Geheugenkaartjes. Welke keuze moet ik maken en waar moet ik op letten?
Auteur: Versie: Copyright: Datum:
Olaf Oudendijk 1.0 Olaf Oudendijk© mei 2006
Index: 1 2
Inleiding ............................................................................................................................. 3 Welke typen zijn er ............................................................................................................ 3 2.1 Compact flash (CF) .................................................................................................... 3 2.2 Secure Digital (SD) .................................................................................................... 3 2.3 Memory stick/Memory stick Duo .............................................................................. 3 2.4 XD- card ..................................................................................................................... 4 2.5 Andere typen kaartjes................................................................................................. 4 3 Capaciteit en snelheid......................................................................................................... 4 3.1 Capaciteit.................................................................................................................... 4 3.2 Snelheid ...................................................................................................................... 5 4 Advies en tips ..................................................................................................................... 5 4.1 Welke kaart kan ik het beste kopen? .......................................................................... 5 4.2 Tips............................................................................................................................. 7 4.2.1 Tip 1 ................................................................................................................... 7 4.2.2 Tip 2 ................................................................................................................... 7 4.2.3 Tip 3 ................................................................................................................... 7 4.2.4 Tip 4 ................................................................................................................... 7 4.2.5 Tip 5 ................................................................................................................... 7 4.2.6 Tip 6 ................................................................................................................... 8 4.2.7 Tip 7 ................................................................................................................... 8 4.2.8 Tip 8 ................................................................................................................... 8 4.2.9 Tip 9 ................................................................................................................... 8 4.2.10 Tip 10 ................................................................................................................. 8 4.3 Overdracht naar computer .......................................................................................... 9 4.3.1 Via camera.......................................................................................................... 9 4.3.2 Via Kaartlezer/Card reader................................................................................. 9 4.3.3 Ander mogelijkheden ....................................................................................... 10 4.4 File/data recovery (herstel)....................................................................................... 10
Geheugenkaartjes
1 Inleiding Geheugenkaartjes zijn voor een deel de vervanging van de filmrol. Dat deel behelst alleen dat zowel op film als op het geheugenkaartje de beeldinformatie staat, film en geheugenkaartje zijn dus beide beelddrager. Ook de geheugenkaartjes volgen de snelheid van de voorgang in technologie. Je ziet daarom dat geheugenkaartjes steeds groter en steeds sneller worden en dat de prijs per GB steeds lager wordt. Echter is ook hier nog niet een overall standaard. En is het dus niet mogelijk om kaartjes uit te wisselen tussen verschillende merken camera’s die verschillende kaartjes gebruiken. Bij digitale spiegelreflexen en de high end compactcamera’s is wel duidelijk een trend waarneembaar, meestal wordt bij die modellen voor het type Compact Flash gekozen. In hoofdstuk 2 zullen de verschillende typen kort even aangestipt worden. Door deze verscheidenheid aan kaartjes wil ik even kort een aantal zaken over het voetlicht brengen om zo een keuze in het type kaartje, capaciteit en snelheid te kunnen maken.
2 Welke typen zijn er 2.1 Compact flash (CF) Het geheugenkaartje is qua formaat de grootste namelijk 42.8 mm x 36.4 mm x 3.3 mm en dit is dan type I, type II is iets dikker en komt op 5.0 mm. Type I wordt door veel camera onafhankelijke merken gemaakt, zoals SanDisk, Dan Elec, Lexar, Transcend, kingston, etc…. Dit type geheugen wordt zeer veel toegepast in digitale spiegelreflexen omdat het om een betrouwbaar, snel medium gaat dat ook nog eens kan beschikken over grote capaciteit. Type II is meestal de aanduiding van een microdrive. Dit is in feite een klein hardschijfje en is uitgevonden door IBM. In de begin periode van de geheugenkaartjes was dit een zeer goed alternatief als je keek naar kosten per MB en de grootte van de opslag. Nu is type I zo door ontwikkeld dat de microdrive op zijn retour is.
2.2 Secure Digital (SD) De grootte van dit kaartje is 32.0 mm x 24.0 mm x 2.1 mm en dus een heel stuk kleiner dan de grote broer Compact Flash. Op dit moment wint dit type, dat ondersteund wordt door SD Card Association (SDA), terrein. Dat komt om dat dit type veel wordt toegepast in compact camera’s van merken zoals Canon, Nikon, Pentax en van de laatste twee merken zijn er zelfs spiegel reflexcamera’s die SD als opslagmedium hebben. De kaartjes beschikken ook over een schuifje waarmee overschrijven niet meer mogelijk is, net zoals dat vroeger met floppy’s ging.
2.3 Memory stick/Memory stick Duo Sony is de bedenker van dit type opslag en wordt door sony in heel veel elektronica toegepast zoals hun camera’s maar ook videocamera’s en de Playstations. Gelukkig wordt ook door Pagina 3
Geheugenkaartjes andere fabrikanten, zoals Lexar nu deze kaart gemaakt zodat er dus wat te kiezen valt. Sony Memory Stick met Select Function, Sony Memory Stick Pro, Sony Memory Stick Duo, en Sony MagicGate. De memory stick is relatief duur per mb t.o.v. SD en CF.
2.4 XD- card Een andere standaard in geheugenkaartjes is ontwikkeld door Fujifilm, Olympus en Thosiba. Dit kaartje is erg klein en ook relatief duur t.o.v. van SD en CF
2.5 Andere typen kaartjes Er zijn nog een aantal andere media zoals Smartmedia en MultiMediaCard (MMC). Het eerste type wordt eigenlijk niet meer gebruikt omdat het niet betrouwbaar is en te fragiel. De MMC krijgt steeds meer toepassing in mobile telefonie. Verder werd ook de floppy disk en een beschrijfbare dvd wel toegepast
3 Capaciteit en snelheid 3.1 Capaciteit Grote vraag is altijd, hoeveel afbeeldingen passen er op een geheugenkaartje. Dit is wel een beetje lastig weer te geven omdat het afhangt van de beeldsensor en welk bestandformaat je kiest/je camera ondersteunt. Om globaal een idee te geven op basis van 5, 6, 8, 10, 12 megapixels en van JPEG en RAW kijk je in onderstaande tabel. Voor JPEG is dit aangegeven in de hoogst mogelijke kwaliteit en de laagst mogelijke compressie. Type sensor 5 megapixels 6 megapixels 8 megapixels 10 megapixels 12 megapixels
Aantal JPEG bestanden op 1 Gb Ca. 400 Ca. 330 Ca. 250 Ca. 200 Ca. 150
Aantal raw bestanden op 1 Gb Ca. 200 Ca. 150 Ca. 110 Ca. 80 Ca. 65
Pagina 4
Geheugenkaartjes
3.2 Snelheid Wat betekenen al die aanduidingen als 40x, 45x, 80x, 100x, 120x, 133x, 150x, Ultra II (=60x), extreme III (=133x), WA, Hi-speed (= meestal 150x) enz. Iedere fabrikant geeft weer op zijn eigen wijze aan wat de snelheid van het kaartje is. Let hier bij goed op want vaak heeft de aanduiding betrekking op maar één kant van de snelheid. Een kaartje wordt niet alleen beschreven maar ook gelezen en vaak is de leessnelheid sneller dan de schrijfsnelheid en daar maken fabrikanten handig gebruik van. Terwijl eigenlijk de schrijfsnelheid belangrijker is als het kaartje in je camera zit. Kijken we naar de getallen dan is de benchmark (vergelijking) 1x = 150 kb/seconde. Wat wil dit dan zeggen. Als je uitgaat van bv 80x dan is het kaartje in staat een overdrachtsnelheid te hebben van 80 x 150 = 12.000 kb per seconde. Wat neer komt op ongeveer 12 mb per seconde. Vaak is het kaartje snel genoeg of sneller dan de camera aan kan. De camera is dus vooralsnog de beperkende factor en wordt de snelheid niet altijd uitgenut. Het snelste kaartje wil dan ook nog niet zeggen dat je dan ook het snelste kan lezen en schrijven. Je kunt dus vaak geld besparen door een wat minder snelle kaart aan te schaffen want de snelheid van de kaart moet je vaak betalen.
4 Advies en tips 4.1 Welke kaart kan ik het beste kopen? Koop ten eerste 2 of meerdere kaartjes van dezelfde grootte, snelheid en fabrikant. Koop kaartjes van een merk die zelf ook de kaartjes maakt. Dit zijn o.a.: Sandisk, Lexar, Transcend, Kenston. Dane-elec. Let vervolgens op de garantie en de service. Die loopt namelijk uiteen van garantie tot de deur (bij veel witte merken) tot levenslang en de service zoals binnen 24 uur een nieuwe kaart. Vervolgens heb je de duurzaamheid vaak uitgedrukt in schrijfcycli (Write cycles) en zaken als stroomverbruik en betrouwbaarheid. En natuurlijk de prijs niet te vergeten. Uitgaand van normaal gebruik binnen een temperatuursgrens van tussen -5 °C en +40 °C zijn dit de beste opties. Voor Compact flash: Voor snelheid, betrouwbaarheid • Sandisk Extreme III (1, 2, 4 Gb) • Lexar 133x (2 en 4 gb)** • Kingston (100x) ** Lexar gebruikt WA (Write Acceleration) dit wordt door een aantal merken Camara’s niet ondersteund. Let goed op als je voor deze kaartjes gaat dat dit wel door jouw camera wordt ondersteunt.
Pagina 5
Geheugenkaartjes
Voor de kleine portemonnee • Transcend 120X (2 Gb), Kaartje kost ca 60 euro!! Das nog geen 3 eurocent per Mb. • Kingston • Sandisk Ultra II Voor de grootverbruikers (camera’s met meer dan 10 megapixels) die veel gigabytes nodig achten. • • • •
Sandisk Extreme III (4 en 8 GB)* Lexar 133x (4 en 8 GB)* Transcend 120x (4 en 8 GB)* SanDisk Ultra II (4 en 8 GB)*
Voor wie betrouwbaarheid en duurzaamheid belangrijk is (temperatuurgrens ver onder nul) of hoge mate van service • • • •
Dane-Elec XS, voor 10 jaar garantie en binnen 24 uur waar ook ter wereld kosteloos een nieuwe kaart bij verzaken, gebruik tussen de -45 °C - + 85 °C Lexar professional Kingston, voor levenslange garantie SanDisk Extreme III, voor 10 jaar garantie, gebruik tussen de -25 °C - + 85 °C, prioriteit bij de helpdesk en software bijgesloten om je gegevens te redden.
* Er zijn type camera’s die geheugenkaartjes groter dan 2 gigabyte niet ondersteunen. Lees daarom heel goed je gebruikershandleiding door of kijk op de website van de leverancier of fabrikant of je camera geschikt is voor geheugenkaartjes met capaciteit groter dan 2 gigabyte.
Pagina 6
Geheugenkaartjes
4.2 Tips 4.2.1 Tip 1 Voordat je op pad gaat, zorg dat alle afbeeldingen die op je kaartje staan op je computer of op een image tank (mobiel opslag medium) staan. Vervolgens formatteer de kaart altijd in je camera. Zo maak je de kans op fouten van je kaartje kleiner en heb je het meeste voordeel van je capaciteit van de kaart.
4.2.2 Tip 2 Gebruik niet de aller grootste kaarten, bij gebruik van een camera met minder dan 10 megapixels. Het is aan te raden om beter 2 kaartjes van dezelfde capaciteit en snelheid te nemen. Voordeel 1 is dat je bij beschadiging van je kaartje, het corrupt raken, maar een beperkt deel van je foto’s verliest. Voordeel 2 is als je een image tank gebruikt dan heb je twee kaartjes tegen elkaar.
4.2.3 Tip 3 Koop een apart hoesje, tasje, opbergmapje voor je geheugenkaartjes. Kaartjes zijn erg klein en raken snel zoek. Opbergen in een mapje, hoesje of tasje zorgt er voor dat ze niet snel kwijtraken en tevens als bijkomend voordeel zijn ze stofvrij opgeborgen en minder gevoelig voor storingen. De kosten variëren van 3 – 20 euro.
4.2.4 Tip 4 Voorkom storing. Hoewel de kwaliteit van de kaartjes hoog is, blijft het elektronica. Dus daarmee ook gevoelig voor storingen. Beperk of voorkom de invloed van stralingsbronnen zoals mobile telefoons. Maar ook jezelf. Zorg dat je niet staties geladen bent. Voordat je een geheugenkaartje aanpakt ontlaadt jezelf door even een metaal voorwerp aan te pakken. Bij gebrek aan metaal, gebruik een ander.
4.2.5 Tip 5 Maak gebruik van de service of garantie. Als een kaartje een storing heeft of beschadigd is dan wordt dit door de meeste fabrikanten gedekt in de garantie of hun service. Lees goed de bepalingen van de verschillende fabrikanten.
Pagina 7
Geheugenkaartjes
4.2.6 Tip 6 Stop met fotograferen als je batterij echt leeg is. Het wegschrijven van een foto kost tijd maar ook energie. Als je doorgaat met fotograferen op het moment dat je batterij leeg is of bijna leeg is kan het zijn dat je geheugenkaart corrupt raakt. Stop dus op tijd en verwissel je batterij of laad je camera op. Als je batterij in je camera moet worden opgeladen, verwijder dan eerst je geheugenkaartje.
4.2.7 Tip 7 Je geheugenkaartje pas verwijderen als de camera uit staat!!
4.2.8 Tip 8 Je camera pas uitzetten als de camera helemaal klaar is, het indicatielampje is dan uit, met het schrijven van de foto’s op je kaartje!!
4.2.9 Tip 9 Koop altijd een merk. Merken hebben ervaring, expertise en service. Goedkoop is hierbij duurkoop als je kijkt naar de kans op storingen.
4.2.10
Tip 10
Wissel je kaartje op tijd. Wanneer is dan op tijd? Als je nog 5 opnamen te gaan hebt dan is het verstandig om alvast een nieuwe kaart in je camera te doen en anders moet je je kaart leeg maken door je foto’s op een image tank te zetten. Een volle kaart kan een storing opleveren als het laatste beeld er op wilt krijgen. En tevens ben je voorbereid op dat onverwachte wat gaat komen als je je kaart heb gewisseld. Je zult het altijd een keer meemaken. Je zit de hele dag te wachten op dat ene moment en in de tussentijd heb je toch maar wat foto’s genomen en gaandeweg is je kaartje bijna vol. Net op dat moment dan komt dat ene moment en je mist het door dat je kaartje vol is. Jammer. Dus op tijd wisselen!
Pagina 8
Geheugenkaartjes
4.3 Overdracht naar computer Er zijn verschillende manieren om je gemaakte foto’s over te brengen naar je computer. Ten eerste is er de mogelijkheid omdat rechtstreeks via camera te doen of via een externe of interne kaartlezer.
4.3.1 Via camera Meestal zit er op de camera een aansluiting voor de overdracht van gegevens naar je computer en met een beetje mazzel levert een camerafabrikant er een kabel bij om via de USB-poort de verbinding te maken met je PC. Dit heeft een aantal voor- en nadelen. Voordeel: • Je hebt geen externe kaartlezer nodig • Leest de gegevens zoals die door je camera worden gezien. Nadeel: • Vaak heb je extra aansturingsoftware nodig (eenmalig op je PC instaleren), beter bekend als DRIVER. Wordt veelal meegeleverd met de software van de camera • Verbinding is vaak traag, dus het duurt lang voordat je beelden op je computer staan • Kost batterijverbruik met de kans dat de overgebleven batterijcapaciteit niet voldoende is om alle bestanden over te zetten naar je PC en loop je het risico op beschadiging van je foto’s. • Aan sluiting op de camera is vaak fragiel waardoor beschadiging aan je camera kan ontstaan. • Over USB loopt spanning het kan dus je camera beschadigen.
4.3.2 Via Kaartlezer/Card reader De andere mogelijkheid is om je geheugenkaart uit te lezen via een externe kaartlezer. Deze kaartlezer kan ingebouwd zijn in je laptop of PC of je hebt er een die je aansluit via de USB poort. Let daarbij op dat als je zo’n cardreader aanschaft deze wel geschikt is voor USB 2.0 of HI-SPEED USB. Alleen dan heb je voordeel van de snelheid. Voordeel: • Meestal sneller dan de overdracht via camera. • Kan vaak meerdere typen geheugenkaartjes aan. • Eenmalig instaleren, dus niet iedere keer een verbinding met je camera maken. Nadeel: • Extra kosten, hoewel de uitgaven beperkt zijn, Maximaal 40 euro voor een zeer uitgebreide en zeer snelle. • Inflexibel als je op meerdere pc’s en laptops werkt, want dan moet je ook iedere keer je cardreader meenemen en aansluiten.
Als je het mij vraagt wat het meest handige is, dan ga ik er vanuit dat je maar 1 pc tot je beschikking hebt en dan is een externe cardreader de beste optie. Pagina 9
Geheugenkaartjes
4.3.3 Ander mogelijkheden Er zijn inmiddels ook ander mogelijkheden om je kaartjes uit te lezen, als je camera dat ondersteunt zoals draadloze overdracht via o.a. infrarood, bluetooth of WiFi. Met name de laatste variant komt steeds meer voor, hoewel nu weggelegd voor een aantal compact camera’s en de duurdere spiegelreflexen is dit iets wat in de toekomst regelmatiger zal worden toegepast.
4.4 File/data recovery (herstel) Ja en dan gebeurt het toch een keertje. Je geheugenkaartje is stuk of weigert dienst. Of erger nog je hebt je kaartje geformatteerd en nu ben je alles kwijt. Dit overkomt ons allemaal een keertje. Vroeg of laat je komt aan de beurt, het is dan ook niet de vraag of het komt maar wanneer het je overkomt. Maar er is hoop. In de meeste gevallen heb je kans dat je foto’s toch nog kan redden. Voorwaarde is dat je kaartje benaderbaar is dan wel via je cardreader dan wel via de camera. De voorkeur geniet dan je camera! En je hebt speciale software nodig. In onderstaande gevallen is het volgende freeware programma, PC Inspector smart recovery versie 4.5, zeer geschikt. • • •
Corrupte kaart Zoek geraakte foto’s Geformatteerde kaart maar nog niet (volledig) overschreven
Meer informatie: www.sandisk.nl www.transcend.nl www.dane-elec.nl www.lexar.com www.kingston.com Voor een scherpe prijs kijk eens op: www.geheugen.nl voor merken als sandisk, transcend, dane-elec en kingston.
Pagina 10
