Gemaakt door: Gijs Willemsen Klas: 20M2A1A Vakdocent: Dhr. te Spenke Datum: 1 oktober 2008 Gijs Willemsen 1
Inhoudsopgave. Pag. Nr. 1 2 3
Voorpagina Inhoudsopgave Inleiding Innovatie in olie Single, - en multi-grade Dopes Low-saps Oliesensor Conclusie
4 4 4 5 6
Gijs Willemsen 2
Inleiding. Al sinds men motoren gebruikt is het van belang dat er smering plaats vind in de motor. Dit wordt gedaan door olie. Vanwege slijtage die in de motor plaats vindt komt er vuil in die olie. Hier door moet deze met bepaalde regelmaat vervangen worden. Deze periode wordt bepaald door de mate waarin de olie is vervuild en/of veranderd is in eigenschappen. Voor een klant is het zo prettig mogelijk als hij/zij helemaal nooit naar de garage hoeft. Fabrikanten van motoroliën proberen hier zo ook hun steentje aan bij te dragen door verschillende soorten olie te ontwikkelen die, door toevoegingen, langer hun eigenschappen behouden en beter vuil afvoeren. Uiteraard is olie niet het enige punt waarop winst is te halen in het verlengen van verversingstermijnen. Zo valt er bijvoorbeeld ook in het filter circuit het één en ander te verbeteren. Al met al dus kleine dingen die samen een groot verschil kunnen maken.
Gijs Willemsen 3
Innovatie in olie. Single, - en multi-grade olie. De meeste winst in het verlengen van de service periode is te behalen bij de olie. Men is begonnen met zo gehete ‘single-grade’ olie. Deze olie heeft de eigenschap dat het in koude toestand een bepaalde diktegraad (viscositeit) heeft, en dunner word naarmate het warmer word. Deze olie heeft echter één belangrijk nadeel. Als er een dikke olie is toegepast zal de motor tijdens de startperiode een tijdje zonder smering werken. Dit heeft tot gevolg dat er op dit moment veel slijtage voor komt. Als er zich veel slijtage voor doet zal de olie vervuilen, en komt er dus steeds meer vuil door de motor waardoor alles nog harder gaat slijten. Gebruik je echter een dunne olie welke bij de start de perfecte eigenschap heeft, zal deze op hogere (bedrijfs) temperatuur dermate dun zijn dat er geen oliefilm meer gevormd word tussen de te smeren delen. De oplossing is hier gevonden in een zo gehete ‘multi-grade’ olie. Deze olie combineert feitelijk de eigenschappen van een dunne olie zolang deze koud is, en de eigenschap van een dikke olie zodra de motor op bedrijfstemperatuur is. Dit houdt dus in dat de motor direct met de start (koude toestand) de gewenste smering heeft, en dus ook als de motor op bedrijfstemperatuur is. De voordelen hiervan zijn dus vooral in de verversingstermijn van de olie terug te vinden. Je zult nu veel meer kilometers kunnen maken voordat de olie dermate vervuild is dat deze vervangen moet worden. Een ander voordeel is ook dat er nu geen olie meer verwisseld hoeft te worden als het buiten kouder word. Met single-grade olie is het tenslotte zo dat het in koude toestand tamelijk dik is. Als het te dik is start de motor niet meer. Aan de andere kant smeert het ook niet meer als het te dun wordt, dus moet in de zomer juist weer een dikke olie in de motor gegoten worden. Met multi-grade olie is het gewoon mogelijk om het hele jaar lang met de zelfde olie te blijven rijden.
Dopes. Andere innovaties binnen de olie zijn te vinden in zo gehete ‘dopes’. Dopes zijn toevoegingen aan de olie die er voor zorgen dat er bepaalde eigenschappen van olie veranderen. Zo zijn er bijvoorbeeld dopes voor het schoon houden van de olie. Deze dopes nemen vuil deeltjes vanuit de motor mee, en laten ze daarna weer makkelijk los. Het loslaten moeten ze doen als de olie niet in beweging is (in het carter), of door het filter gaat. Op deze manier komt het dus niet weer opnieuw in de motor, en kan de olie dus ook langer gebruikt worden. Naast dopes voor vuil afvoeren zijn er ook nog dopes voor bijvoorbeeld schuimvorming. Als je iets niet wilt binnen het motorblok is het schuimende olie. Als de olie gaat schuimen komt er in plaats van olie lucht tussen de te smeren delen. Aangezien lucht geen smerende eigenschap heeft zal dit dus alsnog zorgen voor overmatige slijtage, en dus ook vervuiling van de olie.
Low-saps. Een volgende ontwikkeling is ‘low-saps’. Deze ontwikkeling is gekomen vanwege het feit dat veel van de roetfilters verstopt kwamen te zitten. Een oplossing werd gezocht in de olie aangezien hier de meeste roetresten vandaan komen. Door het verminderen van sulfaten in de olie verbrandt de olie schoner (minder asresten). Dus ook deze ontwikkeling is wederom een zeer nuttige geweest, en vooral voor de klant.
Gijs Willemsen 4
Oliesensor. Een andere innovatie op gebied van het smeersysteem is een nieuw type sensor. Deze sensor heeft de mogelijkheid tot het meten van 2 gegevens. De ene is het niveau van de olie, de andere de kwaliteit hier van. Om de werking van deze sensor beter te begrijpen is het gemakkelijk om de sensor als een condensator te zien. Een condensator heeft een pluspool en een minpool. In plaats van verbonden te zijn met elkaar door middel van een verbruiker zit er tussen deze polen een andere stof welke er voor zorgt dat de stroom die binnen komt geleidelijk op word geslagen, en op een bepaald punt het materiaal geleidend maakt. Vanaf dat moment zal er een stroom gaan lopen via de minpool van de condensator. Deze ontlaadt tijd wordt bepaald door de capaciteit van de condensator. Hoe hoger de capaciteit, hoe groter de stroom die kan lopen. Maar, hoe word nu bewerkstelligd dat een condensator informatie kan geven over het niveau en de kwaliteit van de olie? Dit werkt als volgt: De boardcomputer stuurt een bepaalde stroom op een bepaalde spanning naar de pluspool. Vanaf dit moment zal de ‘condensator’ zich dus op gaan laden. Zoals eerder aan gegeven wordt de capaciteit van een condensator bepaald door de grootte hiervan. Hoe verder het carter dus gevuld is met olie, hoe groter die capaciteit. De capaciteit uit zich in het leveren van een stroom gedurende een bepaalde tijd. Hoe lager die capaciteit, des te korter kan de ‘condensator’ ontladen voor deze weer leeg is. Als de condensator dus geladen is zal deze zich weer gaan ontladen. De duur van de ontladingsstroom zal weer gemeten worden door de boardcomputer, en zo kan deze aan de hand van vooraf ingestelde tabellen vergelijken hoe of het gesteld is met het pijl van de olie. Op het punt dat de olie een dermate lage capaciteit krijgt dat de stroom onder de gewenste ontlaadtijd komt zal er een seintje worden gegeven in de vorm van een lampje wat gaat branden op het dashboard/instrumentenpaneel.
Gijs Willemsen 5
Conclusie. Na alle uitvoerige veranderingen die zijn gedaan aan de welbekende motorolie is het dus steeds mooier geworden voor klanten en milieu. Vanwege de multi-grade olie is het nu voor mensen mogelijk om het gehele jaar op één zelfde olie te blijven rijden. Vanwege de dopes die hier aan toe zijn gevoegd is het dan ook nog eens mogelijk om veel meer kilometers te maken voor de olie vervangen moet worden. Voor diesel gebruikers met een roetfilter is er zelfs nog een mooie verbetering die te vinden is in de low-saps ontwikkeling. Door toepassing van deze olie gaat het roetfilter langer mee, en word ook het milieu er nog voor een deel mee gespaard. Kort samengevat leveren de ontwikkelingen die tot op heden gedaan zijn alleen maar voordelen op voor mens, milieu en portemonnee!
Gijs Willemsen 6
