- over Samenspraakbijeenkomst 17 september 2008 Duurzaam en veilig - In de Nota staat: - Fijnstof 1x - (verkeers)lawaai 2x - Gezondheid 3x (GGD) Dit heeft alledrie met buiten en binnenmilieu te maken, terwijl het over een verkeersvraagstuk gaat. Er is maar 1 optie met een tunnel. Terwijl nu al bekend is dat er op lange termijn een tunnelnodig is ivm toename verkeersaanbod. In de doelen en ambities wordt niets gezegd over gezondheid en lawaai. E. Veenman - Trek weg recht bij viaduct. Haal G- Bocht eruit. -> zie ontwerp ‘de Put’ is mooi - Afvalcontainers -> groot + breed zodat afval er niet naast komt te staan - Lekker tunnelen, zie koningstunnel centraal Sation. Doe filter tussen de tunnel. - Hitteam in wijk (W.Dreespark), maar krijgt geen politie ondersteuning; graag hier antwoord op in verslag.

Station en verkeer - Windhoek, geeft geen enkele charme voor terrasjes, winkels etc. Dit kruispunt is altijd, ook bij wk 5 een ‘waaigat’. - Gewenst: hondenuitlaatveldje. Geen overlast meer van vuile boel (ramen en kozijnen) door auto’s. - Als het een doorgaande route wordt, gaan ze harder rijden en wordt het alleen maar gevaarlijker. - Niet alleen woningen, ook veelzijdigheid voor de levendigheid - Er moet een lange tunnel komen + een korte tunnel bij het Erasmusplein (ivm verkeersloze Troelstrakade) - Tramhalte lijn 9 bij kruising Fruitweg/ Troelstrakade. - Fiets/ voetgangerstunnel Spoorwijk <-> Moerwijk - Station is onveilig en niet- comfortabel: - lift - goed toegankelijk met volledige voorzieningen - kiosk - Greenwheels - P&R - Fietsstalling - Busverbinding met Westland/ Den Haag ZW is slecht. - Verkeersveiligheid om het station is slecht - Doorgaand verkeer in de tunnel (met filters) rest erboven. Combineren met Randstadrail (ivm haalbaarheid) - Bus wordt amper gebruikt momenteel tram wel

Gebouwen en pleinen - Willem Dreespark moet blijven: mooie huizen, beleefbaar, parkeergelegenheid. Zou wel wat meer verlichting mogen - Opheffen barrière spoor + Erasmusweg -> onder de grond - Plan is te rigoureus (wel mooi) - Kosten te hoog - Meer aandacht voor zorg -> meer aandacht voor ouderen - Wandelpad + bankjes langs het water (laakkanaal) + eengezinswoningen aan het water - Hoe dicht denkt de gemeente tegen het spoor aan te bouwen? - Caleidoscoop: ontgraven en dichten Laakkanaal -> ontnemen waterberging - Anticiperen op waterspiegelstijging - Veel behoefte aan betaalbare huurwoningen met lift - Geen afgrijselijke hoge flats - Veel groen en bankjes rond en in kleine parkjes - Gebruik van gezellige warme kleuren - Absoluut geen moskee erbij - Autoverkeer geen ruimte bieden - Open karakter van gebied behouden - Hoge toren bij het station - Cultureel centrum (bijv. bowlen, sporten, schilderen) voor jongeren en ouderen - Terrasjes bij het water - Geen discotheek - Speeltuin - Bestaande bomen laten staan, en zorgen voor aangename pleinen en parken met veel groen, bankjes en speelgelegenheden - Een opvallende hoogbouw is welkom, mits dat ook bijdraagt aan de voorzieningen en er genoeg parkeergelegenheid is - Laat het verkeer ondergronds gaan en zorg voor aangename en veilige wandelen fietsroutes. Met name een leuke boulevard is welkom, met terrassen e.d. - Recreatie op/in het water zou een aanwinst zijn - Hoogbouw met eigen karakter bij het station (als middelpunt) - Extra busverbindingen en ondergrondse garage, voor overstap functie mits het verkeer ondergronds gaat en er een volwaardig station met voorzieningen komt - een (veilige en mooie) tunnel is de beste optie voor meer groen en rust - Eindelijk een fijn station i.p.v. 2 perrons waar je wegwaait

- Lege woningen in WD-flats worden opgevuld met ‘lastige’ bewoners - Afvoerputje

Wonen, werken en leven - Een goed internetcafé - School- en kindertuinen weg - Ateliers voor kunstenaars en ambacht Werk/wonen onder een dak

Reacties uit de schetsboeken 17 september 23 september Gebouwen en pleinen Hoogbouw met uitzicht op zee? - Nog meer wind op deze locatie! - Nee, niet hoger als de bestaande bouw - Hoogbouw moet beperkt blijven - Met balkon - Kunst in de openbare ruimte! Meer aandacht! (mn. Station en onderdoorgang - Pannenkoekenhuis moet blijven, 3 meter verderop mag wel… Wonen op het water? - Oké, maar met regels en onderhoud - Wordt onbetaalbaar - Leuk, maar dan wel met wandelpad langs de kade met bankjes zodat omwonenden er kunnen recreëren o.a. - Huis van de toekomst! Wonen op niveau! - Nadenken bij het mengen van koop en huur. Géén gesubsidieerde woningen midden in een project bouwen. Als je die al hebt, dan aan de randen! Voorbeeld Nieuw Spoorwijk en ‘Het fort’ in de Schilderswijk (zie ook reactieformulier bewoner Spoorwijk) - Huurdersmentaliteit verschilt van kopersmentaliteit Vissen vanaf het balkon? - geen reacties Een brug moet mooi zijn? - Ja, maar wel functioneel - Voor voetgangers en fietsers - Niet voor rollator! Gebouwen moeten herkenbaar zijn (foto moskee) - Nee - Geen moskee Gezellige pleinen! - Waar laten we die? - Gras(velden), plantsoenen - Speelgelegenheid voor jonge en oudere kinderen - Past niet in de Knoop - Verkeerde doelgroep Wonen met de boot voor de deur? - Woningen te blokkerig, dozen Mooie kades om langs het water te lopen/zitten? - geen reacties

Spelen op binnenterreinen? - Gras! Kinderen spelen het liefst op veldjes! Bijzondere woongebouwen? - geen reacties Openbare ruimte voor iedereen? (foto van skaters) - Speel en sportgelegenheid voor de jeugd - Skatebaan, ok! Wintertijd een schaatsbaan. Speelruimten voor de (klein)kinderen! - Ik ben voor! (jeugd) - Jeugdhonk - Gras! - Maar wel schoonhouden Autovrije kades? - geen reacties Station en Verkeer Overkapping van het nieuwe station? - Goed idee - Wel criminaliteit bestrijden - Niet alleen overkappen, een volwaardig station met voorzieningen - Mooi idee - Totale overkapping ook niet nodig, wel meer beschutte plekken voor slecht weer. - Criminaliteit en onveilig gevoel ’s avonds Parkeren bovengrond? - Ja, of ondergronds - Liever ondergronds - Nee, ondergronds - Auto’s uit de straat, in garages - Nee, uit het zicht Stedelijke infrastructuur? - bij hoogbouw ook parken aanleggen met speelvoorzieningen, niet alleen beton! - Laat het doorgaande verkeer ondergronds gaan, zet het spoor op poten en creëer maximale ruimte voor woningbouw en recreatie - Wegen zo mogelijk ondergronds - Plaats maken voor groen Ruimtebesparend en servicegericht busstation! - Bussen door de Knoop Moerwijk zijn eigenlijk vrij leeg, zelfs in de spits, tram wordt veel vaker genomen. - Bussen zorgen voor relatief veel geluidsoverlast, ik hoor bus 26 altijd langskomen, stoppen en weer wegrijden. Dus geen toename van de geluidsoverlast a.u.b.. - Concentreer op trein en tram, deze zijn ‘schoner’ - Niet nog meer bussen, niet nodig De nieuwe stationstoegang?

-

Ja Overdekt station Liften nu werken niet goed: roltrap! Geweldig Fijn Beter als er meer en vriendelijker ogende ingangen komen ipv deze betonblok Ziet er mooi uit, open en overzichtelijk

Een voetgangersbrug over het Hildebrandplein - Liever een verdiepte verkeersader, net zoals in R’dam - Meer groene stroken erover en zitjes - Nee, geen trappen/liften e.d. voor voetgangers/fietsers (= barrière) ; beloon milieuvriendelijk voortbewegen, druk autoverkeer onder de grond - Auto’s in een tunnel, lokaal verkeer en fietsers/voetgangers bovengronds. Goed voor de doorstroom en geen lawaai. - Weg verdiepen! - Geen trappen, er wonen veel ouderen Hoogbouw bij station? - Goed idee - Geen goed idee, te weinig mogelijkheden voor speelvoorzieningen - Alleen mits er genoeg parkeervoorzieningen zijn. Kwalitatief goede woonvoorzieningen is goed voor de wijk - Beperkte hoogbouw - Geen hoogbouw Een veilige oversteekplaats? - Ja! Ook voor fietsen bromverkeer (niet eindeloos omrijden) - Meenemen over de verdiepte verkeersader, dus eroverheen - Snel verkeer ondergronds, net als bij Den Haag centraal - Ja, voor voetgangers en fietsers! - Auto’s ondergronds, fietsers en voetgangers zijn dan veiliger - Tunnel voor de auto’s/ doorgaand verkeer - Albend…thijmstraat wordt ook als snelweg gebruikt trouwens…

Goede -

langzaamverkeer verbindingen Vanzelfsprekend Is hard nodig Ja, meer veilige fietspaden

Het nieuwe parkeren, in het zicht of uit het zicht? - Overdekt station met P (boven of onder) - Lelijk! Uit het zicht - Erg lelijk - Uit het zicht (2x) Doorgaand verkeer onder de grond is dé oplossing? - Geweldig - Super, prachtwijk geld goed besteed! - Ja!!! Kijk maar naar Den Haag Centraal en omgeving - Ja, dit is de beste oplossing

Fietsenstalling en verhuur bij station Moerwijk? - Geen mening, lijkt me wel goed - Goed plan, kunnen mensen op de fiets de stad in. - Ja Met de greenwheels boodschappen doen? - Jawel - Absoluut In volle vaart met de watertaxi? - Leuk! - Mooie attractie Duurzaam en veilig Goed en efficiënt gebruik van de ruimte! - Voor Gebruik van duurzame materialen? - Voor - Toezicht door gemeente tijdens de bouw op kwaliteit en dat het gebouw op de goedgekeurde tekeningen lijkt - Parkeernorm/op/woning - Gescheiden rioolstelsel voor grijs gebied - Hergebruik van regenwater (o.a. toilet, wasmachine, vaatwasser enz.). Duitsland is op dit gebied veel verder. o Regenafvoer van dak gescheiden van balkons waar gewoond wordt (controle op de aansluitingen, dit ter voorkoming dat het misgaat) Groene uitstraling! - Voor - Heel belangrijk - Behoud de bomen en het pannenkoekenhuis! Groene uitstraling. - Leg het verkeer ondergronds, maak groen net als bij Den Haag CS - Sportvelden en parken in de wijk, groene uitstraling Afvalscheiding? - Onder de grond! - Zwerfafval aanpakken - Er wordt veel zwerfafval gedumpt, of gewoon uit het raam gegooid!! - Zwerfafval! - Ondergrondse vuilverzameling ín de gebouwen Genieten van groen en rust? - mee eens - Belangrijk veel bankjes in het groen - Waar komen die plekken? Niet langs de wegen, zorg voor weids uitzicht, zonder verkeerslawaai en uitstoot van verkeer. - Rust? Nu lawaaiige bussen voor de deur en vervang deze door stille OV-vormen - Ondergronds parkeren

Zwemmen in de Laak! - Goed! - Schoon water natuurlijk! - Zorg eens in Den Haag voor een normaal zwembad. Zuiderpark overgenomen door de Marokkanen! - Waar dan? Er liggen boten en verkeerswegen langs het water. Is er nu niet een zwemverbod? Zonnewarmte? - Heel goed! - Verplicht zonnepanelen en natuurlijk isolatiematerialen Kunst -

of…? Véél! Atelierwoningen moeten blijven! Kunstenaars inschakelen bij ontwerpen masterplan Als het mooi is en kleurrijk, niet abstract Niet opgedrongen, smaken verschillen!

Meer groen in Knoop Moerwijk? - Ja, zoveel mogelijk op creatieve plaatsen (behouden oude bomen, zeker!) - Er is al genoeg groen, meer hoeft niet - Genoeg groen maar laat het wel blijven bestaan - Laat bestaand groen staan, zorg voor groene stroken tussen de gebouwen en langs fietsen wandelroutes Water biedt veel mogelijkheden! - Sport, recreatie etc. - Terras met uitzicht Hergebruik bestaande gebouwen? - Ja graag! - Tyltylschool behouden! - Materialen Een gezellige tunnel? - Een tunnel is niet gezellig!! - Tunnel met licht en lucht: ok! - Nee, onveilig - Dit is erg benauwend en niet aantrekkelijk. - Langzaam verkeer bovengronds Geeft -

u dit een veilig gevoel? Veel licht, overal! En sfeerverlichting Geen hoge bossages, afvalbakken en hier en daar een (mooi, stevig) bankje Goede verlichting, belangrijk voor het onveilige gevoel Beter maken dan dat het nu is

Voelt u zich veilig op straat? - Nee (3x) - Ik wil wel cameratoezicht

-

De onveiligste plek is op de perrons van de NS. Zet kaartjesautomaat beneden neer (nieuwe automaten). Maak het geheel veilig en overzichtelijk Mentaliteit moet ook veranderen Bankje in het park, aan het water. Met prullenbak! Helemaal niet, vooral de hele Erasmusweg is een grote racebaan. Ik zou rijk worden van alle boetes, zoveel ze daar door rood rijden!

Algemene opmerkingen: - Onze ideeën moeten absoluut gehoord worden! - Sociale veiligheid is er niet! Schikbarend! - Zonnepanelen - Regenwater hergebruiken - Windmolen - Aardwarmte - Groene daken - Hergebruik materialen - Isolatie 3 km/m2 - Letten op geluid en fijnstof Wonen, werken en leven Strand Moerwijk? - Ja, leuk plan - Bewoners spoorwijk: o Station verbeteren o Trappen lastig o Liften doen het vaak niet o Geen overkapping o Geen kiosk o Drempels zijn gevaarlijk o Winkels zijn niet nodig. Komt AH o Let op sociale veiligheid, straatmeubilair wordt gesloopt Een eigen festival? - leuk Publiekstrekker? - geen reacties Met de boot op excursie? - Ja, rondvaarten schijnen ‘in’ te zijn Voor uw dagelijkse boodschappen? - geen reacties Er is kermis in de Knoop? - Kijk nu naar criminaliteit en vandalisme - Stapelwoningen klinkt in Den Haag vooral als goedkoop/achterstand/grote gezinnen in een klein flatje die niet veel kunnen betalen. - Op de kermis dus jaloezie/afgunst: is dit sociaal? Een grote publiekstrekker is goed voor Knoop Moerwijk?

-

Wat is nou je doel? Wonen of kunst/cultuur?

Zorgvoorzieningen zijn essentieel! - Ja, graag bejaardentehuizen Thuiswerken - Mooi bestemmingsplan voor hoogbouw naast station Moerwijk: flexibele werkplek Voorzieningen horen bij bijzondere gebouwen? - geen reacties Sport past in Knoop Moerwijk? - Voor achterstand/minder bedeelde mensen belangrijk te denken aan parken om te kunnen wandelen/hardlopen, fietsen; vooral ‘gratis’ beweging. - Voor jongeren zijn de voetbalpunten onmisbaar; altijd bezet momenteel. - Voor kinderen natuurlijk de speeltuin; nieuw Spoorwijk doet het nu al bijna 5 jaar zonder speeltuin!! - Fit for Free! (fitnesscentrum) Ruimte voor kunst en cultuur? - Ja graag Ruimte voor religie? - Zonder gegalm graag

Reactieformulieren Knoop Moerwijk Samenspraakbijeenkomst 17 september 2008 NB:

groene tekst: ook bestemd voor stadsdeelkantoor Oranje tekst: bestemd voor Moerwijk Oost ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Milieu en verkeer Blijkens rapportage (2004) was de fijnstof meting tussen Veluweplein & Ersamusweg gevaarlijk hoog. Hoe wordt dit ‘aangepakt’ in uw masterplan? Sociale veiligheid Na 32 jaar ervaring (ook als ex-politieman) is m.i. Moerwijk steeds ONVEILIGER!! -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Duurzaam en veilig In de nota staat bij de doelen en ambities niets vermeld m.b.t. fijnstof, verkeerslawaai en gezondheid. We wonen in een gebied waarvan bekend is dat de waarden nu al te hoog en schadelijk zijn. De beste oplossing is het aanleggen van een tunnel voor een goed binnenshuis- en buitenklimaat. De prognose en verwachtingen zijn dat de verkeersdruk alleen maar toeneemt en dat op de lange termijn een tunnel alsnog nodig is. Dit staat ook in de Nota. Tevens moet naast de uitstoot ook het lawaai worden aangepakt. Graag ontvang ik een kopie van de Nota Knoop Moerwijk, een geluidskaart en gegevens mbt de huidige (fijnstof) uitstoot. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Van mij mag Moerwijk blijven zoals die is, rustig en groen met betaalbare woningen. Er zou wel iets gedaan kunnen worden aan het zwerfvuil; ondergrondse containers lijkt me prima. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Nederland wat is hier aan de hand Als dat zo moet doorgaan is Nederland van de baan Het is niet fijn Om een Nederlander te zijn En te wonen De regering zal zijn eigen zelf nog eens tegen komen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Koop- en sociale huurwoningen niet mengen: indien wel, dan niet middel in het project, maar aan de randen. Als eigenaar van een woning in een ‘gemengd’ project ondervind ik al 4 jaar overlast. Geen sociale huur met subsidie, maar aan anderen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Verbeter de doorstroming vanaf station Moerwijk- naar de Gouveneurlaan: dààr willen de mensen naartoe. Probeer niet met planologische oplossingen. Het verkeer een andere kant op te sturen zoals nu het geval is. Dit geeft chaos en sluipverkeer.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik haal boodschappen bij Albert Heijn. Mijn moeder woont dicht bij het Heeswijkplein. C 1000 is ronduit een smerige winkel, vaak bedorven producten. Ik vind dat hier verandering in moet komen. Ook het openbaar vervoer lijn 16 vind ik slecht. Vaak lang wachten op de tram. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Een plan kan slechts serieus zijn als er ook verkeersoplossingen zijn. Dus: Er moeten meer varianten van de poort bestudeerd worden! Waar gaat de ambulance rijden? Waar ontsluit de Troelstrakade? Hoe kan iedereen naar de Gouverneurlaan? Maar vaststaand feit: zonder directe doorstroming Erasmusweg- Neherkade is elk plan een slecht plan! -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Er wordt niet aan woonzorg woningen gedacht want straks komen er nog veel meer ouderen dus daar moet ook aan worden gedacht. En niet alleen aan dure huizen bouwen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Zoals door een der toehoorders is opgemerkt; het hele plan is bedoeld om het autoverkeer (infrastructuur) te VERBETEREN!!! Dit moet en kan ‘DUURZAAM’ worden gerealiseerd. Dus, rekening houden met alle milieu- en gezondheidsaspecten. Tunnelen, graag!! Anders niet. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Graag creatieve woningen. Lichte en zelf in te delen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bij eventuele plannen voor nieuwe pleinen, graag rekening houden met het fenomeen ‘hangplekken’. Dit moeten we zien te voorkomen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Geen winkels nodig, hebben we genoeg. Openbaar vervoer is nu al heel goed. Absoluut geen behoefte aan nog meer vervuilend verkeer als het een makkelijke doorgaandeweg wordt, komt er zeker meer verkeer. Betaalbare huurwoningen met lift voor ouderen! -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1. De veiligheid in het Willem Dreespark verbeteren. De verlichting aan het pad langs het spoor (is van de gemeente is bar slecht) 2. De woonboten nemen de hele stoep in beslag, je kunt er niet meer lopen. De woonboten liggen langs het Willem Dreespark. 3. Blijf wel van de 3 flats van het Willem Dreesoark af. Het moet blijven! --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bij de woonboten teveel ruimte ingenomen dus geen vrije doorgang voor voetgangers. Meer verlichting bij voetpad vanaf spoortunnel. Willem Dreespark moet blijven mensen hebben slapeloze nachten, willen wat zekerheid. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Graag handen af van het Willem Dreespark, geen sloop AUB. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Suggestie: Creëer in het gebied van het tram/busstation een ingang naar het treinstation. Gelegen aan dit gebied ‘het stationsplein’ kan op de plaats van de oude brandweerkazerne een centrum verrijzen van alle wijkvoorzieningen. Te weten: - een basisschool met multifunctionele ruimte (verenigingen in de avonden) - na- en voorschoolse opvang - kinderopvang - wijkcentrum - bibliotheek - medische voorzieningen op wijkniveau, schoolarts, tandarts, huisarts - logopediepraktijken - sportverenigingen die in de avonden gebruik kunnen maken van de schoolgymzaal - gezinsbegeleiding- instellingen - jongerenwerk -etc. etc. Door de voorzieningen onder één paraplu te plaatsen krijg je kans om de dan expliciet gecreëerde multifunctionele ruimtes breed in te zetten. Daardoor krijg je overdag en ’s avonds gebruik van de gebouwen en ontstaan er geen ‘dode stille’ terreinen in de avonduren. Door deze gebouwen richting brandweerkazerne te trekken, is er kans om de kruising Erasmusweg richting viaduct Gouverneurlaan als een stationsplein in te richten. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik ben geïnteresseerd in een functie die dicht bij huis. Liefst kantoorbaantje of dienstverlening. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wat gebeurt er met het Heeswijkplein, blijven de bomen staan? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Een heel mooi project, maar mag beslist geen prestige project zijn. Dat er iets aan Moerwijk moet gebeuren is zeker noodzaak. Maar zo rigoureus? Met de daaraan komende kosten terwijl de leefbaarheid van de mens op het ogenblik wordt vergeten. Met name de zorg waar geen geld voor is. Zorg ook voor het behoud van de zo broodnodige groenstroken die er nu zijn. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Reactieformulieren Knoop Moerwijk Samenspraakbijeenkomst 23 september 2008

Poort verlichting Poort van Potgieterstraat t/m Amazonestraat, is al lang stuk dus brand al maanden niet, kan dat gemaakt worden? In de Amazonestraat is het erg donker. Doe er wat aan!! -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Atelierwoningen noodzakelijk voor een optimaal leefklimaat. Eigen kunstenaars inschakelen bij vormgeving. Gezondheid primair voor plan verkeer onder de grond. Leefbaarheid: groenstrook en recreatief gebruik van het water met name riviertje Laak zichtbaar maken. Veiligheid op het station. Schijnoplossingen is het goedkoopste, maar fout. Drastische maatregelen als torens aan het water en verkeer ondergronds is beter. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Behoud van atelierwoningen of een andere plaats in een van de nieuwe woningen. Gebruik van kunstenaars met het plan voor oppimpen van de wijk. Veel groen. Behoud pannenkoekhuis. Geen horeca. Winkels. Kruispunt onder de grond Erasmus/Troelstra. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Aandachtspunten: - veiligheid - leefbaarheid - bedrijvigheid - integratie wonen aan het water Behoud van karakter van het gebied, zorgen voor relatie tussen groen en bebouwing. Behoud van kunstenaarswoningen binnen het gebied. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wordt er in deze nieuwbouw (+ 2500 woningen) gedacht aan 55+ (aanleun)woningen? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wellicht is het beter, als alle plannen doorgang hebben gevonden, om het Willem Dreespark dan in te delen bij stadsdeel ‘Laak’ ipv bij ‘Escamp’. Stadsdeel ‘Laak’ heeft meer geld beschikbaar, waardoor het beter wordt onderhouden. Het is dan niet meer zo rommelig omdat het thans niet wordt onderhouden. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Kunst in openbare ruimte - kunstobjecten in de omgeving+graffiti - wijk-media atelier - plaats aldaar bijv. sociale sofa’s - wijkkunst werkplaats/broedplaats

- laat bewoners een kunstobject ontwerpen - kunstwinkel Wonen Gezien het vele water in de omgeving is het fenomeen van de drijvende woningen een goede optie. Dit als vervanging van de vaak verpauperde woonboten en aanlegplaatsen. Beeld bepalend gebouw In dit multifunctionele bouwwerk kunnen dingen worden samengebracht, zoals Hotel ,wonen, flexwerkplekken, kunstenaarsateliers, winkels, business center, internetcafé etc. Ook: bioscoop, theater, livemuziek etc. Leisure/sport Sportgelegenheid integreren met het Moerwijk station. Kunst Het winkelpand in het viaduct gebruiken voor kunstenaars met een atelier+ tentoonstellingsruimte Wijkeconomie Meer winkels op/in het viaduct Horeca Meer restaurants en cafés rondom de Knoop Moerwijk. Pannenkoekenhuis handhaven. Het winkelpand in het viaduct in gebruik nemen als alternatief, waarbij gebruik wordt gemaakt van delen van het pannenkoekenhuis. Verkeer Inderdaad zal ook het Hildebrandtplein moeten worden aangepakt. Vandaar uit gaat er ook verkeer naar de Knoop Moerwijk. Viaduct als Entree Haagse Poort Laat het viaduct lijken op een soort van welkomstpoort. Kunstenaars en architecten kunnen iets bedenken waardoor het viaduct op een poort gaat lijken. Op deze poort staat dan bijv. Welkom in Spoorwijk. Oppimpen van het spoorviaduct Het viaduct ziet er nu niet echt aantrekkelijk uit. Schakel bijv. het duo www.berkmanjanssens.nl in.

Inspraaktraject Knoop Moerwijk Enquête onder betrokkenen

drs. E.C.M. Wendrich oktober 2008 een onderzoek in opdracht van de gemeente Den Haag

Onderzoeker

Liesbeth Wendrich

Projectleider

Jolanda Verdurmen

Opdrachtgever

Gemeente Den Haag

Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de auteurs vermenigvuldigd worden. Deze uitgave mag wel geheel of gedeeltelijk geciteerd worden, mits de auteurs daarbij vermeld worden en mits er geen wijzigingen in het geciteerde zijn aangebracht.

BOOM, Rotterdam, oktober 2008 Wendrich, E.C.M. Bureau Onderzoek Op Maat (BOOM) Groot Handelsgebouw Conradstraat 18 Unit E7.169 Postbus 29027 3001 GA Rotterdam telefoon: 010 403 03 80 fax: 010 403 03 81 e-mail: [email protected] internet: www.boom-onderzoek.nl

Inhoudsopgave 1

Inleiding 1.1 1.2

2

Aanleiding voor het onderzoek Onderzoeksopzet

Uitkomsten enquête 2.1 Wonen, werken en leven in Knoop Moerwijk 2.1.1 Aantrekkelijker gebied 2.1.2 Voorzieningen in het gebied 2.2 Gebouwen en pleinen in Knoop Moerwijk 2.3 Duurzaam en veilig 2.3.1 Groen in Knoop Moerwijk 2.3.2 Water in Knoop Moerwijk 2.4 Het station en het verkeer in het gebied 2.4.1 Verkeer in Knoop Moerwijk 2.3.2 Het station Moerwijk

3

Samenvatting

Bijlage

Antwoorden open vragen

1 1 1

3 3 3 4 5 6 6 7 8 8 9

11 13

Inspraaktraject Knoop Moerwijk, enquête onder betrokkenen

1

Inleiding

1.1

Aanleiding voor het onderzoek

1

Met de Structuurvisie 2020, Wereldstad aan Zee heeft Den Haag een ambitieuze toekomstvisie neergezet. Een attractieve stad voor bewoners, bezoekers, werknemers en bedrijven, met een gevarieerd aanbod aan woon- en werkmilieus, voorzieningen, cultuur en recreatie. Bereikbaarheid van de stad is hierbij een zeer belangrijk thema. Knoop Moerwijk speelt hierbij een belangrijke rol en moet binnen het nieuwe centrumgebied van Den Haag een schakelfunctie vervullen tussen het centrum en de omringende wijken. Voor het gebied Knoop Moerwijk is een uitgebreide inventarisatie en analyse verricht. Er zijn onder andere veel gesprekken gevoerd met stakeholders. Op basis hiervan is een visie ontwikkeld, met daarbinnen vier varianten. De gemeente Den Haag heeft onder bewoners en gebruikers van dit gebied hierover een enquête laten afnemen. In deze rapportage worden de uitkomsten hiervan weergegeven.

1.2 Onderzoeksopzet Er is op twee manieren informatie verzameld, namelijk door het afnemen van straatenquêtes in het gebied en door middel van een enquête op internet. Straatenquêtes Knoop Moerwijk ligt aan de rand van het centrum van Den Haag en de rand van het voormalige havengebied Laakhavens, maar ook aan de rand van de woonwijken Spoorwijk en Den Haag Zuidwest. Dwars door dit gebied lopen drie forse barrières: de spoordijk, het Laakkanaal en de Erasmusweg-Neherkade. Binnen een straal van 1km rond station Moerwijk staan ongeveer 13.800 woningen. In en rondom het gebied is het werken voornamelijk onder te brengen in groot- en kleinschalige bedrijvigheid, verspreid dan wel geclusterd op een bedrijventerrein. Rondom het gebied ligt een aantal voorzieningen met een verzorgingsgebied op verschillende schaalniveaus. In september 2008 zijn in het gebied 123 enquêtes afgenomen op het station Moerwijk en in een winkelstraat in de omgeving. Het afnemen van de enquêtes vond plaats op verschillende momenten. Op het station Moerwijk (zowel bij de ingang van het station als de tramhalte) op dinsdag van 7.30 tot 9.30 uur en op donderdag van 16.30 tot 18.30 uur, in de winkelstraat op zaterdag van 13.30 tot 16.00 uur. Op elk van de drie locaties zijn ongeveer 40 mensen geïnterviewd. Internetenquête In de periode dat de straatenquêtes werden afgenomen kregen burgers ook gelegenheid om hun mening te geven via een internetenquête. Hiervan werden burgers op de hoogte gesteld via de media. Er hebben 19 mensen via de internetenquête gereageerd.

2

Bureau Onderzoek Op Maat

Tabel 1.1: Kenmerken respondenten Straatenquête

Internetenquête

Geslacht man vrouw

50% 50%

68% 32%

Leeftijd tot 25 jaar 25 tot 30 jaar 30 tot 40 jaar 40 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 en ouder

32% 17% 17% 20% 7% 7%

27% 53% 13% 7%

Doelgroep woont in het gebied werkt in het gebied passant

70% 16% 14%

72% 28%

123

19

Totaal (N= )

Van de mensen die op straat zijn geënquêteerd woont een groot deel (70%) in het gebied. Er zijn net zoveel vrouwen als mannen geïnterviewd. Er zijn bij de straatenquête veel jonge mensen geïnterviewd, eenderde is jonger dan 25 jaar en ook nog 17% is tussen de 25 en 30 jaar. Bij het station en de tramhalte zijn meer jonge mensen geïnterviewd dan in de winkelstraat. Bij de internetenquête hebben meer mannen gereageerd (68%), zij zijn allemaal ouder dan 30 jaar en het grootste deel is tussen de 40 en de 55 jaar. Driekwart woont in het gebied. Vragenlijst De vragenlijst is opgesteld in overleg met de opdrachtgever. De vragenlijst beslaat 6-A4 en bestaat voornamelijk uit gesloten vragen. Dezelfde enquête die op straat werd afgenomen, is ook (enigszins aangepast) op internet geplaatst. De gemeente Den Haag heeft hiervoor zorg gedragen. Leeswijzer In de rapportage zal aandacht worden besteed aan de verschillende onderwerpen zoals deze in de vragenlijst zijn opgenomen. Tevens zal worden bekeken of er een verschil is in mening tussen verschillende geïnterviewde doelgroepen (bewoner, werkzaam in het gebied, passant). De toelichtingen die de respondenten hebben gegeven zijn in een bijlage opgenomen.


2

Uitkomsten enquête

2.1

Wonen, werken en leven in Knoop Moerwijk

2.1.1

Aantrekkelijker gebied

3

Er is gevraagd of mensen denken dat het gebied aantrekkelijker wordt door het bouwen van andere woningen, of dat het een verrijking is voor het gebied als er andere mensen komen wonen (bijvoorbeeld gezinnen of juist jongeren). Figuur 2.1 Aantrekkelijker door andere woningen of groepen mensen door andere woningen bij te bouwen

21%

69%

als er andere groepen mensen komen wonen

26%

63%

ja

nee

10%

11%

weet niet

Ruim tweederde van de mensen denkt dat het gebied aantrekkelijker wordt als er andere woningen worden gebouwd. Ook tweederde denkt dat het een verrijking is voor het gebied als er andere grepen mensen komen wonen. Verschillen doelgroepen Er is gekeken of er een verschil in mening is tussen bewoners, werkenden in het gebied of passanten. Het blijkt dat bewoners van het gebied minder vaak vinden dat andere groepen mensen voor een verrijking kunnen zorgen dan mensen die in het gebied werken of die er als passant zijn aangetroffen. Van de bewoners denkt de helft (56%) dat andere groepen mensen een verrijking zouden zijn. Van de werkenden denkt 85% dat dit het geval is. Voorkeur woningsoort Aan de mensen die vonden dat het gebied aantrekkelijker zou worden door andere woningen is gevraagd welk soort woningen er volgens hen meer gebouwd moet worden in het gebied. In de onderstaande tabel zijn de antwoorden weergegeven, waarbij is gepercenteerd op het totaal aantal respondenten. Tabel 2.1 Voorkeur woningsoort (% van het totaal aantal respondenten, N=142) meer eengezinswoningen (laagbouw) een mix van hoog- en laagbouw meer appartementen (hoogbouw)

35% 22% 6%

Eenderde van de mensen denkt dat het gebied aantrekkelijker wordt door het bouwen van meer eengezinswoningen. Een vijfde van alle respondenten denkt dat Knoop Moerwijk aantrekkelijker wordt door een mix van hoogbouw en laagbouw.

4


Voorkeur groepen mensen Aan de mensen die vinden dat het gebied aantrekkelijker wordt door andere groepen mensen is gevraagd om welke andere groepen het gaat. In de onderstaande tabel zijn de antwoorden weergegeven, waarbij is gepercenteerd op het totaal aantal respondenten. Tabel 2.2 Welke groepen mensen verrijken het gebied (% op totaal, N=142) gezinnen jongeren en studenten senioren andere culturen

42% 29% 12% 4%

Tweevijfde (42%) van de respondenten denkt dat het gebied verrijkt als er meer gezinnen komen wonen, ruim een kwart (29%) denkt dat jongeren en studenten voor een verrijking zorgen.

2.1.2

Voorzieningen in het gebied

Er is tevens gevraagd of men vindt dat er meer voorzieningen moeten komen in het gebied en of er voldoende voorzieningen zijn voor ondernemers. Figuur 2.2 Behoefte aan meer voorzieningen in het gebied behoefte aan meer voorzieningen voldoende voorzieningen ondernemers

77%

33% ja

16%

22%

8%

45%

nee

weet niet

Driekwart (77%) van de mensen heeft behoefte aan meer voorzieningen. Eenderde (33%) vindt dat er voldoende voorzieningen voor ondernemers zijn en 22% vindt dat dit niet het geval is. Bijna de helft (45%) van de mensen kon deze vraag niet beantwoorden. Mensen konden aangeven aan welke voorzieningen zij behoefte hebben. Tabel 2.3 Welke voorzieningen moeten in het gebied komen (% op totaal, N=142) Winkels Sociaal-maatschappelijke voorzieningen (b.v. buurthuis of bibliotheek) Scholen/onderwijsinstellingen Horeca Speelplekken / speeltuin Medische voorzieningen Sportschool / sportvereniging

53% 20% 15% 13% 7% 4% 2%

De helft (53%) van de respondenten heeft behoefte aan meer winkels in het gebied. Eenvijfde heeft meer behoefte aan sociaal maatschappelijke voorzieningen, zoals bibliotheek of buurthuis. Ook nog redelijk vaak genoemd zijn scholen (15%) en horeca (13%). Wat betreft de voorzieningen voor ondernemers worden genoemd: meer woon-werkmogelijkheden, meer gemeenschappelijke voorzieningen en betere parkeermogelijkheden (allen door 11% genoemd).


5

Tevens is gevraagd of men het belangrijk vindt dat er in het gebied een cultureel centrum is voor bijvoorbeeld exposities, theater of dans. Tweederde van de mensen (64%) vindt het belangrijk dat er in het gebied een cultureel centrum is, een kwart vindt het niet belangrijk. De overige mensen hebben hierover geen mening. Tot slot konden mensen nog andere suggesties noemen waardoor het plezieriger wonen, werken en leven is in het gebied. De meest genoemde suggesties zijn meer voorzieningen voor de jeugd, meer winkels en iets doen aan de sociale samenhang in de wijk. Zie voor alle antwoorden de bijlage met toelichtingen.

2.2

Gebouwen en pleinen in Knoop Moerwijk

Gebouwen kunnen een bepaald karakter uitstralen. Mensen konden reageren op de vragen of zij vinden dat de gebouwen in het gebied een stoer en stevig karakter moeten uitstralen, een groen en duurzaam karakter of een modern en licht karakter. Figuur 2.3 Welk karakter moeten gebouwen in het gebied uitstralen

modern en licht

61%

51%

groen en duurzaam

stoer en stevig

28%

11%

33%

20%

16%

61%

ja

19%

nee

weet niet

Mensen geven de voorkeur aan een modern en licht karakter voor de gebouwen. Ook nog de helft vindt een duurzaam en groen karakter een goede uitstraling. Stevig en stoer trekt weinig mensen aan, 61% vindt dat dit niet het karakter moet zijn van de gebouwen in het gebied. Er is gevraagd of men tevreden is over de inrichting van de straten en pleinen in het gebied. Figuur 2.4 Inrichting straten en pleinen

47%

(heel) tevreden 11%

neutraal

37%

(heel) ontevreden 5%

weet niet 0%

20%

40%

60%

80%

100%

De helft van de mensen is tevreden over de inrichting van de straten en de pleinen, maar ook ruim eenderde is hierover niet tevreden.

6


Verbeterpunten straten en pleinen Mensen konden verbeterpunten noemen voor de inrichting van straten en pleinen. Er worden veel suggesties gedaan op het gebied van verkeer, inrichting van pleinen en algemeen straatbeeld. Ook noemen veel mensen meer speelmogelijkheden en recreatieve activiteiten. Zie voor een volledig overzicht van de antwoorden de bijlage. Plekken voor specifieke doelgroepen Er is gevraagd of men het belangrijk vindt dat er plekken komen specifiek voor jonge kinderen, voor iets oudere kinderen, voor jeugd boven de 12 jaar en voor ouderen. Figuur 2.5 Plekken voor specifieke doelgroepen: belangrijk 84%

kinderen tot 8 jaar

9%

81%

kinderen 8 - 12 jaar

jongeren (12 +)

10%

75%

16%

61%

ouderen ja

18% nee

8%

9%

9%

21% weet niet

De meerderheid van de ondervraagden vindt het belangrijk dat er speelplekken komen voor kinderen en jongeren. Plekken specifiek voor ouderen vinden iets minder mensen belangrijk, maar nog steeds vindt een meerderheid (61%) het wel belangrijk. Er is een relatief groot deel (21%) dat bij deze vraag geen antwoord heeft gegeven. Met name passanten hebben vaker geen mening bij deze vragen.

2.3

Duurzaam en veilig

2.3.1

Groen in Knoop Moerwijk

Er is gevraagd hoe belangrijk men de aanwezigheid van groen vindt in het gebied. Hieruit blijkt dat bijna alle ondervraagden dit belangrijk vinden. Tweevijfde (41%) vindt het heel belangrijk en 54% vindt het belangrijk. Een klein deel (4%) staat er neutraal tegenover, en geen enkele persoon vindt het niet belangrijk. Vervolgens kon men aangeven aan welk soort groen men de voorkeur geeft. Mensen mochten hierbij maar één antwoord geven. Tabel 2.4 Voorkeur soort 'groen' Een groot park midden in de wijk Een parkje of gemeenschappelijke tuin dicht bij mijn woning 'Wild' groen (met een minder aangelegd karakter) Een eigen tuin

36% 23% 21% 8%


7

Eenderde van de ondervraagden (36%) geeft de voorkeur aan een groot park midden in de wijk, een kwart (23%) aan een parkje of gemeenschappelijke tuin bij de woning en 21% aan meer 'wild' groen in de wijk.

2.3.2

Water in Knoop Moerwijk

Er is gevraagd welke functies de kades in het gebied moeten krijgen. Mensen mochten daarbij meerdere antwoorden geven. Tabel 2.5 Functies kades Publieke ontmoetingsplaats (om te zitten en te flaneren) Horeca en functies die meer levendigheid brengen Steiger/haventje Wonen Zo laten als het nu is

44% 32% 16% 12% 6%

Bijna de helft van de mensen (44%) vindt dat de kades met name een publieke ontmoetingsplaats moeten zijn, een plek waar je kunt zitten en flaneren. Ook een horeca functie en meer levendigheid op de kades wordt door veel mensen genoemd. Andere functies die zijn genoemd, zijn wonen en een steiger of haventje. Een klein deel (6%) wil het laten zoals het is. Een kwart van de ondervraagden had over dit onderwerp geen ideeën. Over het water in het gebied is ook gevraagd of men het leuk zou vinden: • als er op het water gevaren kon worden; • als er evenementen plaats zouden vinden; • om er aan te wonen; • om er in te zwemmen. Figuur 2.6 Wat zou men leuk vinden aan het water in het gebied 69%

evenementen

61%

varen op water

wonen

zwemmen

18%

25%

56%

23%

27%

59% ja

13%

nee

14%

18%

18% weet niet

De meeste mensen vinden het leuk als er evenementen op het water worden georganiseerd of als men er op kan varen. Aan het water wonen vindt de helft van de ondervraagden leuk. Erin zwemmen zou slechts 22% leuk vinden, voor het grootste deel van de mensen hoeft dat niet. Suggesties Tot slot kon men andere suggesties noemen over de toekomst van het water en het groen in het gebied. De meest genoemde suggestie was dat het schoner moet en dat er meer onderhoud nodig is. Daarnaast hadden mensen hele concrete ideeën zoals: watertaxi (net als in Rotterdam), mooie

8


waterpartij (fontein) zoals in Rome, een oud koffiehuis aan het water, een partyboot, een zwembad en meer horeca. Ook had iemand het idee om het hemelwater te hergebruiken en meer ecologisch om te gaan met het water. Zie voor een volledig overzicht van de antwoorden de bijlage.

2.4

Het station en het verkeer in het gebied

2.4.1

Verkeer in Knoop Moerwijk

Mensen konden aangeven of zij tevreden zijn over de parkeermogelijkheden, met de fietsen wandelroutes en met het openbaar vervoer. Figuur 2.7 Tevredenheid met het verkeer in Knoop Moerwijk Tevredenheid parkeermogelijkheden

34%

9%

39%

18%

Tevredenheid routes

61%

9%

23%

6%

Tevredenheid OV

61%

10%

22%

7%

(heel) tevreden

neutraal

(heel) ontevreden

weet niet

Eenderde van de mensen (34%) is tevreden over de parkeermogelijkheden in het gebied, maar twee op de vijf mensen (39%) is ontevreden. Tweederde van de ondervraagden is tevreden over de routes voor fietsers en voetgangers in het gebied. Een kwart is niet tevreden. Tweederde van de ondervraagden (61%) is tevreden over het openbaar vervoer in het gebied. Een vijfde is niet tevreden. Verbeterpunten verkeer Mensen konden bij alledrie de onderwerpen verbeterpunten noemen. Parkeermogelijkheden: De meeste mensen geven aan dat er meer parkeerplaatsen moeten komen. Zie de bijlage voor een volledig overzicht van de antwoorden. Fiets- en voetgangersroutes: De meest genoemde verbeterpunten zijn veiligere routes (30%) en mooiere routes (24%). Zie ook tabel 2.6. Tabel 2.6 Verbeterpunten fietsen voetgangersroutes Veiligere routes Mooiere en betere routes Meer routes naar de omliggende wijken Kortere routes Meer voetpaden Betere verlichting Onderhoud (verzakkingen, gaten, onkruid, etc.)

30% 24% 8% 4% 1% 1% 1%


9

Openbaar vervoer: Mensen willen voornamelijk betere overstapmogelijkheden (door 15% genoemd). Daarnaast wordt het meest genoemd 'meer bestemmingen kunnen bereiken die ver weg liggen' (8%). Zie ook tabel 2.7. Tabel 2.7 Verbeterpunten openbaar vervoer Betere overstapmogelijkheden Meer bestemmingen kunnen bereiken die ver weg liggen Op tijd rijden van het openbaar vervoer Meer bestemmingen kunnen bereiken die dichtbij liggen Andere vervoersmogelijkheden (taxistand, Tuk-Tuk stand) Meer bussen Meer trams

2.3.2

15% 8% 6% 5% 5% 5% 4%

Het station Moerwijk

Met betrekking tot het station Moerwijk zijn er vijf stellingen voorgelegd waarop mensen konden reageren. De stellingen luiden: • Station Moerwijk moet meer voorzieningen krijgen (zoals een kiosk, drogist etc.) • Station Moerwijk moet veiliger worden • Station Moerwijk kan een stuk comfortabeler • Station Moerwijk moet een P+R terrein krijgen • Station Moerwijk moet een herkenbare ingang krijgen Figuur 2.8 Stellingen station Moerwijk. 79%

comfortabeler

7%

77%

meer voorzieningen

3%

6% 14%

8% 6%

veiliger

73%

6%

13%

9%

herkenbare ingang

71%

8%

12%

9%

P+R

55% (helemaal) eens

11% neutraal

13%

(helemaal) oneens

20% weet niet

Station Moerwijk kan volgens driekwart van de ondervraagden een stuk comfortabeler. Ook vindt driekwart dat het station meer voorzieningen moet krijgen, dat het veiliger moet worden en dat het een herkenbare ingang moet krijgen. De helft van de respondenten vindt dat er een P+R moet komen, een vijfde heeft hierover geen mening. Verkeersveiligheid rond het station Mensen konden aangeven of zij tevreden zijn over de verkeersveiligheid rondom het station (oversteek, doorstroming, inrichting van de wegen).

10


Figuur 2.9 verkeersveiligheid

40%

(heel) tevreden 12%

neutraal (heel) ontevreden

40% 8%

weet niet 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Twee op de vijf mensen (40%) is niet tevreden over de verkeerveiligheid rondom station Moerwijk. Ook twee op de vijf is hierover wel tevreden. Mensen konden verbeterpunten m.b.t. de verkeersveiligheid noemen. Mensen vinden dat het overzichtelijker moet, dat er meer oversteekplaatsen moeten komen en dat er meer stoplichten moeten komen. Vervolgens is gevraagd of men verder nog suggesties heeft voor de toekomst van het station, verkeer en vervoer in het gebied Knoop Moerwijk. Meerdere mensen geven aan dat het station overdekt moet worden en ook dat het station opgeknapt moet worden. Verdere is er een grote diversiteit van opmerkingen. Zie de bijlage voor een volledig overzicht van de antwoorden.


3

11

Samenvatting

Aanleiding voor de enquête Voor het gebied Knoop Moerwijk is een uitgebreide inventarisatie en analyse verricht. Er zijn onder andere veel gesprekken gevoerd met stakeholders. Op basis hiervan is een visie ontwikkeld, met daarbinnen vier varianten. De gemeente Den Haag heeft onder bewoners en gebruikers van dit gebied hierover een enquête laten afnemen. In september 2008 zijn in het gebied 123 enquêtes afgenomen op het station Moerwijk en in een winkelstraat in de omgeving. Daarnaast hebben 19 mensen via een internetenquête gereageerd. Er zijn veel jonge mensen geïnterviewd. Bijna driekwart van de ondervraagden woont in het gebied. Wonen, werken en leven in Knoop Moerwijk Tweederde van de ondervraagden denkt dat het gebied aantrekkelijker wordt door andere woningen, met name eengezinswoningen (35%) of een mix met hoogbouw (22%). Tweederde denkt dat het gebied verrijkt door andere groepen, men geeft de voorkeur aan gezinnen (42%) en ook wel jongeren en studenten (29%). Driekwart (77%) van de mensen heeft behoefte aan meer voorzieningen. De helft (53%) van de respondenten heeft behoefte aan meer winkels in het gebied. Eenvijfde heeft meer behoefte aan sociaal maatschappelijke voorzieningen, zoals bibliotheek of buurthuis. Eenderde van de ondervraagden (33%) vindt dat er voldoende voorzieningen voor ondernemers zijn en 22% vindt dat dit niet het geval is. Bijna de helft (45%) van de mensen kon deze vraag niet beantwoorden. De meest genoemde suggesties waardoor het plezieriger wonen, werken en leven is in het gebied zijn meer voorzieningen voor de jeugd, meer winkels en iets doen aan de sociale samenhang in de wijk. Gebouwen en pleinen in Knoop Moerwijk Gebouwen kunnen een bepaald karakter uitstralen. Mensen geven de voorkeur aan een modern en licht karakter. Ook nog de helft vindt een duurzaam en groen karakter een goede uitstraling. Stevig en stoer trekt weinig mensen aan, 61% vindt dat dit niet het karakter moet zijn van de gebouwen in het gebied. De helft van de mensen is tevreden over de inrichting van de straten en de pleinen, maar ook 39% is hierover niet tevreden. Er worden veel suggesties gedaan op het gebied van verkeer, inrichting van pleinen en algemeen straatbeeld. Ook noemen mensen meer speelmogelijkheden en recreatieve activiteiten. De meerderheid van de ondervraagden vindt het belangrijk dat er speelplekken komen voor kinderen en jongeren. Plekken specifiek voor ouderen vinden iets minder mensen belangrijk, maar nog steeds vindt een meerderheid (61%) het wel belangrijk. Duurzaam en veilig Bijna alle ondervraagden vinden de aanwezigheid van groen belangrijk. Geen enkel persoon vindt het niet belangrijk. Eenderde van de ondervraagden (36%) geeft de voorkeur aan een groot park in het midden, een kwart (23%) aan een parkje of gemeenschappelijke tuin bij de woning en 21% aan meer 'wild' groen in de wijk. Bijna de helft van de mensen (44%) vindt dat de kades met name een publieke ontmoetingsplaats moeten zijn, een plek waar je kunt zitten en flaneren. Ook een horecafunctie en meer levendigheid op de kades wordt door veel mensen genoemd. De meeste mensen vinden het leuk als er evene-

12


menten op het water zouden plaatsvinden of als men er op kan varen. Aan het water wonen zou de helft van de ondervraagden leuk vinden. De meest genoemde suggestie voor water en groen in het gebied is dat het schoner moet en dat er meer onderhoud nodig is. Daarnaast hadden mensen hele concrete ideeën. Station en verkeer Eenderde van de mensen (34%) is tevreden over de parkeermogelijkheden in het gebied, maar ook ruim eenderde (38%) is ontevreden. De meeste mensen vinden dat er meer parkeerplaatsen moeten komen. Tweederde van de ondervraagden is tevreden over de routes voor fietsers en voetgangers in het gebied. Een kwart is niet tevreden. Meest genoemde verbeterpunten zijn veiliger routes (30%) en mooiere routes (24%). Tweederde van de ondervraagden (61%) is tevreden over het openbaar vervoer in het gebied. Een kwart is niet tevreden. Mensen willen voornamelijk betere overstapmogelijkheden (door 14% genoemd). Driekwart vindt dat het station moet veiliger en comfortabeler moet worden, bijvoorbeeld door een overdekt station en het opknappen van het station. Ook de verkeersveiligheid rond het stationgebied moet beter, het moet overzichtelijker worden, met meer oversteekplaatsen en stoplichten. Ook vindt driekwart dat het station meer voorzieningen moet krijgen en dat het een herkenbare ingang moet krijgen. De helft van de respondenten vindt dat er een P+R moet komen.


Bijlage

13

Antwoorden open vragen

Heeft u nog andere suggesties waardoor het plezieriger wonen, werken en leven is in het gebied Knoop Moerwijk? Voorzieningen, cultuur • Meer voorzieningen om te kunnen recreëren op creatieve wijze. • Een goedkoop theater waar je als amateur terecht kan. • Meer mogelijkheden voor ontspanning en cultuur: mooi theater of concertzaal. De drukte moet worden aangepakt. Voorzieningen, groen • Meer groen. • Meer groen. Betaalbare woningen. • Meer parken. Voorzieningen, jeugd • Speelplekken. • Meer speelplaatsen voor kinderen. • Meer voorzieningen voor kinderen. • Speelgelegenheid voor de kinderen en voetbalveldjes. • Meer voor kinderen om te spelen en bijvoorbeeld een buurtcentrum. • Voorzieningen voor kinderen. • Meer speelmogelijkheden en meer hondenuitlaatplaatsen. • Meer buurthuizen voor jongeren. Voorzieningen, winkels • Winkels. • Winkelcentrum. • Meer winkels, belhuizen en supermarkten. • Meer winkels, speeltuinen en nieuwbouwhuizen. • Meer supermarkten. • Meer winkels in het gebied. • Winkels, zoals sigarenboer en iets voor drinken/eten, bij het station zou het gezelliger maken. Sociale cohesie • Een beetje saamhorigheid onder de bewoners. • Niet alleen een doorstroomgebied maar ook een ontmoetingsplek voor ouderen en jongeren. • Het zou een ontmoetingsplek kunnen zijn. Het is meer een komen en gaan plek. • Het moet meer uitnodigend en meer open zijn. • Etnische minderheden moeten meer verspreid worden. • Meer mix van arm en rijk. Schoon, heel en veilig • Meer surveillance en duidelijke aanwezigheid van politie. • Er moet wat gedaan worden aan de criminaliteit en graag buurthuizen aanschaffen. • De uitstraling van het gebied (straatbeeld). Schoonhouden en containers plaatsen. • Het is vaak vies hier, dus zorgen voor ondergrondse containers. • Er moet meer toezicht gehouden worden op de jeugd. • Veel rommel op straat. De drukte: het moet nog rustiger worden. Verkeer • Te veel verkeer. • Minder overlast van het verkeer. • Straten beter inrichten. Meer eenrichtingsverkeersborden vooral in de smalle straten. Anders • Het station opknappen en de treinen moeten meer frequent rijden.

14 • •


Het een en ander renoveren. Meer klanten.

Internetenquête • Betere afvalvoorzieningen (ondergronds). • Er zou voor het opwaarderen van het gebied ook iets gedaan moeten worden voor de visuele beleving van bewoners en passanten. Het viaduct zou kunnen worden opgepimpt. En ook nog wat sprekende kunstobjecten zou een verbetering kunnen zijn voor de gebiedsbeleving. Voeg daarom ook het thema Kunst in de Openbare Ruimte toe aan de verdere planuitrol. • Fietspaden een keer kwalitatief echt repareren, zwerfvuil, zorg nou eens dat het echt verdwijnt en voor de duidelijkheid leefbaarheid vergroot je zeker niet door nog een partij woningen en verkeerswegen aan onze wijk toe te voegen! • Grote verkeersstroom Erasmusweg-Neherkade in een tunnel, tegen geluidsoverlast en voor verkeersveiligheid. Tevens beter voor de gezondheid, want de lucht uit de tunnel kan gefilterd worden. Momenteel zijn de waarden voor geluidsoverlast en fijnstof al te hoog en er wordt meer verkeer verwacht. • Ik woon goed zo, als ik wat wil ga ik naar het centrum, genoeg mogelijkheden daar. • In de buurt zijn buurtcentra (Aagje Dekenlaan) en bibliotheek (Erasmusplein), huisartsen genoeg in de buurt. • Kleinschalige ondernemingen. • Mooie aankleding, realisatie kunstuitingen vanuit de wijk en zorg voor onderhoud daarvan, gebied schoon houden en veilig bouwen. • Verminder de overlast van verkeer (fijnstof), dit is nu al extreem met name op de hoek Troelstrakade/Erasmusweg • Verplaats v.d. Boschschool naar de huidige brandweerkazerne en maak hier dan een plein van met sportieve/culturele/medische voorzieningen. • Zorg voor voldoende groen en een aantrekkelijke wandelen fietsroute van HS naar het gebied. Vorm de Megastores om tot een volwaardig winkelcentrum en verbindt dat met het gebied. Breek die twee vreselijke kantoorgebouwen af bij de Put en vervang ze door 2 blikvangers als poort tot het gebied.

Wat kan er volgens u verbeterd worden aan de inrichting van de straten en pleinen in het gebied? Algemeen opknappen • Alles vernieuwen. • De buurt opknappen. • Een opknapbeurt. • Minder armoedig en saai. Bestrating • De bestrating verbeteren. • De fietspaden opknappen. • Losse tegels op de fietspaden en op de stoep. Herinrichting • De pleinen moeten worden opgeknapt. • Meer pleinen en een betere inrichting van de pleinen. • Herinrichting terugdraaien naar hoe het vroeger was. • Meer parkeerplekken. • Meer parkeerplekken. • Meer ruimte en alles opknappen. • Meer overzichtelijk. • Beter overzicht. • Overzichtelijker. Met is te druk. • Overzichtelijkheid. • Meer openheid. Het is nu alleen een verkeersader. Geen banken of iets om te gaan zitten.


Verkeer • De straten mogen wat breder. • De straten moeten toegankelijker worden zodat mensen minder hoeven om te rijden. • Het is een te drukke weg bij het station. Het is er onveilig en je moet lang wachten bij de verkeerslichten om over te kunnen steken. • Het verkeer is een drama. • In sommige straten is het beter om eenrichtingsverkeer te maken. • Meer drempels zodat kinderen veiliger kunnen spelen. • Meer eenrichtingsverkeer. • Teveel auto's. In smalle straten staan de auto's op de stoep. • Stoplichten. • Te druk (verkeer) en te weinig groen. • Veiligheid en stoplichten. • Veiligheid, meer stoplichten. • Voetgangersgebied duidelijk geschieden van het verkeer. Schoner • Het kan schoner. • Het moet netter. Het is nu een puinhoop en een rommeltje. De sfeer is kil. • Het onderhoud kan beter. • Het zwerfvuil moet opgeruimd worden. • Beter onderhoud. • Meer vuilnisbakken en ze moeten vaker geleegd worden. • Meer vuil ophalen. Meer toezicht dat mensen hun vuil niet zomaar weg kunnen gooien. • Op het plein voor de C-1000 zitten veel duiven bij de bankjes. Spelen/ activiteiten • Liever speeltuinen. • Meer activiteiten op de pleinen houden. • Meer activiteiten voor kinderen op de pleinen. • Meer speelruimte voor de kinderen. • Meer voorzieningen om op recreatieve wijze te recreëren. • Minder saai. Meer plek waar ouders en kinderen kunnen vertoeven. Meer sportmogelijkheden. Groen • Meer groen en afvalbakken. • Meer groen en bredere straten. • Meer groen en meer voor kinderen. • Onderhoud en meer groen. Anders • Meer winkels zorgt voor gezelligheid en leven. • Terrasjes en horeca. • Meer verlichting, De verlichting is vaak kapot. • Meer zitplekken. Internetenquête • Betere doorstroming verkeer in spitsuur, verbreden van wegen, misschien verdiept aanleggen. • Betere doorstroming. • De brug tussen Escamp en stadsdeel Laak heeft de naam van verkeersinfarct. De toegenomen verkeersstroom noodzaakt een drastische herziening van de wegeninfrastructuur. • De kruisingen zijn een drama voor fietsers en voetgangers, ook weinig plekken waar je het spoor kunt kruisen. Er is bijna geen plek waar je rustig op een bankje kunt zitten, mede door het drukke verkeer. Te weinig groen in de omgeving en teveel auto's op straat. • Het gaat relatief goed zo, er gebeuren wel ongelukken maar niet meer dan op andere plaatsen. Ze gaan de groenstrook aan de Erasmusweg al aanpakken waar al tien jaar over gesproken is. Het kruispunt bij station Moerwijk is dermate druk dat er veel verkeersoverlast en ook fijnstofoverlast is. •

15

16 • • • • • • •


Meer eenrichtingsverkeer in de smallere straten i.v.m. de verkeersveiligheid en dan ook toezicht op de handhaving hiervan. Meer gras, specifieke, omheinde hondenuitlaatweides (zand en gras). Meer groen. Meer parkachtige groenvoorzieningen. Overzichtelijk, veilig, bewaking, licht en met veel groen. Overzichtelijker, zodat het meer één geheel wordt. Wel eens door de Van der Kunstraat gereden en de Viaductweg? Wat een zooitje. Heeft een algehele facelift nodig. Zorg voor goede verlichting en stem straatmeubilair op elkaar af.

Heeft u nog andere suggesties over de toekomst van het water en het groen in het gebied? Schoner en meer onderhoud • Het kan schoner. • Het moet schoner. • Meer en schoner. • Schoonhouden. Zielig voor de eendjes die er in zwemmen. • Meer onderhoud. • Onderhoud. • Beter onderhouden van water en groen. • Meer onderhoud. • Het moet schoner. • Het moet schoner. Andere suggesties • Watertaxi, net als in Rotterdam. • Mooie waterpartij (fontein) zoals in Rome. • Een oude koffiehuis aan het water. • Partyboot, zitten en ontspannen. • Een zwembad. • Hergebruik van het hemelwater. Ecologisch omgaan met het water. • Meer horeca. • Laat het met rust. • Zoals het water nu is, kan het beter weg. Maar als er iets leuks van gemaakt wordt, is dat wel fijn. • De huizen en het groen moeten bij elkaar blijven. • Meer groen in de winkelstraten en ook bijhouden. • Leuke plekken om te zitten. • Meer groen. • Groen moet blijven. Meer faciliteiten om samen te komen (clubhuis). Meer spelplekken. • Er moet meer groen komen. Park waar de kinderen kunnen spelen. Internetenquête • Drijvende woningen zouden ook een leuke trekker kunnen zijn. Ik bedoel dit per definitie niet als alternatief voor woonboten. • Er dient vooral groen aanwezig te blijven. • Er is al over nagedacht want ze gaan het toch veranderen. • Ja, zorg dat het water weer verbonden wordt en dat er meer groen komt, mede door de grote verkeersader ondergrond te plaatsen. Dan krijg je net zo'n fijne omgeving als nu bij het Centraal Station in Den Haag. • Maak er een behoorlijk park van en geen kale vlakte zoals in Transvaal of de Verademing. Een park heeft bomen, struiken en bloemen, en is niet alleen een kale grasmat. • Water en groen als landschappelijke wandel- of /en fietsroute. Knooppunt Moerwijk wordt Poort naar Den Haag met water en groen als voorpost. Ontspanningsgebied met mooie beelden aan en in het water (en fonteinen) • Welk water bedoelt u, het slootje aan de Erasmusweg?


Verbeterpunten parkeermogelijkheden • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Meer parkeerplaatsen. Meer parkeerplaatsen. Er zijn teveel auto's (2 tot 3 per gezin). Meer plekken voor auto's. Meer parkeerplaatsen. Meer parkeerplaatsen. Te weinig parkeergelegenheid. Voor bewoners gratis parkeerplaatsen en meer parkeermogelijkheden. Meer ruimte en meer plekken. Parkeerplaatsen zijn niet goed aangelegd. Meer parkeermogelijkheden. In de Amazonestraat zijn te weinig parkeerplekken. Meer parkeermogelijkheden. Meer parkeermogelijkheden, maar dat is moeilijk te realiseren i.v.m. beperkte ruimte. Meer parkeermogelijkheden. Grotere parkeerplaats. Het moet zo blijven zoals het is en geen betaald parkeren. Weinig ondergronds. Langs de weg iets veiliger maken voor het uitstappen. Dat de auto's een beetje op de stoep mogen. Het is te krap op de wegen door de geparkeerde auto's die aan beide zijden staan. Meer plekken. Meer de straten ontzien van parkeermogelijkheden, maar meer parkeerhavens. Er moeten er meer komen. Meer parkeergelegenheid die gratis is. Meer parkeermogelijkheden. Meer specifieke parkeerterreinen (onbetaald). Meer parkeergelegenheid. Meer parkeervakken. Meer parkeerplekken. Een parkeergarage, zodat de auto's van de weg af staan. Meer parkeergelegenheid. Het parkeren moet betaalbaar blijven. Meer parkeerplaatsen. Een grote parkeergarage maken. Meer parkeerplaatsen. Te weinig parkeermogelijkheden. Te weinig. Meer plaatsen voor de auto's. Meer fietsenstallingen. Meer parkeerplaatsen. De straten breder maken en meer parkeerplaatsen. Meer parkeerplaatsen. Meer parkeerplaatsen. Meer parkeerplekken. Parkeerplaats/garage bij de supermarkten. Ondergrondse parkeerplaats. Overdag is het vol. Geen betaald parkeren. Als onbetaald niet kan, dan moet er een vergunning aangevraagd worden. Er mag wel ondergronds parkeren komen. Ondergrondse parkeergarage. Absoluut geen chip, dus geen betaald parkeren. Geen betaald parkeren a.u.b. Meer parkeerplekken.

17

18 • • • • • •


Meer parkeerplek. Meer parkeerplaatsen. Ondergrondse parkeermogelijkheid. Meer parkeerplaatsen en vakken. Minder betaald parkeren. Meer parkeerplekken.

Internetenquête • Als het station wordt uitgebreid, een ondergrondse garage, die toegankelijk kan zijn vanuit de tunnel. • Herindeling van het gebied. • Meer mogelijkheden. • Mogelijk een ondergrondse parkeergarage in nabijheid. • Parkeergarages onder toekomstige nieuwbouw. • Veiliger, zodat (file)parkeren en wegrijden van de parkeerplaats het overige doorgaande verkeer niet belemmert. • Verstop het parkeren in of onder de gebouwen. • Welke parkeerproblemen bedoelt u. Bent u ons aan het voorbereiden op betaald pakeren? • Zo laten, er is geen parkeeroverlast, waarom veranderen.

Verbeterpunten verkeersveiligheid rondom station Moerwijk • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Betere doorstroming. Meer snelheidscontroles. Betere oversteekmogelijkheden. Betere oversteekplaatsen. Camera's en een fietsenstalling. Dat het iets overzichtelijker en minder chaotisch is. Het kronkelt nog wel. De bromfietspaden moeten hersteld worden. De doorstroming moet veel beter. De fietsers en brommers zouden niet door het station moeten kunnen rijden. De kruising moet veiliger. De oversteekplaatsen moeten beter aansluiten. Een betere toegang van voetgangers naar het station vanuit de flats. De paden moeten breder en overzichtelijker. De stoplichten moeten beter functioneren. Een rotonde om de veiligheid te verbeteren. Een station langs het water met fontein. Mooi uitzicht. Er kan niks verbeterd worden aan de situatie. Het heeft te maken met het rijgedrag van automobilisten. Fietsenstalling. Het is erg onoverzichtelijk voor voetgangers. Het is heel erg onoverzichtelijk. Het is onveilig op dit moment. Een rotonde zou wel een oplossing kunnen zijn. Het is te gevaarlijk. Misschien een vluchtheuvel op bepaalde plekken. De auto's rijden te hard en door rood. Het kruispunt veiliger maken. Het moet overzichtelijker worden, want er zijn veel gevaarlijke situaties. Het oversteken van fietsers bij station Moerwijk moet veiliger. Iets duidelijker aangeven waar de gevaarlijke oversteekplaatsen zijn. Knelpunt is de spits wanneer het hartstikke druk is. Er zijn dan veel ongelukken. Meer controles op het door rood licht rijden. Meer camera's. Goede doorgang van de wegen. Meer controles. Meer eenrichtingsverkeer. Meer fietspaden. Meer lichten. Meer oversteekplaatsen.

Inspraaktraject Knoop Moerwijk, enquête onder betrokkenen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Meer oversteekplaatsen. Meer oversteekplaatsen. Meer oversteekplaatsen. Meer oversteekplaatsen. Het is hartstikke gevaarlijk. Bij de tramhalte is er geen gelegenheid om over te steken. Meer overzichtelijker. Meer stoplichten. Meer stoplichten. Meer verlichting langs de wegen, want het is soms heel donker en dat kan gevaarlijk zijn. Meer voorzieningen voor voetgangers. Meer wandel en fietsspaden. Nu loopt en fietst iedereen door elkaar. Minder druk verkeer. Onoverzichtelijkheid. Op de kruispunten meer verkeerslichten voor voetgangers en meer snelheidscontroles. Overzichtelijker. Specifieke route voor treinreizigers. Stoplichten. Uitbreiding van wegen i.v.m. de drukte tijdens de spits. Verlichting en werkzaamheden aangeven. Vooral voor voetgangers is het onoverzichtelijk. Wegen te smal. Veel filevorming. Het is levensgevaarlijk. Ze rijden erg hard en dat is gevaarlijk.

Internetenquête • Verplaats de perrons tot op het viaduct en maak aan beide kanten een trap zodat je de bus kan halen zonder halsbrekende toeren omdat men door het rode licht loopt. • De kruisingen Erasmusweg, Troelstrakade en Hillebrandtstraat anders inrichten, voor een betere doorstroming. • Overzichtelijk, controle, verkeer op verschillende niveaus. • Veranderen hoeft niet altijd een verbetering te zijn. • Doorgaand verkeer ondergronds in een tunnel met bijbehorende ondergrondse garage voor P+R. Een kiss and ride voor het lokale verkeer en een taxi standplaats en bus- en tramhaltes op 1 plek voor het station. Nu moet je steeds oversteken voor bus 26. Flitspalen voor het verkeer van de route Hildebrandplein - Troelstrakade. Daar zijn al een paar ernstige en veel bijna ongelukken gebeurd bij de fietsen voetgangersoversteek. • Meer overzicht. • Ingang station naar Moerwijkzijde brengen, omdat je nu de kans loopt aangereden te worden door scooter/fietser bij het verlaten van het station • Verzonken weg voor autoverkeer Erasmusweg-Neherkade, zodat interferentie met voetgangers en fietsers totaal verdwijnt. • Verbetering van de verlichting en het openwerken van het gebied rondom het station.

Verdere suggesties voor het gebied • • • • • • • • •

Overdekt station tegen regen en kou. Regelmatiger rijden en het station zou overdekt moeten worden. Verkeersveiligheid verbeteren, met name de routes naar scholen zijn niet veilig. Op het station betere wachthokken (afgesloten). Het moet aantrekkelijker worden voor starters. Het zou fijn zijn als de nachttrein hier op het station zou stoppen. Schoonhouden. Het moet schoner. Functionelere kaartautomaten op het station. Station kan veel aantrekkelijker. Het is nu namelijk echt een achtergebleven gebied.

19

20 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •


Zorg dat er een tunnel komt voor het verkeer vanuit de Neherkade naar de Erasmuskade en Soestdijksekade, Het station een klein beetje opschuiven, zodat de groenstrook helemaal vrijkomt. Een overdekt perron. Station met een winkeltje om wat te drinken te kopen. Je mist de gezelligheid in het gebied. Het ziet er heel eng uit. Bewaakte fietsenstalling moet beter. Tijdens de verbouwing moet de doorstroming goed blijven. Treinstation moet betere wachthokjes krijgen. Vernieuwen. Meer verlichting. Een overkapping op het station in verband met slecht weer (regen, kou, etcetera). Het station moet vernieuwd worden. Beter bereikbaar voor de ouderen. Er moeten oversteekplaatsen komen. Meer controles (politie, wijkagent, toezicht) en betere doorstromingen. De uitstraling. Zoveel mogelijk groen. Het station opknappen en de wijk zo laten. Meer voorzieningen. Beter onderhoud van de bomen en het groen. Zwerfvuil. Beter letten op het verkeer. Het is niet leuk om hier te wonen. Het moet meer levendig gemaakt worden. Loket, geldautomaat, kiosk, wachtruimte die dicht is tegen de kou. Een light-rail verbinding vanuit Moerwijk.

Internetenquête • Een tunnel van Neherkade en Goeverneurlaan naar Erasmusweg en afsplitsing Soestdijkkade. • Hoewel De Put inmiddels in het verbeteringstraject zit, zou ik toch voorstander zijn van de trein ondergronds zoals nu bij de Pyramide in Rijswijk. • Ja, onze gezondheid aangetast door de uitstoot van fijnstof en verkeerslawaai. De normen zijn al te hoog en er wordt alleen maar meer verkeer verwacht. Maak een tunnel tussen de Erasmusweg en de Neherkande voor de grote verkeersstroom en filter de lucht uit de tunnel. Dat is beter voor de gezondheid, de veiligheid en de doorstroom. Dan kan het station worden uitgebreid met een betere entree, mooi gebouw en bus/tramhaltes. Tevens winkels, voorzieningen, zoals fietsenstalling en verhuur (ov-fiets) en green wheels plaatsen. Voor de forens dan een ondergrondse garage en overstappen op het OV. Is tevens aantrekkelijk wonen voor mensen die in de nieuwbouwwijk gaan wonen. • Opener en lichter station (ingang), betere fietsenrekken (standaardbeugel). De recent geplaatste fietsenrekken zijn onpraktisch en oneconomisch (een niet in(!) het rek geplaatste fiets bezet 2 of 3 plekken). • Probeer het verkeer te verminderen of een lagere maximumsnelheid in te stellen. • Scheidt het verkeer ongelijkvloers via een tunnel van de Neherkade richting Erasmusweg en richting Troelstrakade. • Zo laten, ik heb niet het idee door het uit te breiden dat er meer gebruik gemaakt gaat worden van het station. • Zorg eens dat er ‘s avonds ook een gevoel van veiligheid kan ontstaan bij de bewoners rond het station.

Reactie Klankbordgroep op concept Masterplan Knoop Moerwijk

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Inleiding Na een vaartochtje in de Laakhaven maakte de wethouder in maart 2008 bekend, in samenhang met de metamorfose van Laakhaven West, grootse plannen te hebben voor knooppunt Moerwijk. Het rijk en de provincie zou met 100 miljoen subsidie naar zeggen van een ambtenaar, de gemeente in staat stellen het moeilijke verkeersknooppunt in Moerwijk te ontwarren en te herstructureren. In april 2008 is er vervolgens een nota van uitgangspunten aan de gemeenteraad voorgelegd middels een dikke en rijkelijk met computerprogramma’s fantasievol, geïllustreerde prospectus, waarmee de veelbelovende en ambitieuze namen als Avenida, Poort van Den Haag, Waterknoop en Caleidoscoop werden gepresenteerd. Uiteindelijk is hieruit vanwege de meeste aanknopingspunten gekozen om de variant Caleidoscoop als vertrek punt voor het masterplan te gaan gebruiken, waarbij het als groeimodel beschouwd kon worden, welk daarnaast ondersteund kon worden met bouwstenen uit de andere plannen. In juli 2008 is vervolgens een discussienota opgesteld over hoe de belanghebbenden in de procesvorming van het masterplan konden worden betrokken en waaruit uiteindelijk individuele informatiebijeenkomsten voor de woonbootbewoners, voor de huidige bewoners en de bedrijven van het Willem Dreespark en de samenspraak bijeenkomsten inclusief straat- en internetenquêtes voor de hele wijk zijn bedacht. Vanwege een gebrekkige communicatie bij de plannenmakers was de opkomst bij de kleiner opgezette individuele bijeenkomsten voor hoofdzakelijk de direct betrokkenen, zeer gering . Daarentegen was de opkomst tijdens de showachtig gepresenteerde samenspraak bijeenkomsten voor ook de aangrenzende wijken groot. Tijdens deze informatie- en samenspraak bijeenkomsten zijn er feitelijk voor de belanghebbende maar een paar zaken duidelijk geworden namelijk, alles kon en mocht ingebracht worden, maar niets daarvan zou uiteindelijk zeker worden en de plek waar de werkelijke uitvoering zou gaan plaatsvinden in het door de gemeente grootst gepresenteerde gebied was slechts het station Moerwijk met het Willem Dreespark en de kop van de Fruitweg. Twee uitzonderingen hierop waren echter “ Het Pannenkoekenhuis” en blijvende betrokkenheid van de belanghebbenden.

1/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Om, de massale steun, die tijdens een samenspraakbijeenkomst aan het Pannenkoekenhuis door de aanwezigen werd toegekend, kon de gemeente niet meer omheen en dit is momenteel al door laatst genoemde gehonoreerd. De blijvende betrokkenheid van de belanghebbende zou in overweging worden genomen en heeft uiteindelijk geleidt tot een klankbordgroep. De deelnemers van de klankbordgroep zijn uiteindelijk geworden; Esther Veenman, hoek Jan Hunck,

Rudy Amalo, Marijke van Loon, Aad Plukaard, Sjoerd Hansum, Ronald v.d. Boogaard, Mary v.d.Boogaard, Adri Visser, Stanley Visser, Mia Westerhof,

Bewoonster van de flat gelegen aan de Troelstrakade Erasmusweg. Bewoner van Spoorwijk,vrijwilliger initiatiefgroep Kunst In de Wijk, Groen in de Wijk, axxiegroep de Nieuwe Nomaden en lid van de vereniging Vrienden van Den Haag en de HMC Bewoner in de wijk Spoorwijk. Bewoonster van de flat aan het Willem Dreespark Woonbootbewoner aan het Willem Dreespark Vertegenwoordiger van het Wijk Orgaan Moerwijk Vertegenwoordiger van een deel van de bedrijven in het Willem Dreespark. Bewoonster in het Willem Dreespark Woonbootbewoonster aan het Willem Dreespark Woonbootbewoner aan het Willem Dreespark Bewoonster en kunstenares van een van de atelierwoningen in het Willem Dreespark

Procedure gedurende de tot standkoming van het masterplan Knooppunt Moerwijk. Het masterplan knooppunt Moerwijk geeft slechts een zeer globale indicatie van de door de gemeente beoogde ontwikkeling van het betreffende gebied in de toekomst en moet daardoor een dynamisch document worden waarbij ruimte moet worden gelaten voor conjunctuur invloeden en maatschappelijke ontwikkelingen. Indien het masterplan Knoopunt Moerwijk door de gemeenteraad wordt aangenomen zal dit als structuurvisie kunnen worden gehonoreerd met daarop volgend, de deel bestemmingsplannen. Gedurende het gehele ontwikkelingsproces van het masterplan Knooppunt Moerwijk is de klankbordgroep periodiek geïnformeerd over de stand van zaken en heeft deze mogen deelnemen aan de expert- en stakeholders-meeting.

2/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Van inbreng van ideeën en/of meningen van de klankbordgroep is gedurende dit proces beslist geen sprake geweest, aangezien deze telkenmale letterlijk en figuurlijk “van tafel werden geveegd” Ook door de klankbordgroepleden gestelde vragen, gedurende dit proces over detail informatie zijn niet of onduidelijk beantwoord. Kortom dit plan is niet met inspraak van de betrokkenen tot stand gekomen doch geheel naar eigen inzicht en ideeën van de betreffende plannenmakers. Visie en commentaar van de klankbordgroep op dit plan. Omdat dit masterplan, alhoewel de naamgeving anders doet vermoeden, niet alleen gaat over het verkeersknooppunt Moerwijk, maar in eerste instantie ook over het herindelen van het Willem Dreespark met de kop van de Fruitweg en naar later voor ons bleek ook een deel van de Laakhavens zal omvatten, zullen wij ons commentaar hierover uitsplitsen, in respectievelijk het verkeersknooppunt, de aangegeven bebouwingsplannen, bedrijvigheid met de daarbij behorende werkgelegenheid en het milieu.

3/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Verkeersknooppunt: Het huidige Station Moerwijk is een door de NS aan de gemeente Den Haag gegeven stationnetje, waar stoptreinen halt houden en daarmee bijdragen aan het regionale reizigersvervoer. De functie van een volwaardig station voor het snelle interregionale reizigersvervoer , wat de “stedenbaan” moet gaan invullen, zal dit stationnetje dus nimmer aan kunnen gaan voldoen, zonder de verbreding van de huidige sporen. Dit zal overgelaten moeten worden aan het op maar 1200 meter afstand gelegen station Hollands Spoor.

Dit was ook de reden van de spoorverbreding in de jaren negentig, twee sporen(2 en 4) voor intercity treinen en twee sporen (1 en 3) voor de boemeltreintjes.

4/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Om dezelfde redenen is ook de HSL aan Den Haag voorbij gegaan, als deze namelijk Den Haag had moeten aandoen op diezelfde vier sporen, dan was het gezien de afstand van Den Haag naar Rotterdam en Amsterdam, met gebruikmaking van dezelfde sporen voor het overige treinverkeer, ook een boemeltreintje geworden, in plaats van Hoge Snelheid Lijn. De in het masterplan gestelde ambitie ten aanzien van het reizigersaantal, wat op dit station in de toekomst moet gaan plaatsvinden, is daarom, mede ook gezien het commentaar van een expert hierop, zeer twijfelachtig en uiterst dubieus. Vervolgens wordt het station in het masterplan verplaatst van de zuid- naar de noordkant ten opzicht van de doorgaande route Erasmusweg-Neherkade. Gedurende de samenspraak is inderdaad aangegeven dat de huidige situering van station voor de busreizigers en de bewoners aan de zijde van het Willem Dreespark, de kop van de Fruitweg en in de nabije toekomt de Laakhavens, onbereikbaar is in verband met het oversteken van de voornoemde doorgaande verkeersroute. Ons oorspronkelijke voorstel in deze was daarom om de gehele doorgaande route ongelijkvloers uit te voeren, middels een tunnel of een zogenaamde “open bakconstructie” met mogelijke bebouwing erboven. (Utrechtsebaan) Maar omdat de eerder aangegeven rijksbijdrage van 100 miljoen blijkbaar plotseling ‘als sneeuw voor de zon was verdwenen’ zijn de huidige beschikbare financiële middelen hiervoor ontoereikend, is dit vervolgens onbespreekbaar geworden en werd er verder geen onderzoek meer naar gedaan. De thans door de plannenmakers gekozen oplossing brengt daarentegen nu het tegenover gestelde voor de bewoners van Spoor- en Moerwijk teweeg, met daarnaast ook nog eens verkeershinder, door een tram, die de zogenaamde “stedelijke as” moet gaan kruisen. Aangaande dit laatste punt hebben de stakeholders hier ook al hun bedenkingen over aangegeven Dit had ons inziens veel beter en goedkoper opgelost kunnen worden door voor een eenvoudige loopbrug naast het bestaande viaduct te kiezen, in plaats van de dure infrastructurele aanpassingen waarvoor nu is gekozen, met onder andere een ongelijkvloerse kruising ter plaatse van het Hildebrandplein. Het is zelfs met ons veel goedkopere plan, eenvoudig mogelijk, om ook aan die zijde meer levendigheid te creëren, door een soort busplatform, winkeltjes en Kiss en Ride plek, in de huidige groenstrook en een deel van het parkeerterrein aan de zijde van het Willem Dreespark aan te leggen.

5/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831)

Anderzijds is in dit masterplan het voornemen opgenomen om de Troelstrakade vanwege verkeerstechnisch redenen (betere doorstroming doorgaande route) af te gaan waarderen. De Troelstrakade is daarentegen een belangrijke verbindingsweg voor het plaatselijke bestemmingsverkeer en daarnaast ook de enige ontsluitingsweg voor het vrachtverkeer vanuit het recentelijk aangenomen bestemmingsplan ‘(Industrieterrein) Fruitweg e.o.’ Wij voorzien daarom aangaande dit punt dezelfde gevolgen als wat, ongeveer 10 jaar geleden, al met de kruising Hildebrandplein/Gouverneurlaan aan de andere zijde heeft plaatsgevonden. Dat werkte toen al niet en zelfs nu, na inmiddels drie kostbare en “duurzame” reconstructies, nog steeds niet, laat staan gezien de beperkte beschikbare ruimte, met in de nabije toekomst ook nog eens een geplande ongelijkvloerse kruising voor deze locatie.

6/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Soms begrijpen wij daarom als burgers de plannenmakers ook niet. Enerzijds als plannenmaker, de plannen te hebben om bij gelijkwaardige doorgaande routes, voor een betere doorstroming met het kruisende openbare vervoer voor een ongelijkvloerse aanleg te kiezen, zoals de tunnel aan de Koninginnegracht en mogelijk in de nabije toekomst ook bij het Leeghwaterplein. En dan daarentegen, met het masterplan Knooppunt Moerwijk, even verderop in dezelfde ‘stedelijk as’, weer een nieuwe gelijksoortige openbaar vervoer barrière aan te willen gaan leggen ? Voorts kunnen wij ons ook vinden in de stelling name van de experts, dat in tegenstelling met het verwachtingspatroon van de plannenmakers, de verkeersintensiteit met name voor wat betreft het autoverkeer in de toekomst inderdaad niet zal afnemen. Gezien de snelle huidige technische ontwikkelingen op het gebied van milieu, zal het autoverkeer met schonere auto’s gewoon gaan toenemen. Daarbij kijken wij ook nog eens naar de huidige actuele plannen zoals, ondertunneling van de Beatrixlaan te Rijswijk en de doortrekking van de A4 in Midden Delfland, waar dit knooppunt zondermeer als onderdeel van de stedelijke as, meer mee belast zal gaan worden. Tot slot zijn wij er ook van overtuigd dat als alle mensen uit de samenspraakprocedure, die de wens hebben uitgesproken dat de ecologische zone van de Laak moet worden doorgetrokken en nu geconfronteerd worden met de gevolgen hiervan in dit plan, zich nog wel eens een keer op hun hoofd zullen krabbelen, of dit wel hun werkelijke idee hierover was. Dit geldt min of meer ook voor wat betreft het “Pannenkoekenhuis” die ligt er in het nieuwe plan namelijk ook nog maar op een “eilandje” verlaten bij.

7/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Bebouwingsplannen: De geschiedenis blijkt zich te moeten herhalen, eerst was ‘ het Zomerhof ’ in de jaren zestig voor de plannenmakers de aanleiding van een metamorfose van het Willem Dreespark.

En dan nu waarschijnlijk vanwege het feit dat dit al weer 40 jaar geleden is en dat het indertijd parkachtig opgezette ‘schiereiland’ met een eigen identiteit, binnen het Haagse stedelijke gebied, vervolgens al die jaren door de gemeente vergeten is “ en het er daardoor nu plotseling weer rommelig en onveilig is geworden” ?

Daarnaast wordt er dan ook nog eens door de plannenmakers voorbij gegaan aan het feit, dat ze zelf al weer 10 jaar lang aan het rommelen zijn geweest met verschillende voorbereidingsbesluiten voor het Willem Dreespark en waarvan nu 8/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) blijkbaar het voorliggende masterplan Knooppunt Moerwijk het uiteindelijke eindresultaat moet zijn geworden. Wij vragen ons daarom sowieso af of de plannenmakers zich wel realiseren waar zij mee bezig zijn en hoe zij erover denken, om ons als bewoners en gebruikers van het Willem Dreespark, met deze geschiedenis nog te kunnen en willen gaan overtuigen, met al deze vage ambitieuze plannen ? Vervolgens ons inhoudelijke commentaar. Alhoewel er in de nota van uitgangspunten nog gesproken werd over 1000 à 1500 stuks nieuwe woningen, komt het huidige masterplan Knooppunt Moerwijk niet verder dan 840 stuks nieuwe woningen. Hiervan dienen er dan circa 550 stuks gerealiseerd te worden in het Willem Dreespark waar op dit moment al circa 310 stuks bestaande woningen zijn gesitueerd, welk op circa 1/3 van het totale grondoppervlak zijn gebouwd en waarvan het merendeel in het bezit is van Staedion. ( Men kan ook alvast gaan raden, wie de projectontwikkelaar van dit gebied moet gaan worden)

Daarnaast zijn er met name in het Willem Dreespark ook nog eens de bebouwingsbeperkingen aan de spoor- en waterzijde.

9/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Wij voorspellen wij u daarom dan ook op voorhand dat het daardoor in het Willem Dreespark echt onveilig gaat worden.

Niet, omdat het zoals nu te rustig is, doch doordat er teveel bewoners naast de overige ingeplande voorzieningen, op een te klein oppervlak moeten worden samengevoegd. Aangaande de overige 290 stuks nieuw te realiseren woningen verdeeld over de resterende drie locaties lijkt ons gezien de daar beschikbare grondoppervlakken en de nog steeds onduidelijke afbakening van deze plangebieden, realiseerbaar. Vervolgens is wonen aan het water inderdaad een modetrend. Als je vanaf Den Haag over het water naar Katwijk vaart dan kan je dat ook, middels de aankondiging van plannen en deels door de werkelijke realisatie, als een woonlint van laagbouw aan het water waarnemen. Maar nu de werkelijke keuze ? ‘Wonen aan het water’ in hoogbouw in Den Haag, tegenover een feestzaal met waterbak voor de deur voor de benodigde akoestiek, een industrietrein met zonder te generaliseren daarnaast een woonwagenkamp, vervolgens een doorgaande fietsen wandelroute door je voor- of achtertuin en tot slot grenzend aan een drukke luidruchtige spoorlijn.

10/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831)

Daar staat momenteel dus voor iedereen de vrije keuze tegenover van ‘wonen aan het water’ in het stedelijke Voorburg, rustieke Voorschoten, historische Leiden, nieuw Rijnsburg of authentiek Katwijk ! Aan de lezer van dit de keuze of dit nu wel zo prettig is om er te gaan wonen en het dus werkelijk, zoals het met vele woorden en argumentaties voorgespiegeld wordt, ook zo succesvol gaat worden ? Dan spreken wij nog niet over de bedenkelijke haalbaarheid van de overige in dit masterplan aangegeven woonkwaliteitsaspecten, zoals een historische haven, druk bezochte kades met terrasjes, jachthavens,etc. die alleen al in Den Haag, ook al aan de Laakhavens, de Bierkade, de Binckhorst en in de nabije toekomst ook nog eens aan het Zieken, dan al aanwezig zullen moeten zijn ? Het door ons voorspelde effect hiervan is momenteel al te ervaren in het huidige gerenoveerde gedeelte Laakhaven Centraal. De daar aanwezige hoogbouw in combinatie met de letterlijke situering van de Wereldstad Den Haag aan de Zee, vormt het merendeel van het jaar de basis, voor een omgeving met teveel wind, waardoor deze ambities te niet worden gehaald en dus ook nooit op deze wijze tot stand zullen komen. Het resultaat daarvan is inmiddels al zichtbaar geworden, niet alleen maar door de verwaarloosde bootjes met of zonder daklozen en andere randgroeperingen er om heen, onttrokken aan de sociale controle door de aanwezige hoogbouw, maar ook omdat elk historisch schip een mast heeft en niet onder de bruggen door kan, het Laakkanaal geen doorgaande scheepvaart route meer is, zoals bijvoorbeeld het Rijnschiekanaal, doch slechts in de loop der jaren door het gevoerde beleid, verworden is tot een onbelangrijk stil doodlopend slootje. 11/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Tot slot moet er dan in dit masterplan binnen het gebied aan het Willem Dreespark, ook nog ruimte gelaten worden voor de bestaande woonboten minus 4 stuks (Eén stuks hiervan is waarschijnlijk vooruitlopend op dit, nota bene nog goed te keuren plan, door de plannenmakers al verworven en gesloopt.)

Dit betekend voor deze woonboten, dat de jarenlange verworven vrijheid van individueel wonen aan het water, door de in dit plan aangeven samenvoeging van ligplaatsen, beter verwoord kan worden ‘als toekomstig wonen in een strafhaven’.

12/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Bedrijvigheid en werkgelegenheid. Door de geplande intensieve bebouwingen, zullen de bestaande bedrijven vanwege de hun toebedeelde milieu categorie verplaatst moeten gaan worden uit dit gebied . Dit zal resulteren, in combinatie met de huidige al in ontwikkeling zijnde plannen voor de Laakhavens en de Binckhorst, die een gelijke strekking hebben als wat er in het Willem Dreespark moet gaan plaatsvinden, in een verstoring van de huisvestingproblematiek voor deze bedrijven, die een stad als Den Haag toch echt nodig heeft en niet buiten kan. Daartegenover staat vervolgens een te groot aanbod voor bedrijven, die wel in deze plangebieden zijn in te passen. Wij denken dat juist dit punt, een mooie opdracht voor de plannenmakers kan zijn, want hier is momenteel in de stad Den Haag duidelijk behoefte aan, terwijl hier op geen enkele wijze ruimte voor wordt gecreëerd. Zo verdwijnt de vis industrie in Scheveningen, want dat past niet bij een cruise terminal. Zo moeten de beton- en asfalt industrie, die slechts enkele jaren geleden “duurzaam” vanuit de Laakhaven hiernaar toe is verhuist, ook al weer uit de Binckhorst verdwijnen. Zo gaan de autoslopers naar Nootdorp. Wie volgt er hierna, behalve de horeca op de kades ? De plannenmakers moeten zich daarbij ook maar eens realiseren dat de huidige kanalen en kades, waar het wonen aan het water voor hun nu een ‘hot item’ is, juist zijn ontstaan, door de vestiging van dit soort ‘ongewenste’ bedrijven en die daarmee dus wel hebben bijgedragen aan de huidige omvang van de stad Den Haag. Met name die geschiedenis laat zien, dat als een stad als Den Haag werkelijk wil groeien er ook minder geliefde bedrijfsactiviteiten binnen de stadsgrenzen moeten kunnen plaatsvinden, daarmee wordt er in ieder geval voorkomen, dat er in de toekomst nog meer mobiliteit moet gaan plaatsvinden.

13/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Milieu In het voorliggende masterplan zal de thans volwassen gegroeide ‘groene oase’ zoals de huidige uitzonderlijke flora in het Willem Dreespark letterlijk en figuurlijk wel betiteld kan worden, met de daarbij behorende fauna, waaronder vossen,eekhoorns, salamanders, egels, vleermuizen, mollen, etc. onder andere langs de spoordijk, door deze verstedelijkingsplannen, gaan verdwijnen.

14/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) De plannenmakers voorzien daar, met uitzondering van het doortrekken van het riviertje “De Laak” en hier en daar de aanplant van nieuw jong boompje, verder op geen enkele wijze in.

Wij zijn er van overtuigd dat de in dit masterplan al aangegeven “overschrijding van de voorkeursgrenswaarde van luchtkwaliteit en geluid” niet alleen ter plaatse van het verkeersknooppunt doch ook langs de gehele spoordijk, door het verdwijnen van deze aanwezige ecologie, eerder zal gaan verergeren dan afnemen, hetgeen door niemand gewenst is.

Voorts is er ook aan de nieuwe locatie voor de verplaatsing van school- en kindertuinen door de plannenmakers nog niet gedacht, maar dat hier wel hun “ Icoon “ moet komen dat staat vast.

15/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Slotwoord: Wij als klankbordgroep hebben het ervaren en zijn er ook van overtuigd, dat het hoofdzakelijk de ambitieuze politiek is geweest, die bij de plannenmakers ertoe heeft geleid om overhaaste beslissingen te moeten nemen en daardoor te weinig tijd hebben gehad om de werkelijk problemen rondom dit plangebied goed te analyseren en te doorgronden. Wie gaat er immers een stakeholders- en expertmeeting organiseren als er nog geen uitgewerkt plan is ? Welk commentaar krijg je dan ? Om daarbij nog maar niet te spreken over de onvoldoende die door de experts op dat moment is toegekend !’ Wij als klankbordgroep hebben deze amateuristische werkwijze met ‘lede ogen’ moeten aanzien en ondergaan. Ons werd ook gevraagd om maar alvast een reactie te geven, terwijl er op papier nog geen enkel plan was en het dus nog alle kanten uit kon ? Derhalve om toch nog te willen helpen en bij te dragen, een voorlopige reactie, echter slechts op basis van woorden en toezeggingen, die nog op velerlei wijzen interpreteerbaar waren. Uiteindelijk, dan een paar maanden later, deze reactie, wederom op basis van nog steeds geen definitief schriftelijk masterplan Knooppunt Moerwijk. Ambitieus zijn is niet verkeerd maar dan wel goed en overwogen en dus niet ten bate van alles. Wij geven daarom de lezer in overweging, dat er voor een toekomstige politieke carrière kiezers nodig zijn en je die kiezers niet verkrijgt met deze manier van werken. Tot op dit moment is er naast de plannenmakers en ons als klankbordgroep, waarschijnlijk nog niemand of iets geweest, die dit plan in zijn totaliteit gelezen heeft. Logisch want in onze huidige gehaaste maatschappij, vind je niet even de tijd om zo’n indrukwekkend en ingrijpend masterplan Knooppunt Moerwijk even door te lezen en het bij je zelf in te laten werken.

16/17

Reactie Klankbordgroep op concept masterplan Knoop Moerwijk (dummy 20090831) Het kan juist daarom ook wel eens duurzamer en trendy zijn, om bestaande bouwstenen aan te passen en te handhaven, in plaats van nieuwe te gaan bakken. Dat er wat moet gaan gebeuren, daar zijn wij met zijn allen wel van overtuigd ! Dat dit huidige ons voorliggende masterplan Knooppunt Moerwijk het uiteindelijk definitief moet gaan worden, daar hebben wij dus als klankbordgroep duidelijk onze bezwaren tegen met de nodige twijfels ten aanzien van de haalbaarheid ervan.

Hopende hiermede onze visie en inzichten voldoende duidelijk te hebben uitgesproken en toegelicht.

De klankbordgroep Knooppunt Moerwijk Den Haag 26 oktober 2009

17/17

Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling. Resultaten Samenspraak Knoop Moerwijk 2008

Recommend Documents