Geen martelingen, geen doofpotcultuur

Nummer 24 | 21 juni 2007 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 9 Realistisch optimisme van Gijs Scholtens

Pagina 6 Logistieke ondersteuning in Uruzgan belicht

Pagina 4 Turkish Stars triomferen op Volkel

Pagina 10 Beheerdersechtpaar PMT niet te stoppen

RAPPORTEN ONDERZOEKSCOMMISSIES PLEITEN MILITAIREN IRAK VRIJ

Geen martelingen, geen doofpotcultuur DEN HAAG - Minister Eimert van Middelkoop reageerde duidelijk op de uitkomsten van de rapporten van de commissies Van den Berg en voor het Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. “De gecreëerde helderheid is belangrijk voor de krijgsmacht, vooral voor de mariniers van het eerste detachement van de Stabilization Force Iraq. Op hen rust geen verdenking van martelingen meer. Ze kunnen iedereen recht in de ogen kijken. De goede reputatie van de krijgsmacht is nationaal en internationaal bevestigd.” Afscheid van een gevallen kameraad. Foto: Gerben van Es

De commissies Van den Berg en die voor het Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD), onderzochten de afgelopen maanden de betrokkenheid van Nederlandse militairen bij mogelijke misstanden tijdens de verhoren van gedetineerden in Irak. Het betrof de periode augustus - november 2003. Daarin droeg het eerste marinierscontingent van de Stabilization Force Iraq (SFIR 1) in de provincie Al Muthanna zijn steentje bij aan veiligheid en stabiliteit, na de val van dictator Saddam Hoessein. Aanleiding voor het onderzoek vormden de publiciteit, afgelopen najaar, over mogelijke martelpraktijken door Nederlandse militairen. De rapporten stellen het onomwonden: de militairen hebben zich daaraan niet schuldig gemaakt. Wel kan de behandeling in één geval als vernederend worden aangemerkt.

Volgens de commissie heerst er binnen Defensie evenmin een doofpotcultuur. Toen de eerste geruchten over mogelijke onregelmatigheden de kop opstaken, werd daarvan melding gemaakt. Ook lichtte Defensie de Marechaussee in, die op haar beurt het Openbaar Ministerie informeerde. Ondanks de positieve conclusies liepen er zaken mis. Zo spreekt de Commissie Van den Berg van tekortkomingen in de gesprekken met gedetineerden. Ook was de communicatie binnen Defensie niet optimaal. Op dit vlak heeft het ministerie intussen maatregelen genomen, reageerde Van Middelkoop. Om eraan toe te voegen, dat hij de conclusies en aanbevelingen van de rapporten in grote lijnen overneemt. Meer op pagina 3

ARBEIDSVOORWAARDEN SECTOR DEFENSIE DEN HAAG - Staatssecretaris Van der Knaap en de centrales van overheidspersoneel hebben op 14 juni een onderhandelingsresultaat bereikt voor het defensiepersoneel. Dit wordt door de centrales voorgelegd aan de achterban. De looptijd van het akkoord omvat twee jaar, met ingang van 1 maart 2007. De belangrijkste afspraken

zijn: de salarissen van al het defensiepersoneel gaan in totaal omhoog met 7,65 procent. Burgerpersoneel ontvangt daarbovenop 0,8 procent salarisverhoging. In de opbouw naar een dertiende maand wordt een substantiële stap gezet. De eindejaarsuitkering loopt gedurende de contractperiode op tot 3,5 procent.

Het onderhandelingsresultaat bevat verder onder meer afspraken over de uitgangspunten van het “Flexibel Personeelssysteem”, waaronder het verbeteren van de loopbaanbegeleiding en het combineren van arbeid en zorg voor militairen in uitzendgebieden.

OPNIEUW MILITAIREN OMGEKOMEN IN URUZGAN TARIN KOWT - De 44-jarige sergeant-majoor Jos Leunissen is tijdens zware gevechten rond Chora, ten noorden van Tarin Kowt, om het leven gekomen. Dat gebeurde afgelopen maandag tijdens een ongeval met een mortier. Leunissen was afkomstig van 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel in Assen. Tijdens het incident raakten ook drie, van dezelfde eenheid afkomstige, landmachtcollega’s gewond. Drie dagen eerder sneuvelde de 20-jarige Timo Smeehuijzen van 42 Pantserinfanteriebataljon Limburgse Jagers uit Oirschot. Hij liet het leven bij een zelf-

moordaanslag op het eerste voertuig, een YPR-765, van een konvooi dat door het centrum van Tarin Kowt reed. Bij deze terreurdaad werden ook zeven Afghaanse kinderen gedood en raakten drie Nederlandse militairen gewond, evenals dertien burgers. In een reactie zei minister van Defensie Eimert van Middelkoop dat de aanslag aangeeft met welke tegenstander ISAF in Afghanistan te maken heeft. “Ze zijn erop uit om slachtoffers te maken.” Toch doet het volgens hem niets af aan de vastberadenheid van Nederland om Afghanistan

te helpen. De bewindsman benadrukte dat het kabinet en het parlement wisten dat deze operatie veel risico’s met zich meebrengt. “De Afghaanse bevolking kon en kan rekenen op onze steun.” Het stoffelijk overschot van Smeehuijzen arriveerde maandag op vliegbasis Eindhoven. Zondag hadden zijn wapenbroeders tijdens een ceremonie op Kamp Holland (zie foto) afscheid van hem genomen. De crematie vindt zaterdag in besloten kring plaats, de dienst voorafgaand is met beperkte militaire eer.●

Lees verder op pagina 8

VADERSCHAPSVERLOF BRUG TE VER DEN HAAG - De kans dat vaders van jonge kinderen gevrijwaard blijven van uitzending naar buitenlandse missies is klein. Hoewel nog niet alle cijfers uit een onderzoek op tafel liggen, noemde staatssecretaris Cees van der Knaap tijdens het debat in de Tweede Kamer een motie van vorig jaar oktober “dramatisch voor Defensie.” Na de zomer komt de bewindsman met een definitief standpunt op basis van het volledige onderzoek. Duidelijk is dat er veel extra personeel en geld voor nodig zou zijn. De PvdA en SP hebben vorig jaar gevraagd het verlof voor mannen gelijk te trekken met dat voor vrouwen voor en na een

bevalling. “Mocht het er op neerkomen dat we door de uitvoering van deze motie het ambitieniveau moeten schrappen, dan gaan we maar snel uit Afghanistan”, riep Krista van Velzen (SP) direct. In oktober werd de motie breed gedeeld, maar vooral de VVD heeft nu toch ernstige bedenkingen. “Wereldvreemd”, was het oordeel van woordvoerder Arend-Jan Boekestijn. “We kennen al een geweldig probleem met personeel en financiën. Dit is hoogst onverstandig en brengt de inzet van de krijgsmacht in gevaar. Dat weegt voor ons zwaar en heeft mij tot een andere afweging gebracht.” Lees verder op pagina 3

Het stoffelijk overschot van soldaat 1 Timo Smeehuijzen arriveert op vaderlandse bodem. Foto: Rob Gieling

21 juni | Pagina 2

IN HET KORT

DIPLOMA’S VLIEGTUIGMONTEUR

NIEUWE MELDKAMER MINISTERIE

SCHIPHOL - De eerste zestig leerlingen van het Vaktechnisch Opleidingscentrum ‘Fokker’ (VTOC) op Schiphol Oost hebben hun diploma vliegtuigmonteur met specialisatie helikopteronderhoud behaald. Staatssecretaris Van der Knaap reikte maandag de eerste certificaten uit. De kersverse gediplomeerden gaan bij de Koninklijke Luchtmacht werken. De door de Europese luchtvaartautoriteit gecertificeerde opleiding en de daaropvolgende bij de KLu opgedane arbeidservaring maken hen straks uitermate geschikt voor een baan in de civiele luchtvaartbranche. Defensie draagt hierdoor bij aan de instroom van ervaren vliegtuigonderhoudsmonteurs in de civiele sector. De KLu heeft zelf een continue behoefte aan technisch personeel, jaarlijks tweehonderd, voor haar vliegtuigen en helikopters. VTOC ‘Fokker’ leidt al sinds 1999 leerlingen op.●

DEN HAAG - Op het Plein/Kalvermarktcomplex van het ministerie is op 12 juni een nieuwe meldkamer geopend. Bij die gelegenheid overhandigde plaatsvervangend secretaris-generaal Paul de la Chambre aan de medewerkers een atoomklok. Hiermee wilde hij onderstrepen dat hij waarde hecht aan een moderne beveiligingsorganisatie die bij de tijd is. De nieuwe meldkamer werd ingericht door de Directie Beveiliging Vastgoed, in samenwerking met het Haags Facilitair Bedrijf. Zij is in de Haagse regio begonnen met het op peil brengen van de veiligheidsvoorzieningen van het vastgoed binnen Defensie.●

DCIVB-ERS WINNEN MASTERS PRIJS GOUDA - Het team van het Diensten Centrum IV-beheer heeft onlangs de eerste prijs gewonnen tijdens de laatste Masterclass Business IT Alignment van de Hogeschool Utrecht. De negen teams streden gedurende zes maanden tegen elkaar om de best werkende IT-organisatie te creëren. De Business Consultants van DCIVB wisten al vanaf ronde twee de teams uit het bedrijfsleven achter zich te laten. De Masterclasses stellen zich de vraag hoe de IT het beste een bedrijf kan ondersteunen.●

OTCRIJ OP 3DE PLAATS IN ROPARUN OIRSCHOT - Het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden heeft in het Pinksterweekeinde voor de tweede achtereenvolgende keer de derde plaats behaald tijdens de Roparun. Dit is de langste (533 km) non-stop estafetteloop ter wereld, die start in Parijs en eindigt op de Coolsingel te Rotterdam. Het betreft een unieke hardloopwedstrijd met een even uniek doel: “trachten leven toe te voegen aan de dagen, waar geen dagen meer kunnen worden toegevoegd aan het leven”. Naast de sportieve prestatie is het doel zoveel mogelijk geld inzamelen voor de kankerbestrijding. In 2006 leek de derde plek nog een toevalstreffer, maar dit jaar werd dezelfde score behaald in een ijzersterk deelnemersveld. De eerste twee plaatsen waren voor semi-professionele wedstrijdteams met gemiddelden van bijna 17 km/u, op de voet gevolgd door het OTCRij met net boven de 15. Team 153 van het OTCRij liet tijdens de Roparun 7 andere militaire ploegen achter zich, waaronder de favorieten van het OTCManoevre en KMA.●

COMMANDO-OVERDRACHT 1 LOGBRIG APELDOORN - Op de Frank van Bijnenkazerne in Apeldoorn heeft brigadegeneraal Rob Knol donderdag 14 juni het bevel over 1 Logistieke Brigade overgedragen aan brigadegeneraal Jan Broeks. In zijn afscheidstoespraak vergeleek Knol 1 Logbrig met een rijdende trein die voortdurend doordendert en waarbij je snel moet aanhaken. Hij refereerde hiermee aan de turbulente periode die de eenheid doormaakt. Na de overdracht van de vlag was het woord aan de nieuwe commandant. “Soms komen wensen uit, en vandaag is dat voor mij het geval”, zei hij. Ook Broeks benadrukte dat de brigade heel wat heeft doorstaan. “In onder meer Bosnië, Irak en Afghanistan was 1 Logbrig erbij. Gedurende deze uitzendingen werd de brigade ook nog eens ingrijpend verbouwd, maar ze was geen moment gesloten.”● (Foto: Hasan Yilmaz)

MARIHUANA ONDERSCHEPT SINT MAARTEN - De Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba heeft vorige week donderdag ongeveer 12 mijl ten noordwesten van Montserrat, 92 kilo marihuana onderschept. Dit gebeurde in een gezamenlijke actie met het RST, ondersteund door het Korps Politie St. Maarten en de Douane. De kustwachtcut-

KANSRIJK Meer Kansrijkinfo op intranet: Defensie Portaal / Startpagina Personeel en internet: www.kansrijk.info. Voorlichtingsbijeenkomsten zelfstandig ondernemersschap Kansrijk organiseert weer een voorlichtingsbijeenkomst op 27 juni 2007 om 14:00 uur in Utrecht. Deze bijeenkomst voor defensiemedewerkers die geïnteresseerd zijn in het zelfstandig ondernemerschap en behoren tot een knelpuntcategorie of herplaatsingskandidaat

zijn of dat gaan worden. U kunt zich inschrijven tot 22 juni 2007 via het aanmeldformulier www.kansrijk.info. De voorlichting gaat door mits er voldoende aanmeldingen zijn! Tijdens de bijeenkomst komt o.m. het ondernemerschap aan de orde, de begeleiding vanuit Kansrijk en de consequenties voor de wachtgeldregeling. Actuele vacatures Kansrijk Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk.

Dus jij weet risico’s goed in te schatten? De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2007 persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk. Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie!

ter Poema hield het zeilschip ‘Blue Moon’ (zie foto) met vier opvarenden, afkomstig van St. Vincent en de Grenadine eilanden, aan. De verdovende middelen zaten verpakt in zes balen.●

MARINIERS GRIJPEN IN BIJ ZINLOOS GEWELD ROTTERDAM - Na een avond uit op de Rotterdamse lijnbaan hebben vier mariniers in de nacht van 14 juni ingegrepen bij zinloos geweld. Toen ze zagen hoe twee mannen twee anderen met een fietsketting sloegen, spraken ze hen daar op aan. De daders gooiden hen vervolgens de ketting naar het hoofd en trachtten te ontkomen in een gereedstaande auto met een vrouw achter het stuur. Die sprong eruit en liep met een schroevendraaier op een van de mariniers af, terwijl ze stekende bewegingen maakte. Het gereedschap werd haar snel afhandig gemaakt en zijzelf geïmmobiliseerd. De mariniers zetten de motor af en namen de sleutels in beslag. Op dat moment arriveerde de politie, die het incident via de vaste beveiligingscamera’s had gevolgd, en arresteerde het trio.●

VETERANENDAG VOL BRUISENDE ACTIVITEITEN DEN HAAG - Het Malieveld, de Ridderzaal en een deel van de Haagse binnenstad zijn op vrijdag 29 juni het toneel van de veteranendagen. Het thema ‘Praat ook eens met een veteraan’ wordt dit jaar praktisch ingevuld. Dat gebeurt vooral door veteranen nadrukkelijk aan het woord te laten bij een speciale persconferentie voor schoolkranten, bij podiumdebatten met schoolkinderen en tijdens lessen. Met een plechtigheid in de Ridderzaal voor genodigden, onder wie de kroonprins, wordt de Veteranendag officieel geopend. De minister-president, generaal-majoor b.d. Patrick Cammaert en een oude en jonge veteraan, geven een toespraak. Die zijn via een scherm te volgen op het Malieveld. Daar ontvangen ruim tweehonderd militairen om 11.30 uur een herinneringsmedaille. Daaraan voorafgaand krijgen enkele militairen en een veteraan een draaginsigne gewonden. Boven de Hofvijver voeren 33 vliegtuigen en helikopters van luchtmacht en marine, alsmede oudere toestellen zoals een B-25 Mitchell en een Spitfire, een fly past uit. Paradecommandant generaal-majoor b.d. Bert Dedden meldt vervolgens 13.15 uur een

MELDPUNT ONGEWENST GEDRAG Rutgers Nisso Groep

BEREIKBAAR OP WERKDAGEN VAN 08.00 UUR TOT 20.00 UUR (OOK VANUIT HET BUITENLAND BEREIKBAAR) 0800-3333673 (GRATIS) +31 (0)71-8807118 WWW.RNG.NL/MELDPUNT

imposant defilé aan, gevormd door 3200 veteranen, duizend actief dienende militairen, zeventien muziekkorpsen en ruim vijftig voertuigen. Prins Willem Alexander neemt het defilé af aan de Kneuterdijk. PUBLIEKSMANIFESTATIE

Het Malieveld, waar om 8.30 uur de gratis toegankelijke publieksmanifestatie begint, is opgedeeld in vier grote vakken met elk een grote ontvangsttent. Elk vak vertegenwoordigt een van de regio’s Amerika & Afrika, Midden- en Nabije Oosten, Europa en Azië-Pacific waar veteranen acties en missies uitvoerden. Op het buitenterras van elke tent worden (inheemse) hapjes aangeboden. Rondom staan historische en hedendaagse voertuigen opgesteld. Er is een foto-expositie en Tante Lien, Erik Hulzebosch en Trijntje Oosterhuis treden op. Pim Veth (Nickelodeon) leidt kinderen over het terrein. Bezoekers kunnen zich uitleven op onder meer een klimtoren, een parasprongsimulator, een F-16 cockpitsimulator, een scheepsbrugsimulator en guntrainers. Ook kan iedereen voelen hoe het is met een standaard rugzak van 45 kilo te sjouwen. Op het Malieveld kan het publiek veteranen persoonlijk ontmoeten en met hen praten over hun ervaringen, lessen uit het verleden, actuele missies en over wat ze nu doen. Nieuw dit jaar zijn de speciale programma’s met veteranen als deelnemer. Zoals ‘Missie en Media’; een arenadiscussie met journalisten en veteranen over vredesmissies, beeldvorming en de media onder leiding van Rocky Tuhuteru (tv- en radiopresentator). Voor meer informatie: www.veteranendag.nl.●

21 juni | Pagina 3

NETWERKDAG VAN STAFADJUDANTEN SNIJDT VEEL THEMA’S AAN

Uitzending, nazorg en militaire basisvaardigheden GARDEREN - Ongeveer honderd stafadjudanten van de Nederlandse Krijgsmacht hebben onlangs in Garderen een Ontmoetingsdag gehouden. Het draaide daarbij om het opbouwen van een krijgsmachtbreed stafadjudantennetwerk, waartoe het programma veel gelegenheid bood. Met de groeiende samenwerking binnen de krijgsmachtdelen, het Commando Diensten-

”Afwezigheid juridisch adviseur bij de verhoren onverstandig” Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - De Commissie Van den Berg en de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD), spraken met tal van betrokkenen en deskundigen. Daarbij richtte de laatste zich op de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD). Conclusie: de ondervragingen pasten binnen de taken van de dienst. De CTIVD vindt het niet aannemelijk dat er bij het gebruik van water, geluid (white noise) en skibrillen door de Contra Inlichtingen en Veiligheidsdienst sprake was van marteling. Volgens de commissie valt het evenmin aannemelijk te maken als zou het gebruik van water door het team van de MIVD een vorm van pijn en of geestelijk letsel hebben veroorzaakt. Laat staan ernstige pijn en/of geestelijk lijden. De commissie noemt het gebruik van water wel onjuist. Zij beschouwt dit echter niet als onrechtmatig. De CTIVD vindt het gebruik van een ski- of stofbril met zwartgemaakte, dan wel afgeplakte glazen om herkenning te voorkomen, onder de gegeven omstandigheden proportioneel. Er bestaan geen aanwijzingen voor het gebruik van geluid of white noise bij ondervragingen door medewerkers van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Evenmin was er sprake een te vergaande druk op gedetineerden. Wel kenschetst de CTIVD de afwezigheid van de juridische adviseur bij de verhoren als onverstandig. Slechts in één geval behandelden de Nederlandse militairen een ondervraagde (een Saoediër) op een vernederende wijze, aldus de commissie Van den Berg. Een rol daarbij spelen de duur van de detentie en het aantal gevoerde gesprekken. Omdat er tegenstrijdige verklaringen zijn

afgegeven over het eventuele gebruik van een elektrische wapenstok, is dit door de commissie gemeld aan het Openbaar Ministerie. De CTIVD kon geen aanwijzingen vinden voor het gebruik door leden van het contra-inlichtingen en veiligheidsteam (CIV) van een elektrische wapen- of stroomstok bij ondervragingen van gedetineerden. Hetzelfde geldt voor elektroden. Volgens de leider van het Britse ondervragingsteam, antwoordde de Saoediër ontkennend op zijn vraag of hij een officiële aanklacht wilde indienen. Naar het oordeel van Van den Berg is soms druk op gevangenen uitgeoefend. Voor zover daar sprake van was, vindt hij dit strijdig met het vierde Verdrag van Genéve. Het betrof echter geen ernstige inbreuk. INBREUK

Minister Van Middelkoop gaf aan dat Defensie intussen beschikt over een zogeheten ISTAR Bataljon en een Defensie Inlichtingen en Veiligheidsinstituut. “Tijdens de opleiding komen zeer nadrukkelijk de regels voor de omgang met gedetineerden en ondervragingstechnieken aan de orde. Gebruik van geweld is te allen tijde verboden.” De commissie Van den Berg tekende aan dat een deel van het in Irak aanwezige marechausseedetachement voor het eerst onder militaire leiding optrad voor het trainen en begeleiden van de lokale politie. Volgens haar echter vormden de ‘eigen operationele aanwijzingen’ een inbreuk op het beginsel van een eenhoofdige leiding. In SFIR 3 verbeterde dit overigens. Ook de MIVD heeft lessen getrokken. De commissie noemde de inlichtingenstructuur van de dienst in Irak complex en verbrokkeld. Op haar beurt constateerde de CTIVD, dat in de voorbereiding van de missie is nage-

laten duidelijke afspraken te maken over de aansturing van het CIV. De commissie Van den Berg beveelt aan dit in de toekomst bij internationale operaties wel te doen. Volgens haar zijn de berichten over mogelijke misstanden bij gesprekken met gedetineerden snel aan Defensie doorgegeven. Waarna passende stappen volgden om de minister te informeren en de zaak via de marechaussee te melden bij het Openbaar Ministerie. In deze zin bestaan er geen aanknopingspunten om de situatie binnen Defensie te karakteriseren als ‘doofpotcultuur’. Evenmin kwamen aanwijzingen op tafel over het mogelijk achterhouden van informatie aan de Tweede Kamer door de toenmalige minister van Defensie Henk Kamp. Wel bleef die op één punt verstoken van voor hem en de Kamer vitale gegevens. Van den Berg verwees naar de nota van de directeur Juridische Zaken aan de plaatsvervangend Chef Defensiestaf (eind maart 2004). Daarin stond dat de MIVD een aanzienlijk ruimere invulling aan zijn bevoegdheden tot het houden van gesprekken had gegeven, dan de bedoeling was. Doordat Kamp van de nota gespeend bleef, kon hij de politieke afweging om de Tweede Kamer te informeren niet maken.

Centra en de Defensie Materieel Organisatie kan het geen kwaad kennis uit te wisselen, methodes van elkaar te leren en te praten over problemen en hoe het is een commandant te adviseren. Dit met het oog op bijvoorbeeld gezamenlijke militaire basisvaardigheden, opleidingen, uitzendingen en nazorg. Krijgsmachtadjudant Erik Nieuwenhuis weet inmiddels dat het geven van adviezen alleen lukt wanneer er een goed beeld bestaat van wat er in de organisatie leeft. Iets dat bij de diverse krijgsmachtdelen nogal uiteenloopt. Één ding hebben ze alle vier gemeen: werken voor vrede en veiligheid. Samen op patrouille betekent echter wel dat men moet kunnen vertrouwen op elkaars kennis van zaken. Ook het optreden als stafadjudant, bijvoorbeeld op een internationale staf, vraagt om een breed inzicht in de taken en werkwijzen van het eigen krijgsmachtdeel. Dat kan het verschil bepalen tussen succes en falen. Zo vormt in Afghanistan het verzamelen van informatie een belangrijke taak van het RC South. Dan is het handig te weten dat Afghanen overlevers zijn. Zij sluiten zich van nature aan bij de overwinnaar. Het maakt daarbij volgens adjudant Adri Odenkirchen niet uit of dat ISAF is of de Taliban. “Ze willen gewoon bij de sterkste horen.

Het is dus erg belangrijk hoe de mensen tegen de ISAF-militair aankijken.” KRACHTENVELD

In Zuid-Afghanistan kreeg Odenkirchen te maken met het interne krachtenveld tussen de Amerikanen, Canadezen en Nederlanders. “We hebben het goed voor elkaar, weten het alleen nog niet altijd even goed te verkopen. We moeten nog beter laten zien waartoe we in staat zijn. Onze werkelijke kracht ligt in de uitvoering van operationele taken waar we ons absoluut kunnen meten met de coalitiepartners, we doen dat ook steeds beter en zijn daarmee in aanzien gestegen. Overigens zijn de Amerikanen verrukt van de Fennek die zij zien als een kruising tussen een Lamborghini en een Hummer. Ook de Nederlandse trekkeropleggers leveren menig jaloerse blik op, maar dit terzijde.” In aansluiting op het onderwerp uitzending kwam ook ‘Nazorgonderzoek binnen Defensie’ aan de orde. Nederland telt ongeveer 140.000 veteranen. Tevens zijn er veel uitgezonden actief dienenden die deze status nog niet hebben. Defensie streeft naar een goed georganiseerd nazorgsysteem voor beide groepen. Het tijdig signaleren van mensen die ‘vast’ dreigen te lopen, maakt het voor de hulp-

Vervolg van pagina 1

De volledige rapporten staan op www.mindef.nl.

MINIMUM EISEN

Iedere militair, van soldaat tot generaal moet, volgens generaalmajoor Hans Wehren, directeur Directie Aansturen Operationele Gereedstelling (D-DAOG), minimaal de militaire basisvaardigheden beheersen om voldoende voorbereid op uitzending te gaan. Dit geldt ook voor personeel dat binnen 48 uur beschikbaar is voor de Nederlandse samenleving, maar tevens voor mensen met een bureaufunctie waar dan ook in de organisatie. Wehren: “Het toenemende joint optreden vraagt om eenduidige minimumeisen van militaire kennis en vaardigheden, gericht op persoonlijke veiligheid.” GEREED

Het is overigens niet zo dat militairen die voldoen aan de militaire basisvaardigheden ook gereed zijn voor het militaire optreden. Wehren: “Natuurlijk komen op de basisvaardigheden nog de eisen van het operationele commando en de missiegerichte opleidingen.”● (Door de redactie ingekorte bijdrage van Aoo Ad van Gog)

COMBINEREN ARBEID EN ZORG

TEVREDEN

Volgens Van Middelkoop herstellen de rapporten van de commissies de reputatieschade voor de krijgsmacht naar aanleiding van de perspublicaties. “Er is niet onrechtmatig gehandeld, al hadden er zaken verstandiger en beter gekund. De woorden ‘martelen’ en ‘doofpotcultuur’ kunnen van tafel. Dat stemt mij tevreden.”●

verlening mogelijk snel in actie te komen. Een van de instrumenten daarvoor is de Nazorgvragenlijst Militairen Defensie, die een psychosociale en medische screening vormt.

DEN HAAG - Boekestijn vindt in zijn kritiek op het vaderschapsverlof de Partij voor de Vrijheid (PVV) aan zijn kant. “Een militair kiest voor dit beroep en je weet dan dat je kunt worden uitgezonden. Het is een asociale maatregel, want je belast mensen die geen kinderen hebben hiermee extra”, opperde Hero Brinkman. De PVV’er had overigens commentaar op het gehele zogenoemde genderbeleid. Vrouwen en allochtonen dienen geen voorrang te krijgen. Wat de vrouwen betreft kan Raymond Knops (CDA) zich, op andere gronden, wel vinden. “We moeten oppassen dat het niet te wordt, want dan verlies je het draagvlak bij de mannelijke militairen”, waar-

schuwde hij. Staatssecretaris Van der Knaap viel zowat van zijn stoel. “Ik heb het gevoel dat ik terug bij af ben. Er kan niet genoeg worden onderstreept dat we een achterstand hebben bij Defensie. Een goede organisatie bestaat uit de juiste mix van vrouwen, mannen, autochtonen en allochtonen. Het draagt ertoe bij om een plezierige en veilige werkkring te creëren.” Overigens is in het onderhandelingsakkoord voor de nieuwe arbeidsvoorwaarden bij Defensie een paragraaf opgenomen over de zorg voor jonge kinderen tijdens uitzendingen en inzet. Per 1 januari 2008 ontvangen defensiemedewerkers een vergoeding van maximaal 150 euro als tegemoetkoming in noodzakelijke extra kosten voor de opvang van kinderen jonger dan 5 jaar.●

21 juni | Pagina 4

1

7

NIEUWKOMER BLIJKT PUBLIEKSLIEVERDJE

TURKISH STARS TRIOMFEREN OP VOLKEL VOLKEL - Wie de kwaliteiten van de Turkse luchtmacht nog in twijfel trok, weet na het optreden van de Turkish Stars wel beter. Tijdens de vorige week gehouden Open Dagen KLu gaf het demonstratieteam een visitekaartje af dat grote indruk maakte. Vooral toen de twee solotoestellen elkaar met hoge snelheid rakelings leken te passeren, kon menigeen zijn emoties niet meer de baas. Mooi. Heel mooi, luidde het commentaar. TEKST: ANDRÉ TWIGT/FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS / HENRY WESTENDORP / FABIENNE BRUYS

Hulde aan Ed de Bruijn van het bureau Air Display. Samen met rechterhand, sergeant-majoor John van Benten slaagde hij erin de Turkish Stars naar Nederland te halen. Daarmee trakteerden ze de in totaal 240.000 toeschouwers op iets nieuws. Tot grote vreugde van velen, zo bleek. Toen de toestellen na afloop langs het publieksterrein taxieden, werden de vliegers onthaald op een langdurig applaus. Dat hadden ze verdiend, want hun show mocht er wezen. De manoeuvres in hoger sferen waren gewaagd en elegant. Waar bijkwam dat alles zich boven of op korte afstand van het publieksge-

bied afspeelde. Daardoor vielen er nauwelijks gaten in het optreden. Opmerkelijk was ook het commentaar van de spreekstalmeester. Hij roemde één van de vliegers om zowel zijn vliegkwaliteiten als zijn goede voorkomen. ONWEER

Al met al waren de Turken de helden van de dag, een status die ze op de zaterdag niet hoefden te delen met de Patrouille de France. Het optreden daarvan verviel als gevolg van enkele felle regenbuien, gepaard met onweer. Eveneens een spelbre-

2

21 juni | Pagina 5

3

1. Een moment uit de adembenemende show op vrijdag van de Patrouille de France. Diezelfde show werd op zaterdag halverwege afgelast vanwege noodweer.

4

2. De Turkish Stars vliegen met voormalige Nederlandse Northrop NF-5’s.

3. De show van de Nederlandse F-16 Solo Display mocht er zeker zijn.

6 4. Heden en verleden komen samen tijdens het voorvliegen van de Nederlandse Hawker Hunter en de F-16 van demovlieger kapitein Ralph Aarts.

5. Met hun gewaagde en opvallend soepele show deden de Turkish Stars niet onder voor de grote internationale demoteams.

6. Een Britse Chinook vervangt de Nederlandse tijdens de Open Dagen KLu. In verband met de uitzending in Zuid-Afghanistan had de Tactische Helikopter Groep geen machine over voor het vliegfeest van ‘s Rijkswege. De demonstratie van de Britten is perfect.

5

8

9 7. Op beide dagen was het een gezellige boel op het demoterrein.

8. De Open Dagen KLu zijn een perfecte gelegenheid om lang gekoesterde wensen in vervulling te laten gaan.

9. Ooit een F-16 aangeraakt?

10. Ook de kleintjes kwamen tijdens het vliegfeest op Volkel vol aan hun trekken.

10

ker waren de vogels rondom de vliegbasis. Tijdens de voorbereidingen voor de luchtaanval op de vliegbasis kwamen er op vrijdag enkele in de motor van een opstijgende F-16 terecht. De onfortuinlijke vlieger zette onmiddellijk de noodlanding in en bracht de machine op de landingsbaan tot stilstand. Omgeven door enkele crashtenders bleef het toestel hier langere tijd staan. Helaas kwam door dit incident de aanval met vijftien F-16’s te vervallen, evenals de demonstratie van de Tactisch Helikopter Groep. Gelukkig ging de dag niet zonder wentelwieken voorbij, want het programma voorzag in een optreden van een Britse Chinook. De bemanning van deze machine gaf een demo weg die op sommige momenten surrealistisch leek. “Ongelooflijk wat die mannen uit die heli halen”, vond een toeschouwer. PARTICULIER BEZIT

Van een heel andere orde was het optreden van de Nederlandse F-16 Solo Display. Kapitein-vlieger Ralph Aarts deed feilloos datgene waarin hij goed

is: tactische vliegbewegingen samensmelten tot een vloeiende show. Op beide middagen koos Aarts nog een keer het luchtruim om samen met de Nederlandse Hawker Hunter te ‘showen’. Na de Gloster Meteor vormde dit toestel het tweede straalvliegtuig waarover de Koninklijke Luchtmacht beschikte. Eveneens uit de oude doos gekropen was de Fouga Magister van de Belgische luchtmacht. Voor de laatste keer haalde dit soepele, speelse toestelletje zijn capriolen uit. Dit jaar valt namelijk het doek. Misschien dat in 2008 de Fouga in Nederlands particulier bezit de honneurs waarneemt. Tijdens de Open Dagen KLu werd eveneens stilgestaan bij het overlijden van de afgelopen vrijdag gesneuvelde soldaat 1 Timo Smeehuijzen. Ondanks het lawaai was het op de vrijdag en zaterdag opvallend stil. Volgend jaar wordt het open huis van ’s Rijkswege naar verwachting gehouden op de vliegbasis Leeuwarden.●

21 juni | Pagina 6

De Australische C-17 doet een hoop stof opwaaien tijdens het opstijgen van de onverharde startbaan van Kamp Holland.

TASK FORCE URUZGAN EN ZIJN LOGISTIEKE KETEN De Task Force Uruzgan wordt via drie aanvoerlijnen gevoed; deze leiden respectievelijk via lucht, land en zee. De hoofdstroom bestaat uit luchtverkeer. Viermaal per week brengen de KDC-10, Antonov, ‘Illusion’ en sporadisch een C-17 Klassen 1 (voeding verzorgd door de firma Supreme), 2 en 4 (kleine artikelen zoals kantoorspullen, waspoeder en papier) naar Kaboel of Kandahar. Zwaardere spullen vinden hun weg over water en land. Deze vervoerswijze kan maanden in beslag nemen. Het transport is van vele factoren afhankelijk. Één truck met pech volstaat om de hele colonne stil te zetten. De logistiekelingen van het Joint Support Detachement in Kandahar maken een verdeelslag voor de Kampen Holland in Tarin Kowt en Hadrian in Deh Rawod. Klasse 1 gaat via jingletrucks naar haar eindbestemming. Voor de overige goederen is de Russische ‘firma PANH’ en incidenteel ook de Antonov aan zet. Op de airstrip van Kamp Holland nemen de mensen van Movecontrol de spullen in ontvangst waarna ze met een Wissellaadsysteem (WLS) naar de expeditietent verhuizen. Per land (tot de afnemers behoren ook Australiërs en Ame-

Onder: Driemaal per week doet de HALO Nederlands tweede kamp aan.

Jingle trucks uit Baluchstan, Pakistan komen over de weg naar Kamp Holland om daar de "bladders" bij te vullen met diesel of kerosine.

HET LOGISTIEKE SUPPORT DETACHEMENT IN URUZGAN

KLANTVRIENDELIJK DEH RAWOD - Bijna nergens doet de ongeschreven wet ’zonder logistiek staat alles stil’ meer opgeld dan in Uruzgan. Een ‘kijkje in de keuken’ bij de Forward Logistic Base op Camp Hadrian: de laatste halte in de logistieke Task Forceketen. “De grootste druk is er nu wel vanaf.” TEKST: GIAN SANTEGOEDS

rikanen) en elconummer vindt een sortering plaats, waarna de foeriers van de verschillende eenheden de bestellingen komen ophalen. Goederen voor Camp Hadrian worden naar Deh Rawod doorgevlogen. Een olieraffinaderij van Shell in Pakistan is verantwoordelijk voor de levering van Klasse III (brandstof). Die komt via jingletrucks binnen op ‘Holland’ en ‘Hadrian’. De aanlevertijd varieert van enkele weken tot maanden. Factoren van invloed zijn de strenge grenscontroles, hinderlagen en de warlords die geld voor doorgang vragen. Eenmaal

in de kampen blijven de trucks 24 uur lang op de plaat. Een sergeant van het Logistiek Support Detachement controleert alle papieren. Pas wanneer alle gegevens kloppen en de brandstof in gebruik wordt genomen, vindt de betaling plaats. De mannen en vrouwen in het veld worden via het FD (Fysieke Distributie)principe, bevoorraad. Inclusief het logistiek personeel van het Joint Support Detachement op het vliegveld Kandahar telt het Logistieke Support Detachement zestig mensen die continu bezig zijn de logistieke trein draaiende te houden.●

Het stof op de landingsstrip bij Camp Hadrian in Deh Rawod stuift honderden meters weg op het moment dat de gigantische HALO-helikopter de landing inzet. De verschijning van dit Russische bakbeest - met zijn 33,5 meter lengte, 8 meter hoogte en een maximum laadvermogen van 18 ton - de grootste (vracht)helikopter ter wereld, doet ook in figuurlijke zin veel stof opwaaien. De wachten van de Afghan Security Guards kijken verdwaasd op vanuit hun toren, een passerende Afghaan heeft de grootste moeite om zijn brom-

mer recht te houden. “Wat een ding, hè”, zegt foerier Sander vol bewondering. Hij is meegekomen naar de airstrip om Jeroen, Ronald en Daniel van de overslaggroep een handje te helpen bij het lossen van de heli. Dit drietal kijkt nauwelijks meer op van deze imposante verschijning. Driemaal per week doet de HALO Nederlands tweede kamp aan en dan zijn de Tropco-chauffeurs van 140 Zware Transportcompagnie verantwoordelijk voor het legen van de kolossale wentelwiek. “We zouden natuurlijk het liefst ritjes in het WLS rijden”, zegt Daniel. “Maar we hebben er slechts één aan de praat. Daarmee doen we de bevoorrading voor ‘Volendam’ tijdens de RIP (Relief in Place).”

lading strookt met zijn vrachtbrieven. “Alles klopt”, concludeert hij tevreden. Na veel hangen en wurgen, wordt de kist op de tientonner gehesen. De Russen slaken een zucht van verlichting. Ronald en zijn collega’s van 140 Zware Transport glimlachen ontspannen. “De HALO vormt onze levenslijn”, vertelt kapitein Bas, commandant van de vooruitgeschoven logistieke basis, later die dag. “De route van Tarin Kowt naar Deh Rawod is pittig. Er loopt onder meer een moeilijk begaanbare bergpas doorheen. Tijdens de Deployment Task Force zijn er wel onderdelen via de weg vanaf TK afgeleverd, maar dan moet je flink wat infanteriebeveiliging meenemen.”

HANGEN EN WURGEN

KOELCONTAINER

Vandaag is de lading ‘beperkt’: enkele pallets post en een kist met losse onderdelen worden door Jeroen behoedzaam met de verreikertruck uit het enorme laadruim getild. De vriendelijke Russische bemanning probeert uit alle macht een vervaarlijke en loodzware kist met Patria-onderdelen via de takel uit de helikopter te manoeuvreren. Plaatsvervangend groepscommandant Ronald controleert intussen of de

Een afhankelijkheid die niet geldt voor de Klassen 1 (voedsel) en III (brandstof). Deze worden respectievelijk per jingle truck en tankwagen vanuit Kaboel/Kandahar en Pakistan opgevoerd. Aandachtspunt bij vooral het voedsel is de temperatuur. “Bederfelijke waar die langer dan twee uur boven zeven graden bewaard wordt, kun je in feite weggooien.” Dat speelde nog wel eens toen de etenswaren per viertonner

21 juni | Pagina 7

Links: Een C-130 van de Koninklijke Luchtmacht staat met draaiende motoren op de airstrip van Tarin Kowt.

BERICHT VANUIT DE KEUKEN: IMPROVISEREN!

Rechts: Monteurs van de Herstelgroep zitten niet stil op Deh Rawod. Eens in de zoveel tijd worden alle voertuigen grondig nagelopen.

“Ik denk dat onze klanten wel tevreden zijn”, zegt sergeant 1 Erwin, catering manager op Camp Hadrian. “Je hoort een enkeling wel eens klagen maar dat is standaard denk ik.” Erwin is als commandant van de keukengroep samen met collega’s van 240 Clustercompagnie (“prima gasten!”) verantwoordelijk voor de voeding op ‘Hadrian’. Waar de Kamp Hollandpopulatie op zijn wenken bediend wordt door een dertig man sterk cateringteam van de firma Supreme, heeft de kleine keukengroep van Deh Rawod de zware taak om de ruim 300 mannen en vrouwen op Camp Hadrian op culinair gebied tevreden te houden. Een taakstelling die aan de nodige beperkingen onderhevig is: zo krijgen de militairen voor de warme maaltijden zogenoemde single portions pakketten voorgeschoteld. Als geen ander kent Erwin de betekenis van het woord ‘improviseren’. De keuken waarin hij en zijn collega’s werken, is feitelijk afgekeurd. De airconditioning laat het afweten, evenals de diepvries en de vaatwasser. Ook beschikken ze maar over één grote koelkast. Binnenkort komt een team van monteurs naar Deh Rawod om de keuken te modificeren. Tot die tijd vormt improvisatie het toverwoord. Onder meer door in een koelcontainer producten te bereiden. De geschetste situatie doet niets af aan de wil om er wat van te maken. “Met drie beperkte maaltijden per dag moet je de mensen wat extra’s bieden”, zegt Erwin. “Zo maken we salades en zorgen we dat altijd vers fruit klaar ligt.” Daarnaast laat Erwin voor bijzondere gelegenheden het kleine frituurtje pruttelen. “Dan kunnen we af en toe ook eens met minisnackjes rondgaan.” Intussen zoekt de catering manager naar wegen om de service te verbeteren. “Binnenkort wordt de vaatwasser gerepareerd en tegen die tijd hoop ik ook dienbladen binnen te krijgen. Misschien kunnen we hier in de toekomst ook - zoals in TK - een buffetsituatie creëren. We doen er alles aan om het Klasse 1 niveau omhoog te krikken.”●

Rechtsonder: De Genie voert een zorgenoemde ‘search’ uit op de voertuigen en vracht die afgeleverd gaat worden op Kamp ‘Ripley’ te Deh Rawod.

KHEID TROEF naar buitenpost Volendam gebracht werden. Dit gebeurt inmiddels met een koelcontainer op een wissellaadsysteem. “Hiermee slaan we twee vliegen in één klap”, zegt Bas, “want naast het feit dat onze klant verse producten krijgt, is dit een extra motivatie voor mijn chauffeurs, die nu ook de poort uit kunnen.” Een ander heikel punt vormt de temperatuur in de keuken, die door een defecte airconditioning kan oplopen tot 35 à 40 graden. Het euvel is tijdelijk opgelost door het plaatsen van een koelcontainer waar het keukenpersoneel de ‘extraatjes’ (de hoofdmaaltijden zijn bereid in Nederland - G.S.) klaarmaakt. “We doen er alles aan om het de klant naar de zin te maken”, zegt Bas. “Dat zit hem niet alleen in die supplementen bij de (brood)maaltijden, maar ook in het opengooien van de eetzaal wanneer de situatie daar om vraagt. De mannen en vrouwen in het veld moeten onder optimale omstandigheden hun werk kunnen doen. Daarvoor doet ons keukenpersoneel (zie kader) zijn stinkende best.” Bas’ woorden kregen onlangs bijval van een auditteam van Paresto dat Uruzgan aandeed om

het cateringcontract met de firma Supreme onder de loep te nemen. ‘Het keukenpersoneel op Deh Rawod verricht uitstekend werk onder moeilijke omstandigheden’, viel in het eindrapport te lezen. Het uit twee lokale oerbronnen gewonnen water dat de keuken verbruikt, wordt overigens gezuiverd door de MDI (mobiele drinkwater installatie). GERUCHTEN

Deh Rawod zit als laatste in de logistieke keten (zie kader). Kapitein Bas onderkent de problematiek die dat met zich meebrengt. “Een gevoel van ‘wij tegen zij’ probeer ik te allen tijde te vermijden door geruchten als zouden ze in TK de logistieke stroom ophouden, te onderdrukken”, zegt hij. “De majoor (commandant Logistiek Support Detachment van de TFU) is langs geweest en sindsdien is de verstandhouding met Tarin Kowt perfect.” Een pijnpunt blijft het beperkte aantal reserveonderdelen, speciaal gereedschap en boekwerken. Dat alles moet veelal uit Nederland worden opgevoerd en kan nog wel eens op zich laten wachten. Bas: “Op zulke momenten dreigt het gevaar dat voertuigen stil komen te staan

en dat levert frustraties op onder de gebruikers. Bij het Hersteldetachement doen ze hun uiterste best om deze toestand beheersbaar te houden door veel te improviseren.” De voertuigen hebben extra te lijden onder de moeilijke terreinomstandigheden, het klimaat, de extra bepantsering en de zware belading. Veel meer dan in Tarin Kowt doet uitval zich hier voelen, doordat bepaalde typen voertuigen schaarser zijn. Als voorbeelden binnen zijn eigen vakgebied noemt de kapitein de BDM (tankwagen) en de verreiker. “Alleen al de aggregaten verbruiken 3000 liter diesel per dag: dat zijn 150 jerrycans. Dat geeft aan dat je echt niet zonder een BDM kunt. Stel je eens voor wat de gevolgen zouden zijn als dat ding het begeeft. En voor wat betreft de verreiker: één artilleriegranaat weegt 45 kilo. Als je die stuk voor stuk handmatig moet overladen...” KEIHARD:

Buiten de uitdagingen (of misschien wel dankzij) waarvoor Bas en zijn mensen zich gesteld zien, voelt de kapitein van 110 Transportcompagnie zich als een vis in het water. Hij geeft lei-

ding aan een combinatie van 26 logistiekelingen van zes verschillende eenheden (240 Dienstencompagnie, 140 Zware Transportcompagnie, 130 Clustercie, Paresto en Herstelpeloton 42 Painfbat van 13 Herstelcompagnie). “Machtig interessant om daar een goed functionerend team van te maken.” Elk individueel lid is volgens de kapitein hard nodig om de boel draaiende houden. “Wanneer ik iemand af moet geven aan bijvoorbeeld de wacht, valt dat direct te merken in onze service.” Officieel is Bas commandant Forward Logistic Base, maar “eigenlijk ben ik gewoon pelotonscommandant logistiek plus”, zegt hij. “Het werk komt overeen, al heb ik natuurlijk met meer mensen en disciplines te maken.” Het leven op Camp Hadrian bevalt hem prima. “De communicatielijnen zijn hier korter, de saamhorigheid is een stuk groter. Met een ‘ons kent ons’-sfeertje waarbinnen iedereen perfect weet wat hij of zij moet doen. Onze majoor trok tijdens zijn bezoek de vergelijking met Tarin Kowt en noemde Camp Hadrian een compleet andere wereld. Gelijk heeft hij.”● Boven: Militairen van de Koninklijke Luchtmacht begeleiden het aan- en afkoppelen van slangen en het open en dicht draaien van diverse kranen en kleppen. Daarna worden de bijbehorende papieren gecontroleerd en afgedaan.

Links: Kamp ‘Ripley’ gezien vanuit de ten westen gelegen wachtpost ‘Java’.

‘ZWARE WISSEL’ “Zolang ze niet merken dat er iets verandert, zullen onze klanten zich niet laten horen”, stelt kapitein Annemieke van het Logistiek Support Detachement realistisch vast. Zij is onder meer verantwoordelijk voor de Planning en Control van de logistieke clusters en de lucht- en landmachtvoorraden. “Veel collega’s hebben totaal geen beeld wat op logistiek gebied nodig is om de operaties draaiende te houden”, zegt ze. “Wanneer bijvoorbeeld op last minute basis een container met munitie naar Chora moet, staan onze mensen midden in de nacht de heli te beladen. Nu hebben we ook nog de hele wacht overgenomen. Dat trekt een zware wissel op onze capaciteit. Hierdoor moet je prio’s gaan stellen en verdwijnen bepaalde zaken gedwongen naar het tweede plan, zoals de post.” Annemieke vindt het een feest om binnen dit LSD te werken. “Dit is een perfecte club! Iedereen toont de bereidheid om er ook echt wat moois van te maken.”●

21 juni | Pagina 8

AKKOORD BESLUIT ONDERHANDELINGSTRAJECT VAN VIER MAANDEN

WOORD IS AAN DE ACHTERBAN DEN HAAG - De salarissen van het defensiepersoneel worden per 1 maart 2007 verhoogd met 2,05% en per 1 juli 2008 met 2%. Het streven is om op termijn te komen tot een volledige dertiende maand. In dit kader gaat de jaarlijkse opbouw van de structurele eindejaarsuitkering per 1 maart omhoog met 1,1% tot een niveau van1,9% en per 1 januari 2008 met 1,6% tot een niveau van 3,5%. Dit werkt door naar de ontslaguitkeringen (wachtgelden, FLO en UKW) van voormalig defensiepersoneel. Om inzicht te krijgen in eventuele verschillen in beloning tussen reservisten en beroepsmilitairen gaat een onderzoek van start dat voor 1 maart 2008 moet zijn afgerond. Daarbij kijkt men ook naar regelingen welke gelden voor de reservist die ziek of arbeidsongeschikt raakt. Per 1 januari 2008 wordt voor militairen het Flexibel Personeelssysteem (FPS) ingevoerd. Dit verdeelt de loopbaan in drie stadia. Fase 1: de start van de carrière tot en met de duur van de dienverplichting. Fase 2: de periode na afloop daarvan tot en met het besluit over het al dan niet doorstromen naar hogere functieniveaus. Wie zijn of haar loop-

baan niet bij Defensie kan of wil voortzetten, krijgt begeleiding en bemiddeling met het oog op het vinden van werk op de civiele arbeidsmarkt. Fase 3: de periode na het doorstroombesluit waarbij de militair zijn of haar loopbaan continueert bij Defensie. Afspraken in het kader van de loopbaanontwikkeling van de militair, hebben een bindend karakter. Als het wegens zwaarwegende omstandigheden onmogelijk is om ze na te komen, wordt een gelijkwaardig alternatief geboden. Momenteel bestaat er op bepaalde onderdelen nog een verschil in rechtspositie tussen de BBT- en BOT-militair. Na de introductie wordt vooralsnog de rechtspositie die geldt voor de BBT-militair tevens van toepassing op FPS-militairen geplaatst in de eerste en tweede fase van FPS en de rechtspositie van de

BOT-militair

tevens toegepast op de FPS-militair in de derde fase van FPS. Op termijn streeft men naar harmonisatie van de rechtspositie. WERVING EN BEHOUD

De gevolgen van een sterk aantrekkende economie nopen Defensie tot het verder versterken van de aandacht voor werving en behoud van zowel militair als burgerpersoneel. Uit een onderzoek naar redenen om te vertrekken, komen financiële arbeidsvoorwaarden niet prominent naar voren. In het kader van werving en behoud wordt dan ook het accent gelegd op andere dan arbeidsvoorwaardelijke maatregelen. Het gaat daarbij om het streven naar een optimaal evenwicht tussen de inzetbaarheid van de krijgsmacht en de wensen en behoeften van de medewerker, bijvoorbeeld door verbetering van loopbaanperspectief en intensivering van de loopbaanbegeleiding. Defensie zal de bindingspremie gerichter inzetten ten behoeve van hen die behoren tot categorieën schaars personeel. Voor bijzondere groepen waarvoor door de aard van het functiegebied het carrièreperspectief beperkt is, worden loopbaanpaden gecreëerd om de vooruitzichten te vergroten. Daarbij worden in ieder geval degenen die op dit moment werkzaam zijn in een technisch en medisch functiegebied meegenomen. UITZENDING

De grote uitzenddruk vergt veel van het individu. Daarom zijn Defensie en de bonden overeengekomen dat wie in de derde fase van FPS zich door een intensief uitzendverleden niet meer gemotiveerd voelt om als militair te blijven werken, op indicatie van het Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk gebruik kan maken van een uittredingsregeling. Dat betekent dat hij of zij gedurende één jaar wordt bemiddeld naar ander werk buiten Defensie dan wel naar een burgerfunctie. Tijdens die periode blijft de militair op functie en zal hij niet in een situatie van vliegen, varen, oefenen en inzet worden gebracht.

Hij of zij krijgt intussen de gelegenheid ander werk te zoeken. Wie een baan accepteert met een lager salaris maakt gedurende drie jaar aanspraak op een suppletie-uitkering als het loon minimaal 80% bedraagt van het laatstverdiende inkomen bij Defensie. Mocht de betrokkene tijdens de duur van de suppletieuitkering weer militair willen worden, dan kan hij of zij opnieuw instromen in een functie op het oude rangsniveau. TOELAGE BUITENLAND

Defensie is met de bonden overeengekomen dat het huidige systeem van vaststellen van de toelage buitenland op de helling gaat, waarbij het voorzieningenstelsel buitenland defensiepersoneel onverkort in stand blijft. In de nieuwe systematiek is een nominaal bedrag opgenomen als compensatie in de kosten die onafhankelijk zijn van het land van plaatsing en de rang/schaal van de uitgezonden Defensiemedewerker. Voor hen die op 1 augustus 2007 in het buitenland zijn geplaatst of die daarvoor zijn aangewezen, wordt per peildatum van 1 augustus eenmalig bepaald of zij te maken hebben met een lagere of een hogere toelage buitenland. Personeel dat binnen de nieuwe systematiek te maken krijgt met een verhoging van de toelage, ontvangt deze met ingang van de invoering van het nieuwe

systeem en met terugwerkende kracht tot 1 augustus 2007. Defensiemedewerkers die door de invoering van het nieuwe systeem voor de toelage buitenland te maken krijgen met een verlaging, behouden vanaf datum invoering gedurende maximaal drie jaar de bestaande aanspraken volgens de oude systematiek. Personeel met een vanaf datum invoering resterende plaatsingsduur langer dan drie jaar, krijgt drie maanden de tijd om te kiezen of hij of zij terug wil keren naar Nederland. HARMONISATIE

Afgesproken is dat een aantal toelagen uit de militaire rechtspositie ook toegekend kan worden aan burgerambtenaren als zij dezelfde werkzaamheden onder vergelijkbare omstandigheden uitvoeren. Het betreft: vlieggeld, toelage parachutespringen, verblijf onderwaterla-

boratorium en duiktoelage. Ook vindt een inventarisatie plaats naar de noodzaak en haalbaarheid van harmonisatie tussen de krijgsmachtdelen op onder meer het vlak van rangen, beloningsniveau en verlof; verplaatsingskosten (tussen burgerambtenaren en militairen) en vaar- en oefentoelage. De Algemene Centrale van Overheidspersoneel, het Ambtenarencentrum, de Centrale van Middelbare en Hogere Functionarissen bij Overheid, Onderwijs, Bedrijven en Instellingen en de Christelijke Centrale voor Overheids-en Onderwijspersoneel hebben sinds februari met Defensie onderhandeld over een nieuwe CAO. Zij vinden het akkoord te verdedigen. Het woord is nu aan de leden.● Voor de volledige overeenkomst zie: intranet (Startpagina Personeel en Defensie Portaal).

21 juni | Pagina 9

TARIN KOWT - De Task Force Uruzgan kent vele kostgangers. Neem bijvoorbeeld het Provinciaal Reconstructie Team dat een aantal Functioneel Specialisten herbergt. Burgers die zich tijdelijk in het militaire pak laten hijsen om hun specifieke kennis in dienst te stellen van deze opbouwmissie. Zoals mr. Gijs Scholtens, juridisch adviseur. TEKST: GIAN SANTEGOEDS FOTO’S: SJOERD HILCKMANN - AVDD “Voor je goede contacten hebt opgebouwd, ben je al weer even verder.”

HET REALISTISCHE OPTIMISME VAN MR. GIJS SCHOLTENS

“Wanneer je vanaf nul begint, is alles winst” Op zijn 23ste ging Scholtens grijze haardos, dito baardje en klassieke bril - de advocatuur in en jarenlang was hij partner in ’s lands grootste advocatenkantoor, NautaDutilh. Met als specialiteit het arbeidsrecht. Hij was betrokken bij diverse grote zaken en werd wel de Koning van de Gouden Handdruk genoemd. De vraag lijkt gerechtvaardigd hoe uitgerekend hij als pensionado in Uruzgan is beland, en dan ook nog in het woestijntenue van het Nederlandse leger. “Ik heb van oudsher een gezonde interesse in de krijgsmacht gehad”, zegt Scholtens. “Vanwege broederdienst ben ik weliswaar vrijgesteld van de dienstplicht, maar dat weerhield me er niet van om me via de Studenten Weerbaarheid militair te engageren.” Lachend: “Van exercitie weet ik alles af.” PARALLEL

Volgens Scholtens bestaan er diverse parallellen tussen de advocatuur en de Krijgsmacht. “Net als in de krijgskunst heb je te maken met een tegenstander die verslagen moet worden. Ook hier is een goede voorbereiding het halve werk. Je doorloopt vooraf alle noodzakelijke stappen om toeval zoveel mogelijk uit te sluiten en de aanval succesvol af te ronden.” Als voorzitter van de Stichting Vrienden van het Koninklijk Nederlands Legermuseum in Delft bezit Scholtens bergen vakliteratuur over de krijgsmacht. Niet geheel verrassend dus liet hij zich vlak na zijn pensionering in 2005 inschrijven in het CIMIC-bestand voor reserveofficieren. Opvallend genoeg niet als juridisch specialist, maar als deskundige op het gebied van Social Affairs. “Vanwege de vele bestuurlijke functies die ik heb bekleed”, verklaart hij. Scholtens ging naar de KMA voor een tweeweekse kennismakingscursus met grensverleggende activiteiten. “Ik kwam als grenadier der

derde klasse binnen en ik moet met plaatsvervangende schaamte toegeven dat ik als majoor naar buiten stapte”, zegt hij enigszins besmuikt. Afgelopen jaar november hoorde Scholtens van de vacature voor Juridisch Specialist voor de TFU-missie. Hij reageerde meteen. “Ik heb 35 jaar ervaring in de advocatuur en wilde die graag in dienst van deze missie stellen.” INVENTARISATIE

Dinsdag 2 januari belde ritmeester Leen den Hollander hem met de mededeling dat hij zich klaar kon gaan maken. Een maand later zat hij in het vliegtuig met in zijn bagage een tweeledige opdracht: a) Breng de situatie van het juridische systeem in Urzugan in kaart en b) Rol in overleg met de ambassade en de politiek adviseur projecten uit ter verbetering van de bestaande situatie. Hij begon met de balans op te maken van het aantal rechters en officieren van justitie. De eerste koude douche. “Afghanistan kent een prachtige grondwet met alles erop en eraan, daterend uit 2004. Om die te handhaven, heb je in Uruzgan achttien rechters nodig, er zijn er vier. Officieren van justitie? Drie in plaats van de benodigde vijftien. Rechtbankklerken twee, terwijl we behoefte hebben aan veertig.” Na de inventarisatie ging Scholtens met zo veel mogelijk schakels uit het gerechtelijke systeem praten: rechters, officieren van justitie, politiecommissarissen, gevangenisdirecteuren. Hij bezocht rechtbanken, politiebureaus en gevangenissen. Zijn ‘vooronderzoek’ leidde tot twee voorlopige conclusies: 1) Uruzgan ligt ver van Kaboel en 2) Onder de Taliban was sprake van een enorm streng regime waarbinnen iedereen wist waar hij of zij aan toe was. Er heerste orde en tucht. “Nu is er democratie en volstrekte rechteloosheid.” Geduldig legt Scholtens uit dat het Afghaanse recht van ouds-

her rust op twee poten: het overheids- en het informele recht: de sharia en de Pashtunwali. Er wordt via shura’s recht gesproken. “Op zichzelf een goed systeem, ware het niet dat elementaire mensenrechten met voeten worden getreden. Neem bijvoorbeeld het fenomeen bloedwraak: jouw broer vermoordt mijn broer. Dus geef jij jouw zus aan mij om de schuld af te betalen. Ieder weldenkend mens zal snappen dat het recht hier niet zegeviert.” Vandaar dat we volgens Scholtens ook in Uruzgan terug moeten naar de rechtstaat. “Je dient er een overheidsaangelegenheid van te maken. Recht is niet iets wat en petit comité besloten wordt.” NORMEN EN WAARDEN

Het is overigens geenszins de bedoeling om westerse ideeën te pushen. “We willen het Afghaanse rechtssysteem naar Afghaanse normen en waarden implementeren. De Democratische Islamitische Republiek Afghanistan zou ook in Uruzgan moeten werken.” Om dat te bewerkstelligen, dien je het vertrouwen van de mensen in de overheid te herstellen. Waarmee Scholtens

terugkomt bij punt 1 van zijn conclusies. “Ik merkte al vrij snel dat Uruzgan helemaal onder aan de politieke agenda staat. Dat bleek ook tijdens een bijeenkomst met de ANDS, een raad waarin alle donorlanden vertegenwoordigd zijn, bestaande uit dertig Afghanen en vijftig diplomaten. Daar werd gesproken over targets, benchmarks en nog een hoop meer blabla. Die bijeenkomst leidde tot niets.” Voor de (weder)opbouw van het Uruzgaanse rechtsstelsel zijn volgens Scholtens - mits Kaboel over de brug komt - drie factoren van belang: ‘gebouwen, mensen, en gevoel voor recht’. “Neem de infrastructuur: die laat zeker naar Nederlandse maatstaven te wensen over. Een lemen nederzetting met een torentje, een binnenplaats met een poort die leidt naar een kelder waar de gevangenen zitten.” In feite is het probleem van de erbarmelijke infrastructuur simpel op te lossen. “Via investeringen en het tekenen van contracten kan van alles in beweging worden gezet.” Bij het aspect ‘mensen’ wordt het volgens hem al een stuk moeilijker. “Vanuit Kaboel zouden onlangs vier nieuwe rech-

ters in Uruzgan zijn aangesteld. De rechtbankpresident zegt van niets te weten. Hij heeft er nooit van gehoord of ze zijn nooit aangekomen.” GEVOEL VAN RECHT

Het gebrek aan animo van de magistratuur zit hem voor een belangrijk deel in de veiligheidssituatie en de slechte betalingen. Vanwege de Taliban, corruptie en drugsbelangen zijn rechters hun leven niet zeker. Daarnaast zijn de lonen dramatisch laag. “Een rechter in Uruzgan verdient zestig dollar per maand, waar hij minstens 130 zou moeten krijgen om alleen al veilig te kunnen wonen.” Dat probleem speelt op alle niveaus binnen de rechtshandhaving. “Een politieman die een schamel loon verdient, zal bij een checkpoint eerder geld vragen voor het doorlaten van een voorbijganger. Wil je hier iets van de grond krijgen dat lijkt op een juridische rechtstaat, dan moet de salariëring van rechtsambtenaren rigoureus omhoog. Anders heb je niets aan de ontwikkeling van allerlei mooie trainingsprogramma’s.” Na dit laatste voorbeeld belanden we bij de derde pilaar: gevoel voor recht; volgens Schol…grijze haardos, dito baardje en klassieke bril…

tens de belangrijkste en moeilijkst realiseerbare factor. “Op alle niveaus zal fatsoenlijk handelen ingang moeten vinden. Dat betekent: geen corruptie, geen discriminatie, geen vriendendiensten et cetera. Een hels karwei binnen een samenleving waar die zaken ingebakken zijn en overleven een tweede natuur is geworden.” De oplossing ligt volgens hem in het opvoeden van de mensen en ze normen en waarden mee te geven. Ook hier geldt: gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het begint met scholing, zodat kinderen leren lezen en schrijven. ENTHOUSIASME

Zijn drie maanden in Uruzgan beschouwt Scholtens zelf als veel te kort om fatsoenlijk werk te kunnen afleveren. “Voordat je goede contacten hebt opgebouwd, enig vertrouwen gewonnen en gevoel voor de mensen en hun cultuur ontwikkeld, ben je alweer even verder. Een periode van twee à drie maanden is prima voor een ad hoc klus, maar niet voor het strategische werk van dit kaliber.” De oud-advocaat noemt zelf een periode van een half jaar als ideale uitzendtermijn. Beperkende factor is de CIMIC-formule. “De meesten van mijn collega’s werken nog allemaal en kunnen zich niet voor zo’n lange tijd vrijmaken. Ik prijs me gelukkig dat ik hier dagelijks met enthousiasme en opgewektheid mijn taak mag vervullen. In deze provincie kun je zichtbaar dingen doen die verschil maken”, zegt hij. De valkuil die ‘ongeduld’ heet, omzeilt hij met een grote boog. “Mijn vingers jeuken niet. Daar schiet je zo weinig mee op. Je moet gewoon bekijken wat je realistischerwijs kunt bereiken. Wanneer je vanaf nul begint, is alles winst.”●

21 juni | Pagina 10

Het echtpaar Schuring gaat geen zee te hoog om het hun clientèle naar de zin te maken. “Wij creëren graag omstandigheden waarin mensen zich gelukkig voelen.”

ECHTPAAR SCHURING NA BIJNA 35 JAAR VERGROEID MET PMT-ORGANISATIE

”WE HEBBEN JONGE LUITENANTS GENERAAL ZIEN WORDEN” HAVELTE - “We vinden dit werk zeer de moeite waard en moeten niet aan stoppen denken”, lachen Jan en Rick Schuring huiskamerbreed. Het echtpaar fungeert al bijna 35 jaar als leider van een protestants militair tehuis (PMT) van Koninklijke Nederlandse Militaire Bond Pro Rege, tegenwoordig trefpunt geheten. Na vele omzwervingen bestieren ze sinds drie jaar de fraaie vestiging bij de Johannes Postkazerne in het Drentse Havelte ‘Loyalisten’ als de Schurings: ze behoren tot een uitstervend ras. TEKST JACK OOSTHOEK FOTO’S: HARRY BONTEKOE

Als de Schurings ergens een afkeer van hebben, dan is het de titel van hun functie, ‘vesti-

gingsmanagers’. De oude term ‘beheerdersechtpaar’ nodigt volgens hen eerder uit tot een visite aan een PMT. “Een manager doet aan een bedrijfsleider denken, terwijl wij het als onze taak zien

om klaar te staan voor mensen. Zonder deze instelling kun je dit werk niet doen”, weet Jan. “Iedereen moet zich bij ons vertrouwd voelen en stoom kunnen afblazen,” vult zijn echtgenote aan. Die filosofie vormde ook precies de reden waarom de Schurings in 1973 op de advertentie van Pro Rege in het dagblad Trouw reageerden. “Wij creëren graag omstandigheden waarin mensen zich gelukkig voelen”, gebaart Rick. “Bij mij als christen is iedereen welkom, van soldaat tot en met generaal”, voegt Jan daaraan toe. “Ik zal nooit op rang of afkomst selecteren.” Sinds hun aantreden bij Pro Rege leidden de Schurings bijna alle protestantse militaire tehuizen. Het lijstje imponeert: See-

dorf (2x), Ermelo, Blomberg, Appingendam, ’t Harde, Nunspeet, Keizersveer, Oirschot, Zagreb. Hele volksstammen zagen ze daarbij aan zich voorbijtrekken. “We hebben jonge luitenants generaal zien worden en soldaten luitenants.” ZWAAR WEER

In al die jaren dat de Schurings bij Pro Rege werken, bleef het oogmerk van de PMT-organisatie, het vervullen van een huiskamerfunctie, altijd kaarsecht overeind. Jan: “Het gaat om het verhaal achter de kop koffie. Soms krijgen we daarbij iemands hele levenswandel te horen. Zo zat ik ooit een uur aan tafel te luisteren naar de scheidingsperikelen van een mij totaal onbekende man.”

Rick: “De mensen maken tegenwoordig nauwelijks nog tijd voor elkaar. Terwijl dat op een of andere manier toch moet kunnen. Jan en ik informeren regelmatig hoe iemands dag was.” Soms echter houdt het paar de boot af, vooral als hun gesprekspartner psychisch in zwaar weer verkeert. Ze zijn immers geen geschoolde hulpverleners. In die gevallen brengen ze de persoon in kwestie in contact met de geestelijk verzorger, arts of andere hulpverlener op de dichtstbijzijnde kazerne. Het oogmerk van het PMT houdt ook weer niet in dat de gasten zich mogen gedragen alsof ze thuis zijn. Vanzelfsprekend genieten ze evenmin volledige privacy. Benen op de bank

bij het televisiekijken mag. Maar dan schoenen uit. Harde vechtof pornofilms? Daarop rust een taboe. Tenslotte vervullen de Schurings tevens een voorbeeldfunctie. De meeste gasten houden zich echter keurig aan de huisregels, leert de ervaring. “Niemand heeft bij ons ooit rotzooi getrapt. In al die jaren weigerden we slechts één bezoeker, omdat hij te veel had gedronken. De mensen houden kennelijk ook rekening met ons.” Of er in de ‘huiskamer’ actuele kwesties als de gedragscode en de nieuwe bezuinigingen worden besproken? Weinig. Wel wordt over het eerste af en toe gein gemaakt, glimlacht Jan. “Na lezing hebben we de gedragscode opzij geschoven. Het merendeel van de militairen geGeheel links: Achter de ‘huiskamer’ van het PMT in Havelte liggen ruimten voor het geven van onder meer cursussen. Links: Volgens de Schurings houden hun gasten zich zonder uitzondering aan de huisregels. “Niemand heeft bij ons ooit rotzooi getrapt.” Rechts: Links achter het hart van een PMT, de ‘huiskamer’. Benen op de bank bij het televisiekijken mag, maar dan wel schoenen uit.

21 juni | Pagina 11

VREEMDE EEND IN BIJT WINT TRIATLONTITEL BIJ DE DAMES

Een opmerkelijk scenario

DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer.

DIVERSEN

De fraaie vestiging in Havelte ligt in de ‘voortuin’ van de Johannes Postkazerne.

draagt zich namelijk prima, hoor. Er wordt trouwens wel vaak de nadruk op gelegd, als die bij een incident betrokken zijn. Haalt bijvoorbeeld een elektricien wat uit, dan hoor je er niets over.” Rick: “Gedrag heeft vooral met opvoeding thuis te maken. Als normen en waarden daar al met voeten worden getreden, hoe moet het dan in het werk?” Jan en Rick vinden het jammer dat de aanpalende ‘Johannes Post’ een Schoolbataljon ontbeert. Dan zouden ze nog meer jongelui een alternatief thuis kunnen bieden. Zo ontfermden ze zich ooit over een vrouwelijke militair uit Noord-Groningen die (nog) geen flauwe notie had van de manier waarop het spel in deze wereld wordt gespeeld. Overigens komt deze situatie nog steeds voor. Het afschaffen van de dienstplicht betreuren de Schurings eveneens. “Die jonge soldaten zorgden voor een grote verscheidenheid aan mensen. Sommigen hadden zelfs een strafblad. Tegen een vent met een stiletto op zak zei ik: ‘Je bent welkom, maar dan zonder mes’. We hebben nooit last van hem gehad. Kennelijk voelde hij zich bij ons gerespecteerd. De groep BBT’ers is heel anders samengesteld. Velen van hen brengen het tot korporaal; anderen gaan naar de

Koninklijke Militaire Academie of de Koninklijke Militaire School. Daar tussenin zit weinig meer. Overigens zitten er onder de soldaten veel slimme jongens.” AANGRIJPENDE VERHALEN

Terugblikkend op een bewogen leven met talloze verhuizingen, bewaren de Schurings de beste herinneringen aan hun ‘uitzending’, begin jaren negentig, naar het VN-kamp Pleso in de Kroatische hoofdstad Zagreb. Vooral het internationale karakter ervan boeide hen. “We hebben heel wat aangrijpende verhalen van chauffeurs aangehoord over de verschrikkelijke dingen die ze in het oorlogsgebied meemaakten”, zegt Rick. Minder aangenaam vonden ze hun tijd in Ermelo. Het gros van hun clientèle bestond uit burgerpersoneel, terwijl ze zich juist meer verbonden voelen met militairen. “Het liep allemaal stroef.” In Havelte voelen ze zich echter helemaal thuis. De niet meer piepjonge Schurings bruisen zichtbaar van de energie en maken zich over de toekomst allerminst zorgen. “Zolang er een leger is, genieten de protestantse militaire tehuizen bestaansrecht.”●

Het NMK triatlon bestaat uit anderhalve kilometer zwemmen, veertig kilometer (race)fietsen en tien kilometer hardlopen.

Klapwiekend met de armen, worstelen de deelnemers aan de Olympische afstand zich door het kanaal bij Dronten.

DRONTEN - “Dit had ik nooit verwacht. Misschien heb ik de overige deelnemers kunnen prikkelen”, glimlacht Mirjam Weerd bescheiden. De triatlete staat er wat bedremmeld bij. Begrijpelijk, want tot haar verwondering is ze zoëven moeiteloos naar de nationale militaire titel op de Olympische afstand gesneld. En dat voor een vreemde eend in de bijt, die ‘buiten mededinging’ meedraaide. Ze kwam, zag en overwon op haar sloffen. De vrouwelijke triatleten van Defensie weten wat hen voor de volgende editie van het NMK te doen staat.

wedstrijd niet wordt omgevormd tot een defensiekampioenschap. “Dan ben je van dit gedonder af. Maar ik heb lekker gesport en was sneller dan twee jaar geleden. Ik boek nog steeds progressie.”

TEKST: JACK OOSTHOEK / FOTO’S: BUDDY FREETH

Weerd was in het kielzog van haar partner, kapitein Rick Nijhoving, naar de traditionele NMK-arena in Dronten gereisd. (Overigens zou hij met een plek op het ereschavot nauwelijks onderdoen voor zijn vriendin.) Nadat de organisatie haar verzoek te mogen deelnemen had gehonoreerd, wierp zij zich in de strijd, zonder echter te weten waaraan ze begon. Dat ze met kop en schouders boven de concurrentie zou uitsteken, verraste haar volkomen. Uiteindelijk bleef Weerd haar achtervolger, de doortrainde Irene Kinnegim van de Defensie Materieel Organisatie, circa drie minuten voor. Vanzelfsprekend maakte de winnares geen aanspraak op de titel. Hetzelfde gold voor Kinnegim, omdat een defensieburger volgens de regels van het Bureau Internationale Militaire Sport evenmin militair kampioen kan worden. En zo voltrok zich een opmerkelijk scenario: de titel viel toe aan de als derde geëindigde wachtmeester 1 (Marechaussee) Ellen van de Maagdenburg. Kinnegim, nationaal een ‘subtopper’, zei na afloop met de gang van zaken te kunnen leven. Wel wierp ze de vraag op waarom de

TANDVLEES

Vooruitgang boekte ook sergeant 1 Bas Borreman. Na een tweede plek vorig jaar, worstelde hij zich in de open klasse naar de zege. Daarmee onttroonde de landmachtmilitair de ster van 2006, tweede luitenant Mathijs van Scheijen, die zich tevreden moest stellen met brons. Borreman sprak van een soepele koers. “Maar omdat ik tussen twee belangrijke triatlonevenementen inzat, moest ik het fysiek slim aanpakken. Als ik alle registers had opengetrokken, zou ik nu waarschijnlijk met spierschade zitten. Toch waren mijn concurrenten kennelijk niet bij machte me in te halen.” De ‘zilveren’ Rick Nijhoving erkende de alleenheerschappij van Borreman volmondig. Voor het goud gekomen, zag hij gaandeweg de strijd het onmogelijke van zijn missie in. “Ik heb naar de taal van mijn lichaam geluisterd.” Wilde het lijf van Nijhoving wel meewerken, Van Scheijen ontmoette snel na het begin de man met de hamer, voor hem allesbehalve een verrassing. De afgelopen weken trainde hij keihard voor belangrijke civiele wedstrijden en kreeg daarvoor op het NMK klaarblijkelijk de rekening gepresenteerd. “Ik wist vooraf dat het heel moeilijk zou worden. Inderdaad, op elk onderdeel liep ik op mijn tandvlees.” Dat de altijd goedlachse luitenant drie à vier minuten langzamer liep dan vorig jaar, vermocht hem evenmin in een betere stemming te brengen. Het NMK, dat normaliter in augustus plaatsgrijpt, viel simpel op een ongunstig moment, concludeerde hij. “Op de komende militaire wereldspelen hoop ik wel te vlammen.” Die wens heeft de ‘nestor’ van de triatlon, sergeant 1 Sjako Kramer, eveneens. Op basis van zijn goede prestatie verdiende hij een ticket voor India. Kramer werd eerste in de categorie 36 jaar en ouder en reikte in het open klassement tot de vijfde plek. Een prima prestatie, want de jaren beginnen voor de luchtmachtman te tellen. Vergeleken met hem zijn Borreman, Nijhoving en Van Scheijen jonkies. Zelf echter leek Kramer na afloop een tikje teleurgesteld. Ondanks een goede vorm, weigerden de benen dienst, anders had hij meegedaan voor een podiumplaats, stelde hij vast. “Ik mag de nestor van het veld zijn, ik koester nog steeds de ambitie om mee te doen met de jongeren.”● UITSLAGEN OP http://intranet.mindef.nl/kl/lo_sport/actueel/ nieuws/Nieuws_2007/06_jun_2007/ Uitslagen_triatlon.aspx

De winnaars van het NMK Triatlon. V.l.n.r. Rick Nijhoving, Bas Borreman en Mathijs van Scheijen.

Daags na het NMK maakte de leiding van de militaire ploeg, chef d’equipe majoor John Knijnenburg en trainer-coach adjudant Rick van Trigt , de selectie bekend voor de militaire wereldspelen in oktober in India. Heren: sergeant 1 Bas Borreman (KL), kapitein Rick Nijhoving (KL), eerste luitenant Mathijs van Scheijen (KL), tweede luitenant Henk Elbertsen (KLu), sergeant-majoor Sjaco Kramer (KLu). Dames: wachtmeester 1 Ellen v/d Maagdenburg (KMAR), majoor Danielle Krijgsman (KMAR), cadet-sergeant Karin v/d Sangen (KLu), sergeant 1 Angelique v/d Linden (KL).

Gezocht: lange, sympathieke militair uit trein Zwolle-Utrecht, vrijdag 8 juni, op weg naar neusoperatie. Ik wil je graag nog eens zien om te kijken of het is gelukt! [email protected] Gezocht: vrijwilligers (ook veteranen) die bij opbouw van een non-profit willen helpen. We werken met jeugd op international gebied om projecten te ontwikkelen en uitvoeren daar waar opbouw nodig is. Wij zoeken: projectmanager(s), boekhouder/ accountant, manager vrijwilligersopbouw, fondsenwerver, website developer/master. Goede kennis engelse taal nodig. Contact: Herma-Joze Blaauwgeers, The PeaceBrokers Inc/Stichting ThePeaceBrokers Netherlands, CBD Den Haag, 070-316 6720/06 2223 1426, HJBM. [email protected] . Gevraagd: Oude en nieuwe schouderemblemen van de koninklijke landmacht, oude emblemen van de EOD. J. Ringelberg, tel.: 0111-692 056. Te koop: Motor Yahama R1,bjr 2000, km stand 23500, bevindt zich in zeer goede staat, met alle originele onderdelen en toebehoren. Voor meer info kunt u contact op nemen met 06-46074281, of mailen naar [email protected] Te koop: Nieuwe schietjas (door verkeerd advies slechts 2x gedragen) Confectie jas heren maat 56/58 (mouwen zijn 2 cm ingekort). Binnenkant 100% katoen/kanvas. Buitenzijde leer blauw/wit. Vr.pr. 1 179,-. Info 06-53347546.

RECREATIE Te huur: Op camping ‘Boomhiemke’, Ameland, een 4/5 persoons stacaravan, compleet ingericht met aparte slaapkamers. Incl. toegang tot zwembad. Tel.: 0511-474 013. Te huur: Texel, knus 4-pers.vakantiehuisje met zonnige tuin. V.v. 2 slpkmrs (1 met 2 1-pers.bedden, 1 met stapelbed), toilet, CV, keuken, ktv. Huisdieren tegen 1 10,vergoeding welkom. Prijs voor week 33, 1 375,-. In juni en sept midweek of langweekend 1 139,-, week 1 249,-. Inl.: 0222 312 671 of 06 2397 8885. Verhuur: 6 persoons Doerak 780 AK motorjacht aan defensiemedewerkers v.a. 1 350.- per week. Borg en eigen risico, 1 150,- . Voor verhuur vanuit Sassenheim (Kagerplassen) Ben Leijerweert, tel.: 0252375 230 of 06-5228 1117. Zie www.deboet.info of defensie intranet onder DMO/Service/ontspanning. Verhuur: 6 persoons Doerak 780 AK motorjacht aan defensiemedewerkers v.a. 1 350.- per week. Borg en eigen risico, 1 150,-. Voor verhuur vanuit Brabant Pieter Schenk , tel.: 0162-432 841 of 06-5189 8764. Zie www.deboet.info of defensie intranet onder DMO/Service/ontspanning. Te koop: Demirtas, Turkije, klein rustig dorpje 20 km oostwaarts van Alanya, villa met 3 slpkmrs, voll.inger. Op vakantiepark (30 woningen vnl Nederlanders). Zwembad aanw., 350 m van zee. Geen massa-toerisme! Vr.pr. 1 115.000,-. Inf.: [email protected] of 06-4530 8355. Te koop: Kajuitzeilboot Vecteur 22, bjr 1986 goed onderhouden. Met 9,9 pk Yamaha bb (1991). 6.60 x 2,45 x 1,1. Incl. 1 jaar ligplaats IJsselmeer (Lelystad). Vr.pr. 1 5.000,-. Tel 06-2891 5906 of [email protected]

21 juni | Pagina 12

DUIZEND SCHITTERENDE ZONNEN Colofon

Het Turkse fregat Barbaros in actie.

EOV-beproeving in Noorwegen STAVANGER - Deze maand zijn in Noorwegen de jaarlijkse EOV beproevingen van maritime capability group 8 gehouden. De omgeving van Stavanger en het zuidelijker gelegen Farsund vormden het strijdtoneel van luchteenheden met gesimuleerde dreigingen en oorlogsschepen met een arsenaal aan EOV-middelen. Dit jaar waren er tien landen betrokken bij de beproevingen. De organisatie berustte bij Nederland en Noorwegen. De maritime capability group 8 (MCG/8) houdt zich bezig met het organiseren van EOV*-beproevingen, is verantwoordelijk voor de planning en de uitvoering, stelt de doelstellingen vast en zorgt dat de deelnemers bij toerbeurt de organisatie op zich nemen. De opzet is om de EOVbehoeften op elkaar af te stemmen, zodat een mate van standaardisatie van apparatuur ontstaat, wat de samenwerking verbetert en dus de beheersing van

het elektromagnetische spectrum. Het gebruik van vliegtuigen met dreigingsimulators vormt een belangrijk onderdeel van de jaarlijkse EOV-beproevingen van MCG8. De toestellen vliegen tussen 100 en 2500 voet en voeren dan runs uit op de schepen. Liggen de vliegtuigen eenmaal op koers, dan worden op tien tot twaalf mijl afstand de simulators geactiveerd en in staat gesteld een doelschip in hoek en afstand te zoeken. Zodra een lock-on wordt gemeld, kan het aangevallen schip beginnen met het uitvoeren van verdedigingsmaatregelen. Aan het eind van iedere run volgt een kort verslag van het resultaat. Tijdens de voorbereiding van de oefening benadrukte de commandant van NATO taakgroep SNMG1, de Amerikaanse commandeur Michael Mahon, het belang van dergelijke beproevingen voor de NAVO. Het is een unieke gelegenheid om tactie-

ken te valideren en te demonstreren. Dat dit nog steeds noodzakelijk is, illustreerde hij met het tragische incident van enkele maanden geleden waarbij een Israëlisch fregat voor de kust van Libanon werd getroffen door een vijandelijke raket. Mahon besloot met te zeggen dat de beproevingen alleen succesvol kunnen zijn als alle deelnemers serieus werk maken van het registreren van data. Pas dan is een zinvolle analyse achteraf mogelijk. Na die wijze woorden gingen schepen en vliegtuigen een week lang met elkaar aan het sparren. Een van de eerste testen - calibratie van de EOVsystemen - werd uitgevoerd met Excalibur, als opwarmertje voor het grotere werk in het zuiden. Daar hadden de experimenten met de vliegtuigen en simulators plaats en werden profielen van de schepen gemaakt. Sommige meetteams deden aan de hand van radiofrequenties, andere bematen de infrarood signatuur van de schepen. TNO legde hun contouren vast door middel van laserapparatuur. In de tweede helft van dit jaar moet duidelijk worden of iedereen zich heeft gehouden aan het advies van COM SNMG1. In die periode vindt namelijk de gedetailleerde analyse van data plaats.● (Ingekorte tekstbijdrage en foto’s: Harry Mühren, wetenschappelijk medewerker bij TNO)

* Elektronische Oorlogvoering Concentratie bij de deelnemers.

MILITAIR HISTORICI ONTVANGEN GERENOMMEERDE SCHOUWENBURGPRIJS SOESTERBERG - Drs. Ben Schoenmaker en drs. Herman Roozenbeek hebben onlangs in het Evenementencentrum Casino Soesterberg uit handen van prof.dr. J.R. Bruijn, voorzitter van de Stichting Schouwenburg Fonds, de driejaarlijkse prijs voor een wetenschappelijke militair-historische studie ontvangen. De laureaten, beiden werkzaam bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH), kregen deze door het Fonds ingestelde prijs vanwege hun redactie en auteurschap van de uitgave Vredesmacht in Libanon. De Nederlandse deelname

aan UNIFIL 1979-1985 (2004). De jury, onder leiding van prof.dr. Duco Hellema van de Universiteit Utrecht, oordeelde unaniem dat het boek een geslaagd voorbeeld is van modern militair-historisch onderzoek: ruim opgezet, goed in de bredere maatschappelijke ontwikkelingen ingekaderd, analytisch sterk, vlot geschreven en aantrekkelijk uitgegeven. Vredesmacht in Libanon, ISBN 9789053529867, kan tot 15 september 2007 voor de prijs van e 34,- (normale prijs e 42,50) besteld worden bij Uitgeverij Boom: www.boomsun.nl.●

DEN HAAG - Ook zo genoten van ‘De Vliegeraar’ van Khaled Hosseini? Dan is er verheugend nieuws. Dit bijna niet te overtreffen mooie, voor een deel autobiografische boek, heeft sinds afgelopen maand een opvolger: ‘Duizend Schitterende zonnen’. Daarmee is Hosseini er wederom in geslaagd een aangrijpende, meeslepende roman te schijven. En ook dit keer is het absoluut een aanrader. Hosseini neemt de lezer in eerste instantie mee naar het Afghanistan van 1959, waarin Mariam wordt geboren. Onder zeer primitieve omstandigheden leeft ze alleen met haar moeder net buiten Herat in een piepklein hutje. Het meisje wordt gekleineerd tot en met, maar achteraf gezien waren het niet eens haar slechtste jaren. Die dienden zich pas aan in Kaboel nadat Mariam als vijftienjarige is uitgehuwelijkt aan de dertig jaar oudere Rasheed. In het begin schenkt hij haar nog enige aandacht, maar verplicht haar wel op straat een burka te dragen. Hij ontpopt zich echter tot een ware tiran wanneer Mariam niet in staat blijkt hem een zoon te schenken. Inmiddels bereidt krijgsheer Ahmad Shah Masud zich voor op een jihad tegen de Sovjets, die in 1979 Afghanistan zijn binnengevallen. In Kaboel hoopt men dat de Mujahedin snel als overwinnaars de stad binnentrekken. Het duurt echter nog tot 1989 voordat de laatste Russen de Afghaanse hoofdstad verlaten. Nog eens drie jaar verder zijn eindelijk alle communisten het land uit. Dan raken de Mujahedin onderling slaags. Hevige gevechten breken uit in Kaboel. Op een dag treft een raket het huis van tienermeisje Laila en haar ouders. Rasheed, die op een steenworp afstand woont, graaft haar uit het puin en vangt haar op. Laila is helemaal alleen op de wereld. Uiteindelijk heeft ze geen andere keus dan te trouwen met Rasheed en zijn tweede vrouw te worden. Niet alleen Mariam krijgt nu met enige regelmaat alle hoeken van het huis zien, ook Laila als zij een dochtertje baart in plaats van de felbegeerde zoon. Een vlucht-

poging naar Pakistan mislukt. Het leven voor Mariam en Laila lijkt niet beroerder te kunnen worden, totdat de Taliban in 1996 Kaboel binnentrekt. Het islamitische terreurbewind van deze fundamentalistische beweging houdt aan tot 9 september 2001 wanneer gekaapte vliegtuigen het World Trade Center in New York binnenvliegen. De beschuldigende vingers wijzen al snel naar Al-Qaida voorman Osama bin Laden en zijn gastheren, de Taliban. Kort daarna verdrijven de Amerikanen met een militaire actie het bewind in Kaboel. Een coalitiemacht van westerse landen probeert vervolgens het land te pacificeren en op te bouwen. Voor de bevolking in Kaboel breken eindelijk betere tijden aan. De herinneringen aan vroeger van Laila en Mariam, het dage-

De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofdredacteur a.i.: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77) Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B

lijkse lijden, het verlies van geliefden en vrienden door oorlogsgeweld, grijpen de lezer onherroepelijk bij de keel. Het kan niet anders dan dat die ervan overtuigd raakt dat vrouwen als Laila en Miriam een beter leven verdienen. De toekomst zal uitwijzen of ISAF dit kan bewerkstelligen. De gebonden versie van ‘Duizend schitterende zonnen’, uitgegeven door De Bezige Bij, bevat de nodige foto’s en ligt voor e 24,90 in de boekhandel. ISBN: 978.90.234.2576.2. De paperback met ISBN: 978.90.234.2606.6 kost e 19,90.● Tekst: Monique van Rijen

Defensie Evenementenkalender De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 22 juni Orkest van de Koninklijke Luchtmacht “On Broadway”; Dussen 23 juni Openluchtconcert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht “Bereden Wapens”; Roosendaal 23 juni Open Dag brandweer Leeuwarden m.m.v. de Koninklijke Landmacht; leeuwarden 24 juni “Veldkeukens van het leger” in het Legermuseum; Delft 26 juni Rondleiding op landgoed Bronbeek; Arnhem 29 juni Nationale Veteranendag; Den Haag 1 juli Historische en moderne soldaten in het Legermuseum; Delft 1 juli Theatervoorstelling “Vlucht van de eeuw” in het Militaire Luchtvaartmuseum; Soesterberg 3 juli Kinderworkshop “vliegen” in het Militaire Luchtvaartmuseum; Soesterberg 4 juli Theatervoorstelling “Vlucht van de eeuw” in het Militaire Luchtvaartmuseum; Soesterberg 5 juli Kinderworkshop “straalmotor” in het Militaire Luchtvaartmuseum; Soesterberg 8 juli Theatervoorstelling “Vlucht van de eeuw” in het Militaire Luchtvaartmuseum; Soesterberg 8 juli “Verhalen van Bronbeek”; Arnhem 8 juli Historische en moderne soldaten in het Legermuseum; Delft Surf voor meer informatie naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808