Geertrui Geraets Haar vriendin. Caroline Klop Projectleider NedTrain. zeg jij werkt toch bij NS?

gesprek van de dag

Jaarverslag 2010

1

Geertrui Geraets Haar vriendin

Caroline Klop Projectleider NedTrain

zeg....

...jij werkt toch bij NS?’

In het kort 2010

Onze ambitie: een klantgedreven, multimodale nationale en Europese dienstverlener zijn Mensen zoeken voortdurend naar

NS in één oogopslag

mogelijkheden om comfortabel en

dagelijks de treinreis via 4.800 ritten over een drukbereden

gemakkelijker te reizen.

Klantoordeel

Kerncijfers

NS verzorgt voor ruim 1,1 miljoen klanten in Nederland in miljoenen euro’s (tenzij anders vermeld)

onderhoud zijn hier nauw mee verbonden. NS verzorgt

Opbrengsten1

aanvullende diensten, waaronder busvervoer, in de

Resultaat uit bedrijfsactiviteiten1

reisketen van deur-tot-deur. Het bedrijf beheert ruim

Winst over de verslagperiode

verbindingen en aansprekende vervoersknooppunten

380 stations en ontwikkelt samen met diverse partners de

Investeringen in (im)materiële vaste activa

grote knooppunten van openbaar vervoer tot dynamische

Rendement (ROI)

ook steeds belangrijker voor het duurzaam bereikbaar en leefbaar houden van dichtbevolkte regio’s in Europa. NS speelt hierbij een verbindende rol en is in staat om die rol de komende jaren te versterken.

2009

% rapportcijfer 7 of hoger

2010

2009

spoor. De activiteiten op het gebied van materieel-

Aantrekkelijk openbaar vervoer, goede aansluitende leveren hieraan een bijdrage. Het openbaar vervoer is

2010

3.520

3.271

Algemeen oordeel reizen per trein

75

78

234

150

Op tijd rijden

52

56

116

Percentage gereden treinen

98

98

Informatie bij ontregeling in de trein en op het station

149 633

666

3,4%

2,2%

55

56

stadsportalen. Ruim 230.000 mensen doen dagelijks een

Vervoersomvang NL in miljoenen reizigers-km

16.359

16.315

Sociale veiligheid

78

78

aankoop in één van de winkels en horecagelegenheden.

Punctualiteit in Nederland

92,5%

92,8%

Beschikbare zitplaatsen in de spits

69

71

Samen met partners in Duitsland, België en Frankrijk

Personeel (fte ultimo)

23.630

30.068

Reinheid treinen en stations

55

57

Klantgerichtheid NS-medewerkers

63

62

vervoert NS klanten ook naar belangrijke bestemmingen elders in Europa. NS-dochter Abellio verzorgt bus- en

Onze ambitie is het om een klantgedreven, nationale

treinvervoer in Groot-Brittannië en Duitsland, busvervoer

en Europese, multimodale dienstverlener te zijn.

in Tsjechië en vervoert elke dag circa 650.000 treinen/of

Met betrouwbaar reizigersvervoer, comfortabele treinen

busreizigers. Bij NS werken circa 24.000 medewerkers (fte).

en bussen, levendige stationsgebieden en een verschei-

Het hoofdkantoor van NS is gevestigd in Nederland (Utrecht).

2

1

De vergelijkende cijfers zijn aangepast ten gevolge van de verkoop van Strukton Groep NV

2

% Treinen op het hoofdrailnet die op tijd aankomen met een vertraging < 5 minuten

Opbrengsten per segment

Opbrengsten reizigersvervoer

Investeringen per segment

denheid aan diensten en voorzieningen in de reisketen van deur tot deur.

Segmentatie naar activiteiten NS is actief in twee segmenten: reizigersvervoer en

Wij bundelen onze inspanningen rond één missie: telkens

knooppuntontwikkeling en –exploitatie. Het segment

meer reizigers veilig, op tijd en comfortabel vervoeren via

railinfra & bouw is in 2010 verkocht.

aantrekkelijke stations. Binnen het segment reizigersvervoer is NS Reizigers Wij houden daarbij onze vijf hoofddoelstellingen

verantwoordelijk voor de uitvoering van het treinvervoer

scherp in het oog:

binnen Nederland en de daarmee samenhangende

Hoofddoelstellingen • op tijd rijden • informatie verstrekken en service verlenen

verkoop- en serviceactiviteiten. NS Hispeed voert het

Reizigersvervoer

Losse kaartjes

Reizigersvervoer

grensoverschrijdende reizigersvervoer uit en inmiddels ook

Knooppuntontwikkeling en -exploitatie

Concessies buitenland


het hogesnelheidsvervoer in Nederland. NedTrain verzorgt

Abonnementen

Railinfra & bouw

het onderhoud van de treinen in Nederland. NS-dochter

OV-studentenkaart

Abellio verwerft en verzorgt openbaarvervoerconcessies

Overig

in het buitenland.

Overig vervoer

Binnen het segment knooppuntontwikkeling neemt

Internationaal reizigersvervoer

• bijdragen aan sociale veiligheid

NS Poort het beheer en de exploitatie van de Nederlandse

• voldoende vervoerscapaciteit

stations en de ontwikkeling rónd deze stations voor

creëren • zorgen voor schone treinen

haar rekening.

drs M. Niggebrugge, drs E.M. Robbe ra en

Voldoende rendement is

de volgende directeuren van de belangrijkste

randvoorwaarde om te kunnen

NS-bedrijfsonderdelen lid van de NS-groepsraad:

blijven investeren - onder

drs M.J. Noy (NS Poort), ir M.C.J. van Roozendaal (NedTrain),

andere in nieuw materieel -

drs J.W. Siebers (NS Hispeed), mevrouw mr I.D. Thijssen

de continuïteit van de onderneming op lange termijn.

NS Groep

De NS-directie bestaat nu uit ir A. Meerstadt mba,

en stations

en is daarmee bepalend voor

De NS-organisatie Ondersteunende bedrijven en deelnemingen

mevrouw ir M.W.L. van Vroonhoven mba. Daarnaast zijn

(NS Reizigers) en ir A.J.M. Valk (Abellio). mr H. van de Kraats (HR en Organisatie) is eveneens lid van de raad. De NS-groepsraad is nauw betrokken bij de implementatie van de strategie, het bereiken van synergie en de aansturing van de hele onderneming.

In het kort 2010

Reizigersvervoer


NS Reizigers NS Hispeed Abellio

NedTrain

NS Poort

2

3

Iedereen herkent het wel; de gesprekjes die je met Jan en alleman voert over het weer, de politiek en je baan. NS is vaak gesprek van de dag. Want iedereen kent NS en het bedrijf is van iedereen. Ongeacht of de persoon in kwestie wel of niet met de trein reist. Als je bij NS werkt, word je daarover regelmatig nieuwsgierig aangesproken.

Hoe gaan NS’ ers om met die vragen en meningen? In dit jaarverslag volgen we zes van onze eigen medewerkers. Zij raken in gesprek over NS. In de winkel, op de tennisbaan of gewoon thuis. Het gesprek van de dag...

stukje gezelligheid 4 klap in mijn gezicht 6 ik wil gezien worden 8 wat een drama 10 puur de sport 12 goedkoper? 14

cijfers in beeld 16-20

jaarverslag 22

jaarrekening 80

4

5

bij ‘Bloemenhuis Jasmijn’ in Soest

‘Stukje gezelligheid’ Christa Kats Hoofdconducteur

“...wat een prachtig boeket heb je gemaakt. Ik word er helemaal vrolijk van... Mooi! Mensen komen hier toch voor een stukje gezelligheid. Jij werkt bij de NS? Hoe is dat dan bij jou? Eigenlijk ontmoet ik vooral lieve mensen. En anders probeer ik ze op te vrolijken. Zoals die mevrouw die in de verkeerde trein zat. Toen ik haar op het goede spoor zette, kreeg ik haar levensverhaal en een spontane kus. Dat raakte me echt. Dat is zo leuk aan met mensen werken. Toen ik met de trein naar de bloemistopleiding reisde, had ik altijd aanspraak, vanwege de enorme boeketten die ik meesjouwde. Dagjes uit met vriendinnen doen we met de trein. Kunnen we lekker kletsen. Gezellig, zo’n groepje. Laatst heb ik voor een intercity vol mensen die naar de Horecava gingen een extra stop op station Amsterdam RAI geregeld. Toen ik dat omriep, voelde ik die hele trein bewegen! Zo leuk. Ik ben zelf kok geweest, dus heb ik ze ook nog gewaarschuwd voor al te veel gratis drankjes op de beurs. Mijn dag is goed als reizigers tevreden uitstappen. En als ze boos zijn omdat er geen treinen rijden? Daar ben ik toch voor? Zoals laatst bij een grote verstoring op Utrecht. Na afloop, diep in de nacht zit ik met mijn voetjes omhoog, maar met een goed gevoel. Hoor ik ze op tv zeggen dat NS er een zootje van maakt. Dan denk ik: ‘verdikkie, ik heb wél mijn uiterste best gedaan’...”

Susanne Boelsma Bloemist

klantoordeel > pagina 18, 19 > pagina 39

6

bij tennisvereniging ‘Tautenburg’ in Maartensdijk

‘Klap in mijn gezicht’ “...ik zei ooit bij een sollicitatiegesprek tegen die werkgever: ‘Zullen we het even over de leaseauto hebben?’ Zei die man dat ik een ov-jaarkaart zou krijgen. Een klap in mijn gezicht. Verstokte automobilist! Gelukkig zien steeds meer werkgevers en werknemers een ov-kaart wél als een goede arbeidsvoorwaarde. Jij wilt toch ook maatschappelijk verantwoord ondernemen en efficiënt omgaan met je tijd? Dat doe ik ook. Maar ik wil flexibel zijn in mijn doen en laten. Ach, de auto voelt ook gewoon heel vertrouwd. En is een statusding. ‘Wat voor auto heb je?’, vragen mannen elkaar. Kiezen hoeft niet. Combineer je auto met de NS-Business Card. Parkeer makkelijk bij het station en pak daar de trein. Werk je onderweg je mail weg. Geen gedoe met betalen en declareren, want met de NS-Business Card reis je op rekening. Ook als je een taxi, Greenwheels auto of OV-fiets pakt. Als ik dan eens de trein pak, zoals laatst met die ellenlange files, gaat het mis. Moet ik staan in de eerste klas of rijdt er niks. ‘Lekker geregeld weer’, denk ik dan. Snap ik. Toch weten vooral vrienden en familieleden die nooit de trein pakken mij als NS’er te vertellen dat het niet altijd goed gaat op het spoor. Terwijl ze dagelijks in files staan waar treinen vrolijk langs razen. Schiphol lag met die sneeuw toch ook plat? Ik laat niet elke kritiek zomaar over mijn kant gaan.” Groot gelijk. Je maakt het aantrekkelijk met je factuur achteraf, internetten in de trein en vergaderen op het station, Thijs. Toch kan NS maar één ding doen om mij uit de auto te krijgen: meer files regelen...”

Thijs van Lierop Manager New Business NS zakelijk

Ed Buitenhek Zijn tennismaat

van deur tot deur > pagina 16 > pagina 63

8

9

bij manege ‘De Zeven Geitjes’ in Tilburg

‘Ik wil gezien worden’

europa > pagina 16 > pagina 71

“...dat jij als afgestudeerd organisatiepsycholoog bij NS bent gaan werken! Ik kwam binnen bij NS via het traineeprogramma. Het leuke daarvan is dat je bij verschillende onderdelen van NS kan werken aan uiteenlopende projecten. Op die manier kwam ik bij Abellio terecht, een dochterbedrijf van NS dat Europese concessies runt en verwerft. Heb ik als reiziger iets aan die buitenlandse activiteiten? Tijdens de winterchaos was mijn trein niet één keer op tijd. Als ik compensatie wil, moet ik een brief schrijven of naar Rotterdam Centraal reizen voor een formulier. Belachelijk. Als NS concurrentie had op het spoor, liep ze wel harder. Ja, natuurlijk heb jij als reiziger iets aan onze internationale activiteiten. Van onze buitenlandse collega’s steken we veel op en zij van ons. Ik kom overal collega’s tegen die er met hart en ziel voor gaan. We doen echt ons best om van elkaars talenten en krachten te leren. Om onze klanten goede service ‘met een smile’ te bieden. Mijn tip aan jouw bedrijf zou zijn: benader reizigers als klánten. Ik koop een dienst, doe dan ook je best voor me. Laatst rende ik hard om de trein te halen. De conducteur zag het en wachtte op mij. Yeah! Ik werd echt gezien. Zo wil ik het...”

Myrthe Leenhouts HR manager Abellio

Olga Visnevskaa Haar jeugdvriendin

10

hond uitlaten in Waddinxveen

‘Wat een drama’

Michael Brandenburg Buurtgenoot

Ariëtte Vleij Operationeel Manager station Utrecht

teamwork > pagina 18, 19 > pagina 55

“...werk jij bij NS? Daar heb ik het zó mee gehad. De trein naar Gouda kwam het afgelopen half jaar welgeteld twéé keer op tijd. Wat vervelend. We kampen de laatste maanden met meer vertraging dan anders. Maar zo structureel, dat vind ik vreemd. Heb je Klantenservice gebeld? Hou op schei uit. Als reactie kreeg ik één keer een Railrunnerkaartje voor mijn zoon. Wat een drama. Die trein moet gewoon op tijd komen. Daar heb je gelijk in. Ik zal voor je nakijken of er is iets aan de hand is met de aansluiting van treinen op Gouda. Ondertussen wordt NS rijk van de OV-chipkaart. Laatst leunde ik op het perron tegen die kaartlezer en checkte ik per ongeluk uit. Kreeg ik een boete! Terwijl die conducteur op zijn kaartlezer kan zien wat er aan de hand is. Dubbel betalen terwijl ik al twee uur in de regen had staan wachten. Ik snap dat je baalt. Maar bij de supermarkt krijg je de boodschappen ook niet gratis mee als de stroom uitvalt. En een conducteur kan niet zien dat je per ongeluk uitcheckte. De NS moet van de eerlijkheid van mensen uitgaan. Dat doen wij ook. Het hele systeem van tickets en OV-chipkaarten werkt op vertrouwen. Helaas wordt er ook zwart gereden. En onze Klantenservice is coulant, zeker als de boete onterecht is. Zij krijgen natuurlijk al die boze reizigers op hun dak. Het spoorpersoneel is de dupe. Het is ons werk, we doen het graag. Vergeet niet dat er ook heel veel goed gaat. En als reizigers NS de huid vol schelden over één minuutje vertraging terwijl heel Nederland ingesneeuwd is? Dan denk ik: nou moet je ophouden...”

11

12

thuis in Amstelveen

Hans Schattenberg Machinist

‘Puur de sport’

duurzaam > pagina 49

Bandung Nasserie Zijn overbuurman

“...jij doet toch iets met energiebeperkt rijden? Energiezuinig rijden. Voor ons vakmensen is energiezuinig rijden puur een sport. Op een scherm zie ik hoeveel kilowattuur ik gebruik. Haal ik 300, dan probeer ik in een volgende rit op 280 uit te komen. Wedstrijdje met mezelf. Ik ken jou al wat langer. Je bent niet competitief, maar je wilt wel de beste zijn. Nou… niet altijd. Ik geef toe dat jij beter gitaar speelt. Maar ik weet meer van Koi karpers en van treinen. Raad eens hoe lang een trein, die 140 kilometer per uur rijdt, kan uitrollen? Vier kilometer? Bijna dértig kilometer. Met de wind mee dan. Gewoon lekker laten uitlopen, daarmee besparen we stroom. Als ik verderop een rood sein zie, rem ik niet op het laatste moment maar anticipeer ik op de situatie op het spoor. Jij hebt op jouw werkplek het mooiste uitzicht van Nederland, Hans. Da’s waar. Bij de Oostvaardersplassen zie ik soms herten of oerossen rondscharrelen. Maar verder zie ik vooral seinen en borden. Seinen zijn heilig voor de machinist. Alles draait om veiligheid en tijd. Maar wat doe je als er nog iemand komt aanrennen op het perron? Rijd je dan weg? Moeilijke afweging. Is het de laatste trein, dan wil je natuurlijk de mensen graag meenemen. Aan de andere kant vertelde ik op scholen hoe gevaarlijk het is om in een vertrekkende trein te springen. Ik wil die kinderen nog wel recht kunnen aankijken...”

13

14

15

in café ‘Stairway to Heaven’ in Utrecht

Boukhiar Hamdani Sectorhoofd ICT-Inkoop

‘Goedkoper?’ “...als NS’er heb ik op verjaardagfeestjes veel uit te leggen. Om de aanval te neutraliseren, zeg ik bij wijze van grap dat ik bij afdeling Vertragingen werk. Dat breekt het ijs. Als inkoper ICT hoef je vertragingen toch niet te verdedigen? Jawel. Reizigers zijn indirect ook onze klanten. Wij kopen software in voor de nieuwste reisinformatiesystemen en applicaties voor de bijstuurders die het treinverkeer bij verstoringen op de rit helpen. En de collega’s buiten zijn ook mijn collega’s. Reken maar dat als reizigers balen, zij nog vijf maal harder balen. Sorry Boukh, ik heb weinig met NS. Autorijden is voor mijn werk het handigst. Ik heb het laatst vergeleken. Ben met een treinkaartje 1e klas niet duurder uit, maar ook niet goedkoper. Als openbaar vervoer goedkoper wordt, schat ik in dat mensen die overstap wel gaan maken. Goed punt. We draaien ieder dubbeltje om. Maar kosten drukken mag niet ten koste van de kwaliteit en de beleving gaan. Als NS nieuwe stoptreinen koopt zonder toilet, zodat er meer zitplaatsen zijn en ook om de ritprijzen zo laag mogelijk te houden, is Nederland te klein. Jullie dilemma in een notendop. Nederland wil hoge kwaliteit en een goedkoop kaartje. En kwaliteit blijft belangrijk voor ons. NS heeft een geschiedenis van meer dan 170 jaar en wil ook de komende 170 jaar mensen naar huis brengen, ook op onrendabele trajecten. Met dat treinkaartje investeer je dus ook in de treinen van de toekomst...”

kostenbewust > pagina 18, 19 > pagina 76

Rolf Pot Oud-collega

16

17

‘Over NS gesproken…’ Als je het over NS hebt, praat je al snel over indrukwekkende cijfers en feiten. Miljoenen reizigers, miljarden kilometers die met de trein worden afgelegd, duizenden mobieltjes die mensen vergeten in de trein en de vele, vele kopjes koffie die klanten drinken op het station. En dan praten we nog niet eens over de miljoenen klantcontacten met NS Klantenservice elk jaar, de bijna 100.000 keer dat servicemedewerkers jaarlijks gehandicapten helpen in – en uitstappen of de miljoenen keren dat de website ns.nl wordt bezocht. NS brengt mensen verder. Elke dag weer.

OV-fiets Aantal OV-fietsen

Aantal verhuurlocaties

Kopjes koffie

Vervoerbewijs

Bij Servex retail vestigingen op stations

Totaal aantal vervoerbewijzen

Aantal abonnees

2010

Aantal vervoerbewijzen per kaartsoort in miljoenen

= 1 miljoen kopjes koffie

.

Nieuwe romances in de trein

Aantal keer verhuurd

in beeld

88 x 17,4 x

500

in Utrecht op een gemiddelde werkdag

Treinreizigers die reizen op saldo met OV-chipkaart

1,6 x

eind december 2010

Aantal NS klanten in 2010

Aantal NS klanten per werkdag

Inwoners Nederland waarvan NS klanten 1 figuur = 1 miljoen mensen, NS klanten in kleur

Reizigerskilometers NS in Nederland

Reizigerskilometers in andere landen

Aantal inwoners Nederland 2010

Gevonden voorwerpen in treinen en op stations Aantal gevonden voorwerpen

Top 10

1

3

5

4

Meest opmerkelijke voorwerp Compleet intacte scootmobiel

2

Omgerekende rondes rond de aarde

408.000 x 6

7 8

9 10

18

19

Klantoordeel Het is voor ons van groot belang hoe onze reizigers onze diensten ervaren. Dit wordt nu 10 jaar op dezelfde manier onafhankelijk gemeten. Zo houden wij een vinger aan de pols bij onze klanten. Bij het afsluiten van het eerste decennium van deze eeuw blikken wij terug op de afgelopen 10 jaar.

10 jaar

>7

Algemeen klantoordeel reizen per trein

in beeld


45

48

56

66

67

68

70

76

78

75

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Op tijd rijden

Reinheid treinen



44

44

48

53

55

54

54

53

55

53

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Informatie bij ontregelingen Reinheid stations



92,5% Gemeten punctualiteit 2010 (binnen 5 minutenmarge)

Sociale veiligheid % rapportcijfer 7 of hoger

64

63

66

69

71

74

76

77

78

78

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

40

39

43

2001

2002

2003

50 2004

52

53

55

56

58

58

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Jaarverslag Verslag van de raad van commissarissen

22

Verslag van de directie

26

Verslag van activiteiten

32

Duurzaam en betrokken

43

Resultaten van activiteiten

52

Corporate governance

66

Risicobeheersing

70

Financiën

74

Jaarrekening Geconsolideerde jaarrekening 2010

80

Vennootschappelijke jaarrekening 2010

140

Overig Overige gegevens

142

Segmentatieoverzicht

144

Vijf jaren NS

145

GRI-tabel

148

Index

156

Jaarverslag 2010

22

23

NS Jaarverslag 2010

Verslag van de Raad van Zowel in het begin als aan het einde van 2010 trokken de winterse omstandigheden een zware wissel op de operatie.

Commissarissen

De Raad van Commissarissen (de raad) heeft begin 2010

stadium ook met de aandeelhouder en de centrale

Afronding van het overleg zal naar verwachting in het

en einde 2010 met de directie en met bij de operatie

ondernemingsraad. In alle openheid zijn visies gedeeld.

eerste kwartaal van 2011 plaatsvinden.

betrokken managers indringend gesproken over oorzaken,

Partijen zijn het eens dat het voor de kwaliteit van de

gevolgen en verantwoordelijkheden. Gedurende het jaar

dienstverlening aan de reiziger van belang is een rol te

Aan de hand van kwartaalrapporten, halfjaarcijfers en

zijn de maatregelen om onder andere de treinen beter

spelen in de liberaliserende OV-markt in Europa.

jaarcijfers laat de raad zich informeren over de prestaties

in te richten op winterweer en de reisinformatiesituatie

Alhoewel is meegedaan aan het tenderproces met

van NS. Iedere reguliere vergadering informeert de directie

te verbeteren op de voet gevolgd. Met teleurstelling

betrekking tot Arriva Duitsland heeft NS na due diligence,

de raad over actuele issues op het gebied van de veiligheid,

heeft de raad geconstateerd dat de inspanningen in de

gezien de risico’s, besloten om geen bod uit te brengen.

zoals ongevallen en daarmee samenhangende onderzoeken. De veiligheidsrapportages omvatten tevens sociale

winter 2010/2011 nog niet voldoende vruchten hebben afgeworpen. Via tv-commercials werden positieve

Kritische succesfactor daarbij is continuïteit van de

winterverwachtingen gewekt. Deze bleken prematuur.

concessie voor het hoofdrailnet vanaf 2015.

Naar aanleiding van de winterproblematiek

Door de val van het kabinet begin 2010 is er een lange

De heer Niggebrugge, directeur financiën, neemt begin

zijn er kritische geluiden in de samenleving geweest over

periode van onzekerheid ontstaan over de toekomst van

2011 na tien jaar afscheid van NS. In deze periode zijn de

de wijze, waarop ProRail en NS hun taken uitvoeren.

de concessie van het hoofdrailnet. Vergeleken met andere

financiële beheersing en prestaties toegenomen.

vervoerbedrijven is NS een goede speler op de OV-markt

De raad heeft goed met de heer Niggebrugge samen-

De directie is met de raad in gesprek geweest over HSA.

in Europa. NS zou graag de concessie voor het hoofdrailnet

gewerkt en is hem veel dank verschuldigd. De raad heeft

De financiële resultaten zijn zorgelijk. De inkomsten zijn

opnieuw gegund krijgen gezien het belang voor de

de heer Robbe bereid gevonden de heer Niggebrugge

te laag om de in 2001 overeengekomen concessiefee te

werkgelegenheid en de kwaliteit van het spoorvervoer

op te volgen in zijn functie van directeur financiën.

kunnen opbrengen. Om de problemen het hoofd te bieden

in Nederland.

De heer Robbe heeft een solide financieel profiel en brede

wordt er enerzijds hard gewerkt aan het zo snel mogelijk goed uitvoeren van de operatie. Anderzijds worden gesprekken gevoerd met de overheid over onder andere op

Continuïteit concessie hoofdrailnet vanaf 2015 is kritische succesfactor

veiligheid en bedrijfsongevallen.

internationale ervaring en is 1 oktober 2010 in dienst van NS getreden. Per 1 januari 2011 heeft de heer Niggebrugge zijn portefeuille aan de heer Robbe overgedragen.

welke wijze de continuïteit van HSA gewaarborgd kan worden. De minister heeft eind januari 2011 de Tweede

Omdat invoering van OV-chipkaart en poortjes een

De raad heeft in 2010 14 maal vergaderd, waarvan

Kamer hierover geïnformeerd.

complex traject is met belangrijke risico’s, laat de raad zich

tweemaal (gedeeltelijk) telefonisch. De commissarissen

iedere vergadering informeren over de ontwikkelingen.

zijn, op enkele uitzonderingen na, bij alle vergaderingen

In 2010 zijn steeds meer reizigers gebruik gaan maken van

aanwezig geweest.

Visies zijn gedeeld over de (Europese) strategie

de OV-chipkaart. Om het frauderisico te beheersen dienen steeds nieuwe maatregelen genomen te worden.

De raad heeft twee permanente commissies: de auditcommissie en de remuneratie-, selectie- en

Raad en directie hebben in 2010 veelvuldig gesproken

benoemingscommissie.

over de verkoop van Strukton, waarbij de condities,

Al met al was 2010 een moeilijk jaar voor NS, waarin de

continuïteit van het bedrijf en de positie van de

complexiteit van de operatie en de omgeving, waarin

medewerkers belangrijke gespreksonderwerpen waren.

NS opereert, sterk tot uiting kwam. In financiële zin zijn

De auditcommissie bestond in 2010 uit de heer

De raad heeft in haar overwegingen ook meegenomen

de resultaten goed. De raad maakt zich zorgen over de

F.J.G.M. Cremers (voorzitter), mevrouw T.M. Lodder en

dat behoud van Strukton binnen het NS-concern de nodige

financiële situatie bij HSA.

de heer P. Rosenmöller. De commissie heeft drie keer vergaderd waarbij alle leden aanwezig waren.

managementaandacht zou vergen, terwijl de activiteiten van Strukton niet tot de kernactiviteiten van NS behoren.

Verder waren management development, de communi-

Belangrijkste onderwerpen waren de (half)jaarcijfers

Strukton is in de loop van het jaar verkocht aan

catiefunctie, informatie- en communicatietechnologie en

en het concernplan, audits, evaluatie van de externe

Oranjewoud. De verkoopopbrengsten zijn na aftrek

duurzaam ondernemen onderwerp van gesprek.

accountant, beheersing van grote risicovolle projecten,

van verplichtingen en kosten als extra dividend uitgekeerd

Diverse investeringsen desinvesteringsvoorstellen zijn aan

financiering, dividendbetaling, belastingvraagstukken

aan de overheid.

de raad voorgelegd. Voorts heeft in het verslagjaar

en de boekhoudkundige verwerking van de situatie bij

intensief overleg met de aandeelhouder plaatsgevonden

HSA en van de verkoop van Strukton. De onderwerpen

De raad en de directie hebben met elkaar van gedachten

over het beloningsbeleid. Belangrijke elementen daarin

zijn uitgebreid besproken ter voorbereiding van de

gewisseld over de (Europese) strategie en in een later

zijn: transparantie, terughoudendheid en klantgerichtheid.

raadsvergaderingen.

24

25

NS Jaarverslag 2010 / Verslag van de Raad van Commissarissen

De remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie,

W. Meijer

Mevrouw mr M.J. Oudeman mba

bestaande uit H. Zwarts (voorzitter), W. Meijer en

Voorzitter (1939) Nederlandse nationaliteit

(1958) Nederlandse nationaliteit

mevrouw M.J. Oudeman, is in 2010 tweemaal bijeen

Benoemd per 3 januari 2002 tot 2005,

Benoemd per 1 januari 2005 tot 2009,

herbenoemd tot 2009 en 2013

geweest. Alle leden waren aanwezig. Besproken zijn de variabele beloning, de targets, het beloningsbeleid

•

Voormalig voorzitter raad van beheer Rabobank Nederland BV

en de opvolging van de directeur financiën. De besluiten

•

Nevenfuncties: onder andere voorzitter raad van commissarissen

herbenoemd tot 2013 •

Lid Executive Committee AkzoNobel NV, verantwoordelijk voor HR & Organizational Development

van de raad (op voorstel van de remuneratiecommissie)

Novamedia en voorzitter raad van commissarissen van de

staan weergegeven bij het bezoldigingsbeleid van de

Landelijke Kamer van Koophandel

bestuur Stichting Comité voor het Concertgebouw

H. Zwarts

P. Rosenmöller

Vicevoorzitter (1940) Nederlandse nationaliteit


•

Nevenfuncties: lid raad van commissarissen van ABN AMRO en lid

directie op pagina 122 tot en met 124.

Vergeleken met andere vervoerbedrijven is NS een goede speler op de OV-markt in Europa

Benoemd per 1 juli 2002 tot 2003, •

Alle commissarissen zijn onafhankelijk, zoals bedoeld in de Nederlandse corporate governance code.

•

Tijdens de aandeelhoudersvergadering op 12 maart 2010 voor een laatste periode van vier jaar. In 2011 loopt volgens het rooster van aftreden de eerste termijn van de heer P. Rosenmöller af. Tijdens de komende

De Raad van Commissarissen

verzoek worden ingezien.

van commissarissen Fugro NV, lid raad van commissarissen bij SBM Offshore, lid raad van commissarissen bij Parcom Capital BV en onderzoeker, namens de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, naar het beleid en gang van zaken bij Fortis NV en bestuurslid van beschermingsstichtingen Philips en Heijmans Mevrouw T.M. Lodder (1948) Nederlandse nationaliteit

de externe accountant aanwezig. De jaarrekening gaat

Utrecht, 15 februari 2011

aandelen van een aantal Nederlandse bedrijven

raad van commissarissen Unibail-Rodamco SE, vice-voorzitter raad

directie, is door de raad besproken. Bij de bespreking was

op pagina 142 van dit verslag.

Een volledig overzicht van de nevenfuncties van de leden kan op

Luchthaven Schiphol, lid raad van commissarissen Vopak NV, lid

De jaarrekening over 2010, zoals deze is opgesteld door de

De winstbestemming, die de raad voorstelt, is opgenomen

sarissen Amsterdam Arena NV en bestuurslid administratiekantoren

Nevenfuncties: onder andere lid raad van commissarissen NV

voor zijn inbreng.

Financiën, om de directie en de raad decharge te verlenen.

Gezond Gewicht

Voormalig lid raad van bestuur en CFO van VNU NV

stukken. De raad is de heer Zwarts veel dank verschuldigd

wij onze enige aandeelhouder, het ministerie van

van commissarissen van CSU en voorzitter Stuurgroep Convenant

RON NV, voorzitter Dutch Trade Board, president-commissaris Raet

•

met grote inzet gebogen over de vaak complexe vraag-

en met 141 van dit verslag, vast te stellen. Tevens verzoeken

Nevenfuncties: onder andere voorzitter raad van commissarissen


sterk betrokken te zijn bij de onderneming. Hij heeft zich

voor de jaarrekening 2010, opgenomen op pagina 80 tot

van APG, lid van bestuur van het Nederlandse Rode Kruis, lid raad

•

opbouw na de roerige periode in 2001 steeds getoond

Wij stellen de algemene vergadering van aandeelhouders

Nevenfuncties: onder andere lid van de raad van commissarissen

van Koophandel Amsterdam

Benoemd per 1 juli 2002 tot 2006,

remuneratie- en selectie- en benoemingscommissie in de

vergezeld van het verslag van de NS directie.

•


worden voorgedragen voor herbenoeming.

heeft als vice-voorzitter van de raad en voorzitter van de

Programmamaker IKON

Voormalig ceo van Randstad NV en voormalig voorzitter Kamer

Dr F.J.G.M. Cremers

aandeelhoudersvergadering zal de heer Rosenmöller

2011 het uiterste jaar van aftreden bereikt. De heer Zwarts

•

Holding BV, president-commissaris B&A BV, lid raad van commis-

is de heer F.J.G.M. Cremers herbenoemd als commissaris

Volgens het rooster van aftreden heeft de heer H. Zwarts in

Benoemd per 1 juni 2007 tot 2011


Benoemd per 1 juni 2004 tot 2008, herbenoemd tot 2012 •

Voorzitter directie Het Muziektheater Amsterdam en zakelijk directeur De Nederlandse Opera

•

Nevenfuncties: onder andere lid raad van commissarissen F. van Lanschot Bankiers, lid raad van commissarissen van I Care Productions, lid raad van toezicht Universiteit Maastricht, lid algemeen bestuur Stichting Praemium Erasmianum en lid raad van toezicht VSB Fonds

26

27

NS Jaarverslag 2010

‘... een enerverend jaar’

Verslag van de directie Het reizigersvervoer is in 2010 licht gestegen. Onze klanten waren daarbij iets minder positief in hun

fronteerd met hevige sneeuwval. In tegenstelling tot vorig

grote groepen naar evenementen is de trein onmisbaar.

investering in de HSL-Zuid, maar vooral in het belang van

Soepele samenwerking met gemeenten, politie en justitie is

onze reizigers. De minister heeft eind januari 2011 de Tweede

daarbij van groot belang. De samenwerking met het gemeente-

Kamer hierover geïnformeerd. Per saldo is het rendement van

bestuur van Amsterdam is wat dit betreft een goed voorbeeld.

NS als geheel nog steeds te laag voor de continuïteit van NS

De spoorwegveiligheid is daarbij nooit in het geding

op lange termijn. Maar onze inspanningen ter verlaging van

geweest. Het aantal gemeten veiligheidsincidenten is in

de indirecte kosten werpen wel vruchten af. Belangrijke

2010 wederom iets verlaagd.

voorzieningen en afwaarderingen die in 2009 zijn getroffen, komen niet meer ten laste van het resultaat 2010.

jaar hebben wij onze klanten naar hun bestemming kunnen brengen. Maar het heeft op die momenten ontbroken aan goede reisinformatie en te veel van onze nieuwste treinstellen

In het verslagjaar is de samenwerking tussen NS en ProRail geïntensiveerd

Positief is dat wij in december een nieuwe CAO voor 27 maanden hebben afgesloten. Daarmee kunnen wij gezamenlijk blijven werken aan de continue verbetering van

raakten defect. Daarnaast verliep de omschakeling naar de alternatieve dienstregeling moeizaam. Dit was voor ons

Gelukkig is ook de improvisatiekracht van onze sector groot.

ons bedrijf. Bemoedigend is dat wij het tijdsgewricht mee

aanleiding om direct aanvullende maatregelen te treffen. Veel

De aswolk uit een vulkaan op IJsland maakte in april lucht-

hebben. Het reizigersvervoer per spoor en de ontwikkeling en

dank zijn wij verschuldigd aan onze medewerkers die onder

verkeer boven Europa een paar dagen nagenoeg onmogelijk.

exploitatie van stations vormen aantrekkelijke groeimarkten

moeilijke omstandigheden hun uiterste best hebben gedaan

Met extra internationale treinen brachten wij veel

met een grote maatschappelijke betekenis, zowel in binnen-

om onze klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn.

gedupeerde vliegreizigers alsnog naar hun bestemming.

als buitenland. Deze markten liberaliseren en geven ruimte

Dit leverde ons een stroom aan dankbare reacties op. Onder

aan nieuwe toetreders. In dit licht versterken onze directe

Kwetsbaarheid

meer van een medisch koerier met een bijzondere luchtvracht:

concurrenten Deutsche Bahn, SNCF en Veolia hun posities

positieve resultaten, maar ook met tegenvallers. Het aantal

Een goed samenspel met ProRail is belangrijk, want het

beenmerg, bestemd voor de operatie van een leukemie-

in het Europese veld. Een signaal is de overname in 2010

reizigerskilometers bij NS is met 0,3% licht gestegen. Helaas

extreem drukbereden spoor in Nederland is kwetsbaar.

patiënt in Glasgow. Via Thalys en Eurostar bereikte hij op tijd

van het ook in noordelijk Nederland actieve bus- en trein-

heeft het oordeel van onze reizigers over de dienstverlening

Eén incident kan verstrekkende gevolgen hebben.

zijn bestemming. Koningin Beatrix, prins Willem-Alexander

bedrijf Arriva door Deutsche Bahn. Ook belangrijk is de

zich niet op het niveau van 2009 kunnen handhaven. 75% van

Dat bleek bijvoorbeeld in november, toen een brand in de

en prinses Máxima konden op het allerlaatste moment per

fusie tussen Veolia en Transdev, dat onder meer eigenaar is

onze klanten geeft ons in 2010 het cijfer 7 of hoger, tegen

verkeersleidingspost van ProRail in Utrecht het hele trein-

koninklijk rijtuig naar Denemarken om de festiviteiten rond de

van Connexxion. Ook NS moet groeien, wil het in deze

78% in 2009, vooral door sneeuwperikelen in twee achter-

verkeer in midden-Nederland lamlegde. In juli raakte een

zeventigste verjaardag van koningin Margrethe bij te wonen.

consolidatieslag zelfstandig overeind blijven. Gelukkig kan

eenvolgende winters. Samen met ProRail en een onafhankelijk

eend bekneld tussen de zwenkarm van een rijdende trein,

Dat vergde enige improvisatie, want het rijtuig was daags

dit ook. Wij hebben sterke troeven in huis met onze opera-

onderzoeksbureau hebben wij in 2010 een diepgaand

die vervolgens over een lengte van vele kilometers de

tevoren door haar naar het Spoorwegmuseum gebracht

tionele kwaliteit en toonaangevende expertise.

onderzoek verricht naar de oorzaken van de langdurige

bovenleiding in de Schipholtunnel beschadigde.

voor een expositie over ‘koninklijk reizen’.

ontregeling in december 2009 en januari 2010. Op basis

Door herstelwerkzaamheden konden twee van de vier

hiervan hebben ProRail en NS een winterplan gemaakt en een

tunnelsporen maandenlang niet worden gebruikt.

oordeel over onze dienstverlening. Het bedrijfsresultaat is verbeterd. Wij kijken terug op een enerverend jaar. Een jaar met

Wij leveren onze klanten en opdrachtgevers al veel waar Van eind februari tot eind april werden onze klanten geplaagd

voor hun geld. Met de verdere uitbreiding, verbetering en

breed palet aan maatregelen getroffen, variërend van het

door schoonmaakstakingen op diverse stations en in de treinen

versnelling van onze dienstverlening creëerden wij in 2010

sneeuw- en vorstbestendiger maken van treinen en wissels tot

Op Koninginnedag veroorzaakten diverse reizigers, die ten

als gevolg van een conflict in de schoonmaakbranche.

nieuwe mogelijkheden. Met de introductie van het hoge-

het ontwikkelen van noodscenario’s in de logistieke

noorden van Amsterdam aan de noodrem trokken, overlast.

processen. Maar ook ten aanzien van verbetering van de

Toen reizigers ook nog over de sporen gingen lopen, dreigde

In het verslagjaar is de samenwerking met ProRail verder

Al met al is het perspectief voor onze onderneming positief.

reisinformatie en de opvang en begeleiding van onze klanten.

de zaak uit de hand te lopen. Mede dankzij het optreden van

geïntensiveerd. In oktober 2010 werd een gemeenschappelijk

Belangrijke voorwaarde is wel dat wij onze klanten ook in de

NS investeert hier in de periode tot 2012 € 50 miljoen in en

de lokale autoriteiten bleef de situatie beheerst. Tegelijkertijd

Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) in Utrecht

toekomst centraal blijven stellen, de prijs-kwaliteitverhouding

ProRail € 45 miljoen. Op zondag 10 oktober is een speciaal op

roept dit vragen op over de belastbaarheid van NS en de

geopend, waar meer dan 300 medewerkers van verschillende

blijven verbeteren en dit op een duurzame en betrokken

winterse omstandigheden toegesneden dienstregeling met

spoorsector. In situaties als deze worden de grenzen van onze

spoorbedrijven in volcontinubedrijf de afhandeling van

manier doen, met medewerkers die het verschil maken op basis

succes getest. In december 2010 werden wij opnieuw gecon-

mogelijkheden bereikt. Voor de veilige aan- en afvoer van

spoorincidenten coördineren. Zij zorgen ervoor dat reizigers

van passie en vakmanschap. In 2010 scherpten wij onze

en verladers minder hinder ondervinden van verstoringen.

strategie verder aan op onze ambitie een klantgedreven

snelheidsvervoer en de OV-chipkaart hebben wij bakens verzet.

nationale en Europese multimodale dienstverlener te zijn.

Perspectief Het bedrijfsresultaat is € 84 miljoen hoger dan dat in 2009. Een aantal van onze activiteiten kampte wel met een vermin-

Ook NS moet groeien, wil het in deze consolidatieslag zelfstandig overeind blijven

derde vraag. Verder staat het resultaat onder druk door de hoge concessievergoeding die HSA moet betalen voor het

Logischerwijs heeft de strategieverscherping geleid tot

gebruik van de HSL-Zuid in relatie tot de inkomsten. Dit vormt

een focus op onze kernactiviteiten. Zo hebben wij in 2010

een bedreiging voor de continuïteit van HSA. Momenteel

afscheid genomen van ons bedrijfsonderdeel Strukton Groep

wordt met Staat onder andere gesproken over mogelijke

dat een toonaangevende positie bekleedt in de markt voor

oplossingsrichtingen om de continuïteit van HSA veilig te

railinfrastructuur en bouw. Er was sprake van onvoldoende

stellen. Dat is niet alleen met het oog op de

synergie tussen de activiteiten van Strukton en de overige

28

29

NS Jaarverslag 2010 / Verslag van de directie

bedrijfsonderdelen. Door het samengaan met Oranjewoud NV

een softwareprogramma dat in geval van stremmingen

tijden van de trein, maar ook van het aansluitende stads- en

eigen formules, zoals Julia’s en Kiosk. In 2010 is op station

is er voor Strukton uitzicht op een gezonde toekomst met

binnen enkele minuten een nieuw dienstrooster berekent.

streekvervoer aan. Op de website is verder praktische infor-

Leiden een eerste vestiging geopend van Sissy-Boy Homeland

nieuwe groeimogelijkheden.

Zijn oplossingsmethoden sturen in een korte rekentijd het

matie te vinden over looproutes, fietsvoorzieningen,

en op Utrecht Centraal van Rituals. In navolging van het

personeelsplan bij. Wij zijn ervan overtuigd dat wij met meer

parkeren, taxi’s en huurauto’s.

succesvolle Try Out Festival in Leiden in 2009 hebben wij

Vooruitgang

van dit soort slimme, innovatieve ideeën de dienstverlening

OV-fiets is ook in 2010 weer spectaculair gegroeid. Het aantal

in september en oktober 2010 festivals onder die naam

In 2010 hebben wij gewerkt aan de verdere verbetering en

aan de reizigers nog verder kunnen verbeteren. Daarom gaan

vestigingen is uitgebreid (tot 226), evenals het aantal trans-

georganiseerd in Amersfoort, Groningen, Leiden en

uitbreiding van de dienstverlening. Met de introductie van

wij promovendi van Erasmus Universiteit in hun onderzoek

acties (met 25%). Klanten waarderen het reisgemak en het

Eindhoven. Tevens zijn in juni op 42 NS-stations stemlokalen

de OV-chipkaart zijn stappen voorwaarts gezet. Sinds dit jaar

hiernaar structureel ondersteunen. In 2010 tekenden wij

milieu is erbij gebaat: uit onderzoek van de Fietsersbond blijkt

ingericht waar reizigers en passanten hun stem konden

ontdekken ook abonnementshouders de voordelen van de

hiervoor een overeenkomst met het universiteitsbestuur.

dat in 15% van de gevallen de OV-fiets in plaats van een auto

uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen.

wordt gebruikt. De inzet van 400 OV-fietsen voor de Olym-

kaart. Na een succesvolle mediacampagne onder het motto ‘Gaat U ook om?’ noteerden wij in december de miljoenste

Verder nemen wij sinds 2010 deel aan het ITS lab, een

pische sporters in Vancouver was voorpaginanieuws in 2010.

Overheid

gebruiker. De aanloop- en gewenningsproblemen, onder

laboratorium voor informatica, technologie en science van

Met onze deelname in Qbuzz zijn wij een speler geworden in

2010 was ook in politiek opzicht een enerverend jaar. Wij zijn

meer bij ouderen en studenten, vragen extra zorg. Maar de

Bètapartners, een netwerk waarin scholen voor voortgezet

het busvervoer. Qbuzz is nu actief in de regio’s Rotterdam,

verheugd dat het nieuwe kabinet Rutte de € 4,5 miljard die

vraag naar de OV-chipkaart is boven verwachting. De intro-

en hoger onderwijs in de regio Noord-Holland samenwerken

Friesland, Groningen en Drenthe.

door het rijk beschikbaar is gesteld voor een kwaliteitssprong

ductie verloopt bij NS stapsgewijs, op basis van proeven,

met het bedrijfsleven. Doel is de interesse voor technische en

gezien de schaal en de complexiteit. De belangrijkste ‘hobbels’

bètavakken te stimuleren. Onze logistieke afdeling is nauw

Stadsportalen

superdividend € 1,4 miljard aan bijgedragen. Daarenboven

zijn weggenomen en ook de technische systemen werken

betrokken bij de formulering en uitwerking van praktijkop-

Ook stations hebben een belangrijke functie in de reis van

heeft NS ook de opbrengsten van de verkoop van Strukton

stabiel. Het gebruik van de kaart ligt voor op het geplande

drachten. NS wil ook haar reputatie als ‘groen’ en maatschap-

onze klanten van deur tot deur. Zij vormen het domein van

als een extra dividend (van € 155 miljoen) aan de overheid

schema. NS is overtuigd van de gemakken van elektronisch

pelijk betrokken bedrijf levendig houden en haar prestaties

NS Poort, dat zich focust op de ontwikkeling en exploitatie

uitgekeerd. Het regeerakkoord voorziet vanaf 2015 ook in

reizen met de OV-Chipkaart. Dat neemt niet weg dat de

op dit terrein verhogen. Vanaf 2010 zijn onze doelstellingen

van deze vervoersknooppunten en hun omgeving. Onze

extra infraheffingen en andere exploitatielasten tot meer

beveiliging blijvend moet worden getoetst en aangescherpt.

op het gebied van duurzaamheid verankerd in de planning

klanten willen het station ervaren als een prettige, veilige en

dan honderd miljoen euro per jaar. Dit zou NS moeten

NS werkt nauw samen met Translink Systems om maatregelen

& controlcyclus van de onderneming. Op het gebied van

comfortabele overstaplocatie. Goede voorzieningen zoals

opvangen door een grotere efficiëntie. Dat gaan wij

tegen fraude met de OV-chipkaart te treffen en nieuwe

transparantie rond de bedrijfsvoering zetten wij met dit

parkeren, fietsenstallingen, fietsverhuur en handige loop-

proberen te bereiken zonder nadelige gevolgen voor

fraudescenario’s te onderkennen.

jaarverslag een volgende stap. Het voldoet aan GRI-norm B.

routes, comfortabele wachtruimtes, mogelijk met horeca- en

onze klanten en medewerkers, maar dat is wel een

retailvoorzieningen, zijn daarvoor van belang. Wij werken

buitengewoon grote uitdaging.

in het spoor, onverkort wil handhaven. NS heeft daar via een

In 2010 hebben wij opnieuw een proef gehouden met

Onze investeringsinspanning van € 633 miljoen in 2010 is voor

voortdurend aan een aantrekkelijke en sociaal veilige

‘elke 10 minuten een trein,’ nu gedurende drie weken in

een belangrijk deel gericht op de uitbreiding en vernieuwing

omgeving, waarin ruimte is om te wonen, werken, leren en

Vooruitzichten

september. In de ochtend- en avondspits reden zes intercity’s

van onze treinen. In 2010 is ruim een kwart van onze intercity-

recreëren. Wij realiseren dit in nauwe samenwerking met

Gezien de onzekere situatie in de markt en het aarzelende

per uur op het traject Amsterdam-Eindhoven en zes sprinters

treinen voorzien van actuele reisinformatie en gratis internet.

ProRail, de betrokken gemeenten en andere partners. De

economische herstel verwachten wij voor 2011 een beperkte

per uur tussen Utrecht en Geldermalsen. Reizigers waarderen

Begin 2013 moet dit bij alle intercity’s op de grote doorgaande

grotere stations ontwikkelen zich tot dynamische stadspor-

reizigersgroei en zullen wij sterk op de kosten blijven letten.

de extra reismogelijkheden, maar ervaren ook de keerzijde

routes het geval zijn. Dit project is mede mogelijk door een

talen met ruimte voor verblijf en vermaak. De grootschalige

Geplande investeringen zullen worden voortgezet.

van tijdelijke veranderingen in hun reispatroon. Toch zijn

bijdrage van € 15 miljoen van het ministerie van Infrastructuur

vernieuwing van de zogenoemde Nieuwe Sleutelprojecten

Daarnaast is het van groot belang dat er een oplossing komt

dergelijke experimenten van wezenlijk belang. Doel is het

en Milieu.

(de stations Arnhem, Breda, Den Haag Centraal en Rotterdam

voor de zorgelijke financiële situatie van HSA. Verder is het

scherp krijgen van de condities die nodig zijn om elke tien

In 2010 zijn veel nieuwe sprinters afgeleverd. Daarmee is

Centraal) is nu in volle gang.

zeer wenselijk dat er zo spoedig mogelijk duidelijkheid is over

minuten een trein structureel en rendabel in te voeren, vooral

ons materieelpark voor de korte afstand vrijwel geheel

op drukke corridors. In dat opzicht heeft de proef veel

vernieuwd. Reizigers zijn lovend over het comfort van de

Door de economische situatie staan vastgoedontwikkelingen

lange termijn blijft het onze verwachting dat bij economisch

relevante informatie opgeleverd. Frequentieverhoging leidt

sprinters, maar de bedrijfszekerheid onder winterse

rondom stations onder druk. Maar stations blijven aantrek-

herstel de vraag naar onze dienstverlening weer zal opveren

uiteindelijk tot meer capaciteit op het spoor. Daarbij kunnen

omstandigheden schoot schromelijk tekort. Dat erkende onze

kelijke vestigingslocaties. In 2010 hebben wij met gemeenten

en dit zich zal vertalen in het resultaat.

onze klanten gerust op reis gaan zonder reisplanner of

leverancier ook. De nieuwe sprinters worden nog binnen de

afspraken gemaakt voor de bouw van een stadhuis bij station

spoorboekje te hoeven raadplegen.

garantie gerepareerd en tijdens de zomer verder verbeterd.

Beverwijk en de stedenbouwkundige vernieuwing rond


Ook met onze nieuwe dubbeldekkers ondervonden wij

de stations Amsterdam Centraal, Breda en Geldermalsen.

De Directie

Innovatie

problemen tijdens de winter. Samen met de fabrikant pakken

In Amsterdam gaat NS investeren in winkelen horeca-

Het Nederlandse spoorwegnet behoort tot de drukst bereden

wij dit nog voor de volgende winter aan.

faciliteiten in de IJ-hal onder het busstation en onder de

Ir A. Meerstadt MBA

de verlenging van de hoofdrailnetconcessie vanaf 2015. Op de

sporen. In Breda hebben wij in 2010 ons eerste vastgoed

Drs M. Niggebrugge

dagelijks ruim 1,1 miljoen klanten vervoeren, is een prestatie

Deur tot deur

(het Apollohotel aan het Stationsplein) opgeleverd.

Drs E.M. Robbe RA

van wereldklasse. Qua logistieke efficiëntie staan wij met

Onze klanten reizen graag comfortabel van deur tot deur.

De consumentenomzet op stations steeg in 2010 (met 4%).

Mevrouw Ir M.W.L. van Vroonhoven MBA

onze collega’s in Japan en Zwitserland in de topdrie; qua

Een hechte samenwerking met alle partners die in die reis een

Het succes van nieuwe formules is daarbij evident.

kostenefficiëntie staat NS op één. Die voorsprong willen

rol spelen, is dan ook van groot belang. Onze reisinformatie

Op stations bieden wij graag een zo groot mogelijke keuze

wij graag behouden. In 2010 promoveerde een student aan de

en onze website zijn essentieel voor het soepel ontsluiten van

aan winkelen horecagelegenheden via de vestiging van

Rotterdamse Erasmus Universiteit met onze medewerking op

alle mogelijkheden. Zo geeft onze reisplanner niet alleen de

sterke franchiseformules als HEMA, Starbucks en Unox en

netwerken van Europa. Hierop met bijna 5.000 treinen

30

31

NS Jaarverslag 2010 / Verslag van de directie

De kern van onze strategie Visie

NS levert met een groeiend aantal reizigers en aantrek-

Strategie

Mensen willen zich vrij kunnen bewegen. Vrij kunnen

kelijke stationsgebieden een steeds grotere bijdrage aan

Onze koers - dienstverlening voorop, kosten omlaag - heeft

bewegen hoort bij onze samenleving en is een rand-

de duurzame mobiliteitsoplossingen die de Nederlandse

in de afgelopen jaren sterk bijgedragen aan verbetering

voorwaarde voor een groeiende economie. Maar hoe

samenleving vraagt.

van de kwaliteit van onze activiteiten en de rentabiliteit van het bedrijf. Die koers blijft van kracht, ter versteviging van

houden we Nederland in beweging? Het wordt steeds drukker. De wegen zijn vol. Daarom zoeken we nieuwe,

Ook in andere Europese landen is de trein in opmars.

het fundament van de onderneming. Om te kunnen blijven

slimme alternatieven.

Op de middellange afstand en rond stedelijke

investeren in groei en kwaliteit is een rendement van

agglomeraties biedt de trein een snel en milieuvriendelijk

tenminste 7% na belasting noodzakelijk.

Deze vinden we in de juiste combinaties van eigen en

alternatief voor auto en vliegtuig. Ook Nederland

openbaar vervoer. Het gaat daarbij niet om de auto óf

profiteert hiervan, dankzij de aansluiting op het

de trein, maar juist om de combinatie van auto en trein.

Europese hogesnelheidsnet. Op Europees niveau

En om probleemloze aansluiting van trein, auto, bus, tram,

verwachten wij meer concurrentie. Het perspectief

metro en fiets op elkaar. Logische afstemming en integratie

is dat, mede door fusies en overnames, een klein

tot één ’beweging’, die antwoord biedt op de voortdurend

aantal slagvaardige multimodale dienst verleners de

Bij elke beslissing die NS neemt, is de te verwachten impact

groeiende vraag naar snelle, efficiënte en duurzame

Europese vervoermarkt zal domineren.

voor de klant expliciet het uitgangspunt. Voor onze klanten

vervoermogelijkheden. Daarbij horen stations op

In de Nederlandse markt is deze concentratie al

vormt veiligheid een essentieel onderdeel van een goede

strategische locaties, die het leven makkelijker maken:

zichtbaar door de recente overname van Arriva door

dienstverlening. Veilig werken is randvoorwaarde voor

schone en veilige stations waar je eenvoudig overstapt

Deutsche Bahn en de fusie tussen de Franse bedrijven

alles wat NS-medewerkers doen. Door excellente dienst-

en snel nog even koffie met een krantje koopt. Of zelfs

Veolia en Transdev (holding van onder andere

verlening willen wij meer klanten aan ons binden en het

je dagelijkse boodschappen doet.

Connexxion), die in Nederland regionale treinen

belang van de trein als vervoermiddel in de samenleving

Op de drukke trajecten komen er ook meer en snellere

bus concessies exploiteren.

stimuleren. Het op de juiste manier inspelen op klant-

Vanuit de thuismarkt slaat NS de vleugels verder uit

treinen, die volgens vaste schema’s rijden.

wensen en -behoeften in logistiek complexe situaties

Een eigentijdse informatievoorziening is de spil in dit

Missie en ambitie

is de kernkwaliteit van NS. Met deze kwaliteit als basis

gecombineerde reizen van deur tot deur. De reiziger kan

NS heeft als missie telkens meer reizigers, veilig, op tijd

realiseren wij onze ambitie.

via zijn telefoon, laptop of iPad op elk tijdstip en op elke

en comfortabel te vervoeren via aantrekkelijke stations.

locatie reisinformatie opvragen. Het systeem signaleert

Het uitgangspunt voor NS is de reis van de klant.

Met onze publieke rol als basis willen wij de concessie

files en vertragingen, biedt alternatieven en past routes NS heeft als ambitie om een klantgedreven, multimodale,

uitvoeren. Wij streven ernaar deze gegund te krijgen door

mobiel en bestemmingen bereikbaar houdt.

nationale en Europese dienstverlener te zijn.

de Nederlandse samenleving. Vanuit onze thuismarkt slaan wij onze vleugels verder uit in Europa. Expansie is een must om ook op langere termijn succesvol te zijn. Vanaf 2010 is het internationaal reizigers-

Groei en winstgevendheid in Europees perspectief

vervoer per spoor vrijgegeven. Om in die liberaliserende Europese markt een rol van betekenis te kunnen blijven

15

zowel groei als winstgevendheid

Xas Omzetgroei periode 2004 - 2009 (%) Yas Operationeel resultaat 2009 (EBIT als % van de omzet)

13

11

omvang van de omzet van ieder

9

bedrijf weer, de kleur of het

Stagecoach DSB

SBB

7

een traditionele spoorweg maatschappij is of een private

Deutsche Bahn

5

traditionele speler de private partij Arriva overgenomen en zijn

energie-efficiency met 2% én als duurzame werkgever. Wij willen tot de aantrekkelijkste werkgevers van Nederland blijven behoren en ook in dat opzicht duurzaam opereren.

Arriva

NSB

Strategische thema’s

Go-Ahead

NS Veolia

3

Om de strategie duidelijk en krachtig te focussen, richten wij Trenitalia

In 2010 heeft Deutsche Bahn als

0

10

-1

Transdev en Veolia gefuseerd. -3

intern. Deze thema’s worden uitgewerkt in de bedrijfsonder-

SNCF

0

-10

onze aandacht op zes strategische thema’s, zowel extern als

Transdev

1 X-as

van onze strategie. vervoerder met een jaarlijkse verbetering van onze

FirstGroup SJ

National Express

speler (respectievelijk grijs en rood; NS ter onderscheiding geel).

spelen, is groei in het buitenland een essentieel onderdeel NS blijft op kop lopen in duurzame mobiliteit; als duurzame

van NS in Europees perspectief. De grootte van de bol geeft de

Y-as

20

30

Ambitiegedreven thema’s De klant is koning Zonder klanten zijn wij nergens. Hun tevredenheid bepaalt ons succes. Vriendelijk en gastvrij komen wij tegemoet aan hun wensen. Wij denken van deur tot deur De trein is een deel van de reis van de klant. Daarom maken wij ook de reis naar, op en van het station gemakkelijk en comfortabel. Europa is ons werkterrein Door internationaal te werken, leren wij van Europa en versterken en verbeteren wij onze positie in eigen land.

Succes factoren Het verschil maken we samen NS, dat ben jij met jouw vakmanschap. En ieder van ons maakt het verschil. Met passie voor de reiziger maken wij samen NS.

voor het Nederlandse hoofdrailnet ook vanaf 2015 blijven

aan. Resultaat: een soepele mobiliteit, die Nederland

Nevenstaande figuur plaatst

Strategische thema’s

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

210 220

230

delen en de synergie wordt door de groepsraad bewaakt:

Wij zijn zuinig op onze omgeving Wij maken werk van duurzaam reizen. Een zorgvuldige omgang met energie en ons milieu betekent winst voor iedereen. Wij zijn kostenbewust De reiziger wil waar voor zijn geld. Door kostenbewust te werken, blijft er een toekomst voor NS.

32

33

NS Jaarverslag 2010


Veel mensen raadplegen hun mobiel voor laatste reisinformatie

Door het extreme winterweer stond de kwaliteit van de dienstverlening in 2010 onder druk. Stappen voorwaarts zetten wij met de ingebruikname

een 7 of meer (2009: 56%). Voor 2011 en verder streeft NS

Informatie verstrekken en service verlenen

ernaar dat minimaal 53% van haar klanten een 7 of hoger

Het jaar 2010 heeft voor een belangrijk deel in het teken

geeft voor ‘op tijd rijden’.

gestaan van het verbeteren van de reisinformatie aan onze klanten bij ernstige verstoringen. Dit mede in reactie

van de OV-chipkaart en diverse stationsontwikkelingen.

op veel klachten over de reisinformatie in de eerste

Klantoordeel op tijd rijden

(strenge winter)maanden van 2010.


Focus op de klant

moet instemmen met dit plan, dat NS jaarlijks opstelt. Alle doelen in het plan zijn vertaald in een minimaal

onze prestaties met een 7 of hoger. In 2009 lag dat

te behalen output. Deze worden in de regel uitgedrukt

percentage op 78%. De extreme winterse omstandigheden

in het percentage klanten dat een 7 of hoger geeft voor

in het eerste kwartaal van 2010 en in de maand december

een bepaald kwaliteitsaspect. In sommige gevallen gaat

droegen in negatief opzicht bij aan het vertrouwen.

het om een zogenoemde procesindicator, bijvoorbeeld

Na het eerste kwartaal toonden onze klanten wel weer

het percentage treinen dat op tijd rijdt.

2009 lag niet meer binnen bereik.

een 7 of hoger. Dit is gelijk aan ons doel van 55% voor 2010, 56%

maar iets lager dan in 2009 (56%). Dit komt met name door

55% 52%

de zeer gebrekkige informatie bij grote ontregelingen, zoals bijvoorbeeld in de laatste decembermaand.

50%

De inhoud van de reisinformatie is verruimd

45%

2009 totaal

Algemeen oordeel

2010 1e kwartaal

2010 2e kwartaal

2010 3e kwartaal

2010 4e kwartaal

2010 totaal

Nieuw zijn de centrale reisinformant en de landelijke % per kwartaal % gemiddeld per jaar


Het percentage tevreden klanten daalde van 78% naar 75%

verstrekte informatie bij ontregelingen: 55% gaf hiervoor

60%

Vervoerplan. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu

Driekwart van de NS-klanten (75%) beoordeelde in 2010

een snel stijgende tevredenheid, maar het niveau van

Een meerderheid van onze klanten is tevreden over de

regisseur reisinformatie. De centrale reisinformant is een NS-medewerker die bij een landelijke verstoring zorgt voor

80%

de tijdige en juiste reisinformatie. De landelijke regierol

78%

Ook het percentage treinen op het hoofdrailnet dat in

wordt door NS- en ProRail-medewerkers samen vervuld.

2010 binnen de internationaal gehanteerde vijfminuten-

De regie zorgt voor consistentie in de reisinformatie-

marge op tijd kwam, was met 92,5% iets lager dan

boodschappen via diverse kanalen en bevordert de

2009 (92,8%).

samenwerking tussen ProRail, NS en de andere vervoerders.

Ook op basis van de drieminutennorm is sprake van een

Deze functies zijn op proef geïntroduceerd en zullen in de

lichte daling van de punctualiteit van 86,6 % naar 86,5%.

loop van 2011 worden geëvalueerd.

over de dienstverlening van NS. Zij beoordelen onze

In 2010 is het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR)

De inhoud van de reisinformatie bij verstoringen is samen

dienstverlening ook verschillend.

in gebruik genomen. Hierin monitoren ProRail en NS

met ProRail verruimd. In alle berichten wordt melding

gezamenlijk de landelijke treindienst.

gemaakt van oorzaak, prognose en advies.

75%

75%

70%

Wij onderscheiden vier klantgroepen die elk een eigen reispatroon kennen en eigen verwachtingen koesteren

Van onze 9 miljoen klanten vormt het zakelijk segment een kleine maar groeiende klantengroep. Van deze groep beoordeelt 78% onze dienstverlening met een 7 of hoger.

65%

2009 totaal

2010 1e kwartaal

2010 2e kwartaal

2010 3e kwartaal

2010 4e kwartaal

2010 totaal

% per kwartaal % gemiddeld per jaar

De sociaalrecreatieve klantengroep (segment van ongeveer

NS heeft hiernaast de organisatie voor bijsturing van de treindienst bij ontregelingen gestroomlijnd in vijf regionale

Op onze website worden de actuele werkzaamheden en

besturingscentra die samen met het OCCR de landelijke

eventuele verstoringen getoond, ook grafisch op de

bijsturing verzorgen.

actuele spoorkaart van Nederland. Naast de actuele

6,4 miljoen klanten) waardeert onze dienstverlening ook

Op tijd rijden

beter dan gemiddeld (79%). Beide klantgroepen reizen vaker

Het percentage van onze klanten dat de punctualiteit

in het dal. Het woonwerksegment bestaat uit ongeveer

waardeert met een 7 of hoger vertoont al jaren een

Het percentage gereden treinen was in 2010 met

bij eventuele verstoringen. Verder geeft onze website nu

870.000 klanten. Zij gebruiken de trein zeer frequent en

stijgende lijn: van 23% in 2002 via 40% in 2006/2007 naar

97,8% iets lager dan in 2009 (98,0%). De meeste uitval

ook reisadviezen van deur tot deur zonder treintraject.

tellen zwaar mee in het totale cijfer. Vooral deze groep

meer dan vijftig procent in de laatste jaren. In 2010 is sprake

van treinen vond plaats tijdens de winterperiode door

Steeds meer bedrijven en organistoren van evenementen

beoordeelt de dienstverlening in 2010 lager dan vorig jaar.

van een terugval. In de maanden januari en februari hadden

sneeuw en ijs, door de kapotte bovenleiding bij

maken gebruik van de mogelijkheid om NS-reisinformatie

Het percentage tevreden klanten daalde van 77% naar 73%.

wij te kampen met materieeltekort vanwege het winterweer.

Schiphol in juli 2010 en tijdens de herfst in november.

op hun eigen website te tonen.

Van de scholieren en studenten is 71% tevreden.

Vanaf maart kwam de dienstregeling 2010 goed op gang en

De doelstellingen blijven onveranderd: 93% van de

vertrektijden staan sinds dit jaar ook de omreisadviezen

sneuvelden diverse punctualiteitrecords. In het laatste

treinen moet in 2011 op tijd rijden volgens de vijf-

Veel mensen raadplegen hun mobiele telefoon voor de

De doelstellingen voor kwaliteit en groei op het

kwartaal verminderden de prestaties weer. In 2010 beoor-

minutennorm. Bovendien moet 98,5% van de treinen

laatste reisinformatie. In 2010 is de Reisplanner Xtra voor

Nederlandse hoofdrailnet (HRN) zijn opgenomen in het

deelde nog altijd 52% van onze klanten de punctualiteit met

daadwerkelijk hebben gereden.

iPhone en androïde telefoons uitgebracht. Daarmee kunnen

34

35

NS Jaarverslag 2010 / Verslag van activiteiten

de meeste mobiele telefoons deze applicatie gebruiken.

dubbeldekkers. Uiteindelijk worden 365 treinstellen voorzien

NS Veiligheidscentrale

De komende jaren worden steeds meer stations op het

De Reisplanner Xtra biedt de mogelijkheid om de reis te

van deze schermen. Op de beeldschermen in de trein zijn

De NS Veiligheidscentrale coördineert de inzet van de

systeem aangesloten. In de toekomst zijn bijvoorbeeld ook

laten monitoren, favoriete reizen op te slaan en een actueel

actuele aankomst- en overstapinformatie, inclusief actuele

service- en veiligheidsteams en beveiligers, roept waar

opstelterreinen en situaties in treinen te volgen.

‘van deur tot deur’-advies te krijgen.

vertrek- en aankomsttijden, te zien.

nodig de hulp in van overheidshulpdiensten en ondersteunt

Klantoordeel informatie bij ontregelingen

In 2010 installeerde NS in honderd intercityrijtuigen reisinformatieschermen

% rapportcijfer 7 of hoger 56%

55%

55%

de eerstelijnsmedewerkers met informatie. Het totaal

Toegangspoortjes OV-chipkaart

aantal meldingen bij de Veiligheidscentrale is gestegen

De servicecentrale heeft het afgelopen jaar de nodige

van 46.213 in 2009 naar 53.312 in 2010.

ondersteuning geboden bij proeven om poortjes op

Soorten agressie en geweldsmeldigen in 2010:

stations op afstand te kunnen openen en sluiten. 20% van de transfercapaciteit kan op deze manier worden beveiligd. Op de Flevolijn wordt de nachtafsluiting van stations al met

50%

264

De ontwikkelingen op het gebied van actuele en dus dynamische reisinformatie zijn mede aanleiding geweest om

45%

gesloten poortjes georganiseerd. Steeds vaker worden tijdens evenementen en/of verstoringen diensten vanuit

493

de Veiligheidscentrale ingeroosterd om actief toezicht te

het spoorboekje in 2010 niet meer in gedrukte vorm uit te geven. Wel wordt op internet de mogelijkheid geboden om

40%

170

een digitaal spoorboekje te downloaden. Klanten die niet over internet beschikken, kunnen dit spoorboekje in 2009 totaal

2010 1e kwartaal

2010 2e kwartaal

2010 3e kwartaal

2010 4e kwartaal

2010 totaal

geprinte vorm bij ons opvragen.

149 70

Bijdragen aan de sociale veiligheid


132

Onze klanten voelen zich in de trein en op het station veilig. 78% van de reizigers waardeert de veiligheidsbeleving met

150

Vechtpartijen Lichamelijk geweld medewerkers Bedreiging medewerkers met geweld

houden op de transfercapaciteit bij de poortjes.

NS streeft naar een continue verbetering van de veiligheidsprestaties Spoorwegveiligheid De trein is een van de veiligste vervoermiddelen. NS doet er alles aan om dit zo te houden en waar mogelijk te

Klantgerichtheid NS-medewerkers

een 7 of hoger. In 2009 en 2008 lag die waardering op

Lichamelijk geweld reizigers

verbeteren. In 2010 is het aantal roodseinpassages gedaald


ongeveer ditzelfde niveau. Het betreft een gemiddeld

Bedreiging reizigers met geweld

van 248 in 2009 naar 205 in 2010. Dit is mede te danken

cijfer over de gehele dag. In het Vervoerplan 2011 is als

Belediging/provocatie/verbale agressie tegen reizigers

aan de invoering van een verbeterde versie van het trein

doelstelling opgenomen dat minimaal 78% van de klanten

Belediging/provocatie/verbale agressie tegen medewerkers

beïnvloedingsysteem ATB. Gelukkig hebben zich ook in

65% 63%

62%

60%

55%

50%

de sociale veiligheid met een 7 of hoger waardeert.

2010 geen dodelijke ongevallen voorgedaan, wel zijn

Speciale service- en veiligheidsteams leveren direct onder-

Deze stijging betekent niet per se meer incidenten, maar

in 2010 enkele reizigers en medewerkers gewond geraakt

steuning aan medewerkers die betrokken zijn bij incidenten

laat zien dat de Veiligheidscentrale steeds gemakkelijker

bij botsingen en ontsporingen. Enkele reizigers liepen ook

met reizigers. Leden van deze teams zijn allen bijzonder

wordt gevonden. Ook zaken als graffiti en hulpverlening

een verwonding of letsel op bij het in of uit de trein stappen.

opsporingsambtenaar. Zij hebben een geweldsbevoegdheid

aan of vragen om informatie van reizigers zijn onderdeel

NS vindt iedere reiziger en medewerker die gewond raakt er

(BOA GB), zijn uitgerust met handboeien en hebben de

van het aantal meldingen.

één te veel en streeft naar een continue verbetering van de

bevoegdheid tot identiteitsfouillering. Sinds begin 2009 totaal

2010 1e kwartaal

2010 2e kwartaal

2010 3e kwartaal

2010 4e kwartaal

2010 totaal


veiligheidsprestaties. De ultieme ambitie is 0 ongevallen. In

2010 zijn ook drie landelijk inzetbare teams beschikbaar

Bijna drie procent van de meldingen bij de Veiligheidscen-

2010 is daarom een masterplan safety 2011 2015 opgesteld.

voor speciale gebeurtenissen.

trale betreft agressie en geweld (idem als in 2009).

Alle ongevallen zijn, met betrokkenheid van de Inspectie van Verkeer en Waterstaat, onderzocht en in alle gevallen zijn

Klantoordeel sociale veiligheid

Samenwerking met spoorwegpolitie


Ook in 2010 is goed samengewerkt met de spoorwegpolitie,

adequate maatregelen genomen om herhaling te voorkomen.

zowel bij (internationale) voetbalwedstrijden, als bij nationale

Arbeidsomstandigheden

en regionale evenementen zoals de huldiging van het

In 2010 is 0,25% van het ziekteverzuim veroorzaakt door een

Nederlands elftal en SAIL. Op enkele incidenten na zijn de

bedrijfsongeval (2009: 0,05%). Het totaalaantal ongevallen

grote evenementen in 2010 voor NS vlekkeloos verlopen.

met verzuim was in 2010: 220 (2009: 123). Berekend per

Samen met de spoorwegpolitie worden ook regelmatig

miljoen gewerkte uren resulteert dit in een Lost Time

(controle)acties gehouden en is NS de pilot ‘spuugincidenten’

Injuryrate van 6,5 (2009: 3,8). Wij vinden dit te hoog. Het

gestart. De samenwerking met de diverse regiopolitiekorpsen

veiligheidsbeleid van NS richt zich op een continue vermin-

is incidenteler van aard. Daardoor raakt het treinverkeer soms

dering van het aantal arbeidsongevallen en het aantal

In november is een nieuwe balieplanner in gebruik genomen

onnodig lang vertraagd. Dit verdient verdere aandacht.

dagen ziekteverzuim als gevolg van ongevallen. Deze

waarmee de klant ook aan de balie een actueel reisadvies

In 2010 zijn op en rond de zeven grootste stations extra

vermindering is in 2010 niet gerealiseerd. In de loop van 2010

camera’s geplaatst en zijn bestaande systemen vervangen.

zijn wel verschillende verbeteringen in het melden registra-

Door digitalisering van de camerasystemen is het uitwisselen

tieproces gerealiseerd. Dit verklaart een deel van de stijging.

van beelden tussen NS, politie en ProRail vereenvoudigd.

Het aantal verzuimdagen dat met de bedrijfsongevallen is

Op een groot aantal stations in het zuiden van het land en in Alkmaar en omgeving hangen nu digitale reisinformatie-

80%

meer stations.

78%

78%

schermen op de perrons en in de stationshal. In 2011 volgen 75%

Op drie stations (Amsterdam Centraal, Amsterdam Amstel en Amsterdam Bijlmer Arena) loopt een proef waarbij

70%

camerabeelden worden ingezet voor een betere timing van de omroepberichten. De proef wordt in 2011 geëvalueerd.

kan krijgen voor de beste eerstvolgende verbinding. In 2010 installeerden wij in honderd intercityrijtuigen reisinformatieschermen. In 2011 komen die ook in de

65%

2009 totaal

2010 1 kwartaal


e

2010 2 kwartaal e

2010 3 kwartaal e

2010 4 kwartaal e

2010 totaal

36

37


‘Doe het station je afval niet cadeau’ gemoeid, is gedaald van 4.798 ultimo 2009 naar 3.975 ultimo

Zorgen voor schone treinen en stations

meldingen van dringend noodzakelijke reiniging sneller

wheels auto’s reserveren. De auto is met hun kaart eenvoudig

2010. Dit houdt verband met de afgenomen ernst van de

In 2010 zijn de doelstellingen van schone treinen en stations

op te lossen.

toegankelijk. De afrekening volgt achteraf.

ongevallen.

niet gehaald als gevolg van tegenvallende prestaties in de

•

Ook worden de treeplanken van treinen zo goed mogelijk

eerste helft van het jaar. Voor de reinheid van de treinen en

ijs- en sneeuwvrij gemaakt en krijgen de vloeren speciale

40% van de treinreizigers komt per fiets naar het station.

Voldoende vervoerscapaciteit creëren

stations geeft 55% van de reiziger ons hiervoor nu een 7 of

aandacht.

Goede stallingfaciliteiten zijn daarom essentieel. In 2010

De norm voor klanttevredenheid over voldoende plek in

hoger (2009: 57%).

de treinen tijdens de spits hebben wij niet gehaald: 69%

Dit komt door invloeden van winterweer van januari tot en

In het Vervoerplan 2011 staat als doelstelling dat minimaal

zijn er nu ruim 340.000 stallingplaatsen voor klanten

van de reizigers geeft hiervoor het cijfer 7 of hoger (2009:

met maart in combinatie met landelijke stakingsacties vanuit

55% van onze klanten de reinheid van treinen en stations

beschikbaar, waarvan 115.000 bewaakt.

71%). Over de hele dag genomen beoordeelt 76% van de

de schoonmaakbranche van januari tot en met april. Vooral

met een 7 of hoger waardeert.

NS Fiets, onderdeel van NS Poort, vervult hierbij een

reizigers dan de beschikbare capaciteit met een cijfer 7 of

station Amsterdam Centraal vervuilde. NS-medewerkers

belangrijke rol.

hoger. Dit is een procentpunt minder dan in 2009 (77%).

maakten zelf schoon om de ergste vervuiling tegen te gaan.

ProRail heeft met betrokken overheden en NS afspraken

is het aantal plaatsen met 50.000 toegenomen. In totaal

In 2010 nam NS samen met ProRail en andere OV-bedrijven

Ontwikkeling van de dienstverlening

gemaakt over de verdere verbetering en uitbreiding van de

Vernieuwing

deel aan de ‘Week van Nederland Schoon’ om duidelijk

In 2010 is het NS treinenpark verder ’verjongd’. Het afgelopen

te maken dat zwerfafval niet in het openbaar vervoer

In dit hoofdstuk belichten wij thema’s die erop gericht zijn

stallingplaatsen noopt tot extra maatregelen. In samen-

jaar zijn 84 nieuwe sprinters (met in totaal 414 bakken) van

thuishoort. Onder het motto ‘Doe het station je afval niet

de dienstverlening in Nederland en op het Nederlandse

werking met NS, ProRail, het ministerie van Infrastructuur

het type Sprinter Light Train (SLT) in dienst gesteld. Veel van

cadeau’ vroegen wij onze reizigers om hun afval in de

hoofdrailnet uit te breiden.

& Milieu en de Stedenbaanregio is door Bureau Berenschot

de oudste stoptreinen (Mat 64) en dubbeldekkers (DDM-1)

afvalbakken te werpen.

zijn terzijde gesteld omdat ze het einde van hun technische

fietsenstallingen bij stations. De enorme behoefte aan extra

een advies uitgebracht voor een landelijke aanpak van

levensduur hebben bereikt. De nieuwe sprinter is toege-

Klantoordeel reinheid treinen en stations

sneden op vervoer over relatief korte afstanden.


Reizen van deur tot deur

de knelpunten. Dit advies wordt in 2011 besproken met

Wij willen onze klanten ook in de reis van en naar het

de Tweede Kamer en het Nationaal Mobiliteitsberaad

station goed van dienst zijn, zowel met de juiste reis-

en moet leiden tot een ‘toekomstvaste’ aanpak van

informatie als met goede parkeer- en fietsfaciliteiten.

exploitatie en beheer. De gemeente Utrecht heeft eind

60%

Modernisering is in volle gang. In april 2010 is het laatste gemoderniseerde

2010 opdracht gegeven om samen met ProRail en NS 57%

De modernisering van intercitytreinen van het type Koploper

55%

55%

50%

reis thuis plannen. In één oogopslag zijn alle aansluitingen

Utrecht Centraal uit te werken.

en looproutes rond stations zichtbaar. Dit maatwerk vergemakkelijkt de keuze voor een OV-reis. Reisinformatie

2010 zijn 24 van de 50 stellen gemoderniseerd. In 2011 zullen de resterende stellen afgeleverd worden. Ook is besloten om

een aanpak voor de 22.000 nieuwe stallingplekken bij

op bus, tram, metro, andere vervoerketenvoorzieningen

treinstel van het type ICM-III afgeleverd. Momenteel krijgen de ICM vierwagenstellen een moderniseringsbeurt en eind

Via de NS-website en via OV-reisinformatie kan iedereen zijn

45%

van het stads- en streekvervoer is in de NS-reisplanner op

40% van de treinreizigers komt per fiets naar het station

onze website geïntegreerd.

240 bestaande dubbeldeks- en motorrijtuigen van het type DDAR te moderniseren. De rijtuigen worden in de periode van

2009 totaal

eind 2011 tot medio 2013 gereviseerd.

2010 1e kwartaal

2010 2e kwartaal

2010 3e kwartaal

2010 4e kwartaal

2010 totaal

OV-fiets heeft fietsverhuur als hoofdactiviteit en heeft zich Onze servicemedewerkers in de mobiele informatiestands

ontwikkeld tot dé flexibele huurfiets van Nederland. OV-fiets

op de stations geven graag informatie over treinen, bussen,

is in aantallen ritten met 25% gegroeid in 2010. De groei vond

trams en metro. Buschauffeurs die in Rotterdam en de drie

zowel op de zakelijke als op de consumentenmarkt plaats.

noordelijke provincies werken voor onze deelneming Qbuzz,

Op station Den Bosch is een OV-fiets kaartautomaat geïntro-

NedTrain is verantwoordelijk voor schone treinen en heeft

verstrekken ook treininformatie. Op zeven stations in Noord-

duceerd. Bij die automaat kun je direct abonnee worden, het

Klantoordeel zitplaatscapaciteit in de spits

diverse acties in gang gezet om de kwaliteit naar een

Holland en op station Almere is informatie over treinen op

abonnement afrekenen en een OV-fiets meenemen.


hoger niveau te tillen. Ondanks de inspanningen waren

borden bij busstations te vinden. Het voornemen is om in de

de beoordelingen tot en met mei te laag. Vanaf juni nemen

komende jaren zulke borden op nog eens vijftig grote stations

In samenwerking met Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV)

de prestaties toe en liggen deze op het gewenste niveau.

te plaatsen. ProRail heeft in 2010 toegezegd om de aanleg,

is NS en een aantal taxiondernemers gestart met een proef

Dit is te danken aan de volgende acties:

NS Reizigers verhuurt 38 intercityrijtuigen aan NS Hispeed, dat


daarmee een uitgebreide dienstregeling kan bieden op de HSL-Zuid.

75%

70%

71%

69%

•

65%

60%

2009 totaal

2010 1 kwartaal


e

2010 2 kwartaal e

2010 3 kwartaal e

2010 4 kwartaal e

2010 totaal

•

het beheer en het onderhoud ervan uit te voeren op alle

met de NS Zonetaxi op vijf stations. Reizigers die met de

Door samen met de schoonmaakpartners te werken aan een

stations waar de financiering hiervoor door de samenwer-

trein op het station aankomen kunnen vanaf 9 uur tegen

nieuw reinigingsprogramma, mede op grond van wensen

kende partijen is geregeld. Voor de Stedenbaanstations

een speciaal zonetarief een taxi nemen voor het laatste

van de klant, is een verbetering van de kwaliteit

(stations in de zuidelijke Randstad) is de financiering al rond.

(lokale) deel van hun reis. Op basis van de evaluatie en

waarneembaar. Verwacht wordt dat dit nieuwe reinigings-

NS biedt korting op parkeertarieven in stationsomgevingen;

resultaten van de proef zullen NS en KNV de vervolgstappen

programma in 2011 een positieve bijdrage zal leveren aan

het gebruik van betaalde parkeerplaatsen bij stations is in

bepalen, waaronder de mogelijkheden voor landelijke

de klanttevredenheidcijfers.

2010 toegenomen. Tegelijk is de capaciteit van onbetaalde

introductie in 2011.

Urgente reiniging heeft in de tweede helft van 2010 meer

P+R locaties verder uitgebreid.

Wij willen steeds meer diensten voor ketenmobiliteit op de OV-chipkaart aanbieden. Op acht P+R terreinen kunnen

aandacht gekregen. Zo zijn de tijden waarop die reiniging plaatsvindt op een aantal locaties aangepast. Ook wordt

De samenwerking met Greenwheels is verder versterkt.

NS-abonnementkaarthouders hun parkeerkorting nu direct

onderzocht welke proceswijzigingen nodig zijn om

NS-Business Cardhouders kunnen nu een van de 400 Green-

verrekend krijgen met hun NS OV-chipkaart. In de komende

38

39


jaren wordt dit uitgebreid naar alle betaalde P+R terreinen.

Emmen Zuid in gebruik genomen en is de naam van

63% van de reizigers geeft het voortraject een rapportcijfer

Ook is het onze inzet om OV-fiets, Greenwheels en de

Tilburg West veranderd in Tilburg Universiteit.

7 of meer. Zowel hoofdconducteurs als servicemedewerkers krijgen van het overgrote deel ook het cijfer 7 of meer.

stallingen van NS Fiets voor abonnementkaarthouders in 2011 toegankelijk te maken met de OV-chipkaart.

Stimulerend actieplan Ruim drie jaar geleden presenteerde de rijksoverheid het

Continu verbeteren, in dialoog met de klant

Ontwikkelingen in de dienstregeling

‘Actieplan Groei op het Spoor’. Het toenmalige kabinet

Het continu verbeteren van de dienstverlening op de

Dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen in het dienst-

introduceerde een stimuleringsfonds van € 200 miljoen

OV-chipkaart is een proces dat in goede dialoog met klanten

regelingaanbod van 2010 ten opzichte van 2009: •

•

•

•

•

•

•

•

•

om nog gedurende de regeringsperiode (2008-2012) een

(en consumentenorganisaties) plaatsvindt. NS ontvangt veel

In de dienstregeling 2010 is een aantal nieuwe stations

impuls op het hoofdrailnet te helpen realiseren. Het was een

tips via haar online forum ikchip.nl. Mede op basis daarvan

Elke dag vervoert NS 1,1 miljoen

opgenomen: Amsterdam Science Park en Nijverdal West.

eenmalige impuls en er moest sprake zijn van een financiële

voert NS continu verbeteringen door in de dienstverlening.

klanten en dat schept verplichtingen

In juni 2010 werd station Maarheeze geopend.

inspanning van alle betrokken partijen, zoals NS, ProRail en

Sinds september 2010 maakt NS het nieuwe houders van de

om vriendelijk en gastvrij te zijn.

Tussen Schiphol en Lelystad Centrum is twee keer per

regionale overheden. Onderdelen van het plan die zijn

Voordeelurenkaart nog gemakkelijker. Zij krijgen het

Een schone, veilige en moderne trein

uur (van maandag t/m zaterdag tot ca. 20.00 uur) een

gerealiseerd, zijn de intercity Schiphol-Lelystad, een

abonnement - dat wordt geleverd op een OV-chipkaart

– die op tijd rijdt! - is daarbij al jaren

intercitydienst toegevoegd.

Voordeelurenkaart voor ex-studenten, de uitbreiding van

- kant-en-klaar aangeleverd en hoeven het reizen op saldo

ons uitgangspunt. Alleen al in 2010

De concessie voor de treindienst tussen Gouda en

het aantal parkeerplaatsen op diverse locaties, de landelijke

niet meer aan te vragen of te activeren. Bij het verlengen van

investeerde NS € 633 miljoen vooral in

Alphen aan den Rijn werd door de provincie Zuid-Holland

aanpak voor het verwijderen van weesfietsen en een

bestaande abonnementen geldt dat het reizen op saldo wordt

nieuwe en gemoderniseerde treinen.

onderhands aan NS verleend. Op verzoek van de concessie-

aanzienlijke uitbreiding van het aantal fietsklemmen bij

‘klaargezet’. Abonnementhouders moeten het dan nog wel

Gaf tien jaar geleden nog maar vier van

verlener werden in de spits meer treinen ingezet.

stations. Op het Actieplan is begin 2010 door het ministerie

activeren aan de kaartautomaat of de balie. Verder kunnen

de tien klanten ons een zeven of hoger

Het contract met Rijkswaterstaat, voor extra stops met

een Midterm Review uitgevoerd. Voor de resterende looptijd

reizigers met een OV-chipkaart nu heel eenvoudig bij de

als rapportcijfer, de laatste jaren ligt dat

intercity’s in Best, liep in april af en werd niet verlengd.

van het actieplan is de focus verscherpt. Het ministerie heeft

kaartautomaat voor een dag wisselen van eerste naar tweede

op driekwart, met helaas een dip in

Ook in april werd besloten om de pilot met nachttreinen

aanvullend budget vrijgemaakt, zodat voor de periode

klas en andersom.

de winters van 2009 en 2010. Vooral de

tussen Rotterdam Centraal en Utrecht Centraal (via Gouda)

2010 – 2011 een budget beschikbaar is van € 144 miljoen.

terug te brengen van 3 naar 2 nachten per week. In de

NS maakte in 2010 een start met de inbouw van internet in

Poortjes

nacht donderdag op vrijdag bleek het niet haalbaar dit

intercitytreinen. De ontwikkeling van een kinderkaart en een

Op dit moment staan op 26 stations in Nederland poortjes.

wil je nu eenmaal weten waar je aan toe

aanbod te handhaven.

cultuurkaart voor scholieren is in gang gezet.

Vanaf medio 2011 breiden wij dit aantal verder uit. Het

bent. Logisch. NS gaat daarom in de

merendeel van de poortjes staat nog open, zodat reizigers

komende jaren nog meer investeren

Op 13 juli is de dienstregeling landelijk aangepast om zoveel

soms haperende reisinformatie is veel klanten een doorn in het oog. Als klant

mogelijk fans in de gelegenheid te stellen de huldiging van

OV-chipkaart ingevoerd

met een papieren kaartje ook toegang tot het station

in actuele reisinformatie. De klant is

het Nederlands elftal in Amsterdam bij te kunnen wonen.

De OV-chipkaart betekent één kaart voor trein, tram, bus en

hebben. Eind 2012 verwacht NS haar poortjes te sluiten.

ook koning op de NS-stations waar

Ook op 13 juli werd de bovenleiding te Schiphol ernstig

metro. In eerste instantie heeft NS het reizen op saldo geïntro-

In de periode tussen nu en volledige sluiting van de poortjes

steeds meer winkels, restaurants,

beschadigd en was NS gedurende enkele maanden genood-

duceerd voor reizigers met een anonieme OV-chipkaart.

zal NS meer en meer poortjes op stations sluiten. De omvang

broodjes- en koffiezaken, vergader-

zaakt met een aangepaste dienstregeling te rijden die ook

Sinds 2010 kunnen ook de houders van een Voordeeluren-

en snelheid waarmee dat gebeurt, is mede afhankelijk van het

locaties en vermaak is te vinden.

extra dispunctualiteit met zich meebracht.

abonnement (1,2 miljoen) en de houders van een persoonlijke

aantal reizigers dat bij NS gebruikmaakt van de OV-chipkaart.

Dat valt in de smaak. Want ondanks

In september werd, in het kader van de proef ‘Elke tien

OV-chipkaart van andere vervoerders bij NS op saldo reizen.

minuten een trein’ (ETMET) de treindienst tussen Eindhoven

Sinds mei 2010 wordt het gebruik van de OV-chipkaart

en Amsterdam Centraal aangepast. In de spits reden tussen

gepromoot via de massamediale campagne ‘Gaat u ook

Eindhoven en Amsterdam Centraal zes in plaats van vier

om?’. Deze campagne werpt haar vruchten af. Eind 2010

intercity’s per uur, en tussen Geldermalsen en Utrecht

was een miljoen reizigers ‘om’ gegaan naar de OV-chipkaart.

Bij het bieden van een goede dienstverlening aan onze

Centraal zes in plaats van vier sprinters per uur.

In 2011 zal NS belangrijke vervolgstappen zetten: de

klanten maken mensen het onderscheid. Daarom heeft

Op 10 oktober werd een virtuele winterdag nagebootst,

introductie van meer abonnementsvormen op de kaart,

NS ook in 2010 weer veel geïnvesteerd in de ontwikkeling

met een daarop aangepaste, robuuste en goed bijstuurbare

reizen op saldo voor studenten en de NS-Business Card

van medewerkers en arbeidsrelaties. Daarnaast hebben

dienstregelingopzet. Deze gesimuleerde winterdienst-

in verchipte vorm.

wij aandacht besteed aan communicatie met de arbeids-

HR en organisatie

Klanttevredenheid

op de kaart staan.

Niet alleen reizen steeds meer mensen met de OV-chipkaart,

Op 13 juli konden dankzij NS veel fans naar de huldiging van het Nederlands elftal

nog vier procent meer geld uit op stations. NS Poort vervult voor de ruim 380 stations in Nederland een

markt. Wij willen immers als werkgever ook extern goed

regeling kwam, net als ETMET, in nauwe samenwerking met ProRail tot stand.

de crisis gaven reizigers in 2010 toch

ze zijn er ook tevreden over. Volgens marktonderzoek ervaart

In 2010 stelde NS een sociale agenda op voor de komende

76% van de reizigers meer gemak van de OV-chipkaart dan

jaren, met acht strategische speerpunten. Daarin zijn

van papieren kaartjes. Ook blijken reizigers de dienstverlening

onderwerpen als leiderschapsontwikkeling, diversiteit en

rondom de OV-chipkaart steeds beter te waarderen. Daarbij

strategische personeelsplanning opgenomen. Het ontwik-

Met ingang van de dienstregeling 2011 - vanaf medio

zijn ze positiever dan voorheen over het aanvragen en

kelen van het vakmanschap en de vitaliteit van zowel mede-

december 2010 - zijn de stations Houten Castellum en

activeren van de kaart en de deskundigheid van NS-personeel.

werkers als het bedrijf vormen belangrijke onderdelen.

spilfunctie in de reis van de klant.

40

41


Bijzondere aandacht gaat de komende jaren dan ook uit naar

over en weer bij aan kennis over de uitdagingen waarvoor

het primaire proces. De vakgroep Techniek verzorgt de

doorstromen naar topfuncties. Die inspanningen leveren

de stimulering van dit vakmanschap, de vernieuwing van de

NS zich de komende jaren gesteld ziet. Begin december is

opleidingen van vooral machinisten (voor NS Reizigers) en

succes op. In 2010 werd 23% van onze topfuncties bekleed

arbeidsvoorwaarden en -relaties, het werken aan organisatie-

met onderhandelaars van alle betrokken vakbonden een

service en onderhoudsmonteurs (voor NedTrain). De vakgroep

door een vrouw (2009: 21%) en 22% in de subtop (2009:

waarden en -gedrag, het ontwikkelen van een internationaal

akkoord gesloten voor een nieuwe CAO voor de periode

Service & Logistiek verzorgt de opleidingen voor Service &

20%). Uiteraard zal ook in de komende jaren het streven

HR-beleid en een passende employer brandingstrategie.

van 1 november 2010 tot 1 februari 2013 (27 maanden).

Veiligheidsmedewerkers en (hoofd-)conducteurs. Naast deze

zijn om meer vrouwen naar de top te laten doorstromen.

basisopleidingen verzorgt NSO ook opleidingen op het

Het totaal aantal arbeidsplaatsen (fte’s) bij NS is gedaald van 30.068 ultimo 2009 naar 23.630 ultimo 2010. Deze daling

Management Development

gebied van planning en logistiek, sociale veiligheid en

houdt vooral verband met de verkoop van Strukton

Management Development vervult een sleutelrol bij het

materieelspecifieke monteuropleidingen. De groep Organisa-

Vrouwen bij NS Realisatie

Doel

Realisatie

Doel

Vrouwen bij NS in:

2009

2010

2010

2013

top

21%

21%

23%

23%

sub-top

20%

21%

22%

24%

MD-programma’s

53%

> 30%

48%

> 30%

traineeprogramma’s

50%

50%

52%

50%

(-6.125 fte). Door efficiencymaatregelen is bovendien sprake

realiseren van de ambities van NS met een open oog voor

tieontwikkeling en Advies levert een bijdrage aan de ontwik-

van een afname met circa 600 fte en door verwerving van

talent. NS zoekt tijdig geschikte opvolgers voor de belang-

keling van de bedrijfsonderdelen als het gaat om werken,

de busconcessies Overijssel en Veluwe door Syntus van een

rijkste management- en sleutelposities binnen het bedrijf.

leren en veranderen. De komende jaren zal NS Opleidingen

toename met circa 300 fte.

Het is ook van belang op langere termijn te investeren in

zich ontwikkelen tot een OV-branchebrede vakschool: het

In april 2010 is wederom een betrokkenheidsonderzoek

de kwaliteit van onze organisatie en onze medewerkers.

Railcollege. In 2010 is afgesproken dat NS de verschillende

uitgevoerd, dat tweejaarlijks wordt gehouden onder de

Het systematisch proces van ontdekken en evalueren

mogelijkheden hiervoor gaat onderzoeken. Ook andere

medewerkers. Dit jaar hebben 9.400 NS’ers hieraan

van talenten binnen de organisatie gebeurt via de

belanghebbenden in de OV-branche worden benaderd om

Wij hechten aan een bedrijfscultuur waarin respect bestaat

meegedaan. 400 meer dan in 2008. Zij geven hun bedrijf

zogenoemde MD-reviews; deze vinden plaats op alle

zich aan te sluiten. Het Railcollege richt zich op vijf expertise-

voor medewerkers die qua achtergrond of geaardheid tot een

nu een 7,4 (2008: 7,3). Dat is boven het landelijk gemiddelde.

niveaus. In deze reviews komen performance en

gebieden: machinistenopleidingen, service & sociale

minderheid behoren. Individuele bijdragen en kwaliteiten zijn

Vooral het plezier in de dagelijkse werkzaamheden blijft

ontwikkeling aan bod en worden eventuele nieuwe

veiligheid, logistiek, railinfra en railvoertuigonderhoud.

belangrijker dan geslacht, afkomst, leeftijd of etnische

groot. In 2010 is de interne communicatie over de strategie

posities doorgesproken. Talent ontwikkelen wij via

verder geïntensiveerd.

learning on the job, gerichte (MD-)trainingsprogramma’s

Vakmanschap

dus ook bij NS. In mei 2010 heeft NS de conferentie ‘Openheid

en een actieve begeleiding van de mensen.

Vakmanschap staat voorop. Het gaat daarbij om mede-

in een kleurrijke werkomgeving’ georganiseerd. Doel was om

werkers die én vakkundig én klantvriendelijk zijn én op

taboes op de werkvloer te doorbreken.

Arbeidszaken

achtergrond. Discriminatie komt voor in onze samenleving en

NS had in 2010 veel last van de acties in de schoonmaak.

Talent

lange termijn aantrekkelijk werk kunnen blijven doen.

Het conflict tussen werkgevers en werknemers in de

Jong talent krijgt een traineeship in het kader van ons

Vakmanschap en klantgerichtheid zijn voor NS van strate-

Recruitment

schoonmaakbranche werd ‘in onze voortuin’ uitgevochten.

Jong Talenten Programma (JTP). Talenten worden begeleid

gisch belang. Als medewerkers hun vak goed beheersen,

In 2010 zijn bij NS 391 vacatures ontstaan, waarvan er 203

NS heeft in 2010 samen met luchthaven Schiphol het

door een leidinggevende en een topmanager als mentor.

dan leveren ze goede prestaties. En dat helpt NS om haar

binnen het verslagjaar intern werden vervuld. Met inbegrip

initiatief genomen voor een structurele verbetering van de

Zij krijgen een baan met verantwoordelijkheid zoals

missie te volbrengen.

van de vacatures die al voor het verslagjaar open stonden,

verhoudingen binnen de schoonmaaksector. Wij spelen een

teammanager, controller, inkoper, projectleider of manager

NS hanteert als definitie van vakmanschap Nieuwe

zijn in 2010 in totaal 250 vacatures intern vervuld.

leidende rol bij de totstandkoming van een code voor goed

klantbeheer bij de verschillende bedrijfsonderdelen van NS.

Stijl: er eer in scheppen om goed werk te leveren en

Mede gezien de vergrijzing van het personeelsbestand wil

opdrachtgeverschap, werkgeverschap en werknemerschap.

In 2010 zijn 21 JTP-kandidaten op dergelijke functies

zich continu te verbeteren. Klantgerichtheid betekent

NS ook aantrekkelijk zijn en blijven voor jongeren.

In 2010 zijn diverse personeelsdiensten in een digitaal

geplaatst (waarvan 52% vrouw). Voor professionals in

in het handelen de klant steeds centraal stellen.

Verheugend is dat wij in 2010 meer in trek zijn geraakt

self servicesysteem voor personeelszaken opgenomen,

de ICT- en technische beroepen kennen wij sinds 2009 een

En dat duidt op trots, betrokkenheid, bevlogenheid,

bij afgestudeerde hbo’ers en academici. In het jaarlijks

zoals ziek en hersteld melden. Om de buitenlandstrategie

apart en succesvol traineeprogramma.

motivatie voor zowel het eigen werk als de organisatie

Intermediair Imago Onderzoek stegen wij naar de 32ste

van NS via HR goed te kunnen ondersteunen, werken wij

Om talenten een aantrekkelijke loopbaan bij NS aan te

waar men voor werkt.

plek (2009: 45). In 2010 investeerden wij in de vernieuwing

aan een Center voor Expertise op internationaal gebied.

bieden, en lijn te brengen in de opvolgingsplanning, worden

NS heeft in 2010 met Avéro en Agis collectieve ziekte-

loopbaanroutes voor diverse disciplines in kaart gebracht.

Diversiteit

ons in 2010 bij het hoger onderwijs op meer dan 25 campus-

kostencontracten afgesloten waar NS’ers en gepensioneerden

In 2010 zijn de loopbaanroutes voor P&O-functies en

Ook diversiteit is belangrijk. NS is als grote werkgever heel

activiteiten. In 2010 is opnieuw een Talent Clinic gehouden

vanaf 2011 gebruik van kunnen maken. De nieuwe

projecten programmamanagement in kaart gebracht.

zichtbaar in de samenleving. In die samenleving wordt belang

om nieuw talent te werven. Uit ruim 300 aanmeldingen

gehecht aan diversiteit als uiting van het feit dat mensen

hebben wij tien jonge medewerkers aangetrokken.

gelijke kansen krijgen. NS sluit zich hierbij aan. Voor NS geldt

Speciaal voor potentiële starters op de arbeidsmarkt

tevens een belang van continuïteit op langere termijn.

lanceerden wij in 2010 een socialmedia-campagne via hyves,

Training en ontwikkeling

Bij een krapper wordende arbeidsmarkt is het daarbij van

twitter & blogs. Die campagne sloeg bij deze doelgroep aan.

Voor de effectieve bundeling van alle interne opleidingen

belang een aantrekkelijke werkgever te zijn voor alle

is in 2010 de NS Academy opgericht. Het aanbod richt zich

bevolkingsgroepen.

Gezondheidsmanagement

op ontwikkeling van leiderschap, vakmanschap en de

Idealiter vormt ons personeelsbestand een afspiegeling van

Gezonde, fitte medewerkers zijn productiever, presteren

CAO tot 2013

vaardigheid tot netwerken binnen NS. Het aanbod

de samenleving. Het aantrekken en behouden van vrouwelijk

beter en dragen dus meer bij aan de doelstellingen van NS.

In het najaar begonnen de onderhandelingen voor een

bestaat grotendeels uit een vast curriculum; voor bepaalde

en multicultureel talent, met name ook in hogere functies, is

Na een periode van daling in de afgelopen jaren, is het

nieuwe NS CAO. Ter voorbereiding hierop zijn in 2010 drie

doelgroepen en bij actuele ontwikkelingen worden

dan ook een van de speerpunten van ons diversiteitbeleid.

ziekteverzuim in 2010 met 5,3% licht hoger dan in 2009

strategische conferenties met vakbonden georganiseerd;

specifieke opleidingsactiviteiten aangeboden.

In het kader van het Charter Talent naar de Top heeft NS

(5,1% zonder Strukton). Wij betreuren dit. Waar nodig gaan

deze werden door alle deelnemers gewaardeerd en droegen

NS Opleidingen (NSO) leidt in dit kader vakmensen op voor

zich vastgelegd op inspanningen om meer vrouwen te laten

wij ons preventiebeleid verder intensiveren. Het gaat daarbij

contracten bieden de verzekerden meer flexibiliteit; tegelijk gaat NS intensiever met de verzekeraars samen-

In 2010 is de NS Academy opgericht

werken op het gebied van gezondheidsmanagement.

NS heeft gewerkt aan verbetering van de verhoudingen binnen de schoonmaaksector

van onze website werkenbijns.nl. Ook presenteerden wij

42

43


speciaal om de inzet van verzuimregisseurs, het uitvoeren

nog eens aangetoond. Dit is gespreksonderwerp geweest met

van healthchecks en een actiever reïntegratiebeleid.

de directie. Aanpassingen in organisatie en techniek moeten

Slechts 15% van de zieke medewerkers die langer dan

ertoe leiden dat onze reizigers minder overlast ondervinden

6 maanden afwezig zijn, keert terug in het werk.

van verstoringen. Ook moeten zij beter worden geïnformeerd

Dit percentage is bij NS niet veel anders dan bij andere

over veranderingen in de treindienst.

bedrijven. In 2010 hebben wij ons re-integratieproces verbeterd. Leidinggevenden en re-integrerende medewerkers

Om de sociale veiligheid op stations en in treinen te

worden nu eerder ondersteund door bedrijfsartsen, arbeids-

verbeteren is de COR akkoord gegaan met de plaatsing

deskundigen en medewerkers van de nieuwe in 2010

van toegangspoortjes op 87 stations. Naarmate het gebruik

gevormde afdeling recruitment & employability services.

van de OV-chipkaart toeneemt, zullen steeds meer poortjes worden gesloten. Uiteindelijk zullen alle poortjes gesloten

Voor rijdend personeel is een nieuw protocol voor opvang en nazorg na een psychotrauma beschikbaar De aandacht voor de gevolgen van een slechte leefstijl

zijn, en kunnen alleen reizigers met een geldig vervoerbewijs de poorten passeren. De COR hecht zeer aan het correct afhandelen van eventuele uitzonderingssituaties en een goede communicatie met reizigers en medewerkers over het toegangsbeleid op de stations.

is gebleven. Tijdens een ‘fitweek’ in november zijn de

Duurzaam en betrokken NS staat midden in de maatschappij en vervult een belangrijke rol in de bereikbaarheid. Een keuze voor het openbaar vervoer is een duurzame keuze. Duurzaam en betrokken ondernemen is de sleutel voor het

Wij voelen ons verbonden met de samenleving. De bijdrage aan de samenleving is vervat in onze missie en ons dagelijks werk. En wij willen ook op langere termijn een positieve bijdrage leveren aan de maatschappelijke welvaart met verantwoord beleid op het gebied van de drie p’s: people, planet en profit. De succesfactoren voor het welslagen van de NS-strategie zijn hier onlosmakelijk mee verbonden (zie pagina 31).

Strategie en uitgangspunten duurzaam ondernemen

voordelen van een gezonde leefstijl op toegankelijke

De COR koos eind 2009 ‘maatschappelijk verantwoord

manier onder de aandacht van de medewerkers gebracht.

ondernemen’ (mvo) als toetsingskader voor haar zittings-

Het cateringbeleid, dat gericht was op gezond eten, is

periode die loopt tot oktober 2012. Afgesproken is dat

uitvoerig geëvalueerd. Verbeteringen zijn in voorbereiding.

voortaan in alle adviesaanvragen en instemmingsverzoeken

In 2010 zijn maatregelen in gang gezet om de belastende

een mvo-paragraaf zal worden opgenomen. Ook is overleg

het aanbieden van duurzame mobiliteit aan onze klanten,

elementen te verminderen. Voor de inrichting van de

gevoerd over duurzaam inkopen; NS wil er zeker van zijn dat

als duurzame vervoerder én als duurzame werkgever.

werkplek en de omgang hiermee door de service-

ook haar toeleveranciers zich houden aan de gedragsregels

Dit betekent dat wij innovaties snel implementeren als er

medewerkers zijn nu ergo-coaches beschikbaar.

op het gebied van milieu, kinderarbeid en werknemers-

toegevoegde waarde is en dat wij die waar nodig aanpassen

Voor rijdend personeel is een nieuw protocol voor opvang

rechten in brede zin.

aan onze eigen behoeften. Goede benchmarks van

en nazorg na een psychotrauma beschikbaar. Voor door de trein lopend personeel is een cursus ‘balans en bewegen’ ontwikkeld. De werkplekken van monteurs worden verbeterd op basis van een risico-inventarisatie.

De COR koos eind 2009 ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ als belangrijk aandachtspunt

behoud van onze rol en het realiseren van onze ambities.

De strategie van NS is om in de kopgroep te blijven lopen in

processen in andere bedrijven worden geïmplementeerd in de eigen bedrijfsvoering. Wij bepalen onze prioriteiten voor duurzaam ondernemen aan de hand van:

Centrale Ondernemingsraad

In het jaarlijks tripartiete overleg spraken directie, raad

In 2010 voerde de Centrale Ondernemingsraad (COR) vijf keer

van commissarissen en COR over concernstrategie, markt-

overleg met de NS-directie. Veel aandacht is daarbij besteed

ontwikkelingen en concurrentiepositie van NS, zowel

de thema’s people, planet en de mogelijke beleidsinvloed

aan de gewenste voortgang van informatietechnologie-

nationaal als internationaal. Er bleek een grote mate van

van NS daarop.

(ICT-) toepassing binnen de onderneming. Grootschalige

overeenstemming te bestaan over wat NS moet doen om

ICT-toepassing is voor een logistieke dienstverlener als NS

tegemoet te komen aan de maatschappelijke behoefte aan

essentieel. Vanwege het voortdurend toenemende belang

mobiliteit en bijbehorende dienstverlening. Ook is er een

van ICT is de COR overgegaan tot de instelling van een vaste

gedeelde visie over te nemen initiatieven om de toene-

commissie voor ICT, die periodiek overleg voert met de

mende internationale concurrentie het hoofd te bieden.

Chief Information Officer. ICT vergt veel financiële middelen.

•

•

de materiële impact van de verschillende NS-activiteiten op

de positie van stakeholders. Met elkaar staan zij voor het collectieve belang van juist die speerpunten waarmee NS het verschil kan maken.

•

het langetermijnbelang van de winstgevendheid van de onderneming als geheel (profit). Overwegingen hierbij zijn de kosten, baten en (concurrentie)voordelen.

De COR steunt de voorstellen van de bedrijfsleiding voor een

De samenstelling van de COR was eind 2010 als volgt:

nieuw besturingsmodel voor ICT. De COR staat ook positief

Peter Bekkers, Sietse Brouwer (voorzitter), Piet Buijsman,

tegenover de concentratie van ICT-functies in een kleiner

Huub van Doremalen, Wijnand Feenstra, Martin ten Kate,

aantal onderdelen van de organisatie. Dit proces levert

Pieter Kemper (2e voorzitter), Henk Klaster, Rien Maas,

schaalvoordelen op en bevordert in ieder geval de

Jo Paffen, Wil Pennings, Bob van Veen en Wim Willemse

NS overlegt regelmatig met vele groepen in de samenleving

professionalisering en loopbaanmogelijkheden van het

(2e voorzitter). Adri Kales nam afscheid.

die stakeholder van NS zijn. Onze belangrijkste stakeholders

betrokken personeel.

De functie van ambtelijk secretaris werd vervuld

zijn klanten, medewerkers (zie hiervoor pagina 39 t/m 42),

De problemen in de winter van 2009/2010 hebben de

door Jan van Es.

diverse overheden en maatschappelijke belangenbehartigers

kwetsbaarheid van NS voor winterse weersomstandigheden

Dialoog met stakeholders

(meestal NGO’s). Daarbij gaat het om het versterken van

44

45

NS Jaarverslag 2010 / Duurzaam en betrokken

vertrouwen bij de diverse stakeholders. Dat vraagt om

Overleg (IPO) en het samenwerkingsverband van zeven

In 2010 zijn twee informele bijeenkomsten over duurzaam

Daarnaast kennen sommige bedrijfsonderdelen aanvullende,

een intensieve dialoog. En meer dan dat: om transparantie

stadsregio’s op het gebied van verkeer en vervoer (SKVV)

ondernemen gehouden voor tachtig medewerkers die

specifieke speerpunten. Voor NS Poort is dit duurzaam

bij het stellen van doelen en het uitwisselen van resultaten.

over ontwikkelingen bij NS. Aan deze samenwerking met

zich graag extra hiervoor inzetten. Bijna alle deelnemers

bouwen (zie pagina 60).

Eind 2010 is er een eerste bijeenkomst met vertegen-

de regio’s hechten wij grote waarde.

(98%) willen duurzaam ondernemen nog beter gaan

NedTrain heeft niet alleen speerpunten voor energie en

woordigers van alle stakeholdergroepen geweest specifiek

integreren in hun dagelijks werk.

afval, maar ook voor watergebruik opgenomen in haar

over het thema duurzaamheid. Daarin werd steun

Duurzaamheid is in 2010 onderdeel geworden van de

businessplan (zie pagina 56).

uitgesproken voor de door NS gekozen speerpunten voor

Governance duurzaam ondernemen

reguliere planning en controlcyclus. In 2010 heeft een bedrijfsbrede audit plaatsgevonden op het thema duurzaam-

Uit de dialogen met onze stakeholders is tevens gebleken

In maart 2010 keurde de groepsraad de inrichting van de

heid. Daarin is vastgesteld dat duurzaam ondernemen

dat de betrokkenheid bij maatschappelijke doelen en bij

Contact met klanten

organisatie en start van het programma ‘duurzamer

voldoende geborgd is in het bedrijf. Deze twee activiteiten

ons erfgoed en onderwerpen inkoop, privacybescherming

In 2010 heeft NS met de consumentenorganisaties veel-

ondernemen’, als onderdeel van de NS-strategie, goed.

vormen momenteel tevens de risicobeheersing voor het

en bodem voor hen relevant zijn. Daarom worden ze ook

vuldig overleg gevoerd over diverse onderwerpen in het

De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de

thema duurzaamheid.

in dit hoofdstuk besproken.

Landelijk Overleg Consumentenbelangen Openbaar

strategie ligt bij de bedrijfsonderdelen. Zij krijgen de

Vervoer (Locov). Naast acht reguliere Locov-vergaderingen

strategische kaders aangereikt om hun bedrijfsplannen

Transparant

organiseerden wij 25 themabijeenkomsten over (onder

te maken. Daarbij is ervoor gekozen om de planvorming

NS zal over haar manier van duurzame bedrijfsvoering

Planet Energie & klimaat

andere) de proef Elke 10 minuten een trein, vraagstukken

en de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid centraal

rapporteren. In dit kader heeft NS het Global Reporting

NS behoort tot de top3 van elektriciteitsgebruikers in

rond de dienstregeling en het Vervoerplan 2011. Ook is

te stimuleren en te coördineren.

Initiative (GRI) omarmd. NS legt aan de hand hiervan verant-

Nederland. Het verbeteren van de energie-efficiëntie en

duurzaam ondernemen.

maandelijks met de consumentenorganisaties gesproken

woording af over haar resultaten op het gebied van

daarmee van de CO2-emissies heeft collectieve en, vanwege de kosten, ook bedrijfseconomische voordelen.

over de introductie van de OV-chipkaart bij NS. NS heeft

Hiertoe is een driejarig ‘duurzamer ondernemen’-program-

duurzaam ondernemen. Ook toont het bedrijf hiermee aan

de consumentenorganisaties formeel advies gevraagd over

ma opgesteld dat tot doel heeft duurzaam ondernemen in

transparant te zijn volgens internationaal gerespecteerde

onder andere de dienstregeling 2011, diverse tussentijdse

te bedden in de bedrijfsprocessen en de bedrijfsonderdelen

normen, onder andere op het gebied van ketenverant-

In dialoog met diverse stakeholders wordt continu gewerkt

wijzigingen in de dienstregeling 2010, het afschaffen van

te ondersteunen in het realiseren van de speerpunten.

woordelijkheid, stakeholderdialoog en sociale aspecten.

aan verdere verbetering van de energieprestatie van het

het gedrukte spoorboekje en de door NS en ProRail

Dit programma is opgesteld voor de periode 2010-2012.

Het jaarverslag 2009 kreeg het label GRI level C, self declared.

reizen per trein. Zo neemt NS deel aan de ‘Meerjaren-

Het jaarverslag 2010 voldoet aan de GRI niveau B, extern

afspraak energie-efficiency’ (MJA) met als doel structureel

getoetst. Daarnaast is NS al een aantal jaren opgenomen in

de energie-efficiëntie van de bedrijfsvoering te verbeteren,

de transparantiebenchmark van het ministerie van Econo-

zowel in het eigen proces als in de keten. In 2010 liep

mische Zaken. Het jaarverslag 2009 heeft, ondanks zwaardere

MJA-1 af. De doelstelling om 20% hogere energie-

eisen, een verbetering van de score opgeleverd.

efficiëntie, gemeten per reizigerskilometer, te realiseren

gehouden winterproef. De afdeling Klantenservice heeft in 2010 ruim twee miljoen keer contact met klanten onderhouden. Daaronder waren dit jaar veel vragen over de dienstverlening in de winter en het gebruik van de OV-chipkaart. Klantenservice koppelt haar bevindingen nauwgezet terug naar medewerkers en

Duurzaamheid is onderdeel van de reguliere planning

afdelingen van NS, zodat NS haar dienstverlening verder

is ruimschoots gehaald. Inmiddels werken wij volgens In de tabel op bladzijde 150 van dit verslag staan de

de afspraken van de MJA-3 die in 2011 in werking treedt.

GRI-indicatoren voor de activiteiten van de gehele Groep

Daarnaast heeft NS in 2009 het ‘Sectorakkoord mobiliteit,

kan verbeteren. Wekelijks meten wij hoe tevreden onze

De formele organisatie bestaat uit een Duurzaam

vermeld. De scope daarvan blijft beperkt tot de werkmaat-

logistiek en infrastructuur 2008-2020 Duurzaamheid

klanten zijn over dit contact. Klanten gaven ons hiervoor

Ondernemen Council, een Duurzaam Ondernemen

schappijen van NS Groep die hoofdzakelijk in Nederland

in Beweging’ getekend. Dit betreft een akkoord met

een 7,2 (2009: 7,5). Via het NS Klantenpanel peilen wij

Werkgroep en een aantal tijdelijke taakgroepen.

actief zijn. Onze werkmaatschappij die vooral buiten

vier ministeries en dertien partijen uit het bedrijfsleven.

ook proactief wensen en behoeften met betrekking tot

De Council is een besluitvoorbereidend en beleidvoor-

Nederland actief is - Abellio - brengt zelf een maatschappelijk

In de tabellen hanteren wij 2008 als basisjaar en

onze dienstverlening. Het panel is representatief voor de

bereidend gremium. Voorgenomen besluiten en beleid

jaarverslag uit dat eveneens voldoet aan de GRI-eisen op

rapporteren wij over zowel het nationale als het

Nederlandse treinreiziger en bestaat uit 100.000 leden.

worden ter goedkeuring aan de groepsraad voorgedragen.

niveau B, inclusief externe toetsing.

internationale reizigersvervoer, omdat dit aansluit bij de bovengenoemde afspraken.

De Council komt vier keer per jaar bijeen en rapporteert

Contact met regionale stakeholders

twee keer per jaar aan de groepsraad en NS directie.

Naast overleg met de aandeelhouder (ministerie van

In 2010 is de Council driemaal bijeengekomen.

Financiën) en concessieverlener (ministerie van I&M) overlegt

De voorzitter van de Council heeft rechtstreeks toegang

NS intensief met regionale en lokale overheden, collega-

tot de president-directeur van NS, die binnen de NS directie

De uitgangspunten voor duurzaam ondernemen leiden

reizigerskilometer verder terugdringen. Door zuiniger

vervoerders en partners in vastgoed over een breed

eindverantwoordelijk is voor duurzaam ondernemen.

tot vijf speerpunten, waarvan de uitvoering onderdeel

om te gaan met energie wordt ook een verbinding

scala aan thema’s waar wij gezamenlijk nauw bij betrokken

In de Corporate Governance Code is een expliciete verant-

is of wordt van de reguliere bedrijfsprocessen.

gemaakt met de bedrijfsdoelen op het gebied van

zijn. Veelvuldig worden die gesprekken samen met ProRail

woordelijkheid voor het maatschappelijk verantwoord

Dit betreft:

duurzaamheid en continuïteit. Minder energiegebruik

gevoerd. Zo praten wij zeer frequent over de uitvoering

ondernemen (mvo) bij bestuurders neergelegd en is bepaald

1 energie & klimaat (zie pagina 45)

resulteert immers in een afname van de CO2-uitstoot

en ontwikkeling van de dienstregeling en wat die betekent

dat ook het toezicht van de raad van commissarissen zich

2 geluid (zie pagina 46)

en een forse financiële besparing.

voor de betrokken regio. Ander belangrijk aandachtspunt

hiertoe uitstrekt. In 2010 is twee keer over het onderwerp

3 afval (zie pagina 47)

Doel is om gemiddeld per jaar 2% verbetering van de

is de ontwikkeling van stationsgebieden.

informatie verstrekt aan de raad. Bespreking hiervan zal

4 diversiteit (zie pagina 41)

energie-efficiëntie te bereiken, gemeten per reizigers-

Twee keer per jaar voeren wij overleg met het Interprovinciaal

in 2011 plaatsvinden.

5 vakmanschap nieuwe stijl (zie pagina 41)

kilometer. Als peiljaar wordt 2008 aangehouden (100%).

Realisatie speerpunten

NS wil het gunstige milieuprofiel van de trein promoten en verbeteren. Daartoe willen wij het energiegebruik per

46

47


Doel is om per jaar 2% verbetering van de energie-efficiëntie te bereiken Milieuwinst bij NS Reizigers en NS Hispeed Totale CO2-uitstoot reizigersvervoer

Op deze manier wordt over de periode 2008-2020 een

van de onderneming. Groei in het aanbieden van mobiliteit

consumptieafval uit treinen en stations en bedrijfsafval

vermindering van de CO2-uitstoot van ten minste 26% per

per trein kan op langere termijn immers alleen binnen de

uit werkplaatsen. De afvalhoeveelheden over 2008 en

reizigerskilometer nagestreefd.

grenzen van door de overheid ingestelde geluidsplafonds.

2009 zijn op basis van de nieuwe registratie herberekend

NS Reizigers, NS Hispeed en NedTrain werken nauw samen

Voor het speerpunt geluid hebben wij ons als langeter-

om energie te besparen bij het rijden, rangeren, opstellen,

mijndoel gesteld om ook met meer geplande treinen

reinigen en onderhouden van treinen.

per jaar te blijven rijden binnen de door de overheid

op 16,5 en 15,0 kilo afval.

CO2-uitstoot in kilotonnen 640 620

Veel energie-efficiëntie bereiken wij met een verhoging

opgestelde geluidsplafonds. Berekeningen wijzen uit

600

van de bezettingsgraad van de treinen, vooral in de

dat NS hiertoe in staat is als onze treinen ‘stille’ treinen

580

daluren. Daarnaast levert de instroom van het nieuwe,

worden. De meeste geluidsemissie komt van het contact

560

zuinige sprintermaterieel een belangrijke bijdrage.

tussen rails en wielen met een onregelmatig loopvlak.

540

In 2010 is een verhoging van de gemiddelde bezettings-

Een onregelmatig loopvlak ontstaat door remblokken

graad bereikt. Vooral dankzij die efficiëntere inzet van

van gietijzer. Treinen worden ‘stil’ als ze voorzien zijn

2008

2009

2010

treinen en inzet van nieuw materieel is onze CO2-emissie

van ofwel schijfremmen ofwel remblokken van kunststof

per reizigerskilometer in 2010 met 4% verbeterd naar

en daarmee minstens een 3 dB lagere geluidsemissie

35,1 gram CO2 per reizigerskilometer.

hebben, wat neerkomt op een halvering van het geluid.

per jaar

Met de introductie van nieuw materieel is daarom het

NS kocht voor ruim 10% groene elektriciteit in

CO2-uitstoot per reizigerskilometer

totale treinenpark in 2010 alweer stiller geworden. Ook bij de Fyra over de HSL-Zuid is het remsysteem zo

Voor een verdere verbetering van de energie-efficiëntie

40 39 38 37 36 35 34

zet NS de komende jaren onder andere in op de inzet

Uit de aandacht voor het thema geluid rond de Fyra blijkt

van nieuwe en gemoderniseerde, zuinigere treinen, het

dat dit niet alleen een kwestie is van voldoen aan weten

energiezuinig opstellen van treinen en het energiezuinig

regelgeving. De beleving van overlast door omwonenden

rijden. Bij de laatste twee maatregelen wordt intensief

en andere belanghebbenden speelt eveneens een rol.

samengewerkt met ProRail.

Onderzoek zal in 2011 leiden tot een uitgebreidere

De treinen van NS rijden bijna allemaal op elektriciteit.

rapportage over het belevingsaspect van geluid en over

In 2010 kocht NS voor ruim 10% van het totale elektriciteits-

hoe NS daarop inspeelt.

gebruik groene elektriciteit in, met Nederlandse ‘garanties 2008

2009

2010

per jaar

Ontwikkeling energiegebruik reizigersvervoer energie-efficiency index elektrisch en diesel materieel 102 100

100

Afval

het totale percentage groene stroom dat binnen

Klanten hechten veel waarde aan opgeruimde treinen en

Nederland aan elektriciteitverbruikers wordt geleverd

stations. Onze klanten vormen zich mede op basis daarvan

(circa 7%). Klanten en belangenorganisaties vragen ons

ook een oordeel over de duurzaamheid van NS. In het

of NS de gehele elektriciteitsbehoefte ‘groen’ kan

contract voor de hoofdrailnet concessie (uitgegeven door

inkopen. Wij kiezen, gesteund door diverse stakeholders,

het ministerie van Infrastructuur en Milieu) zijn doelstel-

daar niet voor. Inkoop van meer groene stroom leidt

lingen afgesproken over de klantbeleving ten aanzien van

vooralsnog niet tot een groter aandeel van de totale

reinheid van treinen en stations. En de medewerkers van

beschikbare duurzame elektriciteit en dus niet tot

NS zijn gemotiveerd om op een duurzame manier met de

milieuwinst. NS concentreert zich daarom op investeringen

afvalstroom om te gaan.

saldo een groter effect sorteert. 96

96

Geluid

94

Medewerkers van NS gaan duurzaam met de afvalstroom om

2008

per jaar

2009

doelstelling

2010

Verwerking van afval tot energiekorrels voor hoog rendement elektriciteitscentrales

•

Afval uit treinen en stations in de randstad

•

Afval uit treinen en stations buiten de randstad

Het afval uit onze treinen en stations bestaat voor een groot deel uit papier. In de standaard stationsuitrusting van de toekomst is voorzien in volledig gescheiden inzameling. Op Utrecht Centraal is dit al te zien. Zwerfafval op stations is een continu aandachtspunt voor ons. Door publiekscampagnes in samenwerking met de Stichting Nederland Schoon is de hoeveelheid zwerfafval op en rond onze stations sterk teruggedrongen. Afval uit werkplaatsen wordt gescheiden ingezameld en Het hergebruik van overjarig gereedschap organiseren wij zoveel mogelijk via de Stichting Gered Gereedschap. Wij streven ernaar om zoveel mogelijk te recyclen of om verwerkingsmethoden te kiezen die bijdragen aan duurzaamheid, bijvoorbeeld door het afval om te zetten in energie in centrales met een hoog rendement.

Ondersteuning van maatschappelijke doelen Door de positie van NS midden in de samenleving is NS in staat diverse maatschappelijke doelen te steunen. Daarmee leveren we een bijdrage aan de samenleving,

Op basis van wetgeving zijn er vergunningen nodig voor

92

Na scheiding van papier en verwerking van restafval tot energiekorrels voor hoog rendement elektriciteitscentrales

afgevoerd. Metalen, hout en papier worden hergebruikt.

van oorsprong.’ Tien procent groene stroom is meer dan

in energiebesparing op de eigen processen, hetgeen per

98

Volledige scheiding en optimale recycling

•

aangepast dat het rijgeluid fors minder is. Eind 2010 is 77% van de treinen van NS te karakteriseren als ‘stil’.

CO2- in grammen

Afval uit werkplaatsen Afval uit kantoren • Afval uit winkels op grote stations • Papier uit papierbakken op 2 pilotstations •

geluidsemissie. Doordat de treinen van NS door heel

NS liet in dit verslagjaar 14,4 miljoen kilo afval verwerken.

maar in alle gevallen is er indirect een link met de

Nederland rijden, is de impact van dit thema relevant.

Dit cijfer is voor het eerst grotendeels gebaseerd op de

kerncompetenties van NS.

Maatschappelijke organisaties bevragen NS en Prorail

registratie bij afvalverwerkers en is daarmee nauwkeuriger

NS is sponsor van twee brede maatschappelijke doelen.

op dit thema, vooral als er problemen zijn of dreigen.

dan de twintig miljoen in het verslag van 2009, een schatting

Als sponsor van de Stichting Collectieve Propaganda van

Daarnaast raakt dit onderwerp op termijn de continuïteit

op basis van een eigen steekproef. Het gaat vooral om

het Nederlandse Boek stimuleren wij het lezen. De stichting

48

49


is de drijvende kracht achter de Boekenweek, de maand van

optredens op en rond stations. Voorbeelden zijn onze

samengesteld; 31 van deze gebouwen hebben de status

het spannende boek, Nederland Leest en de NS Publieksprijs.

medewerking aan het Over het IJ-festival in Amsterdam,

van gemeentelijk, provinciaal of rijksmonument.

‘Lezen in de trein’ is een logische verbinding die onze

exposities van het EYE/Filmfestival en het Stedelijk Museum

klanten begrijpen en waarderen.

NS ziet het werk van haar medewerkers als topsport Als Partner in Sport van sportkoepel NOC*NSF stimuleren wij sport op alle niveaus. NS ziet het werk van haar medewerkers als topsport. Iedere dag! Ook in het functioneren in teams ziet NS een duidelijke parallel. Beeldbepalend in 2010 waren de Olympische Winterspelen in Vancouver. Wij hebben vierhonderd OV-fietsen ter beschikking gesteld aan Nederlandse sporters en supporters, zodat zij zich snel konden verplaatsen. Het is traditie dat NS diensten rond vervoer verzorgt bij de Spelen. Bij de Olympische Spelen in Peking (2008) voorzag NS de Nederlanders van reisadviezen en handige kaartjes, in Turijn (2006) zetten wij bussen in. Veel landelijke sponsors besteden 1% van hun sportbudget aan de gehandicaptensport. Dit doen zij vanuit de gedachte dat 1% van sportend Nederland ook daadwerkelijk gehandicapt is. Ook NS heeft via deze zogenoemde FairShareregeling 1% van het sportsponsoringbudget beschikbaar gesteld. Hiermee zijn in 2010 het WK Zwemmen voor gehandicapten en de Specialympics ondersteund.

NS nam voor het eerst deel aan de jaarlijkse Gay Pride Canal Parade

op Amsterdam Centraal, de expositie CultuurSpoor NL

In februari 2010 is na tien jaar restauratie de Koninklijke

op station Almere Muziekwijk, een bijdrage aan de

Wachtkamer op station Den Haag Hollands Spoor

voorstelling ZAPP City op het stationsplein van Hilversum

opgeleverd. Deze werd geopend door kroonprins

en Gouda bij kaarslicht.

Willem-Alexander. Behoud van cultureel erfgoed is ook een van de uitgangs-

Toegankelijkheid en veiligheid

punten bij de duurzame ontwikkeling door NS Poort van de

Specifieke ondersteuning levert NS bij een aantal maat-

voormalige Wagenwerkplaats Amersfoort waar tot het jaar

schappelijke thema’s waarbij het zich, vanuit de bedrijfs-

2000 nog goederentreinen werden onderhouden. Na

voering, extra betrokken voelt. Zo hecht NS er zeer aan dat

sluiting verwierven de gebouwen op het terrein de

alle groepen kunnen deelnemen aan het maatschappelijk

monumentenstatus. Een aantal is gerenoveerd en kreeg in

verkeer. NS zorgt ervoor dat gehandicapten haar diensten-

2010 een nieuwe bestemming. Holland Opera vestigde zich

aanbod zo goed mogelijk kunnen benutten.

in de Veerensmederij, CliniClowns nam haar intrek in de

De veiligheid in treinen en op stations blijft voor ons

Wielendraaierij.

continu een punt van zorg en aandacht, zoals al aange-

In Roosendaal wordt door NS Poort, in samenwerking

geven op pagina 34 en 35 van dit verslag. Een belangrijke

met de provincie Noord-Brabant, het sterk verouderde

sleutel voor de oplossing ligt in opvoeding en educatie.

interieur van het honderd jaar oude monumentale

Conducteurs en machinisten geven daarom voorlichting

stationsgebouw gerenoveerd.

over de gevolgen van agressie op scholen. Wij werken

Ten slotte sponsoren wij het Nederlands Spoorwegmuseum

samen met de Stichting Slachtofferhulp. De stichting biedt

en werken wij nauw samen met het Utrechts Archief voor

zorg bij trauma’s na ongevallen en agressie; dit is uiteraard

het behoud van historisch belangrijke objecten, documen-

van groot belang voor onze klanten en medewerkers.

ten en beelden uit 173 jaar spoorweggeschiedenis.

Op en rond het spoor vinden jaarlijks circa 180 zelfdodingen plaats. Die veroorzaken diep leed bij betrokkenen.

Bodem

Daarnaast geven ze overlast aan vele tienduizenden

Als eigenaar en projectontwikkelaar van NS-gronden

reizigers en ze zorgen voor materiële schade.

komt NS Poort regelmatig in aanraking met bodem-

Samen met ProRail, de Ivonne van de Venstichting en

verontreiniging. Bij de aanpak van verontreinigde

wetenschappers proberen wij het aantal zelfdodingen

gronden wordt nauw samengewerkt met de Stichting

en pogingen daartoe zoveel mogelijk terug te dringen.

Bodem sanering NS (SBNS). NS, ProRail en de betrokken

Uiteraard zorgen wij voor de opvang van betrokken

ministeries hebben deze stichting in 1995 opgericht.

nabestaanden en medewerkers.

Doel is om bodemproblemen op te lossen die stammen van vóór de verzelfstandiging van NS. SBNS verricht het

Samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei lieten wij in de vijf weken voorafgaand aan Bevrijdingsdag een speciale

Betrokken bij ons erfgoed

Bevrijdingstrein door Nederland rijden. Deze werd voor-

bodemonderzoek en de sanering op duurzame wijze en is hiervoor ISO-9001 gecertificeerd.

Voor 2011 staan 45 nieuwe bodemsaneringen op de rol

gereden door de president-directeur en geopend door

Stationserfgoed neemt een zichtbare plaats in binnen de

de Prins der Nederlanden. Doel was om 65 jaar na de Tweede

portefeuille van NS en vertelt onze geschiedenis. Wij hebben

Wereldoorlog zoveel mogelijk Nederlanders te betrekken

markante monumenten op bijzondere plaatsen. NS draagt

bij het thema vrijheid. De trein trok twintigduizend

erfgoed een warm hart toe omdat het bijdraagt aan de

NS draagt per jaar ruim € 9 miljoen bij aan het budget van

reizigers en belangstellenden; de NOS zond op 5 mei live

unieke waarde van stationsgebieden en daarmee aan de

de stichting. Waar mogelijk verhaalt SBNS de sanerings-

vanuit de trein uit.

beleving van onze reizigers.

kosten op veroorzakers of zet zij veroorzakers ertoe aan

NS hecht waarde aan diversiteit en dus ook aan tolerantie en respect in de samenleving. Mede in dit licht namen wij in augustus 2010 voor het eerst met een eigen boot deel aan de jaarlijkse Gay Pride Canal Parade in Amsterdam.

om zelf te saneren. In 2010 heeft de SBNS 94 sanerings-

NS draagt erfgoed een warm hart toe

projecten afgerond. Daarnaast is op 66 locaties (nader) onderzoek uitgevoerd. Voor 2011 staan 45 nieuwe bodemsaneringen op de rol en loopt een aantal saneringen door die al eerder startten.

Via beperkte sponsoring en faciliteiten schiepen wij ook in

Van 50 archetypische stations - 7 jonger en 43 ouder dan

De SBNS ondersteunt NS bij uiteenlopende bodemvragen

2010 weer mogelijkheden voor culturele manifestaties en

50 jaar - is door de Spoorbouwmeester ‘De Collectie’

in relatie tot vastgoedontwikkeling en verkopen.

NS voelt zich verbonden met de samenleving. En met onze aarde. Duurzaamheid is een ander woord voor respect voor het milieu en onze energievoorraden. Als je met de trein reist, reis je groen. Door zuiniger om te gaan met energie wordt direct een link gelegd met duurzaamheid. Minder energiegebruik resulteert immers in een afname van de CO2-uitstoot. NS streeft naar een verbetering van de energie-efficiëntie van 2% per jaar. Hoe? Door zuiniger treinen in te zetten en die zuiniger te laten rijden (en te remmen!). Tien procent van alle elektriciteit is afkomstig van groene stroom; dat is meer dan het totale percentage groene stroom dat in Nederland aan afnemers wordt geleverd (7%). Bovendien zet NS zich actief in bij het gescheiden inzamelen en afvoeren van afval en er wordt gestreefd naar minder watergebruik. Alle onderdelen van NS dragen hun steentje bij aan een duurzamer spoorbedrijf.

50

51


Zorg voor privacy

Resultaat van het inkoopproces

Als het nodig of nuttig is, benut NS algemene criteria en

Profit: visie op continuïteit

keurmerken. Zo koopt NS nu voor meer dan negentig

Wij gaan zorgvuldig om met gegevens van reizigers en medewerkers, en met alle bedrijfsinformatie die is

NS besteedt per jaar voor ruim € 1 miljard aan diensten en

procent duurzaam -FSC-gekeurd- papier in. Verder vragen

Met onze visie op profit ronden wij dit overzicht van onze

verkregen in verband met sociale veiligheid en fraude-

leveringen van derden. Het belang dat wij hechten aan

wij onze leveranciers om samen met ons oplossingen en

activiteiten in het veld van duurzaam en betrokken af.

bestrijding. In de kernwaarden van het NS-privacybeleid

duurzaam ondernemen en aan maatschappelijke verant-

alternatieven te ontwikkelen die op een afgewogen wijze

NS wil zorgen voor de continuïteit van haar dienstverlening

(eerlijk, veilig en betrouwbaar) weerklinkt de essentie

woordelijkheid zijn onlosmakelijke onderdelen van ons

de NS-doelen blijvend kunnen dienen. Goede voorbeelden

en dus kunnen blijven investeren in kwaliteitsverbetering.

van de privacywetgeving.

inkoopproces. Dit is verwoord in het directiereglement/

van deze samenwerking zijn: schonere diesel, geluidsarme en

Hiertoe is een rendement op ons geïnvesteerd vermogen

inkoopgovernance en verankerd in de Algemene Inkoop-

lichtgewicht remblokken, dooikorrels in plaats van strooizout

van 7% (na belasting) noodzakelijk, waardoor

voorwaarden (www.nsprocurement.nl/Documenten).

en milieuvriendelijke treinwasinstallaties.

voldoende geld in kas blijft ten behoeve van voornoemde

In aanbestedingen wordt geredeneerd vanuit de doelen

NS heeft het Manifest maatschappelijk verantwoord

de jaarrekening van onze groep. In feite is hier sprake

die NS met het te kopen product of dienst wil realiseren.

inkopen en ondernemen mede ondertekend. Zeker tachtig

van een maatschappelijk rendement. Een groot deel van

Hierbij wordt tevens gevraagd welke aspecten van de NS-

procent van onze inkopen betreft diensten die in Nederland

het resultaat van NS wordt immers geïnvesteerd in de

strategie relevant zijn. Op basis hiervan wordt bepaald aan

gerealiseerd worden, of leveringen van producten die in

verbetering en ontwikkeling van onze dienstverlening

NS kiest voor een proactief privacybeleid, zoals vastgelegd

welke selectie- en gunningcriteria de leverancier(s) moet(en)

Nederland en/of West-Europa zijn geproduceerd. Eveneens

in Nederland, terwijl een ander belangrijk deel bij

in onze Privacy Governance. NS Groep NV is aangewezen als

voldoen, naast de algemene eisen die NS altijd stelt.

tachtig procent van de NS-uitgaven komt tot stand via een

afdracht aan de enige aandeelhouder van NS, de Staat der

de verantwoordelijke in de zin van de Wet Bescherming

In de praktijk gunt NS alleen opdrachten als de

(Europese) aanbesteding. (zie Aanbestedingsreglement NS

Nederlanden, vertegenwoordigd door het

Persoonsgegevens, terwijl dochtermaatschappijen geen

mvo-aspecten zijn meegewogen. In 2010 hebben wij

www.nsprocurement.nl/Documenten).

ministerie van Financiën, beschikbaar komt in de vorm

formele eindverantwoordelijkheid dragen. Dit is in lijn met

de algemene eis toegevoegd dat alle leveranciers hun

De werkelijke leveringen worden door ons continu

van dividend. In de loop van 2010 is besloten bij alle

goed ondernemingsbestuur volgens de Nederlandse

verantwoordelijkheid moeten nemen in het kader van

getoetst aan de gecontracteerde afspraken.

investeringsbesluiten door NS de effecten op het maat-

Corporate Governance Code.

maatschappelijk ondernemen. Daarbij hoort dat zij de

Voor bedrijfskritische leveranciers houden wij de

schappelijk verantwoorde ondernemen expliciet te maken.

essentie onderschrijven van standaarden op dit gebied,

financiële draagkracht in de gaten. Waar nodig kan

Er is een onpartijdige privacy officer die de privacybeleids-

zoals onder meer vastgelegd in de Universele Verklaring

NS snel overschakelen op een andere leverancier.

kaders van NS in beheer heeft en rapporteert aan de

van de Rechten van de Mens en de standaarden die onder

NS-directie. Hij gaat ook over incidenten, klachten en

andere zijn vastgesteld door de ILO, OECD en ICC. Zo stellen

geschillen, waaronder alle privacyklachten die binnenkomen

wij bijvoorbeeld eisen aan de arbeidsomstandigheden

bij NS Klantenservice. De compliancebewaking wordt van

(ILO-eisen) bij de productie van uniformkleding, eisen

staatswege uitgeoefend door het College Bescherming

wij een veiligheidskeurmerk van onze leveranciers die

Persoonsgegevens (CBP).

medewerkers in en rond treinen en perrons inzetten en

Reizigers kunnen kiezen uit een anonieme of een gepersonaliseerde OV-chipkaart

investeringen. De voortgang op dit terrein is belicht in

staan wij op de inzet van milieuvriendelijke middelen bij NS onderschrijft de Gedragscode OV-chipkaart van

reinigingswerkzaamheden. Als de aard of omvang van de

Koninklijk Vervoer Nederland. De Gedragscode OV-chip-

zaak daar aanleiding toe geeft, of als wij een risico van

kaart is dé verankering van het sectorbrede beginsel dat

noncompliance vermoeden, worden audits uitgevoerd

reizigers altijd de keuzemogelijkheid hebben tussen een

om te toetsen of aan de eisen voldaan wordt.

anonieme en een gepersonaliseerde OV-chipkaart. Bij klachten is beroep mogelijk bij de Geschillencommissie

NS gunt alleen opdrachten als ‘duurzaamheid’ is meegewogen

Openbaar Vervoer. In 2010 is niet van die regeling gebruikgemaakt. Wel hebben begin 2010 enkele studenten bij het CBP een handhavingverzoek ingediend tegen NS en twee andere openbaar vervoerbedrijven, waarbij de

Bij het specificeren van nieuwe treinen en bij de revisie van

privacybescherming van de OV-chipkaart sterk in twijfel

bestaande treinen betrekken wij ook de volgende eisen en

werd getrokken. Het CBP heeft hierop onderzoek ingesteld

wensen van duurzaamheid:

bij NS en om informatie verzocht, waaraan NS heeft vtoldaan. NS gaf toen onder meer aan dat de OV-chipkaart

•

gebruik van duurzame materialen en productie;

een typische Privacy by Design-oplossing is.

•

energie-efficiëntie van het materieel;

Dit betekent dat al bij de vormgeving van de dienstver-

•

geluidsproductie van het materieel, zowel tijdens het

lening het uitgangspunt is gehanteerd dat alle

rijden als wanneer het materieel staat opgesteld;

OV-chipkaartgebruikers in beginsel anoniem bij

•

geen lozing van afvalwater op de baan (toiletten);

NS reizen. Zo kan een OV-chipkaartpoortje niet ‘zien’

•

mogelijkheid tot duurzaam afvoeren (maximale recycling

wie in- of uitcheckt.

van materialen en componenten).

52

53

NS Jaarverslag 2010


Bouwen aan kwaliteit

Reizigersvervoer

reisgedrag. Door geslaagde verkoopacties zijn nieuwe

geïntegreerd met de OV-chipkaart. Dit maakt het gebruik

met name door de concessievergoeding van € 74 miljoen

klanten getrokken en bestaande klanten gestimuleerd

voor de automobilist gemakkelijker en de controle in de trein

(2009 nog € 29 miljoen) die HSA aan de Staat moet betalen.

Het segment reizigersvervoer omvat het binnenlandse

om vaker te reizen.

door de conducteur eenvoudiger. Het aantal studenten-

Momenteel wordt met de Staat onder andere gesproken

kaarten is in het collegejaar 2010/2011 verder gegroeid.

over mogelijke oplossingsrichtingen om de continuïteit van

reizigersvervoer door het bedrijfsonderdeel NS Reizigers, het internationale en binnenlandse reizigersvervoer door

Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten voor alleen het

NS Hispeed, het materieelonderhoud door NedTrain en het

hoofdrailnet bedraagt € 240 miljoen (2009: € 173 miljoen).

Regionale concessies

investering in de HSL-Zuid, maar vooral in het belang van

buitenlands reizigersvervoer door Abellio. De bedrijven

Het verschil tussen dit resultaat en het totale bedrijfs-

In 1998 is het ministerie van Verkeer en Waterstaat

onze reizigers. De minister heeft eind januari 2011 de

werken nauw met elkaar samen. Zo heeft NedTrain een

resultaat uit het reizigersvervoer houdt voor een groot deel

begonnen met het overdragen van de verantwoordelijkheid

Tweede Kamer hierover geïnformeerd.

vitale rol in het onderhouden en verbeteren van de treinen

verband met de verliezen op de exploitatie van de HSL-Zuid.

voor een aantal regionale en stadsgewestelijke treindiensten

van NS. Hiermee draagt het bedrijf sterk bij aan de

Het aantal gehonoreerde claims in het kader van de regeling

aan decentrale overheden. Het betreft de verbindingen die

Sinds 13 december 2009 rijdt Thalys over de HSL-Zuid.

prestatieverbeteringen in het kader van het Vervoerplan

‘Geld terug bij vertraging’ bedraagt 643.086 (2009: 469.954).

geen deel uitmaken van het landelijke hoofdrailnet. Op basis

Deze hogesnelheidstrein die Amsterdam, Schiphol en

voor het Nederlandse hoofdrailnet. Waar relevant zijn

Er is voor € 6,5 miljoen (2009: € 5,2 miljoen) aan vertragingen

van de Wet Personenvervoer 2000 moeten overheden de

Rotterdam verbindt met Antwerpen, Brussel en Parijs

de resultaten van die laatste activiteit apart vermeld.

gecompenseerd, gemiddeld € 10,10 per klant.

exploitatie van die treindiensten openbaar aanbesteden of,

rijdt nu tien keer per dag. Dit was in 2009 nog zes keer.

HSA veilig te stellen. Dat is niet alleen met het oog op de

als overgangsmaatregel, onderhands gunnen aan

Thalys brengt reizigers in 2 uur en 36 minuten van

van regionale overheden en concessiehouders.

Reizigersgroei

vervoerders. Deze concessies worden deels geëxploiteerd

Rotterdam naar Parijs.

Verder vermelden wij hier de resultaten van dochters van

Het totaalaantal reizigerskilometers bedraagt 16,4 miljard,

door NS, deels door andere vervoerders, waaronder Syntus,

Thalys is zeer succesvol. In 2010 groeide de omzet

werkmaatschappijen en joint ventures die naast het

tegen 16,3 miljard in 2009. De recessie is - zoals verwacht -

waarin NS een 50%-belang heeft.

van Thalys met 35% en het aantal enkele reizen met

treinvervoer ook andere vervoersmodaliteiten exploiteren.

duidelijker zichtbaar dan vorig jaar, zowel in het reisgedrag

Zo heeft NS een belang van 50% in Syntus dat treinen

van onze klanten als in hun keuzes voor voordeliger

Op dit moment rijdt NS op basis van concessies de trein-

2,5 keer meer reizigersvervoer in 2010 ten opzichte van

busvervoerconcessies exploiteert. Tevens heeft NS een

kaartsoorten. De laatste maanden van het jaar zagen wij

diensten op de trajecten Gouda-Alphen aan den Rijn,

2009 sinds over de HSL-Zuid wordt gereden.

49%-belang in Qbuzz. Deze Nederlandse busonderneming

weer voorzichtige groei.

Zwolle-Emmen, Zwolle-Kampen, Zutphen-Apeldoorn en

exploiteert streekvervoer in de noordelijke provincies en

Met succesvolle marktbewerking wisten wij de gevolgen van

Rotterdam-Hoek van Holland. De concessie voor de lijn

stadsgewestelijk vervoer in Rotterdam.

de crisis te beperken. Zo voerde NS diverse campagnes rond

Houten-Houten Castellum is geëindigd na opname van

Ook werken NS Reizigers en NedTrain in opdracht

21%. Op de as Amsterdam-Brussel is zelfs sprake van

evenementen en introduceerden wij de Spoordeelweken.

dit traject in het hoofdrailnet per 12 december 2010.

Resultaat reizigersvervoer

De verkoop van NS-kaarten via vestigingen van onder andere

NS blijft voorlopig rijden op de lijnen Zwolle-Emmen,

De totale opbrengsten uit het segment reizigersvervoer

Blokker en Kruidvat is ook in 2010 voortgezet en leidde

Zwolle-Kampen en Rotterdam-Hoek van Holland.

stijgen met € 181 miljoen van € 2.699 miljoen in

vooral in de weekeinden tot extra reizigers. Dit soort acties

De concessies voor die treindiensten zijn met ingang van

2009 naar € 2.880 miljoen in 2010.

via ‘alternatieve’ distributiekanalen trekt relatief veel nieuwe

de dienstregeling 2008 voorlopig onderhands verleend

De totale kosten bedragen € 2.751 miljoen

klanten die de gelegenheid benutten om kennis te maken

aan NS. De provincies Drenthe en Overijssel hebben in

(2009: € 2.639 miljoen). De lasten zijn in 2010 met

met de trein. Ten slotte worden steeds meer klanten via

2010 op basis van een aanbesteding besloten de concessie

€ 112 miljoen gestegen. Het totale resultaat uit

E-ticketing, de site Eropuit en via het klantenmagazine Spoor

Zwolle-Emmen vanaf eind 2012 te gunnen aan Arriva.

bedrijfsactiviteiten in het reizigersvervoer bedraagt

aangespoord om in hun vrije tijd per trein op pad te gaan.

Internationaal reizigersvervoer

€ 129 miljoen. Dat is meer dan in 2009 (€ 60 miljoen), vooral door verbeterde resultaten bij Abellio en NS Hispeed en doordat bij NS Reizigers in 2009 incidentele lasten waren opgenomen. Voor het Nederlandse hoofdrailnet zijn de opbrengsten gestegen met 1,6% van € 1.822 miljoen naar

De verkoop van NS-kaarten via Blokker en Kruidvat leidde tot extra reizigers

€ 1.851 miljoen, vooral door de tariefsverhoging van

Was 2009 vooral het jaar van de opening van de HSL-Zuid, 2010 was het jaar waarin het rijden over de HSL-Zuid is geïntensiveerd. Veel meer klanten zijn in 2010 gebruik gaan

Internationaal vervoerde NS bijna 3,5 miljoen reizigers Ook Fyra rijdt nu over de HSL-Zuid en naar verwachting vanaf april 2011 naar Breda en vanaf december 2011 ook door naar Brussel. Vooralsnog verbindt Fyra Amsterdam met Schiphol en Rotterdam. Ook hier is de frequentie opgevoerd. Tot april reed Fyra, op doordeweekse dagen, een keer per uur in beide richtingen. Vanaf april kwamen daar de weekenddagen bij. Op 4 oktober is de frequentie tussen Amsterdam, Schiphol en Rotterdam verdubbeld naar twee keer per uur op doordeweekse dagen en vanaf 18 december is dit ook in de weekenden zo.

maken van Fyra, Thalys en andere internationale treinen:

Het aantal reizigers met Fyra is met gemiddeld 10% per

in 2010 vervoerden wij bijna 3,5 miljoen reizigers, een

maand gegroeid. De frequentieverdubbeling in het najaar

groei van 14% ten opzichte van 2009. De behoefte aan

van 2010 heeft Fyra een verdere impuls gegeven.

hogesnelheidstreinvervoer wordt daarmee onderstreept.

Dankzij nieuwe afspraken met partner Deutsche Bahn

1,6% per januari 2010. Deze verhoging bestaat volgens

Ondanks economische tegenwind is NS er ook in 2010 in

afspraak uit de inflatiecorrectie (1,6%) en anderzijds uit

geslaagd verder te groeien in het zakelijke segment.

eventuele verhoging van de infraheffing van ProRail

De omzet van NS-jaarkaarten in dit segment is in 2010 met

De financiële resultaten van HSA zijn echter zorgelijk.

reizen gemaakt met ICE en verkocht door NS Hispeed over

(was nihil). Tegenover deze tariefstijging stond een

ruim 7% gestegen. De omzet van de NS-Business Card is met

Het verlies op de exploitatie van de concessie HSL-Zuid

2010 is 433.000. De winter 2009/2010 en noodzakelijke

daling van de opbrengsten door een prijsbewuster

37% gegroeid. De NS-Business Card wordt in de toekomst

nam toe van € 105 miljoen in 2009 tot € 123 miljoen in 2010,

omleidingen vanwege langdurige werkzaamheden op station

verbeterde het rendement van ICE International. Het aantal

54

55

NS Jaarverslag 2010 / Resultaten van activiteiten

Arnhem pakten helaas negatief uit ten aanzien van de

punctualiteit niettemin onder druk. Dat begon eind

belangrijke kwaliteiten. NedTrain is in staat om reizigers-

betrouwbaarheid. IC Berlijn heeft in 2010 wederom een

december 2009 met het extreme winterweer. Vervolgens

treinen conform de eisen van NS en fabrikanten te

stabiele performance laten zien. Met iedere twee uur een

was er bij het Belgische Halle een ernstig treinongeluk, dat

onderhouden en daardoor veiligheid, beschikbaarheid,

directe verbinding tussen Amsterdam en Berlijn blijft deze

langdurige ontregeling veroorzaakte. In het najaar

bedrijfszekerheid en rendement te garanderen.

treinserie een prettige keuze voor onze klanten. De punctua-

kwamen daar nog de langdurige werkzaamheden in de

Deze expertise strekt zich ook uit tot het onderhoud

liteit lag tot de maand december met 86% vrijwel op

Schipholtunnel bij, verschillende stakingen in de landen om

van tram- en lighttrainvoertuigen.

hetzelfde niveau als in 2009 (86,2%).

ons heen, een omleiding van de ICE over Venlo door werkzaamheden in Arnhem, een groot aantal seinen

Klanten waarderen de upgrading van het cateringassortiment in Fyra

Op 15 april vond een uitbarsting plaats van de vulkaan

wisselstoringen en een brand in de Verkeersleiding te

Eyjafjallajökull (IJsland). Hierdoor is het luchtruim langere

Utrecht. Het jaar eindigde wederom met extreem

tijd gesloten of gedeeltelijk gesloten geweest en steeg de

winterweer. Dankzij het dempend effect van de genomen

vraag naar internationale treintickets explosief. NS Hispeed

verbetermaatregelen is de gemiddelde punctualiteit van

Vanuit de focus op operational excellence streeft NedTrain

in de vakbekwaamheid van het

was in staat veel gedupeerde reizigers weer op weg te

NS Hispeed slechts licht gedaald.

naar een verbetering op het gebied van veiligheid,

personeel. Niet voor niets, want zij

kwaliteit, innovatie en efficiency. Hiertoe zijn in de

maken uiteindelijk het verschil.

Onze klanten waarderen de interieurvernieuwing van

afgelopen jaren belangrijke stappen gezet. De bedrijfsze-

Mooi voorbeeld hiervan is de oprichting

Thalys, de upgrading van het cateringassortiment in Fyra

kerheid van de treinen is in 2010 iets verbeterd, terwijl de

van de NS Academy in 2010 met oog

Klanten

en de sms-serviceberichten. In 2010 geeft 76% van onze

totale beschikbaarheid van het materieel helaas is

voor ontwikkeling van leiderschap,

NS Hispeed heeft haar klanten gedurende het hele jaar

klanten een 7 of hoger aan de dienstverlening door

verslechterd door de winterproblemen. De onderhouds-

vakmanschap en de vaardigheid tot

verrast met acties, zowel op treinen als via internet en

NS Hispeed. Daarmee is de klantwaardering op hetzelfde

kosten zijn iets verlaagd.

netwerken. Als medewerkers hun

diverse media. NS Hispeed werd hierin nadrukkelijk

niveau als in 2009.

helpen. In korte tijd sneuvelden records voor wat betreft verkochte tickets en omzet.

gepresenteerd als hét portaal voor alle hogesnelheidsreizen

En goede dienstverlening valt of staat met gemotiveerde en professionele mensen. NS investeert voortdurend

vak goed beheersen, dan leveren ze NedTrain heeft het afgelopen jaar bijgedragen aan

topprestaties. En dat helpt NS om haar

in Europa. Mede als gevolg hiervan is de naamsbekendheid

Omgeving

initiatieven om overlast op en rond het spoor door winters

missie te volbrengen: klanten veilig, op

dit jaar gestegen naar 65% (2009: 47%).

Vooruitlopend op uitkomsten van onderzoeken naar

weer te beperken. Zo is veel energie gestoken in maat-

tijd en comfortabel via aantrekkelijke

geluidsoverlast door Fyra, heeft NS Hispeed maatregelen

regelen om de treinen winterbestendiger te maken.

stations naar hun bestemming brengen.

verkend die snel tot vermindering van geluid leiden.

Oudere sprinters en treinen van het type koploper hebben

Idealiter vormt het personeelsbestand

Deze zijn gevonden in het toepassen van een ander

de winter goed doorstaan, mede dankzij die maatregelen.

van NS een afspiegeling van de

remsysteem, waardoor de wielen gladder blijven en minder

De uitval in december 2010 van nieuwere treintypes - zoals

samenleving. Dat betekent concreet

geluid veroorzaken. Vanaf juni 2010 is al het Fyramaterieel

de nieuwste sprinter en dubbeldekker, die het in de vorige

dat elk mens bij NS gelijke kansen krijgt.

aangepast en stiller geworden.

winter goed deden - kwam voor ons onverwacht. Inmiddels

Extra aandacht is er voor meer vrouwen

Het was teleurstellend voor NS Hispeed dat in 2010 de

worden die problemen goed aangepakt, samen met de

in de top, multicultureel talent en het

In 2010 heeft de online portal van NS Hispeed (Hispeed.nl)

bestemming Breda nog niet kon worden toegevoegd

leveranciers en, wat de sprinters betreft, ook onder garantie.

aantrekken van jongeren. Nu is eenvijfde

11,1 mln bezoekers getrokken, een stijging van 3% ten

aan het aanbod voor onze klanten. Problemen in de

opzichte van 2009. Bovendien zijn er dit jaar circa tachtig

elektriciteitstoevoer van de lijn - buiten de invloedsfeer

TGV-bestemmingen en ruim honderd bestemmingen in

van HSA - lagen hieraan ten grondslag. Er zijn maatregelen

Duitsland bijgekomen. In totaal kunnen onze klanten voor

genomen waardoor Breda vanaf april 2011 in het

meer dan 400 bestemmingen online hun ticket kopen.

HSL-netwerk kan worden opgenomen.

NS gaat klanten beter begeleiden bij het aankoopproces van onlinetickets

van de NS-top vrouw, maar in de

NedTrain investeerde in vernieuwing werkplaatsen

Naast treintickets kunnen zij hier ook terecht voor hotels,

meer dan de helft. Dat belooft wat. Juist om ook in de toekomst vakbekwame mensen te motiveren bij NS aan de slag te gaan.

verzekeringen en huurauto’s. De distributiekosten zijn

In 2010 heeft NS Hispeed www.supersnelletreinen.nl

De reizigersmarkt buiten NS blijft belangrijk voor NedTrain,

gedaald doordat meer klanten gebruikmaakten van

geïntroduceerd. Dit is een onlinelespakket voor groep 7/8

mede om marktconformiteit te borgen. In 2010 zijn de

het selfservice kanaal. In 2010 is dit gebruik gestegen naar

van de basisschool waarmee leerlingen informatie

goederenactiviteiten - vooruitlopend op volledige afstoting

46% (2009: 43%). In 2010 zijn meer stappen ondernomen om

opdoen over het milieueffect van reizen met de hogesnel-

- in een aparte organisatorische eenheid geplaatst.

de website te verbeteren. Zo gaan wij onze klanten beter

heidstrein. Dit pakket (gratis voor basisscholen) is al door

In samenwerking met andere bedrijfsonderdelen van

begeleiden bij het aankoopproces van onlinetickets.

200 scholen gedownload.

NS is in 2010 gewerkt aan verdere verbetering van de

Dit project is, zoals gebruikelijk, gebaseerd op feedback

materieelinzet. De werkplaatsen Amsterdam Zaanstraat

Materieelonderhoud

en Zwolle zijn in de loop van 2010 overgedragen aan

NS-dochter NedTrain verzorgt de instandhouding en

NS Poort dat voor de grond en gebouwen op zoek zou

Exploitatie

modernisering van reizigerstreinen in Nederland. Het bedrijf

gaan naar een nieuwe bestemming. Vanwege de winter-

In 2010 zijn structurele maatregelen genomen om de

is verantwoordelijk en van vitaal belang voor een veilige en

perikelen zijn beide werkplaatsen echter weer tijdelijk door

punctualiteit van de treindiensten van NS Hispeed te

bedrijfszekere inzet van rollend materieel. De bij NedTrain

NedTrain in gebruik genomen. NedTrain investeerde fors in

verbeteren. Door een aantal incidenten stond de

aanwezige kennis en ervaring zijn, op Europees niveau,

het vernieuwen van haar werkplaatsen en -processen. In juni

van onze klanten.

managementopleidingen is dit al

56

57


2010 is de nieuwe werkplaats Rotterdam Waalhaven

bruik opgenomen in haar businessplan. NedTrain is groot-

jaar namen meer dan 750 Nederlandse, Britse, Duitse en

In oktober 2010 diende Abellio een prekwalificatiedocument

opgeleverd. De bouw van de nieuwe componentenfabriek

verbruiker van water tijdens onderhoudsprocessen zoals

Tsjechische collega’s deel aan het uitwisselingsprogramma.

in voor een middelgrote multimodale concessie in Stockholm

in Tilburg Loven ligt op schema en bereikte in september het

reinigen van materieel en het vullen van de toiletten. Om

De afgelopen 5 jaar waren 25 Nederlandse collega’s

en omgeving met een contractduur van 12 jaar. Het resultaat

hoogste punt (oplevering in het tweede kwartaal van 2011).

de verspilling van water te minimaliseren, brengt NedTrain

gedetacheerd bij bidteams in uiteenlopende landen.

daarvan wordt verwacht begin 2011.

Op deze nieuwe locatie worden de activiteiten van de

het watergebruik in kaart en neemt het initiatieven om het

17 Nederlandse collega’s deden via langdurige

huidige componentenbedrijven Tilburg en Ematech

verbruik te verminderen. Daarnaast is door NedTrain

uitwisselingen internationale ervaring op.

Utrecht samengevoegd.

onderzoek gedaan naar energieverbruik, verbeterpotentie en mogelijke maatregelen in twee onderhoudswerkplaatsen.

London and Surrey drie nieuwe contracten te winnen.

Abellio vervoert meer dan 650.000 reizigers per dag

In 2010 is de vloot verouderde stoptreinen van het type

In 2011 breiden wij dit onderzoek uit naar andere locaties.

Mat ’64 bijna volledig vervangen door de nieuwe sprinters.

Verder heeft NedTrain de nodige aandacht besteed aan

De voorbereidingen voor de instandhouding van het

beperking van geluidsoverlast door treinen. Van de treinen

hogesnelheidsmaterieel (V250) zijn bijna afgerond.

in Fyradienst is het remsysteem zo aangepast dat het

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

De instroom van complexer materieel stelt steeds hogere

rijgeluid fors minder is.

Abellio publiceerde in 2010 haar eerste mvo-jaarverslag,

eisen aan het kennisniveau van medewerkers. Er is een

Het beleid is ook gericht op het beperken van afval.

waarin haar inspanningen op dit gebied zijn beschreven.

aantal materieelspecifieke opleidingstrajecten. Daarnaast

De cijfers over de jaren 2008-2010 laten een (voorzichtige)

Het laat zien op welke manier Abellio een positieve impact

werken wij samen met de universiteiten van Twente, Delft

daling zien van het afvaltotaal.

heeft op de locaties waar het bedrijf opereert en hoe een

en Eindhoven. In het kader van het programma Rolling Stock

In de geliberaliseerde Londense busmarkt wist Abellio Ook wist het bedrijf busdiensten die het al in portefeuille had, bij hernieuwde aanbestedingen te behouden.

Abellio London and Surrey wist drie nieuwe contracten te winnen

proactieve band met stakeholders een integraal onderdeel

Groot-Brittannië

is van de werkwijze van de onderneming.

Abellio heeft stevige voet aan de grond in de Britse markt,

Lifecycle Logistics doen studenten en promovendi samen

Reizigersvervoer in het buitenland

met NedTrainmedewerkers onderzoek naar de mogelijk-

Abellio – 100% dochter van NS – is actief in treinen

heden tot verdere verbetering van de onderhoudsprocessen.

busvervoermarkten in Groot-Brittannië, Duitsland, en

Abellio Group Awards

Beide concessies worden uitgevoerd in een 50-50% joint

Ook deelname aan het internationale samenwerkingsorgaan

Tsjechië. Abellio vervoert meer dan 650.000 reizigers per

Abellio beloonde medewerkers die zich onderscheidden

venture samen met de Britse partner Serco. Merseyrail

World Class Maintenance draagt daaraan bij. Bij de

dag. Het bedrijf groeit en streeft naar een bestendig en

in servicegerichtheid met de 2010 Abellio Group Awards.

omvat een 25-jarig contract met de regionale openbaar

ROC-instellingen is NedTrain begonnen met een opleiding

winstgevend portfolio van openbaarvervoercontracten

Zowel teams als individuele medewerkers reageerden

vervoerautoriteit Merseytravel. Northern Rail verzorgt

van vier jaar voor aankomende monteurs, inclusief twee jaar

in Europa. Daarbij is het de ambitie om voortdurend de

hierop positief. Het creëert een aanmoedigende cultuur,

treindiensten van en naar de belangrijkste steden in het

bedrijfsstage. Zo koppelt NedTrain de aanwezige praktische

verwachtingen van reizigers en stakeholders te overtreffen.

waarin het vanzelf spreekt dat medewerkers die goed

noorden van Engeland en exploiteert daarmee de meeste

presteren erkenning van het management krijgen.

treindiensten van alle vervoerders in Groot-Brittannië.

kennis aan nieuwe inzichten en ideeën.

dankzij de concessies Merseyrail en Northern Rail.

‘The Abellio Way’

Abellio heeft daarnaast 5,8% van de aanbestede

Abellio voerde tot januari 2010 de naam NedRailways.

Abellio Foundation

Die naam was gekozen toen alleen in Groot-Brittannië

Abellio heeft de Abellio Foundation opgericht, met als

werd geopereerd. De verbreding van activiteiten naar het

doel de band tussen Nederland en Groot-Brittannië te

Merseyrail

vasteland van Europa leidde tot het besluit om de naam

verstevigen op het gebied van geschiedenis, cultuur en

Merseyrail zorgt voor het stadsgewestelijk treinvervoer in

Veiliger werken kreeg in 2010 onverminderd aandacht.

te wijzigen in Abellio. Het was meteen het startmoment van

wetenschap. De Abellio Foundation heeft zichzelf verplicht

en rond Liverpool. Het bedrijf vervoert 115.000 reizigers

90% van de werknemers van NedTrain, zowel kantoor- als

een bedrijfsbreed programma, The Abellio Way, waarmee

om drie jaar lang onderzoek te ondersteunen naar de

per dag over een van de meest intensief gebruikte spoor-

werkplaatspersoneel, heeft een veiligheidsopleiding

werd vastgesteld waar het merk Abellio voor staat.

betekenis van het reizen tussen Groot-Brittannië en

netwerken buiten Londen en telt 1.200 werknemers.

gevolgd. Ook is de mogelijkheid voor medewerkers om te

Dat varieert van de service die reizigers kunnen verwachten

Nederland op die vlakken. In aanvulling daarop onder-

Merseyrail kon in 2010 enkele successen noteren.

anticiperen op onveilige situaties vergroot door de invoering

tot de manier waarop Abellio de voorgenomen prestaties

steunt Abellio lokale projecten, zoals het Magic Breakfast,

Het aantal reizigers nam toe met 5% en de opbrengsten

van de ‘Stop! en Go!’-kaart. Dit is een checklist die voor ieder

wil waarmaken. Alle onderdelen van het programma zijn

dat voorziet in ontbijt op scholen in buurten met lage

groeiden met 6%.

werk wordt geraadpleegd. Het aantal veiligheidsincidenten

gebaseerd op de principes van EFQM (European Foundation

inkomens in Groot Brittannië.

De punctualiteit verbeterde: het aantal treinen dat in

bleef in 2010 ruim onder de norm. Bij de nationale

for Quality Management) en essentieel voor het uitbrengen

verkiezing van Veiligste Magazijn van Nederland won de

van biedingen.

NedTrain neemt initiatieven om het waterverbruik te verminderen

logistieke afdeling van NedTrain in 2010 de tweede prijs.

Londense busmarkt in handen.

2010 op tijd reed, bereikte een record van 96%, uitgaande

Groei

van de internationale vijf-minutennorm. Met een klant

Het doel van Abellio is enerzijds haar positie te versterken

tevredenheid van 93% scoorde Merseyrail het hoogst

Het juryrapport roemt vooral het veiligheidsbewustzijn

Best Practice Programme

in de landen waar het actief is, zowel door biedingen als

van alle treinvervoerders in Groot-Brittannië. Een vijfde

van de medewerkers.

Met het Best Practice Programme biedt Abellio een

door gerichte acquisitie. Maar het wil ook nieuwe markten

MtoGo winkel - gebaseerd op het Nederlandse concept

platform om kennis, ervaringen en expertise uit te wisselen

betreden, in het bijzonder Scandinavië. Zweden en

van AH to Go - werd in oktober 2010 op het Merseyrail

Duurzaam ondernemen

tussen het moederbedrijf NS en de buitenlandse trein-

Denemarken zijn de aantrekkelijkste markten, omdat

spoornetwerk in gebruik genomen.

In 2010 zijn de doelstellingen van duurzamer ondernemen

en busbedrijven. Dit gebeurt via internationale seminars,

in beide landen het busvervoer vrijwel geheel is geliberali-

voor NedTrain vastgesteld en is een driejarig programma

detacheringen en workshops. Detacheringen voor

seerd. In Zweden wordt het regionale treinvervoer

Op het Southport station werd in augustus een

van start gegaan, met als doel een inbedding van

kortere of langere tijd stellen medewerkers in staat

geheel aanbesteed, evenals het gesubsidieerde lange

rijwielstalling voor 150 fietsen geopend, naast beveiligde

duurzamer ondernemen in de bedrijfsprocessen. NedTrain

internationaal kennis en ervaring op te doen en de

afstandsvervoer. Om met succes een bod te kunnen

fietsvoorzieningen op nog eens 17 stations van Merseyrail.

heeft prestatie-indicatoren voor energie, water- en afvalge-

vaardigheden van bidteams te versterken. In de eerste vijf

uitbrengen, is er een lokaal team ter plaatse.

Daarmee kwam het aantal extra beschikbare stalling-

58

59


2010: klanttevredenheid in Tsjechië 93% plaatsen op een totaal van 700. Dit werd bekostigd

verlaging van energieverbruik en CO2-emissies.

zogeheten RB 47-route in het Metropoolgebied Rijn-Ruhr.

uit een gift van 1 miljoen pond van Cycling England,

Northern Rail is de eerste treinvervoerder in Groot-Brit-

De route, plaatselijk bekend als ‘Der Müngstener’,

een organisatie die wordt gesteund door het ministerie

tannië die zowel de directe emissies vastlegt (van treinen

verbindt de steden Solingen en Wuppertal via Remscheid.

van Transport.

en kantoren) als de indirecte (de vervaardiging van alle

Het contract gaat per 2013 in.

producten waarmee Northern Rail werkt).

Northern Rail Northern Rail verzorgt treindiensten van en naar belang-

Abellio London and Surrey

rijke steden in het noorden van Engeland, zoals Liverpool,

Abellio London and Surrey exploiteert busdiensten in

Manchester, Leeds, Sheffield, York en Newcastle. In totaal

Centraal- en Zuid-Londen en in Surrey. Dagelijks vervoert

rijdt Northern Rail elke dag 2.600 treindiensten, waarmee

het bedrijf 316.000 reizigers. Het heeft 1.700 medewerkers

230.000 reizigers per dag worden vervoerd. Northern Rail

en beschikt over vijfhonderd bussen in Zuid- en

Abellio Deutschland opende een nieuwe onderhoudswerkplaats

West-Londen en Surrey. Er rijden 450 bussen op 40 routes

De punctualiteit in 2010 was 95,9% (uitgaand van de

het ministerie van Transport een verlenging van het

onder contract van Transport for London (TfL) en

vijf-minutennorm). De bekwaamheid van medewerkers

contract toegewezen (tot september 2013).

50 bussen op 32 routes op commerciële en contractuele

op de trein nam toe als onderdeel van een project dat

diensten in Surrey.

samen met de aanbestedingsautoriteit vorm kreeg. Het leverde veel positieve reacties op van reizigers.

met 2009, terwijl de opbrengst toenam met 4%.

In 2010 verwierf het bedrijf drie nieuwe routes, en behield

De omzet in 2010 nam toe met 5%. De 33 Mercedes

De punctualiteit bleef op hetzelfde niveau met 91,2%

het alle bestaande routes die opnieuw werden aanbesteed

Citaro bussen van Abellio Deutschland VM kregen in de

(volgens de internationale vijf-minutennorm), nog steeds

door Transport for London (TfL). Het wist ook het contract

zomer van 2010 het Blauwe Engel-logo nadat ze waren

een flinke verbetering sinds de start in 2004, toen de

voor het volledige netwerk in Surrey te continueren.

aangepast om te voldoen aan enkele zeer strenge

punctualiteit 83,7% bedroeg. De klanttevredenheid steeg

De nieuwe TfL-routes gaan van start in 2011 en vertegen-

milieuvoorwaarden.

in 2010 van 81% naar 82%.

woordigen een bedrijfsgroei van 8%. In mei opende de

In juni opende Abellio Deutschland een nieuwe onder-

burgemeester van Londen een nieuwe vestiging in

houdswerkplaats van € 7 miljoen in Hagen. Vanuit deze

Battersea in Zuidwest-Londen, een investering

strategisch belangrijke locatie kan Abellio NRW verdere

van 7 miljoen pond.

activiteiten ontwikkelen. De werkplaats beschikt over

Eerste CyclePoint van Groot-Brittannië geopend

In miljoenen euro’s

2010

2009

Opbrengsten

2.880

2.699

Bedrijfslasten

2.751

2.639

Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Totaal activa

129

60

4.512

4.287

Investeringen

578

543

Afschrijving 1

298

265

20.246

20.518

Aantal medewerkers in fte’s ultimo

heeft 4.600 medewerkers. In mei kreeg Northern Rail door

In 2010 groeide het aantal reizigers met 3,4% in vergelijking

Reizigersvervoer totaal

Afschrijving omvat tevens bijzondere waardevermindering.

1

Reizigersvervoer Nederlands hoofdrailnet In miljoenen euro’s

2010

2009

Opbrengsten

1.851

1.822

Bedrijfslasten

1.611

1.649

Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Totaal activa

240

173

3.227

3.218

489

448

Investeringen Afschrijving

218

207

9.619

10.017

1


Afschrijving omvat tevens bijzondere waardevermindering.

1

geavanceerde technieken op het gebied van efficiënt De betrouwbaarheid van busdiensten in Londen wordt

energiegebruik, zoals het met 75% terugdringen van

In september werd het eerste CyclePoint van Groot-

volgens de TfL-normen gemeten. Op hoogfrequente

stralingswarmte en het terugwinnen van regenwater,

Brittannië geopend op het station van Leeds. Het

busdiensten steeg de betrouwbaarheid met 12%.

waarmee het watergebruik met meer dan 85% kon

concept is gebaseerd op een keur van fietsvoorzieningen

Dit jaar werd de klanttevredenheid op het Abellio

worden verminderd.

op Nederlandse stations en werd in Groot-Brittannië

Surrey-netwerk voor het eerst gemeten en deze bedroeg

geïntroduceerd door Abellio. Het nieuwe CyclePoint-

83,8%. In 2010 zorgden diverse investeringen voor milieu-

Tsjechië

samen met overheden en andere partners. Er wordt

gebouw biedt veilig onderdak aan 300 fietsen. Het voorziet

vriendelijker prestaties, waaronder 36 Euro V-bussen

Probo Bus

gewerkt aan stationsomgevingen waar reizigers zich

in in fietsverhuur, -verkoop en -reparatiewerkzaamheden,

die minder brandstof verbruiken en minder CO2-uitstoot

Probo Bus exploiteert 120 bussen op 70 routes in

prettig voelen en bedrijven zich graag vestigen. Vooral de

maar medewerkers verstrekken ook informatie over

veroorzaken. Meer dan een kwart van de bussen

Centraal Bohemen in Tsjechië, voornamelijk ten westen

grotere knooppunten zijn dynamische plekken waar veel

fietsroutes. Dit project is opgezet in samenwerking met

van Abellio London and Surrey zijn nu voorzien van

van Praag. Het bedrijf vervoert 17.750 reizigers per

activiteiten zich efficiënt laten combineren: wonen,

West Yorkshire PTE, Network Rail en

deze technologie.

dag en heeft 218 medewerkers.

werken, winkelen, leren en recreëren. Op alle ruim

Duitsland

In 2010 bereikte de klanttevredenheid 93% en

stations, vervult NS Poort een spilfunctie in de reis van de

Northern Rail zorgde ook voor nieuwe of verbeterde,

Abellio Deutschland

overtrof daarmee het gestelde doel van 90%.

klant. Om de verschillende diensten voor de OV-reiziger

beveiligde fietsvoorzieningen op meer dan 100 stations

Abellio Deutschland voert bus- en treindiensten uit in de

Het aantal reizigers nam toe met 1,4% ten opzichte

goed op elkaar af te stemmen werkt NS Poort nauw samen

op routes naar Leeds,. Ook dit is bekostigd uit de bijdrage

Duitse deelstaten Hessen, Noordrijn-Westfalen en Saksen.

van 2009 en de opbrengst met 0,1%. De prestaties

met NS Reizigers en de andere vervoerders.

van Cycling England. Het resultaat is een integraal

Het bedrijf Abellio NRW exploiteert treindiensten in

groeien dankzij GPRS-informatie op routes in het

fiets/railnetwerk door West Yorkshire, met Leeds

Noordrijn-Westfalen en vervoert 23.000 reizigers per dag.

Praagse transportgebied. Het systeem werd eind 2009

CyclePoint als middelpunt.

De VM, Werner en KVG-busmaatschappijen zijn goed voor

geïntroduceerd is nu aanwezig in een kwart van de

20 miljoen buskilometers per jaar in Hessen en Saksen.

bussen van Probo. Diverse initiatieven droegen bij

Abellio Deutschland heeft 1.300 medewerkers.

aan een brandstofbesparing: investeringen in nieuw

NS Poort ontwikkelt stations en hun omgeving tot leefbare en duurzame locaties. Het bedrijf werkt hiertoe nauw

380 Nederlandse stations, ook de kleinere in- en uitstap-

het ministerie voor Transport.

Northern Rail heeft als doel om brede erkenning te krijgen


als de spoorwegmaatschappij met de grootste

NS Poort vervult een spilfunctie in de reis van de klant

materieel en de koppeling van chauffeurs vergoedingen

NS Poort onderscheidt vier hoofdactiviteiten die in verschil-

duurzaamheidbijdrage. Dit is vastgelegd in de duurzaam-

Abellio Deutschland kreeg een 15-jarig contract

aan het verbruik van diesel. Lage verzuimcijfers droegen

lende bedrijven zijn ondergebracht: Exploitatiebedrijf

heidstrategie en behelst onder meer een streven naar

toegewezen voor de regionale treindienst op de

bij aan de efficiency.

(assetmanagement & -development en grondbedrijf),

60

61


Ontwikkelbedrijf (projectontwikkeling), Retailbedrijf

Den Haag Centraal de allernieuwste 2010 FIFA World Cup

kiprestaurant gekomen. Op station Almere Muziekwijk

Arnhem Centraal, Rotterdam Centraal en Amsterdam

(commerciële exploitatie van winkels) en Beheerbedrijf

spelen op portable consoles van PlayStation.

doet de voormalige wachtruimte dienst als Kunstlokaal;

Centraal zijn al volop in verbouwing. De bouwvoorbe-

(commercieel, administratief en technisch beheer van

De WK-wedstrijden werden uitgezonden op een groot

NS heeft de kunstenaars en buurtbewoners in 2010

reiding voor de stations Breda, Den Haag Centraal en

stations). Daarnaast kent NS Poort drie dochterbedrijven:

scherm. Amsterdam Centraal, Amsterdam Zuid, Utrecht

geholpen de stichting Cultuurspoor Nieuwland op te

Utrecht Centraal bevindt zich in een vergevorderd stadium.

NS Fiets, OV-fiets en Passenger Terminal Amsterdam.

Centraal, Leiden, Roosendaal en Middelburg werden roze

richten en daarmee hun activiteiten uit te bouwen naar

Deze stations zijn straks in termen van omvang, elan en

aangekleed in de sfeer van de wielerronde Giro d’Italia.

andere stations aan de Flevolijn.

voorzieningen klaar voor de toekomst.

Financieel resultaat

Met onder andere live entertainment en een erepodium

De bedrijfsopbrengsten van NS Poort zijn gestegen

waar bezoekers zich als drager van de roze leiderstrui of

Herontwikkeling stationsgebieden

van € 613 miljoen in 2009 naar € 686 miljoen in 2010.

als ‘ronde miss’ konden laten fotograferen.

In 2010 zijn met de gemeenten Geldermalsen en Culemborg

Het resultaat uit de bedrijfsactiviteiten is gestegen van

overeenkomsten getekend om de stationsgebieden te

In de directe omgeving van stations ontwikkelt NS Poort kantoren, scholen en winkels

€ 51 miljoen in 2009 naar € 98 miljoen in 2010. Deze stijging

Duurzame huisvesting

herontwikkelen. Aan de westzijde van het station

is vooral het gevolg van het feit dat in 2009 voorzieningen

Zakelijke reizigers hebben behoefte aan een werkplek, een

Geldermalsen komen een stationsplein, een busstation en

zijn getroffen voor vastgoedprojecten in verband met de

(in)formeel ontmoetingspunt of een vergaderplaats voor

een P+R terrein. Voor de spoorzone van Culemborg komt

economische crisis en de keuze van NS Poort om zich meer

een bepaalde tijd. NS Poort creëert voor hen op diverse

er een stedenbouwkundig plan dat moet leiden tot een

Amsterdam

dan voorheen te richten op stations en hun omgeving.

stations lounges en vergaderruimtes. Grote bedrijven willen

bestemmingsplanwijziging. Naar verwachting kan in 2012

Begin 2010 presenteerden NS, ProRail en gemeente

graag ook (een deel van) hun flexibele huisvestingsbehoefte

gestart worden met de herontwikkeling.

Amsterdam hun ambities voor de renovatie en uitbreiding

Exploitatiebedrijf

op of bij stations realiseren. Met het station2station-concept

NS Poort wil de band tussen stations en binnensteden

van het Stationseiland Amsterdam Centraal. NS gaat hier de

Het exploitatiebedrijf van NS Poort voert de regie over alle

voorziet NS Poort in deze vraag naar een duurzame vorm

versterken. In opdracht van NS Poort werd het afstudeer-

IJ-hal exploiteren, inclusief twee passages. Deze worden

grond en gebouwen van NS, waaronder winkels en horeca-

van vestiging, huisvesting en mobiliteit.

project Fixing the Link uitgevoerd. Deze, door de

voorzien van horeca, winkels en faciliteiten.

TU Delft met het cijfer 10 beloonde afstudeerscriptie,

vestigingen op stations, kantoren en parkeerfaciliteiten.

Stations in verbouwing Reizigers krijgen de komende jaren te maken met een

Grote bedrijven willen bouwen op of bij stations

geeft inzicht in hoe de relatie tussen station en binnenstad

Arnhem

kan worden versterkt.

De werkzaamheden rondom Arnhem Centraal lopen volgens planning. De eerste perronkappen met zonne-

Grond

panelen zijn door ProRail geplaatst. In de zomer van 2011

De looproutes worden verlegd, winkels en perrons sluiten

Bij gebiedsontwikkeling wordt bekeken of afval en water

NS heeft al haar gronden met bestemming groen (eco) en

wordt de reizigerstunnel opgeleverd, waarna reizigers

tijdelijk en de bouwwerkzaamheden kunnen overlast

kunnen worden hergebruikt. In Utrecht, Breda en

water gebundeld in de groenportefeuille. Deze portefeuille

geen gebruik meer hoeven te maken van het tijdelijk

veroorzaken. NS Poort zorgt voor een scheiding tussen

Rotterdam worden de nieuwe stations met omliggende

bestaat uit 3.200 kadastrale percelen met een totale

station. Vervolgens wordt gestart met de bouw van

de bouwplaats en het reizigersgebied en voor herkenbare

bebouwing aangesloten op warmte- en koudeopslag.

omvang van ruim 800 ha. Deze portefeuille is in december

een nieuwe stationshal.

looproutes. Waar nodig komen er aanvullende maatregelen,

NS en ProRail hebben in 2010 een methode ontwikkeld

2010 verkocht aan een koper die een bedrijf voor

zoals tijdelijk zitmeubilair, uniforme bouwschuttingen,

waarmee de duurzaamheid van een stationscomplex in de

CO2-compensatie opzet.

aankleding van leegstaande ruimtes, tijdelijke horeca-

ontwerp-, bouwen beheerfase in beeld kan worden

voorzieningen en kunstuitingen. Via een ‘Monitor Stations-

gebracht. Het doel is primair verlaging van energiegebruik

Vastgoedfonds

en Infrastructuur & Milieu, ProRail en de gemeente Breda een

beleving’ kunnen reizigers en bezoekers hun mening geven

en CO2 -uitstoot.

Het Vastgoedfonds Stationslocaties is een vastgoedfonds

akkoord bereikt over de aanbesteding van het nieuwe station.

over de verbouwing van het station.

Van de gebouwen in de kantorenportefeuille van NS Poort

dat onder andere investeert in kantoren in stationsgebieden.

De uitbreiding van het naast het station gelegen Apollo Hotel

heeft het grootste deel energielabel A. Waar nodig

NS Poort is oprichter van dit institutionele fonds en

is in maart opgeleverd. In april werd het kantoor Singelveste

investeren we in gevelisolatie, zuinige energie-installaties,

participeert hierin voor 51%. Per ultimo 2010 komt het

AlleeWonen officieel in gebruik genomen.

verlichting en waar mogelijk ook in waterbesparende

fondsvermogen uit op circa € 600 miljoen.

ingrijpende verbouwing van enkele grote stations.

Reizigers krijgen te maken met een ingrijpende verbouwing van stations

In februari 2010 heeft NS Poort met de ministeries van VROM

maatregelen. Bij monumenten, die vaak lager scoren in In 2010 zijn weer tal van evenementen georganiseerd om

energielabels, zoeken we eveneens naar zo duurzaam

Ontwikkelbedrijf

stations in de juiste sfeer te brengen.

mogelijke oplossingen.

Het ontwikkelbedrijf van NS Poort werkt aan aangename en

NS Try Out Festival: na een succesvolle pilot in Leiden

Breda

kwalitatief hoogwaardige stationsgebieden. De vierkante

Nabij station Den Haag Hollands Spoor komen studentenwoningen

(2009) zijn in oktober 2010 vier stations drie dagen lang

Kleine stations

meters van deze schaarse grond worden zo efficiënt

omgetoverd tot festivalterrein. Op de stations Amersfoort,

Het streven is om leegstaande ruimtes op kleine stations

mogelijk benut. In de directe omgeving van stations

Groningen, Leiden en Eindhoven werden mensen verrast

een goede bestemming te geven. Dit komt de levendigheid

ontwikkelt NS Poort kantoren, scholen en winkels.

Den Haag

door diverse cultuuruitingen.

ten goede. Ook in 2010 zijn weer veel van dergelijke

Die functies verbeteren de levendigheid en sociale veiligheid

In 2010 is de aannemer voor Den Haag Centraal gecontrac-

Stemmen op stations: tijdens de Tweede Kamerverkiezingen

ruimtes verhuurd. Voorbeelden zijn een brasserie met

en dragen zo bij aan de tevredenheid van de reizigers.

teerd door ProRail. Begin 2011 openen tijdelijke winkel-

2010 konden treinreizigers en passanten op 44 stations hun

vergaderlocatie op station Valkenburg en een lunchroom

stem uitbrengen.

op station Ede-Wageningen. Op station Diemen is de

Veel aandacht ging in 2010 uit naar de verbouwing van

De verouderde hal van het station wordt vernieuwd tot een

Grote sportevenementen: 2010 was een jaar vol sport-

leegstand opgelost met een lokale ondernemer die er een

de grote stations. Deze projecten worden in nauwe

ruim, licht en reizigersvriendelijk geheel. In november 2010

evenementen. Tijdens het WK Voetbal kon je op station

Soup to go is begonnen. Op station Soest-Zuid is een

samenwerking met ProRail en overheden gerealiseerd.

is een overeenkomst getekend voor de bouw van studenten-

ruimtes in het station, waarna de werkzaamheden beginnen.

62

63


woningen nabij station Den Haag Hollands Spoor. Er kunnen

Starbucks, AH to go, HEMA, Unox, Sissy-Boy Homeland en

Amsterdam Amstel vernieuwd. Het retailbedrijf is in 2010

vanaf half 2013 in totaal 564 studenten worden gehuisvest.

Rituals. Door de samenwerking met deze sterke merken wordt

voor de eigen formules overgestapt naar één leverancier:

De bouw van het daarnaast gelegen nieuwe schoolgebouw

de kwaliteit van het winkelaanbod op de stations verbeterd.

Lekkerland. Dit heeft geleid tot een efficiëntere manier van

voor het ROC Mondriaan is in volle gang. De oplevering is naar verwachting in juli 2011.

Rotterdam In maart 2010 is op Rotterdam Centraal een begin gemaakt

werken en lagere kosten.

Eind 2010 zijn Sissy-Boy Homeland en Rituals op het station geïntroduceerd

In 2010 hebben marketingacties weer bijgedragen aan het resultaat. Zo konden eerstejaarsstudenten met korting kennismaken met het winkelaanbod op stations. Uiteenlopende acties zorgden voor meer verkoop aan bestaande klanten. Ook de samenwerking met NS Reizigers

met de werkzaamheden aan de perronkap, de grote reizigerspassage onder de sporen en de renovatie

Ook in 2010 is er sprake van een verdere vernieuwing en

rond acties met Kruidvat en Blokker en de Spoordeelweken,

van de perrons. Tussen februari 2010 en voorjaar 2013

professionalisering van het winkelaanbod op NS-stations.

is zeer succesvol gebleken.

wordt in zes bouwrondes van elk een half jaar toegewerkt

Retailbedrijf Servex heeft in het afgelopen jaar nieuwe

naar de eindoplevering.

winkelformules gerealiseerd, zowel in de food- als in de

Beheerbedrijf

non-foodsfeer. Daarnaast is gewerkt aan het vergroten van

Het Beheerbedrijf van NS Poort zorgt voor het dagelijks

Utrecht

de rentabiliteit van de formules. De effecten van de recessie

commercieel, technisch en administratief beheer van de

Op Utrecht Centraal is in 2010 begonnen met het

waren ook in 2010 merkbaar. Klanten reizen minder vaak en

stations en stationsgebieden. ‘Schoon, heel en veilig‘ vormen

renoveren van de perrons en het plaatsen van nieuwe

besteden ook minder. Door meer formules aan te bieden met

het motto van het beheerbedrijf.

perronkappen. Eind 2010 is de Europese aanbesteding

een grotere variëteit aan prijzen, kon die vraaguitval deels

afgerond voor de bouw van een nieuw stadskantoor.

worden gecompenseerd.

Voorjaar 2011 start de bouw.

In de strenge winter van 2010 werden de perrons ijs- en sneeuwvrij gehouden. In nauwe samenwerking met ProRail

Uitbreiding franchiseformules

zijn processen verbeterd, zodat de stations bij streng

Overige stations

Eind 2010 zijn Sissy-Boy Homeland en Rituals op het station

winterweer voor onze reizigers begaanbaar blijven.

De bouwvergunning voor de ontwikkeling van een

geïntroduceerd. NS speelt zo verder in op de behoefte

NS Poort en NedTrain startten op inkoopgebied samen het

kantoor voor REAAL Verzekeringen in Alkmaar is eind

van reizigers om op stations ook kwaliteitsproducten op

Commodity Team Reiniging dat bij het schoonmaakwerk

2010 verstrekt. Het kantoor omvat 11.000 m2 en ligt aan

interieur- en verzorgingsgebied te kunnen kopen. De succes-

onder meer inzet op operational excellence, gastheerschap,

de noordzijde van het station. De start van de bouw

volle samenwerking met Starbucks is voortgezet met de

dienstverlening en duurzaamheid.

staat gepland voor het eerste kwartaal van 2011 en de

introductie van VIA™ Ready Brew Coffee op de hogesnel-

oplevering voor medio 2012.

heidstrein Fyra en overige RailCateringtrajecten. Op station Den Bosch is een Unox-shop gekomen die (alleen in het

Alphen aan den Rijn krijgt een stationspaviljoen met

koude seizoen) traditionele Hollandse winterkost aanbiedt.

bloemenwinkel en kiosk. Het paviljoen wordt begin 2012

In de strenge winter van 2010 werden de perrons ijs- en sneeuwvrij gehouden

opgeleverd. De bouw van de tweede fase van het woning-

Vergroten omzet en rentabiliteit

bouwproject Amor Forte in het stationsgebied van

De belangrijkste eigen formules van retailbedrijf Servex

Ketenvoorzieningen

Amersfoort heeft in oktober het hoogste punt bereikt.

zijn Kioskgroep, Smullers, De Brooodzaak, Julia’s en Shakies.

Optimale aansluiting van het station op het stationsgebied en

Het eerste deel van de 119 woningen wordt begin

Ook hier groeide het aantal vestigingen en zijn initiatieven

de stad maakt de trein een extra aantrekkelijk vervoermiddel.

2011 opgeleverd.

genomen om de omzet te verhogen en de rentabiliteit te

In de reis van deur tot deur zorgt NS Poort dat klanten hun

De bouw van het stadhuis in het stationsgebied van Beverwijk

verbeteren. Voorbeelden zijn Kiosk 2.0 in Leiden, en een

auto of fiets gemakkelijk kunnen parkeren en op het station

begon in september. Het gebouw omvat 7.800 m2 en wordt

speciale Kioskvariant voor exploitatie op kleine stations

van aankomst een OV-fiets of NS-scooter kunnen huren.

ontwikkeld in opdracht van de gemeente en de Milieudienst

tijdens de spitsuren.

IJmond, die er beide hun intrek in nemen. In oktober is in

Optimalisering van de bedrijfsvoering van De Brooodzaak

NS Fiets

Gouda de eerste paal geslagen voor het ‘Huis van de Stad’.

heeft samen met de opening van nieuwe vestigingen geleid

NS Fiets biedt klanten de gelegenheid om hun fiets simpel

Het nieuwe pand van de gemeente Gouda komt vlak naast

tot een stijging in omzet en rendement. Ook een aangepast

en snel te stallen. Ongeveer 40% van de reizigers komt met

het station aan de Burgemeester Jamessingel.

promotiebeleid, waaronder campagnes als ‘Nieuw op de

de fiets naar het station. In totaal zijn er 115.000 bewaakte

De bouw van het stadhuis van de gemeente Zaanstad bevindt

Plank!’, droeg aan de resultaten bij.

stallingplaatsen beschikbaar voor klanten. De bewaakte

zich in de afrondende fase. Het gebouw wordt in het voorjaar

stallingen zijn toegankelijk van de eerste tot en met de Van de Italiaanse pastaketen Julia’s zijn in 2010 nieuwe

laatste trein. In 2010 opende NS Fiets een nieuwe stalling

vestigingen geopend op Amsterdam Amstel en

in Alkmaar Noord en vernieuwde stallingen in o.a. Hoorn,

Retailbedrijf

Groningen. De vernieuwde ‘look & feel’ van Shakies op

Meppel, Heerenveen en Venlo. In de voorheen onbemenste

Het retailbedrijf exploiteert diverse formules, waaronder een

Amsterdam Centraal, Leiden Centraal en Utrecht Centraal,

stallingen bij de stations Baarn en Amsterdam Sloterdijk

groot aantal in samenwerking met franchisegevers, zoals

slaat aan. De fastfoodformule Smullers is op

zijn op de drukste tijden nu beheerders aanwezig.

van 2011 in gebruik genomen door de gemeente.

NS denkt graag mee met de klant. Ook als het gaat om het vervoer naar en van het station. Vanaf huis is dankzij uitgebreide informatie van NS de reis prima vooraf te plannen. NS maakt vervoer per auto (Greenweels), bus (Qbuzz), taxi (NS Zonetaxi), fiets (OV-fiets) of scooter (NS-scooter) mogelijk. De OV-fiets is succesvol - met een groei van 25% in 2010. Deze fiets is nu al te huur op 226 locaties en heeft 85.000 abonnees. Komt de klant met de auto naar het station, dan kan hij of zij de auto parkeren op een van de ruim 20.000 onbetaalde of 10.000 betaalde parkeerplaatsen. De OV-chipkaart is nu al een handig toegangsbewijs voor het openbaar vervoer. NS wil in de toekomst ook andere diensten op de reis van deur tot deur met deze kaart toegankelijk maken en verrekenen, zoals parkeren. NS-servicemedewerkers op de stations geven informatie over aansluitende diensten van treinen, bussen, trams en metro.

64

65


In augustus 2010 introduceerde NS Fiets in 36 fietsenstal-

kunnen door vaste klanten eenvoudig worden gehuurd.


lingen het Stallen-Op-Pas. Hierbij kunnen klanten met een

Daarnaast zijn tientallen zelfservice stallingen op stations


OV-fietsabonnement, een NS-Business Card of een Mobility

in gebruik genomen. Hierdoor zijn OV-fietsen ook

Card hun fiets snel stallen zonder contant te betalen.

beschikbaar in stallingen waar de stallinghouder niet

Opbrengsten

686

613

Zij ontvangen achteraf een factuur via het OV-fietssysteem.

gedurende de hele dag aanwezig is. Op station Den Bosch

Bedrijfslasten

588

562

werd de OV-fiets kaartautomaat geïntroduceerd.

Resultaat uit bedrijfsactiviteiten

Men kan ter plekke abonnee worden, per pinbetaling

In augustus 2010 introduceerde NS Fiets het Stallen-Op-Pas

2010

2009

98

51

Totaal activa

818

833

het abonnement afrekenen en direct een OV-fiets huren.

Investeringen

27

77

In het najaar lanceerde OV-fiets een nieuwe website naar

Afschrijving 1

32

37

ontwerp van ns.nl. De site is voorzien van een gemakkelijke


2.922

2.951

huurlocatievinder. Begin 2011 wordt in Utrecht en

1

Den Haag het concept OV-fiets@home geïntroduceerd, In 2010 zijn 22 fietsenstallingen opgeknapt, onder andere

waarbij forensen ’s avonds per OV-fiets naar huis rijden

met nieuwe rekken, betere verlichting en duidelijke

en ’s ochtends de OV-fiets weer inleveren bij de stalling

bewegwijzering. Eind 2011 zullen er in totaal 58 fietsen-

op het station.

stallingen zijn gemoderniseerd. Nieuw in 2010 was de verkiezing ‘Stallinghouder van het

In Utrecht en Den Haag komt het concept OV-fiets@home

Jaar’. De NS Fietsenstalling in Dordrecht mag zich de winnaar van de eerste ‘Stallinghouder van het Jaar’-prijs noemen. De stalling van Cees Zwaan werd door klanten van OV-fiets verkozen tot de fietsenstalling met de beste service van

Parkeren

2010, zo blijkt uit een onderzoek van de Fietsersbond.

NS Poort biedt in samenwerking met Q-Park aan

In 2010 zijn bij wijze van proef op vijf stations de fiets-

treinreizigers korting op tarieven van parkeerterreinen en

kluizen geschikt gemaakt om de fiets een dagje te kunnen

-garages in stationsomgevingen. Het gebruik van betaalde

stallen na invoer van een OV-chipkaart, creditkaart of

parkeerplaatsen, geëxploiteerd door Q-Park, nam in 2010

chipkaart. Het gaat om de stations Arnhem-Zuid, Didam,

verder toe. In 2010 werd de capaciteit van onbetaalde

Leerdam, Beilen en Vleuten. Met de proef kijken NS Fiets

parkeerplaatsen op P+R locaties verder uitgebreid:

en ProRail hoe groot de vraag naar dit product is.

er werden ruim 1.500 onbetaalde parkeerplaatsen gerealiseerd. Het totaalaantal onbetaalde parkeerplaatsen

OV-fiets

komt daarmee op 20.700, verdeeld over 127 locaties en

OV-fiets is de gemakkelijke huurfiets voor het laatste stukje

het aantal betaalde parkeerplaatsen op 10.000 verdeeld

van de reis. Daarmee geeft NS invulling aan de ambitie

over 54 locaties. Verdere uitbreiding komt tot stand in

om vervoer van deur tot deur te bieden. OV-fiets is te huur

goede samenwerking met het ministerie van Infrastructuur

op 230 locaties waarvan zo’n 175 stations, waardoor de klant

en Milieu in het kader van het actieplan ‘Groei op het

op alle belangrijke vervoersknooppunten kan overstappen

Spoor.’ Er is voor 6.600 parkeerplaatsen budget toegekend.

op een OV-fiets. Op tien huurlocaties wordt ook de elektrische NS-scooter aangeboden.

PTA

Afgelopen jaar groeide het aantal OV-fietsabonnees naar

De Passenger Terminal Amsterdam (PTA) vierde in 2010 zijn

85.000 en werden 850.00 ritten gemaakt. Daarvan komt

tienjarig bestaan. In dit jubileumjaar bleef het aantal

15% voor rekening van mobiliteitskaarten als de

ontvangen cruiseschepen nagenoeg gelijk: 90 (2009 : 92).

NS-Business Card, Mobility Card en Minder Hinderpassen.

De bezettingsgraad van deze schepen bedroeg maar liefst

De positieve resultaten hebben ertoe geleid dat de

96% waardoor het aantal passagiers toenam tot bijna

minister van Infrastructuur en Milieu in het najaar heeft

200.000 (2009: 175.000). PTA verwelkomde een lichte

besloten OV-fiets definitief onder te brengen bij NS.

toename van grote evenementen. Boekingen van kleinere

In de afgelopen drie jaar heeft NS ruimschoots voldaan

evenementen bleven nog achter. In augustus 2010 ontving

aan de voorwaarden (o.a. 200 huurlocaties) die aan de

PTA het grote evenement SAIL 2010. Het PTA-gebouw werd

overgang werden gesteld

hierbij ingezet als perscentrum en operationeel hart van de organisatie. De totale omzet van PTA is in 2010 toegenomen.

OV-fiets introduceerde in 2010 de zelfservice straatstalling.

Door strak op de kosten te sturen, is PTA erin geslaagd om

De OV-fietsen staan op straat in een speciale standaard en

de winst aanzienlijk te laten toenemen.

Afschrijving omvat tevens bijzondere waardevermindering

Railinfra & bouw Besloten is dat Strukton niet meer tot de kernactiviteiten van NS Groep behoort. Als gevolg hiervan heeft NS per 29 oktober 2010 Strukton Groep en daarmee het gehele bedrijfssegment Railinfra & bouw verkocht voor een bedrag van € 168 miljoen aan Oranjewoud NV.

Overige activiteiten Tot de overige activiteiten rekenen wij de holdingstaven en enkele ondersteunende bedrijven zoals NS Opleidingen en NS Loopbaancentrum. Voor een juist financieel totaalbeeld worden in dit segment ook onderlinge leveringen tussen de twee andere segmenten geëlimineerd. Het totaal aantal medewerkers in deze overige activiteiten is 462 (2009: 474).

66

67

NS Jaarverslag 2010

Corporate governance Als grote onderneming met een belangrijke maatschappelijke rol in de Nederlandse samenleving onderschrijven wij van harte het belang van openheid en transparantie. Hoewel geen beursgenoteerde onderneming, past NS vrijwillig de Nederlandse corporate governance code toe , sinds deze code is ingesteld. 1

Omdat NS geen beursnotering en geen one-tierbestuurs-

Transparant bestuur is inzicht verschaffen in beslissingen en besluitvormingsprocedures Corporate governance-structuur

heden worden besproken met de auditcommissie. De directie zorgt ervoor dat de auditcommissie en

structuur heeft, is de code op enkele onderdelen niet van toepassing2. De corporate governance code bij NS is

Directie

de externe accountant betrokken zijn bij het opstellen

verankerd in de reglementen voor de directie, de Raad van

De directie is verantwoordelijk voor het bestuur van de

van het werkplan van de interne auditors.

Commissarissen, de audit-, de remuneratie- selectie- en

onderneming. De directie stelt de visie en de daaruit

benoemingscommissie, in een gedragscode en in een

voor tkomende missie, strategie en doelstellingen vast.

Raad van Commissarissen

klokkenluidersregeling.

De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de

De Raad van Commissarissen is belast met het toezicht op

NS-strategie ligt bij de bedrijfsonderdelen en dochter-

het beleid van de directie en op de algemene gang van

ondernemingen. De verantwoordelijkheid voor het bestuur

zaken in de vennootschap en de met haar verbonden

van de bedrijfsonderdelen en dochterondernemingen

ondernemingen, evenals het met raad ter zijde staan van

berust bij de titulaire directeuren daarvan.

de directie. De raad heeft zijn functioneren vastgelegd in

NV Nederlandse Spoorwegen

De directie is verantwoordelijk voor een transparant bestuur

het Reglement van de Raad van Commissarissen.

De NV Nederlandse Spoorwegen is een naamloze vennoot-

van de onderneming. De doelstelling van transparant bestuur

schap naar Nederlands recht. Het bestuur en toezicht zijn

is dat alle belanghebbenden een duidelijk inzicht hebben in

De raad evalueert onder andere de organisatiestructuur en

gebaseerd op de structuurregeling. De vennootschap wordt

de beslissingen en besluitvormingsprocedures van de onder-

het functioneren ervan. De verantwoordelijkheid voor de

bestuurd door de directie. Toezicht vindt plaats door de

neming. De directie heeft daartoe het Reglement Directie NV

juiste uitvoering van zijn taken berust bij de raad als geheel.

Raad van Commissarissen. Deze organen zijn onafhankelijk

Nederlandse Spoorwegen opgesteld. Dit reglement is

De leden van de raad kunnen ten opzichte van de directie in

van elkaar. De NV Nederlandse Spoorwegen is de houdster-

goedgekeurd door de Raad van Commissarissen.

onafhankelijkheid standpunten innemen. De raad oefent

Structuur van de onderneming

zijn taken uit in het belang van onze onderneming en de

maatschappij van NS Groep NV.

Aandeelhouder Enig aandeelhouder van de NV Nederlandse Spoorwegen

De directie rapporteert aan de raad en zijn auditcommissie

daarmee verbonden zaken en zal daarvoor alle relevante belangen voor de onderneming laten meewegen. Leden van de raad oefenen hun taak uit zonder mandaat en onafhankelijk van enig belang in het bedrijf. Zij behoren geen belang

is de Nederlandse Staat. De aandeelhoudersrol van de vennootschap wordt vervuld door het ministerie van

Bij de vervulling van haar taken richt de directie zich naar

te ondersteunen zonder daarbij de andere belangen mee te

Financiën. Op de relatie met de algemene vergadering van

de belangen van de vennootschap. De directie verschaft

laten wegen. De raad is verantwoordelijk voor de kwaliteit

aandeelhouders is de structuurregeling van toepassing

tijdig die informatie aan de Raad van Commissarissen die

van zijn eigen functioneren.

evenals de statuten.

nodig is voor een goede taakuitoefening. De directie stelt hiertoe tevens de benodigde middelen ter beschikking en

Vereisten en naleving

Organisatie van de onderneming

stelt de raad en zijn individuele leden in staat om alle

Er is een eindverantwoordelijke directie voor de gehele

informatie te verkrijgen die hij nodig heeft om als toezicht-

onderneming. De activiteiten van de NV Nederlandse

houdend orgaan van onze onderneming te functioneren.

Remuneratie

Spoorwegen zijn in de segmenten reizigersvervoer en

De directie rapporteert over ontwikkelingen op deze

Het remuneratiebeleid is in 2004 door de Algemene

knooppuntontwikkeling & -exploitatie onder te verdelen.

gebieden aan de raad en zijn auditcommissie en bespreekt

Vergadering van Aandeelhouders vastgesteld en conform

Deze segmenten bestaan uit een of meer bedrijfsonderdelen

met hen het interne risicobeheersing- en controlesysteem

dit besluit wordt in het jaarverslag gerapporteerd. Over het

of dochterondernemingen. Railinfra & bouw is in 2010

(zie hoofdstuk Risicobeheersing op pagina 70).

beloningsbeleid vindt regelmatig overleg met de aandeel-

afgestoten.

1 2

Beschikbaar via www.corpgov.nl NS is niet beursgenoteerd, daarom zijn niet van toepassing de best practicebepalingen: II.2.4, II.2.5,II.2.6, II.2.7, III.7.1, III.7.2, lV.1.1, IV.1.2, IV.1.7, IV.2.1, IV.2.2, IV.2.3, IV.2.4, IV.2.5, IV.2.6, IV.2.7, IV.2.8, IV.3.1, IV.3.2, IV.3.3, IV.3.4, IV.3.11, IV.3.12, IV.3.13, IV.4.1, IV.4.2, IV.4.3. NS heeft een two-tier bestuursstructuur, daarom zijn niet van toepassing de best practice-bepalingen: III.6.4, III.8.1, III.8.2, III.8.3, III.8.4.

houder plaats. Zorgvuldigheid, transparantie en terughouDe secretaris van de onderneming, mevrouw mr. G.M.

dendheid zijn daarbij belangrijke factoren. Binnen dit

Schumacher, ziet erop toe dat de juiste procedures worden

vastgestelde beleid stelt de Raad van Commissarissen de

gevolgd en dat in overeenstemming wordt gehandeld met

bezoldiging van de directie vast op advies van de remunera-

de wettelijke en statutaire verplichtingen van de directie.

tiecommissie van de raad. NS verstrekt aan bestuursleden en aan leden van de raad geen leningen of garanties.

Corporate audit Interne auditors oefenen hun taak uit onder verantwoorde-

Arbeidsovereenkomsten met leden van de directie

lijkheid van de directie. De uitkomsten van hun werkzaam-

Nieuwe leden van de directie worden benoemd voor

68

69

NS Jaarverslag 2010 / Corporate governance

vier jaar, waarna herbenoeming kan plaatsvinden.

Commissies van de Raad van Commissarissen

Namens de raad is de auditcommissie direct verantwoordelijk

Arbeidsovereenkomsten met nieuwe leden van de directie

De Raad van Commissarissen heeft een auditcommissie

voor het toezicht op het werk van de externe accountant.

geven die leden het recht op een uitkering bij ontslag ter

en een remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie

Minimaal eenmaal per jaar brengt de auditcommissie samen

grootte van eenmaal het vaste jaarsalaris.

ingesteld. De reglementen van deze commissies en een

met de directie verslag uit aan de raad over ontwikkelingen

De bestaande afspraken van voor de invoering van de

uitgebreide beschrijving van de commissarissen staan

rond de externe accountant, in het bijzonder de onafhanke-

Nederlandse corporate governance code met de leden

eveneens ter inzage op onze website www.ns.nl.

lijkheid. Eenmaal per vier jaar maakt de auditcommissie samen met de directie een grondige beoordeling van het

van de directie worden gehonoreerd.

Auditcommissie

functioneren van de externe accountant. De conclusies

Belangenverstrengeling/transacties tussen verbonden partijen

De auditcommissie voert haar taken uit volgens het

hiervan worden aan de algemene vergadering van aandeel-

reglement zoals dat door de Raad van Commissarissen

houders en de Raad van Commissarissen meegedeeld.

De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het

volgens de voorschriften van de Nederlandse corporate

De externe accountant woont de vergaderingen van de

oplossen van tegenstrijdige belangen tussen leden van de

governance code is goedgekeurd. Conform het reglement

raad bij waarin het verslag van de externe accountant over

directie, leden van de raad en de externe accountant aan

van de auditcommissie bestaat deze uit drie leden.

de controle van de jaarrekening wordt besproken en waarin

de ene kant en de vennootschap aan de andere kant.

De auditcommissie wordt voorgezeten door de financieel

de vaststelling van de jaarrekening wordt behandeld.

Alle besluiten tot het aangaan van transacties waarbij

expert in de raad, dr F.J.G.M. Cremers.

Tevens woont hij de Raad van Commissarissenvergadering over de halfjaarcijfers bij.

sprake is van belangenverstrengeling met een lid van de directie of van de raad die voor de onderneming en/of het

De auditcommissie is belast met het ten behoeve van de

desbetreffende lid van de directie van materiële betekenis

Raad van Commissarissen adviseren over en bewaken van

is, vergen de goedkeuring van de raad. Leden van de directie

de integriteit van de jaarrekening, de financiering en

en van de raad dienen onverwijld aan de voorzitter van de

financieringsgerelateerde strategieën, de fiscale planning

raad (en aan de andere leden van de directie, als het een

en het functioneren van het risicobeheersing- en controle-

lid van de directie betreft) melding te maken van elke

systeem. Het toezicht op de toepassing van informatie- en

belangenverstrengeling of potentiële belangenverstren-

communicatietechnologie is belegd bij de voltallige Raad

geling van betekenis voor de onderneming en/of henzelf

van Commissarissen.

en dienen daarbij alle relevante informatie te verschaffen. Daar hoort ook bij een eventuele belangenverstrengeling

Remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie

met betrekking tot hun echtgeno(o)t(e), geregistreerd

De commissie stelt een remuneratierapport op voor het

partner of andere levensgezel, bloedverwanten,

bezoldigingsbeleid voor de leden van de directie en legt dit

pleegkinderen of aangetrouwden tot in de tweede graad.

ter goedkeuring voor aan de Raad van Commissarissen. De remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie

Benoeming, deskundigheid en samenstelling van de Raad van Commissarissen

bestaat uit drie leden en wordt voorgezeten door H. Zwarts.

De Raad van Commissarissen wordt benoemd door de

individuele leden van de directie en stelt tevens vast of de

algemene vergadering van aandeelhouders, op voordracht

bezoldiging in lijn is met het door de algemene vergadering

van de raad. Dit tevens na overleg met de Centrale Onder-

van aandeelhouders goedgekeurde remuneratiebeleid.

nemingsraad, zoals wettelijk voorgeschreven. De raad

Voorts stelt de commissie de selectiecriteria en benoemings-

bestaat uit minimaal vijf leden. De raad heeft een profiel

procedures op inzake de benoeming van commissarissen

van zijn omvang en samenstelling opgesteld, daarbij

en directieleden. Zij beoordeelt periodiek de omvang

rekening houdend met de aard en de activiteiten van de

en samenstelling van de raad en stelt aan de raad een

onderneming en de gewenste deskundigheid en achter-

profielschets voor dit orgaan voor. Ook stelt zij ten behoeve

grond van de leden van de raad. De raad evalueert

van de raad een rapportage over het functioneren van

periodiek het profiel. Volgens het reglement en het profiel

het orgaan op en doet zij voorstellen voor (her)benoeming

van de raad kan een commissaris voor maximaal drie

van commissarissen.

De commissie doet een voorstel voor de bezoldiging van de

termijnen van vier jaar worden benoemd. Bij eventuele herbenoeming wordt het functioneren van het betrokken

Externe accountant

raadslid expliciet aan de orde gesteld. De statuten en het

De externe accountant wordt benoemd door de algemene

reglement van de raad bepalen ook dat leden periodiek

vergadering van aandeelhouders. Gaat deze daar niet

aftreden volgens een door de raad op te stellen rooster om

toe over, dan is de Raad van Commissarissen bevoegd

zo veel mogelijk een situatie te vermijden waarin veel (her)

in de benoeming te voorzien en als de raad dit niet doet,

benoemingen gelijktijdig plaatsvinden.

de directie.

70

71

NS Jaarverslag 2010

Risicobeheersing Systeem van interne controle en risicobeheersing

Thalys brengt reizigers in 2 uur en 36 minuten van Rotterdam naar Parijs

Gedragsregels

de directies van de bedrijfsonderdelen en intern onderzoek

De regels van goed gedrag staan op de website van NS

door de corporate auditafdeling van NS. De rapportages

(www.ns.nl). Deze gedragsregels omvatten onder meer de

van het management en van de corporate auditafdeling over

zogenoemde klokkenluidersregeling. De klokken-

de kwaliteit van de (financiële) processen en interne

De directie is verantwoordelijk voor het interne risico-

luidersregeling stelt medewerkers in de gelegenheid

controles worden aan de directie voorgelegd en besproken

beheersing- en controlesysteem van de onderneming en

(vermeende) onregelmatigheden binnen de onderneming

met de auditcommissie van de RvC. Dit geldt ook voor

voor de beoordeling van de effectiviteit van dit systeem.

te melden bij de vertrouwenspersoon, de directie of de RvC3.

eventuele signalen vanuit concernfuncties zoals corporate

Het NS-brede risicobeheersing- en controlesysteem is

De klokkenluidersregeling beschrijft de rechten en

security, corporate control, risk management, regelgeving-

bedoeld om het risico dat de bedrijfsdoelstellingen niet

verplichtingen van iedere medewerker die een melding

zaken & -naleving en de vertrouwenspersoon.

worden gerealiseerd, te beperken. Het is niet bedoeld om

maakt in het kader van deze procedure en zet tevens de

dit risico te elimineren. Een systeem kan redelijke, maar

verplichtingen van het management uiteen. Medewerkers

geen absolute bescherming bieden tegen onjuistheden

die een beroep doen op de klokkenluidersregeling en

van materieel belang of verlies.

(vermeende) onregelmatigheden melden of anderen helpen

NS is een grenzeloos bedrijf, dat heel nadrukkelijk ook naar Europa kijkt. De treinreis stopt niet bij de nationale

Voornaamste risicofactoren

grenzen. NS Hispeed snelt met Thalys en

bij de melding daarvan, kunnen dit doen zonder daardoor

Onze besluitvorming en doelstellingen zijn mede gebaseerd

bestemmingen en vanaf eind 2011 ook

Het kader voor risicobeheersing is in de hele groep geïmple-

hun rechtspositie in gevaar te brengen. Meldingen kunnen

op geschatte toekomstige ontwikkelingen. In deze paragraaf

menteerd. Risicobeoordelingen zijn een integraal onderdeel

door medewerkers vertrouwelijk worden ingediend.

treft u een overzicht aan van de meest relevante risico’s en

van de jaarlijkse planning- en controlcyclus van het concern en

Als ze betrekking hebben op leden van de directie, worden

onzekerheden die invloed kunnen hebben op de geschatte

worden jaarlijks met de auditcommissie en met de Raad van

ze gericht aan de voorzitter van de RvC.

toekomstige ontwikkelingen en daarmee de realisatie van

Commissarissen (RvC) besproken. Met de risicobeoordelingen Naast de volmachtregeling bevat het directiereglement

maken heeft inzichtelijk gemaakt.

interne eisen zoals het investeringsreglement, het

Marktrisico’s/politieke besluitvorming Hogesnelheidslijn (HSL-) Zuid

verzekerings beleid, het beleid voor regelgevingzaken

Per oktober 2010 heeft HSA, twee maanden eerder dan

Het risicobeheersing- en controlsysteem van de financiële

& -naleving, de beleidsnota risk management, het

voorzien in haar strategisch plan, op werkdagen met

verslaglegging is gebaseerd op het NS Handboek risico-

handboek risicobeheersing financiële processen

Traxx/Priomaterieel een Fyra-halfuursdienst geïntroduceerd

beheersing financiële processen, duidelijke boekhoud-

en de planning & controlcyclus. De handboeken

tussen Amsterdam en Rotterdam. Vanaf december 2010

kundige regels in het NS Reporting Manual en een standaard

van deze onderdelen zijn via intranet voor alle

rijdt Fyra ook in het weekend tweemaal per uur.

rapportagestructuur. De belangrijkste bedrijfsonderdelen

NS-mede werkers toegankelijk.

Deze dienst breiden wij in 2011 uit naar Breda. Deze uitbreiding was afhankelijk van de invoering van tijde-

ware zij zelfstandig tot publicatie verplicht.

Volmachtregeling

lijke maatregelen voor de EMC-problemen op de HSL-Zuid.

Op basis van voornoemd risicobeheersing- en controlsysteem

Vertegenwoordigingsbevoegdheid, onder meer voor de

In 2010 heeft ook de Thalys over de HSL-Zuid gereden en is

is het systeem van financiële rapportering naar onze mening

ondertekening van documenten, berust bij ieder van

het aantal ritten uitgebreid naar tien per dag.

adequaat opgezet en heeft dit in het boekjaar naar behoren

de leden van de directie afzonderlijk, evenals bij andere

gefunctioneerd. Naar mening van de directie zijn er op dit

daartoe door de directie benoemde functionarissen,

HSA verwacht in 2011 de eerste V250 op proef in gebruik te

moment geen indicaties dat het risicobeheersing- en

met inachtneming van beperkingen zoals gedeponeerd bij

kunnen nemen. Belangrijke risico’s voor de continuïteit van

controlsysteem in 2011 niet naar behoren zal functioneren.

de Kamer van Koophandel. NS heeft hiertoe al vele jaren

HSA zijn de te lage inkomsten in relatie tot de hoge

een volmachtregeling.

concessievergoeding. Naast het aanbieden van een betrouwbaar product en aantrekkelijke proposities wordt

Relevante onderdelen van het risicobeheersingkader

Rapportagestructuur

met de Staat onder andere gesproken over mogelijke

zijn onder andere de geldende gedragsregels, het

De rapportagestructuur binnen NS is in lijn met de aansturing

oplossingsrichtingen om de continuïteit van HSA veilig te

directiereglement, de volmachtregeling, de planning- en

van de afzonderlijke bedrijfsonderdelen. De verantwoorde-

stellen. Dat is niet alleen met het oog op de investering in

controlcyclus en de rapportages hierover.

lijkheid voor de invoering en voor het waarborgen van de

de HSL-Zuid, maar vooral in het belang van onze reizigers.

effectiviteit van controles ligt bij de directie. Het succes van

De minister heeft eind januari 2011 de Tweede Kamer

deze controles wordt gemeten via een zelfbeoordeling door

hierover geïnformeerd.

Dit is situatie-afhankelijk; zie de klokkenluidersregeling.

geïntensiveerd. De Thalys rijdt nu tien keer per dag op dit traject en brengt

heeft haar binnenlandse frequentie

financieel en compliancegebied waarmee de onderneming te

3

over de HSL-Zuid is in 2010 verder

reizigers in 2 uur en 36 minuten van

Directiereglement en volmachtregeling

Risicobeheersingskader

per Fyra naar Brussel. Het treinverkeer

onze doelstellingen.

worden de belangrijkste risico’s op strategisch, operationeel,

van NS zijn onderworpen aan een accountantscontrole, als

ICE met hoge snelheid naar buitenlandse

Rotterdam naar Parijs. Ook Fyra opgevoerd: van eenmaal per uur naar twee keer per uur, ook in de weekenden. NS vervoerde internationaal in 2010 bijna 3,5 miljoen reizigers, een groei van 14%. Eenmaal in het buitenland komt de reiziger NS ook weer tegen als lokale of regionale vervoerder. Abellio - een 100% dochter van NS - is actief in Groot-Brittannië, Duitsland en Tsjechië en vervoert dagelijks meer dan 650.000 reizigers.

72

73

NS Jaarverslag 2010 / Risicobeheersing

Budget voor uitbreiding en/of onderhoud infrastructuur

bedrijfsongevallen (en het daaraan gerelateerde verzuim).

De projectenboard waarin de directies van zowel NS Poort

Daarnaast komt de crisismanagementorganisatie preventief

als ProRail zijn vertegenwoordigd sturen op de voortgang

De spoorweginfrastructuur in Nederland wordt op sommige

bijeen om specifieke maatregelen voor evenementen met

van de projecten en de beheersing van de kosten.

trajecten dagelijks tot aan de grens van de capaciteit benut.

een hoog veiligheidsrisico, zoals de Oranjehuldiging, te

NS is samen met de andere partijen in de sector nauw

bepalen. Mede op basis van deze inzichten worden, daar

betrokken bij plannen, gericht op investeringen om

waar nodig, initiatieven ontplooid om tot verbeteringen

knelpunten weg te nemen en verdere groei van reizigers-

te komen of om de veiligheid op het structureel hoge

en goederenvervoer mogelijk te maken. De investeringen

niveau te houden.

van het nieuwe kabinet in de infrastructuur blijven inzet

In samenwerking met het overheidsorgaan NCTb

van politiek debat. Elk besluit van de overheid om minder

(Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding) is een

budget beschikbaar te stellen voor infrastructurele projecten

waarschuwingssysteem ingevoerd. Ook beoordelen

of voor onderhoud, zal een negatieve invloed hebben op

wij periodiek met NCTb of aanpassing nodig is van de

de kwaliteit van onze dienstverlening aan reizigers en het

preventieve maatregelen bij toename van de terreur-

realiseren van de beoogde reizigersgroei.

dreiging. Ondanks dit systeem beseft NS dat er geen sluitend systeem bestaat dat 100% zekerheid biedt.

Liberalisering

Een aantal grote stations wordt ingrijpend aangepast Extreme verstoringen Het niet adequaat managen van extreme verstoringen betekent dat NS de door haar gewenste performance richting klanten en personeel niet kan leveren. Zowel de bovenleidingstoring in de Schipholtunnel, de brand bij de verkeersleidingpost in Utrecht als het winterweer leidden in 2010 enige tijd tot wisselende en onvoorspelbare dienstverlening. De maatregelen die naar aanleiding van de

Het model van concurrentie via de aanbesteding van

Invoering OV-chipkaart en poortjes (OVCP)

regionale concessies ontwikkelt zich verder in Europa.

De landelijke introductie van de OV-chipkaart bij NS is in

Met het derde Europese spoorwegpakket, de in werking

2010 voortgezet en uitgebreid. Een gestage groei van het

getreden liberaliseringrichtlijn per 1 januari 2010 (incl. recht

gebruik is zichtbaar, waarbij tegen het einde van 2010 de

op cabotage) en de voorgestelde herziening van het eerste

mijlpaal van een miljoen geactiveerde chipkaarten is

spoorwegpakket, de Recast, is de dynamiek op de Europese

behaald. De gekozen balans tussen snelheid van de

spoorwegmarkt toegenomen. Voorbeelden hiervan zijn:

invoering en zorgvuldigheid blijkt effectief. Terwijl het

de concentraties DB/Arriva en Transdev/Veolia en de intentie

gebruik van de OV-chipkaart geleidelijk groeide, hebben

van DB om te gaan rijden op het traject Amsterdam -

de serviceprocessen en het chipkaartsysteem zich stabiel

Londen. Tevens is er mede hierdoor sprake van een toename

mee ontwikkeld.

van onderzoeksvragen van de Europese Commissie en

In 2010 is gestart met het uitwerken en beproeven van

mededingingsrechtelijke procedures bij de toezichthouders

diverse productmogelijkheden die in 2011 zullen worden

op de Nederlandse en Europese spoormarkten.

uitgerold. Zo zal naast het Reizen op Saldo ook het product

Projecten

Reizen op Rekening worden geïntroduceerd. Bij dit alles

Het risicoprofiel voor projecten voor geheel NS is verlaagd

geldt onverkort: stapsgewijs en beheerst invoeren,

door de verkoop van Strukton in 2010 en de strategische

onderzoeken hoe klanten en medewerkers nieuwe

keuze dat NS Poort alleen nog in het stationsgebied

mogelijkheden ervaren en waar nodig de tijd nemen om

projecten ontwikkelt. Desondanks blijft een goede

verbeteringen door te voeren. Van belang blijven verder

beheersing van projecten van belang om strategische en

de uitfasering van papieren kaartsoorten, overstappen van

financiële doelstellingen te behalen. Risk management

Binnen NS is op deze aandachtsgebieden beleid met regie-

en naar andere vervoerders en de verdere ingebruikname

wordt extra ingezet bij projecten met een groot strategisch

bevoegdheden in het directiereglement geformuleerd en

van poortjes. Ook hier zijn in 2010 de fundamenten

belang, zoals reisinformatie en infrastructurele projecten uit

geïmplementeerd. Met enige regelmaat dienen concurrenten

gelegd voor een stapsgewijze, beheerste introductie in

het programma Hoogfrequent Spoor, dat in samenwerking

van NS klacht- of onderzoeksvragen in bij de toezichthouders.

de komende jaren. Hierbij is samenwerking met o.a.

met ProRail wordt uitgevoerd.

De toezichthouders hebben geen aanleiding gezien om

Rover, overheid, ProRail en TLS cruciaal om onderlinge

handhavende maatregelen noch boetes op te leggen aan NS.

verwachtingen te managen.

Financiële risico’s Recessie

Operationele risico’s Veiligheid

Realisatie verbouwing stations (sleutelprojecten)

De gevolgen van de recessie zijn voor het jaar 2010 beperkt

De komende jaren zal een aantal grote stations – de

gebleven. Onduidelijk is of en in welke mate het ingezette

Veiligheid voor medewerkers en reizigers is een randvoor-

zogenaamde Nieuwe Sleutelprojecten - ingrijpend

herstel van de economie in 2011 doorzet en de mogelijke

waarde voor het functioneren van NS. Om inzicht te hebben

aangepast worden. Opdrachtgevers van deze projecten

gevolgen hiervan op het resultaat van NS.

en te houden in de veiligheidsontwikkelingen brengt NS

zijn ProRail, NS en lokale overheden. Bij enkele stations

de belangrijkste ontwikkelingen per kwartaal in beeld.

is de realisatie gestart. De ingrijpende verbouwingen

Zie verder bij de Geconsolideerde jaarrekening de grond-

Het gaat daarbij vooral om de verbetering van de

kunnen grote invloed hebben op de klanttevredenheid

slagen Financiële instrumenten (pagina 88).

spoor wegveiligheid, sociale veiligheidsincidenten en

en het financieel resultaat (hogere kosten en lagere omzet).

Voorbeeld van de dynamische spoorwegmarkt zijn de concentraties DB/Arriva en Transdev/Veolia

verstoringen in 2009 zijn genomen, hebben geleid tot een betere bijsturing van de verstoringen. Ze hebben echter niet kunnen voorkomen dat de dienstverlening onder het beoogde niveau was. Verbetering van vooral de reisinformatie naar onze klanten en ons personeel blijft een belangrijk aandachtspunt.

Verbetering van reisinformatie blijft een belangrijk aandachtspunt

74

75

NS Jaarverslag 2010

Financiën op een rij NS realiseerde in 2010 hogere opbrengsten en een hoger bedrijfsresultaat door stijging van de reizigersopbrengsten en hogere opbrengsten uit vastgoedontwikkeling en vastgoedexploitatie


Specificatie bedrijfsopbrengsten*

Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten bedraagt in 2010 € 234 miljoen en is ten opzichte van 2009 (€ 150 miljoen)

2010 In miljoenen euro’s

€

2009

%

€

%

met € 84 miljoen gestegen. Opbrengsten reizigersvervoer

In 2009 heeft NS maatregelen genomen om de gevolgen van

2.880

82

2.699

82

Opbrengsten knooppuntontwikkeling en -exploitatie

686

19

613

19

Opbrengsten overige activiteiten

-46

-1

-41

-1

3.520

100

3.271

100

de recessie op te vangen. Dit heeft in 2009 tot incidentele lasten geleid door het vormen van een reorganisatievoorziening en afboeking van kosten op vastgoed- en ontwikkelprojecten. In 2010 zijn deze incidentele posten achterwege gebleven. Daarnaast zijn er hogere resultaten op ontwikkeling en verkoop van vastgoed gerealiseerd.

Totaal bedrijfsopbrengsten

* Om zo klantgericht mogelijk te kunnen werken, bundelt NS de bedrijfsonderdelen logisch rond samenhangende processen op de gebieden materieelonderhoud, reizigersvervoer, knooppuntontwikkeling en -exploitatie

Voor nadere informatie over de ontwikkeling binnen de segmenten, verwijzen naar het hoofdstuk Resultaten van activiteiten vanaf bladzijde 52.

De overige activiteiten in dit segment leveren ongeveer even

1/3 deel voor rekening van de medewerkers komt.

veel opbrengsten als in 2009.

Het gemiddelde personeelsbestand over het gehele jaar

Opbrengsten

daalde met 6.526 fte van 29.505 in 2009 naar 22.979 fte

De opbrengsten van NS zijn gestegen van


in 2010. Ten gevolge van de verkoop van Strukton daalde

€ 3.271 miljoen in 2009 naar € 3.520 miljoen in 2010.

De opbrengsten van het segment knooppuntontwikkeling

het gemiddelde met 6.059. Bij NS Reizigers, NedTrain en

en exploitatie zijn met € 73 miljoen gestegen tot € 686

NS Poort is het gemiddelde personeelsbestand afgenomen

miljoen. De opbrengsten uit verkoop en ontwikkeling van

met in totaal 492 fte.

Opbrengsten reizigersvervoer zijn toegenomen met € 181 miljoen

vastgoed zijn toegenomen.

Overige activiteiten

Gebruiksvergoeding voor railinfrastructuur is met € 17 miljoen gestegen

Reizigersvervoer

De overige activiteiten omvatten naast concernleiding en

De opbrengsten van het segment reizigersvervoer zijn

concernstaven tevens ondersteunende bedrijfsonderdelen en

toegenomen met € 181 miljoen tot € 2.880 miljoen. Voor het

het tegen elkaar wegvallen van onderlinge leveringen tussen

Nederlandse hoofdrailnet zijn de opbrengsten gestegen van

de verschillende segmenten.

hoger dan in 2009 als gevolg van de vervanging van oud

het gevolg van hogere opbrengsten uit de OV-studenten-

Bedrijfslasten

De kosten voor het gebruik van gronden hulpstoffen,

kaart. De opbrengsten van het buitenlandse en inter-

De bedrijfslasten van NS zijn gestegen van

voorraden en energie zijn vooral gestegen door uitbreiding

nationale (grensoverschrijdende) vervoer door NS Hispeed

€ 3.121 miljoen in 2009 naar € 3.286 miljoen in 2010.

van activiteiten bij Abellio.

zijn ten opzichte van 2009 met € 26 miljoen toegenomen tot

De lonen en sociale lasten zijn met 7% gestegen van

De kosten van uitbesteed werk en enkele andere externe

€ 150 miljoen. Deze stijging is vooral te danken aan de

€ 1.029 miljoen in 2009 naar € 1.101 miljoen in 2010. Dit

kosten zijn hoger door een hoger activiteitenniveau bij

toegenomen opbrengsten van Fyra. De opbrengsten van het

wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de

de vastgoed- en ontwikkelingsactiviteiten van NS Poort,

reizigersvervoer in het buitenland dat door Abellio wordt

hogere gemiddelde personeelsbezetting door de overname

hogere schoonmaak- en automatiseringskosten.

verzorgd, zijn met € 46 miljoen gestegen tot € 629 miljoen.

van Abellio London in 2009 en door de start van een

Dit komt vooral door de opbrengsten van het in 2009

nieuwe concessie in 2010.

De gebruiksvergoeding voor de railinfrastructuur

verworven Abellio Londen.

In 2010 is voor medewerkers vallend onder de NS CAO

(infraheffing) is in totaliteit met € 17 miljoen gestegen naar

Ook de opbrengsten van onze 49%-deelneming in Qbuzz zijn

en andere CAO’s € 28 miljoen pensioenpremie betaald.

€ 379 miljoen (2009: € 362 miljoen). De gebruiksvergoeding

opgenomen in het segment reizigersvervoer. Door de start

In 2009 was dit € 26 miljoen. Voor medewerkers vallend

voor de Nederlandse railinfrastructuur is gestegen van

van nieuwe busconcessies eind 2009 zijn deze opbrengsten

onder de NS CAO geldt dat de afgedragen pensioenpremie

€ 203 miljoen naar € 246 miljoen, vooral door de concessie-

met € 43 miljoen gestegen.

voor 2/3 deel voor rekening van de onderneming en voor

vergoeding voor de HSL van € 74 miljoen (2009: € 29 miljoen).

€ 1.822 miljoen naar € 1.851 miljoen.Deze stijging is vooral

De afschrijvingskosten van € 337 miljoen zijn € 33 miljoen materieel door nieuw materieel.

76

77

NS Jaarverslag 2010 / Financiën

De gebruiksvergoeding in Engeland bedroeg in

de winst over de verslagperiode - als dividend uit te keren

€ 196 miljoen (2009: € 1.498 miljoen) is opgenomen als

2010 € 113 miljoen (2009: € 140 miljoen). De daling is

en het resterende bedrag van € 97 miljoen aan de reserves

kasstroom uit financieringsactiviteiten. Mede hierdoor

veroorzaakt door een gewijzigde afrekensystematiek

toe te voegen.

resulteert een negatieve kasstroom van € 162 miljoen (2009: € 27 miljoen negatief). Onder meer door boven-

waarbij zowel de gebruiksvergoeding als de overheidsbijdragen evenredig zijn verlaagd. De gebruiksvergoeding NS blijft zoals elk bedrijf op de kosten letten. Zo wordt de continuïteit van haar dienstverlening gewaarborgd. Een rendement op het geïnvesteerd vermogen van tenminste 7% na belasting is noodzakelijk om te kunnen blijven investeren in kwaliteitsverbetering. In de toekomst moet er voldoende geld zijn voor nieuwe, moderne treinen en een perfect onderhouden railnetwerk. NS blijft de komende jaren scherp kijken naar innovaties en nieuwe technieken, juist ook om de reiziger nog comfortabeler te laten reizen. In het ‘ kostenplaatje’ van NS past uiteraard ook een aantrekkelijk en gevarieerd producten- en dienstenaanbod voor de reiziger. Reizen per trein moet een redelijk betaalbaar alternatief zijn en blijven voor de auto. Met steeds meer diensten op de OV-chipkaart wordt betalen en reizen ook steeds makkelijker. Voor elk wat wils.

voor de Duitse railinfrastructuur bedroeg € 20 miljoen (2009: € 19 miljoen). Tot de overige bedrijfslasten horen onder meer verzeke-

De winst is in 2010 met € 33 miljoen gestegen

ringen, kosten voor huisvesting en inventaris, honoraria

genoemde ontvangsten en uitgaven is het werkkapitaal afgenomen met € 122 miljoen (2009: € 307 miljoen).

Eigen vermogen Het eigen vermogen bedraagt aan het einde van het

accountant, publiciteitskosten, huur- en leasekosten

Investeringen

verslagjaar € 2.831 miljoen (2009: € 2.871 miljoen).

bedrijfsmiddelen en dotaties aan voorzieningen.

De investeringen in (im)materiële vaste activa bedragen

In 2010 is dividend over het nettoresultaat van 2009

In 2010 is de dotatie aan de voorziening verlieslatend

in 2010 € 633 miljoen tegen € 666 miljoen in 2009.

€ 41 miljoen aan de overheid als aandeelhouder uitgekeerd.

contract voor de exploitatie van HSA van € 7 miljoen,

Deze investeringen zijn vooral gedaan in rollend materieel.

Daarnaast heeft wederom een extra dividenduitkering van

hieronder verantwoord (2009: € 62 miljoen).

Voor de verdere vernieuwing van het treinenpark zijn er

€ 155 miljoen plaatsgevonden.

betalingen gedaan voor de bestelde dubbeldekkers, sprinters

De winst over de verslagperiode van € 149 miljoen is inclusief

Nettofinancieringsresultaat

en hogesnelheidstreinen. Daarnaast is verder geïnvesteerd in

het hierover uit te keren dividend bij het eigen vermogen

Het nettofinancieringsresultaat is met € 26 miljoen gedaald

de modernisering van het intercitymaterieel.

opgenomen.

en omgeslagen in een last van € 22 miljoen. Vooral door de

NS Poort heeft geïnvesteerd in vastgoedprojecten in onder

De solvabiliteit is 53% en daarmee toegenomen ten opzichte

afname van de geldmiddelen eind 2009 ten gevolge van de

meer Rotterdam en Zaandam en in de formules van het

van vorig jaar (2009: 48%). Dit komt vooral door de verkoop

betaling van een aanvullend dividend van € 1.400 miljoen,

retailbedrijf. Bovendien zijn er investeringen gedaan

van Strukton.

zijn de renteopbrengsten met € 22 miljoen afgenomen.

door NedTrain in het componentenbedrijf Tilburg en

Het rendement op geïnvesteerd vermogen (ROI) bedraagt

het onderhoudsbedrijf Waalhaven Rotterdam.

3,4% en is boven het niveau van 2009 uitgekomen (2,2%)

Winstbelasting

door hogere winst over de verslagperiode. Zoals eerder

De effectieve belastingdruk over het resultaat voor

Financiering

vermeld streven wij - om te kunnen blijven investeren in

vennootschapsbelasting bedraagt 24,7% ten opzichte van

De netto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten bedraagt

groei en kwaliteit - naar een rendement op onze investe-

26,1% in 2009.

€ 673 miljoen (2009: € 821 miljoen). De investerings-

ringen (ROI) van ten minste 7% na belasting.

De vennootschapsbelasting is berekend op basis van de

activiteiten in vaste activa hebben een netto kasuitstroom

geldende belastingtarieven, rekening houdend met fiscale

gevergd van € 596 miljoen (2009: € 666 miljoen).

bepalingen. De fiscale bepalingen omvatten o.a. de deel-

De overheveling van geldmiddelen naar deposito’s bedraagt

nemingsvrijstelling, verliescompensatie en de bijtelling

in 2010 € 59 miljoen (2009: € 1.304 negatief).

voor beperkt aftrekbare kosten. Als gevolg van de verlaging

Deze overheveling wordt geclassificeerd onder de kasstroom

van het vennootschapstarief zijn latente belastingposities

uit investeringsactiviteiten mede waardoor in 2010 de

Vooruitzichten

tot een bedrag van € 7 miljoen afgeboekt.

kasstroom uit investeringsactiviteiten € 550 miljoen negatief

Gezien de onzekere situatie in de markt en het aarzelende

bedroeg (2009: € 676 miljoen). Het uitbetaalde dividend van

economische herstel verwachten wij voor volgend jaar een

NS verwacht volgend jaar beperkte reizigersgroei

Beëindigd bedrijfsresultaat Per 29 oktober 2010 heeft NS Strukton Groep verkocht en daarmee het bedrijfssegment Railinfra & bouw beëindigd. Het totaalresultaat over het boekjaar van de beëindigde bedrijfsactiviteit bedraagt € 11 miljoen negatief

Specificatie bedrijfslasten 2010 In miljoenen euro’s

€

2009

%

€

%

(2009: € 1 miljoen negatief). De vergelijkende cijfers zijn aangepast ten gevolge van de verkoop van Strukton.

1.101

33

1.029


Inhuur personeel

Lonen en sociale lasten

64

2

71

33 2

Overige personeelskosten

73

2

81

2

Het bovenstaande heeft ertoe geleid dat de winst over

Afschrijving

337

10

304

10

de verslagperiode met € 33 miljoen is gestegen van

Gebruiken gronden hulpstoffen, voorraad en energie

494

15

467

15

€ 116 miljoen in 2009 naar € 149 miljoen in 2010.

Uitbesteed werk/andere externe kosten

420

13

334

11

Winstbestemming

Infraheffing

379

12

362

12

Overige bedrijfslasten

418

13

473

15

3.286

100

3.121

100

Voorgesteld wordt van de winst over de verslagperiode van € 149 miljoen een bedrag van € 52 miljoen - 35% van

Totaal bedrijfslasten

78

NS Jaarverslag 2010

beperkte reizigersgroei en zullen wij sterk op de kosten blijven letten. Geplande investeringen zullen worden voortgezet. Daarnaast is het van groot belang dat er een oplossing komt voor de zorgelijke financiële situatie van HSA. Verder is het zeer wenselijk dat er zo spoedig mogelijk duidelijkheid is over verlenging van de hoofdrailnetconcessie vanaf 2015. Op de lange termijn blijft het onze verwachting dat bij economisch herstel de vraag naar onze dienstverlening weer zal opveren en dit zich zal vertalen in het resultaat.

Financiële kerncijfers In miljoenen euro’s

2010

2009

Van het vermogen Garantievermogen/balanstotaal Vlottende activa/kortlopende schulden Werkkapitaal 1 Balanstotaal

53%

48%

0,8

0,9

-646

-524

5.794

6.514

Van de rentabiliteit

Jaarverslag Verslag van de raad van commissarissen

34

Verslag van de directie

36


42

Duurzaam en betrokken

54


60

Corporate Governance

70

Risicobeheersing

74

Financiën

78

Resultaat uit bedrijfsactiviteiten/ bedrijfsopbrengsten (ROS) 2

6,6%

4,6%

Winst over de verslagperiode/gemiddeld geïnvesteerd vermogen (ROI) 3

3,4%

2,2%

Jaarrekening

Winst over de verslagperiode/ gemiddeld eigen vermogen (ROE)

5,2%

3,3%

Geconsolideerde jaarrekening 2010

80

Vennootschappelijke jaarrekening 2010

140

1 Werkkapitaal: voorraden plus kortlopende vorderingen minus kortlopende schulden. 2 Vergelijkend cijfer is aangepast ten gevolge van de verkoop van Strukton 3 Geïnvesteerd vermogen: balanstotaal minus niet-rentedragende kortlopende verplichtingen.

Overig Overige gegevens

142


144

Vijf jaren NS

145

GRI-tabel

148

Index

156

Jaarrekening 2010

80

81

NS Jaarverslag 2010

Geconsolideerde jaarrekening 2010 Geconsolideerde balans NV Nederlandse Spoorwegen

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 2010 NV Nederlandse Spoorwegen

per 31 december 2010


31 december

31 december

2010

2009


2010

2009 *)

Voortgezette bedrijfsactiviteiten

1

Activa

17

Opbrengsten

3.520

3.271

Vaste activa

18

Kosten personeel

1.238

1.181

3.150

19

Afschrijvingskosten en bijzondere waardeverminderingen

337

304

309

317

20

Verbruik gronden hulpstoffen en voorraden

494

467

Materiële vaste activa

3.272

2

Vastgoedobjecten

3

Immateriële vaste activa

64

157

21

Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten

420

334

4

Investeringen verwerkt volgens de equity-methode

14

40

22

Infraheffing

379

362

5

Overige financiële vaste activa, inclusief beleggingen

146

305

23

Overige bedrijfslasten

6

Uitgestelde belastingvorderingen Totaal vaste activa

407

438

4.212

4.407

Bedrijfslasten Resultaat uit bedrijfsactiviteiten

Vlottende activa 7

Voorraden

95

132

5

Overige beleggingen

209

150

8

Debiteuren en overige vorderingen

892

1.245

-

34

Te vorderen winstbelasting 9

Geldmiddelen en kasequivalenten Totaal vlottende activa

Totaal activa

386

546

1.582

2.107

5.794

6.514

24

473 3.121

234

150

Financieringsbaten

16

38

Financieringslasten

-38

-34


-22

4

Aandeel in resultaat investeringen verwerkt volgens de equity-methode

25

418 3.286

1

-

Winst voor winstbelastingen

213

154

Winstbelasting

-53

-37

Winst op voortgezette bedrijfsactiveiten

160

117

Beëindigde bedrijfsactiveit

Eigen vermogen en verplichtingen 10

Eigen vermogen Aandelenkapitaal

1.012

1.012

Reserves

1.670

1.743

149

116

-

-

2.831

2.871

Onverdeelde winst Minderheidsbelang derden Totaal eigen vermogen 11

Aan komende jaren toe te rekenen baten

213

229

12

Leningen en overige financiële verplichtingen

315

785

13

Personeelsbeloningen

14

Voorzieningen

6

34 233 29

Overlopende posten

103

Uitgestelde belastingverplichtingen

103

88

Totaal langlopende verplichtingen

730

1.169

12

Rekening-courantkredieten banken

12

Leningen en overige financiële verplichtingen Verschuldigde winstbelasting

De toelichting op pagina 86 tot en met pagina 139 is integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.

34 175

-

18

387

292

7

-

15

Crediteuren en overige schulden

794

1.210

16

Vooruitontvangen baten

751

707

14

Voorzieningen

81

18

Totaal kortlopende verplichtingen

2.020

2.245

Totaal verplichtingen

2.750

3.414

5.794

6.514

Totaal eigen vermogen en verplichtingen

Resultaat op beëindigde bedrijfsactiviteit, na winstbelasting **)

-11

-1


149

116

149

116

-

-

149

116

Toe te rekenen aan: De aandeelhouder van de vennootschap Minderheidsbelang


*) De vergelijkende cijfers zijn aangepast ten gevolge van de verkoop van Strukton Groep NV. **) Zie toelichting pagina’s 97 tot en met 99.


82

83

NS Jaarverslag 2010 / Geconsolideerde jaarrekening

Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 2010 NV Nederlandse Spoorwegen In miljoenen euro’s

Winst over de verslagperiode Valutaomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten Effectief deel van veranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen Nettoveranderingen in de reële waarde van voor verkoop beschikbare financiële vaste activa Actuarieel resultaat toegezegd-pensioenregelingen Overige mutaties Winstbelasting op baten en lasten die rechtstreeks in het eigen vermogen zijn verwerkt Baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Totaalresultaat over de verslagperiode

2010

149 3

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2010 NV Nederlandse Spoorwegen 2009



116 2 -1

1-3

4

-1 1

-

3

-1

-

7

4

156

120

Mutatie aan komende jaren toe te rekenen baten Winstbelasting Mutatie voorraden Mutatie debiteuren en overige vorderingen


Minderheidsbelang

Totaalresultaat over de verslagperiode

120

-

-

156

120

25

19

40

551

478

12

2

-95

134 72

Winstbelastingen

Ontvangen dividend

Verwerving van (im)materiële vaste activa

108

44

673

751

-37

-49

37

119

673

821

16

45

1

-

102

-32

-587

-660

Verwerving van vastgoedbeleggingen

-9

-6

Ontvangsten uit overige beleggingen

-59

1.304

Overige mutaties financiële vaste activa, incl. beleggingen

-21

-36

Overige mutaties (im)materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen

7

61

Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten

-550

676

123

1.497

Nettokasstroom uit bedrijfs- en investeringsactiviteiten Overige mutaties aan komende jaren toe te rekenen baten Aflossingen leningen Opgenomen langlopende leningen

-1

4

-299

-103

211

73

Dividend

-196

-1.498

Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten

-285

-1.524

Netto-afname (-toename) geldmiddelen en kasequivalenten

-162

-27

546

571

2

2

386

546

Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 januari Valutakoers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen 9

2 -13

21

Verkoop beëindigde bedrijfsactiviteit, na aftrek van afgestoten geldmiddelen *)

10

18 -15

78

Ontvangen financieringsbaten

2

1 332

Mutatie overige langlopende verplichtingen

Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten

1,3

11 369

19

Betaalde financieringslasten 156

116

Mutatie voorzieningen Mutatie kortlopende verplichtingen exclusief kredietinstellingen

Toe te rekenen aan: De aandeelhouder van de vennootschap

Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Nettofinancieringsresultaat

-2

149

2009

Aanpassingen voor: Resultaat op beëindigde bedrijfsactiviteit

3

2010

Geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december *) Zie toelichting pagina 99


84

85


Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen NV Nederlandse Spoorwegen In miljoenen euro’s

Stand per 1 januari 2009

Aandelen kapitaal

1.012

Reserve omrek. verschillen

-6

Afdekkingsreserve

-15

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen NV Nederlandse Spoorwegen Reële waarde reserve

-

Actuariële reserve

5


Ingehouden winsten

Totaal

Minderheidsbelang

Totaal eigen vermogen

3.253

4.249

-

4.249

116

116

-

116

Baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen

Stand per 1 januari 2010

Aandelen kapitaal

1.012

Reserve omrek. verschillen

-4

Afdekkingsreserve

-16

Reële waarde reserve

-1

Actuariële reserve

6


Ingehouden winsten

Totaal

Minderheidsbelang


1.874

2.871

-

2.871

149

149

-

149

3

-

3

2

-

2

3

-

3

-1

-

-1

-

-

-

Baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen

Valutaomrekeningsverschillen

2

Effectief deel van veranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen, na belasting

2

-1

Nettoveranderingen in de reële waarde van voor verkoop beschikbare financiële vaste activa, na belasting

-1

-1

Actuariële resultaten toegezegdpensioenregelingen, na belasting

1

Overige mutaties

3

-

-

2

Valutaomrekeningsverschillen

-1

Effectief deel van veranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen, na belasting Nettoveranderingen in de reële waarde van voor verkoop beschikbare financiële vaste activa, na belasting

3

2

3

-1

-

-1

1

-

1

Actuariële resultaten toegezegdpensioenregelingen, na belasting

3

-

3

Overige mutaties Totaal baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen

3

2

3

-1

-

7

-

7


3

2

3

-1

149

156

-

156

-196

-196

-

-196

1.827

2.831

-

2.831

Totaal baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen

2

-1

-1

1

3

4

-

4


2

-1

-1

1

119

120

-

120

Transacties met eigenaars, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen

-1

Transacties met eigenaars, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen

Dividend aan aandeelhouders

Stand per 31 december 2009


1.012

-4

-16

-1

6

-1.498

-1.498

-

-1.498

1.874

2.871

-

2.871

Dividend aan aandeelhouders

Stand per 31 december 2010

1.012

-1

-14

2

5

86

87


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 2010

op basis van historische kosten tenzij anders vermeld. De cijfers van voorgaand jaar zijn op enkele aspecten aangepast voor vergelijkingsdoeleinden, onder andere als

Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving

gevolg van de verkoop van Strukton.

Verslaggevende entiteit

en waarbij deze zeggenschap in een overeenkomst is vastgelegd en waarin strategische beslissingen over het financiële en operationele beleid met unanieme instemming worden genomen. De geconsolideerde

NV Nederlandse Spoorwegen is gevestigd te Utrecht in

Schattingen en beoordelingen

Grondslagen voor consolidatie Dochterondernemingen

Nederland. De geconsolideerde jaarrekening van de

De opstelling van de jaarrekening vereist dat de Directie

Dochterondernemingen zijn díe vennootschappen waarover

van de vennootschap waarbij de posten regel voor regel

vennootschap over het boekjaar 2010 omvat de vennoot-

oordelen vormt en schattingen maakt die van invloed zijn

NV Nederlandse Spoorwegen direct of indirect zeggenschap

met posten van soortgelijke aard worden gecombineerd,

schap en haar dochterondernemingen (hierna te noemen

op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde

heeft. Er is sprake van zeggenschap indien de Groep de

vanaf de datum waarop voor het eerst gezamenlijke

Groep) en het belang van de Groep in deelnemingen en

waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten.

mogelijkheid heeft om, direct of indirect, het financiële en

zeggenschap wordt uitgeoefend tot aan de datum

vennootschappen waarover gezamenlijk met derden

De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen

operationele beleid van een vennootschap te bepalen ten

waarop deze eindigt.

zeggenschap wordt uitgeoefend. NV Nederlandse

zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschil-

einde voordelen te verkrijgen uit de activiteiten van de

Spoorwegen is de houdstermaatschappij van NS Groep NV

lende andere factoren die, gegeven de omstandigheden,

vennootschap.

Eliminatie van transacties bij consolidatie

die op haar beurt de houdstermaatschappij is van de

als redelijk worden beschouwd. De daadwerkelijke

De jaarrekeningen van dochterondernemingen zijn volledig

Intra-groepssaldi en baten en lasten uit transacties binnen

werkmaatschappijen die de verschillende bedrijfsactiviteiten

uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen.

in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de

de Groep worden bij de opstelling van de geconsolideerde

van het concern uitvoeren. De geconsolideerde jaarrekening

De schattingen en onderliggende veronderstellingen

datum waarop voor het eerst sprake is van zeggenschap,

jaarrekening geëlimineerd.

van NS Groep NV is gelijk aan die van NV Nederlandse

worden periodiek beoordeeld. Herzieningen van schattingen

tot aan het moment waarop deze eindigt.

Spoorwegen. De werkmaatschappijen van NS Groep NV

worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt

staan vermeld op pagina 138.

herzien, dan wel in toekomstige perioden indien de

Geassocieerde deelnemingen

investeringen verwerkt volgens de equity-methode worden

De activiteiten van de Groep betreffen voornamelijk vervoer

herziening betrekking heeft op toekomstige perioden.

Geassocieerde deelnemingen (investeringen met invloed

geëlimineerd naar rato van het belang dat de Groep in de

van reizigers, beheer en ontwikkeling van vastgoed en

De belangrijkste schattingen en beoordelingen betreffen

van betekenis) zijn díe vennootschappen waarin de

investering heeft. Niet-gerealiseerde verliezen worden op

stationslocaties. Tot 29 oktober 2010 maakten ook de aanleg

resultaatneming op projecten, pensioenverplichtingen,

Groep invloed van betekenis heeft op het financiële en

dezelfde wijze geëlimineerd als niet-gerealiseerde winsten,

en onderhoud van spoorinfrastructuur en bouwactiviteiten

andere personeelsbeloningen, voorzieningen die zijn

operationele beleid, maar waarover zij geen zeggenschap

maar slechts voor zover er geen aanwijzing is voor een

deel uit van de activiteiten van de Groep.

opgenomen onder de langlopende verplichtingen,

heeft. Invloed van betekenis wordt verondersteld te bestaan

bijzondere waardevermindering.

voorzieningen voor bijzondere waardeverminderingen

indien de Groep houder is van tussen de 20 en 50 procent

De Directie heeft op 15 februari 2011 de jaarrekening

van vorderingen, afwaardering van voorraden naar

van de stemrechten van een andere entiteit.

Eventuele minderheidsbelangen zijn separaat in de balans

opgemaakt. De Raad van Commissarissen heeft in het

netto-opbrengstwaarde, bijzondere waardeverminderingen

Zij worden gewaardeerd volgens de equity-methode.

en winst-en-verliesrekening opgenomen.

preadvies aan de Algemene Vergadering van Aandeel-

van vaste activa en voorzieningen voor verlieslatende

De equity-methode wordt als volgt gedefinieerd: initiële

houders geadviseerd de jaarrekening ongewijzigd vast

contracten, waaronder de HSL-Zuid (zie pagina 101).

waardering vindt plaats tegen kostprijs, deze wordt nadien

te stellen. Bestuurders en commissarissen hebben op

Zie tevens de grondslagen en toelichtingen bij de

verhoogd of verlaagd met het evenredige aandeel in de

Vreemde valuta Transacties in vreemde valuta

15 februari 2011 toestemming gegeven voor publicatie

betreffende posten.

winst of het verlies van de deelneming vanaf de datum

Transacties luidend in vreemde valuta worden in de

van de jaarrekening. In de Algemene Vergadering van

De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële

waarop de Groep voor het eerst invloed van betekenis

betreffende functionele valuta van de groepsentiteiten

Aandeelhouders op 15 maart 2011 zal de vaststelling

verslaggeving zijn consistent toegepast voor de gepresen-

heeft, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake

omgerekend tegen de geldende wisselkoers per transactie-

van deze jaarrekening aan de orde zijn.

teerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening.

is van invloed van betekenis. Van investeringen verwerkt

datum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en

volgens de equity-methode wordt het aandeel van de

verplichtingen worden per balansdatum in de functionele

Gehanteerde grondslagen bij de opstellingen van de jaarrekening

Groep in het resultaat van deze investeringen opgenomen

valuta omgerekend tegen de op die datum geldende

in de winst-en-verliesrekening.

wisselkoers. De valutakoersverschillen met betrekking tot

Met ingang van 2006 past de Groep als grondslag voor

Wanneer het aandeel van de Groep in de verliezen groter

de monetaire posten omvatten het verschil tussen de

de financiële verslaggeving de International Financial

is dan de waarde van het belang in een investering,

geamortiseerde kosten in de functionele valuta aan het

Reporting Standards (IFRS) toe en de interpretaties daarvan

wordt de boekwaarde van de investering in de balans van

begin van de periode, gecorrigeerd voor de effectieve

die door de International Accounting Standards Board (IASB)

de Groep afgeboekt tot nihil en worden verdere verliezen

rente(betalingen) gedurende de periode, en de geamorti-

zijn vastgesteld en door de Europese Unie zijn aanvaard.

niet meer in aanmerking genomen behalve voor zover de

seerde kosten van tegen de wisselkoers aan het einde van

Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting

de periode omgerekende buitenlandse valuta. De bij

Onder toepassing van artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW

is aangegaan of betalingen heeft verricht ten behoeve van

omrekening optredende valutakoersverschillen worden als

is in de vennootschappelijke jaarrekening van NV

de betreffende investering.

last in de winst-en-verliesrekening opgenomen, met

jaarrekening omvat het evenredige aandeel van de Groep in de activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten

Niet-gerealiseerde winsten uit hoofde van transacties met

uitzondering van een financiële verplichting die wordt

Nederlandse Spoorwegen volstaan met een beknopte winst-en-verliesrekening.

Entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend

aangemerkt als afdekking van de netto-investering in een

De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, afgerond

Joint ventures zijn díe vennootschappen waarover

kasstroomafdekkingen, die rechtstreeks in het eigen

op het dichtstbijzijnde miljoen. De jaarrekening is opgesteld

de Groep gezamenlijk met derden zeggenschap heeft,

vermogen worden verwerkt.

buitenlandse activiteit of in aanmerking komende

88

89


Buitenlandse activiteiten

activa gewaardeerd tegen reële waarde en eventuele

waarde uit het eigen vermogen overgeboekte kasstroom-

Zowel voor materiële vaste activa als voor vastgoedobjecten

De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten,

veranderingen in de reële waarde, behoudens bijzondere

afdekkingen) in dezelfde periode waarin het afdekkings-

gelden de volgende grondslagen.

met inbegrip van goodwill en bij consolidatie ontstane

waardeverminderingsverliezen en valutakoerswinsten

instrument van invloed is op de winst-en-verliesrekening.

reële-waardecorrecties, worden in euro’s omgerekend tegen

en -verliezen op monetaire posten die beschikbaar zijn

de geldende koers per verslagdatum. De opbrengsten en

voor verkoop, deze worden rechtstreeks in het eigen

Economische afdekkingen

Indien materiële vaste activa of vastgoedobjecten bestaan uit

kosten van buitenlandse activiteiten worden in euro’s

vermogen verwerkt. Wanneer een belegging niet langer in

Hedge accounting wordt niet toegepast op afgeleide

onderdelen met een ongelijke gebruiksduur, worden deze

omgerekend tegen de wisselkoers op transactiedatum.

de balans wordt opgenomen, wordt de in het eigen

instrumenten die in economische zin worden gebruikt

componenten als afzonderlijke posten gespecificeerd onder de materiële vaste activa respectievelijk vastgoedobjecten.

Componenten

vermogen opgenomen cumulatieve winst of het cumulatieve

als afdekking van in vreemde valuta’s luidende activa en

Valutaomrekeningsverschillen worden direct in het eigen

verlies overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening.

verplichtingen. Veranderingen in de reële waarde van

vermogen opgenomen in de reserve omrekeningsverschillen.

Indien er geen informatie beschikbaar is om de reële

dergelijke derivaten worden als onderdeel van de valuta-

In de boekwaarde van een materieel vast actief of vastgoed-

Als een buitenlandse activiteit geheel of gedeeltelijk

waarde te bepalen, zullen de activa tegen kostprijs

koerswinsten en -verliezen in de winst-en-verliesrekening

object wordt de kostprijs opgenomen van de vernieuwing

wordt verkocht, wordt het betreffende bedrag uit de

worden gewaardeerd.

opgenomen.

(van een deel) van dat actief wanneer die uitgaven worden

Overige niet-afgeleide financiële instrumenten


leidt tot toekomstige economische voordelen. Alle andere

Overige niet-afgeleide financiële instrumenten worden

Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs

kosten voor de instandhouding van de activa worden als

Financiële instrumenten

gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs op basis

verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere

last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer

Aankopen en verkopen van financiële instrumenten

van de effectieve-rentemethode verminderd met bijzondere

waardeverminderingsverliezen. De kostprijs van zelfver-

zij worden gemaakt.

worden verantwoord op valutadatum.

waardeverminderingsverliezen.

vaardigde activa omvat materiaalkosten, directe arbeids-

reserve omrekeningsverschillen overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening.

gedaan en indien het waarschijnlijk is dat de vernieuwing

kosten, een redelijk deel van de indirecte productiekosten

Afschrijving

Afgeleide financiële instrumenten

en geactiveerde financieringskosten. Voor zover relevant

Afschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verlies-

De Groep maakt gebruik van afgeleide financiële

worden de geschatte kosten van de ontmantelings- en

rekening gebracht volgens de lineaire methode op basis

instrumenten om valuta- en renterisico’s af te dekken.

verwijderingskosten van het actief en de herstelkosten van

van de geschatte economische gebruiksduur van (iedere

de locatie waar de activa zich bevinden aan de kostprijs

component van) een materieel vast actief. Op terreinen

De Groep maakt gebruik van de volgende financiële instrumenten:

Niet-afgeleide financiële instrumenten Niet-afgeleide financiële instrumenten omvatten investeringen in aandelen, deposito’s en obligaties, debiteuren

Afgeleide financiële instrumenten worden bij de eerste

toegevoegd.

wordt niet afgeschreven met uitzondering van bestrating.

en overige vorderingen, geldmiddelen en kasequivalenten,

opname gewaardeerd tegen reële waarde, die overeenkomt

Computersoftware die integraal onderdeel vormt van de

De geschatte economische gebruiksduur luidt voor de

leningen en overige financieringsverplichtingen, crediteuren

met de dan geldende kostprijs. Toerekenbare transactie-

computerapparatuur wordt geactiveerd als onderdeel van

materiële vaste activa als volgt:

en overige schulden.

kosten worden als last in de winst-en-verliesrekening

de betreffende apparatuur.

•

Gebouwen

opgenomen wanneer zij worden gemaakt. Na de eerste

Activa waarvan enkel het economisch eigendom bij de

Geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit kas- en

opname worden afgeleide financiële instrumenten tegen

Groep berust, worden op de balans opgenomen en volgens

•

Overige vaste installaties

banksaldi en binnen 1 maand opvraagbare deposito’s.

reële waarde gewaardeerd en eventuele wijzigingen op de

dezelfde grondslagen behandeld.

•

Treinen

•

Bussen

6 - 15 jaar

•

Apparatuur en bedrijfsmaterieel

3 - 10 jaar

hierna beschreven manier verantwoord. Winsten en verliezen op de verkoop van een materieel vast

Niet-afgeleide financiële instrumenten worden bij de eerste

gediff. naar componenten (15 - 100 jaar) gemiddeld 40 jaar 10 - 25 jaar 20 jaar

opname verwerkt tegen reële waarde. Na de eerste opname

Kasstroomafdekkingen

actief worden vastgesteld aan de hand van een vergelijking

worden niet-afgeleide financiële instrumenten op de hierna

Veranderingen in de reële waarde van een afgeleid

van de verkoopopbrengsten met de boekwaarde van de

En voor de vastgoedobjecten:

beschreven manier gewaardeerd.

afdekkingsinstrument dat is aangemerkt als een

materiële vaste activa en worden netto verantwoord onder

•

Fundering en onderbouw

kasstroomafdekking worden rechtstreeks ten laste dan

“overige opbrengsten” in de winst-en-verliesrekening.

•

Skelet en kern

50 jaar

•

Gevels en buitenwanden

33 jaar

100 jaar

De verwerking van financieringsbaten en -lasten wordt

wel ten gunste van het eigen vermogen (onder afdekkings-

beschreven op pagina 94.

reserve) gebracht, voor zover de afdekking effectief is.

Vastgoedobjecten

•

Dakbedekking

15 jaar

Het niet-effectieve deel wordt als last of bate in de

Vastgoedobjecten omvatten vastgoed dat wordt aange-

•

Binnenafwerking

15 jaar

winst-en-verliesrekening opgenomen.

houden om huuropbrengsten of een waardestijging, of

•

Technische installaties

15 jaar

Tot einde looptijd aangehouden financiële activa

beide te realiseren. Vastgoedobjecten worden gewaardeerd

Wanneer de Groep de uitdrukkelijke bedoeling heeft, en in staat is, om financiële activa tot het einde van de looptijd

Indien een afdekkingsinstrument niet langer voldoet aan

tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen

De aangegeven gebruiksduur is een gemiddelde van

aan te houden, worden deze gewaardeerd tegen de geamor-

de voorwaarden voor ‘hedge accounting’, afloopt of wordt

en bijzondere waardeverminderingsverliezen. De kostprijs

de daaronder begrepen activa en van de eventuele

tiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode

verkocht, wordt de afdekking prospectief beëindigd.

van zelfvervaardigde activa omvat materiaalkosten, directe

componenten waaruit de activa bestaan.

verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.

De cumulatieve winst of het cumulatieve verlies dat eerder

arbeidskosten, een redelijk deel van de indirecte productie-

in het eigen vermogen was opgenomen, blijft onderdeel

kosten en geactiveerde financieringskosten.

De afschrijvingsmethode, de resterende gebruiksperiode

Financiële activa aangemerkt als beschikbaar voor verkoop

uitmaken van het eigen vermogen totdat de verwachte

Voor zover relevant worden de geschatte kosten van de

en de restwaarde worden jaarlijks beoordeeld.

De beleggingen van de Groep in bepaalde obligaties en

transactie heeft plaatsgevonden. Het onder het eigen

ontmantelings- en verwijderingskosten van het actief en

deposito’s worden geclassificeerd als financiële activa

vermogen opgenomen bedrag wordt overgeboekt naar

de herstelkosten van de locatie waar de activa zich bevinden

Indien een materieel vast actief door wijziging van het

beschikbaar voor verkoop. Na eerste opname worden deze

de winst-en-verliesrekening (onder nettomutatie reële

aan de kostprijs toegevoegd.

gebruik bestemd wordt als vastgoedobject of indien een

90

91


vastgoedobject bestemd wordt voor eigen gebruik vindt

die zijn besloten in het specifieke actief waarop zij

actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan.

Voor een actief of een kasstroomgenererende eenheid is de

overboeking plaats naar vastgoedobjecten respectievelijk

betrekking hebben. Alle overige uitgaven, inclusief intern

Een financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan

realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de bedrijfs-

materiële vaste activa. Omdat de waardering van beide

gegenereerde goodwill en handelsmerken, worden als last

een bijzondere waardevermindering indien er objectieve

waarde of de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het

categorieën vaste activa gelijk is, geschiedt de overboeking

in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij

aanwijzingen zijn dat een of meerdere gebeurtenissen een

bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde

tegen de boekwaarde.

worden gemaakt.

negatief effect heeft/hebben gehad op de verwachte

van de geschatte toekomstige kasstromen voor belasting

De amortisatie geschiedt lineair ten laste van de winst-en-

toekomstige kasstromen van dat actief.

berekend met behulp van een disconteringsvoet voor


verliesrekening op basis van de geschatte gebruiksduur van

De Groep waardeert haar immateriële vaste activa in

de immateriële vaste activa, behoudens goodwill, vanaf de

Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking

markttaxaties van de tijdswaarde van geld als van de

overeenstemming met IAS 38 en IFRS 3.

datum dat deze beschikbaar zijn voor gebruik. De geschatte

tot een op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd

specifieke risico’s met betrekking tot het actief. Voor de

De Groep verricht overeenkomstig IAS 36 een impairmenttest

gebruiksduur voor de huidige en vergelijkbare perioden

financieel actief wordt berekend als het verschil tussen

toetsing op bijzondere waardeverminderingen worden

op de geactiveerde goodwill bij kasstroomgenererende

luidt als volgt:

de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte

activa samengevoegd in de te onderscheiden groep activa

eenheden.

•

Software

toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de

die uit voortgaand gebruik kasstromen genereert die in

De waarderingsmethodiek betreft de discounted cashflow-

•

Klantenbestand

oorspronkelijke effectieve rente. Een bijzonder waarde-

grote lijnen onafhankelijk zijn van andere activa en groepen

methode. De kasstromen zijn gebaseerd op de door de

•

Contracten

verminderingsverlies met betrekking tot een voor

(de “kasstroomgenererende eenheid”). De in een bedrijfs-

verkoop beschikbaar financieel actief wordt berekend

combinatie verworven goodwill wordt voor de toetsing

aan de hand van de reële waarde.

op bijzondere waardeverminderingen toegerekend aan

5 - 8 jaar 8 jaar 5 - 10 jaar

desbetreffende eenheid opgestelde businessplannen

belasting die een afspiegeling is van zowel de actuele

voor een periode van 5 jaar. Per kasstroomgenererende

Voorraden

eenheid is een gewogen gemiddelde disconteringsvoet

De voorraden worden opgenomen tegen kostprijs,

(WACC) vastgesteld overeenkomstig met die van verge-

of netto-opbrengstwaarde indien deze lager is.

Belangrijke financiële activa worden individueel op

lijkbare bedrijven.

De netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs

bijzondere waardevermindering getoetst.

In de prognose is rekening gehouden met kasstromen

in het kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd

De overige financiële activa worden ondergebracht

Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt

na belasting.

met de geschatte kosten van voltooiing en de verkoopkosten.

in groepen met vergelijkbare kredietrisicokenmerken

opgenomen indien de boekwaarde van een actief of de

De kasstromen zijn contant gemaakt tegen de gewogen

De kostprijs van de voorraden is gebaseerd op de

en collectief beoordeeld.

kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort,

gemiddelde disconteringsvoet die ligt tussen 7,4% en 9,1%

gemiddelde inkoopprijzen respectievelijk kostprijzen en

(2009: tussen 7,4% en 9,1%).

omvat de uitgaven gedaan bij verwerving van de voorraden

Alle bijzondere waardeverminderingsverliezen worden

Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in

In overeenstemming met IAS 36.44 is in de prognosejaren

en daarop betrekking hebbende inkoopkosten. De kostprijs

als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

de winst-en-verliesrekening opgenomen. Bijzondere waarde-

geabstraheerd van uitbreidingsinvesteringen.

van voorraden gereed product en onderhanden projecten

Een cumulatief verlies met betrekking tot een voor verkoop

verminderingsverliezen opgenomen met betrekking tot

omvat een redelijk deel van de indirecte kosten op basis

beschikbaar financieel actief dat voorheen als last in het

kasstroomgenererende eenheden worden eerst in mindering

van de normale productiecapaciteit.

eigen vermogen was opgenomen, wordt overgeboekt

gebracht op de boekwaarde van eventueel aan de eenheden

naar de winst-en-verliesrekening.

toegerekende goodwill, en vervolgens naar rato in

Goodwill Alle bedrijfscombinaties worden administratief verwerkt via toepassing van de overnamemethode. Goodwill betreft

kasstroomgenererende eenheden die naar verwachting zullen profiteren van de synergievoordelen van de combinatie.

hoger is dan de geschatte realiseerbare waarde.

Onderhanden werk in opdracht van derden

mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (of groep van eenheden).

het bedrag dat voortvloeit uit de overname van dochter-

Onderhanden projecten in opdracht van derden worden

Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt terug-

ondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint

gewaardeerd tegen kostprijs plus tot balansdatum genomen

genomen indien de terugname objectief in verband kan

ventures. Goodwill komt overeen met het verschil tussen

winst, verminderd met een voorziening voor voorzienbare

worden gebracht met een gebeurtenis die zich heeft

Met betrekking tot goodwill worden geen bijzondere

de kostprijs van de overname en de reële waarde van de

verliezen en verminderd met gefactureerde termijnen naar

voorgedaan nadat dit bijzondere waardeverminderings-

waardeverminderingsverliezen teruggenomen. Voor andere

overgenomen identificeerbare activa en passiva op het

rato van de voortgang van het project. De kostprijs omvat

verlies werd genomen. Bij financiële activa die tegen

activa worden in voorgaande perioden opgenomen

moment van aankoop. Goodwill wordt gewaardeerd

alle uitgaven die rechtstreeks verband houden met specifieke

geamortiseerde kostprijs worden gewaardeerd en bij

bijzondere waardeverminderingsverliezen bij elke

tegen kostprijs verminderd met cumulatieve bijzondere

projecten en een toerekening van de gemaakte vaste en

voor verkoop beschikbare financiële activa in de vorm

verslagdatum beoordeeld op indicaties dat het verlies

waardeverminderingen.

variabele indirecte kosten in verband met de contract-

van obligaties komt de terugname ten gunste van de

afgenomen is of niet langer bestaat. Een bijzonder waarde-

Negatieve goodwill die bij een overname ontstaat,

activiteiten op basis van de normale productiecapaciteit.

winst-en-verliesrekening.

verminderingsverlies wordt teruggenomen als de schattingen

wordt direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

Er is sprake van een vordering indien het bedrag van de

zijn veranderd aan de hand waarvan de realiseerbare waarde

gemaakte kosten (inclusief het verantwoorde resultaat)

Niet-financiële activa

was bepaald. Een bijzonder waardeverminderingsverlies

Overige immateriële vaste activa

hoger is dan het bedrag van de gefactureerde termijnen.

De boekwaarde van de niet-financiële activa van de Groep,

wordt uitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde

De overige door de Groep verworven immateriële vaste

Indien het bedrag van de gemaakte kosten (inclusief het

uitgezonderd voorraden en uitgestelde belastingvorderingen,

van het actief niet hoger is dan de boekwaarde, na aftrek van

activa, met een eindige gebruiksduur, worden gewaardeerd

verantwoorde resultaat) lager is dan het bedrag van de

wordt per iedere verslagdatum opnieuw bezien om te

afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald als geen

tegen kostprijs verminderd met cumulatieve amortisatie en

gefactureerde termijnen, is sprake van een schuld.

bepalen of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waarde-

bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen.

verminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan,

cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen.

wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde

Eigen vermogen

Uitgaven na eerste opname voor geactiveerde immateriële

Bijzondere waardeverminderingen Financiële activa

van het actief. Van goodwill en immateriële vaste activa die

Dividenden worden verwerkt in de periode waarin over

vaste activa worden uitsluitend geactiveerd wanneer

Op iedere verslagdatum wordt van een financieel actief

nog niet gebruiksklaar zijn, wordt op iedere verslagdatum

de winstbestemming wordt besloten en de dividenden

hierdoor de toekomstige economische voordelen toenemen

beoordeeld of er objectieve aanwijzingen bestaan dat het

een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde.

worden gedeclareerd.

92

93



worden opgenomen voor de periode waarover de

Voorziening voor bodemsanering

worden ingeschat, er geen sprake is van aanhoudende

Deze baten hebben betrekking op ineens ontvangen

vervoersconcessies lopen.

De voorziening voor bodemsanering dient ter dekking van

managementbetrokkenheid bij de goederen en de omvang

lasten om bedrijfsmiddelen in bruikbare staat te houden of

van de opbrengsten betrouwbaar kan worden bepaald.

bedragen die voortvloeien uit overeenkomsten waarvan de looptijd zich uitstrekt over toekomstige jaren.

De aan het begin van het jaar op basis van de actuariële

te brengen. In overeenstemming met het gepubliceerde

Vergoedingen van de overheid voortvloeiend uit vervoers-

De baten worden gedurende de looptijd van de overeen-

berekeningen verwachte mutatie in de pensioenverplich-

milieubeleid van de Groep en de van toepassing zijnde

overeenkomsten of vervoersconcessies worden in de

komsten waarmee ze verband houden ten gunste van de

tingen en beleggingsresultaten worden gemuteerd in de

wettelijke verplichtingen, worden voorzieningen voor

winst-en-verliesrekening verantwoord in de periode

winst-en-verliesrekening gebracht. De baten worden

nettoverplichtingen en in de winst-en-verliesrekening

beheersing en opheffing van milieuverontreiniging getroffen

waarop de vergoeding betrekking heeft.

verwerkt. De betaalde bijdragen komen in mindering

wanneer de vervuiling optreedt of blijkt te zijn opgetreden.

gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

Onderhanden projecten in opdracht van derden

op de nettoverplichtingen. De actuariële winsten


en verliezen, bestaande uit het verschil tussen de

Verlieslatende contracten

Van onderhanden projecten in opdracht van derden

Onder de personeelsbeloningen zijn opgenomen pensioen-

werkelijke en de verwachte mutaties in de pensioen-

Er wordt in de balans een voorziening voor verlieslatende

worden de contractuele opbrengsten en lasten in de

verplichtingen uit toegezegd-pensioenregelingen en andere

verplichtingen en beleggingsresultaten, worden in het

contracten opgenomen wanneer de door de Groep naar

winst-en-verliesrekening verwerkt naar rato van het

verplichtingen betreffende personeelsbeloningen bestaande

eigen vermogen verwerkt.

verwachting te behalen voordelen uit een overeenkomst lager

stadium van voltooiing van het project. Het stadium van

zijn dan de onvermijdbare kosten om aan de verplichtingen uit

voltooiing wordt bepaald aan de hand van de kosten van

hoofde van de overeenkomst te voldoen. De voorziening

de verrichte werkzaamheden in relatie tot de totaal

uit jubileumuitkeringen, VUT-uitkeringen en verplichtingen wegens arbeidsongeschiktheid van medewerkers.

Verplichtingen inzake jubileumuitkeringen en VUT-uitkeringen worden actuarieel berekend en opgenomen tegen

wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de

verwachte kosten. Zodra een betrouwbare schatting kan

Toegezegde-bijdrageregelingen zijn regelingen waarbij

de contante waarde. Hierbij wordt rekening gehouden met

verwachte nettokosten van voortzetting van het contract, of

worden gemaakt van het resultaat wordt een evenredig

de Groep geen andere verplichting heeft dan de

loon- en prijsontwikkelingen. Eventuele actuariële winsten

indien dit lager is, tegen de contante waarde van de verwachte

deel van de winst ten gunste van de winst-en-verliesrekening

contractuele bijdragen te voldoen. Deze bijdragen worden

of verliezen worden in de winst-en-verliesrekening

kosten voor de beëindiging van het contract zijnde enige

gebracht. Verwachte verliezen op projecten worden onmid-

in de winst-en-verliesrekening verantwoord in de periode

opgenomen in de periode waarin deze zich voordoen.

compensatie of boete die voortvloeit uit het niet-naleven van

dellijk geheel in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

waarin de bijdrage verschuldigd is.

Op soortgelijke wijze worden ook de verplichtingen wegens

het contract. Voorafgaand aan de vorming van een voor-

arbeidsongeschiktheid bepaald.

ziening wordt op de activa die betrekking hebben op het

Huuropbrengsten

contract een bijzondere waardeverminderingsverlies genomen.

Huuropbrengsten uit vastgoedobjecten worden lineair in

Toegezegd-pensioenregelingen zijn regelingen waarbij de Groep niet kan volstaan met betaling van de

Kortetermijnpersoneelsbeloningen

verplichte, contractueel overeengekomen bijdrage aan

Kortetermijnpersoneelsbeloningen worden zonder contant-

Overige voorzieningen

duur van de huurovereenkomst. Kosten van toezeggingen

pensioenfondsen of verzekeringsmaatschappijen.

making gewaardeerd en opgenomen wanneer de daarmee

Er worden voorzieningen opgenomen voor schade in

die worden gedaan als stimulering voor het sluiten van

De nettoverplichting van de Groep wordt voor elke regeling

verband houdende dienst wordt verricht.

verband met brand, ongevallen, verstrekte garanties,

huurovereenkomsten worden als integraal deel van de

claims en overige zaken.

totale huuropbrengsten verwerkt.

afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de

de winst-en-verliesrekening opgenomen op basis van de

pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd

Voorzieningen

in de verslagperiode en de daaraan voorafgaande jaren.

Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer de

Opbrengsten

Van deze pensioenaanspraken wordt de contante waarde

Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting

Onder de omzet worden begrepen de vervoersopbrengsten

Concessies in het kader van Publiek Private Samenwerking (PPS)

bepaald, welke wordt gesaldeerd met de reële waarde van

heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en het

en opbrengsten van de overige bedrijfsactiviteiten onder

Gedurende de constructie van een PPS-project wordt het

het belegde pensioenvermogen. De disconteringsvoet is

waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting

aftrek van kortingen en omzetbelasting.

project verantwoord als onderhanden project in opdracht

de rentevoet per balansdatum van hoogwaardige

een uitstroom van middelen nodig is.

vastrentende waarden waarvan de looptijd de termijn

Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekom-

Verlening van diensten en verkoop van goederen

naar rato van de voortgang van de werkzaamheden

van de pensioenverplichtingen benadert. Bij de berekening

stige kasstromen contant te maken op basis van een disconte-

Opbrengsten uit hoofde van verleende diensten worden

opgenomen in de winst-en-verliesrekening.

wordt rekening gehouden met elementen als toekomstige

ringsvoet voor belasting die een afspiegeling is van de actuele

in de winst-en-verliesrekening opgenomen in de periode

Tijdens de operationele fase bestaan de opbrengsten van

loonstijging als gevolg van algemene loonontwikkelingen

markttaxaties van de tijdswaarde van geld en, waar nodig,

waarin de diensten worden verleend. Voor leverings-

concessiemanagement uit de reële waarde van de levering

en carrièrekansen, met inflatie en met actuele levensduur-

van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting.

contracten die de balansdatum overschrijden, vindt

van contractueel overeengekomen diensten. De rentebaten

verwachtingen. De berekening wordt jaarlijks uitgevoerd

van derden. De projectopbrengsten en -kosten worden

toerekening van de opbrengsten plaats aan de afzonder-

gerelateerd aan de investering in het project worden als

door een erkende actuaris volgens de ‘projected unit

Reorganisatiekosten en non-activiteitsregelingen

lijke jaren naar rato van het stadium van voltooiing van

rentebaten verantwoord.

credit’-methode. Wanneer de berekening resulteert in een

In verband met reorganisatie worden voorzieningen

de transactie op balansdatum. Het stadium van voltooiing

positief saldo voor de Groep, wordt de opname van het

getroffen wanneer een gedetailleerd plan voor de

wordt bepaald aan de hand van beoordelingen van de

Overige opbrengsten

actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan het

reorganisatie is geformaliseerd en een aanvang is gemaakt

verrichte werkzaamheden.

Deze omvatten geactiveerde productie voor eigen gebruik,

saldo van eventuele niet-opgenomen pensioenkosten van

met de reorganisatie of deze publiekelijk bekend is

Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden in de

incidentele opbrengsten en dekking door derden van de

verstreken diensttijd en de contante waarde van eventuele

gemaakt. Er wordt geen voorziening getroffen voor

winst-en-verliesrekening verwerkt wanneer de belangrijke

kosten van (neven)activiteiten die niet behoren tot de

toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere

toekomstige bedrijfslasten. De reorganisatievoorziening

risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn

bedrijfsactiviteiten van de onderneming. Het saldo tussen

toekomstige pensioenpremies.

heeft voornamelijk betrekking op afvloeiingsregelingen,

overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding

de verkoopopbrengsten en de boekwaarde van de verkochte

De pensioenverplichtingen die betrekking hebben op

overbruggingsbetalingen en herplaatsingen van personeels-

waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten of

materiële vaste activa worden eveneens verantwoord

de concernonderdelen die in Engeland gevestigd zijn,

leden van wie de functie is opgeheven.

eventuele retouren van goederen betrouwbaar kunnen

onder “overige opbrengsten“.

94

95


Bedrijfslasten

Winstbelasting

Geen van deze standaarden zullen een belangrijke invloed

wordt tegen de contante waarde van de toekomstige

Bedrijfslasten worden toegerekend aan het jaar waarop

De belasting over de winst of het verlies over de verslag-

hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep.

kasstromen geschat, die op hun beurt worden gedisconteerd

ze betrekking hebben respectievelijk waarin de levering

periode omvat de over de verslagperiode verschuldigde

van goederen en diensten aan afnemers plaatsvindt.

en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde

Bepaling reële waarde

winstbelastingen. De winstbelasting wordt in de

Een aantal grondslagen en de informatieverschaffing

Derivaten

Financieringsbaten en -lasten

winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens voor

van de Groep vereisen de bepaling van de reële waarde

De reële waarde van derivaten wordt gevormd door het

Financieringsbaten omvatten de rentebaten op

zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks

van zowel financiële als niet-financiële activa en verplich-

geschatte bedrag dat de Groep zou ontvangen of betalen

geïnvesteerde gelden (inclusief voor verkoop beschikbare

in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval

tingen. Voor waarderings- en informatieverschaffings-

om het contract per balansdatum te beëindigen, waarbij

financiële activa), leasebaten, winst op de verkoop van

de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt.

doeleinden is de reële waarde op basis van de volgende

rekening wordt gehouden met de actuele rente en de

voor verkoop beschikbare financiële activa, en winsten op

Alle belastingposten worden opgenomen tegen de

methoden bepaald.

actuele kredietwaardigheid van de tegenpartijen bij het

afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening

nominale waarde.

tegen de interbancaire swaprente per verslagdatum.

contract. Deze waarde wordt opgegeven door de financiële


worden opgenomen. Rentebaten worden in de

instelling waar het derivaat uitstaat.

winst-en-verliesrekening opgenomen naarmate deze

De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting

De reële waarde van de materiële vaste activa die ten

opbouwen, door middel van de effectieve-rentemethode.

is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare

gevolge van een bedrijfscombinatie zijn opgenomen, is

Niet-afgeleide financiële verplichtingen

Dividendbaten worden in de winst-en-verliesrekening

winst over de verslagperiode, berekend aan de hand van

gebaseerd op marktwaarde. De reële waarde is berekend

De reële waarde van niet-afgeleide financiële verplichtingen

opgenomen op het moment dat het recht op betaling

belastingtarieven die gelden op balansdatum en correcties

op basis van actuele aanschafprijzen of is bepaald door

wordt bepaald ten behoeve van de informatieverschaffing

wordt gevestigd.

op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting.

de historische aanschafwaarde met behulp van indexcijfers

en berekend op basis van de contante waarde van toekom-

op het huidige prijspeil te brengen.

stige aflossingen en rentebetalingen, gedisconteerd tegen

Financieringslasten omvatten de rentelasten op

Nagenoeg alle tot de Groep behorende dochteronder-

opgenomen gelden, de oprenting van voorzieningen

nemingen zijn voor de vennootschapsbelasting gevoegd

Vastgoedobjecten

wordt de marktrente bepaald aan de hand van vergelijkbare

en verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de

in de fiscale eenheid NS, met uitzondering van buitenlandse

De reële waarde is op onafhankelijke, professionele wijze

leaseovereenkomsten.

winst-en-verliesrekening worden opgenomen.

concernonderdelen.

bepaald met inschakeling van erkende deskundigen. Hierbij is

Alle financieringskosten die niet rechtstreeks zijn toe

de marktrente per verslagdatum. Voor financiële leases

rekening gehouden met de lopende huurovereenkomsten die

Gesegmenteerde informatie

te rekenen aan de verwerving, bouw of productie

De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen

de Groep op zakelijke, objectieve grondslag heeft gesloten en

Er wordt gesegmenteerde informatie verstrekt voor de

van een in aanmerking komend actief worden met

worden gevormd voor tijdelijke verschillen tussen de

die vergelijkbaar zijn met die voor vergelijkbaar vastgoed op

bedrijfssegmenten van de Groep. Omdat de Groep op grond

behulp van de effectieve-rentemethode in de

boekwaarde van activa en verplichtingen in de financiële

dezelfde locatie. Om tot de waardering van het vastgoed te

van IFRS niet verplicht is deze informatie te verstrekken,

winst-en-verliesrekening opgenomen. In 2009 en

verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten.

komen, worden de jaarlijkse nettohuren gedisconteerd met

wordt het segmentatieoverzicht gepresenteerd als een

2010 zijn er geen financieringskosten geactiveerd.

De berekening hiervan is gebaseerd op de belastingtarieven

behulp van een factor waarin de specifieke risico’s zijn

bijlage bij de jaarrekening. Dit overzicht is geen segment-

die naar verwachting van toepassing zullen zijn bij

begrepen die inherent zijn aan de nettokasstromen.

overzicht zoals is bedoeld onder IFRS 8 (zie pagina 144).

Vrijvallende financieringsvoordelen uit crossborder-leaseover-

terugname van de tijdelijke verschillen, op basis van de

Voor de factor is uitgegaan van 3% per jaar (2009: 3%).

eenkomsten worden in mindering op de rentelasten gebracht

belastingtarieven die per verslagdatum zijn vastgesteld

De reële waarde van vastgoedobjecten wordt alleen ten

De primaire segmentatiebasis, die van bedrijfssegmenten,

voor zover zij betrekking hebben op de verslagperiode.

of materieel zijn vastgesteld.

behoeve van de informatieverschaffing bepaald.

berust op de afwijkende aard van de bedrijfsactiviteiten,

Valutakoerswinsten en -verliezen maken deel uit van de

Met betrekking tot uitgestelde belastingvorderingen


van de Groep.

financiële baten of lasten. Heffingsrente ten gevolge van

binnen de fiscale eenheid wordt uitgegaan van continuïteit

De reële waarde van overige immateriële vaste activa is

De prijzen voor transacties tussen de segmenten en tussen

posities met de Belastingdienst wordt opgenomen onder

van de onderneming, van voldoende belastbare winsten in

gebaseerd op de verwachte contante waarde van de

de concernonderdelen binnen de segmenten worden

overige financiële baten of lasten.

de toekomst en van geen beperking in verliescompensatie.

kasstroom uit het gebruik en de uiteindelijke verkoop

bepaald op zakelijke, objectieve grondslagen.

Als gevolg hiervan wordt aangenomen dat uitgestelde

van de activa.

De resultaten, activa en verplichtingen van een segment

de bestuurlijke structuur en de interne rapportagestructuur

Overheidssubsidies

belastingvorderingen inbaar zullen zijn.

Overheidssubsidies worden opgenomen als met redelijke

Saldering van uitgestelde belastingvorderingen en

Beleggingen in obligaties en deposito’s

redelijkheid aan het segment kunnen worden toegerekend.

zekerheid kan worden gesteld dat de entiteit aan de

uitgestelde belastingschulden vindt uitsluitend plaats

De reële waarde van tot einde looptijd aangehouden

De investeringsuitgaven van een segment betreffen het

subsidies gekoppelde voorwaarden zal vervullen en dat de

indien er sprake is van een formeel recht tot saldering

financiële activa en voor verkoop beschikbare financiële

totaal van de in de verslagperiode verrichte uitgaven

subsidies zullen worden ontvangen. De overheidssubsidies

en de onderneming het voornemen heeft tot gelijktijdige

activa wordt bepaald op basis van de genoteerde slotprijs

voor verwerving van de activa van het segment die naar

worden in mindering gebracht op de daarmee verband

verrekening van latente belastingen. Latente belastingen

per verslagdatum. De reële waarde van tot einde looptijd

verwachting langer dan een verslagperiode in gebruik

houdende lasten en activa.

worden opgenomen tegen de nominale waarde.

aangehouden beleggingen wordt alleen ten behoeve van

zullen zijn.

omvatten posten die rechtstreeks, dan wel op basis van

de informatieverschaffing bepaald.

Leasebetalingen

Nieuwe standaarden en interpretaties

Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden

Een aantal nieuwe standaarden, wijzigingen op standaarden


Bedrijfssegmenten De Groep onderscheidt de volgende bedrijfssegmenten:

lineair over de leaseperiode in de winst-en-verliesrekening

en interpretaties zijn in 2010 nog niet van kracht en derhalve

De reële waarde van handels- en overige vorderingen,

•

opgenomen onder bedrijfslasten.

niet toegepast op deze geconsolideerde jaarrekening.

exclusief onderhanden projecten in opdracht van derden,

Reizigersvervoer, vervoer van reizigers in Nederland in binnenlandse treinen en bussen en in internationale

96

97


treinen, evenals reizigersvervoer in het buitenland in

Algemene toelichting

treinen en bussen. Tevens vallen hieronder de activiteiten

•

•

die ten dienste staan van het reizigersvervoer, zoals

De in de toelichting vermelde bedragen zijn in miljoenen

beschikbaarstelling en onderhoud van rollend materieel;

euro’s, tenzij anders is aangegeven.

Knooppuntontwikkeling en -exploitatie, omvattende het beheer en de ontwikkeling van vastgoed en

Acquisitie en verkopen van bedrijven

stationslocaties en de exploitatie van commerciële

Voor de acquisities die vorig jaar hebben plaatsgevonden,

ruimten in en rond stations;

zijn de in 2009 opgestelde voorlopige Purchase Price

Railinfra & bouw, omvattende spoorinfrastructuur- en

Allocations definitief gemaakt. Dit heeft geen aanpassingen

bouwactiviteiten; Met de verkoop van Strukton Groep NV

tot gevolg gehad.

per 29 oktober 2010 zijn de activiteiten van dit segment •

beëindigd.

In het boekjaar heeft de volgende transactie

Overige, omvattende ondersteunende bedrijven,

plaatsgevonden:

holdingactiviteiten en eliminatie van intercompanyrelaties.

Beëindigde bedrijfsactiviteit Het segment reizigersvervoer opereert met name

In 2009 is besloten dat Strukton niet meer tot de kern

in de volgende geografische gebieden: Nederland,

activiteiten van de Groep behoort. Strukton is opgenomen

Groot-Brittannië, Duitsland en Tsjechië. De rendement-

in het segment Railinfra & bouw en is actief als fullservice

en risicoprofielen zijn niet zodanig verschillend dat

dienstverlener op het gebied van spoorsystemen; ontwerp,

hiervoor een secundaire segmentatie naar geografische

realisatie, onderhoud en beheer van infrastructurele

gebieden geboden is.

projecten; ontwikkeling, realisatie en onderhoud van vastgoed; vastgoedbeheer en facilitaire dienstverlening.

Grondslagen geconsolideerd kasstroomoverzicht

Onzeker was of en op welke termijn een verkoop

Het kasstroomoverzicht wordt in beginsel opgesteld aan de

van Strukton gerealiseerd zou worden. Strukton

hand van de vergelijking tussen begin- en eindbalans van het

is per 31 december 2009 daarom niet aangemerkt

betreffende boekjaar. Hierbij wordt het resultaat aangepast

als beëindigde bedrijfsactiviteit noch als aangehouden

voor mutaties die niet hebben geleid tot ontvangsten of

voor verkoop.

uitgaven gedurende het boekjaar. Per 29 oktober 2010 heeft de Groep Strukton en daarmee het gehele bedrijfssegment Railinfra & bouw verkocht voor een bedrag van € 168 miljoen. De financiële resultaten over 2010 zijn opgesteld en vastgesteld door Strukton nadat NS de control heeft overgedragen aan Oranjewoud. De vergelij kende cijfers in de geconsolideerde winstenverliesrekening zijn herzien om de beëindigde bedrijfsactiviteit afzonderlijk te tonen van de voortgezette bedrijfsactiviteiten.

98

99


Kasstromen uit beëindigde bedrijfsactiviteit

Resultaten van beëindigde bedrijfsactiviteit 1 januari - 29 oktober 2010

2009


2010

2009


Opbrengsten

1.194

1.369

Bedrijfslasten

1.187

1.356

7

13


6

8

Winstbelasting

3

4


Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Strukton, na belastingen

Boekwinst NS op verkoop van Strukton

-2

-

17

23

Verkoopkosten

2

3

Winstbelasting

1

1

Transactieresultaat NS, na belastingen

Totaalresultaat over het boekjaar

-9

-11

57

58

Nettokasstroom uit investerings activiteiten

42

98

Nettokasstroom uit financierings activiteiten

59

70

Nettokasstroom over het boekjaar

-40

30

1

Effect van de afstoting op de financiële positie van de Groep

Overig transactieresultaat: Realisatie van herwaarderingsreserve NS

Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten


2010

Vaste activa

419

Vlottende activa

577

-2

Afname langlopende verplichtingen

305

-1

Afname kortlopende verplichtingen

528

Saldo van activa en verplichtingen

De realisatie van de herwaarderingsreserve NS heeft

Verkoopprijs

vooral betrekking op voorheen ongerealiseerde afdekkings

Af: Bedrag opgenomen als vordering

resultaten ten gevolge van de financieringswijze van de PPSactiviteiten bij Strukton. Door verkoop van Strukton zijn deze afdekkingsresultaten gerealiseerd en overgeboekt uit de herwaarderingsreserve naar de winstenverliesrekening. Op het eigen vermogen heeft deze overboeking per saldo geen effect. Het totaalresultaat op de beëindigde bedrijfsactiviteit is volledig toe te rekenen aan de aandeelhouder van de vennootschap.

Door NS ontvangen vergoeding, voldaan in contanten Afgestoten geldmiddelen en kasequivalenten van Strukton Netto-instroom van kasmiddelen na deconsolidatie Strukton * De afgestoten geldmiddelen bestaan voor € 55 miljoen uit gebonden rekeningen.

-163 168 8 160

58* 102

100

101


Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2010

1 Materiële vaste activa Overige In miljoenen euro’s

Terreinen

Bedrijfs

vaste

Rollend

gebouwen

installaties

materieel

Onderdelen

Apparatuur

Werken en

en bedrijfs

materieel in

materieel

constructie

68

494

130

4.191

180

754

Investeringen Activeringen

Totaal

531

6.348

655

655

16

11

8

420

24

80

559

Acquisities

18

4

22

Koersverschillen

1

1

Desinvesteringen

3

16

1

69

20

54

17

180

Overige mutaties

32

28

5

20

40

35

46

113

461

142

4.580

184

745

575

6.800

Aanschaffingsprijs per 31 december Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 1 januari Afschrijvingen Desinvesteringen Bijzondere waardeverminderingen

informatie over deze concessie wordt verwezen naar de

intercompanyeliminaties en reclassificaties. Van de

toelichting ‘Concessies’ op pagina 120.

overige mutaties in werken en materieel in constructie in

2009 Aanschaffingsprijs per 1 januari

De post ‘overige mutaties’ heeft vooral betrekking op

13

213

71

2.611

97

499

-

3.504

1

13

12

192

10

69

297

2

9

67

12

47

137

6

2

8

2010 heeft € 26 miljoen (2009: € 16 miljoen) betrekking op

In verband met de neerwaarts bijgestelde verwachtingen

HSAactiva. Deze mutatie representeert de overheveling

ten aanzien van de omzet en de stijgende kosten heeft

van de voorziening verlieslatend contract naar waarde

de Groep in 2006 voor HSA een bijzondere waarde

vermindering in de materiële vaste activa.

vermindering (voorziening verlieslatend contract) van € 140 miljoen verwerkt. In de jaren erna zijn de aanloop

Inzake desinvesteringen bedrijfsgebouwen is in 2010 geen

verliezen ten laste van de voorziening gebracht en

desinvesteringsbijdrage ontvangen (2009: € 8 miljoen).

investeringen voor materiële vaste activa aan de voorziening onttrokken.

De reële waarde gecorrigeerd voor afschrijving van de materiële vaste activa bedraagt € 4,1 miljard

Jaarlijks voert de Groep een impairmentonderzoek uit.

(2009: € 4,0 miljard) en is berekend op basis van actuele

Dit onderzoek heeft in 2009 aanleiding gegeven tot een

aanschafprijzen of is bepaald door de historische

additionele bijzondere waardevermindering van € 70

aanschafwaarde met behulp van indexcijfers op het

miljoen als gevolg van:

huidige prijspeil te brengen.

Terugneming bijzondere waardeverminderingen

3

3

Een deel van de treinen die op de balans zijn opgenomen,

Koersverschil

maken deel uit van in het verleden afgesloten crossborder

Overige mutaties

11

11

4

5

28

19

Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 31 december

23

206

87

2.744

95

495

-

3.650

Boekwaarde per 1 januari

55

281

59

1.580

83

255

531

2.844

Boekwaarde per 31 december

90

255

55

1.836

89

250

575

3.150

Overige In miljoenen euro’s

Terreinen

Bedrijfs

vaste

Rollend

gebouwen

installaties

materieel

Onderdelen

Apparatuur

Werken en

en bedrijfs

materieel in

materieel

constructie

113

461

142

4.580

184

745

Investeringen Activeringen Acquisities

Vertraagde ingroei van de dienstregeling;

•

Lagere omzetgroei als gevolg van recessie.

In 2010 zijn de vooruitzichten omtrent de exploitatie van de HSLZuid aanzienlijk verslechterd, mede als gevolg van

De boekwaarde van het rollend materieel dat ultimo

achterblijvende reizigersaantallen als gevolg van de crisis

2010 in crossborderleases is ondergebracht bedraagt

en de verder vertraagde instroom van het V250 materieel.

€ 258 miljoen (2009: € 229 miljoen).

De financiële situatie van HSA is zorgelijk, hoewel er voor 2011 nog geen sprake is van acute liquiditeitsproblemen.

Ten behoeve van Eurofimaleningen welke geen Totaal


leasetransacties.

•

575

6.800

622

622

16

15

2

709

6

86

834

onderdeel uitmaken van de crossborder

De kosten van de concessieovereenkomst beperken zich

leasefinanciering(en) zijn zekerheden verstrekt in

voor NS tot de garantie zoals met de Staat is overeenge

de vorm van een pandrecht op rollend materieel.

komen. De contante waarde per jaareinde van deze kosten

De boekwaarde hiervan is € 88 miljoen

wordt geschat op € 193 miljoen en is substantieel lager dan

(2009: € 110 miljoen). Verdere toelichting is opgenomen

de contante waarde van de verwachte nettokosten van

onder de paragraaf Financieel Risicobeheer (zie pagina 138).

voortzetting van het contract.

Koersverschillen

1

1

2

Desinvesteringen

2

2

3

29

33

37

106

Werken en materieel in constructie bestaan voornamelijk

Van het bedrag van € 193 miljoen is € 132 miljoen in

Vervreemdingen

7

50

232

10

299

uit investeringen in treinen en gebouwen.

mindering gebracht op investeringen in vaste activa

Overige mutaties

1

3

6

9

13

9

5

119

427

141

5.267

181

554

325

7.014

Aanschaffingsprijs per 31 december Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 1 januari Afschrijvingen

en resteert een voorziening verlieslatend contract van

Bijzondere waardevermindering en terugneming

€ 61 miljoen (zie ook pagina 118).

De berekeningen die leiden tot bijzondere waarde verminderingen en terugnemingen hiervan zijn gebaseerd

ICE

320

op een rentevoet na belastingen van 7,5% (2009: 7,5%).

Sinds 2003 is er voor ICE een bijzondere waarde

Voor belastingen bedraagt de rentevoet 10% (2009: 10%).

vermindering opgenomen. In 2009 was dit bedrag

Onderstaande bijzondere waardeverminderingen en

€ 11 miljoen. Voor 2010 is deze berekening geactualiseerd,

23

206

87

2.744

95

495

3.650

1

12

10

217

12

68

Desinvesteringen

1

2

26

32

61

Bijzondere waardeverminderingen

1

2

12

13

Terugneming bijzondere waardeverminderingen

terugnemingen hebben alle betrekking op het segment

hetgeen geleid heeft tot een dotatie van € 1 miljoen.

Koersverschil

Vervreemdingen

23

150

173

reizigersvervoer.

De resterende bijzondere waardevermindering

Overige mutaties

2

1

8

7

24

196

94

2.934

101

393

-

3.742



95

231

47

2.333

80

161

325

3.272

ultimo 2010 bedraagt € 12 miljoen. In 2009 heeft een

HSL-Zuid

terugneming van de bijzondere waardevermindering

HSA Beheer NV is het samenwerkingsverband van NS en

van € 3 miljoen plaatsgevonden. De reden van de dotatie

KLM dat de concessie verwierf voor het vervoer over de

en terugneming is voortschrijdend inzicht waardoor

HSLZuid die vanaf 1 juli 2009 is ingegaan. Voor verdere

prognoses zijn aangepast.

102

103


2 Abellio

Vastgoedobjecten

Abellio exploiteert een aantal trein en busconcessies in Europa. Een aantal busconcessies in Duitsland is

Vastgoedobjecten In miljoenen euro’s

Vastgoedobjecten

in constructie

Totaal

verlieslatend, waardoor ten tijde van de acquisitie in 2008 het gerelateerde materieel niet is geactiveerd. De voorziening verlieslatend contract bedraagt


417

14

431

6

6

Activeringen

16

16

Desinvesteringen

6

6

ultimo 2010 € 10 miljoen (2009: € 22 miljoen) en is

Investeringen

volledig in mindering gebracht op de vaste activa. Ultimo 2009 was € 20 miljoen in mindering gebracht op de vaste activa en resulteerde een voorziening

Overige mutaties

3

6

9

van € 2 miljoen.

Aanschaffingsprijs per 31 december

430

10

440

Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 1 januari

NS Reizigers In 2010 heeft geen waardevermindering plaatsgevonden voor verouderd materieel (2009: € 6 miljoen).

112

-

112

Afschrijvingen

12

12

Desinvesteringen

5

5 4


4

Overige mutaties

123

-

123

Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 31 december Boekwaarde per 1 januari

305

14

319


307

10

317

Vastgoedobjecten In miljoenen euro’s

Vastgoedobjecten

in constructie

Totaal


430

10

440

9

9

14

14

Vervreemdingen

12

12

Desinvesteringen

4

4

Overige mutaties

1

2

3


429

7

436


Investeringen Activeringen

123

123

Afschrijvingen

14

14

Vervreemdingen

8

8

Desinvesteringen

2

2


1

1

1

1

127

127

302

7

309

Overige mutaties Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 31 december


De reële waarde van vastgoedobjecten bedraagt per

eenkomsten bevatten doorgaans een periode van enkele

31 december 2010 € 0,5 miljard (2009: € 0,6 miljard).

jaren waarin opzegging niet mogelijk is. Daarna wordt met

Deze waarde is op onafhankelijke, professionele wijze bepaald

de huurder over verlenging onderhandeld. Er worden geen

met inschakeling van erkende deskundigen. Hierbij is rekening

voorwaardelijke huurbedragen in rekening gebracht.

gehouden met de lopende huurovereenkomsten die de Groep op zakelijke, objectieve grondslag heeft gesloten en die

De directe verhuuropbrengsten bedragen € 67 miljoen

vergelijkbaar zijn met die voor vergelijkbaar vastgoed op

(2009: € 67 miljoen).De directe verhuurkosten betreffen

dezelfde locatie. De vastgoedobjecten bestaan uit een aantal

onderhoudskosten, onroerendzaaklasten en directe beheer

bedrijfspanden die aan derden zijn verhuurd. De huurover

kosten voor in totaal € 17 miljoen (2009: € 17 miljoen).

104

105


3

4


goodwill bij acquisities (zie ook pagina 97).

Overige imma In miljoenen euro’s

Goodwill

teriële vaste activa

Totaal

2009 Aanschaffingsprijs per 1 januari Investeringen Acquisities Overige mutaties Aanschaffingsprijs per 31 december Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 1 januari


Goodwill per segment In miljoenen euro’s

2010

2

26

Vervreemding

5

5

Winstaandeel

4

31

96

5

5

Railinfra & bouw

11

6

17

Reizigersvervoer

26

Knooppuntontwikkeling en exploitatie

4

2

91

201

14

18

Overige mutaties

1

De uitgevoerde impairmenttoetsen hebben geen aanleiding

Boekwaarde per 31 december 2009

gegeven om tot een afboeking van de goodwill over te gaan.

Koersverschil

11

11

1

1

30

Uitgekeerde winst

32

Afschrijvingen

14

Totaal

44

33

Uitbreiding

181

2

Boekwaarde per 1 januari 2009

65

84

110

2009

Koersverschil

97

Overige mutaties Gecumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen per 31 december


De investering van goodwill heeft betrekking op betaalde

Uitbreiding

40

Vervreemding

26

Winstaandeel

1

Boekwaarde per 1 januari

83

66

149

Uitgekeerde winst

1


96

61

157

Overige mutaties


14

Overige imma In miljoenen euro’s

Goodwill

teriële vaste activa

Totaal

Een volledige lijst van groepsmaatschappijen, geassocieerde


deelnemingen en joint ventures in overeenstemming met de volgens de artikelen 2:379 en 2:414 BW vereiste

110

91

201

Investeringen

2

2

vermeldingen is neergelegd op het kantoor van het

Acquisities

Handelsregister te Utrecht.

Vervreemdingen

79

50

129

Overige mutaties

1

1


31

44

75


14

30

44

10

10

Afschrijvingen

14

41

55


Vervreemdingen

12

12

Overige mutaties


-

11

11

31

33

64


De bijzondere waardevermindering van € 12 miljoen (2009: nihil) heeft betrekking op immate riële vaste activa in het segment Railinfra & bouw.

106

107


5

6

Overige financiële activa, incl. beleggingen

Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen


31 dec. 2010

31 dec. 2009

De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn als volgt te specificeren naar de betreffende rubrieken: Vorderingen

Tot de vaste activa behorende overige financiële activa Voor verkoop beschikbare financiële activa


31 dec. 2010

Verplichtingen 31 dec. 2009

31 dec. 2010

31 dec. 2009

96

100

5

142

133

138

92

67

Financiële leases

31

50


9

Overige financiële vaste activa

14

13

Financiële vaste activa

9

146

305


Totaal


Voorraden Vorderingen

Tot de vlottende activa behorende overige financiële activa Voor verkoop beschikbare financiële activa


209

150

209

150

Deposito’s Voor afdekking gebruikte renteswaps

Totaal Totaal voor verkoop beschikbare financiële activa

96

100

5

142

In 2009 zijn de vorderingen van Strukton uit Publiek Private Samenwerkingsovereenkomsten opgenomen onder de tot einde looptijd aangehouden financiële vaste activa. Dit zijn onder meer nog te ontvangen concessievergoedingen in verband met PPSprojecten. Door middel van financiële leasecontracten stelt de Groep goederenmaterieel ter beschikking aan DB Schenker Rail Nederland NV, waarbij de Groep als lessor optreedt. De gewogen gemiddelde resterende looptijd van de leasecontracten is 2 jaar (2009: 2 jaar). Deposito’s en obligaties (opgenomen in voor verkoop beschikbare financiële vlottende activa) zijn onder meer bestemd voor betaling van de aangegane investeringsverplichtingen van circa € 670 miljoen, aflossing en rentebetaling van de leningen, langlopende voorzieningen en verplichtingen. Het met de overige beleggingen samenhangende krediet, valuta en renterisico van de Groep wordt nader toegelicht op pagina 128 tot en met 138.

8

180

2

5


56

60

Voorzieningen

53

49

Langlopende verplichtingen

7

3

Overige posten

1

7

Verliescompensatie

2

407

438 103

88

Belastingvordering Belastingverplichting

Totaal tot einde looptijd aangehouden financiële activa

6 149

108

109


Uitgestelde belastingvorderingen 2010

Mutaties gedurende het verslagjaar in de tijdelijke verschillen tussen bedrijfseconomische waardering in de balans en de fiscale waardering, onderscheiden naar toevoegingen en verminderingen:

Bedrag waarover

Bedrag waarover

uitgestelde belasting


wordt berekend In miljoenen euro’s

Uitgestelde belastingvorderingen 2009


Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Voorraden

Bedrag waarover

Bedrag waarover



wordt berekend

wordt berekend

per 1 jan. 2009

629

Toename

74

Afname

163

per 31 dec. 2009

540

1

1

30

1

1

30

Vorderingen

801

21

117

705


244

14

21

237

Voorzieningen

64

124

3

191


12

1

2

11

Kortlopende verplichtingen

7

4

9

2

1.788

239

310

1.717

455

62

79

438

336

115

451


24

1

25

Vorderingen

29

8

21

1

1

Totaal tijdelijke verschillen

per 1 jan. 2010


wordt berekend Toename

Afname

per 31 dec. 2010

540

19

31


1

1


29

29

Voorraden Vorderingen

30

5

25

705

11

117

599


237

14

223

Voorzieningen

191

28

7

212


11

16

2

25


2

1

1

1.717

103

177

1.643

438

20

45

413

Totaal tijdelijke verschillen Uitgestelde belastingvordering over tijdelijke verschillen Verliescompensatie

2

Wijziging van belastingpercentage tijdelijke verschillen

Totaal uitgestelde belastingvordering Uitgestelde belastingverplichtingen Materiële vaste activa

Voorzieningen Overige posten Totaal tijdelijke verschillen

8

Totaal uitgestelde belastingvordering

407

Uitgestelde belastingverplichtingen Materiële vaste activa

451

141

15

577


36

1

35


25

25

Vorderingen

21

5

6

10 1

30

4

26

Voorzieningen

1

420

116

12

524

Overige posten

26

26

524

146

22

648

88

23

7

104

Totaal tijdelijke verschillen

Uitgestelde belastingschuld over tijdelijke verschillen

528

66

24

2

88 Uitgestelde belastingschuld over tijdelijke verschillen Wijziging van belastingpercentage tijdelijke verschillen

1

Totaal uitgestelde belastingschuld Van de mutatie in de uitgestelde belastingen is in 2010

103 het voor 2011 geldende tarief van 25%.

€ 1 miljoen gemuteerd in het eigen vermogen (2009: nihil). De mutaties vinden hun oorsprong in de balanspost

De totale vorderingpositie ad € 304 miljoen

financiële vaste activa.

(2009: € 350 miljoen) is als volgt te verdelen: •

Het overgrote deel van de uitgestelde belastingvorderingen zal voor 2015 geïnd kunnen worden. Voor een aantal deel

(2009: € 401 miljoen); •

nemingen buiten de fiscale eenheid is voor een bedrag van € 1 miljoen geen uitgestelde belastingvordering opgenomen

aan Britse fiscus verschuldigd € 2 miljoen (2009: vordering € 2 miljoen);

•

(2009: € 14 miljoen), omdat het niet waarschijnlijk is dat in de toekomst sprake zal zijn van realisatie van deze vorderingen.

van Nederlandse fiscus te vorderen € 370 miljoen

aan Ierse fiscus verschuldigd € 62 miljoen (2009: € 47 miljoen);

•

aan Tsjechische fiscus verschuldigd € 2 miljoen (2009: € 2 miljoen).

Voor de Nederlandse vennootschapsbelasting geldt voor 2010 en 2009 een tarief van 25,5%. Voor de berekening van de uitgestelde belastingpositie ultimo 2010 is uitgegaan van

110

111


7

8

9

Voorraden


Geldmiddelen en kasequivalenten


Onderhoudsmaterialen

31 dec. 2010

4

31 dec. 2009

44


Projecten in aanbouw onverkocht

36

53

Vorderingen op opdrachtgevers uit onderhanden projecten

Handelsgoederen

55

35

Debiteuren

Totaal

95

132

In 2010 bedraagt de als last opgenomen vermindering van de voorraadwaarde tot nettoopbrengstwaarde € 7 miljoen

31 dec. 2010

31 dec. 2009


31 dec. 2010

Kas en banksaldi 15

100

687

827

Nog te factureren opbrengsten

83

96

Overige belastingen en sociale lasten

11

24

Overige vorderingen

96

198

892

1.245

Totaal

31 dec. 2009

333

336

Op korte termijn opvraagbare deposito’s

11

138

Gebonden rekeningen

42

72

386

546

Totaal

Met uitzondering van de gebonden rekeningen staan de geldmiddelen volledig ter vrije beschikking. Het renterisico van de Groep en een gevoeligheidsanalyse

(2009: € 9 miljoen). In het debiteurensaldo is de gefactureerde opbrengst

voor financiële activa en verplichtingen staan vermeld op

studentenkaart voor 2011 respectievelijk 2010 begrepen.

pagina 130 tot en met 134.

Het met debiteuren en overige vorderingen (exclusief onderhanden projecten in opdracht van derden) samenhangende kredietrisico alsmede de bijzondere waardeverminderingsverliezen staan vermeld op pagina 135 tot en met 137.

Vorderingen op opdrachtgevers uit onderhanden projecten In miljoenen euro’s

Kosten onderhanden projecten Gerealiseerde winsten en verliezen

Af: Gedeclareerde termijnen Vorderingen op opdrachtgevers uit onderhanden projecten

31 dec. 2010

31 dec. 2009

131

734

7

77

138

657

123

557

15

100

Vooruitontvangen bedragen uit onderhanden werken (opgenomen onder crediteuren en overige schulden) In miljoenen euro’s

Kosten onderhanden opdrachten Gerealiseerde winsten en verliezen

31 dec. 2010

31 dec. 2009

31

907

2

25

33

932

Af: Gedeclareerde termijnen

63

1.089

Vooruitontvangen bedragen onderhanden werken

30

157

De crediteuren en overige schulden staan vermeld op pagina 118.

112

113


11

10 Eigen vermogen

Aan komende jaren toe te rekenen baten Toename/


1 jan. 2009

Aandelenkapitaal

1.012

afname 2009

-

Toename/ 31 dec. 2009

1.012

afname 2010

Financierings 31 dec. 2010

-

1.012

Wettelijke reserves Reserve omrekeningsverschillen


Afkoopsommen

Totaal

Totaal per 1 januari 2009

58

194

252

Vrijval

8

5

13

2

2

52

187

239

5

5

10

47

182

229

Overige mutaties

6

2

4

3

1

Afdekkingsreserve

15

1

16

2

14

Totaal per 31 december 2009

Totaal wettelijke reserves

21

1

20

5

15

Af: naar kortlopend

Reëlewaardereserve

1

1

3

2

Actuariële reserve

5

1

6

1

5

Overige reserves

voordelen

Totaal langlopend per 31 december 2009

Algemene reserve • stand per 1 januari

Financierings

2.972

• overige mutaties

3

• winst over voorgaande verslagperiode

281

116

• uitgekeerd dividend

1.498

196

Totaal algemene reserve

1.214

1.758


1.678

80

Totaal overige reserves

2.977

1.763

1.685

Totaal reserves

2.956

1.743

1.670

281

116

149

4.249

2.871

2.831

4.249

2.871

2.831

Winst over de verslagperiode Totaal groepsvermogen Minderheidsbelang van derden


Afdekkingsreserve

het maatschappelijk kapitaal uit 4 miljoen gewone aandelen

De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in

met een nominale waarde van € 1.000. Er zijn 1.012.000

de reële waarde van afdekkingsinstrumenten wanneer de

geplaatste aandelen die geheel zijn volgestort. Alle geplaatste

afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de

aandelen zijn in handen van de Staat der Nederlanden.

afgedekte positie nog niet is beëindigd.

De houders van aandelen zijn gerechtigd tot dividend zoals dit jaarlijks wordt gedeclareerd op basis van het besluit van

Reële-waardereserve

de algemene vergadering van aandeelhouders betreffende

De reëlewaardereserve omvat de cumulatieve mutatie in de

de resultaatbestemming. De aandeelhouders hebben het recht

reële waarde van voor verkoop beschikbare beleggingen totdat

om per aandeel één stem uit te brengen tijdens vergaderingen

de belegging niet langer in de balans wordt opgenomen.

van de vennootschap.

Actuariële reserve In 2010 is naast het vorig jaar voorgestelde bedrag van € 41

De actuariële reserve heeft betrekking op de actuariële winsten

miljoen (2009: € 98 miljoen) aanvullend € 155 miljoen (2009:

en verliezen, bestaande uit het verschil tussen de werkelijke en

€1.400 miljoen) dividend uitgekeerd aan de aandeelhouder.

de verwachte mutaties in de pensioenverplichtingen en beleggingsresultaten op pensioenactiva.

Reserve omrekeningsverschillen De reserve omrekeningsverschillen omvat alle koersverschillen

Algemene reserve

op vreemde valuta die ontstaan door de omrekening van de

De verwerking in het eigen vermogen is na aftrek van belasting.

jaarrekening van buitenlandse activiteiten, evenals door de omrekening van verplichtingen waarmee de nettoinvestering

Dividend

van de vennootschap in een buitenlandse groepsmaatschappij

De voorgestelde winstbestemming is opgenomen onder

is afgedekt.

‘Overige gegevens’ op pagina 142.

Afkoopsommen

Totaal

Totaal per 1 januari 2010

52

187

239

Vrijval

7

7

14

Overige mutaties Totaal per 31 december 2010 Af: naar kortlopend

Totaal langlopend per 31 december 2010 De baten betreffen financieringsvoordelen uit crossborder leases, afkoopsommen voor uitgegeven erfpacht en de afkoopsom loonkostensprong als gevolg van de

Zowel per 31 december 2010 als per 31 december 2009 bestond

voordelen

verzelfstandiging van het spoorwegpensioenfonds in 1994. De vrijval uit de rubriek financieringsvoordelen is in de winstenverliesrekening in mindering gebracht op de financieringslasten.

45

180

225

6

6

12

39

174

213

114

115


12

13

Leningen en overige financiële verplichtingen


In alle gevallen waarin sprake is van aansluiting bij

Merseyrail en Northern Rail

Deze toelichting bevat informatie over de contractuele

De personeelsbeloningen omvatten:

bedrijfstakpensioenfondsen geldt dat NS groepsmaatschap

Merseyrail en Northern Rail hebben het beheer van de

bepalingen van de rentedragende leningen en overige

•

verplichtingen aan vervroegd uitgetreden personeelsleden

pijen geen verplichting hebben tot het voldoen van

pensioenregeling voor hun personeel ondergebracht bij

financiële verplichtingen van de Groep, die worden

omvattend het bedrag van de toekomstige uitkering die

aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het

het Railways Pension Scheme. De betreffende fondsen zijn

gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

voormalige werknemers ontvangen op grond van de

bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van de

te beschouwen als ondernemingspensioenfondsen en de

toenmalige VUTregeling en in het kader van de overgangs

toekomstige premies. Evenmin kunnen de NS groepsmaat

pensioenregeling als een toegezegdpensioenregeling.

regeling vervroegde uittreding bij 40 dienstjaren (OVUT);

schappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten

Het nadelige verschil tussen pensioenverplichtingen en

andere werknemersvergoedingen op lange termijn

in de fondsen. Als gevolg hiervan zijn deze toegezegd

pensioenvermogen is opgenomen onder de overige lang

waaronder jubileumuitkeringen;

pensioenregelingen conform IFRS in deze jaarrekening

lopende verplichtingen en omvat het bedrag dat over de

verplichtingen als gevolg van arbeidsongeschiktheid en

verwerkt als toegezegdebijdrageregeling.

lengte van de concessieperiode zal leiden tot betaling.


31 dec. 2010

31 dec. 2009

Langlopende verplichtingen Onderhandse leningen

•

•

291

611

Bankfinancieringen

142

verplichtingen in verband met toegezegdpensioen

Het totale bedrag aan pensioenpremiebetalingen

resteert, is niet in de balans opgenomen, omdat dit tot de

Hypothecaire leningen

2

regelingen (voor nadere toelichting zie pagina 115 tot en

ten laste van de winstenverliesrekening was in 2010

verplichtingen van de volgende concessieverkrijger zal

Financiële leaseverplichtingen

4

4

met 117).

€ 28 miljoen (2009: € 26 miljoen).

behoren. Van het totaal van berekende pensioenlasten komt

20

24

2

315

785

Voor afdekking gebruikte renteswaps Overige verplichtingen

Totaal Kortlopende verplichtingen Onderhandse leningen Bankfinancieringen Totaal leningen en overige financiële verplichtingen Rekeningcourantkrediet banken

Totaal

387

125

167

387

292

18

387

310

Het bedrag dat aan het einde van de concessieperiode

aanvullingen op sociale uitkeringen; •

60% voor rekening van de werkgever en 40% voor rekening In miljoenen euro’s

31 dec. 2010

31 dec. 2009

Toegezegdpensioenregelingen

6

4

Andere langetermijnpersoneels verplichtingen

23

20

Verplichtingen uit hoofde van arbeids ongeschiktheid en sociale uitkeringen

5

OVUT

5

5

34

34

Totaal

De pensioenregeling voor de bedrijfstak Spoorwegen

van de werknemers.

is ondergebracht bij het Spoorwegpensioenfonds.

De pensioenverplichtingen en het pensioenvermogen zijn

Deze regeling wordt voor de financiële verantwoording

bepaald op de actuariële berekeningen die per 31 december

als een toegezegdebijdrageregeling gekwalificeerd.

zijn uitgevoerd.

De premie die met het spoorwegpensioenfonds is overeengekomen, is een vaste, vooraf vastgestelde,

Uitgangspunten

jaarlijkse premie, uitgedrukt in een percentage van de

Bij de bepaling van de pensioenverplichtingen en het

pensioengrondslag. Deze stijgt tot uiteindelijk 20%.

pensioenvermogen van Merseyrail en Northern Rail zijn

Van de pensioenpremie die aan het Spoorwegpensioen

de volgende uitgangspunten gehanteerd:

fonds wordt afgedragen, komt 2/3 deel voor rekening 2010

van de onderneming en 1/3 deel voor rekening van de medewerkers.

Het met de leningen en overige financiële verplichtingen

Pensioenverplichtingen

samenhangende liquiditeits, valuta, en renterisico van de

Voor het personeel van de NS groepsmaatschappijen gelden

Groep wordt nader toegelicht op pagina 128 tot en met 138.

de pensioenregelingen van de volgende pensioenfondsen met vermelding van de aantallen aangesloten actieve deelnemers (ultimo 2010):

De onderneming heeft na betaling van de overeenge

Disconteringsvoet

komen premie geen verplichting tot het betalen van

Verwacht rendement op belegd vermogen op lange termijn

6,7%

6,7%

tekort bij het pensioenfonds. De actuariële risico’s en

Loonsomstijging

3,9%

4,0%

de beleggingsrisico’s liggen bij het pensioenfonds en

Pensioenstijging

2,9%

3,5%

zijn deelnemers.

Inflatie

3,4%

3,5%

aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een

5,3 5,4%

Tabel voor de levensverwachtingen: 2007 SFO valuation Spoorwegpensioenfonds Bedrijfstakpensioenfonds Horeca & Catering

14.592 2.620

Bedrijfstakpensioenfonds voor het levensmiddelenbedrijf

562

Aanvullende pensioenregeling Servex

216

Railways Pension Scheme Merseyrail Railways Pension Scheme Northern Rail Abellio London

2009

590 2.298 489

Voor de buitenlandse geconsolideerde deelnemingen van Abellio geldt voornamelijk een toegezegdebijdrage regeling. De aanvullende pensioenregeling van Servex is per 1 januari 2008 omgezet van een toegezegdpensioen regeling naar een toegezegdebijdrageregeling.

5,7%

116

117


Samenstelling

Samenstelling pensioenvermogen

Historische informatie

De samenstelling van de pensioenverplichtingen is als volgt:

De samenstelling van het pensioenvermogen is als volgt:



31 dec. 2010

31 dec. 2009 In miljoenen euro’s

Reële waarde van de fondsbeleggingen Contante waarde van de toegezegd pensioenrechten Nadelig verschil Aandeel van de werknemers Nadelig verschil aan het einde van de concessieperiode Afwaardering pensioenoverschot Verplichtingen van de Groep over de concessieperiode

312

31 dec. 2010

31 dec. 2009

268 Aandelen

420

389

108

121

43

48

59

69

-6

-4

219

193

Vastrentende waarden

33

27

Vastgoed

29

23

Overig

31

25

Totaal

312

268


2010

2009

Ultimo 2010 resulteert de actuariële berekening voor alle

Verloop

Pensioenlasten

12

8

Interestkosten

10

9

11

8

11

9

Verwacht rendement op beleggingen

Het verloop van het pensioenvermogen en van de

Totaal

pensioenverplichtingen is als volgt: 2010

2009

268

213

Verwacht rendement

20

15

Pensioenpremies

17

16

11

7

Uitbetaalde pensioenen Verschil feitelijk rendement en verwacht rendement Koersresultaat

10

16

8

15

Fondsbeleggingen op 31 december

312

268

Toegezegdpensioenrechten op 1 januari

389

239

Pensioenlasten

20

13

Interestkosten

23

17

Uitbetaalde pensioenen

11

7

Nettoactuariële winst of verlies

13

109

12

18

420

389

Koersresultaat Toegezegd-pensioenrechten op 31 december

Contante waarde van de toegezegdpensioenrechten

2008

2007

2006

268

213

355

353

420

389

239

361

371

-108

121

26

6

18

10

16

104

1

26

3,2%

6,0%

48,8%

0,3%

7,3%

3

2

3

1

0,7%

0,5%

1,3%

0,0%

0,3%

Verschil tussen gerealiseerde en verwachte beleggingsopbrengsten

Ervaringsresultaat op toegezegdpensioenrechten

De Groep verwacht € 10,5 miljoen (£ 9,0 miljoen) te moeten

bedrag ineens ter beschikking gesteld aan het Spoorweg

bijdragen aan bovengenoemde toegezegdpensioen

pensioenfonds. Afrekening zal plaatsvinden op basis van

regelingen in 2011. In 2010 was de bijdrage € 10,9 miljoen

nacalculatie.

Andere langetermijnpersoneelsverplichtingen OVUT

Hieronder zijn opgenomen jubileumverplichtingen.

Als gevolg van de CAO die in 1998 is afgesloten voor de sociale

Voor de berekening van de jubileumverplichtingen wordt

eenheid van de Groep is de VUTregeling destijds vervangen

de prognosetabel 20102060 gebruikt.

door de vroegpensioenregeling. Voor personeelsleden die

Actuariële resultaten opgenomen in het eigen vermogen Fondsbeleggingen op 1 januari

312

Saldo verplichtingen

In percentage van de fondsbeleggingen

2009

(£ 9,4 miljoen).

regelingen in een verplichting.


Reële waarde van de fondsbeleggingen

In percentage van toegezegdpensioenrechten

Pensioenkosten in de winst-en-verliesrekening

2010


2010

2009

Werkelijke beleggingsopbrengsten

29

31

Verwachte beleggingsopbrengsten

19

15

Verschil tussen werkelijke en verwachte beleggingsopbrengsten

Ervaringsverlies op toegezegd pensioenrechten Veranderingen in uitgangspunten Resultaat veranderingen in de concessie Veranderingen in deelnemersaandeel

10

16

3

2

10

107

16

56

9

37

(Terugdraaien) afwaardering pensioenoverschot

Overige mutaties (koersverschil)

1

1

-1

1

Totaal

vóór de vroegpensioenleeftijd 40 dienstjaren bereiken en zijn

Het verloop van de voorziening voor jubileumverplichtingen

geboren voor 1950 geldt een overgangsregeling.

is als volgt:

Voor personeelsleden die vóór de vroegpensioenleeftijd 40 dienstjaren bereiken en zijn geboren na 1949 geldt dat het Jubileumverplichtingen op 1 januari

20

18

ingezet voor de levensloopregeling. De uitvoering van deze

Actuarieel resultaat

2

1

overgangsregeling is overgedragen aan het Spoorweg

Oprenting

1

1

pensioenfonds. Ter afdekking van de verplichtingen is een

Jubileumverplichtingen op 31 december

23

20

14 Voorzieningen Reorganisatie


Boekwaarde per 1 januari 2010 Acquisities

Oprenting 5

6

2009

voor deze categorie werknemers gereserveerde bedrag is

Dotatie Cumulatieve actuariële winst opgenomen in het eigen vermogen

2010

Onttrekking Reclassificatie

kosten en non

Voorziening

Voorziening

activiteits

bodem

verlieslatende

Overige

regeling

sanering

contracten

voorzieningen

29

109

66

47

Totaal

251

12

3

7

26

48

1

16

17

13

9

10

32

23

23

Vrijval

3

2

5


25

104

66

61

256

Langlopend

175

Kortlopend

81

118

119


15 Reorganisatiekosten en non-activiteitsregelingen


De voorziening voor reorganisatiekosten en nonactiviteits


31 dec. 2010

31 dec. 2009

regelingen heeft tot doel het dekken van de kosten die in het kader van reorganisatiemaatregelen worden gemaakt. Het grootste deel van de voorziening is nodig voor afvloei

Vooruitontvangen bedragen uit onderhanden werken

ingsregelingen, overbruggingsbetalingen en herplaatsing

Handelscrediteuren

van personeelsleden van wie de functie is opgeheven bij

30

157

176

315

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

Investeringsverplichtingen Ultimo 2010 heeft de Groep investeringsverplichtingen uitstaan voor circa € 670 miljoen (2009: circa € 960 miljoen), voornamelijk voor de aankoop en revisie van treinen.

Langlopende contracten Ultimo 2010 bestaat een aantal meerjarige financiële

reorganisaties.

Kortlopend deel van aan komende jaren toe te rekenen baten

12

10

De Groep verwacht dat er tot 2014 verplichtingen uit hoofde

Overige belastingen en sociale lasten

84

118

van deze voorziening zullen voortvloeien.

Pensioenpremies

5

Overige schulden

398

436

sering, arbozorg, onderhoud en schoonmaak.

94

169

Voor langlopende huurcontracten van kantoorruimten

794

1.210

Voorziening voor bodemsanering De voorziening voor bodemsanering dient voor beheersing en opheffing van milieuschade.

Overlopende passiva

Totaal

Voorwaardelijke verplichtingen

verplichtingen jegens derden. In de eerste plaats hebben deze betrekking op operationele leaseovereenkomsten voor treinen, bedrijfsauto’s en reproductieapparatuur.

ringsvoet van 3,5% (2009: 3,9%).

Het liquiditeitsrisico van de Groep uit hoofde van handels

De Groep verwacht dat tot 2030 verplichtingen uit hoofde

crediteuren en overige te betalen posten staan vermeld op

van deze voorziening zullen voortvloeien. Een substantieel

pagina 137 en 138.

deel van deze voorziening betreft de voorziening die in 2030

dienstverlening door derden op het gebied van automati

opeisbare volstortingsverplichting en garantieverplichtingen voor omgerekend € 218 miljoen. Ten behoeve van Eurofimaleningen welke geen onderdeel uitmaken van de crossborderleasefinanciering(en) zijn

bedragen de totale verplichtingen circa € 60 miljoen

zekerheden verstrekt in de vorm van een pandrecht op rollend materieel.

De verschuldigde bedragen uit hoofde van nietopzegbare operationele leaseovereenkomsten vervallen als volgt: In miljoenen euro’s

kapitaal (omgerekend € 121 miljoen) van Eurofima AG is omgerekend € 24 miljoen gestort. De Groep heeft een direct

In de tweede plaats gelden meerjarige contracten voor

(2009: circa € 50 miljoen).

De voorziening is berekend met behulp van een disconte

Van het aandeel van de Groep in het geplaatste aandelen

31 dec. 2010

Daarnaast hebben de Groep en geconsolideerde deel nemingen borgstellingen, bereidverklaringen en garanties

31 dec. 2009

afgegeven voor een totale waarde van circa € 200 miljoen (2009: circa € 400 miljoen).

zal moeten resteren. Dit deel heeft een langlopend karakter.

Voor een nadere toelichting op de post vooruitontvangen

Elke 5 jaar zal een herijking plaatsvinden die kan leiden tot

bedragen uit onderhanden werken wordt verwezen naar

< 1 jaar

67

91

veranderingen in het dotatiebeleid.

pagina 110.

1 5 jaar

240

288

Tegen NS en/of groepsmaatschappijen zijn claims ingediend

> 5 jaar

155

145

die door haar worden betwist. Hoewel de afloop van deze

Totaal

462

524

Voorziening voor verlieslatende contracten Deze voorziening heeft vooral betrekking op de verlieslatende concessieovereenkomst inzake de exploitatie van de HSLZuid, zoals nader omschreven op pagina 101 onder Bijzondere waardeverminderingen. In 2010 is een bedrag van € 23 miljoen (2009: € 70 miljoen) aan de voorziening toegevoegd. De totale voorziening HSA bedraagt € 193 miljoen (2009: € 170 miljoen), zijnde het maximaal verschuldigde bedrag op basis van de garantie zoals met de Staat is overeen gekomen. Van de voorziening is € 132 miljoen afgewaar deerd op materiële vaste activa (2009: € 106 miljoen) door middel van een reclassificatie en € 61 miljoen gepresenteerd als voorziening (2009: € 64 miljoen).

Overige voorzieningen Overige voorzieningen betreffen onder andere voorzie ningen voor schade ten gevolge van ongevallen en brand en verstrekte garanties.

16

In 2005 heeft de Groep met Essent een achtjarig contract


(20072015) afgesloten voor de levering van tractieelek

Dit betreft voornamelijk vooruitontvangen abonnements

triciteit aan het materieelpark in Nederland. De transport

gelden en vooruitontvangen baten Studentenkaart

kosten van tractieelektriciteit vallen buiten dit contract.

geschillen niet met zekerheid kan worden voorspeld, is de verwachting dat deze geen negatieve financiële gevolgen van materiële betekenis zullen hebben.

Concessies De Groep heeft de volgende concessies:

De waarde van het contract boven een afgesproken grens

Expiratiedatum

wordt als borgstelling afgegeven door Essent of gestort door Essent. De storting en verplichting worden met

Hoofdrailnet

31122014

elkaar gesaldeerd aangezien beide onlosmakelijk met

HSLZuid

30062024

elkaar samenhangen.

Regionale vervoersconcessies

zie hierna

Nagenoeg alle tot de Groep behorende dochteronder

Merseyrail Electricsconcessie rondom Liverpool (Engeland)

20072028

nemingen zijn voor de vennootschapsbelasting gevoegd in

Northern Railconcessie in Engeland

15092013

de fiscale eenheid NS, met uitzondering van buitenlandse

Abellioconcessies in Duitsland

zie hierna

concernonderdelen. Dientengevolge is de Groep hoofdelijk

PROBOconcessie in Tsjechië

zie hierna

aansprakelijk voor de belastingschulden van de in de fiscale

Abellio Londonconcessies in Engeland

zie hierna

eenheid opgenomen dochterondernemingen.

Syntus

zie hierna

Qbuzz

zie hierna

120

121


Hoofdrailnet

2010 bedroeg € 74 miljoen (over de periode 1 juli

De eerste concessie is verleend door het Ministerie van

Concessies in Londen

Deze concessie is verleend door het ministerie van Verkeer en

31 december 2009: € 29 miljoen). In een Memorandum

Verkeer en Waterstaat. De overige door de betrokken

Abellio London exploiteert 40 buslijnen in Londen en

Waterstaat en betreft het reizigersvervoer per spoor op het

of Understanding uit december 2008 heeft de Staat aan HSA

provincies of stadregio.

19 in Surrey. De concessies hebben een looptijd die eindigt

hoofdrailnet in Nederland. NS stelt jaarlijks een vervoerplan

uitstel verleend voor het betalen van de gebruiksvergoeding

Voor de uitvoering van de concessies wordt een

variërend tussen 2011 en 2016, met een mogelijke

op dat de instemming behoeft van de minister van Verkeer en

voor een periode van 3 jaar gerekend vanaf de aanvangs

vergoedingsbedrag ontvangen van de concessieverlener.

verlenging van 2 jaar.

Waterstaat. NS dient, met het aangeboden vervoer, te zorgen

datum. De hiermee samenhangende verplichting is in de

voor waarborging van het publieke belang van personen

balans gepresenteerd als een langlopende verplichting.

Merseyrail-concessie

Concessies Syntus

vervoer per trein. Dit betekent dat NS een bijdrage levert aan

Voor rijtijden en frequentie Parijs is een neerwaartse

Deze concessie wordt in een 50/50 joint venture uitgevoerd

Syntus exploiteert regionale bus en treinconcessies in

bereikbaarheid van grote steden, economische kerngebieden

correctie op de jaarlijkse gebruiksvergoeding toegekend

met Serco, een beursgenoteerde Britse onderneming. Het

Overijssel en Gelderland. De concessies hebben een looptijd

en de landsdelen en zorgt voor toegankelijkheid voor

van € 14 miljoen. Onder bepaalde omstandigheden kunnen

betreft het reizigersvervoer per trein op het spoornetwerk

die eindigt variërend tussen 2012 en 2020.

iedereen. Ook moet het aanbod van NS gericht zijn op groei.

heronderhandelingen over onder meer de gebruiksver

in de omgeving van Liverpool. Het aantal treinkilometers is

Daarnaast dient NS in het kader van het publiek belang haar

goeding plaatsvinden.

ongeveer 6 miljoen per jaar.

Concessies Qbuzz

Er is een verplichting tot uitvoering van de vastgestelde

Qbuzz exploiteert regionale busconcessies in Rotterdam,

operationele performance op orde te hebben, gemeten op een vijftal zorgaspecten: waarborging van de sociale

Aandeelhouders van HSA hebben ieder voor hun

dienstverlening (dienstregeling, kwaliteit van de dienst

Friesland, Groningen en Drente. De concessies hebben een

veiligheid, op tijd rijden, het bieden van een goede service

aandeel in HSA de garantie verstrekt tot aanzuivering

regeling) tegen een vastgestelde vergoeding van de

looptijd die eindigt variërend tussen 2011 en 2019.

(reinheid en informatieverstrekking bij ontregelingen) en het

van vermogenstekorten bij HSA tot een maximum bedrag

regionale overheid. Elke vijf jaar vindt een evaluatie plaats

bieden van een redelijke kans op een zitplaats.

van € 244 miljoen (prijspeil 2000). Voor KLM bedraagt de

waarbij zal worden getoetst of de operaties nog steeds

Met de overheid zijn afspraken gemaakt dat rollend

aanzuivering maximaal € 6 miljoen (reeds voldaan).

“efficiënt” zijn. De eerste evaluatie heeft in 2008 plaatsge

materieel ten bate van de uitvoering van het hoofdrailnet

Rekening houdend met reeds gedane betalingen van

vonden. De looptijd van de concessie is 25 jaar (tot en met

tegen boekwaarde c.q. leasecontracten worden over

€ 121 miljoen (prijspeil 2000) bedraagt de uitstaande

20 juli 2028).

genomen door de nieuwe concessiehouder, indien NS op

verplichting voor NS per balansdatum € 123 miljoen

Er is geen optie voor verlenging. Indien het contract niet

termijn de concessie van het hoofdrailnet zou verliezen.

(prijspeil 2000). Naar verwachting is de gehele verplichting

wordt nagekomen, kan de concessie worden beëindigd.

De concessie heeft een looptijd van 1 januari 2005 tot

in 2012 voldaan, waarna HSA in beginsel geen geldmiddelen

In dit geval bedraagt de hoogte van de financiële exposure

1 januari 2015. De concessie is in 2008/2009 geëvalueerd,

meer heeft. Omdat de aandeelhouders niet verplicht zijn

£ 5,2 miljoen. De jaarlijkse vergoeding van de overheid

waarbij onder meer concessieprijs, bijzondere vervoers

verdere vermogenstekorten aan te zuiveren, bedreigt dit de

(subsidie) is vastgelegd in het contract, en wordt jaarlijks

diensten, zorgplicht, prestaties en tarieven aan de orde

continuïteit van HSA in de periode erna indien geen verdere

geïndexeerd.

kwamen. Dit heeft geleid tot enkele aanpassingen in de

maatregelen worden genomen (zie ook pagina 141 bij

concessie. Zo is NS vanaf 2009 een concessieprijs verschuldigd

vennootschappelijk vermogen). Momenteel wordt met de

Northern Rail-concessie

van € 10 miljoen per jaar oplopend tot € 30 miljoen in 2014.

Staat onder andere gesproken over mogelijke oplossings

Deze franchise wordt in een 50/50 joint venture uitgevoerd

Daarnaast kan de Minister aan NS een boete van maximaal

richtingen om de continuïteit van HSA veilig te stellen.

met Serco, een beursgenoteerde Britse onderneming. Het

€ 2,75 miljoen per jaar opleggen als de afgesproken

De minister heeft eind januari 2011 de Tweede Kamer

betreft het regionale en stedelijke reizigersvervoer in

prestaties uit het vervoerplan niet worden gehaald.

hierover geïnformeerd.

NoordEngeland. Het aantal treinkilometers van deze

HSL-Zuid

Regionale vervoersconcessies

verplichting tot uitvoering van de vastgestelde dienstver

De concessie is gegund op basis van een openbare

Betreft het reizigersvervoer per spoor op de hieronder

lening (dienstregeling, kwaliteit van de dienstregeling) tegen

aanbesteding aan HSA, waarvan NS en KLM aandeelhouder

aangegeven verbindingen.

een van tevoren vastgelegde vergoeding van de overheid

zijn. De contractuele verplichtingen bestaan onder meer

In de concessie zijn de voorwaarden aangegeven

(subsidie), die jaarlijks wordt geïndexeerd. De looptijd is tot

uit minimumfrequenties en maximumrijtijden, alsmede

betreffende frequentie, toegankelijkheid, serviceniveau

en met 15 september 2013. Indien het contract niet wordt

kwaliteitseisen (punctualiteit) en eisen aan klant

en dergelijke.

nagekomen kan de franchise worden beëindigd. In dat geval

tevredenheid/toegankelijkheid.

De looptijden per concessie zijn als volgt:

is de financiële exposure £ 15 miljoen.

De looptijd van de concessie is 15 jaar. De aanvangsdatum

•

franchise is ongeveer 40 miljoen per jaar. Er is een

is een aantal malen uitgesteld en door de Staat vastgesteld op 1 juli 2009. In de overeenkomst zijn geen opties tot

•

verlenging opgenomen en ten aanzien van beëindiging is opgenomen dat dit alleen mogelijk is in bijzondere omstan

•

digheden (onder meer faillissement, overmachtsituaties en niet nakomen van verplichtingen).

korting voor de eerste 4 jaren. De gebruiksvergoeding voor

van 13 december 2009 tot 9 december 2012

Concessies in Duitsland

Zutphen – Apeldoorn:

Abellio exploiteert diverse trein en busdiensten in de regio’s

van 31 mei 2005 tot 9 december 2012

NoordRijnWestfalen, Saksen en Hessen. De concessies hebben

Zwolle – Kampen:

een looptijd die eindigt variërend tussen 2012 en 2019.

van 13 december 2009 tot 9 december 2012 •

De jaarlijkse gebruiksvergoeding bedraagt € 148 miljoen prijspeil 2000 (wordt geïndexeerd) met ingroeiregeling/

Gouda – Alphen aan den Rijn:

•

Zwolle – Emmen:

Concessies in Tsjechië

van 12 december 2010 tot uiterlijk 9 december 2012

PROBO exploiteert 70 buslijnen in de regio Centraal

Rotterdam – Hoek van Holland Strand:

Bohemen. De concessies hebben een looptijd die eindigt

van 12 december 2010 tot 9 december 2012

variërend tussen 2011 en 2014.

122

123


Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 2010

De gemiddelde personeelsbezetting, uitgedrukt in mensjaren: 2010

17

Reizigersvervoer Knooppuntontwikkeling en exploitatie

Opbrengsten


De opbrengsten kunnen als volgt worden uitgesplitst naar

Totaal

opbrengstcategorieën: In miljoenen euro’s

2010

2009

Omzet Reizigersvervoer

2009

19.583

19.980

2.927

2.991

469

475

22.979

23.446

Beloningen van bestuurders

Hoogte van de beloning in relatie tot de externe beloningsmarkt

In de met haar afgesloten arbeidsovereenkomst heeft de

De Raad van Commissarissen sluit bij het vaststellen van

nr. II.1.1 en nr. II.2.7 gevolgd ten aanzien van respectievelijk de

de hoogte en samenstelling aan bij ontwikkelingen in de

duur van de benoeming en een eventuele schadeloosstelling,

externe beloningsmarkt voor bestuurders. Daartoe wordt

alsmede een verlaging van het vaste inkomen met 20%.

Raad van Commissarissen de corporate governance code

de volgende werkwijze gehanteerd: •

De functiezwaarte van de NSdirectiefuncties wordt met

Per 1 oktober 2010 is de opvolger van de heer M. Niggebrugge,

behulp van externe functiewaarderingsdeskundigen via

de heer E.M. Robbe, in dienst getreden. Ook in zijn arbeids

de Haymethodiek bepaald. De functiezwaarte wordt

overeenkomst zijn de hierboven genoemde corporate

uitgedrukt in Haypunten. De Haypunten zijn via het

governanceuitgangspunten opgenomen alsmede een

Hayschalensysteem gekoppeld aan een beloning.

verlaging van het vaste inkomen met 20%. De heer

Om te bepalen of de beloning zich op een concurrerend

Niggebrugge is met ingang van 1 januari 2011 terug

In de remuneratierapportage wordt het beloningsbeleid

niveau ten opzichte van andere vergelijkbare Nederlandse

getreden als directeur financiën en blijft lid van de directie

voor de NSbestuurders en de uitvoering daarvan in het

ondernemingen bevindt, doet NS periodiek mee aan een

tot medio maart 2011.

jaar 2010 toegelicht.

extern beloningsonderzoek, waarbij de Haypunten een

•

2.655

2.514

Knooppuntontwikkeling en exploitatie

602

542

objectieve vergelijkingsbasis bieden. Het beloningsbeleid

Prestatiecriteria variabel beloningsdeel

Doel van het vastgestelde beloningsbeleid is tweeledig:

is erop gericht dat het primaire inkomen (vast inkomen

De prestatiecriteria worden aan het begin van het jaar


62

65

1. Het beloningsbeleid ondersteunt de nationale en

en variabel inkomen korte termijn) vergelijkbaar is met de

door de remuneratiecommissie geformuleerd en vastgesteld

3.195

2.991

mediaan van de qua zwaarte vergelijkbare functies.

door de Raad van Commissarissen. De prestatiecriteria zijn

de positionering van de organisatie in nationaal en

Geconstateerd is dat het vaste inkomen van de NSdirectie

rechtstreeks afgeleid van het concernplan en het Vervoerplan

Geactiveerde productie eigen bedrijf

144

130

internationaal multimodaal vervoer in een toenemende

zich onder de mediaan van dit onderzoek bevindt.

2010 en ingedeeld naar klant en aandeelhouder. Ongeveer

Overige opbrengsten

181

150

competitieve omgeving

Hetzelfde geldt in nog sterkere mate voor het variabele

75% van de prestatiecriteria is klantgerelateerd. De remunera

3.520

3.271

inkomen.

tiecommissie stelt aan de Raad van Commissarissen voor of en

Totaal omzet

Totaal opbrengsten

internationale doelstellingen van NS en sluit aan bij

2. Het beloningsniveau en de inrichting van het belonings gebouw scheppen de voorwaarden voor het kunnen

Tot de overige activiteiten behoren ondersteunende dienstverlening, de holding en de eliminaties voor onderlinge leveringen tussen de segmenten. Dit laatste

Bedrijfslasten

18 Kosten personeel 2010

in welke mate de targets zijn gerealiseerd en of er bijzondere

van het totale inkomen in 2009 gewijzigd. NS is door de

omstandigheden zijn die aanpassing noodzakelijk maken.

kunnen belonen van gekwalificeerde, deskundige

overheid gepositioneerd in de categorie markt/publiek.

De Raad van Commissarissen stelt vervolgens de variabele

bestuurders met de benodigde ervaring.

Met ingang van 2009 moet bij de bepaling van de

beloning vast.

•

beloning rekening worden gehouden met een gewogen

zorgt voor een negatief bedrag in de omzet.


Op initiatief van de aandeelhouder is het referentiekader

aantrekken/behouden en naar aanvaardbare normen

2009

De beloning wordt vastgesteld op voorstel van de remunera

combinatie van beloningsverhoudingen in de relevante

Ongeveer 80% van de prestatieciteria is voor de directieleden

tiecommissie door de Raad van Commissarissen. De remunera

markten: privaat, publiek en internationaal. Per markt

gemeenschappelijk, zij het dat deze voor de verschillende

tiecommissie bestond in 2010 uit de heer H. Zwarts

zijn peergroups vastgesteld van bedrijven waarmee

directieleden verschillen in zwaarte. Voor 2010 geldt dat de

(voorzitter), de heer W. Meijer en mevrouw M.J. Oudeman.

vergeleken wordt en wordt per peergroup een mediaan

bestuurders de afgesproken doelstellingen voor 35% hebben

vastgesteld. Op basis van deze 3 medianen wordt een

gerealiseerd (2009: 40% en 30%).

Elementen van de beloningen en de verhouding tussen de elementen.

gewogen mediaan vastgesteld. De Raad van Commissarissen heeft geconstateerd dat het “total cash” inkomen van de

Gerealiseerde targets zijn het financiële resultaat en sociale

De beloning van de bestuurders bestaat uit: een vast

directie van NS onder het aldus vastgestelde mediane

veiligheid in de trein en op de stations. De Raad van Commis

inkomen met secundaire arbeidsvoorwaarden

inkomen ligt.

sarissen heeft echter gemeend van de haar toegekende discretionaire bevoegdheid gebruik te moeten maken en

(onkostenvergoeding, bedrijfsauto, pensioen) en een Lonen en salarissen

960

906

Premies sociale verzekeringen

113

97

Bijdragen aan toegezegde bijdrage pensioenregelingen Bijdragen aan toegezegd pensioenregelingen

variabel inkomen korte termijn.

Per 1 januari 2010 is het vaste inkomen van de directieleden

over 2010 geen variabele beloning toe te kennen. De Raad

Het variabele inkomen korte termijn is gericht op de

niet aangepast.

heeft daarbij zwaar laten wegen dat met name terzake het aspect klantgerichtheid de belangrijkste targets niet zijn

realisatie van uitdagende doelstellingen binnen één boekjaar 17

11

17

9

en bedraagt voor de huidige presidentdirecteur maximaal

Arbeidsovereenkomsten

gerealiseerd. Dit laat onverlet de grote waardering van de

50% van het vaste inkomen en voor de directieleden

De contracten met de bestuurders M. Niggebrugge en

Raad voor de inzet en de betrokkenheid van alle directie

maximaal 40%.

A. Meerstadt zijn vastgesteld in 2000 respectievelijk 2001.

leden onder dikwijls moeilijke omstandigheden.

In de contracten is vastgesteld dat bij beëindiging tenzij

Overige personeelskosten

73

81

In het verleden is de intentie uitgesproken om te komen

Inhuur personeel

64

71

tot een betere verhouding tussen variabel inkomen en vast

artikel 7:687 BW aan de orde is een schadeloosstelling

Pensioenregeling

inkomen door, naast het bestaande kortetermijnvariabel

zal worden betaald van minimaal éénmaal en maximaal

De bestuurders nemen deel aan een pensioenregeling van

inkomen, een langetermijnvariabel te introduceren om

driemaal het vaste salaris.

het bedrijfstakpensioenfonds (Spoorwegpensioenfonds).

daarmee de binding van de bestuurders aan de vennoot

Mevrouw M.W.L. van Vroonhoven is in 2009 benoemd als

Voor de bestuurders met een bestaand contract is de

schap en haar doelstellingen te verstevigen.

lid van de directie van NS.

pensioenleeftijd 62 jaar. Daarnaast is er een overgangs

Totaal

1.238

1.181

124

125


19 Afschrijvingskosten en bijzondere waardeverminderingen

De specificatie per commissaris is als volgt:

regeling vanaf 60 jaar. Voor in 2009 en 2010 benoemde directieleden geldt een pensioenleeftijd van 65 jaar.

Beloning commissarissen

Bezoldiging bestuurders De specificatie van de brutobeloningsbedragen per bestuurder

In euro’s

In miljoenen euro’s 2010

In euro’s

A. Meerstadt Vast salaris

2010

473.391

473.391

71.009

Variabele beloning (over resp. 2010 en 2009) M. Niggebrugge Vast salaris

473.391

473.391

34.084

Variabele beloning (over resp. 2010 en 2009) M.W.L. van Vroonhoven Vast salaris (vanaf 1 augustus 2009)

367.000

152.917

18.350

1.313.782

1.223.142

Variabele beloning (over resp. 2010 en 2009)

Totaal

2009

W. Meijer, voorzitter

39.700

39.700

Afschrijvingskosten Materiële vaste activa

H. Zwarts, vicevoorzitter

40.150

40.150

Afschrijvingskosten Vastgoedobjecten

lasten van de gehele NSdirectie in 2010 € 31.468 (2009:

2010

2009

270

14

12

5

10

325

292

34.900

34.900

29.900

29.900

Afschrijvingskosten Immateriële vaste activa

M.J. Oudeman

29.900

29.900

Totaal afschrijvingskosten

P. Rosenmöller

29.900

29.900

204.450

204.450

Bijzondere waardeverminderingen Materiële vaste activa

13

8

Bijzondere waardeverminderingen Vastgoedobjecten

1

4

Er zijn geen leningen, voorschotten of garantstellingen ten behoeve van bestuurders of commissarissen verstrekt door

Bijzondere waardeverminderingen Immateriële vaste activa

De ten laste van de vennootschap komende beloning van de commissarissen over 2010 bedraagt in totaal € 204.450.

2009

de vennootschap.

Totaal bijzondere waardeverminderingen

Alle aandelen van NV Nederlandse Spoorwegen zijn in handen

Totaal

12

12

82

Schoonmaakkosten

88

77

Onderhoudswerkzaamheden

78

84

114

91

420

334

Totaal

22

337

304

De gebruiksvergoeding voor de Nederlandse railinfra structuur is gestegen van € 203 miljoen naar € 246 miljoen

van de Staat der Nederlanden. Er zijn geen rechten toegekend aandelen in de vennootschap te nemen of te verkrijgen.

140

Infraheffing

als gevolg van de tariefsverhoging en gebruiksvergoeding voor de hogesnelheidslijn. De gebruiksvergoeding voor de Engelse railinfrastructuur bedroeg in 2010 € 113 miljoen (£ 97 miljoen) tegenover € 140 miljoen (£ 125 miljoen)

20

in 2009. Deze daling is veroorzaakt door een gewijzigde afrekensystematiek waarbij zowel de gebruiksvergoeding als de overheidsbijdragen evenredig zijn verlaagd.

Verbruik gronden hulpstoffen en voorraden

De gebruiksvergoeding voor de Duitse railinfrastructuur bedroeg in 2010 € 20 miljoen (2009: € 19 miljoen).


2010

2009

€ 22.105). Het werkgeversdeel van de pensioenlasten is 2/3 deel van de totale pensioenlasten.

2010

Automatiseringskosten

F.J.G.M. Cremers

Totaal


Kosten van uitbesteed werk 306

T.M. Lodder

aan bestuurders, commissarissen of personeelsleden om

Daarnaast bedraagt het werkgeversdeel van de pensioen

Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten

2009

die voor rekening van de vennootschap komen, zijn:

Beloning bestuurders

21

Materiaalverbruik

295

277

Energieverbruik

199

190

494

467

Totaal

23 Overige bedrijfslasten

In 2009 bedroegen de ten laste van de vennootschap

Tot de overige bedrijfslasten behoren onder meer verzeke

gekomen beloningen van commissarissen van het concern

ringen, kosten van huisvesting en inventaris, honoraria

eveneens € 204.450. De beloning bestaat uit een vast

controlerend accountant, publiciteitskosten, huur en

honorarium en een vergoeding voor deelname aan een of

leasekosten bedrijfsmiddelen en dotaties aan voorzieningen.

meer commissies.

Honoraria controlerend accountant In miljoenen euro’s

2010

Wettelijke controles

2,8

Andere assuranceopdrachten

2009

2,9

1,2

0,4

Belastingadviesdiensten

0,2

Overige dienstverlening

0,9

0,2

4,9

3,7

Totaal

126

127


24

25


Winstbelasting


2010

2009

Opgenomen in de winst-en-verliesrekening


2010

2009

Opgenomen in de winst-en-verliesrekening Acute belastingen

Rentebaten uit tot einde looptijd aangehouden investeringen

4

2

Rentebaten uit voor verkoop beschikbare financiële activa

1

2

Rentebaten uit deposito’s met looptijd langer dan een maand

1

20

Rentebaten uit tegoeden bij banken

2

4

Latente belastingen

Totaal winstbelastingen

3

1

50

38

-53

-37

213

154

Aansluiting met het effectieve belastingtarief

Nettowinst uit hoofde van de verkoop van uit het eigen vermogen overgeboekte voor verkoop beschikbare financiële activa

Koersverschillen

Resultaat voor belasting

2

Nietaftrekbare kosten

3

1

2

2

Leasebaten

3

4

Opbrengsten vrijgesteld van belasting

Overige rentebaten

5

4

Belastbaar resultaat

218

153

Financieringsbaten

16

38

Belasting naar de winst volgens Nederlands belastingtarief vennootschapsbelasting (2010 en 2009: 25,5%)

Rentelasten uit tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerde financiële verplichtingen

18

27

Financieringsvoordelen

7

Koersverschillen

56

39

Effect van het belastingtarief in buitenlandse jurisdicties (ander tarief)

11

9

9

Effect van het niet waarderen van compensabele verliezen

1

5

Afwikkeling voorgaande jaren

2

27

16

7

Financieringslasten

-38

-34

-53

-37

Nettofinancieringsresultaat opgenomen in de winst-en-verliesrekening

-22

4

1

Valutaomrekeningsverschillen op buitenlandse activiteiten

3

2

Effectief deel van veranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen

3

1

België, Duitsland, Tsjechië en de Scandinavische landen,

Nettoveranderingen in de reële waarde van voor verkoop beschikbare financiële vaste activa

4

1

rekening houdend met de fiscale bepalingen die

Winstbelasting op baten en lasten die rechtstreeks in het eigen vermogen zijn verwerkt

2

permanente verschillen geven tussen de bedrijfseconomische

Direct in het eigen vermogen opgenomen financieringsresultaat, na belasting

8

-

en de fiscale resultaatbepaling. De fiscale bepalingen

Overige financieringslasten

Direct in het eigen vermogen opgenomen

Wijziging in belastingtarief op latente belastingen

Totaal winstbelastingen

Winstbelasting op baten en lasten die rechtstreeks in het eigen vermogen zijn verwerkt

De vennootschapsbelasting is berekend op basis van de geldende belastingtarieven in Nederland, Engeland, Ierland,

omvatten onder andere de deelnemingsvrijstelling en de beperking van aftrekbare kosten.

Toe te rekenen aan: De aandeelhouder van de vennootschap

8

Minderheidsbelang

8

-

Direct in het eigen vermogen opgenomen financieringsresultaat, na belasting

De effectieve belastingdruk over het resultaat voor vennootschapsbelasting bedraagt 24,7% (2009: 26,1%). Over de fiscale aangiften tot en met 2006 bestaat overeen stemming met de Belastingdienst. Over de daarop volgende jaren is nog geen definitieve aanslag ontvangen. In de jaarrekeningen van voorgaande jaren en in dit jaar is de belasting verantwoord op basis van de ingediende aangiften.

128

129


26 Financieel risicobeheer Financiële instrumenten zijn overeenkomsten die leiden

Tsjechië. De aard van de risico’s en beheersmaatregelen

Financiële Markten. De gewenste omvang van de aan te

Indien de waarde van het contract boven een afgesproken

zijn vergelijkbaar met NS, rekening houdend met de

houden vrije reserves wordt zoals in de verzekeringsbranche

grens komt, wordt door Essent zekerheid afgegeven

omvang van deze activiteiten.

gebruikelijk, gekoppeld aan de door De Nederlandsche Bank

middels een bankgarantie of er wordt door Essent cash

vereiste solvabileitsmarge. In de (industriële) verzekerings-

als zekerheid gestort. Indien deze zekerheid als cash

verplichting of eigen-vermogensinstrument bij een andere

De Auditcommissie ziet toe op de toereikendheid van het

markt is het gebruikelijk vrije reserves aan te houden ter

wordt geplaatst, zal de storting en de verplichting met

partij. Hieronder vallen zowel traditionele financiële

risicobeheerkader in samenhang met de risico’s waarmee

grootte van factor 3 keer de solvabiliteitsmarge. Voor 2010 is

elkaar worden gesaldeerd aangezien beide onlosmakelijk

instrumenten (vorderingen, schulden en effecten) als

de Groep te maken heeft. De Auditcommissie van de

een solvabiliteitsmarge vereist van circa € 4 miljoen. Voor NS

met elkaar verbonden zijn.

afgeleide financiële instrumenten (derivaten).

Groep wordt in haar toezichthoudende functie bijgestaan

Insurance betekent dit dat een vrije reserve van € 12 miljoen

door Corporate Audit en de afdeling Corporate Finance

toereikend is. NS Insurance voldoet hier ruimschoots aan.

tot een financieel actief bij één partij en een financiële

Abellio heeft voor enkele dochters brandstof-hedgecontracten afgesloten om zich deels in te dekken tegen

Financiële instrumenten brengen in beginsel risico’s mee.

and Administration.

Bij de Groep gaat het voornamelijk om marktrisico, krediet-

Corporate Audit levert door het uitvoeren van regelmatige

Informatie omtrent risico’s en financiële instrumenten

de bewegingen in de brandstofprijs en de daarmee samen-

risico en liquiditeitsrisico. Deze paragraaf geeft toelichting

en incidentele evaluaties, aanvullende assurance over de

De volgende financiële risico’s kunnen worden onderscheiden:

hangende valutarisico’s. Hiertoe worden voor een gedeelte

op de doelstellingen en het beleid betreffende de

goede beheersing van alle bedrijfsprocessen van NS. De

marktrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Daarnaast zijn er

van haar brandstofkosten maandelijks forward-contracten

beheersing van risico’s uit hoofde van financiële instru-

bevindingen van Corporate Audit worden gerapporteerd

nog risico’s uit hoofde van crossborder-leasetransacties.

gebruikt voor een toekomstige periode (variërend tussen

menten, alsmede het beheer van kapitaal.

aan de Auditcommissie.

Marktrisico

van de brandstofkosten en de daarmee samenhangende

Het risicobeleid van de Groep heeft als doel de risico’s

Verzekeringstechnische risico’s

Marktrisico betreft het risico dat de inkomsten en uitgaven

valutarisico’s.

waarmee de Groep zich geconfronteerd ziet, in kaart te

In het kader van haar bedrijfsactiviteiten loopt de Groep

van de Groep of de waarde van de beleggingen in financiële

brengen en te analyseren, passende risicolimieten en

risico’s die verzekerd kunnen worden. Risico’s boven het

instrumenten nadelig worden beïnvloed door veranderingen

Leegstandrisico vastgoedbeleggingen

-controles te bepalen en naleving van de limieten te

eigen behoud van de bedrijfsonderdelen worden beheerst

in marktprijzen, zoals die van grondstofprijzen, valuta-

Ten aanzien van de vastgoedbeleggingen loopt de Groep

bewaken. Beleid en systemen voor financieel risicobeheer

via dochteronderneming NS Insurance. Dit betreft het risico

koersen en rentetarieven. Het beheer van het marktrisico

het risico op leegstand. Ter beperking van dit risico maakt

worden regelmatig geëvalueerd en, waar nodig, aangepast

van bots-, brand-, bedrijfs- en aansprakelijkheidsschades.

heeft tot doel de marktrisicopositie binnen aanvaardbare

de Groep gebruik van langdurige huurovereenkomsten

aan de veranderingen in de marktomstandigheden en de

De maximale omvang van deze schades wordt eens in de drie

grenzen te houden bij een optimaal rendement.

met solide partijen.

activiteiten van de Groep.

jaar, of vaker indien gewijzigde omstandigheden daartoe

ultimo 2011 en 2016) ter indekking van de risico’s ten aanzien

nopen, berekend door externe deskundigen.

Prijsrisico grondstoffen

Rente- en valutarisico’s

Ten behoeve van een adequaat risicobeheer is aanvullend

Dochteronderneming NS Insurance verzekert de genoemde

De Groep is gevoelig voor het effect van marktfluctuaties

Rente- en valutarisico’s worden grotendeels centraal beheerd.

beleid vastgesteld voor een aantal bedrijfsonderdelen.

risico’s van de bedrijfsonderdelen. Zij verzekert geen derde

in de energieprijs. In 2005 heeft de Groep met Essent een

Het aanhouden van zowel rente- als valutaposities met

Zo kennen NS Insurance en Abellio specifieke risicobe-

partijen. Indien de totale jaarlijkse schadelast het eigen

achtjarig contract (2007-2014) afgesloten voor de levering

betrekking tot buitenlandse concernonderdelen is

heersing ten opzichte van de bedrijfsonderdelen

behoud van NS Insurance overschrijdt, wordt deze door

van alle tractie-elektriciteit aan het materieelpark in

gereglementeerd en vindt plaats binnen gedefinieerde

waarvoor Corporate Treasury inhoud geeft aan het

herverzekering gedekt. De reguliere schades van de

Nederland. De transportkosten van tractie-elektriciteit vallen

positielimieten. Speculatieve posities worden niet ingenomen.

financiële risicobeheer.

Groep worden vergoed uit de premie-inkomsten en

buiten dit contract. Het leveringscontract houdt in dat de

beleggingsopbrengsten van NS Insurance. Indien de

Groep aan Essent de kosten betaalt voor het gedeeltelijke

De Groep maakt gebruik van afgeleide financiële

Voorzover het beleid van Corporate Treasury betrekking

schade hoger is dan de reguliere schade doch lager dan

gebruik van hun gas- en kolencentrales. Een deel van deze

instrumenten om de valuta- en renterisico’s af te dekken

heeft op de bedrijfsonderdelen is dit beleid opgenomen

het eigen behoud van NS Insurance, wordt deze voldaan

kosten is variabel (brandstofkosten) en een deel is vast

die voortvloeien uit bedrijfs-, financierings- en investerings-

in het Handboek Cashmanagers (dat een onderdeel is

uit de – toereikende – vrije reserve van NS Insurance.

(overige kosten). De Groep hanteert een hedgingstrategie,

activiteiten. Dergelijke transacties vinden plaats binnen

van de totale NS Reporting Manual) dat voor iedere

waarbij ook een substantieel deel van de brandstofkosten

vastgestelde richtlijnen. Afhankelijk van de omstandig-

medewerker toegankelijk is via het NS-Intranet.

NS Insurance NV is herverzekerd door middel van

(afbouwend tot een aantal jaren vooruit) wordt gefixeerd.

heden kan dit beleid van tijd tot tijd worden aangepast.

De Groep wil aan de hand van beleidsnormen en

stop-loss-herverzekeringscontracten. Periodiek worden

Het contract biedt de Groep prijszekerheid, markconfor-

In overeenstemming met het treasurybeleid houdt de

-procedures een gedisciplineerd en constructief klimaat

MPL-(Maximum Possible Loss) onderzoeken gedaan om

miteit en houdt rekening met volume- en kredietrisico:

Groep geen derivaten aan voor handelsdoeleinden en

ontwikkelen waarin alle werknemers hun rol en

onderverzekering te voorkomen. NS Insurance sluit, indien

•

verplichtingen begrijpen. De Groep streeft er tevens

de marktomstandigheden dit mogelijk maken, uitsluitend

naar om kennis en kunde te spreiden over meerdere

herverzekeringen af bij partijen met een rating van ten

functionarissen opdat een te grote mate van afhanke-

minste A +, stable outlook. Indien de rating daalt beneden

lijkheid van individuele personen wordt beperkt.

A- is zij in de gelegenheid de herverzekeringsovereenkomst op te zeggen. Dit heeft zich tot op heden niet voorgedaan.

Via Abellio neemt de Groep deel in buitenlandse vervoers-

De herverzekeraars van NS Insurance hebben een rating

concessies. Deze activiteiten vinden hoofdzakelijk plaats in

van (december 2010) minimaal A -. NS Insurance is een verzekeringsmaatschappij, die onder

Voorts heeft Abellio ondernemingen in Duitsland en

toezicht staat van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit

geeft de Groep deze ook niet uit.

citeit in Nederland en schaarste aan CO2-emissierechten •

•

Engeland deels middels een joint venture met partner Serco, waarin beide partijen gelijk zijn vertegenwoordigd.

Prijszekerheid: optredende schaarste aan productiecapa-

•

leidt niet tot kostenverhoging.

Valutarisico

Marktconformiteit: de variabele brandstofcomponent

De Groep loopt valutarisico op inkopen, handelsactiviteiten,

biedt de mogelijkheid tot implementatie van een eigen

liquide middelen, opgenomen leningen en overige balans-

risicomanagement in meer liquide brandstofmarkten.

posities die luiden in een andere valuta dan de euro.

Volumerisico: het volumerisico van het contract wordt

Uit hoofde van haar bedrijfsactiviteiten heeft de Groep

beperkt doordat de Groep de mogelijkheid heeft om

hoofdzakelijk valutaposities in het Britse pond (GBP), de

jaarlijks het volume binnen bandbreedten aan te passen.

Zwitserse frank (CHF) en de Tsjechische kroon (CZK). De Groep

Kredietrisico: het kredietrisico wordt afgedekt door

onderkent met betrekking tot vreemde valuta het trans-

middel van een kredietmanagementsysteem.

actierisico, het translatierisico en het economische risico.

130

131


Transactierisico’s betreffen risico’s ten aanzien van

De belangrijkste wisselkoers gedurende het verslagjaar luidt

Onderstaande tabel geeft de verdeling weer van de tot de

toekomstige kasstromen in vreemde valuta, alsmede

als volgt:

rentedragende vaste en vlottende activa behorende financiële activa naar de rente op de balansdatum evenals

ten aanzien van balansposities in vreemde valuta. Het beleid van de Groep is erop gericht 100% van alle

Wisselkoers

de looptijd. Gemiddelde koers

materiële posten die in vreemde valuta luiden met

2010

uitzondering van valutarisico’s op buitenlandse activiteiten

2009

Spot rate op verslagdatum 2010

2009

Rentedragende financiële activa

af te dekken. Het risico van schommelingen in wisselkoersen wordt afgedekt met behulp van valutatermijncontracten,

GBP

1,17

1,12

1,16

2010

1,13

Rente

spot en/of termijn aan- en verkopen en swaps waardoor

Totaal

< 6 mnd

6-12 mnd

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

19

19

-

4

een of meer van de risico’s waaraan de primaire financiële instrumenten onderhevig zijn, worden overgedragen aan andere contractpartijen. Hoofdzakelijk vinden aan- en verkopen, investeringsen financieringsverplichtingen alsmede verrekeningen met buitenlandse spoorwegmaatschappijen plaats in de functionele valuta van de bedrijfsonderdelen van de Groep, de euro (EUR) en het Britse pond (GBP). Ultimo 2009 en 2010 worden er geen materiële posten in vreemde valuta aangehouden.

Gevoeligheidsanalyse Aangezien er ultimo 2010 en ultimo 2009 geen materiële posten in vreemde valuta worden aangehouden, heeft een verandering van de euro ten opzichte van een vreemde

Renterisico Het beleid van de Groep is erop gericht dat minimaal 50%

Voor verkoop beschikbare financiële vaste activa

3% - 6%

56

6

12

van het renterisico op opgenomen leningen is gebaseerd op

Tot einde looptijd aangehouden financiële vaste activa

5% - 6%

4

-

-

-

-

een vaste rente. Bij het bepalen van het renterisico op

Financiële leases

5% - 6%

31

7

2

7

15

-

opgenomen leningen kan de Groep rekening houden met

Deposito’s

0% - 1%

209

208

-

-

-

1

300

221

14

26

34

5

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

19

24

-

112

beschikbare liquiditeiten die het renterisico van variabel rentende leningen kunnen neutraliseren. De Groep maakt

Totaal

gebruik van derivaten zoals renteswaps om het renterisico te beperken. De volgende tabellen geven inzicht in de rente

2009

per balansdatum, alsmede de vervaldatum

Rente

of - indien eerder - de contractuele renteherzieningsdatum.

Totaal

< 6 mnd

6-12 mnd

Dit betekent dat een positie waarvan de renteherzieningsdatum in het aankomende jaar ligt, geclassificeerd is in de categorie ’12 maanden of minder’.


3% - 6%

54

3

8

valuta per jaareinde geen effect op het vermogen en de


4% - 7%

122

-

2

2

6

winst over de verslagperiode.

Financiële leases

5% - 6%

50

8

8

19

15

-

Deposito’s

0% - 1%

150

149

1

-

-

-

376

160

19

40

45

112

Translatierisico’s betreffen risico’s ten aanzien van de omrekening van (de balansposten van) buitenlandse

Totaal

dochterondernemingen waarvan de functionele valuta anders is dan de euro. De risico’s die hieruit voortvloeien,

Bovenstaande deposito’s en obligaties (opgenomen in

worden alleen afgedekt indien de Groep verwacht de

voor verkoop beschikbare financiële vlottende activa)

betreffende bedrijfsactiviteiten op termijn te beëindigen.

zijn onder meer bestemd voor betaling van de aangegane

De nettovermogenswaarde van de dochteronderneming

investeringsverplichtingen van circa € 670 miljoen, aflossing

kan dan worden afgedekt. Indien er geen besluit is de

en rentebetaling van de leningen, langlopende voorzie-

betreffende dochteronderneming af te stoten of te sluiten,

ningen en verplichtingen.

worden de omrekenverschillen via de wettelijke reserve koersverschillen in het eigen vermogen verantwoord. Economische risico’s zijn gerelateerd aan een mogelijke verslechtering van de concurrentiepositie als gevolg van een verandering in de waarde van buitenlandse valuta. Deze risico’s worden op dit moment niet afgedekt, omdat de waarschijnlijkheid dat de concurrentiepositie als gevolg hiervan afneemt laag is. Daarnaast wordt dit risico beschouwd als een normaal zakelijk risico.

132

133


De volgende toelichting bevat informatie over de

Renteprofiel

contractuele bepalingen van de rentedragende leningen

Op de verslagdatum zag het renteprofiel van de

en overige financiële verplichtingen van de Groep, die

rentedragende financiële instrumenten van de Groep

worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

er als volgt uit:

Het overzicht van uitstaande leningen is als volgt:

Boekwaarde

Boekwaarde

2010

2009


Activa / verplichtingen met een vaste rente

Overzicht uitstaande leningen 31 december 2010 In miljoenen euro’s

Valuta

Nominale rente

Onderhandse leningen

EUR

0% - 6%


EUR


EUR


EUR

Afloopdatum

Nominale waarde

Boekwaarde

2012 - 2021

42

42

6% - 10%

2011

21

21

6% - 10%

2012 - 2021

12

12

variabel

2011

366

366


EUR

variabel

2012

17

17


EUR

variabel

2015

125

125


EUR

variabel

2017

44

44


EUR

variabel

2019

51

51


EUR

4% - 6%

2015

4

4

Voor afdekking gebruikte renteswaps

EUR

variabel

2011 - 2016

20

20

702

702


Financiële activa

91

130

Financiële verplichtingen

79

151

12

-21

Saldo Activa / verplichtingen met een variabele rente Financiële activa

595

792

Financiële verplichtingen

603

920

-8

-128

Saldo Rentegevoeligheid

Door een stijging met 100 basispunten in de rente per de verslagdatum zou de winst over de verslagperiode met € 4 miljoen zijn toegenomen. Aan rentebaten zou er € 6 miljoen (2009: € 8 miljoen) meer worden ontvangen. De met € 6 miljoen (2009: € 9 miljoen) stijgende rentelasten

31 december 2009 In miljoenen euro’s

Valuta

Nominale rente

Afloopdatum

Nominale waarde

Boekwaarde

worden gecompenseerd door opbrengsten uit de renteswaps van € 5 miljoen (2009: € 5 miljoen). Hierdoor resulteert een positief effect van € 5 miljoen (2009: € 4 miljoen).


EUR

0% - 6%

2010 - 2012

50

50

Rekening houdend met vennootschapsbelasting resteert


EUR

6% - 10%

2010 - 2011

41

41

een toename van de winst over de verslagperiode en het


EUR

variabel

2010 - 2011

407

407


EUR

variabel

2012

30

30

Bij een daling van de rente met 100 basispunten zou een


EUR

variabel

2017 - 2019

94

94

omgekeerd effect zijn bereikt.


EUR

variabel

2011 - 2034

114

114

Bankfinancieringen

EUR

2% - 6%

2010 - 2020

39

39

Bij het bepalen van het resultaat is uitgegaan van de

Bankfinancieringen

EUR

6% - 10%

2010 - 2020

16

16

balanspositie aan instrumenten ultimo jaareinde die een

Bankfinancieringen

EUR

variabel

2010 - 2012

254

254

variabele rente kennen. Op deze positie is vervolgens het


EUR

variabel

2011

2

2

effect van een toe- of afname van de variabele rente met


EUR

4% - 6%

2017

4

4

100 basispunten berekend. Voor een deel van deze

Rekeningcourantkredieten banken

EUR

variabel

2010

18

18

instrumenten is de variabele rente middels renteswaps


EUR

variabel

2010 - 2034

24

24

gefixeerd. Hierdoor heeft een wijziging van de variabele

Overige verplichtingen

EUR

variabel

2011

2

2

1.095

1.095


eigen vermogen met € 4 miljoen (2009: € 3 miljoen).

rente geen effect op deze instrumenten. Aangenomen wordt dat alle andere variabelen, met name de valutakoersen, constant blijven. De analyse is op basis van dezelfde aannames uitgevoerd voor 2009.

134

135


Afdekkingstransacties

Kredietrisico

Beleggingen

De Groep maakt gebruik van derivaten om risico’s op

Kredietrisico is het risico van financieel verlies voor de

De Groep beperkt haar kredietrisico van beleggingen door

schommelingen in de reële waarde van financiële activa

Groep indien een afnemer of tegenpartij van een financieel

uitsluitend te beleggen bij wederpartijen die voldoen aan

en/of verplichtingen, alsmede vaststaande toezeggingen

instrument de aangegane contractuele verplichtingen

het door het concern opgestelde beleid. Periodiek wordt

geheel of ten dele af te dekken.

niet nakomt. Kredietrisico’s vloeien met name voort uit

getoetst of contractpartijen (nog) voldoen aan het beleid

Met behulp van de renteswaps wordt bewerkstelligd dat

vorderingen op klanten en uit beleggingen. Op balansdatum

en of nadere acties gewenst zijn.

het karakter van variabelrentende leningen wordt omgezet

was er geen sprake van belangrijke concentraties van

in dat van vastrentende leningen.

kredietrisico’s. Het maximale kredietrisico is de balanswaarde

Gezien de kredietwaardigheid van tegenpartijen verwacht

van elk financieel actief.

de Groep dat de tegenpartijen aan de verplichtingen zullen

De navolgende tabellen laten de perioden zien waarin

voldoen. Voor de beleggingen, obligaties en deposito’s

de nettokasstromen voor belastingen met betrekking tot

De boekwaarde van de financiële activa vertegenwoordigt

zijn in 2010 en 2009 geen bijzondere waardeverminderings-

derivaten die als kasstroomafdekkingen fungeren naar

het maximale kredietrisico. Het maximale kredietrisico op

verliezen geleden. Beleggingen worden in principe

verwachting zullen plaatsvinden. Met deze kasstroom-

de verslagdatum was als volgt:

aangegaan bij tegenpartijen die een kredietwaardigheid

afdekkingen wordt het renterisico deels gemitigeerd.

hebben van ten minste een langetermijncreditrating van

Kredietrisico

A van Standard & Poor’s en ten minste een langetermijnToelichting

Kasstroom uit voor afdekking gebruikte renteswaps 2010

31 dec. 2010

31 dec. 2009


wederpartij slechts één creditrating heeft, dient voldaan

Verwachte In miljoenen euro’s

Boekwaarde

kasstromen

< 6 mnd.

6-12 mnd.

1-2 jr.

2-5 jr.

> 5 jr.

Renteswaps Activa Verplichtingen

-

-

-

-

-

-

-

20

69

5

3

13

38

10

Kasstroom uit voor afdekking gebruikte renteswaps 2009 Verwachte In miljoenen euro’s

Boekwaarde

kasstromen

< 6 mnd.

6-12 mnd.

1-2 jr.

2-5 jr.

> 5 jr.

Renteswaps Activa Verplichtingen

-

-

-

-

-

-

-

24

102

7

6

10

18

61

te worden aan de hiervoor beschreven ratingeisen van

Financiële activa inclusief beleggingen

Standard & Poor’s of Moody’s. De beleggingen die niet


5

96

100


5

5

142

Financiële leases

5

31

50

Overige financiële activa

5

14

13

Deposito’s

5

209

150


8

783

1.025

Geldmiddelen en kasequivalenten

9

386

546

1.524

2.026

Totaal

creditrating van A2 van Moody’s heeft. Indien een

meer voldoen aan dit beleid worden afgebouwd (met name via regulier verloop), hetgeen nog enige tijd na balansdatum kan duren. De buitenlandse ondernemingen van de Groep beschikken niet over langdurige materiële liquiditeitsoverschotten.

Debiteuren en overige vorderingen Het kredietrisico uit hoofde van handels- en overige vorderingen van de Groep wordt hoofdzakelijk bepaald door de individuele kenmerken van de afzonderlijke afnemers. De demografische aspecten van het klantenbestand waaronder het risico op wanbetaling in de sector en het land waarin de afnemers actief zijn, hebben minder invloed op

De bovenstaande posten zijn gesaldeerd opgenomen, omdat

het kredietrisico. Circa 10% (2009: 11%) van de omzet van de

het stellige voornemen bestaat de afdekkingstransacties

Groep wordt gerealiseerd uit verkooptransacties met de

gesaldeerd af te wikkelen. Bij het berekenen van de

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

toekomstige kasstromen is aangenomen dat de toekomstige variabele-rentestanden gelijk zijn aan de laatst bekende variabele-rentestand.

Reële waarde versus boekwaarde De in de balans opgenomen boekwaarden van financiële activa en verplichtingen wijken nagenoeg niet af van de reële waarde. Bij de berekening van de marktprijs is aangenomen dat voor deposito’s met een afloopdatum binnen één jaar de boekwaarde gelijk is aan de marktwaarde. Bij staatspapier is de reële waarde berekend aan de hand van beschikbare marktprijzen/slotkoersen. Bij het ontbreken van marktprijzen wordt de reële waarde berekend aan de rente van de staatsrentecurve. Bij de overige instrumenten is de reële waarde berekend met gebruikmaking van de swaprentecurve.

136

137


Als onderdeel van het door de bedrijfsonderdelen gehan-

gedaan, waarbij slechts in incidentele gevallen sprake is

In dat laatste geval wordt het bedrag aangemerkt als

liquide gemaakt kunnen worden. Hiernaast heeft de

teerde kredietbeleid wordt iedere nieuwe klant afzonderlijk

geweest van (niet-materiële) verliezen.

oninbaar en direct afgeboekt ten laste van het betreffende

Groep ook de beschikking over een gecommitteerde

financiële actief.

kredietfaciliteit waaronder € 350 miljoen getrokken kan

op kredietwaardigheid beoordeeld voordat standaardbetalings- en leveringsvoorwaarden worden aangeboden.

De Groep vormt een voorziening voor bijzondere waarde-

In geval van contractverlenging worden ook eigen ervarings-

verminderingen ter grootte van de geschatte verliezen uit

Het maximale kredietrisico op debiteuren bedraagt op de

cijfers gebruikt bij de beoordeling van de kredietwaar-

hoofde van handels- en overige vorderingen. De belang-

verslagdatum (verdeling naar segment):

digheid. Bij de beoordeling van het kredietrisico worden

rijkste onderdelen van deze voorziening zijn een specifieke

klanten op basis van kredietkenmerken ingedeeld in

verliesvoorziening voor afzonderlijke belangrijke posities

groepen, onder andere in overheid, bedrijven, particulieren

en een collectieve verliesvoorziening voor groepen

en klanten met eventuele eerdere financiële problemen.

vergelijkbare activa in verband met verliezen die zijn

Aan klanten met een hoog risicoprofiel wordt alleen na

geleden, maar nog niet geïdentificeerd. De collectieve

goedkeuring van de Directie geleverd. Met het grootste

verliesvoorziening wordt bepaald op basis van historische

Reizigersvervoer

betalingsgegevens voor vergelijkbare financiële activa.


gedeelte van de afnemers wordt al enige jaren zaken

worden met een looptijd tot 2015. Ultimo 2010 bedragen de liquide middelen en middelen die snel liquide kunnen worden gemaakt € 1.378 miljoen

Kredietrisico debiteuren

(2009: € 1.721 miljoen). De contractuele financiële verplichtingen binnen 1 jaar bedragen € 996 miljoen


31 dec. 2010

31 dec. 2009

(2009: € 1.091 miljoen). De Groep verwacht de investeringsverplichtingen en de verplichtingen op langere termijn

Railinfra & bouw

De ouderdomsopbouw van de debiteuren op de verslag-

Overig

datum was als volgt:

Totaal

619

572

te financieren uit het surplus aan middelen op korte

56

41

termijn en uit de verwachte kasstromen uit bedrijfs-,

-

207

12

7

687

827

investeringsen financieringsactiviteiten. De Groep beheerst de liquiditeiten op basis van een

Ouderdomsanalyse debiteuren

periodiek (bottom up) opgebouwde liquiditeitenprognose. 31 dec. 2010 Bruto


31 dec. 2010 Voorzien

31 dec. 2009 Bruto

31 dec. 2009 Voorzien

Op basis van die prognose worden aan de bedrijfsonderDe risicoprofielen van de activiteiten van de Groep in

delen die klant zijn van de In House Bank van Corporate

Nederland, Groot-Brittannië, Duitsland en Tsjechië zijn

Treasury financieringslimieten verstrekt.

649

-

650

-

niet zodanig verschillend dat dit een separaat overzicht

De bank bewaakt deze limieten en overschrijding is niet

19

-

100

-

rechtvaardigt.

mogelijk, tenzij goedkeuring is verkregen. Hiermee heeft

Opeisbaar 31-120 dagen

5

-

61

1


5

1

10

3

Liquiditeitsrisico

De liquiditeitenprognose alsmede de hierboven vermelde


8

1

4

2

Het risico dat de Groep niet aan haar financiële verplich-

financieringslimieten stelt Corporate Treasury in staat

18

15

24

16

tingen kan voldoen, is beperkt omdat de Groep beschikt

de liquiditeiten (uitzetten & opnemen van middelen)

704

17

849

22

over voldoende liquide middelen of middelen die snel

te managen.

Nog niet opeisbaar Opeisbaar 0-30 dagen

Opeisbaar meer dan een jaar

Totaal

Bijzondere waardeverminderingsverliezen

Corporate Treasury een early-warning-systeem.

Hieronder volgen de contractuele looptijden van de financiële verplichtingen, inclusief de geschatte rentebetalingen.

Mutaties in de voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot debiteuren gedurende het jaar waren als volgt:


Verloopstaat voorziening voor oninbare debiteuren In miljoenen euro’s

Contractuele kasstromen financiële verplichtingen 31 december 2010

2010

2009



22

23

2

4

Verbruik

-4

-1

Afgeleide financiële verplichtingen

Vrijval

-3

-4


17

22

Toevoegingen

Stand per 31 december

Contractuele

31 dec. 2010

Kasstromen

< 6 mnd.

6-12 mnd.

1-2 jr.

2-5 jr.

> 5 jr.


Financiële leaseverplichtingen Stand per 1 januari

Boekwaarde

De voorzieningsrekeningen met betrekking tot debiteuren worden gebruikt om bijzondere waardeverminderingsverliezen te boeken, tenzij de Groep er zeker van is dat het onmogelijk is het verschuldigde bedrag terug te krijgen.

Totaal

678

708

67

344

29

156

112

4

5

-

1

1

2

1

574

574

574

20

69

5

3

13

38

10

1.276

1.356

646

348

43

196

123

138

139


Contractuele kasstromen financiële verplichtingen 31 december 2009 In miljoenen euro’s

In de geconsolideerde jaarrekening zijn de volgende posten

Percentage deelname

Boekwaarde

Contractuele

31 dec. 2010

Kasstromen

Statutaire zetel

in de activa en verplichtingen, opbrengsten en kosten van < 6 mnd.

6-12 mnd.

1-2 jr.

2-5 jr.

> 5 jr.


Dochterondernemingen van werkmaatschappijen Thalys Nederland NV

de joint ventures: 100

Utrecht

90

Rotterdam


736

821

57

80

404

34

246

Bankfinancieringen

309

332

167

5

6

103

51


2

2

-

-

2

-

Financiêle leaseverplichtingen

4

6

-

-

2

4

751

751

501

250

-

-

-

NS-OV Fiets BV

18

18

12

6

-

-

-

Stationsfoodstore BV

2

2

-

-

2

-

-

PROBO BUS a.s.

100

Kraluv Dvur

Abellio GmbH

100

Essen

Abellio West London Ltd

100

Abellio London Ltd

100

Crediteuren en overige schulden Rekeningcourantkredieten banken Overige verplichtingen

Totaal

24 1.846

102 2.034

7 744

6 347

10

18

426

100

Utrecht

Vaste activa

-

Servex BV*

100

Utrecht

Vlottende activa

-

NS Fiets BV

100

Utrecht

100 100

61

159

HSA Beheer NV


Ematech BV

Afgeleide financiële verplichtingen Voor afdekking gebruikte renteswaps

betrokken, die overeenkomen met het belang van de Groep

2010

2009

49

45

159

113


27

26

Utrecht


171

125

Utrecht

Saldo van de activa en verplichtingen

10

7

Baten

545

496

London

Lasten

518

485

London


27

11


18

4

358

Joint ventures zijn per 31 december 2010 € 0,2 miljoen

Risico’s uit hoofde van zogenaamde Crossborder-leasetransacties

Groepsmaatschappijen

De Groep heeft tot en met 1998 crossborder-leasetransacties

bepaalde in art. 403 Boek 2 BW aansprakelijk gesteld voor

Joint ventures

Overige belangen

afgesloten met als doel verlaging van de financieringskosten.

de uit rechtshandelingen voortvloeiende schulden van de

De Groep heeft belangen in de volgende joint ventures:

Het belang dat de Groep heeft, betreft:

Bij deze crossborder leases, die uitsluitend betrekking

met * aangemerkte deelnemingen.

(2009: € 0,6 miljoen) investeringsverplichtingen aangegaan.

NS Groep NV heeft zich in overeenstemming met het

Percentage

hebben op rollend materieel, blijft het economisch

deelname

eigendom bij de Groep. Daarom zijn de betreffende activa

De belangrijkste vennootschappen die zijn opgenomen

in de balans opgenomen. De boekwaarde van het rollend

in de geconsolideerde jaarrekening zijn:

materieel dat ultimo 2010 in crossborder leases was onder-

Percentage

gebracht, bedraagt € 258 miljoen (2009: € 229 miljoen).

deelname

Statutaire zetel

De financieringsvoordelen van de crossborder leases

Statutaire zetel In miljoenen euro’s

Percentage

Statutaire

deelname

zetel

Waterkant CV

51

Amsterdam

Stationsdrogisterijen CV

50

Zaandam

Merseyrail Electrics 2002 Ltd

50

Liverpool

Northern Rail Ltd

50

Hampshire

Syntus BV

50

Doetinchem

49

Amersfoort

met de volgens de artikelen 2:379 en 2:414 BW vereiste

68,75

Amersfoort

vermeldingen is neergelegd op het kantoor van het

worden, gespreid over de looptijd van de transacties in de

Werkmaatschappijen

winst-en-verliesrekening, in mindering gebracht op de

NS Reizigers BV*

100

Utrecht

Qbuzz BV

financieringslasten. De met deze leases behaalde, nog niet

NS Internationaal BV

100

Utrecht

Trans Link Systems BV

geamortiseerde financieringsvoordelen, die ultimo 2010

Abellio Transport Holding BV

100

Utrecht

€ 45 miljoen bedragen, zijn in de balans opgenomen als aan

NedTrain BV*

100

Utrecht

Eurofima

5,8

Basel

Een volledige lijst van groepsmaatschappijen, geassocieerde deelnemingen en joint ventures in overeenstemming

Handelsregister te Utrecht.

komende jaren toe te rekenen baten en gesplitst in een

NS Financial Services (Holdings) Ltd

100

Dublin

kortlopend deel van € 5 miljoen en een langlopend deel van

NS Stations BV*

100

Utrecht

€ 40 miljoen. Het maximale risico dat ontstaat bij gelijk-

Verbonden partijen

NS Vastgoed BV*

100

Utrecht

tijdige ontbinding van alle lopende contracten overstijgt

Eurofima is een 5,8% deelneming van de Groep, met deze

NS Insurance NV

100

Utrecht

weliswaar het gereserveerde bedrag, maar de kans dat dit

partij gelden de volgende transacties en balansposities:

NS Opleidingen BV

100

Utrecht

zich voordoet, is gering. Gemeten naar het reële risico

NS Spooraansluitingen BV

100

Utrecht

achten wij het bedrag van de balanspost aan komende jaren


2010

2009

Rente kosten

12

17

31 dec. 2010

31 dec. 2009

toe te rekenen baten voldoende. Een deel met deze leases betrokken posities betreffen off-balanceposities. Het met deze off-balanceposities gepaard gaande kredietrisico wordt door Corporate Treasury beheerst. Het valutarisico in deze contracten is behoudens bijzondere

Nog te betalen rente

niet-voorzienbare situaties afgedekt.


1

1

494

619

140

141

NS Jaarverslag 2010

Vennootschappelijke jaarrekening 2010 Vennootschappelijke balans per 31 december 2010 N.V. Nederlandse Spoorwegen

Grondslagen voor de jaarrekening

Eigen vermogen In miljoenen euro’s

Algemeen In miljoenen euro’s

31 dec. 2010

31 dec. 2009

Activa Financiële vaste activa

Totaal

Reserve omrekeningsverschillen Afdekkingsreserve

2.974

2.876

2.974

2.876

waardering van activa en passiva en resultaatbepaling van

Afdekkingsreserve

-4 -16

en resultaatbepaling (hierna “waarderingsgrondslagen”)

1.683 287 2.974

2.974

1.758 121 2.876

2.876

Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening 2010 NV Nederlandse Spoorwegen 2010

Het cumulatief verlies van HSA tot en met 2010 bedraagt € 436 1.012

1.012

287

121

miljoen (2009: € 295 miljoen) en overstijgt het geïndexeerde

Het cumulatief verlies van HSA zoals opgenomen in de -1

-4

geconsolideerde jaarrekening is hoger dan de cumulatieve

-14

-16

kasstroom (uit kapitaalstortingen) overwegend als gevolg van de uitgestelde betaling de gebruiksvergoeding

Totaal wettelijke reserves

-15

-20

(zie pagina 120 onder Concessies).

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

Overige reserves

van de enkelvoudige jaarrekening van NS gelijk zijn aan


2

-1

Tegen de NV Nederlandse Spoorwegen en geconsolideerde

die welke voor de geconsolideerde jaarrekening zijn

Actuariële reserve

5

6

deelnemingen zijn, anders dan vermeld op pagina 119, geen

toegepast. Hierbij worden deelnemingen, waarop

vorderingen ingesteld die niet op een adequate manier in de

invloed van betekenis wordt uitgeoefend, op basis van

Algemene reserve

de equity-methode gewaardeerd.

Stand per 1 jan. Uitgekeerd dividend

Deelnemingen in groepsmaatschappijen

balans zijn verwerkt. 1.758

2.972

-196

-1.498

Belangrijkste deelnemingen NV Nederlandse Spoorwegen is de houdstermaatschappij van

De deelnemingen in groepsmaatschappijen worden

Winst over voorgaande verslagperiode

gewaardeerd volgens de equity-methode, waarbij verliezen

Overige mutaties

slechts in aanmerking worden genomen voor zover de

Stand per 31 dec.

1.683

1.758

deelnemingen wordt verwezen naar pagina’s 138 en 139.

Totaal overige reserves

1.690

1.763


aandeelhouder gehouden is deze aan te zuiveren. 2009

balansdatum € 123 miljoen (prijspeil 2000).

Wettelijke reserves Reserve omrekeningsverschillen

-1

6

Resultaat groepsmaatschappijen na belasting

31 dec. 2009

garantievermogen met € 143 miljoen (2009: € 5 miljoen).

NS maakt voor de bepaling van de grondslagen voor de

-14

-1


zijn vastgesteld en door de Europese Unie zijn aanvaard.

de grondslagen voor de waardering van activa en passiva

2

Totaal

die door de International Accounting Standards Board (IASB)

wordt geboden in artikel 2:362 lid 8 BW. Dit houdt in dat

5


Stand per 31 dec.

1.012

1.012



Aandelenkapitaal

geconsolideerde jaarrekening de International Financial

haar enkelvoudige jaarrekening gebruik van de optie die

Actuariële reserve

Algemene reserve

Met ingang van 2006 past de Groep als grondslag voor de

31 dec. 2010

Reporting Standards (IFRS) toe en de interpretaties daarvan

Eigen vermogen Aandelenkapitaal

2000) bedraagt de uitstaande verplichting voor NS per

Resultaat groepsmaatschappijen

121

281

-

3

NS Groep NV. NS Groep NV is de enige dochteronderneming van NV Nederlandse Spoorwegen. Voor een overzicht van de

Raad van Commissarissen

Het resultaat groepsmaatschappijen bestaat uit het resultaat na winstbelasting.

Winst over de verslagperiode Minderheidsbelang


Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst-en-verliesrekening

W. Meijer, voorzitter 287

121

-

-

H. Zwarts, vice-voorzitter Dr F.J.G.M. Cremers Mevrouw T.M. Lodder

2.974

2.876

Het verschil van € 143 miljoen tussen het eigen vermogen

Mevrouw mr M.J. Oudeman mba P. Rosenmöller Directie

in de enkelvoudige jaarrekening zoals hierboven genoemd

Ir A. Meerstadt mba, president-directeur

De in de toelichting opgenomen bedragen zijn in miljoenen

en het eigen vermogen in de geconsolideerde jaarrekening

Drs M. Niggebrugge

euro’s, tenzij anders is aangegeven.

(€ 2.831 miljoen) zoals genoemd op pagina 112, betreft

Drs E.M. Robbe RA

verliezen uit groepsmaatschappijen (HSA) welke in

Mevrouw Ir M.W.L. van Vroonhoven mba


afwijking van de geconsolideerde jaarrekening in de

Deelnemingen in groepsmaatschappijen

enkelvoudige jaarrekening slechts in aanmerking worden


2010

2009

genomen voor zover de aandeelhouder is gehouden tot aanzuivering.

Stand per 1 januari Winstaandeel Uitgekeerd dividend over voorgaande verslagperiode Overige mutaties

Stand per 31 december

2.876

4.249

287

121

Aandeelhouders van HSA hebben ieder voor hun aandeel in HSA de garantie verstrekt tot aanzuivering van vermogens-

-196

-1.498

7

4

2.974

2.876

tekorten bij HSA tot een maximumbedrag van € 244 miljoen (prijspeil 2000). Voor KLM bedraagt de aanzuivering maximaal € 6 miljoen (reeds voldaan). Rekening houdend met reeds gedane betalingen van € 121 miljoen (prijspeil

142

143

NS Jaarverslag 2010 / Vennootschappelijke jaarrekening

Overige gegevens Winstbestemming

onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands

Conform artikel 21 lid 2 der Statuten van NV Nederlandse

recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Spoorwegen bepaalt de Algemene Vergadering van

Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij

Aandeelhouders de bestemming van een eventueel

ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig

dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding

voordelig saldo van de winst-en-verliesrekening. Aan de

plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid

van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat

Vergadering zal worden voorgesteld om van het resultaat

wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van

kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is

ad € 149 miljoen een bedrag van € 97 miljoen toe te

materieel belang bevat.

opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h

voegen aan de algemene reserve en het restant van

BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij

€ 52 miljoen uit te keren als dividend. In 2010 is € 196

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden

dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen,

miljoen dividend betaald.

ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen

verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel

en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde

2:391 lid 4 BW.

werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant

Controle verklaring van de onafhankelijke accountant

toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het


inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking

Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders

van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

KPMG ACCOUNTANTS N.V.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de

A. Zoetbrood RA

Verklaring betreffende de jaarrekening

accountant de interne beheersing in aanmerking die

Wij hebben de in dit verslag op pagina 80 t/m 141

relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor

opgenomen jaarrekening 2010 van NV Nederlandse Spoor-

het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van

wegen te Utrecht gecontroleerd. De jaarrekening omvat de

controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandig-

geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening.

heden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel

De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsoli-

een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit

deerde balans per 31 december 2010, de geconsolideerde

van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle

winst-en-verliesrekening, het geconsolideerd overzicht

omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de

van het totaalresultaat, het geconsolideerd kasstroomover-

gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van

zicht en het geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen

de redelijkheid van de door de leiding van de vennootschap

vermogen over 2010 en de toelichting waarin zijn

gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het

opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen

algehele beeld van de jaarrekening.

voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-

balans per 31 december 2010 en de enkelvoudige winst-en-

informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing

verliesrekening over 2010 met de toelichting.

voor ons oordeel te bieden.

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening

De leiding van de vennootschap is verantwoordelijk voor het

Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening

opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resul-

een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling

taat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met

van het vermogen van NV Nederlandse Spoorwegen per

International Financial Reporting Standards zoals aanvaard

31 december 2010 en van het resultaat en de kasstromen

binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in

over 2010 in overeenstemming met International Financial

Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor

Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese

het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met

Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.

Titel 9 Boek 2 BW. De leiding is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht

Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening

om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken

Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening

zonder af wijkingen van materieel belang als gevolg van

een getrouw beeld van de grootte en samenstelling

fraude of fouten.

van het vermogen van NV Nederlandse Spoorwegen per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben

overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

144

145

NS Jaarverslag 2010


Vijf jaren NS

Onderstaand overzicht naar bedrijfssegmenten is geen

nadere onderverdeling van het segment reizigersvervoer.

Balans

segmentatieoverzicht zoals bedoeld is onder IFRS 8.

Onder Niet-Hoofdrailnet zijn de eliminaties opgenomen


In april 2005 is de vervoersconcessie voor het Hoofdrailnet

van intercompanyleveringen tussen bedrijfsonderdelen

door de minister van Verkeer en Waterstaat aan NS

die worden gerekend tot het Hoofdrailnet en bedrijfs-

verleend. In verband hiermee worden de belangrijkste

onderdelen die niet behoren tot het Hoofdrailnet.

Specificatie naar bedrijfssegmenten Knooppuntontwikke-


2010

2009

2010

2009

2010


2009

2010

2009

Totaal

Totaal

2010

2009

Opbrengsten

2.880

2.699

686

613

-

-

-46

-41

3.520

3.271

Bedrijfslasten

2.751

2.639

588

562

-

-

-53

-80

3.286

3.121

129

60

98

51

-

-

7

39

234

150

Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Aandeel in resultaat verwerkt volgens de equity-methode Winst over verslagperiode Totaal activa Immateriële vaste activa Kortlopende verplichtingen exclusief leningen Afschrijvingskosten en bijzondere waardeverminderingen Investeringen verwerkt volgens de equity-methode Investeringen Aantal medewerkers in fte’s ultimo

1

-

-

-

-

-

-

1

-

49

-59

61

24

-

-

39

151

149

116

4.512

4.287

818

833

-

941

464

453

5.794

6.514

59

62

5

5

-

91

-

-1

64

157

1.632

1.449

216

236

-

510

-215

-260

1.633

1.935

298

265

32

37

-

-

7

2

337

304

6

82

-

-

-

25

8

-67

14

40

578

551

27

77

9

22

-18

16

596

666

20.246

20.518

2.922

2.951

-

6.125

462

474

23.630

30.068

3.150

2.844

2.710

2.468

317

319

307

305


64

157

149

115

96


14

40

33

27

24

Overige financiële vaste activa, inclusief beleggingen

146

305

274

263

254

Uitgestelde belastingvorderingen

407

438

455

524

654

Hoofdrailnet

Niet-Hoofdrailnet

Totaal

2009 Hoofdrailnet

Niet-Hoofdrailnet

Totaal

Opbrengsten

1.851

1.029

2.880

1.822

877

2.699

Bedrijfslasten

1.611

1.140

2.751

1.649

990

2.639

240

-111

129

173

-113

60

Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Aandeel in resultaat verwerkt volgens de equity-methode Winst over verslagperiode Totaal activa Immateriële vaste activa Kortlopende verplichtingen exclusief leningen Afschrijvingskosten en bijzondere waardeverminderingen Investeringen verwerkt volgens de equity-methode Investeringen Aantal medewerkers in fte’s ultimo

Vlottende activa Voorraden

95

132

133

133

127

Overige beleggingen

209

150

1.454

1.815

1.882


892

1.245

1.377

1.243

823

-

34

154

116

-

386

546

571

291

481

5.794

6.514

7.763

7.544

7.114

Te vorderen winstbelasting Geldmiddelen en kasequivalenten

Totaal activa

Eigen vermogen en verplichtingen 2.831

2.871

4.249

4.109

3.843


213

229

238

251

267

Langlopende leningen en overige financiële verplichtingen

315

785

839

794

786

34

34

34

40

48

Langlopende voorzieningen

175

233

162

147

192

Overlopende posten

103

29

8

22

6

Uitgestelde belastingverplichtingen

103

88

66

51

67

-

18

42

46

15

387

292

244

232

248

7

-

1

84

46


794

1.210

1.226

1.101

1.097


751

707

639

616

436

81

18

15

51

63

5.794

6.514

7.763

7.544

7.114

Langlopende personeelsbeloningen

Rekeningcourantkredieten banken 2010

Kortlopend deel van de leningen en overige financiële verplichtingen Verschuldigde winstbelasting

Kortlopende deel van de voorzieningen

Totaal eigen vermogen en verplichtingen -

1

1

-

-

-

183

-134

49

130

-189

-59

3.227

1.285

4.512

3.218

1.069

4.287

-

59

59

-

62

62

1.060

572

1.632

995

454

1.449

218

80

298

207

58

265

-

6

6

-

82

82

489

89

578

448

103

551

9.619

10.627

20.246

10.017

10.501

20.518

* De vergelijkende cijfers zijn aangepast ten gevolge van de verkoop van Strukton Groep NV.

2006

309

Eigen vermogen

Reizigersvervoer In miljoenen euro’s

-

2007

3.272

Vastgoedobjecten

Railinfra & bouw *

2008

Vaste activa Materiële vaste activa

ling en -exploitaitie

2009

Activa

gegevens aangaande het Hoofdrailnet verstrekt in een

Reizigersvervoer

2010

Vanaf 2007 is de te vorderen winstbelasting separaat gepresenteerd.

146

147

NS Jaarverslag 2010 / Vijf jaren NS

Winst-en-verliesrekening In miljoenen euro’s

Personeelsbezetting 2010

2009*)

2008

2007

2006

Voortgezette bedrijfsactiviteiten

2010

2009

2008

2007

2006

Gemiddeld in mensjaren

22.979

29.505

26.270

25.502

24.334

Opbrengsten

3.520

3.271

4.253

4.040

3.846

Gemiddeld in personen

26.099

32.705

29.033

27.978

26.819

Bedrijfslasten

3.286

3.121

3.925

3.685

3.536

Per 31 december in mensjaren

23.630

30.068

26.581

26.004

24.961


234

150

328

355

310

Per 31 december in personen

26.868

33.582

29.384

28.676

27.382


-22

4

67

-56

43

1

-

4

5

1

Winst voor winstbelastingen

213

154

399

416

358

Winstbelasting

-53

-37

-118

-79

-157

160

117

281

337

197

Aandeel resultaat investeringen verwerkt volgens de equity-methode

Winst op voortgezette bedrijfsactiviteiten

Treinen per 31 december

1) 2010

Elektrische treinstellen Dieseltreinstellen

*) De vergelijkende cijfers 2009 zijn aangepast ten gevolge van de verkoop van Strukton Groep NV.

Getrokken materieel Reizigersmaterieel totaal in rijtuigen

Vervoersomzet totaal

2010

2009

2008

2007

2006

1.896

1.839

1.790

1.740

1.697

1.799

1.758

1.706

1.663

1.622

97

81

84

77

75

16.359

16.315

16.180

15.546

15.414

12.252

12.290

12.277

11.644

11.498

waarvan: • omzet binnenlandse kaartsoorten • omzet internationale kaartsoorten

Reizigerskilometers in miljoenen

• grote contracten (studentenkaart)

4.107

4.025

3.903

3.902

3.916

57.117

59.636

59.033

54.772

50.167

• reizigers per trein

138

139

140

135

135

• zitplaatsen per trein

487

515

482

487

441

Zitplaatskilometers in miljoenen Productiviteit:

Knooppuntontwikkeling en -exploitatie In miljoenen euro’s

Retail- en horecaomzet Nederland Stations voor reizigersvervoer Vastgoed in ontwikkeling in m2 brutovloeroppervlak

2007

2006

2.307

1.983

2.003

1.969

50

50

76

84

1.881 78

473

589

849

833

870

2.830

2.622

2.928

2.886

2.829

• dubbeldeksrijtuigen

Locomotieven t.b.v. vervoer van reizigers

1.168

1.242

1.146

1.050

1.050

60

84

108

122

122

2010

2009

Zitplaatsen

waarvan: • standaardassortiment

2008

waarvan:

Reizigersvervoer1) In miljoenen euro’s

2009

2010

342

2009

330

2008

321

2007

291

2006

267

399

398

395

387

377

219.200

259.000

583.714

418.000

24.181

2008

2007

2006

Brutozitplaatsen per 31 december in duizenden

264

251

258

256

250

Gemiddeld aantal zitplaatsen beschikbaar voor reizigers in duizenden 2)

201

217

223

214

205

1) Inclusief materieel gehuurd van derden. 2) Dit betreft enkel materieel dat in de dienstregeling is opgenomen.

148

149

NS Jaarverslag 2010

GRI Het Global Reporting Initiative (GRI) heeft geleid tot een

• het

verschaffen van een beperkte mate van zekerheid dat

zijn voor het analyseren en rapporteren van de data

algemeen aanvaard systeem voor verslaggeving over de

de overige informatie in het Verslag in alle van materieel

en bijbehorende toelichtingen met betrekking tot

economische, milieugerelateerde en sociale prestaties van

belangzijnde aspecten juist is weergegeven in overeen-

deze indicatoren.

ondernemingen. De richtlijnen bestaan uit principes voor

stemming met de door NS toegepaste verslaggevingscriteria.

Voor de overige informatie in het Verslag hebben we de

het bepalen van de inhoud van het verslag en voor het

De werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van

volgende werkzaamheden uitgevoerd:

waarborgen van de kwaliteit van de informatie in het verslag.

een beperkte mate van zekerheid zijn gericht op het vast-

• beoordeling

van de resultaten van de stakeholderdialoog;

Het systeem is ontworpen voor gebruik door elke organisatie,

stellen van de plausibiliteit van informatie en zijn geringer

• beoordeling

van de systemen en processen voor informatie-

ongeacht omvang, sector of locatie. Verslaggeving volgens

in diepgang dan de werkzaamheden die worden verricht bij

GRI-normen maakt het mogelijk de duurzaamheidsprestaties

het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid.

van verschillende ondernemingen te vergelijken en te

We verstrekken geen zekerheid bij de haalbaarheid van

beoordelen, maar ook de prestaties binnen de onderneming

de doelstellingen, verwachtingen en ambities van NS.

op de langere termijn. Voor NS biedt GRI een universeel

verzameling, interne controles en verwerking van de overige informatie; • beoordeling

van interne en externe documentatie om

te bepalen of de informatie in het Verslag adequaat is onderbouwd;

richtsnoer bij het verder intensiveren en inzichtelijk maken

Verslaggevingscriteria

van haar duurzaamheidsbeleid.

NS hanteert de Sustainability Reporting Guidelines (G3)

• beoordeling

van het toepassingsniveau volgens de

GRI G3 Guidelines.

van de Global Reporting Initiative (GRI) voor het opstellen NS rapporteert over dit verslagjaar conform GRI op niveau B,

van het Verslag.

extern getoetst.

Conclusie Op basis van onze werkzaamheden concluderen wij dat:

Assurance-standaarden

• de

CO2 emissiedata in het Verslag voor het boekjaar 2010 en

Tabel en scope

We hebben onze opdracht uitgevoerd in overeenstemming

bijbehorende toelichting in alle van materieel belangzijnde

In de tabel op de volgende bladzijde staan de GRI-indicatoren

met de Standaard 3410N ‘Assurance-opdrachten inzake

aspecten juist zijn weergegeven in overeenstemming met de

voor de activiteiten van de gehele groep vermeld.

maatschappelijke verslagen’ van het Koninklijk Nederlands

Het bereik daarvan blijft beperkt tot de werkmaatschappijen

Instituut van Registeraccountants. Op basis van deze

van NS Groep die hoofdzakelijk in Nederland actief zijn.

standaard is het onder andere vereist dat de leden van het

in alle van materieel belangzijnde aspecten onjuist is

Onze werkmaatschappij die vooral buiten Nederland actief

assurance-team over de specifieke kennis, vaardigheden en

weergegeven in overeenstemming met de GRI G3 richtlijnen.

is - Abellio - brengt zelf een maatschappelijk jaarverslag

vaktechnische bekwaamheden beschikken die nodig zijn om

uit dat eveneens voldoet aan de GRI-eisen op niveau B,

de informatie in het verslag te kunnen begrijpen en beoor-

inclusief externe toetsing.

delen, en dat die leden voldoen aan de vereisten van de

Onafhankelijk Assurance-rapport

KPMG Sustainability W.J. Bartels RA

Werkzaamheden Ten behoeve van het vaststellen van de juistheid van de CO2-emissiedata in het Verslag voor het boekjaar 2010 en bijbehorende toelichting hebben wij onder andere de

Introductie

volgende activiteiten uitgevoerd:

De Directie van N.V. Nederlandse Spoorwegen (verder: NS)

• controle

van de opzet en het bestaan en het testen van

heeft ons verzocht zekerheid te verschaffen bij de duurzaam-

de werking van de systemen en processen van informatie-

heidsinformatie in het Jaarverslag 2010. In het hoofdstuk

vastlegging, -verzameling en -verwerking voor de

Duurzaam en Betrokken (verder ‘het Verslag’) beschrijft NS

gerapporteerde data en bijbehorende toelichtingen, waaronder het berekenen en consolideren van de resultaten; • controle

van interne en externe documentatie om te

opstellen van het Verslag en het bepalen van de te rappor-

bepalen of de informatie in het Verslag adequaat is

teren onderwerpen. Het is onze verantwoordelijkheid een

onderbouwd;

assurance-rapport inzake het Verslag te verstrekken. Onze werkzaamheden waren gericht op: • het

verschaffen van een redelijke mate van zekerheid dat

• analyse

van de gerapporteerde data en bijbehorende

toelichtingen; • controle

van de toepassing van interne grondslagen van

de CO2 emissiedata in het Verslag voor het boekjaar 2010 en

informatievoorziening en interne controles die bij het

bijbehorende toelichting in alle van materieel belangzijnde

opstellen van de gerapporteerde data en bijbehorende

aspecten juist zijn weergegeven in overeenstemming met de door NS toegepaste verslaggevingscriteria;

Amstelveen, 15 februari 2011

teneinde hun onafhankelijkheid te waarborgen.

Spoorwegen

ondernemen. De Directie van NS is verantwoordelijk voor het

niet is gebleken dat de overige informatie in het Verslag

Ethische Code voor Professionele Accountants van de IFAC

Aan de lezers van het jaarverslag 2010 van N.V. Nederlandse

haar inspanningen en resultaten op het gebied van duurzaam

GRI G3 richtlijnen; • ons

toelichtingen zijn gebruikt; • interviews

gehouden met medewerkers die verantwoordelijk

150

151

NS Jaarverslag 2010

GRI-tabel GRI-indicator

Omschrijving GRI-indicator

Vindplaats of toelichting

1 Strategie en analyse

GRI-indicator


4 Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid

1.1

Verklaring management over visie en strategie van duurzame ontwikkeling

4.1

Bestuursstructuur van de organisatie

1.2

Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden

4.2

Heeft de voorzitter van het hoogste bestuursorgaan een leidinggevende rol?

Deel 1. Gevolgen organisatie voor duurzame ontwikkeling en effecten op belanghebbenden.

4.3

Aantal onafhankelijke leden in geval van one-tier bedrijfsstructuur

pagina 43-45

4.4

Deel 2. Gevolgen van duurzaamheidstrends, -risico’s en mogelijkheden op de vooruitzichten voor lange termijn en financiële prestaties.

pagina 31, 43

Mechanismen die aandeelhouder en medewerkers gelegenheid geven om de aanbeveling te doen aan of medezeggenschap uit te oefenen op het hoogste bestuurslichaam

4.5

Renumeratiebeleid (met inbegrip van sociale en milieugerelateerde prestaties)

pagina 28, 30, 43

4.6

Processen ter vermijding van strijdige belangen van het hoogste bestuurslichaam

4.7

Proces voor het bepalen van de kwalificaties en expertise van de leden van het hoogste bestuurslichaam voor het sturen van de strategie van de organisatie aangaande economische, milieugerelateerde en sociale onderwerpen

2 Organisatieprofiel 2.1

Naam van de organisatie

2.2

Voornaamste merken, producten en/of diensten

binnenzijde cover

2.3

Operationele structuur van de organisatie

binnenzijde cover

2.4

Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie

2.5

Het aantal landen waar de organisatie actief is

2.6

Eigendomsstructuur en de rechtsvorm

2.7

Afzetmarkten

2.8

Omvang van de verslaggevende organisatie

2.9

Significante veranderingen tijdens de verslagperiode wat betreft omvang, structuur of eigendom

2.10

Onderscheidingen tijdens de verslagperiode toegekend

cover

pagina 158

4.8

Intern ontwikkelde missie- of beginselverklaringen, gedragscodes en uitgangspunten

binnenzijde cover

4.9

Procedures hoogste bestuurslichaam voor management van economische, milieugerelateerde en sociale prestaties en risico’s

pagina 66 pagina 32-39, 52-65

01-01-2010 t/m 31-12-2010

4.14

Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokken

16 februari 2010

4.15

Basis voor inventarisatie en selectie van belanghebbenden

jaarlijks

4.16

Betrokkenheid van belanghebbenden

pagina 43-44

[email protected]

4.17

De voornaamste onderwerpen in betrokkenheid van belanghebbenden en hoe de organisatie hierop heeft gereageerd, onder meer via haar verslaggeving

pagina 43-44

Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan

3.5

Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag

pagina 43

3.6

Afbakening van het verslag

NS Groep

3.7

Beperkingen voor de reikwijdte of afbakening van het verslag

3.8

Basis voor verslaggeving

3.13

Beleid en huidige praktijk externe assurance van het verslag

pagina 70-73

Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en/of nationale/internationale belangenorganisaties.

3.4

Tabel met de opgenomen GRI-indicatoren

pagina 30, 39-42, 66-69

4.13

pagina 56 en magazine Spoor Zilveren Veer

Verslaggevingscyclus

3.12

pagina 68

Extern ontwikkelde principes of andere initiatieven die de organisatie onderschrijft

Datum van het meest recente verslag

Significante veranderingen tijdens de verslagperiode

pagina 68

4.12

pagina 52-65

3.3

3.11

pagina 66 pagina 67-68

Toelichting toepassing van voorzorgsprincipe door verslaggevende organisatie

3.2

Uitleg gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder verstrekte informatie

n.v.t.

4.11

Verslagperiode

3.10

pagina 67

Processen voor het evalueren van de eigen prestaties van het hoogste bestuurslichaam, in het bijzonder betreffende economische, milieugerelateerde en sociale prestaties

3.1

De technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmeting

pagina 66-78

4.10

binnenzijde cover

3 Verslagparameters

3.9


pagina 66-69 pagina 44, 70-73 Code Tabaksblat Covenant Overgewicht Sectorakkoord duurzaamheid in beweging KNV, Railforum, VNO/NCW, CER Brussel, UIC Parijs pagina 43 pagina 43

Management

nee IFRS en GRI-B

DMA

Economische aspecten EC

IFRS, verwijzing CO2 berekening

DMA

Milieuaspecten EN

pagina 45-46

www.ns.nl/energie

DMA

Arbeidsomstandighedenaspecten LA

pagina 39-42

n.v.t.

DMA

Mensenrechten aspecten HR

nee

DMA

Maatschappijaspecten SO

alhier

DMA

Productverantwoordelijkheidaspecten PR

pagina 142-143, 148-149

pagina 52-65 + jaarrekening

pagina 50-51 pagina 30, 43, 48-50 pagina 35, 48, 49

152

153

NS Jaarverslag 2010 / GRI-tabel

GRI-indicator



Prestatie-indicatoren Economische prestatie-indicatoren EC1

Directe economische waarden

EC2

Financiële implicaties en andere risico’s en mogelijkheden voor de activiteiten van de organisatie als gevolg van klimaatverandering

EC3

Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde uitkeringenplan van de organisatie

EC4

Significante financiële steun van een overheid

EC5

Spreiding in de verhouding tussen het standaard aanvangssalaris en het lokale minimumloon op belangrijke bedrijfslocaties

EC6

Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties

EC7

Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader dat afkomstig is uit de lokale gemeenschap op belangrijke bedrijfslocaties

EC8

Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten die voornamelijk ten behoeve van het algemeen nut worden geboden door middel van verplichtingen van commerciële aard, dan wel in natura of probono

EC9

Inzicht in en beschrijving van significante indirecte economische gevolgen, waaronder de omvang ervan (additionele indicator)

Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt

LA5

Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen

LA7

Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio

pagina 41-42

LA8

Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s tbv personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziekten

pagina 41-42

LA9

geen significante financiële steun

LA11

Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling

pagina 50-51

LA13

Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit

LA14

Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen

pagina 41

HR1 pagina 38, 51

EN5

Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntieverbeteringen

pagina 45-46

EN6

Initiatieven ten behoeve van energie-efficiëntie

pagina 45-46

Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruiken

pagina 45-46

Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht

pagina 45-46

EN18

Initiatieven ter verlaging van de emissie van broeikasgassen

pagina 45-46

EN22

Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode

Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen

HR5

Activiteiten waarvan is vastgesteld dat daarbij een aanzienlijk risico zou kunnen gelden voor het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen

HR6

Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van kinderarbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen gericht op de uitbanning van kinderarbeid

pagina 47

HR7

Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen gericht op de uitbanning van gedwongen of verplichte arbeid

pagina 40

HR9

Totaalaantal gevallen van overtreding van de rechten van de inheemse bevolking, alsmede de getroffen maatregelen (additionele indicator)

Sociale prestatie-indicatoren: arbeidsomstandigheden Totaalaantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio

Percentage van en totaal aantal aanmerkelijke investeringsovereenkomsten waarin clausules over mensenrechten zijn opgenomen of waarvan de naleving van de mensenrechten is getoetst

HR2 n.v.t.

EN16

5,3%

99,1% 1 maand cf. CAO

Zie tekst CAO op www.ns.nl

pagina 40-41

Zie tekst CAO op www.ns.nl

pagina 41 gelijk

Sociale prestatie-indicatoren: mensenrechten

niet materieel

pagina 45-46

LA2

Programma’s voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers garanderen

LA12

Indirect energieverbruik door primaire bron

Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio

Afspraken over arbo-onderwerpen vastgelegd in formele overeenkomsten met vakbonden (additionele indicator)

0%

EN4

geen

Beloningen voor voltijdmedewerkers die niet beschikbaar zijn voor deeltijdmedewerkers

in jaarrekening zie vanaf pagina 119 en 128

Direct energieverbruik door primaire energiebron


LA4

pagina 45-47

EN3

LA1


LA3

pagina 74-78 + jaarrekening

Milieuprestatie-indicatoren

EN7

GRI-indicator

100% m.i.v. november 2010

100% m.i.v. november 2010

Geen

pagina 50

pagina 50

Niet materieel

154

155

NS Jaarverslag 2010 / GRI-tabel

GRI-indicator



Sociale prestatie-indicatoren: maatschappij SO1

Aard, reikwijdte en effectiviteit van alle programma’s en methoden die de effecten van de activiteiten op gemeenschappen bepalen en beheren, waaronder vestiging, activiteiten en vertrek

SO2

Percentage van en totaalaantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico’s

pagina 30

100%

SO3

Percentage van het personeel dat training in anticorruptiebeleid en procedures van de organisatie heeft gevolgd (met name fraude)

SO4

Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van corruptie (met name fraude)

SO5

Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen

pagina 29, 30, 38

SO6

Totale waarde van financiële en in-naturabijdragen aan politieke partijen, politici en gerelateerde instellingen per land (additionele indicator)

0 euro

Totaalaantal rechtszaken vanwege concurrentiebelemmerend gedrag, antikartel-, en monopolistische praktijken, alsmede de resultaten van deze rechtszaken

0 keer

bij bewezen zaken ontslag + mitigerende maatregelen

Index

SO7

100% van het management

Sociale prestatie-indicatoren: productverantwoordelijkheid PR1

Levensduurstadia waarin de gevolgen van producten en diensten voor gezondheid en veiligheid worden beoordeeld met het oog op verbetering en het percentage van belangrijke producten dienstencategorieën die aan dergelijke procedures onderhevig zijn

PR2

Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende gevolgen voor gezondheid en veiligheid van producten en diensten gedurende de levensduur, naar type resultaat (additionele indicator)

PR3

Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen

PR5

Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid (additionele indicator)

pagina 35

pagina 35

Verwijzing naar Algemene voorwaarden NS (zie www.ns.nl)

pagina 43-44

Index 2010

156

157

NS Jaarverslag 2010

Index A

B

C

Aandeelhouder 23, 24, 44, 51, 66, 67, 77, 81, 82, 98, 112, 120, 123, 126, 140, 141, 151 Aandelenkapitaal 80, 112, 119, 140, 141 Abellio 45, 52, 56, 57, 58, 59, 71, 74, 75, 101, 114, 115, 119, 121, 128, 129, 138, 139, 148 Accountant 23, 24, 67, 68, 69, 76, 125, 142, 143 Acquisitie 57, 97, 102 Actieplan Groei op het Spoor 38 Actuariële 84, 85, 92, 112, 115, 116, 140, 141 Actuele reisinformatie 28, 39 Afdekkingsinstrumenten 94, 112 Afschrijvingen 77 Afschrijvingen 83, 89, 91, 100, 103, 104 Afval 36, 37, 45, 46, 47, 49, 56, 60, 152 Agis 40 Ah to go 57, 62 Arbeidsovereenkomsten 67, 68, 123 Asset management 59 Atb 35 Auditcommissie 23, 67, 68, 69, 70, 71, 128 Avéro 40 bedrijfsongevallen 23, 35, 72 bedrijfssegmenten 95, 144 beëindigde bedrijfsactiviteit 76, 81, 83, 97, 98, 99 belangenverstrengeling 68 belasting 31, 51, 76, 77, 84, 85, 90, 91, 92, 94, 108, 109, 112, 126, 127, 140 beloningsbeleid 23, 24, 67, 122, 123 benoeming 68, 123 bereikbaarheid 43, 120 bètapartners 28 betrokkenheidsonderzoek 40 bevrijdingstrein 47 blokker 52, 62 bodemsanering 92, 117, 118 brooodzaak 62 bus 27, 30, 37, 38, 58, 59, 63, 121, 139 CAo 27, 40, 75, 117, 153 Cashflow 89 Centrale ondernemingsraad 42, 68 Charter talent naar de top 41 CliniClowns 48 Co2 45, 46, 49, 58, 60, 61, 129, 148, 149, 150 Commerciële exploitatie 59 Concernplan 23, 123 Concessies 53, 57, 93, 101, 119, 120, 121, 141 Concessievergoedingen 106 Concurrentie 30, 42, 43, 72 Consolidatie 87 Consumentenorganisaties 38, 44 Continuïteit 22, 23, 27, 41, 45, 46, 51, 53, 71, 76, 94, 120 Controle verklaring van de onafhankelijke accountant 142 Convenant overgewicht 151 Corporate governance 24, 44, 49, 66, 67, 68, 79, 123 Crediteuren 80, 88, 110, 118, 137, 138, 145 Cultuurspoor.nl 48 Cyclepoint 58

D

E

F

G

Debiteuren 80, 83, 88, 95, 110, 135, 136, 137, 145 Deelnemingen 86, 87, 90, 105, 109, 115, 119, 138, 139, 140, 141 Deposito 77, 88, 95, 106, 111, 126, 131, 134, 135 Deutsche bahn 27, 30, 53 Dialoog 38, 43, 44, 45 Directiereglement 50, 70, 72 Diversiteit 39, 41, 46, 48, 153 Dividend 22, 29, 51, 76, 77, 83, 84, 85, 112, 140, 141, 142 Duitsland 23, 54, 56, 58, 71, 95, 102, 119, 121, 127, 128, 137 Economische recessie 52, 62, 73, 74, 101 Efficiency 31, 55, 59 Efqm 56 Eigen vermogen 77, 78, 80, 82, 84, 85, 87, 88, 91, 92, 94, 98, 109, 112, 116, 126, 127, 130, 133, 140, 141, 142, 145 Elektriciteitsgebruik 46 Elke 10 minuten een trein 28, 44 Energie en klimaat 45 Equity-methode 80, 81, 87, 105, 140, 144, 145, 146 Erasmus universiteit 28 Essent 119, 129 Eurofima AG 119 Europese Commissie 72 Eye/filmfestival 48

fairshare-regeling 47 fiets 30, 37, 58, 63, 64, 139 fietsersbond 29, 64 files 30 financiële instrumenten 73, 88, 128, 129, 130, 133 financiële leasecontracten 106 financiële risico’s 73, 129 financiële vaste activa 80, 82, 83, 84, 85, 106, 107, 109, 126, 131, 135, 140, 145 fiscus 109 flevolijn 35, 60 fyra 46, 53, 54, 55, 62, 71, 74 Gay Pride Canal Parade 47 Gebieds- en projectontwikkeling 60 Gebruiksvergoeding 75, 76, 120, 125, 141 Geconsolideerde balans 80, 100, 142 Geconsolideerde jaarrekening 73, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 86, 87, 88, 90, 92, 94, 96, 98, 100, 102, 104, 106, 108, 110, 112, 114, 116, 118, 120, 122, 124, 126, 128, 130, 132, 134, 136, 138, 139, 140, 141, 142, 143 Gedragscode ov-chipkaart 50 Gehandicapten 47, 48 Geldmiddelen 76, 77, 80, 83, 88, 99, 111, 120, 135, 145 Geld terug bij vertraging 52 Geluid 45, 46, 54 Gemeenten 27, 29, 60 Goodwill 88, 90, 91, 104, 105 Gouda bij kaarslicht 48 Greenwheels 37 GrI 28, 45, 79, 148, 149, 150, 152, 154 Grondslagen voor de jaarrekening 140 Groot-brittannië 56, 57, 58, 71, 95, 137

H

I

hay-methodiek 123 hedge accounting 88, 89 hEmA 29, 62 historische aanschafwaarde 95 hogesnelheidslijn 71, 125 hogesnelheidstrein 53, 54, 62 holland opera 48 hoofdrailnet 22, 23, 31, 32, 33, 37, 38, 46, 52, 53, 59, 74, 119, 120, 144 horeca 29, 61, 114 horeca en retail 29 hSA 22, 23, 27, 29, 53, 54, 71, 76, 78, 101, 118, 120, 139, 141 hSl-zuid 27, 36, 46, 52, 53, 71, 86, 101, 118, 119, 120 ICC 50 ICE 53, 54, 71, 101 ICt 40, 42 IfrS 86, 90, 95, 115, 140, 144, 150 Ikchip.nl 39 Ilo 50 Immateriële vaste activa 80, 89, 90, 91, 95, 104, 107, 108, 109, 125, 144, 145 Impairment 90, 101, 105 Informatie verstrekken 33 Infraheffing 52, 75, 77, 81, 125 Inkoopproces 50 Inspectie van verkeer en Waterstaat 35 Insurance nv 128, 138 Intercity 28, 38 Interne auditors 67 Investeringen 29, 46, 51, 58, 59, 64, 72, 77, 80, 81, 87, 88, 100, 101, 103, 104, 105, 126, 144, 145, 146, 152 IPo 44 ItS lab 28 Ivonne van de venstichting 48

J

Joint ventures 52, 87, 90, 105, 139 Julia’s 29, 62

K

Kasstroomgenererende eenheid 90, 91 Kasstroomoverzicht 83, 96, 142 Kiosk 29, 62 Klantenservice 44, 49 Klm 101, 120, 141 Klokkenluidersregeling 66, 70 Knooppuntontwikkeling en -exploitatie 59, 64, 75, 95, 105, 137, 146 Koninklijke wachtkamer 48 Koninklijk Nederlands vervoer 37 Kredietrisico 110, 128, 129, 134, 135, 136, 137, 138 Kruidvat 52, 63

L

langlopende verplichtingen 80, 83, 86, 99, 107, 108, 109, 114, 115, 139 latente belastingen 94, 127 leasecontracten 106, 120 lessor 106 liberalisering 72 locov 44

M

maatschappelijke rol 66 maatschappelijk verantwoord 42, 44, 50, 57 marktwaarde 95, 134 materieelonderhoud 52, 54, 75 materiële vaste activa 77, 80, 83, 89, 93, 95, 100, 101, 107, 108, 109, 118, 125, 145 medezeggenschap 151 meerjarenafspraak Energie-efficiency 45 merseyrail 57, 114, 115, 119, 121, 139 milieu 28, 29, 31, 32, 37, 42, 46, 49, 61, 64 milieubeleid 92 milieudienst IJmond 62 missie 30, 41, 43, 55, 67, 151 mobiliteit 30, 31, 42, 43, 45, 46, 60 multimodale 27, 30, 57

N

Nationaal Coördinator terrorismebestrijding 72 Nedtrain 36, 40, 45, 46, 52, 54, 55, 56, 63, 75, 77, 138 Network rail 58 Niet in de balans opgenomen verplichtingen 141 Nieuwe dienstregeling 44 NoC*NSf 47 Northern rail 57, 58, 114, 115, 119, 121, 139 NS Academy 40, 55 NS-business Card 38, 52, 63, 64 NS-directie 42, 50, 123, 124 NS fiets 37, 60, 63, 64, 139 NS financial services (holdings) ltd 138 NS hispeed 36, 45, 46, 52, 53, 54, 71, 74 NS Insurance 128, 129, 138 NS Internationaal 138 NS opleidingen 40, 41, 65, 138 NS Poort 29, 37, 39, 45, 48, 55, 59, 60, 61, 63, 64, 72, 73, 75, 77 NS reizigers 36, 40, 45, 46, 52, 59, 63, 75, 102, 138 NS Spooraansluitingen 138 NS vastgoed 138 NS Zonetaxi 37, 63

158

159

NS Jaarverslag 2010

O

P

Q

oCCr 27, 33 oECD 50 omrekeningsverschillen 83, 88, 112, 140, 141 onderhandse leningen 114, 132, 137, 138, 139 onderhoud 37, 55, 71, 72, 86, 95, 97, 119 ontmantelings- en verwijderingskosten 89 openbaar vervoer 30, 36, 43, 44, 49, 63 operational excellence 55, 63 op tijd rijden 32, 33, 120 ov-chipkaart 23, 27, 28, 32, 35, 37, 38, 39, 42, 44, 49, 53, 63, 64, 72, 76 overige bedrijfslasten 76, 77, 81, 125 ov-fiets 29, 37, 38, 60, 63, 64 ov-fiets@home 64 ov-reisinformatie 37 Parkeren 29, 63, 64 Passenger terminal Amsterdam 60, 64 Pensioen 122 People, planet en profit 43 Privacy 50 Probo 59, 115, 119, 121, 139 Prorail 22, 26, 27, 29, 33, 35, 36, 37, 38, 44, 46, 48, 49, 52, 60, 61, 63, 64, 72, 73 Provincies 37, 52, 53, 121 Publiek Private Samenwerking 93, 106 Punctualiteit 32, 33, 54, 57, 58, 59, 120 qbuzz 29, 37, 52, 63, 74, 119, 121, 139 q-Park 64

R

raad van Commissarissen 22, 24, 25, 44, 66, 67, 68, 69, 70, 79, 86, 122, 123, 141 rabobank 25 railinfra & bouw 65, 66, 76, 96, 97, 104, 105, 137, 144 railinfrastructuur 27, 75, 76, 125 randstad 25, 37, 47 rapportagestructuur 70, 95 reaal verzekeringen 62 reële waarde 82, 84, 85, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 101, 103, 112, 116, 117, 126, 134 regionale concessies 53, 72 regionale overheden 38, 52 reglement 67, 68 reizigersgroei 29, 52, 72, 77 reizigersvervoer 26, 27, 31, 45, 52, 53, 56, 59, 66, 74, 75, 95, 96, 101, 105, 120, 121, 122, 137, 144, 146 remuneratie 23, 24, 66, 67, 68 rendement 27, 31, 47, 51, 53, 55, 62, 76, 77, 96, 115, 116, 129 rentebaten 93, 94, 126, 133 rentelasten 94, 126, 133 renterisico 88, 106, 111, 114, 129, 130, 134 renteswaps 106, 114, 130, 132, 133, 134, 137, 138 rijksoverheid 38 risicobeheersing 45, 67, 68, 70, 72, 79, 128 risicofactoren 71 rituals 29, 62 roC 56, 62 rollend materieel 54, 77, 96, 100, 101, 119, 120, 138 rolling stock lifecycle logistics 56 rovEr 72

S

T

Scandinavië 57 Schiphol 25, 33, 38, 40, 53 Schone treinen en stations 36 Scooter 63, 64 Sectorakkoord 45, 151 Serco 57, 121, 128 Servex 62, 114, 115, 139 Service verlenen 33 Shakies 62 Sissy-boy homeland 29, 62 Sleutelprojecten 29, 72 SNCf 27 Sociale veiligheid 23, 34, 41, 42, 50, 61, 120, 124 Spoorboekje 28, 34, 44 Spoorbouwmeester 48 Spoorwegpensioenfonds 113, 115, 117, 123 Spoorwegpolitie 35 Spoorwegveiligheid 27, 35, 72 Sprinter 36, 55 Starbucks 29, 62 Stationsdrogisterijen 139 Stationsfoodstore 139 Stationsomgeving 37, 59, 64 Statuten 66, 68, 142 Stichting bodemsanering NS 49 Stichting Nederland Schoon 47 Stichting Slachtofferhulp 48 Strategie 22, 27, 30, 31, 40, 43, 44, 50, 67, 150, 151 Structuurregeling 66 Strukton 22, 23, 27, 28, 29, 40, 41, 65, 73, 75, 76, 77, 78, 81, 82, 86, 96, 97, 98, 99, 106, 144, 146 Syntus 40, 52, 53, 119, 121, 139 tabaksblat 151 talent clinic 41 taxi 29, 37, 63 terreurdreiging 72 thalys 27, 53, 54, 71, 139 tickets 54 toegankelijkheid 48, 120 toezichthouders 72 translink systems 28 transport for london 58 treasurybeleid 129 try out festival 29, 60 tsjechië 56, 58, 59, 71, 96, 119, 121, 127, 128, 137

U

Unox 29, 62 Utrechts Archief 49

V

valutakoersverschillen 87 valutarisico 129, 130, 138 vastgoedontwikkeling 49, 74 veiligheid 23, 31, 34, 41, 42, 48, 50, 55, 61, 72, 120, 123, 154 veiligheidscentrale 35 veiligheidsteams 34, 35 vennootschapsbelasting 76, 94, 109, 119, 127, 133 veolia 27, 30, 72 vervoerplan 32, 34, 37, 44, 52, 120, 123 vervoerscapaciteit 36 visie 30, 42, 51, 67, 150 volmachtregeling 70 voorraden 75, 78, 80, 81, 83, 86, 90, 91, 107, 108, 109, 110, 125, 145 voorzieningen 27, 29, 60, 61, 76, 80, 83, 86, 92, 93, 94, 106, 107, 108, 109, 117, 118, 125, 131, 145 vorderingen 78, 80, 83, 86, 88, 95, 106, 107, 108, 109, 110, 128, 135, 136, 141, 145 vUt-uitkeringen 92

W

Waardevermindering 59, 65, 87, 91, 101, 102, 104 Wagenwerkplaats 49 Watergebruik 46, 49, 56, 59 Waterkant 139 Werkgevers 31, 40 Werkplaats 56, 59 Wet Personenvervoer 53 Winkels 39, 47, 60, 61 Winstbestemming 24, 76, 91, 112, 142 Winter 22, 28, 33, 42, 44, 53, 55, 63

Z

Zapp city 48 Zelfdodingen 48 Zelfservice straatstalling 64 Ziekteverzuim 35, 41 Zitplaatsen 146, 147

160

NS Jaarverslag 2010

Colofon NS Groep NV statutair gevestigd te Utrecht / Handelsregister 30124358

Hoofdkantoor Laan van Puntenburg 100 3511 ER UTRECHT

Postadres Postbus 2025 3500 HA UTRECHT

Website www.ns.nl Dit jaarverslag is digitaal beschikbaar via www.ns.nl/jaarverslag

Fotografie Foto Formation

Concept en realisatie VBAT, Amsterdam

Dit rapport voldoet aan GRI- B+

Geertrui Geraets Haar vriendin. Caroline Klop Projectleider NedTrain. zeg jij werkt toch bij NS?

Recommend Documents