Geert Teisman NLBW Platform31 Erasmus Universiteit Rotterdam
• We leven in the society of global villages’ die krachtig gelinked zijn (gewild en ongewild) • Overheden hinken en hikken daar amechtig achteraan
• Primair en vooral: • Proberen weer greep te krijgen • Nationale politie
• Als dat niet lukt (terugvaloptie) • afstoten en • Over schutting (omlaag) gooien • Sociaal domein
• Doorschuiven naar hoger schaalniveau • Toezicht op banken
• Het werkt positief • Een overheid die zijn verantwoordelijkheid neemt en probeert het beter te doen is verademing; • lang leve de autoritaire overheid
• En het werkt negatief • Er is weinig bewijs dat doorpakkende leider ‘het beter doet’ • Parlementaire enquêtes en rekenkameronderzoeken gaan juist over autoritair leiderschap en eruit voortvloeiende tunnelvisie • Er is weinig bewijs dat centraliseren de oplossing is • Er is weinig bewijs dat decentraliseren de oplossing is
• ‘Glocaliseren’ als dominante maatschappelijke trend! • ‘society of global villages’ is verbonden in (zichtbare en onzichtbare) netwerken en ketens • waardoor sturing nodig is op hoog systeemniveau • Complexe systeemanalyses en ‘nudging’ • Society wordt afhankelijk van ontwikkelkracht unieke lokale ecologie • Waardoor sturing op lokale ontwikkelkracht cruciaal is • Cocreatie, opwerken, slimme allianties, triple helix (20%), naast ‘gewoon doen waar je voor bent (80 %) • Glocalisering legt essentie bestuurskracht in multi-level governance
• Nudge • concept in behavioral science, political theory and economics which argues that • positive reinforcement and indirect suggestions to try to achieve nonforced compliance can influence the motives, incentives and decision making of groups and individuals alike, at least as effectively – if not more effectively - than direct instruction, legislation, or enforcement. • Kleine te omzeilen interventies met grote gevolgen • Verleid en beloon: procesarchitectuur
• • •
•
Ja Het is een ander woord voor plannen Veronderstelt kennis van gehele systeem en die heeft niemand Veronderstelt dat een architectuur is op te leven aan anderen (denk aan de schappen-opstelling van AH) Veronderstelt dat politiek weet waar het heen wil
Nee • Verleiden lukt bedrijfsleven, dus kan overheid dat ook • Via nieuwe slimme kennissystemen zijn we samen in staat voldoende kennis te ontwikkelen (living lab, social media et cetera) • Juist nudges maken het mogelijk om lichte vormen van besturing te introduceren die –als ze niet werken – gemakkelijk zijn te stoppen
• Co-creatie is samenwerking, • waarbij alle deelnemers invloed hebben op proces en resultaat • Kenmerkend • dialoog, 'common ground', enthousiasme, daadkracht en focus op resultaat • Voorwaarden • gelijkwaardigheid van deelnemers, wederkerigheid, openheid en vertrouwen. • Daaraan is best voldaan in • gestructureerd en creatief proces • Onder begeleiding van procescoach/begeleider. • Integriteit van deelnemers is vereist. • Co-creatie wordt bruikbaar geacht voor verder brengen complexe vraagstukken en realiseren veranderingen.
Nee • Co-creatie geboren uit nood in netwerksamenleving • Meer wederzijdse afhankelijkheid noopt tot omgaan met ander • Omgaan met ander leidt tot verlies autonomie en eigen beslisruimte • Kortom: creëert gevoel van verlies en verlangen naar vroeger
Ja • Co-creatie is een diep menslijk verlangen om samen de schouders eronder te zetten • Ieder wordt verlost uit zijn eigen isolement • Samen kun je iets wat je alleen niet kunt • Groepswerken is leuk en creëert het gevoel van zinvol opgenomen te zijn in scheppende community
• Quick scan huidige situatie • Rijksoverheid is voor multi-level governance • Goed gepositioneerd en • Slecht geëquipeerd • Gemeente is voor multi-level governance • Slecht gepositioneerd en • Slecht geëquipeerd • EU is voor multi-level governance • Redelijk gepositioneerd • Matig geëquipeerd • En de provincie?
• Provincie is voor multi-level governance • Goed gepositioneerd • Beter dan rijk een relatie in de regio’s waar het kan gaan gebeuren (of niet) • Slechter dan rijk verbonden met EU • Niet slechter of beter verbonden met private partijen • Niet slechter of beter verbonden met kennisinstellingen • Erkende onafhankelijke positie is ‘competitief voordeel’ • Matig geëquipeerd • Systeemanalyse eigen ecologie geen kerncompetentie • Enthousiasmeren gemeenten en bouwen regionale ketens en netwerken geen kerncompetentie • Oppikken initiatieven en deze verder laten evolueren zonder dood te drukken of over te nemen is geen kerncompetentie • Kans op transitie in deze richting (onder druk van samenvoegen) is aanwezig
Nee • Provincie is net als andere overheden verlamd door veranderende wereld • Provincie focust - als andere overheden - op eigen navel • Provincie heeft –als andere overheden – te veel mensen die tijd willen uitzitten en niet willen veranderen
Ja • Provincie is niet gevangen door het licht van de media (zoals het rijk) • Provincie is niet gevangen door de toorn van het volk (gemeenten) • Provincies snappen de nieuwe tijd
Ongunstige tekenen • In reflectie is neiging zich te zien als centrum wereld nauwelijks onderdrukt • Greep op gemeenten, die zijn niet te vertrouwen • Weg met waterschappen • Decentraliseer RWS, DLG e.d. naar provincie, want dat is optimaal schaalniveau (???) • Wij, DE kenniscentrum in regio • DE regionale belangenbehartiger
Gunstige tekenen • Provincies reflecteren op hun rol • In reflectie blijkt dat: • Samenleving zet provincies aan tot grens-ontkennende samenwerking • Belang onorthodoxe oplossingen wordt erkend evenals ‘recht op mislukken’ • GS en PS zullen zich meer bewust moeten worden van hun verbindende rol • Provincie als signalerende en agenderende autoriteit • Regisseren erkent dat anderen hoofdrollen spelen • Kennis is vooruitzien; belang triple en quadrupel helix erkent (maar doorleeft??)
• Ongeacht of er 13 of 5 provincies zijn: • Kernvraag blijven • ‘wat voeg ik toe’ in ketens en netwerken • Heb ik unieke inhoudelijke kennis over ruimte, natuur en andere fysieke zaken? • Heb ik unieke systeemkennis en kansen op nudging? • Heb ik unieke positie als ‘derde onafhankelijke partij’? • Heb ik hoogwaardige skills in termen van procesarchitect, proces-initiator, proces-organisator en proces-verrijker
• Erkennen de anderen deze en kunnen we samen verantwoording dragen voor proces en resultaat
• Organiseer het recht op initiatief actief • De provincie als uitnodigende overheid
• Communiceer een heldere procesarchitectuur • Initiatief is mooi en initiatiefnemer verantwoordelijk voor eigen proces • Provincie-inzet is drieledig: • Helder wat uw eigen initiële inzet is (doel & middelen) • Helder wat u niet zult steunen (kaders stellen) • Helder hoe u initiatieven behandeld • Eigen initiatief gericht op eigenbelang: normale procedure • Initiatief met meer potenties en ambities: speciale aandachtprocedure • Speciale aandachtprocedure: verder brengen en zoeken naar combinaties
• Maak van combineren van initiatieven uw handelsmerk
• Van introvert primaat politiek naar extraverte politieke aanmoediging • Programmamanagers (combinatie inhoud/proces) vormen (tijdelijke) primaire knooppunten van ontwikkeling • Lijn is zo sober mogelijk om maximale aandacht en inzet te hebben in ontwikkelingspaden • Verantwoording wordt georganiseerd in ontwikkelpaden, waarbij gezamenlijk verantwoorden een pittig feest wordt • Elk jaar wordt gevierd dat u met anderen iets hebt gedaan wat (politiek) niet was afgesproken, maar goed uitpakt voor regionale ontwikkeling
