Gemeente Borger-Odoorn & Lefier

Gemeente Borger-Odoorn & Lefier

Oktober 2009

Boulevard Heuvelink 104 6828 KT Arnhem Postbus 1174 6801 BD Arnhem

Projectnr. 1681.100

Telefoon Telefax

(026) 3512532 (026) 4458702

E-mail Internet

[email protected] www.companen.nl

Gemeente Borger-Odoorn en Lefier DorpsOntwikkelingsProgramma Nieuw-Buinen Samen werken aan een vitaal dorp Oktober 2009

Inhoud 1. 2.

3. 4.

5.

Inleiding 1 1.1. Samen met bewoners verbindingen leggen in Nieuw-Buinen 1 Samenvatting van het dorpsbeeld en projecten 3 2.1. Samenvatting van het dorpsbeeld 3 2.2. Belangrijke projecten komende jaren in Nieuw-Buinen 4 SWOT-analyse 7 Visie en ambities vertaald naar zeven programmalijnen 9 4.1. Eerste programmalijn: Betere faciliteiten voor ontmoeting en dialoog 11 4.2. Tweede programmalijn: Verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en het wonen in het dorp 14 4.3. Derde programmalijn: naar een betere uitstraling, imago en beleving 16 4.4. Vierde programmalijn: versterken van de individuele hulpverlening en ondersteuning 18 4.5. Vijfde programmalijn: op een prettige manier oud(er) kunnen worden in Nieuw-Buinen 19 4.6. Zesde programmalijn: extra aandacht voor jeugd, jongeren en jonge gezinnen 21 4.7. Zevende programmalijn: effectiever samen aan de slag! 24 Het uitvoeringsplan 27 5.1. Uitvoeringsplan programmalijn 1: Betere faciliteiten voor ontmoeting en dialoog 28 5.2. Uitvoeringsplan programmalijn 2: verbeteren van het wonen en de ruimtelijke kwaliteit van het dorp 29 5.3. Uitvoeringsplan programmalijn 3: naar een betere uitstraling, imago en beleving 30 5.4. Uitvoeringsplan programmalijn 4: versterken van de individuele hulpverlening en ondersteuning 31 5.5. Uitvoeringsplan programmalijn 5: op een prettige manier oud(er) kunnen worden in Nieuw-Buinen 32 5.6. Uitvoeringsplan programmalijn 6: extra aandacht voor jeugd, jongeren en jonge gezinnen 33 5.7. Uitvoeringsplan programmalijn 7: effectiever samen aan de slag 34

Bijlage 1: Dorpsbeeld van Nieuw-Buinen Typering van Nieuw-Buinen Ruimtelijke structuur van Nieuw-Buinen Wie wonen er in Nieuw-Buinen? De bevolkingsopbouw Leefbaarheid en veiligheid in Nieuw-Buinen Wonen in Nieuw-Buinen Voorzieningen

1 1 2 5 11 18 24

Bijlage 2: Colofon

29

1. Inleiding Nieuw-Buinen is één van de 25 dorpen in de gemeente Borger-Odoorn. Het is een veenkoloniaal dorp in de noordoostelijke hoek van de gemeente, die tegen Stadskanaal aan ligt. Het dorp telt ongeveer 5.000 inwoners. De inwoners van Nieuw-Buinen zijn zeer betrokken bij het dorp. Onder hen leeft een groot saamhorigheidsgevoel, dat onder meer tot uitdrukking komt tijdens dorpsactiviteiten en -bijeenkomsten. Een bedreiging voor het dorp vormt de bevolkingskrimp. In verband hiermee zijn de afgelopen jaren al veel voorzieningen uit het dorp verdwenen. Een ander aspect van de dorpsproblematiek is gelegen in de veroudering van bepaalde wijken. Een aantal buurten is aan vernieuwing toe. Daarnaast spelen bij bepaalde huishoudens ook problemen ‘achter de voordeur’. Deze huishoudens vergen extra aandacht en begeleiding om volwaardig mee te kunnen draaien in de samenleving. Er gebeurt al veel in Nieuw-Buinen! De uitdagingen in Nieuw-Buinen liggen op vele terreinen: zowel sociaal-maatschappelijk, economisch, als ruimtelijk-fysiek. De gemeente Borger-Odoorn en wooncorporatie Lefier hebben de handen ineen geslagen om te werken aan oplossingen. In hoofdstuk 2 vindt u een overzicht van alle huidige projecten in Nieuw-Buinen.

1.1.

Samen met bewoners verbindingen leggen in Nieuw-Buinen

De gemeente Borger-Odoorn en wooncorporatie Lefier hebben een DorpsOntwikkelingsProgramma (DOP) opgesteld. In dit DOP worden logische verbindingen gelegd tussen de projecten en ontwikkelingen in Nieuw-Buinen. Het DOP vormt daarmee de paraplu voor alle verbeteringen in Nieuw-Buinen. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling dat het DOP weer ‘iets nieuws’ is, bovenop alle projecten die al lopen in Nieuw-Buinen. Het DOP biedt juist de nodige samenhang die maakt dat alle betrokken partijen, inclusief de bewoners, bij de uitvoering van de plannen terug kunnen grijpen op een rode lijn. Centraal in dit document staat de gezamenlijke visie op de toekomst van Nieuw-Buinen. Dit document is samen met de dorpsbewoners gemaakt. Het gaat daarbij niet alleen om een visie, maar vooral ook om de vertaling daarvan in het uitvoeringsprogramma. Looptijd van het DOP: 2010-2020 Lefier en de gemeente hebben voor het DOP een looptijd van ongeveer tien jaar (20102020) voor ogen. Het DOP bestaat uit verschillende programmalijnen. In het uitvoeringsprogramma worden de programmalijnen nader uitgewerkt in korte-, middellange- en langetermijnacties. Het is nou eenmaal zo dat sommige zaken snel opgepakt kunnen worden, terwijl andere een langere adem vergen. Ook zal een cultuuromslag nodig zijn. De uitvoering van het DOP vraagt om een andere manier van werken, zowel bij de gemeente als bij de wooncorporatie en andere professionele organisaties. Maar ook van bewoners wordt het een en ander gevraagd, juist zij zijn partij bij de uitvoering van het DOP.

-1-

Nieuw-Buinen wordt geografisch afgebakend bij het plaatsnaambord Buinerveen (bij school 75), daar achter begint het dorp Buinerveen. Werkwijze Om te komen tot een gedragen en uitvoerbaar DOP is de volgende werkwijze gehanteerd: 1: dorpsbeeld Op basis van de inventarisatie onder bewoners (najaar 2008) en relevante (statistische) informatie is het dorpsbeeld opgesteld van Nieuw-Buinen. In de bijlage vindt u het volledige dorpsbeeld en in hoofdstuk 2 staat hiervan een samenvatting. 2: SWOT-analyse Op basis van het dorpsbeeld is een SWOT-analyse opgesteld: een analyse van de sterke en zwakke kanten en de kansen en bedreigingen van Nieuw-Buinen. Zie hiervoor hoofdstuk 3. 3: visie en ambities Aan de hand van de SWOT-analyse en gesprekken met diverse betrokkenen is een visie met ambities geformuleerd. Hiervoor is gesproken met diverse mensen. De visie is in hoofdstuk 4 te vinden. 4: opstellen van het uitvoeringsprogramma Op basis van de visie is een uitvoeringsprogramma gemaakt. In dit uitvoeringsprogramma staan afspraken over de manier waarop het DOP - samen - uitgevoerd kan worden. In hoofdstuk 5 vindt u dit uitvoeringsprogramma.

-2-

2. Samenvatting van het dorpsbeeld en projecten In dit hoofdstuk leest u de samenvatting van het dorpsbeeld van Nieuw-Buinen. Het complete dorpsbeeld vindt u in bijlage 1. Daarnaast zijn in paragraaf 2.2 alle projecten in Nieuw-Buinen op een rij gezet.

2.1.

Samenvatting van het dorpsbeeld

Nieuw-Buinen is met 5.048 (per 1 januari 2009) inwoners één van de grotere kernen binnen de gemeente Borger-Odoorn. Het is een typisch lintdorp, dat tegen Stadskanaal aan is gegroeid. Toch is Nieuw-Buinen nadrukkelijk geen wijk van Stadskanaal, maar een dorp op zich. Dit blijkt ook uit het sterke verenigingsleven en de binding die de inwoners hebben met het dorp. Bevolkingsontwikkelingen o Nieuw-Buinen kent, in tegenstelling tot de rest van de gemeente, een groei van het aantal inwoners. o Ten opzichte van andere dorpen in de gemeente wonen er in Nieuw-Buinen veel gezinnen. Desondanks zal de vergrijzing ook in Nieuw-Buinen zichtbaar worden, naar verwachting stijgt het aantal 55-plussers van 21% op dit moment naar 30% in 2028. o Het migratiesaldo in Nieuw-Buinen is negatief, dat wil zeggen dat het aantal vertrekkers groter is dan het aantal vestigers. De meeste mensen verhuizen binnen de regio. Het negatieve migratiesaldo wordt gecompenseerd met de natuurlijke groei van het dorp, waardoor het aantal inwoners toch groeit. o Nieuw-Buinen telt een groot aantal sociaaleconomisch kwetsbaren. Het aantal hoge inkomens is in Nieuw-Buinen kleiner dan in de rest van de gemeente. Het aantal uitkeringsgerechtigden is in Nieuw-Buinen echter beduidend groter. Leefbaarheid Op basis van de LEMON-monitor van Lefier is onderstaande gebaseerd. Het heeft betrekking op het bezit van de corporatie Lefier in de gemeente Borger-Odoorn. o De leefbaarheid van Nieuw-Buinen wordt door de huurders negatiever beoordeeld dan in de rest van het werkgebied van Lefier. o Men is minder positief over de ontwikkeling van het dorp. o In sommige buurten ervaren huurders de betrokkenheid en de omgang met bewoners minder positief. o Ook missen bewoners enkele voorzieningen en voelen zij zich onveilig(er). Wonen o Nieuw-Buinen kent een ontspannen woningmarkt. Er zijn op dit moment relatief veel woningen te koop. o Een deel van de woningen moet gerenoveerd worden. o Van de woningen valt 43% in de huursector. o Bij een eventueel vertrek zijn de belangrijkste redenen de gezondheid en de wens om te kopen.

-3-

o

Met de wijk Nieuw Veenlanden wordt voorzien in de behoefte aan kavels voor particuliere nieuwbouw in Nieuw-Buinen.

Voorzieningen o Nieuw-Buinen heeft relatief veel voorzieningen. Veel voorzieningen bevinden zich ook in het nabijgelegen Stadskanaal, daar zijn ook de meeste winkels. o Inwoners missen vooral voorzieningen op het gebied van zorg en burgerzaken. o Op dit moment wordt er gewerkt aan de realisatie van een MFA.

2.2.

Belangrijke projecten komende jaren in Nieuw-Buinen

In Nieuw-Buinen zijn een aantal belangrijke projecten reeds in uitvoering of starten binnenkort. Op de kaart staan de in uitvoering of ontwikkeling zijnde projecten.

1.

Renovatie begraafplaats

7.

Wijkinloopcentrum

2.

Woningverbetering

8.

Wijkbasisteam

3.

Reconstructie Zuiderdiep (afgerond)

9.

Uitbreiding bedrijventerrein

4.

Verplaatsing sportvelden

10. Wijken voor water

5.

MFA

11. Nieuw Veenlanden

6.

Reconstructie gebied rond MFA

12. Duurzame revitalisering Floralaan 13. Verplaatsen boeren Nieuw-Buinen

-4-

Naast deze locatiegebonden projecten, investeren de gemeente Borger-Odoorn en Lefier ook op sociaal-maatschappelijk gebied in Nieuw-Buinen. Een aantal voorbeelden hiervan zijn: • • • • •

Het wijkbasisteam: met een opbouwwerker, buurtgerichte sociale activering, maatschappelijk werker. Ondersteuning van de dorpsbelangenvereniging Nieuw-Buinen. Brede School: samenwerking tussen drie basisscholen en instanties voor jeugd en jongeren. Twee van deze basisscholen komen in de MFA. Het uitvoeren van een wijkschouw door gemeente i.s.m. bewoners, politie, opbouwwerk en de woningcorporatie. De komst van een Steunstee. Dit is een informatieloket waar bewoners terecht kunnen met vragen over leefbaarheid, wonen, welzijn en zorg (op termijn komt dit loket in de MFA).

-5-

-6-

3. SWOT-analyse In dit hoofdstuk treft u een korte SWOT-analyse van Nieuw-Buinen aan. Deze SWOTanalyse is samengesteld in overleg met alle betrokken partijen (zie bijlage 2). Strengths / Sterktes Relatief jonge bevolking met veel gezinnen.

Weaknesses / Zwaktes Bevolkingskrimp gaat op termijn spelen.

Redelijk voorzieningenniveau.

Relatief veel sociaal en economisch kwetsbaren.

Ruimte/uitzicht en groot uitloopgebied. Binding van bewoners met het dorp.

Bewoners in Nieuw-Buinen zijn minder tevreden over de (fysieke en sociale) leefbaarheid in hun dorp, in vergelijking met de hele gemeente Borger-Odoorn.

Kern van actieve betrokken bewoners, zoals de onlangs opgerichte Vereniging voor Dorpsbelangen Nieuw-Buinen.

Bewoners missen een aantal voorzieningen, zoals een goede (buurt)busverbinding, een pinautomaat, een plek voor jongeren en een informatiepunt voor ouderen.

Afname van het aantal meldingen van criminele delicten in de afgelopen jaren. De gezamenlijke inzet van de gemeente en haar veiligheidspartners lijkt zijn vruchten af te werpen.

Inwoners van Nieuw-Buinen voelen zich onveiliger dan in de totale gemeente.

Veel verenigingen in een klein dorp als NieuwBuinen. Opportunities / Kansen Sociale investeringen werpen hun vruchten af. Door het opbouwwerk, de buurtgerichte sociale activering en het wijkmaatschappelijk werk is integraal en samen met bewoners geïnvesteerd in verbetering van woningen en buurten. Multi Functionele Accommodatie Brede School Een aantal vrijkomende locaties zoals school Parklaan, school 24 en sportvelden Noorderdiep kunnen een nieuwe functie krijgen. De dorpsontwikkeling die in gang is gezet, geeft steeds meer vertrouwen bij bewoners in aandacht voor hun dorp. Het DOP kan hierin ‘meeliften’. Ontspannen en goedkope woningmarkt biedt kansen voor bijvoorbeeld starters.

In sommige buurten is sprake van een verouderde woonomgeving met veel woningen, weinig ruimte en diversiteit Threats / Bedreigingen Er is blijvende aandacht nodig voor de sociale infrastructuur van Nieuw-Buinen. Ook fysieke ontwikkelingen zijn nodig om Nieuw-Buinen vitaal en leefbaar te houden.

De voorspelde bevolkingskrimp met bijbehorende ontgroening en vergrijzing kan als bedreiging worden gezien, maar ook als uitdaging! Het is de vraag hoe Nieuw-Buinen vitaal en leefbaar kan blijven met deze voorspelde ontwikkeling in het achterhoofd. Een aantal buurten en straten is erg kwetsbaar. Een integrale aanpak is nodig, ook om het zelforganiserend vermogen van bewoners blijvend te versterken.

-7-

-8-

4. Visie en ambities programmalijnen

vertaald

naar

zeven

Waar gaat het in essentie om in Nieuw-Buinen en wat is nodig om Nieuw-Buinen nu en in de toekomst leefbaar en vitaal te houden? Welke acties moeten daarvoor worden ondernomen? En wie zijn er bij betrokken? Deze vragen zijn essentieel bij het opstellen van het DorpsOntwikkelingsProgramma (DOP). Dit programma willen we vertalen naar zeven programmalijnen. Een programma met het centrale motto: ‘samen verbindingen leggen’. Uit het dorpsbeeld blijkt dat Nieuw-Buinen een aantal problemen kent die opgelost moeten worden. Momenteel wordt er hard gewerkt aan oplossingen. Bewoners zien dat als iets positiefs: er is aandacht voor het dorp en er gebeuren allerlei dingen. Wel mist men samenhang tussen de diverse projecten. In dit kader kan het DOP uitkomst bieden. Het is de paraplu voor alle projecten en ontwikkelingen in Nieuw-Buinen. Brainstorm Nieuw-Buinen in 2020 Met medewerkers van de gemeente en Lefier is gebrainstormd over de ontwikkeling van Nieuw-Buinen. De medewerkers werd gevraagd om vrijuit te associëren met ‘Nieuw-Buinen 2020’. Deze brainstorm heeft de volgende begrippen opgeleverd: Duurzaam

Samenhang

Voorzieningen

Gedifferentieerd

Veilig

Groepswoningen

Veilig

Groen

Hondenuitlaatplaats

Cultuur

Sportief

Werkgelegenheid

Gezondheid

Imago

Historie

Ouderenzorg

HEMA

Spoorlijn

Skatebaan

Aantrekkelijk

Water

Zorg voor ouderen

Landschap

Saamhorig

Kwaliteit

Natuur (+ educatie)

Positief zelfbeeld

Populair

Zelfredzaamheid

Kwaliteit

Mobiel

Identiteit

Sociaal café Dorp

ICT

De kern: samen proactief logische verbindingen leggen De kern van het DOP is: samen proactief logische verbindingen leggen: o tussen alles wat er al gebeurt in het dorp; o tussen bewoners en professionals; o tussen bewoners onderling; o tussen professionals onderling. Hierdoor ontstaat er meer samenhang tussen alles wat er gebeurt in Nieuw-Buinen. Fysiek-ruimtelijke en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen grijpen hierdoor veel meer in elkaar. Door het samen te doen, wordt concreet vormgegeven aan integraal werken. Bovendien ‘lift’ het DOP mee met de positieve ontwikkelingen in het dorp.

-9-

… langs zeven programmalijnen De kern van het DOP is verbindingen leggen, dit gebeurt aan de hand van zeven programmalijnen: 1. Betere faciliteiten voor ontmoeting en dialoog. 2. Verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en het wonen in het dorp. 3. Werken aan een betere uitstraling, imago en beleving. 4. Versterken van de individuele hulpverlening en ondersteuning. 5. Op een prettige manier oud(er) worden in Nieuw-Buinen. 6. Extra aandacht voor jeugd, jongeren en jonge gezinnen. 7. Effectiever samen aan de slag! In de volgende paragrafen worden de programmalijnen verder uitgewerkt. Kernkwaliteiten van het dorp gebruiken en inzetten op continuïteit De essentie van het DOP is het behouden en versterken van bestaande kwaliteiten en positieve ontwikkelingen: het benutten van de kernkwaliteiten van het dorp. Investeringen in het kader van de dorpsontwikkeling in Nieuw-Buinen vergen een lange adem. Dit geldt zowel voor sociale investeringen als voor fysiek-ruimtelijke ingrepen. De uitvoering van het DOP vraagt dus om een lange adem én continuïteit in de aanpak. De programmalijnen van het DOP kunnen hierbij als spoorboekje dienen. Persoonlijke ontwikkeling staat voorop! De centrale gedachte achter het DOP is de zelfredzaamheid van burgers bij de uitvoering ervan. Burgers zijn zelf verantwoordelijk voor hun ontwikkeling. Professionals zijn er om deze persoonlijke ontwikkeling te faciliteren en waar nodig te ondersteunen, stimuleren en belemmeringen weg te nemen, dit vereist een bepaalde houding en werkwijze van de professionals in de samenwerking met burgers. Professionals moeten gemaakte afspraken nakomen, doen wat ze zeggen en zeggen wat ze doen. Maar, ook vertellen dat iets niet kan en waarom niet. In programmalijn 7 werken we deze houding en werkwijze verder uit. Kansen grijpen in dynamiek en innovatie Wat zijn de kernkwaliteiten van Nieuw-Buinen? Waarin onderscheidt Nieuw-Buinen zich? In dit DOP zijn we ook op zoek naar dynamiek en innovatie in het dorp. De professionals kunnen dit niet alleen, daarvoor hebben zij ook de bewoners nodig. De dorpsontwikkeling biedt voor Nieuw-Buinen een kans om zichzelf op de kaart zetten. In de verschillende programmalijnen zal ook deze gedachte gestalte krijgen, want het gaat in het DOP niet alleen om het oplossen van problemen, maar ook om het grijpen van kansen!

Als je dát wilt, moet je naar Nieuw-Buinen komen: o Voor een druk bezocht pinkstertoernooi. o Voor een nieuw MFA waar verschillende organisaties en disciplines met elkaar gaan samenwerken. o Voor een goede samenwerking in een Brede School. o Voor een historische vereniging die u de cultuurhistorie van het dorp kan laten zien. o Voor een geslaagd project ‘wijken voor water’. o Voor een goede aanpak van woningen en woonomgeving in de Bernhardlaan, waarbij burgers en professionals hand aan hand samen werken! o Voor een leuke dorpsvereniging die allerlei activiteiten organiseert. o …

- 10 -

Werkgelegenheid is belangrijk Om mensen te binden aan het dorp is werkgelegenheid cruciaal, Nieuw-Buinen heeft er zelf echter weinig invloed op. Nationale en internationale ontwikkelingen bepalen voor een groot deel de werkgelegenheid in een regio. Het is dus lastig om hierover in het DOP voor Nieuw-Buinen uitspraken te doen. Wat de werkgelegenheid betreft, zijn er voor de regio van Nieuw-Buinen de volgende kansen: 1. Vermarkten van de vergrijzing: door de vergrijzing neemt de zorgvraag toe. Dit biedt ook werkgelegenheidskansen. Vooral de thuiszorg en de ouderenzorg zijn bronnen van werkgelegenheid. 2. Toerisme en recreatie: in de toekomstvisie van de gemeente Borger-Odoorn worden toerisme en recreatie als belangrijke inkomstenbronnen genoemd. Zij bieden ook werkgelegenheid. 3. In Nieuw-Buinen zijn veel aannemers gevestigd. Bij fysieke investeringen in het dorp zou de afspraak gemaakt kunnen worden om lokale aannemers bij de aanbesteding de voorkeur te geven. Dit moet uiteraard wel passen binnen afgesproken aanbestedingsbeleid. In Nieuw-Buinen wordt daarnaast al gewerkt met leerwerkbedrijven, waar jongeren op zelfstandige wijze opdrachten uitvoeren. 4. Behoud en versterking winkelvoorzieningen: Winkels zijn belangrijke voorzieningen in een dorp die bovendien werkgelegenheid bieden. De ondernemersvereniging BorgerOdoorn heeft haar visie op de dorpswinkelvoorzieningen in de gemeente vastgelegd in het ‘Masterplan winkels kleine kernen’ (2007). In Nieuw-Buinen wordt ingezet op behoud en verbetering van de huidige winkels en mogelijke uitbreiding van het winkelaanbod.

4.1.

Eerste programmalijn: Betere faciliteiten voor ontmoeting en dialoog

De eerste programmalijn gaat over ontmoeting, dialoog, met elkaar in gesprek zijn. Door verschillende bewonersgroepen met elkaar in contact te laten komen, ontstaat meer erkenning, herkenning en begrip voor de ander. Bovendien bevordert dit de maatschappelijke participatie van bewoners. Bewoners zijn daarvoor in principe zelf verantwoordelijk. Samenwerkende organisaties als de gemeente, Lefier, het wijkbasisteam, de welzijnsinstelling en zorginstellingen kunnen ontmoetingen en dialoog faciliteren en stimuleren. Hiervoor zijn fysieke investeringen nodig: plekken in het dorp om elkaar te ontmoeten, zowel binnen als buiten. Ook zijn sociaal-maatschappelijke investeringen nodig: denk aan opbouw-, jongeren- en ouderenwerk. Op deze wijze grijpen sociaalmaatschappelijke en fysiek-ruimtelijke investeringen in elkaar. Ambities: Faciliteren van maatschappelijke participatie We maken werk van de maatschappelijke participatie van bewoners en vooral van kwetsbare groepen in de samenleving, zoals sociaal-maatschappelijk kwetsbaren. Bijvoorbeeld probleemgezinnen, jongeren die in de knel zitten, werklozen en mensen met een beperking. Verder valt te denken aan ouderen die vaak kampen met vereenzaming en die ondersteuning nodig hebben bij het meedraaien in de samenleving. Ontmoeting,

- 11 -

dialoog en participatie; het zijn allemaal zaken die mensen in beginsel zelf moeten doen en waarvoor organisaties de voorwaarden kunnen scheppen. Op eigen kracht Er wordt gewerkt aan het zelforganiserend vermogen van mensen, door verbanden te leggen tussen zwakkere en sterkere bevolkingsgroepen. Uitgangspunt is het geloof in de kracht van de bewoners en het appèl doen op die kracht. Vrijwilligerswerk is hierbij van belang. Op deze manier ontstaat er een meerwaarde: aan de ene kant werken we aan de ontplooiing van de vrijwilliger zelf, aan de andere kant kan de vrijwilliger nuttig werk doen voor de Nieuw-Buinense samenleving. Door vrijwilligers professioneel te ondersteunen, krijgen zij een ‘duwtje in de rug’ dat hen helpt en motiveert om activiteiten te ondernemen. Aandacht voor alle lagen van de bevolking Er zijn diverse ontmoetingsplekken in Nieuw-Buinen, zoals de scholen, de toekomstige MFA, het wijkinloopcentrum ’t Aailand en de jeugdsoos. Maar ook scholen zijn een belangrijke ontmoetingsplek, voor zowel kinderen als hun ouders. Daarnaast zijn ook winkels, bankjes in een park en sportparken ontmoetingsplekken waar dialogen tussen verschillende bewonersgroepen uit alle lagen van de bevolking ontstaan. Er moet daarbij aandacht zijn voor alle lagen van de bevolking. Jong en oud, gezinnen en alleenstaanden, rijk en arm, met en zonder een beperking; iedereen heeft behoefte aan ontmoeting. Een menging van doelgroepen is nodig om de dialoog tussen de bevolkingsgroepen tot stand te brengen. Daarnaast zal ook een aantal doelgroepen behoefte hebben aan een eigen plek in het dorp. Bijvoorbeeld een hangplek voor jongeren. Voor een aantal groepen is er op dit moment te weinig activiteiten in het dorp. Dit geldt vooral voor jongeren en volwassenen. Voor ouderen is er al een behoorlijk aanbod aan activiteiten. Vrijwilligers kunnen veel, ondersteuning blijft nodig Op veel ontmoetingsplekken zijn vrijwilligers actief. Zij zijn van groot belang voor de Nieuw-Buinense samenleving. Ondersteuning van de vrijwilligers is belangrijk. De gemeente en/of haar partners kunnen dit onder meer doen door cursussen aan te bieden aan vrijwilligers. Te denken valt bijvoorbeeld aan cursussen op het gebied van brandveiligheid, financiën of het organiseren van evenementen. Daarnaast is het van belang om vrijwilligers een blijk van waardering te geven. Professionele ondersteuning in de ontmoetingscentra wordt geboden door onder meer een opbouwwerker, een jongerenwerker en een ouderenwerker. Naast de inhoudelijke ondersteuning die deze professionals bieden, zorgen zij voor de professionele begeleiding van de vrijwilligers. Ontmoetingsplaatsen: zowel binnen als in de openbare ruimte Ook in de openbare ruimte kunnen plekken worden ontwikkeld voor ontmoeting en dialoog. In dit kader is er voor gekozen om ook bij nieuwbouw in te zetten op ontmoeting in de openbare ruimte. Voorbeelden hiervan zijn een parkje met bankjes, een speelvoorziening en een voorziening voor de wat oudere jeugd. Het is belangrijk om ontmoetingsplekken in de openbare ruimte goed te onderhouden en te beheren, zodat mensen zich er veilig voelen.

- 12 -

Waar wordt aan gewerkt, nu en in de toekomst? Het wijkbasisteam: continuïteit van de inzet is nodig Sinds anderhalf jaar is er in Nieuw-Buinen een wijkbasisteam aan het werk. Dit wijkbasisteam benadert opbouwwerk, buurtgerichte sociale activering en wijkmaatschappelijk werk integraal. De aanpak is outreachend, wat inhoudt dat men zich vooral richt op het zelforganiserend vermogen van bewoners. Het wijkbasisteam, bestaand uit een opbouwwerker, buurtgerichte sociale activering en maatschappelijk werker, sluit aan bij bestaande netwerken, versterkt deze en creëert - waar nodig - nieuwe netwerken. Een voorbeeld van een nieuw netwerk is de samenwerking tussen het wijkbasisteam, de wijkagent en buurtbeheer van de gemeente. Het wijkbasisteam is essentieel bij het werken aan ontmoeting en dialoog in NieuwBuinen. Gezien de cultuur en historie van Nieuw-Buinen zal hiervoor veel en langdurig aandacht moeten zijn. De continuïteit van dit wijkbasisteam moet dan ook gegarandeerd worden. Het wijkbasisteam is een belangrijke sociaal-maatschappelijke investering die ervoor zorgt dat bewoners elkaar ontmoeten, met elkaar in dialoog gaan en zodoende ook weer trots kunnen worden op hun dorp. MFA: centrum voor ontmoeting en dialoog Het te realiseren MFA wordt een belangrijk centrum voor ontmoeting en dialoog in NieuwBuinen. Het is de bedoeling dat de MFA ook een dorpshuisfunctie krijgt. Ook de Brede School en het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) worden gehuisvest in de MFA. Het gebouw wordt in de toekomst gebruikt door de openbare basisscholen Parklaan en 24, peuterspeelzaal, Openbare Bibliotheek, speel-o-theek Kiekeboe, dorpshuiscentrum, jeugd- en jongerencentrum Bunermonder, Steunstee, Icare Consultatiebureau, kinderopvang Partou, Welzijnsgroep ANDES, GGZ Drenthe, Rabobank Borger-Klenckeland en AHOED (service Apotheek Stadskanaal en huisartsenpraktijk Valthermond). Het is belangrijk dat in de MFA een laagdrempelige ontmoetingsruimte komt, waarbij spontane ontmoeting mogelijk is voor elke doelgroep. Een breed activiteitenaanbod kan daarbij helpen. Ook de nieuwe jeugdsoos in de MFA moet veel gebruikt kunnen worden. De buitenruimte wordt een ontmoetingsplek voor kinderen en oudere jeugd. Brede school legt verbindingen tussen kinderen, jeugd en ouders Nieuw-Buinen ontwikkelt een Brede School. De Brede School is een samenwerkingsverband tussen 3 basisscholen in Nieuw-Buinen, de peuterspeelzaal, kinderopvang, bibliotheek, GGD en andere maatschappelijke partners. Het is de bedoeling dat de Brede School in de MFA wordt gehuisvest. De filosofie achter de Brede School is het leggen van verbindingen tussen scholen en schoolgerelateerde organisaties, zodoende vormt de Brede School een ontmoetingsplek voor kinderen en hun ouders. Jaarlijkse dorpsontmoeting In gesprekken met de bewoners is het idee ontstaan om één keer per jaar een dorpsontmoeting te organiseren. Aan de dorpsontmoeting kan op allerlei manieren vorm worden gegeven, bijvoorbeeld met sport en spel, muziek of aan de hand van een bepaald thema over de ontwikkeling of geschiedenis van het dorp. Belangrijk is dat alle bewoners worden uitgenodigd en de gelegenheid krijgen elkaar te ontmoeten.

- 13 -

Dorpsbelangenvereniging Nieuw-Buinen werkt ook aan ontmoeting en dialoog In het najaar van 2008 is de dorpsbelangenvereniging Nieuw-Buinen opgericht, ook zij werkt aan ontmoeting en dialoog tussen bewoners. De dorpsbelangenvereniging is tevens een belangrijke spil tussen bewoners en professionals.

4.2.

Tweede programmalijn: Verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en het wonen in het dorp

Nieuw-Buinen is een ruim en groen dorp waarvan de ontstaansgeschiedenis nog duidelijk af te lezen is in de ruimtelijke structuur. Op veel plekken kent Nieuw-Buinen al een prima leefomgeving, maar op sommige plekken is extra kwaliteit nodig. De ruimtelijke kwaliteit verbetert ook als er enerzijds meer aandacht is voor historie en oorsprong van het dorp en anderzijds meer aandacht voor een groener en natuurlijker Nieuw-Buinen. Zo kunnen de natuur, het landschap en het water meer het dorp worden ‘ingetrokken’. Dit betekent bijvoorbeeld blijvende aandacht voor beheer, onderhoud en verbetering van het groen, straten, stoepen en speelvoorzieningen. Maar ook de inmiddels afgeronde projecten als het opknappen van het Noorder- en Zuiderdiep en het in voorbereiding zijnde project Wijken voor Water. En het koesteren en opknappen van belangrijke cultuurhistorische elementen zoals het sluisje, waar inmiddels aan wordt gewerkt. In een aantal buurten is vernieuwing van de woningvoorraad noodzakelijk. Bewoners worden nadrukkelijk betrokken bij deze verbeteringsprojecten. Een goed voorbeeld hiervoor is de aanpak van de woningverbetering en de woonomgeving aan de Prins Bernhardlaan, waarbij bewoners betrokken zijn. De komende jaren zullen een aantal ruimtelijke ontwikkelingen plaatsvinden in NieuwBuinen. Het is verstandig om oog te hebben voor de onderlinge samenhang en afstemming van de projecten. Het biedt kansen om verschillende ontwikkelingen aan elkaar te verbinden. Ambities: Oorsprong en historie van het dorp staan centraal Nieuw-Buinen kent een rijke cultuurhistorie. Het is de bedoeling om deze rijkdom ook in de openbare ruimte en inrichting van het dorp terug te laten komen. Belangrijke beeldbepalende cultuurhistorische elementen zoals een sluis, een oude muur van de glasfabriek of een kunstwerk van glasblazers worden daarom gekoesterd en - waar nodig - opgeknapt. De kenmerkende diepen en wijken zijn in het verleden gedempt. Onderzocht wordt door de gemeente of het water dat hier verloren is gegaan op een aantal plekken weer kan worden teruggebracht. Daarnaast zijn de straten in de wijk Nieuw Veenlanden vernoemd naar cultuurhistorische elementen van Nieuw-Buinen. Geen grootschalige nieuwbouw, maar chirurgisch ingrijpen De tijd van grootschalig ingrijpen in de woningvoorraad is voorbij. Doel is om sommige buurten vooruit te helpen door gericht enkele complexen te vervangen, dus niet grootschalig, maar ‘chirurgisch’ ingrijpen en goed letten op de kwaliteit van de nieuwbouw.

- 14 -

Hierdoor kunnen over het algemeen sociale verbanden in buurten beter blijven bestaan. Uitgangspunt is gemengde wijken met meer variatie in de woningvoorraad. Daarbij moet het mogelijk blijven om enkele stedenbouwkundige problemen op te lossen, zoals de bereikbaarheid voor hulpdiensten en voor- en achterkantenproblematiek. Het afzien van grootschalige sloop en/of nieuwbouw betekent niet dat de stedenbouwkundige problemen niet opgelost kunnen worden, het vergt alleen meer creativiteit. Aandacht voor gemengdheid in buurten In een aantal buurten met een eenzijdige woningvoorraad is het doel meer variatie aan te brengen in woningtypen en bewoners. Dat betekent dat sommige goedkope kleine woningen vervangen kunnen worden door eigentijdse nieuwbouw; ruimere woningen die meer geschikt zijn voor bijvoorbeeld ouderen. Hierdoor kunnen mensen een wooncarrière maken in de buurt en hoeven ze niet te verhuizen als ze een ander huis willen, bijvoorbeeld omdat ze ouder worden en meer specifieke eisen stellen aan de woning. Aandacht voor levensloopbestendig bouwen Ouderen willen goede woningen die geschikt zijn om er ouder in te worden. Dat betekent zo veel mogelijk levensloopbestendig bouwen. Te denken valt bijvoorbeeld aan een woning zonder drempels, die rolstoelen/of rollator toegankelijk is, met een toilet/douche en slaapkamer op begane grond en bredere deuren. Hierdoor zijn deze woningen geschikt voor jong en oud. Verder is het gewenst om zoveel mogelijk aanpasbaar te bouwen. Dit betekent dat woningen voorbereid zijn om gemakkelijk aanpassingen te kunnen doen, zoals het aanleggen van extra leidingen om later een douche of toilet beneden aan te kunnen leggen. Het gaat overigens niet alleen om woningen maar ook om de woonomgeving en voorzieningen, deze moeten ook geschikt zijn voor de ouder wordende bevolking. Bij dit totaalpakket past dan ook de term levensloopbestendig wonen. Waar wordt aan gewerkt, nu en in de toekomst? Chrysantstraat / Linnaeuslaan en omgeving In dit gebied spelen al jaren plannen om de eenzijdige woningvoorraad en stedenbouwkundige structuur te verbeteren. De gemeente en Lefier willen de komende jaren plannen omzetten in actie en dit gebied verbeteren. Daarbij gaat het om ‘chirurgisch ingrijpen’. Beide partijen streven naar een optimale mix van maatregelen. In praktijk komt dit er op neer dat verouderde woningen worden vervangen, waarmee ook meteen de problemen in de stedenbouwkundige structuur kunnen worden opgelost. Belangrijke op te lossen problemen zijn: • de slechte bereikbaarheid van bepaalde woningen voor hulpdiensten; • de situering van tuinen aan de straat; • de entree van woningen aan binnenpaden; • de scheiding van privé en openbaar; • de verkeersafwikkeling. Gemeente en Lefier streven bij de vervangende nieuwbouw naar eigentijdse, levensloopbestendige woningen voor senioren en starters. Het gaat dan om grondgebonden betaalbare huur- en/of koopwoningen, die verdund worden teruggebouwd, hierdoor is het

- 15 -

mogelijk om meer kwaliteit (lucht)aan te brengen in de woningen en de woonomgeving. Bij de inrichting van de woonomgeving zal ook rekening moeten worden gehouden met de wensen van ouderen, bijvoorbeeld in de vorm van rollatorvriendelijke stoepen. Reconstructie Zuider- en Noorderdiep en Floralaan De route Zuiderdiep-Slinger-Noorderdiep-Dwarsdiep is de hoofdader van Nieuw-Buinen. Deze route ontsluit het omliggende gebied in de kern. Het Zuiderdiep is kort geleden opnieuw ingericht. Voor de inrichting van deze route is gekozen voor een vorm van visuele versmalling van de weg met kantbelijning en een accentuering van de kruispunten met rood asfalt. Het Noorderdiep wordt de komende tijd aangepakt. De gemeente werkt in overleg met de bewoners aan de voorbereiding van de revitalisering van de Floralaan, dit gebeurt volgens het 30km per uur- principe. Op het programma staan verder nieuw en ander groen en de afkoppeling van het regenwater van de riolering. Groenvoorzieningen op een acceptabel kwaliteitsniveau brengen Nieuw-Buinen kent veel groene kwaliteiten. Dit valt en staat echter met goed onderhoud. In een aantal straten en buurten heeft het groen renovatie nodig. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het Noorderdiep, waar de gemeente het bosplantsoen heeft weggehaald en bomen zijn vervangen. Op groengebied is in Nieuw-Buinen een inhaalslag nodig. Een belangrijk deel van het beleid voor groenonderhoud is nog niet uitgevoerd. Dit moet de gemeente de komende jaren inhalen. In de volgende straten verbetert de gemeente de komende jaren het groen: Zuiderdiep, Dwarskade, Bloemenbuurt, Vijverparklaan, Sportlaan, Kastanjelaan, Eikenlaan, Hollandialaan en Molenlaan (zie ook groenbeleid in het dorpsbeeld in de bijlage). Aanpak woonomgeving en woningen Prins Bernhardlaan als succesvoorbeeld De gezamenlijke aanpak van de woningverbetering in de Prins Bernhardlaan is een voorbeeld van de inrichting van het proces in de Chrysantstraat/Linnaeuslaan en omgeving. De bewoners zijn hierbij nadrukkelijk betrokken. Het is essentieel dat plannen nadrukkelijk gedragen worden door een meerderheid van de bewoners.

4.3.

Derde programmalijn: naar een betere uitstraling, imago en beleving

Nieuw-Buinen is een dorp om trots op te zijn! De binding van de bevolking, het voorzieningenniveau, de rijke cultuurhistorie, het groene karakter en de vele projecten zijn slechts enkele kernkwaliteiten van het dorp. Nieuw-Buinen zou deze kwaliteiten meer uit moeten stralen naar de buitenwereld. Fysieke en sociale investeringen gaan daarbij hand in hand; hierdoor kan Nieuw-Buinen een extra impuls krijgen. Deze programmalijn heeft nauwe banden met alle andere programmalijnen, maar in het bijzonder met programmalijn 2.

- 16 -

Ambities: Bewoners moeten (weer) trots zijn op hun dorp en ambassadeurs worden Nieuw-Buinen is een dorp waarmee de inwoners een sterke binding hebben. Dat blijkt onder meer uit de grote belangstelling van de bewoners voor diverse verenigingen, waaronder de dorpsbelangenvereniging met ruim 250 leden, en de dorpsontwikkeling. Het is belangrijk dat bewoners met trots over Nieuw-Buinen kunnen spreken en deze trots als ambassadeurs uitdragen. Cultuurhistorische waarden en identiteit van groot belang Een belangrijk deel van het beeld van Nieuw-Buinen heeft te maken met de identiteit van het dorp. Deze is ook bepaald door cultuurhistorische elementen als de veenwinning en de glasfabriek. Deze elementen zijn een inspiratiebron voor toekomstige ontwikkelingen en voor het uitstralen van het (positieve) beeld van Nieuw-Buinen. Investeren in de public relations van Nieuw-Buinen De kernkwaliteiten zijn aanwezig, maar Nieuw-Buinen moet deze ook duidelijk maken aan de buitenwacht. Het dorp moet laten zien dat het in Nieuw-Buinen aantrekkelijk wonen en leven is. Daarom is investeren in de public relations (PR) noodzakelijk. Dat betekent dus bijvoorbeeld een goede website, positieve stukken in de krant over ontwikkelingen in Nieuw-Buinen, een imago-onderzoek laten doen en aandacht voor Nieuw-Buinen bij de VVV. Beleving versus werkelijkheid Sommige inwoners van Nieuw-Buinen voelen zich (nog steeds) onveilig in hun woonomgeving. In werkelijkheid is de veiligheid de afgelopen jaren flink verbeterd. Er is dus een verschil tussen beleving en werkelijkheid. De bedoeling is om dit verschil te verkleinen door aandacht te schenken aan de positieve ontwikkelingen in Nieuw-Buinen en dan met name op het gebied van veiligheid. Waar wordt aan gewerkt, nu en in de toekomst? Verdere uitbouw van de wijkschouw als ankerpunt Nieuw-Buinen kent een wijkschouw. Bewoners en gemeente lopen dan samen door de openbare ruimte om problemen te signaleren. Mogelijk wordt de wijkschouw in NieuwBuinen uitgebreid. Bewoners krijgen daarmee meer zeggenschap bij het oplossen van knelpunten in de openbare ruimte, hierdoor neemt de betrokkenheid bij en trots op de eigen buurt toe. Het idee is geopperd om eens per jaar met bewoners een zwerfvuil opruimactie te organiseren. Daarnaast is het belangrijk om de wijkschouw beter te koppelen aan het werk van het wijkbasisteam. Oude elementen laten herleven in het dorp Oude elementen zoals het sluisje en de vele grote boerderijen zijn zaken waar NieuwBuinen trots op kan zijn. Doel is om dit te laten herleven in het dorp. Oude elementen die niet meer zichtbaar zijn, worden weer zichtbaar gemaakt. Meer hierover leest u in programmalijn 2. Sinds korte tijd bestaat er een historische vereniging in Nieuw-Buinen.

- 17 -

Uitvoeren van een imago-onderzoek en opstellen PR-plan In Nieuw-Buinen wordt voorgesteld een imago-onderzoek uit te voeren en op basis daarvan een PR-plan opstellen. Een dergelijk onderzoek geeft inzicht in het imago van Nieuw-Buinen en de beste strategie en mogelijkheden om het imago positief te beïnvloeden. De uitkomsten van het onderzoek dienen als handvat voor een betere PR voor het dorp.

4.4.

Vierde programmalijn: versterken hulpverlening en ondersteuning

van

de

individuele

De dorpsbewoners zijn het hart en de kracht van Nieuw-Buinen. Een aantal van hen heeft problemen. In Nieuw-Buinen wonen relatief veel sociaal en economisch kwetsbaren, het gaat hierbij om huishoudens met problemen als werkloosheid, huiselijk geweld, psychische problematiek en verslavingsproblematiek. In de cultuur van NieuwBuinen spelen deze problemen zich vooral achter de voordeur af. Het is zaak om deze problemen gezamenlijk aan te pakken. Een goede samenwerking tussen de gemeente, haar partners (welzijnsinstellingen, wooncorporaties en politie) en bewonersorganisaties is hierbij essentieel. Het ondersteunen van de persoonlijke ontwikkeling staat daarbij centraal. Dit betekent dat niet alleen mensen met problemen worden geholpen, maar dat ook mensen die ‘een duwtje in de rug’ nodig hebben, ondersteuning krijgen. Ambities: Samen bereik je meer dan alleen In Nieuw-Buinen wordt ingezet op individuele hulpverlening en ondersteuning voor de groep kwetsbaren. Een goede samenwerking tussen de verschillende professionals is hierbij essentieel. De ene professional is meer gericht op zorg, de ander meer op welzijn. Door gezamenlijk op te trekken en de cliënt centraal te stellen, bereiken zij het meest. Een breed signaleringsnetwerk, een goede samenwerking en doorverwijzing, zijn hierbij van belang. Hulpverlening moet rekening houden met de cultuur en identiteit van Nieuw-Buinen Hulpverleners moeten zich goed inleven in de lokale cultuur en identiteit. De NieuwBuinense gemeenschap vraagt om een eigen benadering, alleen dan zal individuele hulpverlening en ondersteuning effectief zijn. Achter de voordeur komen In de individuele hulpverlening wordt niet geschroomd om de problematiek achter de voordeur aan te pakken. Verschillende huishoudens hebben immers verschillende problemen. Om die adequaat op te pakken, werkt het wijkbasisteam aan een project achter de voordeur. De veiligheid van (jonge) kinderen is een belangrijke aanleiding voor stabiliteit achter de voordeur. Het project ‘Achter de voordeur’ is mogelijk gemaakt door subsidie van de jeugdzorg van de provincie Drenthe.

- 18 -

Ondersteunen van persoonlijke ontwikkeling van mensen De persoonlijke ontwikkeling van mensen wordt ondersteund door een goede inzet van individuele hulpverlening en ondersteuning. Door basale zorg te verlenen aan mensen die dit nodig hebben, kan persoonlijke ontwikkeling gestimuleerd worden. Uiteindelijk is iedereen primair verantwoordelijk voor zijn eigen, persoonlijke ontwikkeling. De persoonlijke ontwikkeling kan ondersteund en gestimuleerd worden door belemmeringen weg te nemen. Aandacht voor de bereikbaarheid van voorzieningen Nieuw-Buinen ligt tegen Stadskanaal aan en kan daardoor ook gebruik maken van de voorzieningen in deze plaats. Voor de tweedelijns zorgvoorzieningen zoals verslavingszorg en jeugdzorg is Nieuw-Buinen echter gebonden aan de provinciegrenzen. Inwoners van Nieuw-Buinen kunnen hiervoor dus niet naar Stadskanaal, maar moeten hiervoor naar Emmen. Extra aandacht voor de bereikbaarheid van deze voorzieningen is nodig. Waar wordt aan gewerkt, nu en in de toekomst? Het zorgnetwerk: samenwerking tussen welzijn en zorgaanbieders Een zorgnetwerk is essentieel om alle aanbieders van welzijn en zorg efficiënt te laten samenwerken. In Nieuw-Buinen werkt een zorgnetwerk aan signalering van problemen en het gezamenlijk oplossen ervan. Korte lijnen, een breed netwerk, over de schutting heen kijken, dat zijn de sleutelwoorden van dit netwerk. Dit vergt een lange adem en een doorlopende inzet. Het wijkbasisteam als belangrijke spil Een belangrijk onderdeel van het werk van het wijkbasisteam is de individuele hulpverlening. In deze hulpverlening staan het stimuleren van de eigen kracht van mensen en het ondersteunen en stimuleren van persoonlijke ontwikkeling centraal. Vooral de projecten Buurtgerichte sociale activering en het project Achter de Voordeur werken hieraan.

4.5.

Vijfde programmalijn: op een prettige manier oud(er) kunnen worden in Nieuw-Buinen

Ongeveer 6% van het aantal huishoudens in Nieuw-Buinen is 75 jaar en ouder. De vergrijzing neemt toe in Nieuw-Buinen. Aandacht is nodig voor de groeiende groep ouderen. Hoe kunnen zij op een prettige manier ouder worden in Nieuw-Buinen? Nieuw-Buinen ligt tegen Stadskanaal aan. Voor een aantal voorzieningen is een groot draagvlak vereist in verband met de financiële haalbaarheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om de woonvoorziening voor mensen met een zware zorgvraag, zoals een verpleeghuisindicatie, in De Wanne.

- 19 -

Ambities: Centrale gedachte: zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen We streven er naar om mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen in het dorp. Hiervoor is een goed aanbod van wonen-welzijn-zorg op maat noodzakelijk. Dat betekent onder andere voldoende geschikte woonvormen voor ouderen, een zorgaanbod op maat in huis en in de buurt en welzijnsvoorzieningen voor ouderen in de buurt. Deze centrale gedachte sluit goed aan op het landelijk beleid, dat erop gericht is om ouderen zo lang mogelijk thuis te kunnen laten wonen door zorg, waar mogelijk, te spreiden en aan huis te brengen. Blijvende bereikbaarheid van Nieuw-Buinen Nieuw-Buinen wordt met een buslijn vanuit Stadskanaal naar Assen ontsloten. Voor inwoners zonder auto of fiets is goed openbaar vervoer van essentieel belang. Ouderen en mensen met een beperking moeten naar een haaldienst kunnen komen. Hierbij speelt het reguliere openbaar vervoer, maar zeker ook het van deur-tot-deur vervoer, een belangrijke rol. Alternatieve vervoermogelijkheden in de vorm van een buurt- of belbus zijn van belang voor de inwoners. Overigens is er ook vrijwillig vervoer via Andes. Toegankelijkheid openbare ruimte en gebouwen Het is van groot belang dat de openbare ruimte en openbare gebouwen voor mensen met een beperking (rollator, rolstoel) goed toegankelijk zijn. Voorzieningen schieten hun doel voorbij als zij niet toegankelijk of bereikbaar zijn. Belangrijke aandachtspunten zijn: - toegankelijkheid: mensen met rollators, rolstoelen, maar ook mensen die wat minder goed ter been zijn moeten overal naartoe kunnen gaan (toegankelijkheid openbare ruimte) en overal in kunnen (toegankelijkheid eigen woning, voorzieningen, winkels en dergelijke). Ook het parkeren (dichtbij) speelt hierbij een rol; - veiligheid: hierbij gaat het zowel om fysieke veiligheid (verkeersveiligheid, verlichting) als sociale veiligheid (criminaliteit, vandalisme etc.). Een veilig gevoel is een belangrijke voorwaarde voor de toegankelijkheid. Waar wordt aan gewerkt, nu en in de toekomst? Geschikte woonvormen voor ouderen Zowel in de huur als koop moeten er voldoende geschikte woonvormen zijn voor ouderen met een (toekomstige) beperking. De ambitie is niet om grootschalige nieuwbouw voor ouderen te plegen. Nieuw-Buinen heeft sinds een aantal jaar al twee forse complexen met vooral appartementen (Dichtersgilde en de Wanne) waar ouderen met veel plezier wonen. De markt voor appartementen die geschikt is voor ouderen is hiermee zo goed als verzadigd. Het accent bij de realisering van geschikte woonvormen zal dus meer liggen op: o Aanpassen van de bestaande woningvoorraad Bij het aanpassen van huurwoningen is de wooncorporatie aan zet. Particuliere huizenbezitters bepalen uiteraard zelf of zij hun woning aanpassen. Deze particuliere woningaanpassing is in principe de eigen verantwoordelijkheid van de woningbezitter. De gemeente kan wel informatie verschaffen over de mogelijkheden en de voordelen van aanpassing. Voor voorlichting hierover kunnen mensen terecht in de Steunstee.

- 20 -

o Inzetten op levensloopbestendig bouwen Er komt geen grootschalige sloop en nieuwbouw in Nieuw-Buinen. Bij de aanpassing/herstructurering van de bestaande woningvoorraad wordt wel gekeken hoe levensloopbestendige woningen kunnen worden gerealiseerd. Dit bevordert ook de differentiatie van de woningvoorraad. o De kwaliteit van de bestaande seniorenwoningen behouden Tenslotte dient ook de kwaliteit van de huidige seniorenwoningen beoordeeld te worden. Voldoen deze nog aan de eisen van deze tijd? Is de verhuurbaarheid ervan nog goed? Zorg aan huis en eerstelijnszorg in de buurt Om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen is Thuiszorg van groot belang. Door zorg aan huis te leveren, hoeven ouderen met een beperking niet te verhuizen. Ook moet er eerstelijnszorg (vooral huisarts en apotheek) in het dorp zijn. Nieuw-Buinen beschikt momenteel over alle voorzieningen op dit gebied. De eerstelijns zorgaanbieders en thuiszorg hebben ook een duidelijke signaalfunctie. Als er iets niet goed gaat bij hun cliënten zien zij dat vaak als eerste. Het is van belang dat het zorgnetwerk inspringt op deze signalen (zie vierde programmalijn: versterken van de individuele hulpverlening) en dat de individuele zorgaanbieders daarbij goed samenwerken. Het gaat dan om een integrale benadering van zowel gezondheidsproblemen als sociaal-economische problemen zoals armoede, vereenzaming, alcoholproblematiek. Welzijn: voorkomen van vereenzaming en vroegtijdig signaleren van problemen Ook goede welzijnsvoorzieningen dragen bij aan het prettig oud(er) worden in NieuwBuinen. Het gaat hier vooral om het voorkomen van vereenzaming onder zelfstandig wonende ouderen, door middel van zaken als inloopuurtjes en huisbezoeken onder ouderen waarbij ze gewezen worden op de diverse accommodaties en activiteiten in Nieuw-Buinen. Dit gebeurt op dit moment ook al door vrijwillige ouderenadviseurs. Bewoners hebben specifieke aandacht gevraagd voor de groep ‘jongere ouderen’ van 50 jaar en ouder. Ook deze groep heeft behoefte aan activiteiten en ontmoetingen. Vooral onder de groep gescheiden 50-plussers is eenzaamheid een nog onvoldoende onderkend probleem. Daarnaast is er onder ouderen ook vaak de behoefte aan informatievoorziening en ondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm van een spreekuur van de Steunstee, een klussendienst voor ouderen en een vrijwilligersdienst die ouderen vervoert. In het kader hiervan is de Steunstee in ’t Aailand geopend, waar mensen bij een loket terecht kunnen met al hun vragen op het terrein van wonen, welzijn en zorg en voor verschillende diensten en voorzieningen.

4.6.

Zesde programmalijn: extra aandacht voor jeugd, jongeren en jonge gezinnen

De jeugd heeft de toekomst! Nieuw-Buinen kent een relatief jonge bevolking; er wonen vrij veel gezinnen. De verwachte bevolkingskrimp zal hierdoor in Nieuw-Buinen wat later

- 21 -

in zetten dan gemiddeld in de gemeente Borger-Odoorn. Ook de vergrijzing valt relatief mee. Nieuw-Buinen heeft ook veel te bieden voor (jonge) gezinnen: een geschikte en betaalbare woningvoorraad, onderwijsvoorzieningen, eerstelijnszorgvoorzieningen en een rijk verenigingsleven. De migratiecijfers laten zien dat jongeren wel vertrekken voor een baan elders of om te studeren. Een beperkt aantal van hen keert na een aantal jaren weer terug naar Nieuw-Buinen. Ambities: Gezinnen als sociaal cement Gezinnen zijn als sociaal cement belangrijk voor de leefbaarheid in Nieuw-Buinen. Zij zorgen ervoor dat het dorp levendig en vitaal blijft, dat voorzieningen als onderwijs, zorg en welzijn in stand blijven en dat bijgedragen wordt aan het verenigingsleven. Gezinnen zorgen voor verbindingen in een dorp, daarom is het belangrijk om in hen te investeren. Aandacht voor kinderen tweeledig: activiteiten en problemen oplossen of voorkomen Het is van belang om de jeugd aan het dorp te binden. De jeugd bepaalt de toekomst. Wij zien hiervoor twee pijlers: 1. Een grote groep jeugd en jongeren heeft geen problemen. Zij willen prettig wonen, leren en leven in Nieuw-Buinen. Deze groep moeten we binden aan het dorp. Dat kan door activiteiten of ruimten te bieden en door ondersteuning te geven bij de persoonlijke ontwikkeling. 2. Een kleine groep jeugd en jongeren heeft wel problemen. Zij hebben specifieke, individuele zorg nodig, die op maat en lokaal moet worden aangeboden. Samenwerking tussen verschillende hulpverleners en een goed functionerend signaleringsnetwerk is hierbij van belang. De Brede School kan hieraan vorm en inhoud geven. Extra aandacht voor jeugd Uit een inventarisatie blijkt dat er op dit moment te weinig voorzieningen zijn voor de oudere jeugd. Het tekort is vooral gelegen in voorzieningen in de buitenruimte, zoals hangplekken en trapveldjes. De gemeente vraagt hier aandacht voor in haar speelruimtebeleid. In het beleid wordt een onderscheid gemaakt tussen kinderen en jongeren tussen de 12-18 jaar en 18-23 jaar. Waar wordt aan gewerkt, nu en in de toekomst? Aanpak buitenruimte MFA: een plek voor de jeugd In de MFA komen diverse voorzieningen die aandacht hebben voor de jeugd, zoals de brede school en het Centrum Jeugd en Gezin. Daarnaast biedt de buitenruimte van de MFA mogelijkheden, hier wordt een speelplek voor de jeugd gerealiseerd waar ook de doelgroep 12-plus een plek zal krijgen. De precieze invulling hiervan moet nog vorm en inhoud krijgen. Bij dit proces zullen ook de jongeren uit Nieuw-Buinen direct worden betrokken.

- 22 -

Brede School De Brede School is een samenwerkingsverband tussen drie scholen in Nieuw-Buinen, waarvan er twee worden ondergebracht in de MFA. De nauwe samenwerking tussen scholen en onderwijsgerelateerde organisaties bevordert de afstemming en integraliteit. Hierdoor is het onder andere mogelijk om extra zorg te bieden aan kinderen die dat nodig hebben. Het Brede School-concept zorgt er bovendien voor dat verschillende kinderen en hun ouders met elkaar in contact komen, waardoor meer onderling begrip kan ontstaan. Centrum voor Jeugd en Gezin Het is de bedoeling dat het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) ook in de MFA komt. Het CJG zorgt voor afstemming in de jeugdgezondheidszorg en de jeugdzorg en besteedt aandacht aan zaken als opvoedingsondersteuning. Vestiging in de MFA maakt het CJG laagdrempelig(er). Aandacht bij herontwikkeling schoollocaties De locaties van de twee scholen die in de MFA komen, moeten opnieuw ingericht worden. Jeugd en jongeren uit de wijk maken nu veel gebruik van de buitenruimte van beide scholen. Bij de herinrichting zal onderzocht worden of een dergelijke buitenruimte teruggebracht kan worden. Mogelijkheden verkennen toekomst van de jeugdsoos In Nieuw-Buinen is een jeugdsoos, de Bunermonder. Deze jeugdsoos draait helemaal op vrijwilligers, zonder professionele ondersteuning. Op termijn verhuist de jeugdsoos naar het nieuwe MFA. Samen met de betrokkenen, het wijkbasisteam en het jongerenwerk wordt bekeken hoe de jeugdsoos functioneert. Aandacht voor betaalbare huur- en koopwoningen voor starters op de woningmarkt De jongeren die zelfstandig willen gaan wonen in Nieuw-Buinen, moeten ook een plek krijgen op de woningmarkt. De woningmarkt in Nieuw-Buinen is ontspannen. De huizenprijzen liggen lager dan elders in het land en dat is gunstig voor starters. De gemeente Borger-Odoorn faciliteert starters met het aanbod van startersleningen. Starters zoeken vaak een woning waarin ze langere tijd kunnen wonen en een gezin in kunnen stichten, daarom zijn vooral eengezinswoningen in trek. Daarnaast is er een kleine markt voor kleine starterswoningen in de vorm van bijvoorbeeld appartementen. Zowel in het huur- als koopsegment is aandacht vereist voor deze doelgroep. Mogelijkheden verkennen voor huisvesting voor jongeren (begeleid kamer wonen) In Nieuw-Buinen wonen relatief veel gezinnen met problemen thuis, waar jongeren al dan niet gedwongen uit huis moeten worden geplaatst. Nieuw-Buinen moet deze jongeren geschikte huisvesting bieden, bij voorkeur binnen het dorp of binnen de gemeente, zodat zij zo min mogelijk uit hun vertrouwde sociale milieu gehaald worden. Aandacht voor jongeren na een hulpverleningstraject Een aantal jongeren in Nieuw-Buinen volgt een hulpverleningstraject. Na een dergelijk hulpverleningstraject dreigen veel van die jongeren ‘tussen wal en schip’ te belanden. In dit kader wordt voorgesteld om deze jongeren na een hulpverleningstraject op lokaal niveau te blijven volgen en coachen. Het CJG zou hierin een rol kunnen spelen.

- 23 -

4.7.

Zevende programmalijn: effectiever samen aan de slag!

Het klinkt allemaal mooi: actiepunten, maatregelen, programmalijnen. Maar hoe ga je hier mee aan de slag? Het werken aan het DOP in Nieuw-Buinen moet gezamenlijk gebeuren. Professionals en bewoners hebben daar beide een rol in te vervullen. Van de professionals wordt verwacht: 1. Doe wat je zegt! Kom afspraken na, maar realiseer je ook dat niet alles tegelijkertijd kan. Regelmatig een pas op de plaats is nodig om niet te veel hooi op je vork te nemen en om er voor te zorgen dat wat je doet, ook goed gaat. 2. Geef duidelijk aan wat je niet doet en waarom niet! Helderheid en transparantie in de communicatie met bewoners, organisaties en ondernemingen is van groot belang. Leg dus ook duidelijk uit waarom je iets niet kunt doen. Van de bewoners wordt verwacht dat zij: 1. primair verantwoordelijk zijn voor het creëren van kansen en mogelijkheden voor hun eigen ontwikkeling; 2. terug kunnen vallen op professionals. Ambities: Gezamenlijk actief aan de slag! ‘Samen bereik je meer dan alleen,’ dat geldt zeker als je werkt aan de dorpsontwikkeling in Nieuw-Buinen. Dit DOP is hiervoor een paraplu. ‘Gezamenlijk’ is het sleutelwoord: de gemeente, haar partners, de professionals en de bewoners; iedereen heeft hierin zijn eigen verantwoordelijkheid. Zelfredzaamheid van burgers centraal, professionals ondersteunen, faciliteren en stimuleren Bij de dorpsontwikkeling in Nieuw-Buinen staat de zelfredzaamheid van burgers centraal. Bewoners zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen ontwikkeling. De gemeente en haar partners willen hierin faciliteren en ondersteunen en waar nodig stimuleren. Waar wordt aan gewerkt, nu en in de toekomst? Een centrale spil: de dorpscoördinator en dorpsteam De gemeente en Lefier stellen voor de coördinatie van het DOP een dorpscoördinator aan die functioneert als de spil van de dorpsontwikkeling in Nieuw-Buinen en zorgt dat de gemaakte afspraken worden nagekomen. Voor de uitvoering van de deelprojecten zijn de betrokken organisaties zelf verantwoordelijk. De dorpscoördinator en het dorpsteam helpen bij de monitoring en voortgang van het uitvoeringsprogramma. Ook is de dorpscoördinator het aanspreekpunt voor bewoners. Dit betekent niet dat de dorpscoördinator alle zaken zelf moet oppakken. De dorpscoördinator is er vooral om aandachtspunten vanuit de dorpsvertegenwoordiging te geleiden naar de juiste personen binnen en buiten de gemeente en om terug te koppelen hoe zaken vervolgens worden opgepakt. Deze dorpscoördinator zorgt ook voor een goede communicatie met de

- 24 -

betrokken professionele partners bij de dorpsontwikkeling van Nieuw-Buinen. De MFA zou een mooie werkplek kunnen zijn voor de dorpscoördinator. De dorpscoördinator zit het dorpsteam voor. Het dorpsteam is de spin in het web en heeft als belangrijkste taak het monitoren en uitvoeren van het DOP. De klankbordgroep, die betrokken was bij de totstandkoming van dit DOP, is op afroep beschikbaar om te ‘klankborden’ over de voortgang van het uitvoeringsprogramma. De coördinator, het dorpsteam of anderen betrokken bij het uitvoeringsprogramma van Nieuw-Buinen kunnen dus, op eigen initiatief, gebruik maken van de klankbordgroep. Een dorpsevaluatiemoment Tijdens het opstellen van het DOP en tijdens de analyse in het najaar van 2008, is gesproken met professionals, bewoners en sleutelfiguren uit Nieuw-Buinen. Voorgesteld wordt een dorpsevaluatiemoment in te lassen voor alle bewoners van Nieuw-Buinen. Tijdens deze evaluatie kan ook worden getoond wat er gebeurt met de uitkomsten van het DOP. Dit kan op een feestelijke manier gebeuren. De bewonersgroep die de uitvoering van het DOP volgt en de dorpsbelangenvereniging Nieuw-Buinen krijgen hierin een rol. Het dorpsevaluatiemoment kan gekoppeld worden aan een bestaand evenement in Nieuw-Buinen. Schriftelijke communicatie over het DOP: een vaste rubriek Het is van belang om alle bewoners van Nieuw-Buinen regelmatig te informeren over de uitvoering van het DOP. Er is al een speciale nieuwsbrief over de dorpsontwikkeling van Nieuw-Buinen. Verder zou er bijvoorbeeld een vaste rubriek in Week in Week uit aan het DOP kunnen worden gewijd. Een andere mogelijkheid is een dorpswebsite over de ontwikkelingen in Nieuw-Buinen. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is een goed beheer en onderhoud ervan.

- 25 -

- 26 -

5. Het uitvoeringsplan In het vorige hoofdstuk zijn de programmalijnen voor Nieuw-Buinen geformuleerd. De uitvoering hiervan wordt gewaarborgd in het uitvoeringsplan. In dit hoofdstuk vindt u dit uitvoeringsplan, waarin per programmalijn de afspraken staan die de partijen met elkaar maken. Op deze manier ontstaat er een overzicht van wie waarvoor verantwoordelijk is en wat er precies per programmalijn wordt opgepakt. Een dynamisch en flexibel uitvoeringsplan In het uitvoeringsplan wordt zo concreet mogelijk aangegeven hoe de programmalijnen van het DOP worden uitgevoerd. De uitgangspunten van het DOP zoals verwoord in hoofdstuk 4, vormen de basis voor het beleid in Nieuw-Buinen. De wereld verandert dagelijks. Het is dan ook belangrijk om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Initiatieven die binnen de uitgangspunten van het DOP passen, nemen we ter harte. Een genoemd uitvoeringsproject kan in de toekomst dus ook worden aangepast, bovendien kan het betekenen dat we meer doen dan alleen de actiepunten uit het uitvoeringsplan. Het DOP krijgt op deze manier een dynamisch karakter. Samen met bewoners de uitvoering van het DOP blijven monitoren Bij het opstellen van het DOP is nauw samengewerkt met de gemeente Borger-Odoorn, wooncorporatie Lefier, zorgen welzijnspartijen die actief zijn in Nieuw-Buinen en bewoners. Uit het DOP vloeien een aantal actiepunten voort, die verschillende organisaties en betrokkenen op moeten pakken. Geadviseerd wordt om de voortgang van de uitvoering van de actiepunten door het dorpsteam te laten bewaken. Een andere concreet aanknopingspunt is de reeds bestaande wijkschouw, deze zou gekoppeld kunnen worden aan het DOP. Financiering van de maatregelen in het uitvoeringsplan De maatregelen in het uitvoeringsprogramma kosten geld. Hiervoor worden gedeeltelijk reguliere middelen ingezet. Voor nieuwe gemeentelijke projecten/maatregelen gaat de gemeente, in samenwerking met partners, op zoek naar financiële mogelijkheden. Nieuwe projecten zullen ter besluitvorming aan de gemeenteraad worden voorgelegd.

- 27 -

5.1.

Uitvoeringsplan programmalijn 1: Betere faciliteiten voor ontmoeting en dialoog

Afspraak 1.1: Het wijkbasisteam maakt langlopende afspraken met de betrokken partijen. Voor 2010 is de continuïteit van het wijkbasisteam gegarandeerd Verantwoordelijke partijen Gemeente en Lefier

Activiteit / project Voortzetting wijkbasisteam.

Kaders

Planning / afspraak / middelen

Realiseren van de afspraken die voortvloeien uit de rapportage van het wijkbasisteam 2008-2009 en de uitgangspunten van dit DOP.

o Het bestendigen in 2010 en onderbrengen van het wijkinloopcentrum in 2011 in de nieuwe MFA o Gemeente en Lefier bieden extra middelen voor die periode dat het nog niet mogelijk is om de voorziening wijkbasisteam en wijkinloopcentrum in de reguliere maatregelen te laten dalen.

Afspraak 1.2: De MFA is de centrale ontmoetingsplek in Nieuw-Buinen Gemeente en Lefier

De MFA wordt de voorziening in het dorp voor ontmoeting en dialoog waar inwoners van NieuwBuinen samen kunnen komen. De gemeente subsidieert het gebruik van het gebouw voor een aantal welzijnsfuncties, de dorpshuisfunctie en een basisschool.

De uitgangspunten zoals verwoord in ‘Kern en Kader’ zijn leidend voor de facilitering van de functies. Het faciliteren van het wijkinloopcentrum en de huisvesting van het wijkbasisteam wordt verder uitgewerkt.

De MFA wordt eind 2010 – begin 2011 opgeleverd. Het wijkinloopcentrum blijft tot die tijd gehuisvest in ’t Aailand en wordt apart gefinancierd. Middelen komen uit Kern en Kader en beleidsregels.

Afspraak 1.3: De brede school zorgt voor ontmoeting en dialoog tussen ouders en kinderen Verantwoordelijke partijen

Activiteit / project

Kaders


Gemeente Borger-Odoorn, OPO, Conod, St. Bibliotheken Borger-Odoorn, Stichting Peuterspeelzalen BorgerOdoorn, Partou, welzijnsgroep Andes, GGD, Icare

De Brede School zal als samenwerkingsverband van organisaties en instellingen voor jeugd van 0 tot 12 jaar activiteiten organiseren. De brede school stelt een gezamenlijke activiteitenkalender op van alle organisaties in het dorp. De brede school ontwikkelt onder meer het project de kinderkookwerkplaats.

De Brede School heeft de volgende taken: o realiseren van dagarrangementen voor kinderen; o voorschoolse educatie; o opvoedingsondersteuning; o sluitend netwerk voor preventieve jeugdzorg; o relatie leggen met de wijk.

o In 2007 is de brede school samenwerking in Nieuw-Buinen van start gegaan. Medio 2009 wordt gewerkt met een dorpskalender voor activiteiten. o De Brede School Nieuw-Buinen krijgt middelen van de gemeente en uit de sociale alliantie met de provincie Drenthe.

Afspraak 1.4: Een maal per jaar wordt een dorpsontmoeting georganiseerd Dorpsbelangenvereniging, wijkbasisteam, verenigingen, organisaties en instellingen in Nieuw-Buinen

Eenmaal per jaar wordt een grote activiteitendag georganiseerd waarin de verantwoordelijke partijen alle inwoners informeren over hun activiteiten.

Organisaties die gemeentelijke subsidie ontvangen, participeren in de uitvoering.

- 28 -

o Gemeente en Lefier maken afspraken met de eigen relaties voor deelname aan de dag. o De organisatie kan middelen aanvragen in de vorm van een subsidie.

5.2.

Uitvoeringsplan programmalijn 2: verbeteren van het wonen en de ruimtelijke kwaliteit van het dorp

Afspraak 2.1: mogelijkheden verkennen om cultuurhistorische elementen meer terug te laten komen in de ruimtelijke structuur van het dorp Verantwoordelijke partijen


Kaders


Gemeente, dorpsbelangenvereniging en Historische vereniging Nieuw-Buinen

Behoud en versterking van cultuurhistorische elementen.

Herstel van het sluisje aan het Zuiderdiep; bij aanpak van beheer en onderhoud openbare ruimte beoordelen of cultuurhistorie een rol kan spelen.

Voor het sluisje zijn al middelen beschikbaar. De aanpak van projecten moet maatwerk zijn.

Afspraak 2.2: inhaalslag onderhoud openbare ruimte in Nieuw-Buinen Gemeente

In de meerjarenbegroting Groen uit 2006 heeft de gemeente haar ambities uitgesproken over beheer en onderhoud openbare ruimte.

o Aandacht voor verdere uitvoering en het beschikbaar stellen van middelen hiervoor. o Aandacht voor functioneren speeltuinverenigingen.

o o

De meerjarenbegroting is in te zien bij de gemeente. Voor de uitvoering van majeure projecten zal in de toekomst per project naar middelen worden gezocht.

Afspraak 2.3: verdere uitwerking en realisering bouwprogramma Lefier in Nieuw-Buinen Verantwoordelijke partijen


Kaders


Lefier en gemeente in samenwerking met betrokken bewoners.

In een aantal buurten en straten waar Lefier huurwoningen bezit, zijn aanpassingen in de bestaande woningvoorraad noodzakelijk. Concreet gaat het om de Chrysantstraat / Linnaeuslaan en omgeving. Aan de hand van een bouwprogramma zal de aanpak concreet moeten worden. Lefier en de gemeente gaan hierover nog in gesprek. Ook de bewoners worden bij de aanpak nauw betrokken.

o Geen grootschalige ingrepen, maar kleinschalige verbeteringen (chirurgisch ingrijpen). o Aandacht voor variatie/differentiatie van buurten. o Zowel bij renovatie als sloop/nieuwbouw inzetten op aanpasbaar en levensloopbestendig bouwen. o Bij het bouwprogramma ook aandacht voor de kwaliteit van de huidige seniorenwoningen. o Naast de woningen ook aanpak van de stedenbouwkundige structuur en de woonomgeving. o Inbreng van betrokken bewoners van begin tot het eind. o Aandacht voor betaalbare huur- en koopwoningen voor starters.

In het najaar 2009 starten de gesprekken over het bouwprogramma op hoofdlijnen voor de komende jaren tussen Lefier en de gemeente. In de eerste helft van 2010 worden de eerste concrete voorstellen met de bewoners besproken.

- 29 -

5.3.

Uitvoeringsplan programmalijn 3: naar een betere uitstraling, imago en beleving

Afspraak 3.1: uitvoeren van een imago-onderzoek in 2010 Verantwoordelijke partijen


Kaders


Dorpsteam Nieuw-Buinen

Het imago-onderzoek biedt informatie over het imago, de beleving van Nieuw-Buinen door de inwoners zelf, maar zeker ook door buitenstaanders.

Het imago-onderzoek moet concrete aanknopingspunten opleveren om gezamenlijk te werken aan een beter imago van Nieuw-Buinen.

In de eerste helft van 2010 is het imago-onderzoek uitgevoerd. Er ligt dan een plan van aanpak om in de tweede helft van 2010 te starten met de eerste activiteiten die het imago van Nieuw-Buinen moeten versterken.

Afspraak 3.2: verbreding en verdieping van de bestaande wijkschouw Gemeente, Lefier, wijkbasisteam en dorpsbelangenvereniging

Minimaal twee keer per jaar wordt een wijkschouw gehouden in een gebied van de 10 straten in NieuwBuinen. Dit gebied breiden we steeds verder uit.

De gemeente en Lefier maken afspraken met de deelnemers aan de wijkschouw over de inzet van middelen, voor zaken die tijdens de wijkschouw aan het licht komen. Ook wordt ervoor gezorgd voor een betere aansluiting tussen het wijkbasisteam en de wijkschouw.

o De gemeente is initiatiefnemer en benadert inwoners. o De opbouwwerker uit het wijkbasisteam ondersteunt de uitvoering van de wijkschouw. o Voor een deel worden hiervoor reguliere middelen ingezet. Voor maatregelen op de korte termijn zijn middelen beschikbaar in het kader van het DOP. Voor de lange termijn moeten we, in samenhang met het woonplan naar nieuwe middelen zoeken.

Afspraak 3.3: opstellen communicatieplan voor PR van Nieuw-Buinen Verantwoordelijke partijen


Kaders


Dorpsteam Nieuw-Buinen

Opstellen intern en extern communicatieplan: o Nieuw-Buinen promoten. o structurele communicatie over het DOP zodat bewoners en betrokken partijen weten wat er speelt en op de hoogte zijn. o betrokken partijen laten meedenken op welke manier zij kunnen bijdragen aan het communicatieplan.

Nadenken over inzet diverse communicatiekanalen zoals: o dorpskrant van dorpsbelangenvereniging; o website over alles wat er in Nieuw-Buinen gebeurt; o nieuwsbrief DOP Nieuw-Buinen; o vaste rubriek over het DOP in lokale kranten: ‘hoe staat het nu met het DOP?; o bestaande communicatiekanalen van gemeente en Lefier gebruiken.

In de eerste helft van 2010 wordt een communicatieplan opgesteld. Dan zijn ook de beschikbare middelen verkend. In de tweede helft van 2010 start de uitvoering van het communicatieplan.

- 30 -

5.4.

Uitvoeringsplan programmalijn 4: versterken van de individuele hulpverlening en ondersteuning

Afspraak 4.1: uitbouw signaleringsnetwerk vanuit het wijkbasisteam Verantwoordelijke partijen


Kaders


Gemeente, Lefier en eerstelijns welzijns- en zorgvoorzieningen.

Sluitende keten van de zorg voor multiprobleemgezinnen, zorgmijders, cliënten VVN/GGZ, jeugdzorgcliënten met een verslavingsproblematiek. Een laagdrempelige toegang tot het zorgaanbod is essentieel.

o Uitgangspunten binnen dit DOP. o Beleidsplan Wmo (vooral prestatievelden 1, 2, 4 en 5) en de inkleuring hiervan in de nota volksgezondheid. o OGGZ beleidsplan (nog in de maak). o Project achter de voordeur (geleid vanuit het wijkbasisteam). o Startnotitie Centrum Jeugd en Gezin (CJG).

o Het gemeentelijk buurtnetwerk, OGGz netwerk, de Steunstee, het beleidsplan leefbaarheid van eerste en tweedelijns zorg, sluiten allen aan bij de signaalfunctie van het wijkbasisteam. Ook stemmen zij af met Stadskanaal. Er gebeurt zodoende al veel op dit vlak. o Reguliere middelen en middelen voor het wijkbasisteam worden gedekt door de gemeente en Lefier.

Afspraak 4.2: afstemming met gemeente Stadskanaal over preventieve jeugdzorg Gemeenten Borger-Odoorn en Stadskanaal, welzijns- en zorgvoorzieningen, CJG.

Afstemming bereiken op het beleidsterrein jeugd. Het doel hierbij is preventie van mogelijke problemen.

Dorpsanalyse alcoholbeleid, Stadskanaal

- 31 -

jeugd in Nieuw-Buinen, nota startnotitie CJG, jeugdbeleid

De beide gemeenten verkennen verdere afstemming hierin. Dit gebeurt vanuit de reguliere middelen.

5.5.

Uitvoeringsplan programmalijn 5: op een prettige manier oud(er) kunnen worden in Nieuw-Buinen

Afspraak 5.1: inzetten op levensloopbestendig / aanpasbaar bouwen in de huursector Verantwoordelijke partijen


Kaders

Lefier, gemeente

Er is geen forse nieuwbouwambitie in de huursector Het aantal te bouwen levensloopbestendige voor Nieuw-Buinen. Uitgangspunt is chirurgisch in- woningen moet passen binnen het afgesproken grijpen. Bij nieuwbouw wordt onder meer ingezet op algemene meerjarenbouwprogramma tussen gelevensloopbestendig / aanpasbaar bouwen. Aansluiten meente en Lefier. bij landelijk beleid met betrekking tot spreiding van wonen, zorg en welzijn Afspraak 5.2: Bekendheid geven (o.a. in de Steunstee) aan oppluspakket en mogelijkheden voor aanpasbaar Gemeente, Andes, Lefier, Er valt veel winst te behalen met het aanpasbaar De Steunstee is de meest geëigende plek om wijkbasisteam, Promens Care, maken van woningen om ouderen en mensen met een bewoners hierover te informeren. Noorderbrug beperking langer zelfstandig thuis te kunnen laten wonen. Het is belangrijk om bewoners te informeren over de mogelijkheden.

Planning / afspraak / middelen Zie afspraken bij programmalijn 2.

maken van eigen woning Steunstee is gestart in ’t Aailand. Nu moet dit verder uitgebreid worden. De Steunstee wordt nog niet gefinancierd met reguliere middelen.

Afspraak 5.3: Mogelijkheden verkennen gemeentelijke dienstverlening in Steunstee onderbrengen Verantwoordelijke partijen


Kaders


Gemeente, Andes

Bewoners hebben gevraagd om een deel van de gemeentelijke dienstverlening (loketfunctie voor identiteitsbewijzen en rijbewijzen) in Nieuw-Buinen aan te bieden. Allereerst moet noodzaak onderzocht worden: hoe vaak gaan mensen gemiddeld naar het gemeenteloket? En loont het dan om dit naar NieuwBuinen te brengen? Kunnen ook andere kernen in de buurt van Nieuw-Buinen hier gebruik van maken? En wat zijn de mogelijkheden van internet (bijvoorbeeld ontwikkelingen digitale overheid en DigiD)? Een verkenning van de (on)mogelijkheden is nodig.

Aanbieden van een deel van de gemeentelijke dienstverlening in de Steunstee.

Verkenning in de pas laten lopen met de ontwikkeling van de Steunstee in Nieuw-Buinen.

Afspraak 5.4: activiteiten ontplooien voor vitale, jongere ouderen in de MFA Wijkbasisteam, welzijnsorganisatie Andes, gemeente

Bewoners missen activiteiten in Nieuw-Buinen voor de meer vitale en doorgaans jongere ouderen. In het nieuwe MFA zijn hiervoor wellicht mogelijkheden.

Aandacht voor aantrekkelijke gezamenlijke activiteiten voor vitale, jongere ouderen. Niet alleen binnen, maar juist ook buiten.

- 32 -

Meenemen bij de planning van de MFA. Zie procesafspraak 1.2.

5.6.

Uitvoeringsplan programmalijn 6: extra aandacht voor jeugd, jongeren en jonge gezinnen

Afspraak 6.1: voorzieningen voor jeugd en jongeren in de MFA realiseren: brede school, Centrum Jeugd en Gezin, jeugdsoos Verantwoordelijke partijen


Kaders


Gemeente en alle betrokken partijen bij de MFA.

De MFA wordt de ontmoetingsplek in Nieuw-Buinen. Ook jeugd en jongeren zijn hiervan een belangrijk onderdeel.

o Brede school: zorgen voor verbindingen tussen kinderen en ouders, signaleringsnetwerk, goede samenwerking tussen scholen en schoolgerelateerde voorzieningen (zie procesafspraak 1.3). o Jeugdsoos: toekomst ervan verkennen (zie procesafspraak 6.3). o Centrum Jeugd en Gezin: goede aanvulling voor overige functies voor jeugd, jongeren en hun ouders.

Zie programmalijn 1, procesafspraak 1.2. Momenteel wordt gewerkt aan verdere invulling van de MFA. Aandachtspunten vanuit het DOP hier in meenemen. Planning opening: najaar 2010. Middelen zijn al beschikbaar.

Afspraak 6.2: buitenterrein MFA als speelplek inrichten voor oudere jeugd: 12-plus Gemeente, Andes, jongerenwerker, jongeren zelf.

Het buitenterrein van de MFA wordt als speelplek ingericht. Plannen zijn in ontwikkelingen. Er wordt nog gezocht naar financiële dekking.

o Aandacht voor oudere jeugd. Doelgroep 12plus. o Aandacht voor avontuurlijk spelen, meer in het groen, creatief bezig zijn.


Afspraak 6.3: verbetering jongerenwerk in de jeugdsoos de Bunermonder (komt in de MFA) Verantwoordelijke partijen


Kaders


Gemeente, jongerenwerker Andes, betrokkenen jeugdsoos de Bunermonder

Jeugdsoos is een belangrijke voorziening voor de jeugd en jongeren uit Nieuw-Buinen. We moeten zoeken naar mogelijkheden om de jeugdsoos meer leven in te blazen.

o Jeugdsoos draait geheel op vrijwilligers. Mogelijkheden verkennen voor betere professionele ondersteuning. o Meenemen ontwikkelingen jeugdsoos bij verdere ontwikkeling van de MFA. o Nadenken over wat te doen met het gebouw van de jeugdsoos. Voorkomen dat hier geen verval en verloedering gaat optreden.


Afspraak 6.4: mogelijkheden verkennen begeleid kamer wonen voor tieners die het huis uit moeten Gemeente, aanbieder van begeleid kamer wonen projecten, Lefier, Andes

In Nieuw-Buinen zijn relatief veel tieners/jongeren al het huis uit. Onderzocht wordt in hoeverre sprake is van dwang en of een vorm van begeleid kamer wonen project nodig is in Nieuw-Buinen.

Verder onderzoek naar de problematiek en met de betrokken partijen verkennen of en zo ja, welke mogelijkheden hiervoor zijn in NieuwBuinen

- 33 -

Verkenning van de behoefte en mogelijkheden in 2010.

5.7.

Uitvoeringsplan programmalijn 7: effectiever samen aan de slag

Afspraak 7.1: Uitvoer en coördinatie van het dorpsontwikkelingsprogramma Verantwoordelijke partijen


Kaders


Gemeente, Lefier.

Samenstellen van en benoemen van de taken en verantwoordelijkheden van het dorpsteam NieuwBuinen.

Het dorpsteam is de spin in het web en heeft als belangrijkste taak het monitoren en uitvoeren van het DOP. Deelnemende parttijen stellen voldoende tijd en personeel beschikbaar.

Eind 2009 is de samenstelling van het dorpsteam bekend en zijn er afspraken gemaakt over de taken en verantwoordelijkheden. Vanaf 1 januari 2010 is het dorpsteam operationeel.

o Tot en met maart 2011 worden de loonkosten voor de dorpscoördinator op basis van 50/50 verdeeld tussen gemeente en Lefier. De aanstelling is voor 20 uur per week. o De dorpscoördinator komt hiërarchisch in dienst bij de gemeente. Gemeente en Lefier moeten het samen eens zijn over de aanstelling. o De dorpscoördinator legt inhoudelijke verantwoording af aan de Stuurgroep Nieuw-Buinen. Standplaats en werkplek is in Nieuw-Buinen.

Najaar 2009 is er overeenstemming over het takenpakket en het functieprofiel van de dorpscoördinator. Uiterlijk eind 2009 is de benoeming van de dorpscoördinator afgerond

Afspraak 7.2: Aanstellen dorpscoördinator Gemeente, Lefier

Opstellen van een takenpakket en functieprofiel en benoemen van een dorpscoördinator.

Afspraak 7.3: Financiële overeenkomst gemeente en Lefier over bekostiging dorpsontwikkeling Nieuw-Buinen Verantwoordelijke partijen


Kaders


Gemeente, Lefier

Opstellen van een nieuwe financiële overeenkomst voor de gezamenlijke proceskosten van de dorpsontwikkeling in Nieuw-Buinen van gemeente en Lefier

Uitgangspunt zijn de al afgesproken en lopende financiële afspraken. Voor de gemeenschappelijke kosten wordt een gezamenlijke begroting en een jaarrekening opgesteld. De financiële administratie komt in handen van één van de partijen en er worden afspraken gemaakt over tekenbevoegdheid, administratieve processen, bevoegdheden.

Najaar 2009 is er overeenstemming op hoofdlijnen over de opzet en de inrichting van de financiële afspraken tussen de gemeente en Lefier. Uiterlijk eind 2009 is de nieuwe samenwerkingsovereenkomst getekend.

- 34 -

Bijlage 1: Dorpsbeeld van Nieuw-Buinen

Gegevens over onder andere de bevolkingsopbouw, leefbaarheid, woningvoorraad en voorzieningen zijn op een rijtje gezet. Deze gegevens vormen samen het dorpsbeeld. o

Typering van Nieuw-Buinen Ligging Nieuw-Buinen is, samen met Borger, Valthermond en 2e Exloërmond, één van de grotere kernen in de Drentse gemeente Borger-Odoorn, die 25 dorpen kent. Het dorp ligt tegen de grens met de provincie Groningen en is bijna vastgegroeid aan het Groningse Stadskanaal. Nieuw-Buinen is een veenkoloniaal lintdorp met een lengte van ongeveer acht km. De dorpskern ligt aan de kant van het Groningse Stadskanaal. Het is één van de Drentse monden en is ontstaan door de ontginning van het veengebied. Voor de afwatering van het gebied en voor het vervoer van de turf werden de diepen gegraven. Langs deze diepen gingen de veenarbeiders wonen, zodat er langgerekte bebouwingslinten ontstonden. Na de ontginning vestigden zich boeren in de lintbebouwing om het ontgonnen land te bewerken. Nieuw-Buinen is een zogeheten dubbel lintdorp met twee diepen (Noorder- en een Zuiderdiep). Eind jaren zestig begin jaren zeventig zijn deze diepen gedempt. De namen het Noorderdiep en Zuiderdiep komen nog terug als straatnamen in het dorp. Afbeelding 1: Luchtfoto Nieuw-Buinen en Stadskanaal

Stadskanaal

Nieuw-Buinen

Bron: Google Maps

Korte historie De gemeente Borger-Odoorn kent drie soorten dorpen: esdorpen, veenkoloniale dorpen en ontginningsdorpen. Elk van deze dorpen heeft zijn eigen ontstaansgeschiedenis. De esdorpen zijn in en na de vroege Middeleeuwen ontstaan. Het waren van oudsher typisch

-1-

agrarische gemeenschappen, met gemeenschappelijke essen waarop het voedsel werd verbouwd en heidevelden waarop schapen werden gehouden. De veenkoloniale dorpen zijn ontstaan tussen de 17e en 19e eeuw, ook door de ontginning van de hoogveengebieden. Hier trokken veel arbeiders heen, die zich vestigden op korte afstand van de te realiseren kanalen. Zo is de lintbebouwing ontstaan. Nieuw-Buinen is één van deze dorpen. De ontginningsdorpen zijn de jongste dorpen in de gemeente. Vaak gaat het in deze categorie om zeer kleine dorpen. Deze veendorpen zijn in korte tijd ontstaan in tegenstelling tot bijvoorbeeld de zanddorpen. De korte ontstaansgeschiedenis heeft een impact op het sociale klimaat in het dorp. Zo was er sprake van veel import: vestiging van arbeiders van buitenaf. Deze arbeiders verdwenen snel weer, waardoor er maar weinig binding met het dorp ontstond. Ook zien we een grote tegenstelling tussen de hoge en lagere sociale klassen, de arbeiders en de herenboeren. Hierdoor is er een hiërarchische samenleving ontstaan. Na verloop van tijd nam de behoefte aan veen af en ook de werkgelegenheid voor de arbeiders. Het gevolg waren werkloosheid en daarmee samenhangende problemen. De veenkoloniën kampen hier nog steeds mee: een relatief laag opgeleide beroepsbevolking, relatief veel werkeloosheid en relatief veel sociaal-economische problemen. Plattelandsdorp Nieuw-Buinen heeft een landelijk karakter. De relatief kleine kern van ongeveer 5.000 inwoners, de groene omgeving en lage bevolkingsdichtheid maken Nieuw-Buinen tot een plattelandsdorp. Ook al ligt het dorp tegen Stadskanaal aan.

Ruimtelijke structuur van Nieuw-Buinen Nieuw-Buinen is een veenkoloniaal dorp met deels lintbebouwing. Hoe ziet de ruimtelijke structuur er uit en welke knelpunten zijn er? Historie en typering ruimtelijke structuur Nieuw-Buinen is het resultaat van een grootschalige en systematische veenontginning. De ontginningsmethode bestond uit het aanleggen van kanalenstelsels van waaruit zijtakken werden gegraven, de zogeheten wijken. In Nieuw-Buinen is een dubbel kanaal gegraven: het Noorder- en het Zuiderdiep. Beiden werden via het Dwarsdiep aangesloten op het Stadskanaal. De strook grond tussen de beide hoofddiepen bood ruimte voor de vestiging van handelaren, winkeliers en arbeiders. Op deze ‘vooraffen’ werden ook scholen en kerken gebouwd. Hierdoor kregen deze gronden een nog steeds bestaande typerende, sterk gemengde functie. De wijken werden op een onderlinge afstand van 160 – 170 meter aangelegd en werden gebruikt voor ontwatering en afvoer van turf. Na de veenafgravingen werden de concessies overgedaan aan boeren en kwam er langzamerhand industriële werkgelegenheid met o.a. glasindustrie. De landbouwgronden tussen de wijken werden ’plaatsen’ genoemd, die genummerd werden vanaf het Stadskanaal.

-2-

De diepen zijn in het verleden bijna allemaal gedempt. Aan de oostzijde van het bebouwingslint is door planmatige uitbreidingen meer overgegaan tot kernvorming. De kern sluit direct aan op Stadskanaal. Vanuit de geschiedenis functioneren diverse bedrijven van allerlei pluimage in de lintbebouwing van het dorp. Kleinschalige bedrijvigheid ging prima samen met andere functies. De functiemenging in het lint wordt als een positief kenmerk gezien. Voor bedrijfsactiviteiten die hinderlijk zijn voor andere functies zijn er twee bedrijventerreinen in Nieuw-Buinen en mogelijkheden in Stadskanaal. Ook zijn er voorzieningen verspreid in het bebouwingslint. De agrarische functie is belangrijk in het veenkoloniale gebied. Behoud en ontwikkeling zijn de hoofduitgangspunten van het beleid. De agrarische bedrijven liggen in hoofdzaak aan de landzijde van de diepen. Daar liggen ook de ontwikkelmogelijkheden. Daarbij is ruimtelijk het behoud van doorzichten en contact vanuit de dorpsbebouwing met het landschap een belangrijk criterium. De schaal van de agrarische bedrijven groeit nog. Op initiatief van enkele boeren is een pilot gestart om verplaatsing van enkele bedrijven uit het bebouwingslint mogelijk te maken. De bedrijven kunnen daar groeien naar de gewenste omvang en het dorp wordt verlost van zwaar verkeer. Voor de vrijkomende boerderijen wordt maatwerk geleverd als zich een passende functieverandering aandient. De boerderijen zijn door hun monumentale omvang en vaak fraaie vormgeving belangrijke beelddragers in het gebied. Aan de landzijde is alleen agrarische bebouwing toegestaan. Deze regel heeft tot doel de agrarisch belangen te beschermen en het karakteristieke veenkoloniale landschap te behouden. Verkeer en parkeren De route Zuiderdiep-Wissel-Noorderdiep-Dwarsdiep is in de infrastructuur de hoofdader van Nieuw-Buinen. Deze route heeft een ontsluitende functie voor het omliggende gebied in de kern. Dit is ook de route voor vrachtverkeer en de busroute binnen de kern NieuwBuinen. Deze route is met rotondes aangesloten op de in dit gebied aanwezige Gebiedsontsluitingswegen (GOW) de N374 en de Mondenweg. Deze hoofdroute kent een 50 km regiem en langs de route ligt een fietsroute. Voor de inrichting van deze route is gekozen voor visuele versmalling van de weg met kantbelijning en een accentuering van de kruispunten met roodasfalt. Dit betekent ook dat de overige gebieden meer verblijfsgebieden zijn en daardoor potentiële 30 km gebieden zijn. Het beleid is om deze gebieden met fysieke maatregelen in te richten als 30 km zones. Parkeren In principe kunnen bewoners bij woningen langs het lint op eigen erf parkeren. Waar nodig en mogelijk heeft de gemeente langs het lint extra parkeervoorzieningen gemaakt. In de uitbreidingsplannen zijn de toen geldende parkeernormen toegepast. Door het gegroeide autobezit in de laatste jaren is in sommige gevallen de capaciteit op dit moment beperkt. Bij herinrichtingsplannen moet hiermee rekening worden gehouden. Voor parkeren heeft de gemeente het uitgangspunt dat zij geen parkeervoorzieningen in het openbare gebied maakt, als bewoners bij een perceel de mogelijkheid hebben om een inrit aan te leggen.

-3-

Groenstructuur en beleid Nieuw-Buinen kent veel groene kwaliteiten. Deze kwaliteiten vallen of staan met goed onderhoud. In sommige straten en buurten heeft het groen meer onderhoud nodig, zoals in het Noorderdiep. Met de reconstructie is daar het bosplantsoen weggehaald en zijn bomen vervangen. De gemeente heeft in haar meerjarenplanning Groen uit 2006 de ambities op dit terrein beschreven: • Zuiderdiep: de gemeente wil hier de aanwezige populieren vervangen door andere bomen. Bij de reconstructie van het Zuiderdiep wil de men de slechte bomen vervangen en heesters en vakken anders inrichten. De cultuurhistorische elementen, zoals de sluisjes, krijgen extra aandacht. • (Verlengde) dwarskade: bomen uitdunnen of vervangen door lindes en de meeste heesters omvormen naar gras. • Bloemenbuurt, Linnaeuslaan, Parklaan: veel groen is hier door bewoners in gebruik genomen. De gemeente wil hier de heesters omvormen naar gras. Er zijn veel bomen waar bewoners klachten over hebben. De gemeente wil deze bomen uitdunnen. • Vijver Parklaan: vervanging beschoeiing. • Sportlaan: opnieuw inrichten van parkeerplaats en aanplanten, bomen vervangen, heesters renoveren, rekening houdend met herinrichting 30km/h zone. • Kastanjelaan, Eikenlaan, Hollandialaan en Molenlaan: bomen aanplanten waar mogelijk. Chrysantstraat/ Linnaeuslaan en omgeving Voor dit gebied zijn in het verleden al plannen gemaakt die gericht waren op vervanging van (huur)woningen en aanpassing van de stedenbouwkundige structuur. Deze straten vragen om verbeteringen in de stedenbouwkundige structuur. Ook het sociale huurwoningenbestand in dit woongebied vraagt nadrukkelijk aandacht. Het gaat onder meer om de toekomstwaarde en de bruikbaarheid van de in rijen gebouwde woningen. Maatregelen als verkoop, sloop en vervangende nieuwbouw en ingrijpende verbeterring van de woningen behoren tot de mogelijkheden. De geconstateerde knelpunten in het gebied zijn: • het stratenpatroon is vrij onoverzichtelijk en past niet goed in de juist zeer duidelijke rechtlijnige structuur van het veenkoloniale verleden; • de bebouwingsdichtheid is vanuit stedenbouwkundig oogpunt hoog; • de herhaling van stempels doet afbreuk aan de identiteit en herkenbaarheid; • de voorkanten van de bebouwing en situering van de entrees zijn niet duidelijk; • er is weinig ruimte voor tuin/terras aan de achterzijde van de woning; • diverse blokken zijn voor hulpverlenende instanties moeilijk te bereiken omdat ze niet aan de straat staan; • de scheiding tussen openbaar en privéterrein is onduidelijk; • deze onduidelijkheid wordt versterkt door het versnipperde groen; • er zijn te weinig speelvoorzieningen. Ook bewoners geven dit aan; • grote concentratie van rijen huurwoningen; • de bejaardenwoningen voldoen niet meer aan de huidige kwaliteitseisen. De herkenbaarheid van de deelgebieden en de routes in het woongebied moet worden verbeterd. Er dient ook aandacht te zijn voor de sfeer, rooilijnen kavelgrootte en de straatgerichtheid van de woningen. De Parklaan en de haaks daar op staande Rozenlaan

-4-

moeten als stedenbouwkundige dragers van een herkenbare ontsluitingsstructuur van het woongebied worden ontwikkeld. Ook zijn goede langzaam verkeerroutes naar de sportvelden, MFA/scholen, het buitengebied en het aan het woongebied grenzende bos belangrijk. Als doelstelling voor de toekomst is gekozen voor ‘ruim wonen in een groene omgeving’. Nieuw-Buinen moet ruimer en groener worden gemaakt en het aanzien van het dorp moet dorpser. Daarom is het krimpen van de woningvoorraad noodzakelijk. Dit biedt niet alleen een oplossing voor de knelpunten in de stedenbouwkundige structuur. Vervanging of verbouwen van bestaande woningen geeft ook meer differentiatie in woningtypen.

Wie wonen er in Nieuw-Buinen? De bevolkingsopbouw Hoe ontwikkelt de bevolking van Nieuw-Buinen zich? Hoe is de bevolkingssamenstelling? Welke bevolkingsontwikkelingen verwachten we voor de toekomst? In deze paragraaf wordt de bevolkingsopbouw van Nieuw-Buinen in beeld gebracht. In de meeste gevallen maken we een vergelijking met de totale gemeente Borger-Odoorn, de provincie Drenthe en geheel Nederland. Hierdoor kunnen we alle resultaten in een breder perspectief plaatsen. In 2007 krimp in bevolkingsaantal Op 1 januari 2009 telde Nieuw-Buinen 5.048 inwoners. Daarmee huisvest Nieuw-Buinen ongeveer 20% van de inwoners van de gemeente Borger-Odoorn. In 2007 is het aantal inwoners voor het eerst gedaald. Dit was de enige keer in de periode 2004-2008. Tussen 2008 en 2009 is Nieuw-Buinen weer licht gegroeid. Figuur 1: Nieuw-Buinen. Aantal inwoners op 1 januari

5.120 5.100 5.080 5.060 5.040 5.020 5.000 4.980 4.960 4.940 4.920 2004

2005

2006

2007

2008

2009

Aantal inw. Nieuw Buinen Bron: Statistisch Jaarboek Borger-Odoorn, 2008.

In de hele gemeente Borger-Odoorn is het aantal inwoners in de periode 2004-2007 licht gedaald. In Nieuw-Buinen was dit niet het geval. Waar Nieuw-Buinen nog groeide, daalde het aantal inwoners van de hele gemeente al gestaag. In 2007 is deze daling het sterkst geweest. In figuur 2.2 ziet u de verandering van het aantal inwoners in de periode 20042007 voor zowel Nieuw-Buinen als de hele gemeente Borger-Odoorn.

-5-

Figuur 2: Gemeente Borger-Odoorn. Verandering aantal inwoners, 2004-2007

50 25 0 2004

2005

2006

2007

2008

-25 -50 -75 -100 Verandering Nieuw-Buinen

Verandering Borger-Odoorn

Bron: Statistisch Jaarboek Borger-Odoorn, 2008.

Huishoudenopbouw: veel huishoudens met kinderen Het totale aantal huishoudens in Nieuw-Buinen is 2.080. De gemeente Borger-Odoorn telt 10.790 huishoudens. De gemiddelde huishoudengrootte is met 2,5 in Nieuw-Buinen net iets hoger dan in de gemeente Borger-Odoorn (2,4). Figuur 3. Gemeente Borger-Odoorn. Verdeling huishoudens 2007

45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Eenpersoonshuishoudens

Huishoudens zonder kinderen

Nieuw-Buinen

Borger-Odoorn

Drenthe

Huishoudens met kinderen Nederland

Bron: Statistisch Jaarboek Borger-Odoorn 2008, CBS.

Verder valt op: • Nieuw-Buinen telt meer eenpersoonshuishoudens en huishoudens met kinderen, maar minder huishoudens zonder kinderen dan de gehele gemeente Borger-Odoorn. • Nieuw-Buinen en Borger-Odoorn kennen beduidend minder éénpersoonshuishoudens en meer huishoudens met kinderen dan het Nederlands gemiddelde. Dit is een typisch kenmerk van een landelijk gebied. • Het verschil tussen veen en zand verklaart het feit dat er meer huishoudens met gezinnen wonen in Nieuw-Buinen. De zanddorpen zijn populair, onder andere bij ‘Drenteniers’. Hierdoor zijn de woningen relatief duurder en zijn de mogelijkheden voor (jonge) gezinnen in de zanddorpen kleiner dan in veendorpen. In de veendorpen hebben de woningen een relatief gunstigere prijs-kwaliteitverhouding. Dit trekt veel

-6-

(jonge) gezinnen naar de veendorpen, waaronder Nieuw-Buinen. Dit verklaart ook het hogere geboortecijfer in de veendorpen. Leeftijdsopbouw: veel jeugd en jongeren, vergrijzing valt mee Het relatief grote aantal veel gezinnen in Nieuw-Buinen is terug te zien in de leeftijdsopbouw: er wonen veel kinderen en jongeren. Daarnaast valt op dat de vergrijzing in Nieuw-Buinen erg meevalt; deze is een stuk lager dan in de gemeente Borger-Odoorn. Figuur 4: Leeftijdsopbouw als percentage van totale bevolking 2008 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 0-14 jaar

15-24 jaar

25-34 jaar

35-44 jaar

Nieuw-Buinen

45-54 jaar Borger-Odoorn

55-64 jaar Drenthe

65-74 jaar

75-84 jaar

85+

Nederland

Bron: Statistisch Jaarboek Borger-Odoorn 2008 en CBS.

Verder valt op: • Nieuw-Buinen kent, in tegenstelling tot de hele gemeente Borger-Odoorn, relatief veel inwoners in de categorie 0 tot en met 14 jaar. Dit percentage ligt hoger dan het landelijke gemiddelde. Ook de 15 tot 24-jarigen en 24-34-jarigen zijn in Nieuw-Buinen goed vertegenwoordigd. • In de oudere leeftijdsgroepen (vanaf 65 jaar) kent Nieuw-Buinen vergelijkbare percentages als het landelijke gemiddelde. Deze percentages liggen een stuk lager dan voor de hele gemeente Borger-Odoorn. Ook de toekomstige vergrijzingsgolf (door het ouder worden van de groep 55-64-jarigen) is in Nieuw-Buinen een stuk kleiner. • De gemeente Borger-Odoorn ondervindt meer gevolgen van de ontgroening en vergrijzing dan Nieuw-Buinen. Migratie: veel regionale verhuizingen Het grootste deel van de verhuizingen van en naar Nieuw-Buinen is lokaal. Dit is zichtbaar in tabel 1. Het grootste aantal vestigers en vertrekkers kent Nieuw-Buinen met het aangrenzende Stadskanaal. Ook de gemeenten Aa en Hunze en Emmen scoren hoog. Daarnaast heeft Nieuw-Buinen een vrij grote groep vertrekkers naar de (studenten)stad Groningen. Opvallend is dat Nieuw-Buinen een positief saldo scoort op het aantal binnengemeentelijke verhuizingen, terwijl het migratiesaldo met andere gemeenten vaak negatief uitvalt.

-7-

Tabel 1: Migratie Nieuw-Buinen 2004-2007 naar richting Vestiging in

Vertrek uit

Nieuw-Buinen

Nieuw-Buinen

89

89

Gemeente Borger-Odoorn

Saldo 0

Aa en Hunze

50

54

-4

Assen

15

29

-14

Coevorden

5

6

-1

62

71

-9

6

12

-6

18

19

-1

245

280

-35

37

100

-63

Stadskanaal

338

372

-34

Overig provincie Groningen

112

98

14

Totaal provincie Groningen

487

570

-83

Overig Nederland

168

143

25

Totaal Nederland

900

993

-93

29

61

-32

Emmen Midden-Drenthe Overig provincie Drenthe Totaal provincie Drenthe Groningen

Buitenland Bron: Statistisch jaarboek Borger-Odoorn, 2008.

Nieuw-Buinen heeft een negatief migratiesaldo. Dit ziet u in tabel 2. Opvallend hierbij is de sterke toename van het negatieve migratiesaldo over 2007. In de drie voorgaande jaren was slechts sprake van een lichte daling, die in 2007 ruim verviervoudigt. Deze verandering wordt vooral veroorzaakt door het dalende aantal vestigers in Nieuw-Buinen vanaf 2005. Er is geen verklaring voor het plotseling flink gestegen vertreksaldo in 2007. In 2008 is het vertreksaldo weer afgenomen. Tabel 2: Totaal migratiesaldo Nieuw-Buinen, aantal huishoudens per jaar Vestiging

Vertrek

Saldo

2004

160

172

-12

2005

212

226

-14

2006

191

206

-15

2007

162

223

-61

2008

204

227

-23

Totaal

929

1054

-125

Bron: Statistisch jaarboek Borger-Odoorn, 2008.

Vooral jongeren tot 24 jaar, en in mindere mate de groep 25 tot 39 jaar, vertrekken uit Nieuw-Buinen en vestigen zich bijna uitsluitend in een andere gemeente. Dit wordt zichtbaar in tabel 3. Een enkeling verhuist binnen de gemeente. Per saldo trekt NieuwBuinen vooral mensen aan in de leeftijden waarop mensen vaak gezinnen vormen en/of samen gaan wonen, namelijk van 40 tot 54 en van 55 tot 64 jaar.

-8-

Tabel 3: Migratiesaldo naar leeftijd en richting uit/naar Nieuw-Buinen, 2006-2008 Binnen gemeente (niet Buiten gemeente Leeftijd

Nieuw-Buinen)

(exclusief buitenland)

-1

-65

-66

2

-22

-20

t/m 24 jaar 25 t/m 39 jaar

Totaal

40 t/m 54 jaar

2

5

7

55 t/m 64 jaar

-1

11

10

65 t/m 74 jaar

-1

-8

-9

75 jaar eo

-4

-3

-7

Totaal

-3

-82

-85

Bron: Migratiecijfers Borger-Odoorn.

Inkomensopbouw: veel sociaal kwetsbaren We hebben inkomensgegevens in Nieuw-Buinen vergeleken met landelijke, provinciale en gemeentelijke cijfers. Daaruit is af te leiden hoe de inkomenspositie van de bevolking van Nieuw-Buinen er uit ziet. In figuur 7 staan de gegevens op een rij. Het gaat om cijfers uit 2005; dit zijn de meest recente gegevens. Figuur 7: Inkomensopbouw als percentage van het aantal inwoners 2005

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Laag inkomen Nieuw-Buinen

Midden inkomen Borger-Odoorn

Drenthe

Hoog inkomen Nederland

Bron: Statistisch Jaarboek Borger-Odoorn 2008, CBS.

Wat opvalt: • Nieuw-Buinen kent relatief veel lage inkomens en meer middeninkomens. Er zijn dus weinig hoge inkomensgroepen. Ook de gehele gemeente Borger-Odoorn kent relatief veel lage inkomens. Maar, in vergelijking met Nieuw-Buinen wonen in de totale gemeente meer mensen met hoge inkomens. • Ook de provincie Drenthe kent minder hoge inkomens dan het landelijk gemiddelde. Dit kan verklaard worden door de zogeheten ‘braindrain’. Dit is een situatie waarin hoger opgeleiden wegtrekken uit het landelijk gebied. Voor Nieuw-Buinen kan de verklaring ook worden gezocht in het feit dat er van oudsher veel bedrijvigheid is met vooral laagbetaalde arbeidskrachten. Dit verklaart ook het feit dat het aantal lage en midden inkomens zo hoog ligt in Nieuw-Buinen. Uit cijfers van de bijstand blijkt dat er in Nieuw-Buinen relatief veel uitkeringsgerechtigden wonen. Van alle uitkeringsgerechtigden in de gemeente Borger-Odoorn komt een derde

-9-

uit Nieuw-Buinen. Dit zijn ongeveer 70-80 personen. Nieuw-Buinen vertegenwoordigt een vijfde van de bevolking in de gemeente. Toekomst: krimp als gevolg van negatief migratiesaldo In figuur 2 was al te zien dat het inwoneraantal van de gemeente Borger-Odoorn vanaf 2004 continu is afgenomen. Nieuw-Buinen kende tot 2007 een groei van het aantal inwoners, maar in 2007 is het aantal voor het eerst afgenomen. In 2008 kende de bevolking een (kleine) opleving. De verwachting is echter dat de trend van bevolkingsdaling, zoals die voor het eerst liet zien in 2007, zich in de toekomst voortzet. De snelheid en zwaarte van de vergrijzing zal in Nieuw-Buinen, in vergelijking met de gemeente Borger-Odoorn, minder zijn. Dit komt door het relatieve hoge geboortecijfer en daardoor geboorteoverschot (saldo van geboorte en sterfte). Krimp van de bevolking in NieuwBuinen is daarom vooral afhankelijk van het migratiesaldo (saldo van vestiging en vertrek). In figuur 8 hebben we, op basis van het uitgangspunt migratiesaldo=0, een bevolkingsprognose gemaakt. Hieruit blijkt dat op basis van deze aanname (evenveel vertrek als vestiging) de bevolking min of meer gelijk blijft. De krimp valt dus mee door de relatief jonge bevolking in Nieuw-Buinen. Maar, bij een negatief migratiesaldo, zoals dat in de afgelopen jaren het geval was (zie tabel 2), zal bevolkingskrimp toch in gaan zetten. Dat komt dus vooral doordat er meer mensen verhuizen uit Nieuw-Buinen dan dat er komen wonen. Het relatief hoge geboortecijfer dempt het negatieve migratiesaldo. Figuur 8: Gemeente Borger-Odoorn. Bevolkingsprognose Nieuw-Buinen 2008-2028 6.000 5.000

4.000 3.000 2.000

1.000

6%

8%

24%

28%

30%

30%

30%

28%

6%

7%

7%

21%

24%

32%

30%

10%

10%

10%

9%

8%

12%

11%

11%

10%

10%

19%

18%

18%

17%

16%

2008

2013

2018

2023

2028

0

0-14 jaar

15-24 jaar

25-34 jaar

35-54 jaar

55-74 jaar

75 jaar e.o.

Bron: Companen, 2009.

Toekomst: ontgroening en vergrijzing Veel jongeren trekken weg uit de gemeente Borger-Odoorn en dus ook uit Nieuw-Buinen. Dit is te zien in figuur 4. Dit vertrek heeft veelal te maken met studie en is terug te zien in het grote vestigingstekort ten opzichte van studentenstad Groningen. Uit figuur 8 blijkt dat het aantal jongeren tot 24 jaar en jongvolwassenen, van 24-34 jaar, tot 2028 afneemt. De lichte ontgroening is zichtbaar. In de gemeente Borger-Odoorn woont een grote groep mensen tussen de 55 en 74 jaar. Dit betekent dat de vergrijzing al begonnen is en dat deze ontwikkeling de komende jaren zal aanhouden en toenemen. Dit blijkt uit figuur 8. Vooral de groep 55-74 jarigen neemt

- 10 -

toe: van 21% in 2008 naar 30% in 2028. De groep 75 plus neemt relatief minder toe, van 6% naar 8%. De zogeheten ‘dubbele vergrijzing’ (er komen steeds meer oudere ouderen) speelt dus een kleine rol in Nieuw-Buinen. De groei zit dus vooral in de groep met een relatief lage zorgbehoefte. Samenvatting en conclusies bevolkingsopbouw: • relatief jonge bevolking met veel gezinnen; • vergrijzing valt relatief erg mee; • relatief lage inkomens en veel uitkeringsgerechtigden; • negatief migratiesaldo, met name vertrek naar Groningen en Stadskanaal (jongeren); • krimp zal minder impact hebben in Nieuw-Buinen dan elders in de gemeente door hoog geboortecijfer, maar is wel aan de orde. Het migratiesaldo speelt hierin een belangrijke rol; • bevolkingsprognose: nu en in de toekomst voortgezette ontgroening en vooral vergrijzing.

Leefbaarheid en veiligheid in Nieuw-Buinen Leefbaarheid is een lastig begrip. Toch weet bijna iedereen wat ermee bedoeld wordt. Zaken als het contact tussen bewoners, woonomgeving, overlast, veiligheid bepalen de leefbaarheid van een dorp. Hoe staat het met de leefbaarheid in Nieuw-Buinen? Algemeen oordeel bewoners over leefbaarheid ligt in Nieuw-Buinen stuk lager In 2005 en 2007 heeft Lefier voor haar woningbezit in Borger-Odoorn, Emmen en Stadskanaal een leefbaarheidsmonitor uitgevoerd. Het gaat hier dus om de huurders van Lefier in Nieuw-Buinen Het oordeel over de leefbaarheid is in 2007 lager dan in 2005. Ook beoordeelt men de leefbaarheid in Nieuw-Buinen een stuk lager dan in de rest van het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn. Over het cijfer zelf mag men redelijk tevreden zijn: een 7,0 voor Nieuw-Buinen in 2007. Ook de ontwikkeling van de buurt scoort in Nieuw-Buinen lager dan in het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn. Tabel 4: Rapportcijfer algemeen oordeel leefbaarheid, Nieuw-Buinen, gemeente Borger-Odoorn, 2005 en 2007 Algemeen oordeel leefbaarheid 2005 2007 Bezit Lefier Nieuw-Buinen

7,2


7,7

Landelijk gemiddelde

7,0 7,5 7,3

Bron: Leefbaarheid in Emmen, Borger-Odoorn en Stadskanaal, RIGO Research en Advies BV, december 2007.

Huurders zijn ook over de ontwikkeling van het dorp in het algemeen minder tevreden Zie tabel 4: Tabel 5: Rapportcijfer ontwikkeling van de buurt, Nieuw-Buinen en gemeente Borger-Odoorn, 2005 en 2007 Ontwikkeling van de buurt 2005 2007 Bezit Lefier Nieuw-Buinen

5,2


5,8

Landelijk gemiddelde

5,2 5,9 5,8


- 11 -

De sociale woonomgeving uitgelicht: in Nieuw-Buinen is men minder tevreden over mate van buurtbetrokkenheid en omgang met bewoners Nieuw-Buinen scoort op de tevredenheid over de sociale woonomgeving een stuk lager dan in het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn. Tabel 6: Rapportcijfer sociale woonomgeving, huurders Nieuw-Buinen en gemeente Borger-Odoorn, 2007 Sociale woonomgeving

Nieuw-Buinen


Omgang bewoners

6,8

7,2

Etnische samenstelling

6,0

6,7

Buurtbetrokkenheid

6,0

6,7


Geconcludeerd kan worden dat huurders in Nieuw-Buinen minder tevreden zijn over de sociale cohesie en betrokkenheid van bewoners bij het dorp. Deze tevredenheid ligt een stuk lager dan in het totale werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn. De tevredenheid valt, in dit vergelijking met het landelijke gemiddelde, wel mee. De landelijke cijfers zijn: o omgang met bewoners: 6.9; o etnische samenstelling: 6.4; o buurtbetrokkenheid: 6.1 Er wordt geïnvesteerd in verbetering sociale cohesie en sociaal klimaat De gemeente en Lefier realiseren zich dat de sociale woonomgeving lager scoort in NieuwBuinen. Zij investeren dan ook fors in de verbetering van de sociale cohesie, de betrokkenheid van bewoners bij het reilen en zeilen van hun dorp en in het sociale klimaat in Nieuw-Buinen. Dat gebeurt vooral door het oprichten van het wijkbasisteam. Dit team bestaat uit: een opbouwwerker een buurtgerichte sociale activeerder (BSA-er) een maatschappelijk werker die toewerkt naar een project achter de voordeur Het wijkbasisteam versterkt het contact met de bewoners van Nieuw-Buinen. Er wordt gewerkt aan bevordering van maatschappelijke participatie, aan betrokkenheid en gevoel van verantwoordelijkheid. Dit komt de sociale cohesie en het sociaal klimaat ten goede. Naast het wijkbasisteam wordt er ook op andere manieren geïnvesteerd in de sociale woonomgeving: Welzijnsbeleid: informatie & advies, dorpsgerichte loketten in de verschillende kernen, maatschappelijke ondersteuning, bemoeizorg en mantelzorgondersteuning staan centraal. Ambulant jongerenwerk werkt aan intensieve begeleiding van jeugd en jongeren. Er wordt – ook in het kader van de Wmo – gewerkt aan opvoedingsondersteuning. Het idee is om het Centrum voor Jeugd en Gezin in Nieuw-Buinen te vestigen. Sport heeft een belangrijke sociaal-maatschappelijke functie in een dorp. Het bevordert de sociale cohesie. Het gemeentelijk sportbeleid richt zich op 5 aandachtsgebieden: wijk, school, werk, zorg en sport. M.b.t. het onderwijsbeleid wordt gewerkt aan voor- en vroegschoolse educatie, aan het bestrijden van voortijdig schoolverlaten, het beheersen van de Nederlandse taal en gerichte opvoedingsondersteuning (dus niet alleen het kind, de jongere staat centraal, maar ook de ouders) Schuldhulpverlening krijgt expliciet aandacht in Nieuw-Buinen via een spreekuur.

- 12 -

De fysieke woonomgeving uitgelicht: Nieuw-Buinen scoort lager Inwoners van Nieuw-Buinen zijn over het algemeen minder tevreden over hun woonplaats dan de gemiddelde inwoner van het werkgebied van Lefier in de gemeente BorgerOdoorn. Toch zijn er enkele onderdelen waarop Nieuw-Buinen meer gewaardeerd wordt, zoals het voorzieningenniveau en de speelvoorzieningen. De speelvoorzieningen scoren weliswaar hoger dan in het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn. Toch krijgen ze een onvoldoende. Tabel 7: Rapportcijfer fysieke woonomgeving, Nieuw-Buinen en gemeente Borger-Odoorn, 2007 Fysieke woonomgeving

Nieuw-Buinen


Eigen woning

7,5

7,7

Woningen in de buurt

6,9

7,3

Woonomgeving

6,2

6,5

Groenvoorzieningen

5,6

6,0

Speelvoorzieningen

5,4

5,1

Voorzieningen

6,6

6,3

Eigen woning Inwoners van het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn geven hun eigen woning gemiddeld een score van 7,7. In Nieuw-Buinen ligt deze score met een 7,5 iets lager. Bijna 90% van de bewoners geeft hun huis een 7 of hoger. Opvallend is ook dat vooral inwoners van Nieuw-Buinen klagen over de onderhoudstoestand van de woning. Woonomgeving Onder woonomgeving verstaan we vooral de openbare ruimte. De inwoners van BorgerOdoorn beoordelen hun omgeving hetzelfde als het landelijk gemiddelde (6,5). Inwoners van Nieuw-Buinen zijn op dit onderdeel minder tevreden en geven een 6,2. Vooral de bestrating zou op sommige plekken verbeterd moeten worden. Groenvoorzieningen Groenvoorziening is een belangrijk onderdeel van de leefomgeving. Een groene omgeving zorgt doorgaans voor een ontspannen sfeer. Het is opvallend dat inwoners van Borger-Odoorn de groenvoorziening minder waarderen dan het landelijk gemiddelde (6,0 om 6,6). Inwoners van Nieuw-Buinen zijn nog negatiever en geven met een 5,6 een krappe voldoende. Deze lage scores komen vooral door het achterstallige of slechte onderhoud van het groen. De gemeente heeft hierop al actie ondernomen. De visvijver heeft bijvoorbeeld een grondige opknapbeurt gekregen. Dit heeft al tot veel positieve geluiden van bewoners geleid. Speelvoorzieningen Ook de speelvoorzieningen in het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn scoren lager dan het landelijk gemiddelde (5,1 om 6,1). Inwoners van Nieuw-Buinen geven hier met een score van 5,4 eveneens een onvoldoende, maar zijn wel iets positiever dan het gemeentelijke gemiddelde. De lage scores worden niet zozeer veroorzaakt door de kwaliteit, maar vooral door de afwezigheid ervan. Een aandachtspunt!

- 13 -

Algemene voorzieningen De kwaliteit van de algemene voorzieningen, zoals scholen, huisartsen, winkels en sporten cultuur, scoort met een 6,3 eveneens lager dan het landelijk gemiddelde (6,8). Inwoners van Nieuw-Buinen zijn iets positiever met een gemiddelde 6,6. Het ontbreken van diverse voorzieningen bepaalt voor een groot deel deze lage score. Ook het beperkte aanbod aan openbaar vervoer speelt hierin mee. Integraal speelbeleid In 2009 formuleert de gemeente een integraal speelbeleid. Dit speelbeleid is bedoeld voor iedereen. Wel heeft de gemeente extra aandacht voor de doelgroep 12-23 jarigen in Nieuw-Buinen omdat er voor deze groep jongeren te weinig voorzieningen zijn. Inwoners van de gemeente Borger-Odoorn kunnen zelf bij de gemeente aangeven waar en wat voor speelvoorzieningen nodig zijn. Dat is uiteraard geen garantie dat de voorzieningen er daadwerkelijk komen. Het beheer ervan kan, in overleg met gemeente, ook bij de bewoners liggen. Ongenoegens De leefbaarheid in een dorp wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ervaren ongenoegens. Of het ontbreken daarvan. Nieuw-Buinen scoort op alle punten een voldoende, maar scoort wel een stuk lager dan de gemeente Borger-Odoorn. Tabel 8: Rapportcijfer ongenoegens, Nieuw-Buinen en gemeente Borger-Odoorn, 2007 Ongenoegens

Nieuw-Buinen


Overlast van anderen

6.4

7.4

Overlast van activiteiten

7.6

8.4

Vervuiling

6.8

7.3

Veiligheid Het gevoel van veiligheid bepaalt voor en belangrijk deel het woongenot van mensen. Daarmee is het dus een onderdeel van de leefbaarheid. Veiligheid is onder te verdelen in criminaliteit, verkeersoverlast en overlast van anderen. Daarnaast speelt het gevoel van veiligheid ook een rol, want deze subjectieve waarde kan heel anders zijn dan de objectieve cijfers. Tabel 9: Rapportcijfer veiligheid, Nieuw-Buinen en gemeente Borger-Odoorn, 2007 Sociale woonomgeving

Nieuw-Buinen


Criminaliteit

7.1

7.9

Gevoel van veiligheid

7.3

7.7

Verkeersoverlast

6.3

6.5


Criminaliteit bestaat er in allerlei vormen, variërend van kleine vernielingen tot inbraak en geweldpleging. Het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn scoort op dit onderdeel met een 7,9 beduidend hoger dan het landelijk gemiddelde (6,5). Ook NieuwBuinen haalt hier met een 7,1 een bovengemiddelde score. Toch ervaren de bewoners van Nieuw-Buinen geen hoge criminaliteit in hun dorp. De kanttekening die we hierbij moeten plaatsen, is dat het rapportcijfer een stuk lager ligt dan het gemiddelde cijfer voor het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn.

- 14 -

Geluidsoverlast of rondhangende jongeren kunnen voor een negatief beeld zorgen. Mensen kunnen dit ervaren als overlast. Ook op dit onderdeel scoort het werkgebied van Lefier in de gemeente Borger-Odoorn hoger dan het landelijk gemiddelde (7,4 om 6,6). Nieuw-Buinen zit met een 6,4 iets onder het landelijk gemiddelde. Het gevoel van veiligheid geeft in feite aan hoe de inwoners zich voelen. Bewoners van Nieuw-Buinen voelen zich in het werkgebied van Lefier binnen de gemeente BorgerOdoorn met een score van 7,3 het minst veilig. Het gemeentelijke gemiddelde ligt op 7,7. Beide scores liggen boven het landelijk gemiddelde van 7,1. Inwoners van Nieuw-Buinen zijn over het algemeen dus kritischer over de veiligheid in hun omgeving dan de gemiddelde inwoners van het werkgebied van Lefier in BorgerOdoorn. Toch liggen de beoordelingscijfers van Nieuw-Buinen nog altijd boven de landelijke scores. Wijkagent Er is een wijkagent in Nieuw-Buinen. Uit de dorpsanalyse door Andes blijkt dat bewoners hierover tevreden zijn. Wel ervaren zij het als negatief dat er geen fysieke plek meer is voor de wijkagent in het dorp. Hierdoor ontstaat het idee dat hij weinig aanwezig is. De wijkagent heeft echter een groot werkgebied. Dit komt door het landelijke politiebeleid om wijkagenten in een groter gebied te laten werken en hen meer te laten focussen op kerntaken. Hierdoor is de wijkagent in Nieuw-Bunen minder vaak aanwezig en zichtbaar. Wijkschouw: samen met bewoners aan de slag met de fysieke en sociale woonomgeving De gemeente houdt periodiek een wijkschouw. Dan gaan ambtenaren samen met dorpsbewoners in gesprek over zaken die aan de orde zijn in Nieuw-Buinen. Het gaat dan vooral om de aanpak van de woonomgeving. Maar, het is ook de bedoeling om tijdens deze wijkschouwen in te gaan op sociaal-maatschappelijke onderwerpen. Kortom, over alles wat er speelt in Nieuw-Buinen. Door deze wijkschouwen is er rechtstreeks contact tussen bewoners en de gemeente en kunnen zaken snel opgepakt worden. Daarnaast worden er verbindingen gelegd tussen allerlei projecten en ontwikkelingen die gaande zijn. Hartmanconferentie Daarnaast is er in september 2008 een zogeheten ‘Hartmanconferentie’ (vernoemd naar een tuinstoelenfabrikant) gehouden. Op 13 september is het gemeentebestuur en het bestuur van Lefier op bezoek geweest in Nieuw-Buinen. Op verschillende plekken in het dorp zijn zij op tuinstoelen in de openbare ruimte gaan zitten en in gesprek gegaan met de bewoners uit Nieuw-Buinen. Ook toen zijn vooral problemen besproken die te maken hebben met de fysieke woonomgeving. De gemeente voert de uitkomsten van de Hartmanconferentie nu uit. Twee dagen na het bezoek aan het dorp is een inloopmarkt voor bewoners georganiseerd. Bewoners konden zich laten over alle projecten en ontwikkelingen in Nieuw-Buinen. Van beide activiteiten is een DVD gemaakt.

- 15 -

Veiligheidsmonitor 2008 De leefbaarheidsmonitor (Lemon) zoals deze in 2005 en 2007 is uitgevoerd, geeft een subjectief beeld van leefbaarheid en veiligheid. Het gaat dan om het gevoel van mensen; hoe ervaren de bewoners de leefbaarheid in hun dorp? Wat is hun gevoel over veiligheid? De gemeente Borger-Odoorn heeft, in samenwerking met de politie Drenthe, ook een objectieve veiligheidsmonitor uitgevoerd. Het gaat hier om het aantal gemelde incidenten. In het rapport wordt gewerkt met verschillende wijken (in totaal 4 stuks). Nieuw-Buinen valt samen met Buinerveen en omstreken onder wijk 1. Uit de veiligheidsmonitor komt naar voren dat het aantal incidenten en meldingen van criminaliteit over de hele linie is afgenomen in de periode 2003 en 2007. De belangrijkste conclusies van deze wijk op een rij: o het aantal diefstallen uit woningen/schuren/garages is tussen 2006 en 2007 afgenomen: van 18 meldingen naar 11 meldingen; o het aantal diefstallen uit auto’s is behoorlijk afgenomen in dezelfde periode: van 41 naar 2; o het aantal burenruzies is tussen 2006 en 2007 toegenomen (van 14 naar 22). Maar in vergelijking met de jaren 2003 en 2004 ligt dit behoorlijk lager (2003: 71, 2004: 60); o het aantal branden is tussen 2006 en 2007 behoorlijk afgenomen (van 38 naar 15) en ligt nu op hetzelfde niveau als in 2003; o het aantal meldingen van jeugdcriminaliteit is tussen 2003 en 2007 fors afgenomen. Van 25 meldingen in 2003 naar 4 meldingen in 2007. De investeringen die op dit terrein zijn gedaan, lijken dus hun vruchten af te werpen. o het aantal bedreigingen is tussen 2006 en 2007 behoorlijk afgenomen: van 28 naar 15; o bij het aantal meldingen van huiselijk geweld zien we dat wijk 1 in 2005 ver bovenaan stond: maar liefst 45% van het aantal meldingen vond in wijk 1 plaats (in totaal 33). Dit aantal is fors afgenomen, naar 12 meldingen in 2007, dit is 27% van het totaal aantal meldingen in de gemeente. Verschuiving naar ‘samenleefcriminaliteit’ Al met al kunnen we concluderen dat er een verschuiving plaatsvindt van vermogenscriminaliteit naar ‘samenleefcriminaliteit’. Vermogenscriminaliteit heeft te maken met zaken als diefstal, vernieling, beroving, drugshandel en wietkweek. (criminaliteit die op geld waardeerbaar is). Samenleefcriminaliteit gaat over geweld, overlast, lawaai, treiteren, belediging, vervuiling, schelden. Dit is samenleef- en bejegeningproblematiek, waarbij burgers elkaar in de weg zitten. Als de subjectieve (beleefde) veiligheid lager is dan de objectieve veiligheid, is vaak ‘samenleefcriminaliteit’ aan de orde. Politie en overheid kunnen hier moeilijk maatregelen tegen nemen. Burgers hebben zelf de sleutel tot een oplossing in handen.

- 16 -

Stand van zaken integraal veiligheidsbeleid bij de gemeente Borger-Odoorn wordt nieuw beleid rondom integrale veiligheid voorbereid. Er zijn een aantal uitgangspunten geformuleerd. Bij het veiligheidsbeleid vindt de gemeente het van groot belang om de samenwerking tussen de overheid, maatschappelijke instanties en het bedrijfsleven en de burgers zelf op te zoeken. Maar, de gemeente is wel van mening dat de regiefunctie bij haar ligt. Door het opstellen van een integraal veiligheidsbeleid wil de gemeente voorkomen dat er uitsluitend wordt gereageerd op incidenten. Zes voorlopige uitgangspunten staan bij het veiligheidsbeleid centraal: 1. de gemeente stelt zich op als regisseur van het beleid; 2. veiligheidsbeleid als facetbeleid: veiligheid als structureel aandachtspunt bij beleidsvorming en –uitvoering; 3. veiligheid krijgt op buurten wijkniveau vorm. Dit gebeurt in de vorm van buurten wijkbeheer, zodat de gemeente herkenbaar aanwezig is in alle dorpen en buurten. Uiteraard is er voor de wijkagent van de politie Drenthe een belangrijke rol weggelegd; 4. bevorderen van de zelfredzaamheid van burgers en instellingen; 5. optimale inzet van maatregelen uit alle schakels van de veiligheidsketen: evenwicht en afstemming in de keten van veiligheid; 6. gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de verbetering van de veiligheid. Samen met de veiligheidspartners aan de slag. Voor de uitvoering van het veiligheidsbeleid wil de gemeente werken met een intern (binnen de gemeente) en extern veiligheidsoverleg (met de veiligheidspartners, zoals politie, openbaar ministerie, hulpverleningsorganisaties, wooncorporaties, bewoners, ondernemers, welzijnsorganisaties).

Verenigingsleven Nieuw-Buinen kent een groot aantal verenigingen. Zo kan men diverse sporten beoefenen, zoals (zaal-)voetbal, volleybal, zwemmen, schaatsen en gymnastiek. Ook zijn er nog mogelijkheden voor biljart, hengelsport, klaverjassen en sjoelen. Op cultureel gebied zijn er in Nieuw-Buinen onder andere enkele zangkoren en een toneelvereniging. Daarnaast is er nog een kampeerautoclub, een computerclub en een hondendressuurvereniging. Ook is het mogelijk om voor het beoefenen van een sport uit te wijken naar het aangrenzende Stadskanaal. Belangrijkste conclusies leefbaarheid: • lagere waardering van algehele leefbaarheid in Nieuw-Buinen. Ook de ontwikkeling van de buurt scoort laag in Nieuw-Buinen; • Lagere waardering van de sociale leefbaarheid, zoals buurtbetrokkenheid en omgang met buurtgenoten; • relatief lage waardering voor woning en woonomgeving; • in vergelijking met de gemeente grotere onveiligheid (gevoel). Het aantal meldingen van criminaliteit is de laatste jaren fors afgenomen. De daling in objectieve veiligheid vertaalt zich dus nog niet in daling van onveiligheidsgevoelens; • Nieuw-Buinen heeft veel actieve verenigingen.

- 17 -

Investeringen in leefbaarheid die al gedaan zijn: • De gemeente en Lefier investeren gezamenlijk in de verbetering van de sociale cohesie en het sociaal klimaat in Nieuw-Buinen. Hiervoor is er een wijkbasisteam opgericht, dat bestaat uit: o een opbouwwerker; o een buurtgerichte sociale activeerder (BSA’er); o een maatschappelijk werker die toe werkt naar een project ‘Achter de voordeur’. • Kern van dit wijkbasisteam is dat er integraal wordt samengewerkt aan de aanpak van sociaal-maatschappelijke problematiek. Dit gebeurt samen met een zorg-, activeringsen veiligheidsnetwerk. Hierbij zijn ook externe partners betrokken zoals de politie en het welzijnswerk. • Met de eenmalige hartmanconferentie en de diverse periodieke wijkschouwen, werkt de gemeente samen met dorpsbewoners aan de fysieke en sociale woonomgeving. • De gemeente heeft afspraken met de politie gemaakt om het aantal incidenten terug te dringen. Volgens de politiemonitor gaat dit de goede kant op. • Zie paragraaf 2.4: wooncorporatie Lefier en de gemeente investeren in woningverbeteringen en woonomgeving.

Wonen in Nieuw-Buinen Nieuw-Buinen is een veenkoloniaal dorp. Dat is terug te zien in de bebouwing. Een deel van de bebouwing in Nieuw-Buinen is lintbebouwing langs het Noorder- en Zuiderdiep. De rest van de bebouwing in de kern bestaat uit voornamelijk eengezinswoningen, van verschillende leeftijden. Recent is de nieuwe wijk Veenlanden gebouwd aan de zuidwest kant van het dorp. De bebouwing in het lint kenmerkt zich door boerderijen en huizen die veelal met de nog loodrecht op het diep en weg staan. De meeste gebouwen bestaan uit één bouwlaag met kap. De planmatige uitbreidingen hebben de kenmerken van het tijdsbeeld waarin ze gerealiseerd zijn. Het laatste plan Nieuw Veenlanden verwijst vooral in de verkavelingsopzet naar de oorspronkelijke opzet van het dorp. In Nieuw-Buinen staan in totaal 2.117 woningen (per 1-1-2009). Met een bevolking van ruim 5.000 is dat een gemiddelde woningbezetting van bijna tweeënhalf persoon per woning. Woningtypen algemeen De afgelopen vijf jaar is de woningvoorraad in Nieuw-Buinen gegroeid met zo’n 50 woningen. In Nieuw-Buinen zijn opvallend veel 2-onder-1-kappers en hoek/rijtjeswoningen (zie figuur 9). Ook het aantal seniorenwoningen is relatief hoog in vergelijking met de gemeente Borger-Odoorn. Daarentegen zijn er minder vrijstaande woningen.

- 18 -

Figuur 9: woningtypen in Nieuw-Buinen

60% 50% 40% 30% 20% 10%

Nieuw-Buinen

Bedrijfswoning

Seniorenwoning

/benedenwoning

Appartement/boven-

Hoekwoning/rijtjeswoning

2-onder-1-kap woning

Vrijstaande woning

0%

Borger-Odoorn

Bron: gemeente Borger-Odoorn, 2009.

De verhouding huur-koop in Nieuw-Buinen is: 43% huur en 57% koop (Bron: CBS, 2005). In het dorp is ook woon en zorgcentrum De Wanne gevestigd. Dit complex telt ongeveer 20 intramurale zorgplaatsen en 65 seniorenappartementen, die als aanleunwoning beschouwd kunnen worden. Ontspannen huurmarkt Lefier bezit een flink aantal huurwoningen in Nieuw-Buinen. Lefier is op 1 januari 2009 ontstaan uit een fusie tussen de corporaties Wooncom uit Emmen, Volksbelang Wonen en Welzijn uit Hoogezand en In uit Groningen. Lefier bezit 723 huurwoningen, zo’n 36% van de totale woningvoorraad in Nieuw-Buinen. Het gaat vooral om eengezinswoningen, 579 (ongeveer 80%). Ook is er een huurflat met 33 appartementen en er zijn 100 seniorenhuurwoningen in het dorp. De meeste huurwoningen zijn overigens gebouwd voor 1975. Nieuw-Buinen kent in algemene zin een ontspannen huurmarkt. Dit blijkt uit een aantal indicatoren. Zo is de frictieleegstand in Nieuw-Buinen relatief hoog. Frictieleegstand is de leegstand die noodzakelijk is om de woningmarkt goed te laten functioneren. De frictieleegstand wordt gevormd door woningen die tijdelijk leegstaan door verhuizing, verkoop of verbouwing. Een hoge frictieleegstand duidt erop dat huizen minder gewild zijn. Het gemiddeld aantal dagen dat een huurwoning bij mutatie leeg staat is ongeveer 22. Dit is iets hoger bij de flats zonder lift (26 dagen) en het laagst bij seniorenwoningen (21). Ook de mutatiegraad is bij de flats zonder lift fors hoger dan voor de andere woningtypen. Ook de vraagaanbodverhouding zegt iets over de populariteit van de huurwoningen. Deze verhouding laat het aantal woningzoekenden met voorkeur voor een bepaalde

- 19 -

woning zien, ten opzichte van het aantal vrijgekomen woningen van dat type. Hoe hoger het getal, hoe populairder. Het blijkt dat de goedkope eengezinswoning (met een huur onder de (€ 339) verreweg het meest gewild is, maar tegelijkertijd ook weinig vrijkomt. Op twee staat de goedkope seniorenwoning gevolgd door opnieuw de eengezinswoning met een huur tussen de € 339-485. Dit laatste type komt relatief vaak vrij en is ook gewild. Al met al blijkt dat de huursector in Nieuw-Buinen ontspannen van karakter. De flats zonder lift zijn het minst gewild. De seniorenwoningen en de goedkope eengezinswoningen het meest populair. Vertrekredenen; gezondheid en wens om te kopen Lefier heeft aan vertrokken huurders uit Nieuw-Buinen gevraagd naar de verhuisredenen in de periode 2001-2006. Er zijn 124 vertrekenquêtes gehouden. De belangrijkste reden om te verhuizen is de gezondheidstoestand (20% geeft dit als belangrijkste reden). Daarna komt de wens om te verhuizen naar een koopwoning, gevolgd door een verandering van huishoudens en een te kleine woning. Wat verder opvalt, is dat veel huurders aangeven dat het sociale klimaat bijdraagt aan een mogelijk vertrek. Uit een dorpsanalyse van Andes blijkt dat het goed wonen is voor ouderen in het dorp. Toch verhuist een deel van de ouderen naar Stadskanaal, omdat daar meer voorzieningen op korte afstand zijn. De ouderen die in Nieuw-Buinen blijven, wonen veelal in de seniorenwoningen en voorzieningen zoals de Wanne. Diverse toekomst strategieën Lefier heeft een aantal strategieën om de huurvoorraad ook in de toekomst kwalitatief op peil te houden. De belangrijkste zijn doorexploiteren, woningverbetering, verkoop, sloop en nieuwbouw. Lefier is onlangs gestart met de renovatie van 21 woningen aan de Prins Bernhardlaan. Bewoners zijn nauw betrokken bij het ontwerp en uitvoering van de plannen. Ook de huurdersvereniging en de opbouwwerker hebben hierin een belangrijke rol gespeeld. Partijen zijn hierover enthousiast. Daarnaast wil Lefier de komende jaren plannen ontwikkelen voor een renovatie of herstructurering van huurwoningen in plan Parklaan. Daarmee wil Lefier woningen en omgeving beter afstemmen op de wensen van de huurders in de toekomst. De corporatie heeft de afgelopen jaren woningen enkele tientallen woningen uit haar bezit verkocht. Lefier heeft daarnaast ongeveer 150 andere huurwoningen aangewezen voor verkoop. Dit heeft zij ook gedaan omdat Nieuw-Buinen een ontspannen huurmarkt kent en omdat de verwachting is dat de doelgroep van beleid afneemt. De doelgroep van beleid zijn de huishoudens met een laag inkomen. Zij zijn vaak aangewezen op een huurwoning. Woningcorporaties zijn verantwoordelijkheid voor hun huisvesting. In 2005 heeft Lefier nieuwe woningen gebouwd. Het gaat om een appartementencomplex met 37 huurwoningen voor senioren aan de Dwarskade. Nieuw-Buinen heeft de afgelopen jaren de nodige problemen gehad met huurders. Daarom is er een systeem opgezet dat nieuwe huurders screent. Bepaalde probleemhuishoudens worden geweerd uit straten waar al veel overlast is. Dit speelt in de Prins

- 20 -

Bernhardlaan en in een deel van de Chrysantstraat. Alle betrokken partijen zijn enthousiast over deze aanpak. Hierdoor is besloten om dit project met een jaar voort te zetten. Wel leeft bij enkele inwoners het idee dat het probleem zich verplaatst, doordat bewoners, die zijn geweigerd door de screening elders in Nieuw-Buinen worden ondergebracht. Veel woningen te koop Op 20-02-2009 stonden er op de website www.funda.nl 79 woningen te koop in NieuwBuinen (dit is bijna 4% van de totale woningvoorraad). Vergeleken met de andere kernen van Borger-Odoorn is dit (licht) aan de hoge kant. Van de 79 woningen die er momenteel te koop staan, zijn 75 woonhuizen (waarvan 33 nieuwbouwwoningen aan het Noorderdiep en Ratelaar), 3 appartementen en 1 bouwkavel. Het grootste deel van de te koop staande woningen zijn in de categorie tot €250.000. Opgemerkt moet worden dat de gebruikte website één van de bronnen is waar te woningen te koop worden aangeboden. Bovendien geeft dit een indicatief beeld, dat voortdurend verandert Nieuwbouw: Nieuw Veenlanden In het woonplan van de gemeente Borger-Odoorn uit 2004 zet de gemeente in op een uitbreiding van het kerncluster Nieuw-Buinen met 200 woningen tot 2010. De gemeente actualiseert haar woonbeleid. Recent is de nieuwe wijk Veenlanden gebouwd. De wijk Veenlanden ligt ten westen van de Parklaan. De wijk Veenlanden was de eerste wijk, die volledig moest voldoen aan het standaard pakket Duurzaam Bouwen. Ten westen van de wijk komt een nieuwe wijk: Nieuw Veenlanden. Er worden daar ongeveer 150 woningen gebouwd. Uniek in het plan is dat mensen zelf hun kavelbreedte kunnen kiezen, gekoppeld aan de op het perceel te bouwen woning. Nieuw Veenlanden bestaat uit vijf woonmilieus met elk een eigen uitstraling: wonen aan het diep, aan het veld, over de brug, aan het Noorderdiep en in het lint aan het diep. Dit project is onderdeel van het intergemeentelijk structuurplan Drentse Horn. Naar de toekomst toe In sommige buurten is de woningvoorraad eenzijdig. In de Prins Bernhardlaan is al een aanpak gestart om de differentiatie te vergroten. Dat betekent dat er ook voor andere doelgroepen moet worden gebouwd. In de Chrysantstraat/Linnaeuslaan en omgeving moeten de stedenbouwkundige structuur en de volkshuisvestelijke opbouw met elkaar worden verbonden. Dat betekent dat we fysieke ingrepen moeten afstemmen op de sociaal maatschappelijke problematiek in de wijk. Uitgangspunt blijft de meerwaarde van het vergroten van de leefbaarheid. De minder geschikte ouderenwoningen zullen uit de markt worden gehaald en vervangen door eigentijdse woningen. Bij vervangende nieuwbouw zal worden geanticipeerd op een

- 21 -

afname van de bevolking. Er zal dus verdund worden teruggebouwd. Deze zogeheten krimp is geen dreiging, maar een kans om meer kwaliteit aan te brengen in de woningen en de woonomgeving. De gemeente wil ook starters op de koopwoningwoningmarkt een kans bieden om een woning te kopen. Daarom heeft zij de starterslening in het leven geroepen. Onder bepaalde voorwaarden kan men daar gebruik van maken. De gemeente wil de komende jaren aandacht besteden aan de dreigende problemen aan de onderkant van de koopwoningmarkt. Het vroegtijdig signaleren voorkomt problemen in een later stadium. De huidige recessie en de krimp hebben hier direct invloed op.

- 22 -

- 23 -

Belangrijkste conclusies wonen in Nieuw-Buinen: • ontspannen woningmarkt met veel betaalbare eengezinswoningen; • senioren huurwoningen en de goedkope eengezinswoningen zijn populair • een deel van de huurvoorraad moet gerenoveerd worden, in combinatie met sociale aanpak; • er staan relatief veel woningen te koop; •

aanpak Prins Bernhardlaan is succesvol.

Investeringen in wonen die al gedaan zijn: • renovatie 21 huurwoningen Prins Bernhardlaan, alsmede aanpak van de woonomgeving; • nieuwbouw appartementencomplex Dwarskade (2005); • ontwikkeling Nieuw Veenlanden; • invoer van screening voor klein deel van huurvoorraad in Nieuw-Buinen.

Voorzieningen Nieuw-Buinen heeft diverse voorzieningen te bieden, maar gezien de grootte van het dorp is het onmogelijk om een uitgebreid aanbod te realiseren. Voor veel voorzieningen is te weinig draagvlak onder de ruim 5.000 inwoners. Bovendien heeft het aangrenzende Stadskanaal, dat met 20.000 inwoners ongeveer viermaal groter is dan Nieuw-Buinen, ook de nodige voorzieningen te bieden. Aanwezige voorzieningen Ondanks de beperkte omvang van Nieuw-Buinen, zijn er nog redelijk veel voorzieningen in het dorp. Nieuw-Buinen heeft een klein centrum met enkele winkels en voorzieningen zoals basisscholen, een zwembad en een buitenijsbaan. Panelleden van een dorpsanalyse door Andes spreken van een relatief goed winkelbestand. Het is wel van belang dat deze winkeliers blijven. Voor grote zaken wijken mensen nu al vaak uit naar Stadskanaal. De inwoners zijn ook zeer tevreden over de bibliotheek in hun dorp. Nieuw-Buinen heeft vijf basisscholen, waarvan er twee christelijk zijn. De Christelijke Basisschool De Klister is met 280 leerlingen de grootste. De andere scholen zijn beduidend kleiner. Ook is er in Nieuw-Buinen een peuterspeelzaal en een kinderopvang. In het dorp is ook het wijkinloopcentrum ’t Aailaand. Daar kunnen dorpsbewoners terecht voor activiteiten. Nieuw-Buinen kent ook nog een actieve voetbalvereniging (V.V. Nieuw-Buinen). Een belangrijk evenement is het jaarlijkse Pinkstertoernooi. De uitvoering van de plannen om een nieuw sportpark te realiseren aan het Zuiderdiep zijn al gestart. Het streven is om dit medio 2010 te realiseren. Een deel van het bestaande sportpark is ontmanteld voor de bouw van de toekomstige MFA (zie verderop). Ontbrekende voorzieningen Het is vanzelfsprekend dat er in een klein dorp als Nieuw-Buinen ook voorzieningen ontbreken. Dit hoeft geen probleem te zijn, zolang de bewoners deze voorzieningen in de omgeving kunnen vinden, Inwoners van Nieuw-Buinen zijn over het algemeen ook

- 24 -

redelijk tevreden met het voorzieningenaanbod. Toch missen zij nadrukkelijk een aantal voorzieningen. In de dorpsanalyse van het opbouwwerk voor het DOP heeft een bewonerspanel aangegeven dat zij vooral goede busverbindingen mist. Zo zou de aansluiting in Borger verbeterd moeten worden en moet er in het weekend vaker een bus rijden. Daarnaast zou er eventueel een buurtbus kunnen komen. Bewoners missen ook een pinautomaat in het oosten van Nieuw-Buinen. Deze zou moeten komen bij ’t Aailaand of in de toekomstige MFA. Een taak hiervoor ligt bij de Rabobank en / of de ING. Tot slot wordt er op het gebied van commerciële voorzieningen nog een café gemist. Dit zou kunnen fungeren als ontmoetingsplek voor de buurtbewoners. Naast deze commerciële voorzieningen, missen de bewoners enkele voorzieningen waar de gemeente een rol kan spelen. Zo moet er een plek komen voor jongeren, zodat zij minder op straat hangen. Volgens de gemeentelijke inventarisatie zijn er in Nieuw-Buinen wisselende periodes van overlast door de jeugd. De jeugdsoos kent een wisselend succes. Daarnaast ontbreekt ook een informatiepunt voor ouderen. Zij weten vaak niet waar zij heen moeten met vragen over onder andere zorg en welzijn. Dit punt zou bijvoorbeeld in De Wanne, ’t Aailaand of Het Tussendiep kunnen komen. Naast dit informatiepunt constateert de gemeente ook dat het ouderenwerk aan vernieuwing toe is. De Wanne kan maar een beperkt aanbod leveren, terwijl door de vergrijzing meer nodig is. Ook aan de medewerkers van de gemeente is gevraagd welke voorzieningen zij missen in Nieuw-Buinen. Zij noemen de volgende punten: - voorzieningen voor jongeren van 12 tot ca. 23 jaar op het gebied van huisvesting (starterswoningen, oproep: bind jongeren aan het dorp!), cultuur en vrije tijd; - een ontmoetingsruimte met ontspannende activiteiten, toegankelijk voor iedereen. De huidige dorpshuisfunctie vinden medewerkers te beperkt; - meer activiteiten voor ouderen. In de bouw van veel seniorenwoningen zijn de faciliteiten hiervoor niet meegenomen. Voorzieningen in Stadskanaal Nieuw-Buinen is een zelfstandig dorp dat tegen Stadskanaal aanligt. Bewoners vinden Nieuw-Buinen nadrukkelijk een dorp dat zelfstandig functioneert en hoort bij BorgerOdoorn. Nieuw-Buiners maken uiteraard wel gebruik van de voorzieningen in Stadskanaal. Wat dat betreft heeft Stadskanaal een bovenregionale functie. Hoewel concentratie van voorzieningen in de kern niet nadrukkelijk wordt nagestreefd door de gemeente komt het tot stand brengen van een woonwijk gezamenlijk met Stadskanaal en de realisatie van een MFA in de kern toch voort uit de gedachte dat concentratie meer kansen biedt voor behoud en versterking van het voorzieningenniveau. MFA Eind 2008 is een realisatieovereenkomst getekend voor een nieuw te bouwen Multifunctionele Accommodatie (MFA) in Nieuw-Buinen. De Multifunctionele Accommodatie (MFA) komt op een gedeelte van het sportveld aan het Noorderdiep in NieuwBuinen. Dit is vlakbij basisschool De Klister en sporthal De Splitting. In het gebouw komen diverse voorzieningen voor vooral jeugd en ouderen, zoals basisscholen, de

- 25 -

bibliotheek, ’t Aailaand, de peuterspeelzaal, de kinderopvang, de speel-o-theek, de Bunermonder, een apotheekhoudend huisarts, Icare jeugdgezondheidszorg dorpshuiscentrum, consultatiebureau en een jongerencentrum. Volgens de huidige planning start de bouw van de MFA in het late voorjaar van 2009. Het gebouw bestaat uit drie verdiepingen en de opdrachtgever is Lefier. Ook richten de gemeente en Lefier de buitenruimte van de MFA opnieuw in. Doel hiervan is het mogelijk maken van ontmoetingen. Brede school Nieuw-Buinen De brede school is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties die verbindingen legt voor kinderen, jeugd en ouders.

- 26 -

- 27 -

Belangrijkste conclusies voorzieningen in Nieuw-Buinen: - voor een dorp als Nieuw-Buinen zijn er nog redelijk veel voorzieningen; - bewoners zijn over het algemeen tevreden over het huidige winkelbestand; - bewoners maken uiteraard ook veel gebruik van de voorzieningen in Stadskanaal; - bewoners missen vooral: busverbinding, pinautomaat (wellicht in MFA?), plek voor jongeren, informatiepunt voor ouderen; - medewerkers van de gemeente geven aan dat zij in Nieuw-Buinen de volgende voorzieningen missen: voorzieningen voor jongeren van 12-23 jaar, ontmoetingsruimte (huidige dorpshuisfunctie is te beperkt en te duur), steunstee (is de bedoeling dat deze in ’t Aailand komt), activiteiten voor ouderen;

Investeringen in voorzieningen die al gedaan zijn: ontwikkeling van een multifunctionele accommodatie (MFA; sinds 2006 wordt samengewerkt in het kader van de brede school. Door samen te werken aan een voorziening voor de jeugd wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan de leefbaarheid in Nieuw-Buinen; in ’t Aailand komt een Steunstee. Dit is een informatiepunt voor alle bewoners van Nieuw-Buinen. In de praktijk blijken vooral ouderen hiervan gebruik te maken.

GERAADPLEEGDE BRONNEN Bij het opstellen van dit dorpsbeeld is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: o Statistisch jaarboek Borger-Odoorn 2008. o Leefbaarheid in Emmen, Borger-Odoorn en Stadskanaal. Vervolgmeting 2007. o Woonvisie Nieuw-Buinen, 2004. o Woonbelevingsonderzoek Wooncom, 2008 o Masterplan winkels kleine kernen in de gemeente Borger-Odoorn, Kardol 2007 o Ruimte voor jou! Nota speelruimtebeleid, 2008. o Duurzame revitalisering Floralaan Nieuw-Buinen, 2009 o Projectplan Sluis no. 1, 2009 o Dorpskrant Nieuw-Buinen, februari 2009 o Werkprogramma Brede School Nieuw-Buinen. o Beleidsnotitie gemeentelijke gebouwen o Nieuw-Buinen dorp met kansen, Sedna 2008 o Nieuw-Buinen jong! Sedna 2007 o Vierjarig beleidsplan Wmo ‘samen sterker dan alleen’, 2007 o CBS, Statline. o Raadsnotitie Nieuw-Buinen: uitkomsten inventarisatie. o Nieuwsbrieven september en december 2008, gericht aan de bewoners van NieuwBuinen.

- 28 -

Bijlage 2: Colofon Stuurgroep • F. Alberts • E. Bel • J. Bruintjes • T. Selten

Wethouder gemeente Borger-Odoorn Woningcorporatie St. Lefier Zuidoost Drenthe Wethouder gemeente Borger-Odoorn Woningcorporatie St. Lefier Zuidoost Drenthe

Coördinatieteam • L. van Diemen • M. Eikenaar • J. Godijn • C. Gras • M. Lenis • I. Snippe

Woningcorporatie St. Lefier Zuidoost Drenthe Gemeente Borger-Odoorn Companen Gemeente Borger-Odoorn Companen Gemeente Borger-Odoorn

Klankbordgroep sociaal • G. van Arragon Opbouwwerker Nieuw-Buinen (voorzitter wijkbasisteam) • P. Bastiaansen GGZ Drenthe • W. Bos GGD Drenthe • G. van Heusden Welzijngroep Andes • G. Jonker Welzijngroep Andes • I. Katers Tangenborgh / De Wanne • G. Oosting Politie Drenthe • W. Panman gemeente Borger-Odoorn Leerplichtambtenaar • T. Platje Bureau Jeugdzorg Drenthe Klankbordgroep fysiek • G.J. Aalbers Ondernemersvereniging Borger-Odoorn • A. Kwant Vereniging voor Dorpsbelangen Nieuw-Buinen & huurdersvereniging ’t Huurdertje Werkgroep sociaal en fysiek • A. Cremers Woningcorporatie St. Lefier Zuidoost Drenthe • J. Gorseling Gemeente, directeur samenleving / grondgebied • E. Gringhuis Gemeente, beleidsmedewerker OO en sociale veiligheid • J. Hermes Gemeente, beleidsmedewerker RO • P. Hurkmans Gemeente, beleidsmedewerker groen • J.R. Jaarda Gemeente, directeur projecten • V. van Kesteren Gemeente, coördinator WMO • A. Kuiper Gemeente, beleidsmedewerker BOWG • D. Miedema Lefier, projectontwikkelaar • M. Schulte Gemeente, beleidsmedewerker welzijn • C. Smit Gemeente, financieel consult • J. Wolters Gemeente, beleidsmedewerker Sociale Zekerheid • K. Martena Gemeente, opzichter, wijkbuurtbeheerder

- 29 -

Gemeente Borger-Odoorn & Lefier

Recommend Documents