GELOOF, COMPETENTIE, GEBED EN HELING VAN HET KARAKTER
GELOOF, COMPETENTIE, GEBED EN KARAKTERVORMING
“Want die Hij tevoren gekend heeft, heeft Hij ook tevoren bestemd tot gelijkvormigheid aan het beeld zijns Zoons, opdat Hij de eerstgeborene zou zijn onder vele broederen… Liegt niet meer tegen elkander, daar gij de oude mens met zijn praktijken afgelegd, en de nieuwe aangedaan hebt, die vernieuwd wordt tot volle kennis naar het beeld van zijn Schepper” (Rom.8:29; Kol. 3:10). In een gebedsbijeenkomst van christelijke zakenlieden, werd het onderwerp “competentie” besproken om deze gave op de juiste wijze in te zetten, zodat de juiste man op de juiste plaats zou functioneren. Besproken werd dat de twee zonen van Zebedéüs zeker competent waren, maar dat ze hun plaats in het koninkrijk van God zélf wilden uitkiezen. Zij moesten nog leren hun competentie in overeenstemming met de wil van de Heere Jezus te laten brengen door Hem toe te laten de door Hem geschonken gaven te gebruiken op de juiste tijd en plaats (Mat. 20:20,21). De Heere Jezus gebruikte dit incident om hen (en ons) enkele belangrijke lessen over talenten, geloof en karakter te leren; 1. Ken je plaats binnen het Koninkrijk en Christus’ Lichaam 2. Ken de talenten die de Heere je heeft gegeven 3. Ken je “competentie” en laat je karakter door de Heere God helen Het woord “competentie” kan als volgt worden omschreven; “Competenties zijn die gebieden en handelingen waar je keer op keer in uitblinkt.” In deze brochure wordt competentie en temperament in relatie gebracht met karakterheling c.q. vorming. Hoe dat werkt wil de schrijver vanuit de Bijbel trachten uit te leggen. Moge de Grote Karakterkenner, onze Heere Jezus Christus het zegenen (zie Ef. 1:17-19).
C.B. Beekhuizen e.a.
Kanttekeningen bij de hervorming van een karakter
INHOUDSOPGAVE
Inleiding Geloof in relatie met competentie, gebed en karakter Functioneren in overeenstemming met je karakter
5
Hoofdstuk 1 Het door Gods Geest gevormde karakter Ontdekking van de eigen persoonlijkheid en roeping Praktische tips voor het maken van de juiste keuzes
7
Hoofdstuk 2 Karaktervorming door uitdagingen en moeilijkheden Leren van de stormen in het leven Karaktervorming en competentie Roeping en karakterdiscipline Karakter, geloofsgehoorzaamheid en keuzemomenten Karaktervorming door lijden heen
9
Hoofdstuk 3 Leiding of gedrevenheid? Geestelijke groei en verdieping Moed en vertrouwen
13
Hoofdstuk 4 15 Karakters in de Bijbel Leren van de sterke en zwakke kanten van een karakter Het karakter van Koning Saul en Jonathan Jezus’ karakter eigenschappen Hoofdstuk 5 Sterke karakters in het Oude- en Nieuwe Testament Ingrediënten voor een goede en sterke karaktervorming Voorbeelden uit de natuur Stagnaties in de karaktervorming Karakterconflicten in één en dezelfde persoon Het ultieme hervormde karakter
46
19
3
Hoofdstuk 6 Geloof, gebed en karakterheling Positieve karakterveranderingen Vragen
23
Geboren om te vliegen. Henk Stoorvogel en Eugène Poppe, Uitgeverij Voorhoeve, ISBN 978902971909 4
Hoofdstuk 7 24 Karaktervorming en (gemeente)tucht Karakter studies zijn boeiend Het menselijk unieke karakter en de noodzaak van hervorming De oplossing van het karakterconflict in Romeinen 7 Ons temperament, natuurlijk karakter en persoonlijkheid Verschillende karaktertrekken in mannen en vrouwen Karaktertypen Hoofdstuk 8 Het Geestvervulde karakter Het menselijke karakter zonder God Het volmaakte karakter van de Heere Jezus De Bijbel als spiegel Opdat de mens Gods volmaakt zij De verborgen kracht van het Evangelie Geheiligde karakters door de heerschappij van Christus Waar de verschillende karakters behoefte aan hebben Samenvatting
29
Hoofdstuk 9 De Heere Jezus en ons karakter Menselijke liefde Het getuigenis van Paulus Humane liefde tegenover Gods agapè liefde Blijdschap en vrede Lankmoedigheid en vriendelijkheid Goedheid en trouw Zachtmoedigheid en zelfbeheersing
35
Nawoord Samenvatting Literatuur
41 42 45
4
Literatuur:
De Geest en ons temperament. Tim LaHaye, Novapress, Laren, ISBN 9063180144 Geloof en karakter. Annie van Essen-Bosch, Uitgeverij Licht en kracht, ISBN 9070138026 Leadership Bible. Dr. Sid Buzzel, Dr. Kenneth Boa, Bill Perkins Zondervan Publishing House, Grand Rapids, Michigan, 49530, USA Lichtstralen uit het Woord, Dagkalender zaterdag 27.11.2010 Uitgeverij Medema, Vaassen. Daily Bread, RBC Ministries USA, Singapore, United Kingdom e.a. landen. Bijbel. NBG 1951 Online Bible computer versie Editie. 1.42.01
Inlichtingen/contact: C.B. Beekhuizen,
[email protected] Website kinderhuis Adullam India: www.adullam.nl
45
GELOOF, COMPETENTIE, GEBED EN KARAKTERHELING Melancholicus: egocentrisch, pessimistisch, zwaarmoedig, depressieve aard, wraakzuchtig, neurotisch, melancholisch. Flegmaticus: Koppig, lui, gemakzuchtig, traag, plagerig, besluiteloos, onmatig, worstelt met ongelovigheid, afstandelijk. Geestelijke karaktergroei door weerstand
Door “keuzemomenten” en falen leren we op God vertrouwen Karakters worden door tegenstand (her)vormd of misvormd Door moeilijkheden leren we karakterzwakheden (her)kennen Door te leren van fouten kunnen we nieuwe uitdagingen aan Door met God in de pas te blijven, wordt Zijn doel bereikt Goede beslissingen worden niet genomen omdat ze ‘leuk’ zijn
Glorie en verzoekingen in de “woestijn van het leven”
Verzoekingen kunnen ook geloofsbeproevingen zijn Doorstane loutering leidt tot glorie en heiliging van karakter In de “woestijn” leren we Satan te onderkennen en weerstaan Wedergeboorte en overgave v.d. wil (her)vormd het karakter Woestijnervaringen verootmoedigen, leren ons onszelf kennen
De vrucht van Gods Geest en ons aandeel
God neemt ‘t initiatief, maar wij werken dat uit met onze wil Vrucht staat voor karakterontwikkeling door gehoorzaamheid Vruchtdragen en karaktergroei gaat gepaard met relatieherstel Door Gods Geest kan elk karakter moeilijke confrontaties aan Karakterdiscipline is nodig voor positieve karaktervorming
“Want die Hij tevoren gekend heeft, heeft Hij ook tevoren bestemd tot gelijkvormigheid aan het beeld zijns Zoons, opdat Hij de eerstgeborene zou zijn onder vele broederen… Liegt niet meer tegen elkander, daar gij de oude mens met zijn praktijken afgelegd, en de nieuwe aangedaan hebt, die vernieuwd wordt tot volle kennis naar het beeld van zijn Schepper” (Rom.8:29; Kol. 3:10). Inleiding In een gebedsbijeenkomst van christelijke zakenlieden, werd het onderwerp “competentie” besproken en hoe deze gave op de juiste wijze in te zetten, zodat de juiste man op de juiste plaats zou functioneren. Besproken werd dat Mozes zeker de competentie had om een goed leider te worden, maar zijn “vleugels van competentie waren uit balans”, ZODAT ZIJN VERMOGEN OM EEN VOLK TE LEIDEN RESULTEERDE IN DE DOOD VAN EEN EGYPTISCHE BEWAKER. Er waren veertig jaar nodig om zijn karakter te vormen. Zo leren we uit de geschiedenis van Timotheus dat hij de competentie had een goed leider te zijn, maar hij had correcties en bemoediging nodig van een geestelijke vader, in zijn geval de apostel Paulus. Op deze wijze konden de aanwezigen competenties in goede banen worden geleid. Dat gold ook voor de twee zonen van Zebedéus, die een bijzondere plaats in Gods koninkrijk begeerden, maar zonder dat hun karakter en competentie gevormd was naar het beeld dat de Heere Jezus voor ogen stond. Na correctie en loutering zouden ze gaan functioneren op de juiste plaats en op de juiste tijd (Mat. 20:20,21). Zo leren we onderstaande lessen;
Groeiproblemen
44
Deze gaat bij elk karaktertype in golven op en neer Maar gelovige overgave van de wil bewerkt hoopvolle opgang In ‘t begin lijkt alles positief, maar golfbewegingen maken sterk Elk karaktertype ondergaat deze golfbeweging weer anders Door geloof veranderen waarom vragen in waartoe
1. Ken je plaats binnen het Koninkrijk en Christus’ Lichaam 2. Ken de talenten die de Heere je heeft gegeven 3. Ken je “competentie” en laat je karakter door de Heere God helen Het woord “competentie” kan als volgt worden omschreven; “Competenties zijn die gebieden en handelingen waar je keer op keer in uitblinkt.”
5
Competentie in relatie met karakterontwikkeling
Jonathan’s positieve kanten:
In deze brochure wordt competentie in relatie gebracht met de Christelijke karakterheling c.q. vorming. Hoe dat werkt wil de schrijver vanuit de Bijbel trachten uit te leggen. Moge de Grote Karakterkenner, onze Heere Jezus Christus het zegenen (zie Ef. 1:17-19).
Competentie wordt gevormd door een mix van vaardigheden, kennis, resultaten en ervaring, zo schrijven Henk Stoorvogel en Eugène Poppe in hun boek “Geboren om te vliegen”. Die vaardigheden bestaan uit je gaven en talenten. Het Woord zegt dat de Heere God gaven aan de mensheid heeft gegeven, en dat zien we om ons heen in de enorme technische constructies, medische ontwikkelingen en toenemende elektrotechnische mogelijkheden die de mensheid momenteel heeft (zie Ef. 4:8). De apostel Paulus schreef: “Wij hebben nu gaven, onderscheiden naar de genade, die ons gegeven is: profetie, naar gelang van ons geloof; wie dient, in het dienen; wie onderwijst, in het onderwijzen; wie vermaant, in het vermanen; wie mededeelt, in eenvoud; wie leiding geeft in ijver; wie barmhartigheid bewijst, in blijmoedigheid” (Rom.12:6-8). Functioneren in overeenstemming met je karakter Vanaf onze geboorte ontwikkelen zich unieke karaktereigenschappen. Vaak herkennen familieleden enkele trekken die henzelf of voorouders kenmerken. Zodra iemand echter met het Goddelijke karakter van de Heere Jezus geconfronteerd wordt, gebeurt er iets wonderlijks. Men wordt zich bewust dat het eigen karakter heling, hervorming behoeft, naar het Beeld van de Heere Jezus! Door erkenning van eigen schuld en karakterfouten, bekering, wedergeboorte en overgave aan Gods vernieuwende genade en heling worden mensen hervormd in hun denken, voelen, willen en handelen. “…indien gij door de Geest de werkingen des lichaams doodt, zult gij leven. Want allen, die door de Geest Gods geleid worden, zijn zonen Gods” (zie Rom. 8:12-16).
Had gevoel voor gezagsverhoudingen Was niet eergevoelig, kon iemand de eer geven die hem toekwam Bleek heldhaftig in de strijd, had inzicht Had geloof in Gods bijstand Werd gekenmerkt door een goed karakter Was een goed teamworker, totdat… Bleek competent, geschikt om leiding te geven
Jonathan’s negatieve kanten:
Koos voor familieverhoudingen i.p.v. zijn beproefde vriend Bleek onzekerheid en vervolging niet aan te kunnen Had weinig inzicht in negatieve karaktertrekken Leek niet onder de indruk van de feiten, was naïef positief Had geen gezag en inzicht om een boze geest te weerstaan Wist wie er recht stond, verzekerde daarom het nageslacht
Karaktertypen Sanguinicus: genieter, nieuwsgierig, emotioneel, beïnvloedbaar, leeft met de dag, optimistisch, enthousiast, plannenmaker, impulsief, meevoelend. Cholericus: zelfbeheerst, onafhankelijke denker, zelfbewust, agressief, planner, vasthoudend, doelbewust, praktisch, organisator en leider maar neiging tot domineren, geen detaillist. Melancholicus: Gevoelig, geniaal, kunstzinnig, serieuze en diepe denker, emotioneel onafhankelijk, creatief, perfectionist, introspectief, detaillist, analytisch, trouw, nederig. Flegmaticus: Beheerst, rustig, afstandelijk, humoristisch, timeplanner, fantasierijke, goede counselor, goed luisteraar, betrouwbaar, praktisch, efficiënt. Karakter zwakheden Sanguinicus: rusteloos, zwakke wil, egocentrisch, emotioneel instabiel, slechte luisteraar. Cholericus: opvliegend, wreed, onstuimig, zelfgenoegzaam, moeilijk corrigeerbaar, te hoge zelfdunk, criticus.
6
43
GELOOF EN KARAKTERONTWIKKELING Een samenvatting van Hoofdstuk 5 uit “Geboren om te vliegen” door Henk Stoorvogel en Eugène Poppe David’s klaagzang “Saul en Jonathan, de beminden en gelieflijken, waren in leven en sterven niet gescheiden. Zij waren sneller dan arenden, sterker dan leeuwen” (2 Samuel 1;23). De tragiek van de dood van Saul en Jonathan In deze samenvatting van twee verschillende karaktertypen van overigens competente en begaafde historische figuren, merken we een aantal duidelijke karakterverschillen op. Deze verschillen kunnen ons helpen meer inzicht te krijgen in ons eigen karakter en competentie, zodat we de juiste plaats in maatschappij en kerkelijke gemeente innemen. Uiterlijke en innerlijke karakterverschillen tussen Saul en Jonathan: Saul’s positieve kanten:
Stak met kop en schouders uit boven zijn volksgenoten Was gewenst, voldeed aan de verwachting Leek aanvankelijk geschikt (competent) voor zijn taak Was door God geroepen om leiding te geven Scheen religieus Was daadkrachtig
Saul’s negatieve kanten:
42
Miste een geoefend karakter Bleek erg jaloers, stond open voor mystiek en ‘t occulte Was gevoelig voor de mening van de meerderheid Zocht de wil van het volk meer dan die van God Bleek al snel een dubbelhartig man te zijn Handelde onafhankelijk van degene die hem gezalfd had Was achterdochtig en wreed en geraffineerd Had een moordzuchtig en liefdeloos karakter
Hoofdstuk 1 Het door Gods Geest gevormde karakter Vanaf het moment dat iemand zich door geloof in Christus bewust wordt van zijn of haar hemelse bestemming, wordt men zich ook bewust van de door God geschonken talenten en de eigen persoonlijkheid. Die wordt gekenmerkt door specifiek zwakke en sterke karaktertrekken. Met name de sterke punten bieden de meeste ruimte voor groei, zo stellen de schrijvers van “Geboren om te vliegen”. De manier waarop die sterke kanten ontdekt worden heeft te maken met gebed, zelfonderzoek en Schriftonderzoek, begeleid door mensen die door levenservaring, Gods kennis en zelfkennis, een gebalanceerd leven vertonen. Ontdekking van de eigen persoonlijkheid en roeping De combinatie persoonlijkheid (karakter) en levensroeping is medebepalend voor iemands toekomst. Wanneer iemand ergens van geniet of graag een bepaald werk doet, kan dat een aanwijzing zijn om zich in die richting verder te bekwamen. Ook de waardering van anderen en de persoonlijke interesse kunnen richting geven aan de persoonlijke levensroeping. Daarom is het goed de tijd te nemen om biddend zicht te krijgen op de eigen competenties, al of niet begeleid door wijze medegelovigen. De schrijvers van “Geboren om te vliegen” stellen: “Wanneer de arend de prooi in het oog heeft, werkt alles mee om de prooi te pakken te krijgen.” Wanneer iemand dus zicht krijgt op de eigen passie, mogelijkheden en roeping, “is het bij de invulling daarvan belangrijk om de eigen competentie goed in ogenschouw te nemen”, zo stellen de schrijvers vast (blz. 64). Zij geven dan de volgende aanwijzingen die kunnen helpen “de eigen roeping en verkiezing vast maken” (2Petr.1:5-11). Die roeping kan voor de verschillende karakters dezelfde zijn, maar “de wijze waarop die roeping wordt ingevuld, wordt door een groot deel door de competenties die God aan die persoon meegegeven heeft.” Dat leren we in de door hen hiernavolgende beschreven voorbeelden.
7
Praktische tips voor de juiste keuze * Jij bent pedagogisch ijzersterk en de beste bijdrage die jij zou kunnen leveren aan het helpen van weeskinderen in Afrika, is door daar ter plekke in een huis te gaan wonen en acht tot tien kinderen onder je hoede te nemen en een vader of moeder voor hen te zijn. * Jij bent erg handig en de beste bijdrage die jij zou kunnen leveren is om te helpen bij de fysieke bouw van een weeshuis in Afrika. Daarvoor maak je twee weken, een maand of een jaar van je leven vrij. Of misschien ben je beter geschikt om als onderhoudswerker enkele jaren op het terrein van het weeshuis te verblijven.
vanuit het zelfvertrouwen aan de slag te gaan. Beiden kunnen leren van de zelfbeheersing van de Heere Jezus, Die op de juiste momenten Zich kon ontroeren, terugtrekken op het hoogtepunt van roem of daadkrachtig kon optreden in een verontreinigd religieus gebouw en de mensen op hun gedrag durfde aan te spreken. NAWOORD
* Jij bent een goede motivator en de beste bijdrage die jij zou kunnen leveren aan het weeshuis is het werven van fondsen en donateurs hier in Nederland. Je besluit om een groot deel van je vrije tijd hieraan te wijden en bent zo van onmisbaar belang voor het weeshuis.
In een dagstukje van maandag 29 November in Daily Bread, stelde Dennis Fisher dat mensen vaak treuren over gemiste kansen of zich zorgen maken over de toekomst. Hij verwees vervolgens naar de vraag van God aan Mozes, die bevreesd was dat de mensen niet naar hem zouden luisteren. God vroeg hem toen wat hij in zijn hand had, een staf. Op het bevel deze op de grond te werpen veranderde de staf in een gevaarlijke slang. Door de opdracht deze bij de staart te pakken, kondigde God aan dat de tegenstander was overwonnen en het volk dus naar Mozes zou luisteren omdat het God Zelf was die de opdracht tot getuigen en leiding geven had gegeven.
* Je bent een goede bestuurder en de beste bijdrage die jij zou kunnen leveren is door in Nederland zitting te nemen in het bestuur van de stichting die het weeshuis beheert en in wijsheid beslissingen moet nemen over de dagelijkse gang van zaken en de toekomst van het weeshuis.
Zo werd Mozes een herder van Gods volk en overwon zijn angsten en vermeende tekortkomingen door niet op zichzelf maar alleen op Gods beloften te vertrouwen. Daarom willen we eindigen met een lied uit de bundel Geestelijke Liederen, nummer 197, gedicht door broeder C.A. Bernstein (1672-1699):
Geleid worden door de Geest Gods betekent dus dat ons geloof niet alleen onze competentie beïnvloed en onze roeping duidelijk maakt, maar ook onze talenten en het natuurlijke karakter vormt.
O, maak ons tot uw eer Zachtmoedig, nederig, goed. Leer ons uw juk te dragen Heer’, Met rust in ons gemoed.
Cindy Hess Kasper schreef in het dagboekje Daily Bread, wat ik hier vrij vertaald weergeef: “God zet Zijn handtekening op iedere persoonlijkheid en karakter, zoals dat ook te zien is in het Lichaam van Christus met zijn vele leden, begiftigd met verschillende talenten, karakters en geestelijke gaven. Laat ons verheugd zijn over die verschillen, het maakt Gods schepselen uniek” (1Kor.12:4-6).
8
O Heer, laat uw persoon Vervullen hart en geest, Opdat Uw vrede in ons woont, Dan zijn wij onbevreesd.
Heer’, laat Uw heerlijk beeld Ons zó voor ogen staan Dat onze harten onverdeeld Alleen voor U nog slaan. Amen
41
Het karakter van de getrouwe Hogepriester Jezus
Hoofdstuk 2
Door de liefdevolle overgave aan de wil van God de Vader kon de Heere Jezus de “Getrouwe Hogepriester” genaamd worden, “Die behoorlijk medelijden kan hebben met onze zwakheden doordat Hij in alle dingen verzocht is geweest als wij, uitgenomen de zonde” (Heb.2:17; 7:21-28; 2 Kor.1:18; 1Thes.5:24).
Karaktervorming door uitdagingen en moeilijkheden
Zachtmoedigheid
Veel mensen blijken bij beproevende omstandigheden vaak te reageren met de vraag “waarom ik?” Anderen, meer geestelijk geoefende mensen, reageren met de vraag “wat Heeft God mij hiermee te zeggen? Wat kan ik er van leren? Waar leidt God mij naartoe door deze beproevingen? Wil Hij mijn karakter vormen naar het beeld van Zijn Zoon, Die in alle dingen verzocht is geweest als ik, uitgenomen de zonde?” (Heb. 2:18; 4:15).
Deze eigenschap staat lijnrecht tegenover de trotse en arrogante eigenwaan van de natuurlijke mens. Het grootste voorbeeld van zachtmoedigheid is de Heere Jezus, Die vanuit de heerlijkheid van de hemel op een vervloekte aarde wilde komen om de straf op de zonde te dragen van verloren en van God afgevallen schepselen! (Fil.2:5-11). Het resultaat van deze zachtmoedige geesteshouding is dat vele zondaren gered konden worden en in Gods vaderhuis mogen komen, zelfs een van de criminelen aan het kruis, die zich bekeerde, eigen schuld beleed, getuigde en Jezus rechtvaardigde! Zelfbeheersing Jezus was dikwijls betrokken in de bijzonder verdrietige omstandigheden van de mensen die Hij wilde helpen. Bij het graf van Zijn gestorven vriend Lazarus “werd Hij intens bewogen in de Geest” en huilde. Maar er staat dat Hij zichzelf ontroerde (Joh.11:33), wat duidt op het volkomen in de hand hebben van de emoties. Een sanguinicus met zijn rusteloze karakter en de cholericus met zijn wilskrachtige natuur hebben beide zelfbeheersing nodig om niet toe te geven aan hun natuurlijke drang om respectievelijk moeilijkheden en emotionele momenten uit de weg te gaan of
40
De schrijvers van het boek “Geboren om te vliegen” hebben vanuit eigen ervaring opgemerkt dat mensen heel verschillend kunnen reageren op uitdagingen en moeilijkheden (blz. 81).
Leren in de stormen van het leven Gelovigen die zich van hun roeping en opdracht tot getuigen bewust geworden zijn, worden volgens 2Tim. 3:12 zwaar beproefd, maar met de bedoeling dat ze “hervormd worden door de vernieuwing van denken.” Wanneer het verstand op deze wijze verlicht wordt, zijn we in staat ook in moeilijke omstandigheden de juiste beslissingen te nemen. Alleen op deze manier wordt ons karakter gevormd, ons denken hervormd en onze emoties (gemoed) vernieuwd, zodat inderdaad “alle dingen meewerken ten goede” (Rom. 12:2; Ef. 1:17,18; Jak. 1:2-4,12; 1Pet.1:6-9; Rom.8:28,29). Karaktervorming en competentie Wanneer we sommige karakters van Bijbelse personen bestuderen, vinden we van enkele honderden het begin en het einde van hun leven beschreven (blz. 70 “Geboren om te vliegen”). De helft hiervan struikelden en eindigden niet goed, Niet omdat ze geen competentie hadden, maar doordat ze hun karakter onvoldoende lieten (her)vormen door de Geest van God Die hen leidde in hun beroep of bediening.
9
Besef van roeping en bestemming Over het algemeen gesproken was er te weinig besef van het doel en de bestemming van de Goddelijke roeping. De gaven en talenten die God ieder naar vermogen wil toevertrouwen kunnen op twee manieren gebruikt worden. In het geval van misbruik wordt het karakter misvormd en de gekregen talenten en/of gaven niet gebruikt ter opbouw van de ander, maar om zichzelf te behagen (zie ook 1 Kor. 13:3-5; 14:12).
Deze vriendelijkheid zien we ook terug in de voorheen vijandige maar later vurige navolger van de Heere Jezus, de apostel Paulus. Hij beschreef die gezindheid in o.a. in 1Thes.2:7. Zo riep ook de apostel Petrus de gelovigen op om net zo vriendelijk tegenover elkaar te zijn als de Heere Jezus dat was t.o. Zijn discipelen en hen die Zijn hulp zo nodig hadden. Terwijl de apostel Paulus als enige apostel zonder schroom kon verwijzen naar zijn eigen voorbeeldige wandel: “Wordt mijn navolgers, gelijk ook ik Christus navolg” (1Kor.11:1; 1Thes.2:7; 2Tim.2:24; 1Pet. 3:8).
Roeping en karakterdiscipline
Goedheid
In de geschiedenis van koning Saul, zijn zoon Jonathan en schoonzoon David, vallen gevormde en ongevormde karakters onmiddellijk op. Jonathan en David hebben hun roeping, zij het met struikelen, falen en opstaan, gestalte gegeven. Maar koning Saul werd een ik-gerichte leider, die eindigde in een verwrongen en dubbele persoonlijkheid, die geleid werd door een geest van jaloezie, moord en religieus occultisme.
Deze karaktereigenschap kan ook worden omschreven met de eigenschap vrijgevigheid, weldadigheid betonen. Het wijst ook naar gastvrijheid, in de gezindheid van Christus, Die volgens Paulus gezegd had dat het zaliger is te geven dan te ontvangen (Hand. 20:35). Het gevolg van deze goedheid en bereidwilligheid om zichzelf aan de leiding van Gods Geest over te geven, zoals we dat bij de Geestvervulde Barnabas zien, dat “er niemand was die gebrek had” en de apostelen met grote kracht konden getuigen van de goedheid en liefde van hun Heere Jezus, zodat velen in Hem gingen geloven (Hand. 4:33,34).
Jakobus zei daarvan: “Een dubbelhartig man is ongestadig in al zijn wegen. Maar de broeder die nederig is, roeme in zijn hoogheid” (Jak. 1:8,9). In de brieven van Paulus, zelf een man die een enorme karakterheling en vorming had ondergaan door de ontmoeting met de Heere Jezus op zijn weg naar Damaskus, komt de noodzakelijke karaktervorming ook ter sprake; in Kol. 3:10-17 schreef hij; “Liegt niet meer tegen elkander, daar gij de oude mens met zijn praktijken afgelegd, en de nieuwe aangedaan hebt, die vernieuwd wordt tot volle kennis naar het beeld van zijn Schepper, waarbij geen onderscheid is tussen Griek en Jood, besneden of onbesneden, barbaar en Skyth, slaaf en vrije, maar alles en in allen is Christus. Doet dan aan, als door God uitverkoren heiligen en geliefden, innerlijke ontferming, goedheid, nederigheid, zachtmoedigheid en geduld. Verdraagt elkander en vergeeft elkander, indien de een tegen de ander een grief heeft; gelijk ook de Heere u vergeven
10
Trouw Deze trouw heeft te maken met totale overgave aan degene Die tot een bepaalde dienst roept. Zo had de Heere Jezus volgens Hebr.10:7 gezegd: “Toen zei Ik: zie, hier ben Ik (in de boekrol staat van Mij geschreven) om uw wil, o God, te doen. In de aanhef zegt Hij: Slachtoffers en offergaven, brandoffers en zondoffers, hebt Gij niet gewild, noch daarin een welbehagen gehad, hoewel zij naar de wet gebracht worden. Doch daarna heeft Hij gezegd: Zie, hier ben Ik om uw wil te doen. Hij heft het eerste op, om het tweede te laten gelden. Krachtens die wil zijn wij eens voor altijd geheiligd door het offer van het lichaam van Jezus Christus.“
39
Vrede Deze hemelse vrede heeft alles te maken met het kruis van de Heere Jezus, Die vóór en ná Zijn opstanding uit de dood tot Zijn discipelen had gezegd; “Vrede laat ik u, Mijn vrede geef ik u…vrede, door het bloed van het kruis (Joh.14:27; 16:33; 20:19,21; Kol. 1:20). Het is een vrede die alle verstand te boven gaat, zo zou Paulus later uit ervaring schrijven (Fil.4:7).
Lankmoedigheid Het volmaakte temperament en karakter van de Heere Jezus werd gekenmerkt door geduld en verdraagzaamheid. In feite betekent het Nederlandse woord “heel lang moedig zijn” en dat kon zeker van de Heere Jezus gezegd worden gedurende de tegenstand en vijandschap die Hij ervoer! Het is het vermogen om onrecht, afkeuring, verwerping, vernedering en smart te ondergaan, ook van de zijde van familie en vrienden! Van Jezus werd geprofeteerd en door Petrus gememoriseerd dat; “als Hij (Jezus) gescholden werd, niet wederschold, en als Hij leed, niet dreigde, maar gaf het over aan Dien, Die rechtvaardiglijk oordeelt; Die Zelf onze zonden in Zijn Lichaam gedragen heeft op het hout…” (1Pet.2:23,24). Vriendelijkheid Vriendelijkheid, goedheid. Petrus legde aan de bekeerde Romeinse hoofdman uit hoe de Heere Jezus het land doorging, goeddoende (Hand. 10:36). Deze vriendelijkheid viel temeer op omdat de Heere Jezus Zijn eerste wonderen liet zien in “het Galiléa der heidenen”, waarvan was geschreven dat die mensen “in duisternis leefden” (Mat.4:12-17).
38
heeft, doet ook gij evenzo. En doet bij dit alles de liefde aan, als de band der volmaaktheid. En de vrede van Christus, tot welke gij immers in een lichaam geroepen zijt, regere in uw harten; en weest dankbaar. Het woord van Christus wone rijkelijk in u, zodat gij in alle wijsheid elkander leert en terechtwijst en met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen zingende, Gode dank brengt in uw harten. En al wat gij doet met woord of werk, doet het alles in de naam des Heren Jezus, God, de Vader, dankende door Hem!” Een commentator in een dagkalenderblaadje schreef: “Wanneer we vervuld zijn met de goddelijke volheid, omdat we één met Christus geworden zijn, behoren we ons leven in de dagelijkse praktijk te richten op Hem. Dat moet dan op alle vlakken van het leven doorwerken. De manier waarop we ons nieuwe leven inrichten. De manier waarop we praten en anderen tegemoet treden. Alles behoort in het teken komen te staan van Gods (vernieuwende) aanwezigheid in ons leven.” Karakter, geloofsgehoorzaamheid en keuze momenten Een door Gods Geest (her)vormd karakter weet in moeilijke omstandigheden de juiste keuzes te maken. Jonathan deed dat (1 Sam. 14:6 vv), Saul kon niet wachten op het juiste moment en koos verkeerd, wat hem zijn positie kostte (1 Sam. 13:7 vv). David’s karakter werd gevormd tijdens zijn fouten en tekortkomingen. Hij loog verschillende malen en koos een vijandige vorst uit om zich te verbergen voor zijn bezeten schoonvader. Maar later, toen hij ondanks zijn dwaas gedrag in zijn ellende de Heere God om hulp riep, werd hij uit genade gered. Later onderwees hij zijn onderdanen door middel van zijn psalmen dat zij zichzelf niet uit dergelijke benarde omstandigheden moesten redden d.m.v. leugen en bedrog, maar op de Heere moesten blijven vertrouwen (1 Sam. 21; Ps. 34:12-18).
11
Omgaan met “keuze momenten” De schrijvers van “Geboren om te vliegen” schreven: “Bij alle keuzemomenten hebben wij de vrijheid om te kiezen tussen dat wat makkelijk en voor de hand liggend is en dat wat wij eigenlijk geloven dat wij zouden moeten doen. Er is steeds een weg van de minste weerstand en een weg van (geestelijke) groei. De weg van groei is per definitie niet de weg van de minste weerstand, want groei ontstaat juist door weerstand.” We kunnen onze roeping en verkiezing dus alleen “vastmaken”, zoals de beproefde, maar de in karakter hervormde apostel Petrus schreef “door met betoon van alle ijver bij uw geloof te voegen de deugd, door de deugd de kennis, door de kennis de zelfbeheersing, door de zelfbeheersing de volharding, door de volharding de godsvrucht, door de godsvrucht de broederliefde en door de broederliefde de liefde jegens allen. Want als deze dingen bij u aanwezig zijn en overvloedig worden, laten zij u niet zonder werk of vrucht voor de kennis van onze Heere Jezus Christus. Want bij wie zij niet zijn, die is verblind in zijn bijziendheid, daar hij de reiniging van zijn vroegere zonden heeft vergeten. Beijvert u daarom des te meer, broeders, om uw roeping en verkiezing te bevestigen; want als gij dit doet, zult gij nimmer struikelen. Want zo zal u rijkelijk worden verleend de toegang tot het eeuwige Koninkrijk van onze Heere en Heiland, Jezus Christus” (2 Pet. 1:5-11). Karaktervorming door lijden heen De christelijke karakter (her)vorming gebeurt dikwijls tijdens de beproevende perioden van lijden en/of tegenstand. Alleen de Heere Jezus had geen karakterhervorming nodig. Maar door en in Zijn beproevingen kon de Heere God laten zien welk soort karakter Zijn goedkeuring kon wegdragen. Het zuivere karakter van Gods Zoon kwam gedurende Zijn lijden schitterend tot uiting. Zelfs Hij, de zondeloze en gehoorzame Dienstknecht des Heeren, moest immers “gehoorzaamheid leren in (uit) hetgeen Hij heeft geleden” zo getuigt de Schrift (Jes. 42:1-8; 52:13; 53:11; Heb. 5:8).
12
daren waren, voor ons gestorven is. Veel meer zullen wij derhalve, thans door zijn bloed gerechtvaardigd, door Hem behouden worden van de toorn. Want als wij, toen wij vijanden waren, met God verzoend zijn door de dood zijns Zoons, zullen wij veel meer, nu wij verzoend zijn, behouden worden, doordat Hij leeft.” Humane liefde tegenover Gods agapè liefde Er zijn mensen met aangeboren menslievende neigingen, die daarvan door voortreffelijke daden hebben blijk gegeven. De onvoorwaardelijke agapè liefde van God en Christus gaat echter uit naar goddeloze en vijandige zondaren! Dat is bovenmenselijke liefde! Zo schreef de apostel Paulus iets wat hijzelf had ondervonden, namelijk dat die bijzondere liefde in het hart van elke wedergeborene is uitgestort! Dat betekent dat elk christen in staat is gesteld om in de kracht van de inwonende Heilige Geest, ondanks de verschillende karakters, met Gods liefde de mensheid tegemoet te treden! Staan we open voor deze mogelijkheid? Blijdschap Het tweede kenmerk van de vrucht van Gods Geest is blijdschap. Jezus “verheugde Zich in de Geest” zo lezen we in Lukas 10:21. Het was blijdschap die te maken had met de macht over boze geesten en het vrijmaken van gebonden mensen door een kinderlijk en gelovig vertrouwen in Gods almacht en autoriteit. Deze werd verborgen voor wereldwijze mensen, terwijl die macht werd geopenbaard aan eenvoudige, laag geschoolde mensen en kleine kinderen. Zo was de Heere Jezus blij om die bijzondere schat in de akker van de wereld te vinden, Zijn Gemeente, die hij later Zijn lichaam zou noemen (Mat.13:44; Rom.12:4; 1Kor.6:19). De engelen in de hemel verheugen zich wanneer een zondaar zich door de liefdevolle Herder laat vinden, Die Zijn leven voor dat verloren schaap over had! (Luk.15:17).
37
De bovennatuurlijke liefde van God
Hoofdstuk 3
In het leven van de Heere Jezus Christus kwam duidelijk de bovennatuurlijke (agapè)liefde van de Heere God naar voren. Dit soort belangeloze liefde wil de Heere in elk wedergeboren mens uitwerken door “het willen en werken naar Zijn welbehagen.” Maar dat gaat niet buiten onze eigen wil en voornemens om.
Leiding of gedrevenheid?
“Daarom, mijn geliefden, gelijk gij te allen tijde gehoorzaam zijt geweest, blijft, niet alleen zoals in mijn tegenwoordigheid, maar nu des te meer bij mijn afwezigheid, uw behoudenis bewerken met vreze en beven, want God is het, die om zijn welbehagen zowel het willen als het werken in u werkt” (Fil. 2:12,13). Van de Heere Jezus werd gezegd: “Ziet hoe lief Hij hem had” toen Hij “zeer bewogen werd in de geest” bij het graf van Zijn vriend Lazarus (Joh.11:33-36). Van Gods liefde wordt gezegd: “Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe. Want God heeft zijn Zoon niet in de wereld gezonden, opdat Hij de wereld veroordele, maar opdat de wereld door Hem behouden worde. Wie in Hem gelooft, wordt niet veroordeeld; wie niet gelooft, is reeds veroordeeld, omdat hij niet heeft geloofd in de naam van de eniggeboren Zoon van God” (Joh.3:16-18). In Joh.13:1 meldt de discipel die door Jezus bijzonder geliefd werd dat Jezus de Zijnen heeft liefgehad tot het einde, ook toen zij met elkaar in competitie waren wie van hen de belangrijkste was, terwijl diezelfde discipelen hen in Zijn zwaarste lijden hadden verlaten!
Wanneer we het over “gedreven” mensen hebben, kan onze constatering soms een negatieve duiding hebben. Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Vlak voordat de Heere Jezus Zijn roeping ging vervullen werd Hij door Gods Geest geleid, ja zelfs gedreven, in de woestijn. Veel groten der aarde hebben in zo’n persoonlijke woestijn ervaring geleerd alleen op de Heere God te vertrouwen en niet op eigen kunnen en willen. In de woestijnervaring van de Heere Jezus zien we hoe Hij volkomen op Gods Woord steunde. Later getuigde hij niets te kunnen doen (en te willen) zonder dat Hij het eerst de Vader had zien doen (Joh.5:19). Bij Gods kinderen wordt het natuurlijke en soms door omstandigheden onvoldoende gevormde karakter door “woestijnervaringen” (her)vormd of zelfs geheeld. Dat blijkt met name uit het leven van Mozes, David en de apostel Paulus. In de woestijn van het leven wordt een karakter gevormd of misvormd. We zien dat in de contrasten in het leven van Mozes, David, de profeten en Paulus t.o.v. koning Saul, de discipel Judas en Demas, een van de medewerkers van Paulus (1Sam.15:17-19; 16:14; Joh.13:27; Filémon 1:24; 2 Tim. 4:10). Geestelijke groei en verdieping
Het getuigenis van Paulus
Het menselijk leven kent golfbewegingen in de fysieke, mentale en geestelijke groei. Dat geldt ook voor de vorming van het natuurlijke karakter en persoonlijkheid. Het ik-gerichte karakter kent een golfbeweging die naar beneden leidt, wat uiteindelijk naar satan, occultisme en de dood kan leiden als er geen bekering volgt, zoals dat uit het leven van de ongehoorzame en occult belaste koning Saul en de geldbeluste Judas blijkt.
Paulus, door ondervinding betrokken bij de vergevende liefde van Christus zelfs voor vijanden, schreef in Rom.5:8-10; “God echter bewijst zijn liefde jegens ons, doordat Christus, toen wij nog zon-
Het door Gods Geest hervormde karakter en persoonlijkheid leidt in golfbewegingen echter juist omhoog, naar het beeld dat God voor ogen staat, gelijkvormigheid aan Christus. Paulus schreef:
36
13
“De Heere nu is de Geest; en waar de Geest des Heren is, is vrijheid. En wij allen, die met een aangezicht, waarop geen bedekking meer is, de heerlijkheid des Heren weerspiegelen, veranderen naar hetzelfde beeld van heerlijkheid tot heerlijkheid, immers door de Heere, die Geest is (2Kor.3:17,18). Moed en vertrouwen nodig Om je natuurlijke karakter te laten (her)vormen naar het beeld dat God voor ogen staat heb je overgave aan Gods wil en leiding, moed en volharding nodig. Beslissingen hangen dan niet (meer) af van wat je leuk of fijn vindt, maar wat goed en waar is. Wellicht betekent het dat je door bepaalde (oude) karakter trekken verbroken relaties moet herstellen d.m.v. belijdenis van zonden, b.v. die van misplaatste of jaloerse opmerkingen. Wanneer je jezelf echter door de Heilige Geest laat leiden, zul je een moeilijk gesprek niet meer uit de weg gaan, zo stellen de schrijvers in “Geboren om te vliegen” vast (blz. 72, 77). Het leven van een arend verder beschouwend leren we te vertrouwen op de vernieuwende en wonderbare kracht die God verlenen wil om tot het einde te volharden, ondanks ernstige moeilijkheden en vervolging. Wellicht komen we nog eens zo ver dat we de Heere gaan danken voor beproevende perioden (Jes.40:31; Mrk. 13:13; Hand. 6:4-8; Jak. 1:2-4; Kol. 1:24).
Hoofdstuk 9 De Heere Jezus en ons karakter Nu we gezien hebben wat Gods Geest in de verschillende wedergeboren karaktertypen en persoonlijkheden kan bewerken, willen we eindigen met naar het volmaakte karakter van onze Heere Jezus te kijken. De eigenschappen zoals die in Gal.5:22 en 1 Kor. 13 worden beschreven, zoals liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en matigheid, zijn karaktereigenschappen die allemaal in de Heere Jezus zijn op te merken. Aan de hand van enkele gezichtsuitdrukkingen, zoals die te vinden zijn in het boek “De Geest en ons temperament” van Tim La Haye, willen wij de negenvoudige vrucht van Gods Geest, zoals deze te zien zijn in de Heere Jezus, nader bestuderen. Liefde “Doet dan aan, als door God uitverkoren heiligen en geliefden, innerlijke ontferming, goedheid, nederigheid, zachtmoedigheid en geduld. Verdraagt elkander en vergeeft elkander, indien de een tegen de ander een grief heeft; gelijk ook de Heere u vergeven heeft, doet ook gij evenzo. En doet bij dit alles de liefde aan, als de band der volmaaktheid” (Kol. 3:12-14). Juist tijdens het schrijven van dit gedeelte lazen we na het middageten een overdenking in de dagkalender “Lichtstralen uit het Woord” (Uitgeverij Medema) waarin de nadruk werd gelegd hoe wij, in navolging van de Heere Jezus, ons in de maatschappij, het huwelijk en gezin en in de christelijke gemeente hebben te gedragen. De schrijver stelde terecht: “De uitwerking van het geloof is niet beperkt tot de privésfeer. In alle opzichten van het leven moet het nieuwe leven doorwerken.”
14
35
De melancholicus: Wat dit type het meest nodig heeft is een correctie op een egocentrische levenshouding. De overtrokken neiging tot voortdurend zelfonderzoek veroorzaakt besluiteloosheid en blokkeert de natuurlijke energie. De zwaarmoedige levenshouding, die ook sommige Bijbelheiligen kenmerkte, kan door hoop op en geloof in Gods almacht, liefde en geborgenheid omgezet worden in liefde, blijdschap, vrede, goedheid, geloof en zelfbeheersing, de ingrediënten die Gods geest wil schenken. De flegmaticus: Dit trage en koppige karaktertype heeft het meeste behoefte aan liefde, verdraagzaamheid, hoop, ootmoed, matigheid en geloof. Besluiteloosheid zal dan gaan veranderen in daadkrachtigheid, zodat het doel wat God voor ogen staat ook bereikt zal worden. Afstandelijkheid en de neiging om conflict situaties uit de weg te gaan, kan door de werking van Gods Geest veranderen in het moedig aangaan van moeilijke confrontaties.
Hoofdstuk 4 Karakters in de Bijbel Laten we enkele sterke Bijbelse karakters eens aan een nader onderzoek onderwerpen en leren hoe God deze karakters wilde hervormen of helen naar het beeld dat Hem voor ogen stond. Mozes: Aanvankelijk een man met dictatoriale karaktertrekken. Had een hoog zelfbeeld, maar bleek na 40 jaar beproevende omstandigheden te sterk afhankelijk te zijn van zijn vrouw, schoonvader en zwager, wiens adviezen hij hoger achtte dan de leiding van Gods Geest in de wolkkolom (zie o.a. Ex. 4:24-26; 18:1,2,14-24; Num. 10:31). Hij leerde door geloofsbeproevingen en correcties alleen op Gods leiding te vertrouwen en werd later de zachtmoedigste man op aarde genoemd (Num. 12:3). Een enorme karakter verandering!
Samenvatting In deze tekening uit het boek “De Geest en ons temperament” zien we de twee hoofdtemperamenten, het extroverte en het introverte karakter. Omdat de zelfzucht van de natuurlijke mens de fundamentele oorzaak is van alle verdriet en ellende, is het uiterst noodzakelijk dat we door de genadige werking van Gods Geest naar het Beeld van Christus worden vernieuwd.
Jozef: Een jongeman die boven zijn broers door zijn vader voorgetrokken werd, wat jaloezie en vijandschap teweeg bracht. Werd beproefd door “de rede des Heeren” in de gevangenis (Ps. 105:19-22). Het gevolg was dat hij zijn broers rechtvaardig kon behandelen, maar ook vergeving kon aanbieden, terwijl zijn dromen via Gods beproeving en leiding uitkwamen en “een groot volk in het leven werd behouden” (Gen. 50:20). Simson: Een door God uitgekozen richter. Zijn zwakke en vurige karakter werd deze van zijn roeping bewuste gelovige uiteindelijk fataal, wat verdriet bij zijn ouders, verwarring onder Gods volk, gebondenheid en blindheid veroorzaakte, wat tenslotte leidde tot het einde van zijn bediening als richter. Jonathan: Begaafd, moedig en nederig, een goede vriend. Maar door (te) sterke familiebanden koos hij tenslotte toch voor zijn bezeten en jaloerse vader en liet zijn vriend David in de steek. Ondanks zijn ootmoedig en nederig karakter faalde hij toch door zijn keuze voor natuurlijke bloedbanden in plaats van te volharden in de vriendschap met David en daarvoor de prijs te betalen.
34
15
Johannes Markus: Ondanks een meegaand karakter, was hij niet opgewassen tegen de moeilijkheden op het zendingsveld. Hij was in zijn karaktervorming te sterk afhankelijk van zijn zachtmoedige oom Barnabas. Later, na een nieuwe leerperiode van onderwijs van Petrus, werd hij “zeer geschikt tot de dienst” (Hand.4:36; 11:22-24;15:37-39; 1Pet.5:13; 2Tim. 4:11; Kol. 4:10). Petrus: Aanvankelijk sterk bewust van eigen talenten en als eens Mozes behept met een wat overtrokken zelfbeeld. Werd door Satan ernstig beïnvloed, zodat de Heere Jezus hem openlijk moest bestraffen en voor hem bidden “dat zijn geloof niet zou ophouden”. Door beproevende omstandigheden leerde Petrus zichzelf beter kennen en vernederde hij zich “onder de machtige hand van God”. Hierdoor kon de Heere zijn persoonlijkheid, talenten en (her)vormde karakter ten nutte van velen inzetten (Luk. 22:32; 1 Pet. 5:6). Timotheus; Een jonge maar zeer toegewijde gelovige met een aanvankelijk laag zelfbeeld, zonder duidelijk bekeringsmoment. Door de Godvruchtige opvoeding en voorbede van moeder en grootmoeder en de bemoedigingen van Paulus, die hem als geestelijke zoon op zijn reizen had meegenomen, ontwikkelde zich een sterk karakter en leiding gevende kwaliteiten. Deze kwaliteiten werden door (h)erkenning en onder handoplegging door de oudsten, ontwikkeld, waardoor de jongeman zich tot een sterke, karaktervolle leider van een grote, in theologische opzicht gegroeide maar niet echt in de liefde gewortelde gemeente, kon ontplooien (2Tim.1:3-8; Ef. 3:14-19; 1 Tim.1:1-7,18,19; 3:14,15; 4:6-16). Leren van de sterke en zwakke kanten van een karakter “Saul en Jonathan, de beminden en lieflijken, waren in het leven en sterven niet gescheiden. Zij waren sneller dan arenden, sterker dan leeuwen” (2 Sam.1:23).
16
Geheiligde karakters door de heerschappij van Christus In het voorgaande hebben we verschillende temperamenten en karaktertypen bestudeerd. Laten we zien hoe deze door de inwoning van de Heilige Geest en het werk van Christus zijn veranderd. Tim La Haye in zijn boek “De Geest en ons temperament” stelt dat mensen kunnen kiezen voor de overheersing van hun temperament en karaktertrekken en dus als onverbeterlijke mensen door het leven gaan. Maar, zo getuigt hij: “Christenen kunnen hun natuurlijke zwakheden overwinnen en hun natuurlijke krachten versterken door de bovennatuurlijke vervulling met de Heilige Geest.” Waar de verschillende karakters behoefte aan hebben Nadat we de zwakheden in de verschillende karaktertypen hebben beschouwd, is het nodig dat we leren opmerken waaraan de temperamenten het meeste behoefte aan hebben. De Sanguinicus: Dit heetgebakerde type heeft, wanneer er bekering en wedergeboorte heeft plaatsgevonden, het meest behoefte aan de gave “matigheid en zelfbeheersing”. De begeerten van de jeugd en het vlees, zoals dat in 2 Tim.2:22 wordt beschreven, zou de sanguinicus uit de weg moeten gaan, zodat die niet opgewekt worden door het horen, lezen en zien van onreine zaken en voorstellingen. De fundamentele geestelijke behoeften zijn dan ook vooral lankmoedigheid, geloof, vrede en goedheid. De Cholericus: Ondanks zijn of haar besluitvaardigheid, kan de onstuimigheid waarmee die besluitvaardigheid dikwijls gepaard gaat moeilijkheden opleveren. Wat dit nijdige karaktertype het meest nodig heeft zijn hoge morele maatstaven, die verhinderen dat de wet door allerlei slimmigheidjes wordt overtreden of wreedheid de overhand krijgt. Liefde, vrede, vriendelijkheid, lankmoedigheid, ootmoed en goedheid zijn de kwaliteiten die dit type het meest nodig heeft. Door overgave van de wil aan Gods wil kan de Heilige Geest dit in elke wedergeboren cholericus tot stand brengen.
33
waarschuwing voor ons, over wie het einde der eeuwen gekomen is. Daarom, wie meent te staan, zie toe, dat hij niet valle… En weest daders des Woords en niet alleen hoorders: dan zoudt gij uzelf misleiden. Want wie hoorder is van het woord en niet dader, die gelijkt op een man, die het gelaat, waarmede hij geboren is, in een spiegel beschouwt; want hij heeft zich beschouwd, is heengegaan en heeft terstond vergeten, hoe hij er uitzag. Maar wie zich verdiept in de volmaakte wet, die der vrijheid, en daarbij blijft, niet als een vergeetachtige hoorder, doch als een werkelijk dader, die zal zalig zijn in zijn doen.”
We hebben nu gedurende onze studie van de “vogelvlucht van een arend”, iets geleerd van de samenhang tussen competentie, roeping, karakterontwikkeling en karakterheling.
Opdat de mens Gods volmaakt zij
Het was vooral de apostel Paulus die de bewogenheid van de Geest van Christus in woord en werk liet zien, met name in zijn leven en schrijven. Aan zijn geestelijke zoon Timotheus schreef hij waartoe de Bijbel aan mensen was gegeven: “Opdat de mens Gods volmaakt zij, tot alle goed werk volmaakt toegerust.” Even daarvoor gaf hij aan hoe dat gebeurt, door “door de heilige Schriften, die u wijs kunnen maken tot zaligheid, door het geloof hetwelk is in Christus Jezus. Al de Schrift is van God ingegeven, en is nuttig tot lering, tot wederlegging, tot verbetering, tot onderwijzing die in de rechtvaardigheid is” (2 Tim. 3:15-17). De verborgen kracht van het Evangelie Aan de gelovigen in Rome en die van Kolosse schreef Paulus wat hem innerlijk dreef. Hij was erop gericht mensen te zien veranderen door de boodschap van het Evangelie. Aan de Kolossers schreef hij dat hij als dienaar van God wilde lijden voor hen, leden van het lichaam van Christus, zodat “de rijkdom van de heerlijkheid van de verborgenheid onder de volkeren, welke is Christus onder (in) u, de Hoop der heerlijkheid” bij hen meer bekendheid zou krijgen. Zijn bedoeling en gebed was om “een ieder mens te vermanen en in alle wijsheid te leren, om ieder mens volmaakt te stellen in Christus” (Kol. 1:24-28; Rom. 16:25-27; Gal. 4:19).
32
Met op de achtergrond Bijbelgedeelten als 2 Sam.1:23 en 1 Sam. 9:2; 13:7-14; 15:17-30; 18:8-16 in relatie met 1 Sam. 14:6; 18:1-4 en 20:4,12-17 vinden de volgende samenvatting van de twee hoofd karaktertrekken van Koning Saul en zijn zoon Jonathan. Saul en zijn “sterke” kanten: Imposant, indrukwekkend voorkomen Daadkrachtig Met inzicht begiftigd Moedig Competent Aanvankelijk door God uitverkoren en door het volk gewild
Zwakheden:
Veranderd (aangepast), geen vernieuwd hart (karakter) Jaloerse en agressieve geest Impulsief Moordzuchtig bij tegenstand Eergevoelig Achterdochtig Mystiek, begerig naar occulte kennis Eigenzinnig Mensgericht en emotioneel instabiel
17
Het karakter van Jonathan:
Daadkrachtig Moedig God- en mensgericht Vriendschap en liefde Niet eergevoelig Competent en begaafd met analytisch inzicht Team werker
Zwakheden:
Familie gebonden, ten koste van vriendschap Goedgelovig Willen verzoenen tegen beter weten in Kiezen voor familie ten koste van intense vriendschap Krachteloze toorn Acceptatie van krom gegroeide verhoudingen Geen vermogen tot corrigeren van een verkeerde geest
HET VOLMAAKTE KARAKTER VAN JEZUS CHRISTUS “Toen Hij de scharen zag, werd Hij met ontferming over hen bewogen, daar zij voortgejaagd en afgemat waren, als schapen die geen herder hebben” (Mat.9:36). Nu we nagedacht hebben over de verschillende karaktertypen, is het goed om te zien op welke wijze de inwonende Heilige Geest in de wedergeboren christen het karakter vormt naar de gelijkenis van Christus. Gods Geest laat ons in dat proces in de spiegel van Gods Woord kijken. Enerzijds zien we daarin onze eigen afwijkende karaktertrekken weerspiegeld. Anderzijds zien we hoe in de geschiedenis van het volk Israël en individuele gelovigen Gods Geest duidelijke karakter hervormingen bewerkte die Hij ook in de gelovige lezer tot stand wil brengen. “Want het is God Die in u werkt, beide het willen en werken, naar Zijn welbehagen… vertrouwende ditzelve, dat Hij, Die in u een goed werk begonnen heeft, dat voleindigen zal tot op de dag van Jezus Christus” (Fil.2:13; 1:6).
Karakter van de Heere Jezus (Mat. 11:20; 1Kor.13; Gal.5:22)
De Bijbel als spiegel om jezelf en Christus te leren kennen
Paulus en Jakobus beschrijven de noodzaak om in de spiegel van Gods volmaakte Wet te kijken en op te merken hoe een volk, dat die Wet als leefregel door “de bestelling van engelen” via Mozes had gekregen, volkomen faalde om aan Gods normen te voldoen. Daarom moest God Zijn eigen volmaakte Zoon naar dat volk sturen, om door Hem heen Gods Vaderliefde, volmaakte trouw, rechtvaardigheid, vergeving en barmhartigheid te tonen.
18
Liefdevol en geduldig met de zwakheden van anderen Zorgzaam voor eigen familie en toch niet gebonden Genadig en vergevend bij belijdenis en berouw Getrouw aan eenmaal gegeven beloften, nuchter Trouwe vriend, ondanks bedrog en ontrouw Niet gevoelig voor menselijke eer of toejuichingen Gehoorzaam aan de hemelse opdracht, ondanks lijden Volhardend tot in de dood, in staat vijanden lief te hebben
We lezen in 1 Kor.10:9-12 en Jakobus 1:22-25 wat het effect zou moeten zijn wanneer we in die spiegel van Gods Wet en de geschiedenis van Gods volk en deze wereld kijken. “En laten wij de Heere niet verzoeken, zoals sommigen van hen deden, en zij kwamen om door de slangen. En mort niet, zoals sommigen van hen deden, en zij kwamen om door de verderfengel. Dit is hun overkomen tot een voorbeeld voor ons en het is opgetekend ter
31
niet een. Hun keel is een open graf, met hun tong plegen zij bedrog, addergif is onder hun lippen; hun mond is van vloek en bitterheid vol; Snel zijn hun voeten om bloed te vergieten, verwoesting en ellende zijn op hun wegen, en de weg des vredes kennen zij niet. De vreze Gods staat hun niet voor ogen. Nu weten wij, dat de wet, bij al wat zij zegt, tot hen spreekt, die onder de wet zijn, opdat alle mond gestopt en de gehele wereld strafwaardig worde voor God, daarom, dat uit werken der wet geen vlees voor Hem gerechtvaardigd zal worden, want wet doet zonde kennen” (Rom. 3:10-20). De schrijver Tim La Haye liet in zijn boek “De Geest en ons temperament”, dit karakteriserende plaatje zien van de mens zonder God.
Hoofdstuk 5 Sterke karakters in het Oude- en Nieuwe Testament Wanneer we enkele sterke karakters uit het Oude en Nieuwe Testament naast elkaar zetten krijgen we in het onderstaande schema de volgende indruk; Koning Saul tegenover Paulus: Beiden hadden leidersgaven maar hadden aanvankelijk nog ongevormde en soms harde karaktertrekken. De een faalt en trok mensen van God af, de ander leidt, na wedergeboorte en verzegeling met Gods Geest, veel mensen juist tot bekering en geloof in de Heere Jezus. Jonathan tegenover Barnabas: Beiden vriendelijke en geestvervulde gelovigen. Ze waren goede en moedige leiders met oog voor de gaven en roeping van anderen. Beiden hechtten echter teveel waarde aan familie relaties, waardoor er verwijdering tussen Gods geroepen arbeiders ontstond. Hun karakter ontwikkeling stagneerde door verkeerde gevoelsmatige keuzes. Koning David tegenover de discipel Johannes: Beiden waren door de God als leiders uitgekozen. Ze waren in de leerschool van het leven gevormd door middel van teleurstellingen, moeilijkheden en tegenslagen. Hun karakter werd gevormd in de intieme relatie met God en de correcties van de Heilige Geest, waarnaar ze luisterden en daarna gehoorzaamden, wat een versterkt rechtvaardigheidsgevoel creëerde. Je sterke en zwakke kanten van je karakter leren kennen Alle karaktertypen blijken soms af en toe de behoefde te hebben om het zelfbeeld wat op te vijzelen. De een door soms troost te zoeken bij vrouwelijk schoon of, ondanks het negatieve advies van een hoofdofficier, een volkstelling te laten houden die God niet had geboden. De ander door aan de rechter en linkerhand van Christus te willen zitten en vuur van de hemel te laten neerdalen op ongastvrije Samaritanen.
30
19
Ondanks deze negatieve karaktertrekken kan zich toch, door genade en belijdenis, een sterk en door God (her)vormd, nederig en afhankelijk karakter ontwikkelen, wat voor velen een voorbeeld is geworden voor een geheiligd en vruchtbaar leven. Ingrediënten voor een goede en sterke karakter(her)vorming Het ontvangen van de Heilige Geest in de wedergeboorte staat garant voor het zichtbaar maken van de negenvoudige vrucht van Gods Geest, zoals beschreven is in Gal. 5:22 en 1 Kor. 13. Hierbij spelen de volgende factoren een rol van betekenis. 1. Tijdsfactoren, woestijn ervaringen, tijdelijk isolement en (h)erkenning door medegelovigen. 2. Druk van omstandigheden, zorg, geestelijke honger en dorst naar gerechtigheid. 3. Vervolgingen, tegenslagen, ontmoedigingen, familieproblemen, verwerping. 4. Verlies van vrienden en respect, verbroken familierelaties, ontrouwe medewerkers en/of echtgenoot, echtgenote. 5. Ziekte en zwakheden, handicaps, verlies van reputatie en doodsgevaren.
Hoofdstuk 8 Het Geestvervulde karakter Het temperament en karakter dat door de Heilige Geest vervuld en gevormd is bezit de negenvoudige mogelijkheid om voor God en mensen goede vruchten voort te brengen (Gal. 5:22,23). Ongeacht welk type karakter een christen heeft, onder de leiding van Gods Geest en Woord zal een gewillig en overgegeven christen uiteindelijk toch het karakter van de Heere Jezus gaan vertonen. Het gevolg zal zijn dat ook de woorden van een toegewijd Christen “Geest en leven” teweeg brengen, dus autoriteit hebben. Door de wedergeboorte ontvangt elke christen de Heilige Geest, maar om met die Geest vervuld te worden zullen we onze wil onder die van de Heere God moeten willen leggen. Jezus zei: “Indien gij in Mijn Woord blijft, zo zijt gij waarlijk Mijn discipelen…Indien dan de Zoon u zal vrijgemaakt hebben, zo zult gij waarlijk vrij zijn…Indien gij deze dingen weet, zalig zijt gij, indien gij ze ook doet,… Indien gij Mij liefhebt, zo bewaart Mijn geboden” (Joh.8:31,36; 13:17; 14:15). Het menselijk karakter zonder God
Voorbeelden uit de natuur
Het ongevormde, menselijke karakter en natuurlijke temperament kan zich, zoals dat uit het leven van koning Saul blijkt, aanpassen aan de omstandigheden, maar zonder echt volkomen gericht te zijn op het doen van Gods wil alleen. De eigen wil staat nog steeds centraal, hoewel de persoon zelf in het begin een vriendelijk en meegaand karakter lijkt te kunnen hebben en dus prettig in de omgang kan zijn. Maar tijdens beproevende omstandigheden komt de ware aard naar boven, waaruit opnieuw blijkt dat elk mens van nature een zondaar is die behouden moet worden.
1. 2. 3. 4.
Paulus heeft dit uit ervaring beleefd en schreef: “Niemand is rechtvaardig, ook niet een, er is niemand, die verstandig is, niemand, die God ernstig zoekt; allen zijn afgeweken, tezamen zijn zij onnut geworden; er is niemand, die doet wat goed is, zelfs
6. Ongeloof, vijandschap, jaloezie, scheldpartijen, correcties. 7. Bedrog, manipulatie, ontevredenheid, mopperzucht, schijnvroomheid, valse beschuldigingen, laster.
20
Arend, storm, rampen, volharding, oud worden en vruchtdragen Parel, natuurlijke en onnatuurlijke druk, pijn, tijdsfactoren Diamand, druk van omstandigheden en tijd, isolement Eikenboom, ceder, wortels, palmboom.
29
Verschillende belangrijke karaktertypen
Stagnaties en stimulatie in een negatieve karaktervorming
Hoewel bij de meeste mensen de onderscheiden karaktertypen in elkaar vloeien, zijn er toch enkele hoofdtypen.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Sanguinicus: levensgenieter, nieuwsgierig, emotioneel beïnvloedbaar, leeft met de dag, optimistische levenshouding, enthousiaste plannenmaker, impulsief, meevoelend. Cholericus: zelfbeheerst, onafhankelijke denker, zelfbewust, agressief, planner, vasthoudend, doelbewust, praktisch, organisator en leider maar neiging tot domineren, geen detaillist. Melancholicus: Gevoelig, geniaal, kunstzinnig, serieuze en diepe denker, emotioneel onafhankelijk, creatief, perfectionist, introspectief, detaillist, analytisch, trouw, nederig. Flegmaticus: Beheerst, rustig, afstandelijk, humoristisch, timeplanner, fantasierijke, adviseur, counselor, goed luisteraar, betrouwbaar, praktisch, efficiënt. Zwakheden van karakters Sanguinicus: rusteloos, zwakke wil, egocentrisch, emotioneel instabiel, slechte luisteraar. Cholericus: opvliegend, wreed, onstuimig, zelfgenoegzaam, moeilijk corrigeerbaar, te hoge zelfdunk, criticus. Melancholicus: egocentrisch, pessimistisch, zwaarmoedig, depressieve aard, wraakzuchtig, neurotisch, melancholisch. Flegmaticus: Koppig, lui, gemakzuchtig, traag, plagerig, besluiteloos, onmatig, worstelt met ongelovigheid, afstandelijk.
28
Moeilijkheden en confrontaties uit de weg gaan Op eigen intellect en dat van sterkere karakters afgaan Te beschermde opvoeding, moeder binding Gebrek aan vaderlijke liefde en welgemeende correcties Gebrek aan (h)erkenning van leiders en medegelovigen Vals eerbetoon, manipulatie Gebrek aan besef van roeping, weinig zelf- en Godskennis
Karakter en Leiderschap kwaliteiten (Spr. 2:1-4; Gal. 5:22,23) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Door karakter cultivatie en training in Goddelijke wijsheid Door overgave van de wil en praktische beschikbaarheid Door biddend en eerbiedig onderzoek van Gods Woord Door wijs en afhankelijk gebruik van middelen en gaven Door een geest van barmhartigheid, medeleven en respect Door gebed om wijsheid, volharding en verlicht verstand Door een praktisch, op Gods wil gericht leven en getuigenis
Het karakter van God (Ex. 34:6,7) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Een krachtige, liefdevolle, bewogen Leider Een rechtvaardige Rechter met mededogen voor ootmoedigen Een genadige, vergevende Vader met begrip voor omstandigheden Geduldig en verdraagzaam, vol van genade Vol van onvoorwaardelijke liefde, zelfs voor vijanden Betrouwbaar, houdt Zich aan eenmaal gegeven beloften Gewillig om Zijn eigen Zoon voor onze zonden te laten boeten
Het karakter dat God graag wil zien (2 Pet. :3-8;Rom.6:6-13) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Niet manipulatief of dubbel hartig Niet op zichzelf gericht maar op God en de naaste Oprecht, origineel, doorzichtig, betrouwbaar Vol goedheid, mededogen en bewogenheid Zelfbeheerst en gecontroleerd door de Heilige Geest Volhardend en vol hoop Godvruchtig, liefdevol en vriendelijk
21
Het karakter van Petrus (From the Leadership Bible page 1457) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Een snelle denker en doener, impulsief karakter, hoog zelfbeeld Door toenemende zelfkennis door falen wordt hij ‘n nederig mens Groot geloof in de vergevende liefde en kracht van Jezus Was gehoorzaam en had de kwaliteiten van een leider Door z’n sterke persoonlijkheid wilde hij zelfs Jezus corrigeren Was energiek en creatief Werd algemeen erkend als woordvoerder, ook door Jezus
Karakterconflicten in één en dezelfde persoon
door opvoeding, onderwijs, fundamentele al of niet religieuze opvattingen, eigen godsdienstige keuzes en gevoelens, principes en motivaties. Ook wel eens de “ziel” van de mens genoemd. Persoonlijkheid: De uiterlijke presentatie van “het zelf’, al of niet beïnvloed door karakter en aangeboren kwaliteiten. Dikwijls, wanneer iemand niet wedergeboren is of geleerd heeft zich te gedragen in overeenstemming met de nieuwe christelijke natuur, een façade voor een onaangenaam of zwak karakter, wat dubbelhartigheid veroorzaakt of versterkt. Soms wordt het ook vergeleken met “het hart”, waartuit al de uitgangen des levens voortkomen, zoals de Heere Jezus het zei in o.a. Mat. 15:18-20a.
De positieve kant Verschillende karaktertrekken van mannen en vrouwen * Wanneer er vragen zijn, gelijk het antwoord klaar willen hebben * Wanneer er problemen zijn, gelijk een oplossing willen hebben * Wanneer er keuzemogelijkheden zijn, gelijk klaar om te kiezen De negatieve kant * Nadrukkelijk aanwezig, waar stilzwijgen nodig is, toch spreken * Verschil van inzicht benaderen vanuit eigen (beperkte) inzicht * Een vermeende vergissing onmiddellijk willen corrigeren Het ultieme hervormde karakter (Mat. 26:69-75) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
22
Ondanks falen in het verleden, toch hoop op herstel Leren van gemaakte fouten, minder kritische geest Gelouterde zelfbeheersing, meer waarheidsgetrouw zelfbeeld Voorzichtiger beoordeling van andermans motieven Aanvaarden van correctie, vergeving en leiding Meer respect tonen voor andermans kwaliteiten en talenten Betere luisterkwaliteiten en gewillig lijden te verdragen
Het verschil van karakter, persoonlijkheid en temperament van mannen en vrouwen is opvallend. In het kort gezegd: Mannen: Redeneren en willen actie, gericht op het uiterlijk Vrouwen: Diep denkers, reageren op het innerlijk, emotioneel De kenmerken van iemands temperament behoudt men meestal levenslang. Naarmate de leeftijd vordert, worden de ruwe en harde trekken van ons karakter en temperament wat zachter en milder. Vaak omdat men geleerd heeft dat dit nodig is om in vrede met de naaste te kunnen leven. Hoewel weinigen in staat zijn hun temperament te veranderen, blijkt het, onder leiding van Gods Geest, toch mogelijk te zijn, hoewel erkenning van eigen zwakheden en tekortkomingen noodzakelijk is om de grondslag te vormen van de nieuwe door God ontwikkelde karakter hoedanigheden. In het voorgaande hebben we kunnen lezen hoe ons temperament invloed uitoefent op ons geloofsleven. Belijdenis van zonden en schuld, bekering, wedergeboorte en gewilligheid zich aan Gods leiding te gewennen en Zijn Woord en wil biddend en afhankelijk te bestuderen, zijn de ingrediënten voor een positieve karakterontwikkeling.
27
De oplossing van het natuurlijke karakterconflict in Rom. 7
Hoofdstuk 6
In genoemd hoofdstuk beschrijft de apostel Paulus een gevoel van machteloosheid als het gaat om in eigen kracht te voldoen aan Gods maatstaf inzake onze noodzakelijke karaktervorming.
Geloof, gebed en karakter A.v.Essen-Bosch (ISBN 9070138026)
In de dagelijkse praktijk blijkt dat het ons niet lukt om ons natuurlijke karakter te hervormen. Sommigen menen dat die hervorming niet echt nodig is en dat de mensen om ons heen ons maar moeten nemen zoals we zijn. Men denkt dat we nu eenmaal zo geboren zijn en we met de negatieve kant van ons karakter moeten leren leven. Hoewel het ons niet lukt onszelf te veranderen, gaf God ons de inwonende Heilige Geest bij de wedergeboorte om die verandering toch tot stand te brengen. Zonder de werking van de Heilige Geest lukt dat dus niet, hoewel het tegelijk zowel een opdracht als een belofte is. Maar de Heere God wil het beeld van Zijn Zoon in ons zien en daarom, met onze toestemming en overgave aan Gods heilige wil, is het de Heilige Geest zelf Die, wanneer we ons aan Zijn leiding toevertrouwen, de noodzakelijke nieuwe karaktertrekken in ons zal gaan ontwikkelen (Fil.1:6; Rom. 6:12-14: 7:4-6; 7:14-25; 2Kor.3:18; 4:16 en Fil.2:12-15). Temperament, karakter en persoonlijkheid We dienen onderscheid te maken tussen de volgende menselijke hoedanigheden; Temperament: De combinatie van aangeboren trekken die onderbewust het gedrag van de mens beïnvloeden. Deze trekken zijn genetisch bepaald op basis van nationaliteit, ras, geslacht en andere erfelijke factoren Zij worden doorgegeven door de genen. Karakter: Het werkelijke “ik”, de in Bijbelse termen beschreven “verborgen mens des harten”. Het is het resultaat van het natuurlijke door de genen doorgegeven temperament, maar beïnvloed
26
De schrijfster Annie van Essen-Bosch stelt “dat een negatief karakter hervormd kan worden door bekering, wedergeboorte en overgave aan de leiding van Gods Heilige Geest en Woord”. Door in gebed en overgave aan Gods wil Jezus als Heer van je leven toe te laten om zo in ons Zijn beeld en karakter te ontwikkelen, zal dat bij anderen de begeerte wekken om Jezus ook te leren kennen en te aanvaarden als Heer en Verlosser. De schrijfster komt vervolgens tot de volgende conclusies 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Door overgave van de wil kan ons karakter hervormd worden Het natuurlijk karakter kan door Gods Geest beheerst worden Zonde- en zelfkennis gaan aan karakterreiniging vooraf Een gezuiverd karakter maakt indruk en brengt vrucht voort Karakter hervorming vraagt om training en zelfonderzoek Geloof en hoop op Gods beloften bewerkt dankbaarheid Berouw en zondebelijdenis bewerkt geestelijke groei
Positieve karakter veranderingen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Schijnheiligheid verandert in waarachtigheid Gierigheid verandert in vrijgevigheid Introvert verandert in extrovert Een negatieve houding verandert in een positieve houding Een kritische geest verandert in een welwillende geest Wantrouwen verandert in vertrouwen Overgevoeligheid verandert in fijngevoeligheid
Vragen 1. 2. 3. 4.
Wat is de beste manier om een karakter te vormen? Wat is de kracht van karakterontwikkeling vlgs. 2 Pet.1:3-11? Waarom mag een onderontwikkeld karaktertype geen leider zijn? Wat is nodig om een positieve karakterontwikkeling te ondergaan?
23
Hoofdstuk 7
Karakterstudies zijn boeiend
Karaktercorrectie door (gemeente)tucht (Tit.1:5-16;Mat. 18:15-18)
In het boek “De Geest en ons temperament” stelt de schrijver Tim La Haye dat er niets boeiender aan de mens is dan zijn temperament. Hij schrijft: “Het verleent hem de unieke hoedanigheden waardoor hij individueel verschilt van zijn medemens als de ene door God ontworpen sneeuwvlok van de andere.”
Dat tot geloof komen nog niet betekent dat het karakter opeens naar het beeld van Christus is (her)vormd wordt duidelijk uit de Evangeliën en de brief van Paulus aan Titus. Titus kreeg de zware opdracht om correcties aan te brengen in het getuigenis van de tot geloof gekomen bewoners van het eiland Kreta. Door van stad tot stad geschikte oudsten aan te stellen (of aan te wijzen, c.q. te erkennen, zie Hand. 14:23; Fil.2:29; 1Thes.5:12; 1Tim.3:116), kon er correctief opgetreden worden tegen losbandige en autoritaire karaktertypen (zie ook 3 Joh. vs.9,10).
Hij stelt vervolgens dat “het de onzichtbare kracht is die aan het menselijk handelen ten grondslag ligt, een kracht die een normaal en productief menselijk wezen kan vernietigen, tenzij zij beheerst en geleid wordt.” Het menselijk unieke karakter dient hervormd te worden
De volgende negatieve karaktertrekken dienen onder de “ongeregelde ijdelheidsprekers” gecorrigeerd te worden: 1. Leugenachtige vrome mensen die vrijgemaakte gelovigen terugbrengen onder een wet van religieuze tradities en geboden. 2. Voorliefde voor geld, leiding geven om er persoonlijk voordeel mee te behalen (Judas figuren, zie o.a. 1Tim.6:3-5). 3. Luie karakters, die middels leidinggevende posities probeerden zonder veel moeite voedsel, eer en goed te verkrijgen 4. Karakters die een voorliefde hebben voor dromen en fabels, zonder positieve inhoud of lering (2Tim.2:23; Titus 3:9). 5. Karakters die afhankelijk zijn van de mening van anderen, de meerderheid, traditie of sterkere persoonlijkheden. 6. Karakters die door wereldse invloeden een bedorven en bevlekt denken en ongeoefende geweten gevormd zijn. 7. Karakters die vroomheid misbruiken om te manipuleren en te oordelen om eigen ongehoorzaamheid te bedekken.
24
We kunnen hieruit concluderen dat ons temperament of karakter ons zowel kan bekrachtigen of verzwakken. Zo heeft ieder mens zijn of haar sterke en zwakke karaktertrekken en is heling van het karakter noodzakelijk. Het maakt hem of haar uniek, maar tevens afhankelijk van een bovenmenselijke kracht. Die kan van God komen, maar ook uit het rijk van de duisternis! Het menselijk karakter wordt dus hervormd of vervormd, afhankelijk van de macht die het karakter beïnvloed. Wanneer we de Bijbel lezen leren we dat het alleen de kracht van de Heilige Geest is, Die garant staat voor een positieve ontwikkeling naar het Beeld van de Schepper, de Heere Jezus Christus. Dat geldt echter alleen voor hen die de Heere Jezus als Heiland en Heer hebben aanvaard, zodat zij als Gods kinderen “hervormd worden in de vernieuwing van het denken”, wat zichtbaar wordt in een totaal nieuwe leefwijze en karakterontwikkeling (Joh. 1:12,13; 3:3,5; Rom. 12:2; Kol. 3:1-17). Maar die hervorming van ons denken, willen en gevoelen vindt alleen plaats wanneer we onszelf hebben leren kennen door het biddend lezen van de Bijbel, met name het zevende hoofdstuk van de brief aan de Romeinen.
25
