Geestelijke gezondheidszorg: algemeen

Provinciaal Documentatiecentrum Atlas Carnotstraat 110 - 2060 Antwerpen www.docatlas.be | [email protected] T 03 338 71 60

Geestelijke gezondheidszorg: algemeen Een selectie van materialen Alle werken in deze lijst kunnen ontleend worden in Documentatiecentrum Atlas. De titels zijn geordend op publicatiedatum, met de meest recente materialen bovenaan. Kijk ook eens in onze online catalogus op www.docatlas.be

CMG: Cultuur Migratie Gezondheid [tijdschrift] / Pharos; Mikado; CWL. - Utrecht: Pharos, driemaandelijks;2004/1 - - [s.p.]. URL: http://www.mikadonet.nl/publicatie.php?cat=tijdschrift%20cultuur%20migratie%20gezondheid Vindplaats : ge 09 CMG Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . gezondheidszorg . psychosociale hulpverlening . multiculturele samenleving . ‘Cultuur Migratie Gezondheid’ richt zich op de professionals in de somatische en geestelijke gezondheidszorg, die in hun praktijk te maken hebben met een etnisch en cultureel diverse patiëntengroep en zich in de interculturele hulpverlening willen bekwamen. Het tijdschrift geeft inzicht in de dynamiek tussen cultuur, migratie en gezondheid, stimuleert de uitwisseling van inzichten binnen de gezondheidszorg en draagt bij aan een met onderzoek onderbouwde interculturele hulpverlening.

PHAXX. Kwartaalblad gezondheidszorg en vluchtelingen [tijdschrift] / Utrecht : Stichting Pharos. ISSN 0929-9300 URL: http://www.pharos.nl/directnaar/phaxx Doel van Phaxx is de kennis over vluchtelingen en gezondheid te vergroten. Het blad wil hulpverleners in de gezondheidszorg en belangstellenden een platform bieden voor informatieuitwisseling op dit terrein. Vindplaats: docAtlas Antwerpen: ge 15 phax

Het culturele interview : in gesprek met de hulpvrager over cultuur en context : deel 1 : praktijkervaringen / Van Dijk, Rob; Beijers, Huub; Groen, Simon. - Utrecht: Pharos, 2012. - 261 p. ISBN: 978-90-75955-77-4: 25,00 EUR Vindplaats: ge 6.2 cult Trefwoorden: psychosociale hulpverlening . psychiatrie . geestelijke gezondheidszorg . psychotherapie . interculturele communicatie Het culturele interview doet recht aan de sociale en culturele context van hulpvragers. Het helpt zowel opvattingen als gedrag van de ander te duiden en te komen tot een gedeelde kijk op gezondheidsproblemen, genezing en herstel. Deze publicatie biedt een rijkdom aan informatie over de toepassingsmogelijkheden van het culturele interview in verschillende domeinen van de gezondheidszorg. Niet alleen binnen de geestelijke gezondheidszorg, waar het culturele interview vorm heeft gekregen, maar ook bijvoorbeeld in de huisartsenzorg, de maatschappelijke opvang en de jeugdzorg. Ervaringen, analyses, achtergrondinformatie en praktijkcasussen wisselen elkaar af. Dit eerste deel is bedoeld als laagdrempelig, praktijkondersteunend boek. Daarnaast is er ook het meer beschouwende deel 2, waarin het culturele interview in een breder perspectief wordt geplaatst.

Selectielijst geestelijke gezondheidszorg: algemeen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013

1

Het culturele interview : in gesprek met de hulpvrager over cultuur en context : deel 2 : beschouwingen / Van Dijk, Rob; Beijers, Huub; Groen, Simon. - Utrecht: Pharos, 2012. - 73 p. ISBN: 978-90-75955-78-1: 10,00 EUR Vindplaats: ge 6.2 cult Trefwoorden: psychosociale hulpverlening . psychiatrie . geestelijke gezondheidszorg . psychotherapie . interculturele communicatie In dit beschouwende tweede deel wordt het culturele interview in een breder perspectief geplaatst en wordt de lezer uitgedaagd tot reflectie.

Thuiscoaching voor Marokkaanse familieleden van cliënten met schizofrenie of een verwante psychotische stoornis / Hallich, Benaissa. - Bilthoven: GGZ Altrecht, 2012. - 76 p. Vindplaats: ge 9 thui Trefwoorden: Nederland . verslag . psychosomatische ziekten . thuiszorg Onderzoek naar de effectiviteit van thuiscoaching voor Marokkaanse familieleden van cliënten met schizofrenie of een verwante psychotische stoornis. In dit evaluatierapport beschrijft Benaissa Hallich de eerste ervaringen met het in Utrecht ontwikkelde project Familiecoaching. Teams bestaande uit een ggz-professional en een vrijwilliger die zelf een familielid met schizofrenie heeft, bezoeken Marokkaanse gezinnen, waarin een van de familieleden, meestal de vader of de zoon, aan de ziekte lijdt.

Gewoon bijzonder : het vertoog over migranten en vluchtelingen in de GGZ / Kramer, Sander. Rotterdam: MIKADO, 2011. - 223 p. - ISBN: 978-90-77782-23-1: 44,88 EUR Vindplaats: ge 9 gewo Trefwoorden: Nederland . onderzoek . geschiedenis . zorgbeleid . zorgbehoefte . interculturalisering . geestelijke gezondheidszorg In zijn proefschrift Gewoon Bijzonder behandelt Sander Kramer het vertoog over migranten en vluchtelingen in de geestelijke gezondheidszorg in Nederland vanaf 1972 en de veranderingen die zich in de loop der jaren binnen dat vertoog hebben voorgedaan. Vragen die daarbij aan bod komen zijn: Wat is het kader, overheidsbeleid en zorgsysteem van de hulpverlening aan migranten en vluchtelingen? Hoe ziet het zorggebruik eruit, zowel van de algemene bevolking als van migranten en vluchtelingen?

Narratieve storytelling in de hulpverlening / Schreurs, Hans. - Den Haag: Boom, 2011. - 202 p. ISBN: 978-90-5931-680-5: 24,50 EUR Vindplaats: ge 6.2 narr Trefwoorden: vertellen . psychosociale hulpverlening . verhalen . reminiscentie . methodieken Zolang de mens bestaat zijn er verhalen verteld. Wat betekent het als je iemand zijn verhaal laat vertellen en wat kun je er vervolgens mee als begeleider, vertrouwenspersoon, leerkracht of mediator? 'Narratieve storytelling in de hulpverlening' geeft op een oplossingsgerichte wijze een overzicht van de methoden en technieken die een begeleider kan inzetten wanneer hij met cliënten werkt met storytelling. De methodische wijze waarop het boek is opgebouwd en de voorbeelden uit de praktijk en de wereld van de kunst, literatuur en muziek bieden de begeleider, maar ook de agoog, de mediator, de zorgplanbegeleider en de leerkracht vele suggesties en adviezen om met het verhaal van de cliënt aan de slag te gaan.

Psychische problemen en stoornissen bij Marokkaans Nederlandse kinderen en jongeren / Selectielijst geestelijke gezondheidszorg: algemeen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013

2

Adriaanse, M.; van Domburgh, L.; Veling, W.; Doreleijers, T.A.H. - Duivendrecht: VU Medisch centrum, 2011. - 66 p. URL: http://tinyurl.com/7no5lyj Vindplaats: ge 05.4 psyc Trefwoorden: Nederland . onderzoek . jongeren . kinderen . psychosociale problemen Uit dit onderzoek blijkt dat Marokkaanse kinderen en jongeren meer psychische problemen en gedragsproblemen hebben dan Nederlandse kinderen en jongeren. Deze groep kan goed en relatief eenvoudig worden geïdentificeerd door middel van het screenen op psychische problemen op basisscholen en middelbare scholen.

Depressive symptoms among immigrants and ethnic minorities: a population based study in 23 European countries / Missinne, Sarah; Bracke, Piet. - Gent: Universiteit Gent, 2010. - 20 p. URL: http://biblio.ugent.be/record/1080770 Vindplaats: ge 9 depr Trefwoorden: Europa . België . onderzoek . internetdocument . psychosomatische ziekten . depressie . psychosociale problemen Onderzoekers van de vakgroep Sociologie van de UGent concluderen uit een grootschalige studie dat etnische minderheden in heel wat Europese landen, waaronder België, meer depressieve symptomen ervaren dan de autochtone bevolking. Belangrijke oorzaken van deze verschillen zijn discriminatie en een moeilijke financiële situatie.

Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie / De Jong, Joop; Colijn, Sjoerd. - Utrecht: De Tijdstroom, 2010. - 658 p. - ISBN: 978-90-5898-157-8: 75,00 EUR Vindplaats: ge 9 hand Trefwoorden: vluchtelingen . bemiddeling . psychiatrie . traumaverwerking . verslavingszorg . geestelijke gezondheidszorg . psychotherapie Dit handboek bestaat uit een theoretisch en een praktijkgedeelte. Onderwerpen die behandeld worden zijn onder andere: De invloed van cultuur op psychiatrie en psychotherapie; Genetica en etnopsychofarmacologie; Persoonlijke ontwikkeling en etnische identiteit; Rituelen en beschermjassen; Trauma: een ecologisch-cultureel-historisch model; Opvoeden in twee culturen; Schizofrenie; Interculturele gespreksvoering; Taalbijstand en culturele bemiddeling; Psychopathologie en DSM-V; Religieuze geneeswijzen; Groepspsychotherapie.

Zorg voor asielzoekers met psychische problemen: literatuurstudie / van Willigen, Loes. Amsterdam: ASKV/Steunpunt Vluchtelingen, 2010. - 92 p. - ISBN: 978-90-816257-3-9 URL: http://www.askv.nl/zapp/ Vindplaats: ge 15 zorg Trefwoorden: Nederland . literatuuronderzoek . praktijkvoorbeelden . asielzoekers . psychosociale hulpverlening . toegankelijkheid . geestelijke gezondheidszorg Het Nederlandse project Zorg voor Asielzoekers met Psychische Problemen (ZAPP) vloeit voort uit het MAPP-project, dat een bijdrage wil leveren aan de verbetering van de toegankelijkheid, kwaliteit en continuïteit van de zorgverlening aan asielzoekers met psychische problemen. Om de doelstelling te bereiken is goed inzicht nodig in de hulpvragen en knelpunten in de huidige zorgverlening voor asielzoekers met psychische problemen. Als eerste stap is de literatuur bestudeerd, waarvan in dit rapport verslag wordt gedaan. In deze literatuurstudie zijn de belangrijkste onderzoeken naar de prevalentie van psychische problemen onder asielzoekers en hun zorggebruik evenals de knel- en aandachtspunten daarbij bestudeerd. Tevens is de regelgeving met betrekking tot het recht op hulp bij psychische problemen voor de doelgroep in kaart gebracht. Verder zijn de organisatie van de huidige zorg en de belangrijkste goede praktijken in de zorgverlening in Nederland en enige andere Europese landen voor asielzoekers beschreven.


3

Zorg voor asielzoekers met psychische problemen: samenvatting en bespreking van drie deelstudies / van Willigen, Loes. - Amsterdam: ASKV/Steunpunt Vluchtelingen, 2010. - 37 p. - ISBN: 978-90-816257-1-5 URL: http://www.askv.nl/zapp/ Vindplaats: ge 15 zorg Trefwoorden: Nederland . onderzoek . asielzoekers . psychosociale hulpverlening . toegankelijkheid . geestelijke gezondheidszorg Dit onderzoek maakt deel uit van het Nederlandse ZAPP project, dat in een eerste fase inzicht wou verkrijgen in de toegankelijkheid, kwaliteit en continuïteit van de zorg voor asielzoekers met psychische problemen en de factoren die daarop van invloed zijn. Daartoe zijn drie deelstudies verricht: 1) een literatuuronderzoek, 2) een kwalitatief onderzoek onder asielzoekers met psychische problemen en 3) een kwalitatief onderzoek onder betrokken zorgverleners. In dit document worden de resultaten van de drie deelonderzoeken samengevat.

Drop-out onder allochtone GGZ-cliënten : trendrapportage GGZ 2009 / Hilderink, Iris; van 't Land, Hedda; Smits, Carolien. - Utrecht: Trimbos instituut, 2009. - 77 p. - ISBN: 978-90-5253-652-1: 16,95 EUR Vindplaats: ge 6.2 drop Trefwoorden: Nederland . onderzoek . uitval . toegankelijkheid . geestelijke gezondheidszorg Dit themarapport zoomt in op de hoge drop-out onder allochtone GGZ-cliënten. Welke factoren liggen hieraan ten grondslag? Welke aanbevelingen kunnen gedaan worden om de drop-out te verminderen?

Geef me raad : deskundigheidsbevordering ggz-professionals geestelijke gezondheidszorg Somaliërs / Mehraz, A.; Halane, S.; Gasle, S.; Abdurehman, S. - Utrecht: Pharos, 2009. - 36 p. URL: http://www.pharos.nl/uploads/_site_1/Pdf/Folders/Geef_me_raad-ggz_professionals.pdf Vindplaats: ge 6.2 geef Trefwoorden: psychosomatische ziekten . psychosociale hulpverlening . Somaliërs . geestelijke gezondheidszorg . gezondheid . religie Deze handreiking is bedoeld ter ondersteuning van ggz-professionals in het begeleiden en behandelen van Somalische en islamitische patiënten. In een eerste deel wordt een algemene inleiding gegeven over psychische problemen in de Somalische context. Deel 2 verschaft informatie over de culturele achtergrond van Somaliërs in relatie tot psychische ziekten en verslaving (qatgebruik). Deel 3 behandelt de visie van de islam op psychische gezondheid en problemen. Tot slot geeft deel 4, over de ggz en de Somalische doelgroep, enkele handige tips.

Geef me raad : Deskundigheidsbevordering zorgintermediairs geestelijke gezondheidszorg Somaliërs / Mehraz, A.; Halane, S.; Gasle, S.; Abdurehman, S.. - Utrecht: Pharos, 2009. - 54 p. URL: http://www.pharos.nl/uploads/_site_1/Pdf/Folders/Geef_me_raad-zorgintermediairs.pdf Vindplaats: ge 6.2 geef Trefwoorden: psychosomatische ziekten . Somaliërs . religie Deze handreiking geeft de trainee zorgintermediairs de mogelijkheid om kennis op te doen van de verschillende ziektebeelden vanuit de leer van de psychopathologie. Tevens worden psychische aspecten vanuit de islam behandeld. Ten slotte wordt de nodige informatie aangereikt over de sociale kaart van de ggz-instellingen in de pilotgemeenten.


4

Psychische ziekten en problemen onder allochtone Nederlanders: beleving en hulpzoekgedrag / Hoffer, Cor. - Assen : Van Gorcum, 2009. - 328 p. - ISBN 978-90-232-4596-4 Vindplaats : ge 9 psyc Trefwoorden: traditionele geneeswijzen . psychosomatische ziekten . psychosociale problemen . ziektebeleving . geestelijke gezondheidszorg Cor Hoffer deed cultureel antropologisch en kwalitatief sociologisch onderzoek naar de manier waarop allochtone Nederlanders psychische klachten beleven en proberen op te lossen. Aan de hand van opgetekende uitspraken van geïnterviewde personen beschrijft de auteur wat cultuur en religie betekenen en hoe deze begrippen doorwerken in de beleving van psychische ziekten en hulpzoekgedrag. Daarbij worden twee thema's belicht. Het eerste is de migratiegeschiedenis van de relatief grootste allochtone bevolkingsgroepen. Aan de orde komen de culturele en religieuze diversiteit en veranderingen binnen die groepen, de rol van volksgeloof en religieuze geneeswijzen en hun verstandhouding met de 'reguliere' zorg. Het tweede thema heeft betrekking op de psychische, sociale en culturele problemen. Hier bespreekt de auteur hoe de geïnterviewde personen die problemen zelf ervaren en op welke wijze zij hulp zoeken. Er is tevens aandacht voor aspecten van identiteitsontwikkeling en voor de psychische problemen die daarmee (kunnen) samenhangen.

Zorg voor allochtonen [themanummer] / van den Bosch, WJ.H.M. - Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2009. - 66 p. - (Bijblijven: tijdschrift Praktische Huisartsgeneeskunde; 2009: 4): 32,00 EUR Vindplaats: ge 09 zorg Trefwoorden: vluchtelingen . seksueel geweld . vluchtelingenkinderen . gezondheidszorg . mensen zonder papieren . artsen . tolken Deze thema-editie van het tijdschrift Bijblijven gaat in op de zorg voor allochtonen. Onderwerpen die de revue passeren zijn de cijfers over migrantenstromen, de status die allochtonen hebben, zorg voor gevluchte kinderen, het gebruik van de tolk, het culturele interview, vluchtelingenvragen met ervaringen van seksueel geweld, het istanbul-protocol en de zorg voor gedetineerden. Dit themanummer wil huisartsen een beter beeld geven van deze speciale patiëntengroep en handvatten bieden om culturele verschillen te overbruggen.

Beter beginnen: Een psycho-educatief programma voor vluchtelingen en asielzoekers [boek+cd-rom] / Schoorl, Maartje; Mooren, Trudy. - Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2008. - 71 p. ISBN 978-90-313-5496-2 Vindplaats : ge 15 bete Trefwoorden: vluchtelingen . asielzoekers . geestelijke gezondheidszorg . psychosociale hulpverlening . traumaverwerking . methodieken . Hoe kun je als hulpverlener in de geestelijke gezondheidszorg de behandeling van vluchtelingen, asielzoekers en migranten toegankelijker maken? Hoe ga je om met culturele verschillen en taalproblemen? De auteurs ontwikkelden een methodiek die vooral bruikbaar is bij de start van de behandeling. Het uitgangspunt is dat heldere uitleg en betrouwbare informatie houvast kunnen geven. Door gebruik te maken van veel non-verbaal materiaal kan bovendien de taalbarrière gedeeltelijk worden weggenomen. In 'Beter beginnen' wordt de methodiek uitgebreid en op een praktijkgerichte manier besproken. Daarnaast komen de theoretische achtergronden van traumahulpverlening aan vluchtelingen en asielzoekers aan bod. Bij het boek zit een cd-rom met een handleiding, diverse spellen en pictogrammen om te gebruiken.

Expertmeeting: Schizofrenie en preventie [internetdocument] / Forum - Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling. - Utrecht: Forum, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling, 2008. - 34 p. URL: http://www.forum.nl/pdf/schizofrenie-preventie.pdf Vindplaats : ge 06.2 expe Trefwoorden: psychosomatische ziekten . geestelijke gezondheidszorg . preventie


5

Tijdens een expertmeeting in het najaar van 2008 heeft FORUM een groep medische en psychiatrische deskundigen bijeen gebracht om over schizofrenie bij migranten en hun kinderen, Marokkaans-Nederlanders in het bijzonder, hun licht te laten schijnen. Waardoor komt de ziekte bij hen zo vaak voor? Hoe kun je de patiënt medisch, therapeutisch en sociaal behandelen om een genezing op gang te brengen? Waarom gebeurt dat nog te weinig? Hoe kun je schizofrenie voorkomen? Wat zijn belemmerende factoren bij het voorkomen en genezen van de ziekte? Deze en andere vragen kwamen tijdens de meeting aan bod. Met de suggesties en aanbevelingen die in dit verslag gedaan worden, kunnen medische en sociale hulpverleners meteen aan de slag. Ook gaan de deskundigen in op de steun die het stadsbestuur, scholen en de eigen familie en directe sociale omgeving van schizofreniepatiënten kunnen bieden.

Culture, health and illness / Helman, Cecil G. - London: Hodder Education, 2007. - 499 p. - ISBN: 978-0-340-91450-2 Vindplaats: ge 9 cult Trefwoorden: handboek . gezondheidszorg . psychosomatische ziekten . psychiatrie . ziektebeleving . gezondheid . antropologie . cultuur Dit handboek behandelt de rol die culturele en sociale factoren spelen bij gezondheid en ziekte. Het werd voor het eerst uitgegeven in 1984 en wordt in meer dan 40 landen als een standaardwerk beschouwd. Het boek belicht de complexe interacties tussen gezondheid, ziekte en cultuur vanuit de inzichten van de medische antropologie. De theorie wordt geïllustreerd met voorbeelden uit de medische praktijk. Deze vijfde editie is volledig herzien en bestrijkt ondermeer de volgende onderwerpen: voeding en dieet; armoede en gezondheid; genetica; biotechnologie; gezondheid en het internet; chronische ziekten; gezondheidszorg voor migranten; AIDS; drugs- en alcoholverslaving; communicatie tussen hulpverlener en patiënt; voortplanting en gender; pijnbeleving in andere culturen; cross-culturele psychiatrie.

Nieuwsgierig blijven: Implementatie van de interculturele competenties in de GGZ [brochure] / Kramer, Sander. - Rotterdam: MIKADO, 2007. - 39p. - ISBN 978-90-77782-12-5 Vindplaats : ge 09 nieu Trefwoorden: interculturalisering . geestelijke gezondheidszorg . zorginstellingen . beroepsopleidingen . methodieken . In deze brochure wordt het implementeren van interculturele competenties in de geestelijke gezondheidszorg behandeld. Er werden twee trajecten opgezet waarin interculturele competenties in de praktijk zijn toegepast. Hulpverleners uit zes teams hebben op basis van casuïstiek systematisch gereflecteerd op hun dagelijkse praktijk. Docenten van de opleiding tot GZ-psycholoog hebben interculturele competenties in drie modules geïntegreerd. Het verloop van de twee succesvolle trajecten wordt in deze publicatie beschreven. Ook de voorwaarden voor voortzetting en implementatie door anderen komen aan bod.

Ongehoord: Aansluitingsproblemen bij de behandeling van psychotische patiënten uit verschillende etnische groepen [boek] / Oliemeulen, Lisette; Harm Tung, Ferdinand. - Antwerpen: Garant, 2007. - 354 p. - ISBN 978-90-441-2130-8 Vindplaats : ge 06.2 onge Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . psychosomatische ziekten . psychosociale hulpverlening . Nederlanders . Surinamers . Turken . onderzoek [vorm] . De auteurs geven een beeld van de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg voor chronisch psychotische patiënten uit etnische groepen. Het is gebaseerd op interviews met patiënten van Nederlandse, Hindoestaans-Surinaamse en Turkse afkomst, hun familieleden en behandelaars. Hun verhalen worden in verband gebracht met hun culturele achtergrond, leefwereld en opvattingen over de aandoening. De concrete levensproblemen van patiënten blijken een veel belangrijkere rol te


6

spelen in hun verhalen dan hun ziekte. Toch is de behandeling doorgaans gericht op het bestrijden van psychotische symptomen, met weinig aandacht voor de sociale context van de patiënt. De auteurs pleiten voor een aanpak waarin beter naar de patiënten en hun naasten wordt geluisterd.

Psychische problemen, hoe ga je er mee om?: 5 voorlichtingsfilms gericht op diverse etnische doelgroepen [dvd] / [s.n.]. - Amsterdam: AMC De Meren, 2007. - 27 min. Vindplaats : ge 06.2 good Trefwoorden: psychosociale problemen . psychosomatische ziekten . geestelijke gezondheidszorg . voorlichting . gezondheidsvoorlichting . methodieken . gezondheid . 'GGZ Amsterdam Zuidoost Kiest Kleur' is het grootschalige samenwerkingsverband van 2003 tot en met 2005 tussen eerste en tweedelijnsinstellingen, welzijnsorganisaties, de overheid en een groot aantal zelforganisaties. Samen maakten zij cultuurspecifieke materialen en methodieken voor voorlichting over psychische problemen aan de vier grootste lokale bevolkingsgroepen. De resultaten van het project werden beschreven in het boek 'GGz Amsterdam Zuidoost Kiest Kleur'. De dvd geeft voorlichting over de oorzaken en gevolgen van psychische problemen, wat je er zelf aan kan doen, waar je professionele hulp kan krijgen en de rol van de instelling voor GGZ (geestelijke gezondheidszorg) hierbij. De talen op de dvd’s zijn: Turks, Marokkaans, Berbers, Engels en de talen van Suriname en de Antillen.

Psychische problemen, hoe ga je er mee om?: Handleiding bij de negen voorlichtingsfilms [handleiding] / Hulshoff, Caro. - Amsterdam: AMC De Meren, 2007. - 135 p. Doelgr.: volwassenen Vindplaats : ge 06.2 good Trefwoorden: psychosociale problemen . psychosomatische ziekten . geestelijke gezondheidszorg . voorlichting . gezondheidsvoorlichting . methodieken . gezondheid . In het kader van de samenwerkingsprojecten 'GGZ kiest kleur' is er materiaal voor voorlichting en psycho-educatie ontwikkeld, bestaande uit een voorlichtingsfilm in negen talen (op dvd) en deze daarbij horende handleiding. De handleiding is geschreven voor professionelen die met de films in de praktijk willen werken. Ze biedt verdergaande informatie over de thema's uit de films, en tips en handvatten hoe men aan de hand van de films een verdiepende uitwisseling en gesprek tot stand kan brengen (individueel of in groep).

Wisselende perspectieven: Sensitiviteit voor sekse en cultuur: Acht casussen in de praktijk van GGz en verslavingszorg [boek] / Oude Havenhuis, Annie; Scherpenzeel, Roos. - Utrecht: TransAct, 2006. - 120p. - ISBN 978-90-72127-64-8 Vindplaats : ge 06.2 wiss Trefwoorden: psychosociale hulpverlening . praktijkvoorbeelden . methodieken . geestelijke gezondheidszorg . verslavingszorg . aanbevelingen [vorm] . In dit boekje worden acht casussen beschreven waarmee hulpverleners kennis en vaardigheden kunnen ontwikkelen om in de dagelijkse hulpverleningspraktijk sensitiviteit te ontwikkelen voor de cultuur- en seksespecifieke aspecten van de cliënt en de hulpverleningsrelatie. Daardoor kan een vertrouwensrelatie met de cliënt worden opgebouwd, wat de hulpverleningsrelatie ten goede komt en de effectiviteit van de hulpverlening vergroot.

GGZ Amsterdam Zuidoost kiest kleur: Cultuurspecifieke GGZ-voorlichting en psychoeducatie in samenwerking met doelgroepen [boek] / Tonk, Florence. - Rotterdam: Mikado, 2006. - 112 p. (Good practices;10). - ISBN 978-90-77782-60-6 Vindplaats : ge 06.2 good Trefwoorden: psychosociale problemen . psychosomatische ziekten . geestelijke gezondheidszorg . Selectielijst geestelijke gezondheidszorg: algemeen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013

7

voorlichting . gezondheidsvoorlichting . methodieken . 'GGZ Amsterdam Zuidoost Kiest Kleur' is het grootschalige samenwerkingsverband van 2003 tot en met 2005 tussen eerste en tweedelijnsinstellingen, welzijnsorganisaties, de overheid en een groot aantal zelforganisaties. Samen maakten zij cultuurspecifieke materialen en methodieken voor voorlichting over psychische problemen aan de vier grootste lokale bevolkingsgroepen. Deze publicatie beschrijft de achtergronden, de organisatorische opzet en uitdagingen van het project, en de producten en ervaringen die het samenwerkingsverband opleverde. Bij de publicatie hoort de dvd 'Psychische problemen, hoe ga je ermee om?', verschenen in het Turks, Marokkaans/Arabisch, Berbers, Papiamento, Sranang, Sarnami-Hindi en Engelstalig/Ghanees.

Interculturalisering binnen de Geestelijke Gezondheidszorg [internetdocument] / [s.n.]. - [s.l.] : [s.n.], 2006. - 30+20+21 p. URL: www.ingent.be Vindplaats : ge 06.2 inte Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . interculturalisering . psychosociale hulpverlening . tolken . bemiddeling . interculturele communicatie . congresverslag [vorm] . literatuuronderzoek [vorm] . aanbevelingen [vorm] Dit verslag brengt een bespreking van de studie- en discussiedag over 'Interculturalisering binnen de Geestelijke Gezondheidszorg'. In dit verslag worden de workshops en de good practices die op de studie- en discussiedag aan bod kwamen, besproken. Er werden workshops georganiseerd rond de volgende thema's: werken met tolken, emancipatorisch werken binnen de geestelijke gezondheidszorg, netwerkvorming en interculturele communicatie. Dit verslag wil organisaties ook na de studiedag nog aanmoedigen om na te denken over interculturalisering. Het wil daarnaast ook een aanzet geven tot samenwerking binnen de geestelijke gezondheidszorg. Naast het verslag van de studiedag volgen twee literatuurstudies: 1. De geestelijke gezondheidszorg; 2. Eerste en tweede lijnshulpverlening.

Diagnostisch interview Turkse vrouwen: op weg naar een cultuurgevoeliger diagnostiek / Borra, Ria. - Delft : Eburon, 2005. - 95 p. - ISBN 90-5972-084-9 Vindplaats : ge 7.3 diag Trefwoorden: depressie . diagnostiek . geestelijke gezondheidszorg 'Diagnostisch Interview Turkse Vrouwen' is ontstaan in de loop van het onderzoek Depressies bij Turkse Vrouwen van Riagg Rijnmond in Rotterdam. Het interview in het Turks en Nederlands is onmiddellijk te gebruiken als diagnostisch instrument. Daarnaast geeft deze publicatie achtergrondinformatie over transculturele diagnostiek en de presentatie van klachten van de Turkse vrouwen afgezet tegen de context van hun familie en cultuur. Het interview wil hulpverleners en artsen helpen bij het vaststellen van een betrouwbare diagnose van depressie bij Turkse vrouwen, met name bij vrouwen uit Anatolië.

Geestelijke gezondheid in een multiculturele samenleving [internetdocument] / Lampaert, Frieda ...[et al.], red. - Brussel: Koning Boudewijnstichting, 2005. - 24 p. - (Dicht bij de mensen: Een mozaïek van ideeën en initiatieven omtrent geestelijke gezondheid;pp. 221-244). - ISBN 90-5130-509-5 URL: http://www.kbs-frb.be/uploadedFiles/KBS-FRB/Files/NL/PUB_1545_geestelijke_gezondheid.pdf Vindplaats : ge 09 gees Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . psychosociale problemen . bemiddeling . allochtone hulpverleners . mensen zonder papieren . vluchtelingenkinderen . Hoofdstuk uit 'Dicht bij de mensen', een publicatie die het belang van geestelijke gezondheid in onze samenleving duidelijk wil stellen en een mozaïek aan opinies, ervaringen en getuigenissen over de geestelijke gezondheid(szorg) in België presenteert. In dit hoofdstuk verschillende bijdragen:


8

Multiculturaliteit en de uitdagingen inzake geestelijke gezondheid (Jean-Louis Feys); Leven in Kuregem: Depressies bij jonge migrantenmoeders en hun kinderen (Sarah Deutsch e.a.); Interculturele bemiddeling (Hans Verrept); Een ervaring apart: Verzorgend personeel van Turkse en Maghrebijnse afkomst (Mohammed Emjahe, Soulef Zaiour); Geestelijke gezondheidszorg voor mensen met een precair of zonder verblijfsrecht (Myriam van Vinckenrode); Het collectief geheugen: ontheemd zijn en het groepsgevoel (Nouné Kara Khanian); Kinderen met een tweede huid: veerkracht als sleutel voor het onthaal van vluchtelingenkinderen (Stefaan Plysier).

Goede praktijkvoorbeelden uit de hulpverlening aan vluchtelingen. Praktijkhandboek [boek] / Dermaut, Denise; Gailly, Antoine; Koeman, Paulina ...[et al.]. - Gent: Federatie van Diensten voor Geestelijke Gezondheidszorg, 2005. - 175 p. Vindplaats : ge 15 goed Trefwoorden: praktijkvoorbeelden . vluchtelingen . asielzoekers . geestelijke gezondheidszorg . psychosociale hulpverlening . psychiatrie . psychotherapie . Deze bundel wil bijdragen tot de deskundigheidsbevordering van medewerkers binnen de zorg- en hulpverleningssector. Het praktijkhandboek is enerzijds samengesteld uit bijdragen van hulpverleners in de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg. Het is een weerspiegeling van hun kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk in de hulpverlening aan allochtonen, vluchtelingen en asielzoekers. Er wordt niet alleen gewezen op de knelpunten, maar ook de rijkdom van het werken met etnisch-cultureel anderen wordt benadrukt. De sterkte van het werken met vluchtelingen en asielzoekers bestaat erin dat de therapeut uit het eigen 'cultureel' kader kan stappen en als het ware voor elke cliënt een andere bril opzet. Anderzijds krijgen ook de netwerking en samenwerking met partners, die beroepsmatig betrokken zijn bij de zorgverlening van vluchtelingen en asielzoekers, hierin een plaats.

Marokkaanse familie van mensen met psychosen en schizofrenie: Een methode gebaseerd op empowerment en eigen kracht [boek] / Van der Veen, C.; Bool, M. - Utrecht: Trimbos Instituut, 2005. - 42 p. Vindplaats : ge 09 maro Trefwoorden: psychosomatische ziekten . geestelijke gezondheidszorg . methodieken . mantelzorg . psychosociale hulpverlening . draaiboek [vorm] . Familie van mensen met psychosen/schizofrenie met een Marokkaanse culturele achtergrond hebben een belastende zorgtaak. De ggz wil deze families ondersteunen, maar zij blijken vaak moeilijk bereikbaar met gangbare benaderingen. Daarvoor heeft het Trimbos-instituut een draaiboek ontwikkeld om toegang te krijgen tot deze families. De kern van de benadering houdt in dat de behoeften per familie samen met hen in kaart gebracht worden en op basis van inbreng van de familie aan oplossingen gewerkt wordt. Dat gebeurt in drie bijeenkomsten, die geleid worden door een preventiewerker en een hulpverlener. Dit draaiboek is een ontwerp en nog niet in de praktijk uitgetest.

Psychologie en de multiculturele samenleving [boek] / Knipscheer, Jeroen; Kleber, Rolf, red. Amsterdam: Boom onderwijs, 2005. - 216 p. - ISBN 90-8506-090-7 Vindplaats : ge 06.2 psyc Trefwoorden: psychologie . psychosociale problemen . geestelijke gezondheidszorg . diagnostiek . intercultureel management . tests . In dit boek komen belangrijke theoretische en praktische vraagstukken aan de orde zoals de universaliteit dan wel de cultuurgebondenheid van psychische processen, kenmerken en mechanismen en de consequenties hiervan voor de praktijk. Centrale vragen hierbij zijn bijvoorbeeld: Nemen mensen met een niet-westerse achtergrond anders waar dan West-Europeanen? Hoe verloopt de psychische ontwikkeling bij migrantenkinderen? etc. In tien hoofdstukken komen begrippen als 'waarnemen', 'emotie', 'informatieverwerking', 'socialisatie', 'communicatieprocessen' en 'organisatiekunde' aan bod.


9

Een andere invalshoek: Het intercultureel spreekuur bij de GGZ Groep Europoort [boek] / Hoffer, Cor. - Rotterdam: Mikado, 2004. - 128 p. - (Good Practices;6). - ISBN 90-806688-0-x Vindplaats : ge 06.2 ande Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . psychosociale problemen . psychiatrie . Een andere invalshoek beschrijft het intercultureel spreekuur bij de Nederlandse GGZ Groep Europoort. Deze vorm van deskundigheidsbevordering heeft als doel hulpverleners advies of ondersteuning te bieden bij problematiek van cliënten, waarbij culturele en/of religieuze aspecten een rol (lijken te) spelen. De ervaringen en adviezen bieden handvatten voor andere instellingen die zelf een vergelijkbaar spreekuur willen opzetten. De beschreven casuïstiek geeft aanknopingspunten voor de interculturele praktijk. Zo kunnen hulpverleners gebruik maken van de op het spreekuur gegeven adviezen en aanbevolen literatuur. Bovendien is de publicatie te hanteren als naslagwerk ten behoeve van de omgang met vergelijkbare casuïstiek.

Een interculturele entree in Altrecht: Inhoud en resultaat van een interculturele werkwijze bij kortdurende behandeling [rapport] / Knipscheer, Jeroen W.; Kleber, Rolf J. - Utrecht: Altrecht, 2004. - 109 p. URL: www.kiemnet.nl Vindplaats : ge 06.2 inte Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . psychiatrie . psychosociale hulpverlening . interculturalisering . onderzoek [vorm] Door het aantrekken van deskundig personeel van allochtone én autochtone afkomst binnen de GGZinstelling Altrecht (afdeling Psychotherapie en Psychiatrie) in Utrecht, is de laatste tijd ervaring opgedaan met de behandeling van diverse groepen allochtone cliënten. Door deze ervaring groeit het inzicht dat een interculturele aanpak de kwaliteit van de zorg aan allochtonen verbetert. In het onderzoeksproject 'Een interculturele entree in Altrecht' is onderzocht hoe een interculturele werkwijze in de zorg eruit ziet.

Gezondheidszorg en cultuur [boek] / Wolffers, Ivan; van der Kwaak, Anke, red. - Amsterdam: VU Uitgeverij, 2004. - 258 p. - ISBN 90-5383-796-5 Vindplaats : ge 09 gezo Trefwoorden: gezondheid . gezondheidszorg . geestelijke gezondheidszorg . interculturele communicatie . De gevarieerde bevolkingsopbouw levert geeft vaak aanleiding tot misverstanden in de gezondheidszorg tussen hulpverleners en hulpvragers en leidt tot de vraag naar andersoortige zorg. Dit is een leerboek ter ondersteuning van het medisch onderwijs, samengesteld door de faculteit geneeskunde van de Vrije Universiteit Amsterdam. In dit boek komen onder andere aan de orde: Wat is een cultuur? Verschillende medische verklaringsmodellen. De rol van migratie. Discriminatie, en insluiting en uitsluiting van bepaalde groepen patiënten. Communicatie tussen mensen met verschillende culturele achtergrond. Daarnaast worden een aantal werksituaties nader besproken. De omgang tussen huisarts, apotheker, psychiater, sociaal geneeskundige en allochtone patiënten wordt besproken.

Handreiking Interculturele Zorgprogrammering [boek] / Pannekeet, Carry. - Utrecht: GGZ, 2004. 112 p. Vindplaats : ge 06.2 hand Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . organisatie . interculturalisering . Onder zorgprogrammering in de geestelijke gezondheidszorg wordt verstaan: het organiseren van zorg in zorgprogramma's. Een zorgprogramma is een samenhangend hulpaanbod voor een


10

omschreven doelgroep. In de meeste gevallen wordt gekozen voor een stoornisgerichte indeling van de doelgroepen. Deze publicatie wil een handreiking zijn bij het inbrengen en verankeren van de interculturele component in de zorgprogrammering. Dit is geen vanzelfsprekend gebeuren, want tussen beide processen - zorgprogrammering en interculturalisering - doen zich een aantal spanningsvelden voor. Zo is er een spanningsveld tussen stoornisgericht denken en het denken vanuit migratiegerelateerde risicofactoren. Tussen de flexibele innovatieve werkwijze die voor interculturalisering nodig is, en een systeem dat primair gericht is op kennissturing en standaardisering. Tussen het afbakenen van doelgroepen op basis van ziektebeeld en het afbakenen van doelgroepen op basis van gender en etniciteit...

In- en uitstroom van etnisch en cultureel diverse cliënten: Inventarisatie van maatregelen binnen de geestelijke gezondheidszorg en de verslavingszorg [boek] / Sbiti, Aziza; Bos, Lieke. Rotterdam: Mikado, 2004. - 55 p. - ISBN 90-77782-08-7 Vindplaats : ge 06.2 in- e Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . verslavingszorg . interculturalisering . toegankelijkheid . inventarisatie [vorm] . Instellingen voor geestelijke gezondheidszorg staan open voor interculturalisatie. De laatste jaren zijn diverse maatregelen genomen om de instroom van allochtone cliënten te bevorderen en uitstroom tegen te gaan. De initiatieven zijn divers van aard en methodiek. Aziza Sbiti en Lieke Bos maakten een overzicht van alle maatregelen die instroom van allochtone cliënten bevorderen of vroegtijdige uitstroom tegengaan. Zij selecteerden 71 instellingen die zich bezighouden met GGZ en verslavingszorg voor volwassenen in Nederland en die de afgelopen jaren maatregelen troffen om allochtone cliënten beter van dienst te zijn.

Intercultureel management: een vak apart?: Een onderzoek naar succes- en faalfactoren van interculturalisatie in de GGZ en de verslavingszorg [boek] / Boomstra, Rinske; Wennink, John; Kok, Ineke. - Rotterdam: Mikado, 2004. - 105 p. - (Wetenschapskatern). - ISBN 90-806688-8-5 Vindplaats : ge 06.2 wete Trefwoorden: intercultureel management . interculturalisering . geestelijke gezondheidszorg . verslavingszorg . personeelsbeleid . toegankelijkheid . onderzoek [vorm] . Wat kan een organisatie doen om de hulpverlening toegankelijker te maken voor allochtonen? Onderzoekers van het Trimbos Instituut en het Nederlands Centrum Buitenlanders gingen op zoek naar succes- en faalfactoren op het gebied van interculturalisatie binnen de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. Het onderzoek is uitgevoerd bij twee bekende ggz-instellingen in Nederland, met de fictieve namen 'Koekoeksnest' en 'Appelhof'. Deze instellingen besteedden de afgelopen jaren veel aandacht aan interculturalisatie binnen hun organisaties.Uit de publicatie blijkt dat de inspanningen niet vergeefs zijn. De interesse voor en kennis van interculturalisatie neemt toe, zowel bij het management als op de 'werkvloer'.

Interculturele competentieprofielen in de GGZ [boek] / Kramer, Sander. - Rotterdam: Mikado, 2004. - 37 p. - ISBN 90-77782-06-0 Vindplaats : ge 06.2 inte Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . intercultureel werken . projectverslag [vorm] . Wat moet je doen en weten en welke houding is nodig om migranten en vluchtelingen te kunnen helpen in de geestelijke gezondheidszorg? De vraag naar kennis, vaardigheden en houding rond interculturele competenties zijn de leidraad geweest voor het project 'Interculturele competentieprofielen in de GGZ' dat in december 2003 van start ging. In deze publicatie wordt dit project beschreven en worden mogelijkheden gegeven voor implementatie van de interculturele competenties in opleidingen en personeelsbeleid.


11

Interculturele kwaliteit in de GGZ: Een kwestie van helder beleid en consequente uitvoering [rapport] / Boomstra, Rinske; Hoogsteder, Mariëtte. - Utrecht: GGZ, 2004. - 43 p. Vindplaats : ge 09 inte Trefwoorden: intercultureel management . kwaliteitszorg . geestelijke gezondheidszorg . onderzoek [vorm] . In het kader van het Actieplan Interculturalisatie van GGZ Nederland heeft GGZ Nederland aan het Trimbos-instituut en in samenwerking met het Nederlands Centrum Buitenlanders de opdracht verstrekt om een intercultureel referentiekader voor de geestelijke gezondheidszorg inclusief de verslavingszorg te ontwikkelen. In het verlengde hiervan is bezien op welke wijze het referentiekader een aanvulling op dan wel interculturele interpretatie van de HKZ-normen kan vormen.

Klinische Psychologie: Interculturele hulpverlening. Themanummer [themanummer] / Meurs, Patrick; Verrept, Hans. - Leuven: Acco, 2004. - [80 p.]. - (Tijdschrift Klinische Psychologie;jg. 34, nr. 3 (sept. 2004)). - ISBN 1378-8647 Vindplaats : ge 06.2 tijd Trefwoorden: hulpverlening . psychosociale hulpverlening . tolken . geestelijke gezondheidszorg . rouwverwerking . schoolprestaties . leerstoornissen . opvoedingsondersteuning . traumaverwerking . vluchtelingen . themanummer [vorm] . Themanummer over 'andere' cliënten en hun therapeuten: klinische psychologie en interculturele hulpverlening. De volgende onderwerpen worden behandeld: Werken met tolken in de geestelijke gezondheidszorg, een nieuwe gespreksvorm; Geestelijke gezondheidszorg en cliëntenvisies: het consulteren van islamitische genezers als voorbeeld; Etnotherapie: cultuurspecifiek werken met verlies en gemis in de migratie; Stagnatie en transformatie in migrantengezinnen. Invloed van ouderlijke interculturele strategie op het schools leerproces van de kinderen; Ontwikkelingsgerichte opvoedingsondersteuning bij kansarme, allochtone gezinnen; Traumaverwerking als focus in de hulpverlening aan vluchtelingen. Een pilootproject voor doelgroepbereik en methodiekontwikkeling.

Oemoemenoe? Het Intercultureel Mobiel Team van Parnassia aan het werk / De Theije, Joke; Huijbregts, Veronique. - [S.l.]: Mikado, 2004. - 79 p. - (Good Practices; 5). - ISBN: 90-806688-9-3 Vindplaats: ge 6.2 good Trefwoorden: interculturalisering . artsen . geestelijke gezondheidszorg Beschrijving van een experiment met een intercultureel mobiel team (IMT) in Den Haag. Zeven allochtone medewerkers gingen als therapeutisch medewerker aan de slag bij het huisartsenproject van psycho-medisch centrum Parnassia. Parnassia heeft dit experiment opgezet om de allochtone patiënt met GGZ-problemen betere en efficiëntere hulp te kunnen bieden.

Ver van mijn land, ver van mijzelf: Het Amsterdams Patiënten/Consumenten Platform, interculturalisatiebeleid en de GGZ [boek] / Tonk, Florence. - Rotterdam: Mikado, 2004. - 111 p. (Good Practices;9). - ISBN 90-77782-03-6 Vindplaats : ge 06.2 good Trefwoorden: interculturalisering . gezondheidszorg . geestelijke gezondheidszorg . methodieken . aanbevelingen [vorm] . onderzoek [vorm] . Het APCP is een koepelorganisatie voor patiënten- en cliëntenorganisaties in Amsterdam en Diemen met een vooruitstrevende visie en manier van werken op het gebied van interculturalisatie. Deze interculturele werkwijze wordt binnen de eigen organisatie ingezet, maar ook toegepast in samenwerkingsprojecten, onderzoek en beleidsaanbevelingen aan overheden, zorginstellingen en patiëntenorganisaties. In deze Mikado Good Practice lichten directie en beleidsmedewerkers van het APCP en hun samenwerkingspartners dit toe. Ter illustratie wordt ingegaan op het project Ver van mijn land, ver van mijzelf, Multiculturalisatie van de cliëntenbeweging GGZ, waarbinnen het APCP


12

samenwerkt met de Amsterdamse GGZ-instelling Mentrum. Zo krijgt men inzicht in het werk van het APCP, het interculturalisatieproces, de methodiekontwikkeling op het gebied van interculturalisatie en het samenwerkingsverband tussen het APCP en de instelling. Diverse betrokkenen komen aan het woord over de voordelen, mogelijke obstakels en resultaten van samenwerking tussen de twee organisaties.

Verlangen naar de zee : begeleiden van het interculturalisatieproces in GGZ-instellingen / Bellaart, Hans. - Utrecht: Sectorfondsen Zorg en Welzijn, 2004. - 46 p. URL: http://tinyurl.com/3uvnr36 Vindplaats: ge 9 verl Trefwoorden: intercultureel management . interculturele competentie . multiculturele teams . interculturalisering . geestelijke gezondheidszorg Publicatie in het kader van het project Intercultureel personeelsbeleid in de GGZ, gericht op het stimuleren van de instroom van allochtone werknemers en de verdere ontwikkeling van het interculturalisatieproces in GGZ-instellingen. De thema's die aan bod komen zijn: draagvlakontwikkeling, intercultureel management, bevorderen van culturele sensibiliteit, verankeren van beleid, werken met multiculturele teams.

De andere stem: Interculturalisatie van de GGZ vanuit het perspectief van migranten en vluchtelingen [boek] / Messing, Jantine. - Utrecht: GGZ Nederland, 2003. - [s.p.]. Vindplaats : ge 06.2 ande Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . zorginstellingen . interculturalisering . kwaliteitszorg . toegankelijkheid . zorgaanbod . In dit rapport zijn allochtone zorgvragers geraadpleegd over de kwaliteit en de toegankelijkheid van het zorgaanbod van de geestelijke gezondheidszorg voor migranten en vluchtelingen. Hiertoe zijn sleutelpersonen binnen zelforganisaties voor migranten en vluchtelingen gevraagd het zorgaanbod en de huidige invulling van het interculturalisatiebeleid te evalueren en suggesties te doen ter verbetering hiervan.

Preventieprojecten vluchtelingen/asielzoekers in Nederland 2002 [boek] / Helpdesk LSP; GGZpreventie; Verslavingspreventie. - Utrecht: Trimbos-instituut, 2003. - 85 p. Vindplaats : ge 15 prev Trefwoorden: inventarisatie [vorm] . projecten . geestelijke gezondheidszorg . methodieken . preventie . verslavingszorg . vluchtelingen . asielzoekers . Op verzoek van het Landelijk Platform vluchtelingen maakt de helpdesk jaarlijks een overzicht van de preventieactiviteiten gericht op asielzoekers en vluchtelingen. Dit overzicht is gemaakt op basis van de inventarisatie van 2002. De bedoeling van dit overzicht is dat de preventiewerkers inzicht krijgen in elkaars activiteiten en indien gewenst contact met elkaar kunnen opnemen.

Een wereld van verschil: Psychologen en pedagogen in een multiculturele samenleving [boek] / Catteeuw, Karl; Van Crombrugge, Hans, red. - Leuven: Garant, 2003. - 112 p. - ISBN 90-441-1330-5 Vindplaats : ge 01 were Trefwoorden: attitude . psychologie . geestelijke gezondheidszorg . interculturalisering . bemiddeling . interculturele pedagogiek . thuistaal . acculturatie . integratie . tweetaligheid . hoger onderwijs . In een eerste deel van dit boek geven drie bijdragen aan hoe het intercultureel onderzoek zich ontwikkelt in de psychologische en pedagogische werkvelden. Men begint met een overzicht van de diverse hypothesen omtrent acculturatie, en verbindt dat aan het onderzoek naar psychologische meetinstrumenten voor acculturatie. Verder gaat men na hoe allochtonen en autochtonen cultuur en Selectielijst geestelijke gezondheidszorg: algemeen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013

13

acculturatie zelf zien en welke inclusieve maatregelen er momenteel bestaan, die het relatieve tekort aan migrantenjongeren in het hoger onderwijs tegengaan, en hoe die kunnen worden onderverdeeld. Het tweede deel van dit boek omvat twee bijdragen die zeer direct beantwoorden aan praktische problemen tussen allochtonen en autochtonen in onderwijs en in gezondheidszorg. Een eerste verkent verschillende initiatieven om het Nederlands als gezinstaal te promoten of om de tweetaligheid van allochtone kinderen te verbeteren. Het tweede artikel gaat in op twee aspecten van acculturatie in de geestelijke gezondheidszorg: de functie van tolken en interculturele bemiddelaars en de aanpassing van de dienstverlening zelf aan allochtone cliënten.

Ggz-zorgaanbod voor asielzoekers: Een evaluatie van de ontwikkeling van de geestelijke gezondheidszorg aan asielzoekers [boek] / Stants, Fabienne; van de Zwan, Imke; Tankink, Marian. - Utrecht: Pharos, 2003. - 136 p. - ISBN 90-75955-33-2 Vindplaats : ge 06.2 ggzTrefwoorden: evaluatie . geestelijke gezondheidszorg . zorgaanbod . zorgbehoefte . asielzoekers . Deze publicatie bevat een inventarisatie van het ggz-zorgaanbod per regio in Nederland, een thematische analyse van het ontwikkelingsproces en een beschrijving van de knelpunten in de zorg aan asielzoekers. De auteurs komen tot de conclusie dat de zorg nog onvoldoende aansluit bij de zorgbehoeften van de doelgroep. Oorzaak ligt vooral in het gebrek aan inzicht in die zorgbehoefte. Onderzoek hiernaar dringt zich op, en hierbij moeten asielzoekers zelf betrokken worden. Vervolgens zal geïnvesteerd moeten worden in de ontwikkeling van een specialistisch aanbod en specifieke werkwijzen en methoden.

Ik ben hun laatste strohalm: Quick scan naar de belasting en behoeften van ggz-werkers bij het werken met schrijnende gevallen [verslag] / Muller, Paulien; Al Shebani, Maitham. - Utrecht: Stichting Pharos, 2003. - 40 p. - ISBN 90-75955-40-5 Vindplaats : ge 15 ikbe Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . psychosociale problemen . hulpverleners . asielzoekers . mensen zonder papieren . onderzoek [vorm] . Dit is het verslag van een aantal interviews met hulpverleners uit de geestelijke gezondheidszorg in Nederland. Doel is te achterhalen welke impact de schrijnende situatie van (bijna) uitgeprocedeerde asielzoekers heeft op ggz-werkers en welke ondersteuning deze hulpverleners hiervoor krijgen en wensen.

Interculturele geestelijke gezondheidszorg in Nederland: Een studie naar de 'state of the art' van de transculturele hulpverlening [boek] / Kortmann, Frank. - Rotterdam: Mikado, 2003. - 75 p. ISBN 90-806688-2-6 Vindplaats : ge 06.2 inte Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . psychiatrie . zorgbeleid . onderzoek [vorm] . Voor deze 'state of the art' van de interculturele geestelijke gezondheidszorg interviewde Frank Kortmann, hoogleraar culturele psychiatrie, tien gezaghebbende psychiaters, psychologen en antropologen die zich bezighouden met de problematiek van allochtonen in Nederland. Deze interviews hebben bijgedragen aan de beschrijving van de grondslagen van de hulpverlening aan migranten, van de successen en het falen van het interculturalisatiebeleid in Nederland en van belangrijke thema's voor verder wetenschappelijk onderzoek.

Nieuwe Sporen: Bruggen slaan tussen reguliere en informele zorg [boek] / Van Wieringen; Thomas. - Rotterdam: Mikado, 2003. - 91 p. - (Good Practices;1). - ISBN 90-806688-3-4 Vindplaats : ge 06.2 nieu Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . vrijwilligerswerk . paraprofessionals . psychosociale Selectielijst geestelijke gezondheidszorg: algemeen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013

14

hulpverlening . methodieken . projectverslag [vorm] . Deze publicatie beschrijft het project 'Nieuwe Sporen'. Dit Haagse project werd in 1997 opgezet als een experiment om de psychosociale gezondheid van migranten te verbeteren. Het project beoogt nieuwe, structurele samenwerkingsvormen tussen formele en informele hulpverleners te creëren. Dit gebeurt voornamelijk door vertrouwenspersonen uit de diverse migrantengemeenschappen actief bij de hulpverlening te betrekken. De publicatie schetst de werking van het project tussen 1996 en 2002, de ervaringen, koerswijzigingen en nieuwe werkwijze binnen het project en de lessen die hieruit getrokken kunnen worden.

Van pionieren tot verankeren: Tien jaar gezondheidszorg voor vluchtelingen [boek] / Grotenhuis, René, sam. - Utrecht: Pharos, 2003. - 195 p. - ISBN 90-75955-36-7 Vindplaats : ge 09 vanp Trefwoorden: gezondheidszorg . geestelijke gezondheidszorg . zorgbeleid . beleid . vluchtelingen . asielzoekers . psychotherapie . psychosomatische ziekten . psychosociale problemen . traumaverwerking . gezondheid . zorg . organisatie . Een terugblik op de ontwikkeling van de gezondheidszorg voor asielzoekers en vluchtelingen in Nederland. Karin Geuijen geeft een overzicht van het beleid en zijn maatschappelijke context en laat zien waar het politieke en publieke debat toe heeft geleid. David Ingleby geeft in zijn bijdrage aan hoe de kennis over de geestelijke gezondheidszorg van vluchtelingen zich in binnen- en buitenland heeft ontwikkeld. Guus van der Veer 'beperkt' zich tot de spreekkamer van de ggz-hulpverlener: wat zijn de specifieke aspecten van de behandeling van vluchtelingen en wat betekent dat voor de therapeutische relatie. Koos Bartels schetst wat bekend is over de gezondheidstoestand van asielzoekers en vluchtelingen, zowel in somatische als psychische zin. René Grotenhuis beschrijft de organisatie van de zorg voor deze groep en laat zien hoe bijzonder de ontwikkeling daarvan geweest is. Een korte beschouwing over de toekomst sluit het boek af.

Toch blij dat ik om hulp heb gevraagd!: Ervaringen van allochtone cliënten en hulpverleners met de geestelijke gezondheidszorg [boek] / Huwaë, Sylvia. - Utrecht: GGZ Nederland, 2002. - 72 p. Vindplaats : ge 06.2 toch Trefwoorden: praktijkvoorbeelden . geestelijke gezondheidszorg . getuigenis [vorm] . interculturalisering . methodieken . verslavingszorg . vrouwenhulpverlening . weerbaarheidstrainingen . In dit boekje worden 'veelbelovende' initiatieven in de zorg voor allochtone cliënten beschreven aan de hand van ervaringen van allochtone cliënten en hulpverleners. Met deze uitgave wordt beoogd allochtone hulpzoekenden aan te sporen de stap te zetten naar de geestelijke gezondheidszorg en hulpverleners te stimuleren om initiatieven te nemen die de interculturalisatie van de zorg bevorderen. Enkele beschreven initiatieven: sociale weerbaarheidstraining voor Marokkaanse en Turkse schoolkinderen, crisisopvang voor Marokkaanse jongens, een autonomiegroep voor Turkse en Marokkaanse jonge vrouwen, een dagactiviteitencentrum voor mensen met een psychiatrisch verleden, leerwerktrajecten voor verslaafden, psychiatrische hulpverlening in de vrouwenopvang.

Culturen binnen psychiatrie-muren: Geestelijke Gezondheidszorg in een multiculturele samenleving [boek] / Van Meekeren, Erwin; Limburg-Okken, Annechien; May, Ronald, red. - Meppel: Boom, 2002. - 348 p. - ISBN 90-5352-720-6 Vindplaats : ge 06.2 cult Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . interculturalisering . rouwverwerking . tolken . psychosociale hulpverlening . intercultureel management . ouderen . jongeren . vluchtelingen . asielzoekers . Dit boek markeert het einde van een congresreeks onder de titel 'Culturen binnen psychiatrie-muren', die plaatsvond in Oegstgeest tussen 1993 en 2002. De meeste auteurs leverden ook een bijdrage aan


15

de congressen. Het boek is vooral op de praktijk gericht en kent daarom vele casuïstische besprekingen naast specialistische onderwerpen, beleidsmatige visies en wetenschappelijk onderzoek.

GGZ, religie en allochtone cliënten: Islamitische visies als voorbeeld binnen de visies [boek] / Hoffer, C.B.M. - Utrecht: GGZ Nederland, 2002. - 64 p. Vindplaats : ge 06.2 ggz Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . islam . traditionele geneeswijzen . In dit boek wordt inzicht geboden in de rol en werkwijze van islamitische genezers in Nederland en de verhouding tot het hulpaanbod van de GGZ. Daarnaast wordt een aantal nieuwe initiatieven op het terrein van de islam en de GGZ beschreven. Doel van de uitgave is GGZ-hulpverleners informatie te verschaffen over het brede palet aan vernieuwingen dat zich momenteel aandient op het terrein van de psychische hulpverlening aan moslims in Nederland.

Interculturalisatie van de GGZ voor oudere allochtonen: Een handreiking voor zorgverleners en managers van GGZ-instellingen [boek] / [s.n.]. - Utrecht: GGZ Nederland, 2002. - 57 p. Vindplaats : ge 06.2 inte Trefwoorden: aanbevelingen [vorm] . geestelijke gezondheidszorg . interculturalisering . kwaliteitszorg . praktijkvoorbeelden . intercultureel management . ouderen . ouderenzorg . Deze publicatie en het onderzoek waarop deze publicatie gebaseerd is, maken deel uit van het Actieplan Interculturalisatie van GGZ Nederland. Doel van het Actieplan is de interculturalisatie - het bieden van klantgerichte zorg in een multiculturele samenleving - van de sector op een hoger niveau te brengen. Deze handreiking biedt een praktische uitwerking van interculturalisatie voor de doelgroep 'oudere allochtonen met psychische problemen', belicht praktijkervaringen met deze doelgroep en geeft adviezen voor zorgverleners en managers in de geestelijke gezondheidszorg.

Een onvoldoende voor interculturalisatie: Quick scan naar de mate van interculturalisatie van instellingen in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg [verslag] / Wennink, H.J.; Boomstra, R.; Meeuwissen, J.A.C. - Utrecht: GGZ Nederland, 2001. - 48 p. Vindplaats : ge 09 onvo Trefwoorden: onderzoek [vorm] . geestelijke gezondheidszorg . interculturalisering . zorginstellingen . verslavingszorg . In dit rapport worden de resultaten gepresenteerd van een quick scan van de 'interculturalisatie' van de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. De beschrijving van dit proces is bedoeld voor hulpverleners, leidinggevenden en managers in de GGZ en verslavingszorg die bezig zijn met interculturalisatie of daarmee willen beginnen in hun instelling.

Wortelen in andere aarde: Migrantengezinnen en hulpverleners ontmoeten cultuurverschil [boek] / Meurs, Patrick; Gailly, Antoon, red. - Leuven: Acco, 1998. - 239 p. - ISBN 90-334-3533-0 Vindplaats : ge 06.2 wort Trefwoorden: geestelijke gezondheidszorg . cultuurverschillen . vrouwen . bijzondere jeugdzorg . jongeren . ouders . In dit boek beschrijven verschillende auteurs vanuit hun eigen invalshoek theorie en praktijk van de (ambulante en residentiële) geestelijke gezondheidszorg. Met deze brede waaier van klinische settings en therapeutische modellen willen de auteurs een ruim publiek van hulpverleners aan allochtone (en autochtone) gezinnen aanspreken.


16

Een blik in de transculturele hulpverlening. Vijftien jaar ervaring met verlies en verrijking [boek] / Boedjarath, Indra; van Bekkum, Dirck, red. - Utrecht: Jan van Arkel, 1997. - 208 p. - ISBN 90-622439-83 Vindplaats : ge 06.2 blik Trefwoorden: psychosociale hulpverlening . geestelijke gezondheidszorg . psychosomatische ziekten . seksualiteit . communicatie . Praktisch boek met bijdragen van diverse auteurs, bedoeld voor mensen uit de zorgsector: 1. Visie en uitgangspunten van transculturele hulpverlening; 2. Rouwrituelen in Zuid-Marokko; 3. Psychosomatiek bij Turkse cliënten in Turkije en Nederland; 4. Afwezige vaders; 5. Diagnostiek bij Hindoestaanse Surinamers: zelfbehoud of gekte; 6. Balanceren tussen verlies en verrijking; 7. Seksuologie in transculturele hulpverlening; 8. Loyaliteitsconflicten in een Turks migrantensysteem; 9. Transculturele psychiatrie in de opleidingen; 10. Samenwerken in multiculturele teams.


17

Geestelijke gezondheidszorg: algemeen

Recommend Documents