Geen activiteit, geen aftrek

BIBF | Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten

INHOUD p. 1/ Geen activiteit, geen aftrek p. 3/ MAR : Minimumindeling van het Algemeen Rekeningenstelsel – Klasse 4

Geen activiteit, geen aftrek De rechtspraak over de doelgebondenheid als voorwaarde

ling was om een vennootschap te creëren met voldoende

voor aftrek van beroepskosten, lijkt een nieuwe wending

winsten, met het oog op de aftrek van privékosten en de

te nemen. Een consultancyvennootschap die volgens de

dbi-aftrek. De fiscus verwerpt daarom de aftrek van alle

fiscus alleen opgericht is om privé-uitgaven in onder te

beroepskosten.

brengen en gebruik te maken van dbi-aftrek, mag geen beroepskosten aftrekken. Want er moet een verband zijn tussen de kosten en de economische activiteit. Zonder

Louter bestaan van vennootschap brengt al kosten met zich mee

echte activiteit is er dus geen mogelijkheid om kosten af te trekken. Ook kosten die onvermijdelijk samenhangen

De belastingplichtige brengt daartegen in dat het lou-

met het bestaan van een vennootschap zelf, zijn dan niet

tere bestaan van een vennootschap al kosten met zich

aftrekbaar (Cass. 10 december 2010).

meebrengt, zelfs als er geen activiteiten of geen inkomsten zouden zijn. En bovendien kaderen de kosten wel

De vennootschap in kwestie heeft als doel het verlenen

degelijk in de activiteiten van de vennootschap, vindt

van advies over organisatiemanagement. De activiteit

hij.

te bezoeken, producten te promoten, de verkoopsactivi-

Maar van het hof van beroep krijgt hij geen gelijk (Ant-

teiten te controleren, enz.

werpen 28 april 2009, A09/ 1586, www.monkey.be). Kosten zijn aftrekbaar als ze gedaan zijn om belastbare in-

Om dat doel te verwezenlijken, maakt de vennootschap

komsten te verkrijgen of te behouden (art. 49, 1e lid WIB

kosten – meer dan 110 000 euro per jaar. Het gaat om de

1992). En ze moeten noodzakelijk verband houden met

huur en het onderhoud van het gebouw waar de maat-

de uitoefening van de beroepswerkzaamheid.

schappelijke zetel is gevestigd, verwarming en elektripubliciteit, en vergoedingen van de zaakvoerder.

... maar die zijn daarom nog niet aftrekbaar

Tegenover die kosten staan wel degelijk inkomsten.

Volgens het hof is het niet juist om te stellen dat kosten

Maar het valt de fiscus op dat de facturen bijzonder

die worden gemaakt wegens het bestaan van een vennoot-

vaag zijn over de geleverde prestaties. Er is ook geen

schap, in elk geval aftrekbaar zijn. «Het enkele feit van

personeel. En uit de bijkomende gegevens die de belas-

een vennootschap op te richten en in stand te houden,

tingplichtige verstrekt, blijkt niet duidelijk dat de ven-

kan de aftrekbaarheid van kosten als beroepskosten

nootschap of haar zaakvoerder bij die activiteiten enige

niet verantwoorden.» Louter het feit dat in een bepaald

rol gespeeld hebben. Daaruit besluit de fiscus dat niet

gebouw de maatschappelijke zetel gevestigd is, kan de

bewezen is dat de vennootschap enige economische ac-

aftrek van huur-, onderhouds- en gebruikskosten niet

tiviteit ontplooit. Hij gaat ervan uit dat de enige bedoe-

verantwoorden, vindt het hof.

citeit, kantoorkosten, autokosten, representatiekosten,

1

P a c i ol i N r . 314 B I B F - I P C F / 28 f eb r u a r i – 13 m aart 2 0 1 1

P 309340 – Afgiftekantoor 9000 Gent X – Tweewekelijks – Verschijnt niet in juli

bestaat er verder in om afnemers en potentiële klanten

De stelling dat elke uitgave van een vennootschap nood-

blijkt uit de statuten. Dat is het grote verschil met de

zakelijkerwijze een beroepsuitgave zou zijn, is al her-

rechtspraak tot nu toe, waar meestal gefocust werd op

haaldelijk afgewezen door het Hof van Cassatie en zelfs

het statutaire doel. De vraag is of de discussie daardoor

door het Grondwettelijk Hof (zie o.m. Fisc. Act. 2009,

een nieuwe wending neemt. Letterlijk genomen is het

42/1 en 2010, 33/1). Maar het hof van beroep stelt het

antwoord van Cassatie in dit nieuwe arrest helemaal

dus nog wat scherper : niet alleen is de aftrek van alle

niet nieuw. Cassatie heeft immers altijd al gesproken

kosten geen automatisme, het zou ook kunnen dat geen

van de toets aan de «maatschappelijke activiteit», zon-

enkele kost aftrekbaar is.

der expliciet te verwijzen naar het statutaire doel (Cass. 21 november 1997, AC 1997, nr. 497; 13 februari 1998,

Aftrek kan niet zonder economische activiteit, en het

AC 1998, nr. 87; 18 januari 2001, AC 2001, nr. 34, Fisc.

hof is het met de administratie eens dat daarvan geen

Act. 2001, 20/5; 3 mei 2001, AC 2001, nr. 253; 19 juni

overtuigende bewijzen bestaan. Dat de fiscus geen op-

2003, AC 2003, nr. 367, Fisc. Act. 2003, 35/10; 9 novem-

portuniteitsoordeel mag vellen over het nut van bepaalde

ber 2007, C.06.0251.F). Maar omdat de hoven van beroep

kosten, verandert daar niets aan. Het blijft aan de belas-

tot nu toe vooral toetsten aan het maatschappelijke doel,

tingplichtige om het bewijs van het beroepskarakter van

en Cassatie die arresten keer op keer bevestigde, ont-

de kost te leveren.

stond de indruk dat ook Cassatie vooral belang hechtte aan het doel en niet de activiteit. Dat «maatschappelijke

Cassatie bevestigt

activiteit» uiteindelijk een dubbelzinnig begrip is, droeg bij aan die indruk (Antwerpen 19 mei 2009, FJF nr.

Dat arrest wordt nu door het Hof van Cassatie bevestigd.

2009/284 ziet het als een synoniem voor de werkelijke

Cassatie keurt het in elk geval niet af dat het hof van

activiteit maar volgens Gent 24 oktober 2006, G 06/ 108

beroep de aftrek koppelt aan de voorwaarde dat er een

www.monkey.be en Rb. Brugge 12 november 2007, FJF

economische activiteit is. In zijn conclusies stelt de advo-

nr. 2008/28 1 verwijst het naar de activiteit zoals om-

caat-generaal het nog uitdrukkelijker : «Indien er geen

schreven in de statuten).

duidelijkheid bestaat over welke activiteiten de vennootschap ontplooit, kan niet worden achterhaald of bepaal-

Nochtans is er iets voor te zeggen dat het Hof van Cas-

de uitgaven van de vennootschap een beroepsmatig ka-

satie al van in het begin de werkelijke activiteit op het

rakter hebben, m.a.w. een noodzakelijk causaal verband

oog had (zie R. Messiaen in AFT 2010.1, 23-26; Fisc. Act.

vertonen met de uitoefening van de vennootschapsacti-

2009, 42/5). Ook advocaat-generaal Thijs, in zijn conclu-

viteiten.»

sies bij het nieuwe arrest, lijkt eerder te denken aan de werkelijke activiteit. Dat de uitgaven van een vennoot-

Daarbij aansluitend stelt Cassatie ook dat onderworpen-

schap «in verband staan met de beroepsactiviteiten, [is]

heid aan de vennootschapsbelasting niet impliceert dat

vereist voor de aftrekbaarheid als beroepskosten van

er per definitie een economische activiteit is. Het hof

deze uitgaven», stelt hij. En even verder citeert hij de

wijst ook expliciet de stelling van de belastingplichtige

conclusies van advocaat-generaal Henkes bij een ouder

af dat kosten die voortvloeien uit het bestaan zelf van een

arrest van Cassatie. Die poneerde toen de stelling dat

vennootschap, noodzakelijk aftrekbaar zijn.

de voorwaarde dat de kosten zijn gedaan of gedragen «om de belastbare inkomsten te verkrijgen of te behou-

Voorts herhaalt het Hof van Cassatie zijn gekende stel-

den» in artikel 49 van het WIB 1992, twee samenlopende

ling. Uit de omstandigheid dat een handelsvennootschap

vereisten inhoudt die één geheel vormen : «door de aard

een rechtspersoon is die opgericht is met het oog op een

ervan, het verkrijgen of behouden van de beroepsinkom-

winstgevende activiteit, kan niet worden afgeleid dat alle

sten als oogmerk hebben, en een noodzakelijk causaal

uitgaven mogen worden afgetrokken. «Uitgaven van een

verband vertonen met de uitoefening van de beroepsbe-

rechtspersoon kunnen slechts beschouwd worden als af-

zigheid» (conclusies bij Cass. 19 juni 2003, AC 2003, nr.

trekbare beroepskosten wanneer ze noodzakelijkerwijs

367, 1447, nr. 14).

betrekking hebben op zijn maatschappelijke activiteit.» De vraag of de toets aan het statutaire doel of de werke-

Maatschappelijk doel vs. werkelijke activiteit

lijke activiteit primeert, werd pas echt gesteld nadat het Grondwettelijk Hof beide begrippen naast mekaar plaatste met «of» ertussen (zie Fisc. Act. 2009, 42/1 en 2010,

Het hof van beroep had het alleen over de (werkelijke)

33/1 – daarin gevolgd door de lagere rechtspraak : zie bv.

economische activiteit van de vennootschap en besteedde

Fisc. Act. 2010, 36/13-14). Maar ook met dit nieuwe ar-

geen aandacht aan het maatschappelijk doel zoals dat

rest geeft het Hof van Cassatie geen expliciet antwoord

2


op de vraag welk van beide primeert. En zelfs als we er

ter pro forma een catch all-clausule opnemen (bv. dat de

vanuit zouden mogen gaan dat volgens Cassatie de toets

vennootschap zich mag bezighouden met vastgoedver-

aan de werkelijke activiteit primeert, blijft nog de vraag

richtingen van alle aard), zou dan zeker niet meer vol-

of dat goed nieuws zou zijn voor de belastingplichtige.

staan om de aftrek veilig te stellen. Maar hoe occasioneel

Positief zou dan wel zijn dat, in gevallen waar het statu-

is occasioneel ? Gelden daarvoor de criteria die – in de

taire doel vrij eng omschreven is, de fiscus de aftrek van

personenbelasting – een divers van een beroepsinkomen

kosten niet meer kan verwerpen louter omdat ze niets te

onderscheiden (zie o.m. Fisc. Act. 2008, 25/4-5, 2010,

maken zouden hebben met het maatschappelijk doel van

18/9, 2006, 34/13 en 2004, 14/8 voor die controverse) ?

de vennootschap. En dat zou groot nieuws zijn. Ander-

De discussie is dus nog lang niet gesloten.

zijds blijft ook het begrip «werkelijke activiteit» rijkelijk vaag. Gaat het daarbij om gelijk welke activiteit die

In afwachting van verdere rechtspraak is de les uit dit

daadwerkelijk uitgeoefend wordt ? Of gaat het eerder om

arrest dus vooral dat kosten die samenhangen met de

de gebruikelijke of hoofdactiviteit ? Dat laatste lijkt mis-

oprichting en het loutere bestaan van een vennootschap,

schien het meest voor de hand te liggen (R. Messiaen,

niet automatisch aftrekbaar zijn. En kosten aftrekken

AFT 2010.1, 24 – zie ook o.m. Gent 26 januari 2010, G 10/

zonder (bewijs van een) werkelijke activiteit is al hele-

0993, www.monkey.be). Een occasionele activiteit zoals

maal onmogelijk.

de verhuur van een appartement aan de kust zou dan Koen JANSSENS

niet meetellen. En in de statutaire doelomschrijving lou-

MAR : Minimumindeling van het Algemeen Rekeningenstelsel – Klasse 4 Klasse 4 van de MAR bevat de «derdenrekeningen». In-

vorderingen» en 490 en 491 (Overlopende rekeningen). De

gevolge de verdeeldheid van de boekhoudleer worden

passiefrekeningen omvatten de subrekeningen 42 tot 48

deze rekeningen door onze confraters zeer uiteenlopend

van de MAR en de overlopende rekeningen 492 en 493.

geïnterpreteerd. Ook het feit dat klasse 4 zowel actief- als passiefrekeningen bevat, draagt niet bij tot een gemakkelijke analyse

Analyse van (de onderverdelingen van) de rekeningen 40 en 41

ervan. Eén ding staat wel vast : alle rekeningen op korte termijn (op ten hoogste één jaar), en dus de meest cou-

De rekeningen «400 Klanten» en «440 Leveranciers» zijn

rante verrichtingen, worden erin opgenomen.

het gevolg van verkoop- of aankoopverrichtingen. Wanneer een klant, na afsluiting van het boekjaar, een credit-

Subklasse 29 omvat de vorderingen op meer dan één jaar

saldo vertoont, moet dit saldo, in beginsel, naar de handels-

en subklasse 17 de schulden op meer dan één jaar.

schulden «443 Cliënten crediteuren» worden overgeboekt.

Vorderingen die binnen de 12 eerstvolgende maanden op-

Omgekeerd moet een leverancier met een debetstand naar

vraagbaar zijn, moeten, voor hun overeenkomstig bedrag,

handelsvorderingen (rekening 403) worden overgeboekt.

onder «vorderingen op ten hoogste één jaar» («400 Klan-

Rekening «401 Te innen wissels» vermeldt de op een

ten» of «416 Diverse vorderingen») worden opgenomen.

klant getrokken wissels (441 = van een leverancier geac-

Ook het gedeelte van de schulden op meer dan één jaar

cepteerde wissels).

dat binnen het jaar vervalt, moet naar de «Schulden op ten In rekening «406 Vooruitbetalingen» worden de bedra-

hoogste één jaar» (subklasse 42) worden overgeboekt.

gen opgenomen die niet kunnen toegerekend worden

Eerste analyse

aan de rekeningen 213, 27 en 360 van de MAR.

De meest gebruikte actiefrekeningen zijn de subrekenin-

Rekening «407 Dubieuze debiteuren» vermeldt het be-

gen van de posten «40 Handelsvorderingen», «41 Overige

drag, btw inclusief, van de vorderingen waarvan het

3


bedrag waarschijnlijk niet of onvolledig zal worden vol-

Als de klant uiteindelijk minder betaalt dan voorzien,

daan. Rekening «409 Waardeverminderingen», daaren-

moet het definitief geworden verlies onmiddellijk alsda-

tegen, bevat bedragen zonder btw.

nig worden geboekt. Als de klant 1 000 euro, btw excl.,

Overeenkomstig artikel 68 lid 1 van het KB van 30 ja-

+ 210 euro btw = 1 210,00 euro betaalt, is het verlies

nuari 2001, worden op de vorderingen terugbetaalbaar

dat op het debet van rekening 642 van de MAR moet

op meer dan een jaar en op ten hoogste een jaar waarde-

worden ingeschreven gelijk aan het verschil tussen de

verminderingen toegepast, zo er voor het geheel of een

netto boekwaarde, btw excl., (hetzij 3 000,00 – 1 750,00

gedeelte van de vordering onzekerheid bestaat over de

= 1 250,00 euro, btw excl.) en de 1 000,00 euro die werd

betaling hiervan op de vervaldag.

voldaan. De aftrekbare btw is het verschil tussen het oor-

Noot : de term «voorzieningen voor dubieuze debiteuren»

spronkelijk gefactureerd bedrag van 630,00 euro en de

moet in het Belgisch recht worden vermeden, want een

betaling van 210,00 euro, hetzij 420,00 euro (rooster 62

voorziening kan nooit een waardecorrectie van een ac-

van de btw-aangifte).

tiefbestanddeel tot doel hebben. Wanneer een deel van een vordering oninvorderbaar

Boekingen op 23/02 (A = financieel dagboek; B en C =

blijkt (definitief verlies), moet het bedrag ervan overge-

dagboek diverse verrichtingen)

boekt worden naar «Andere bedrijfskosten» (rekening 642 van de MAR).

A 550

Bank

407

Daartoe is een verantwoordingsstuk noodzakelijk. Dat

B 409

kan extern zijn (bv. een brief van een advocaat), maar soms ook intern (bv. berekening van de waardeverminderingen op basis van een oude klantenbalans).

Voorbeeld Onderneming SATC heeft een vordering van 3 630,00 euro (3 000,00 euro + btw) op één van haar klanten. Die klant

1 210,00

aan Dubieuze debiteuren Geboekte waardeverminderingen op handelsvorderingen

642

Minderwaarden op de realisatie van handelsvorderingen

407

aan Dubieuze debiteuren

C 4114 Terug te vorderen btw – vak herzieningen 407

1 210,00 1 750,00

250,00

2 000,00 420,00

aan Dubieuze debiteuren

420,00

heeft momenteel financiële problemen. De vordering moet dus als dubieus worden beschouwd. Rekening «407 Dubieuze debiteuren» is een soort van memo, waarin het

Basiswerking van de btw

totaalbedrag, btw inclusief, van de dubieus geworden De op een aankoopfactuur terug te vorderen btw wordt in

handelsvorderingen wordt opgenomen.

principe ingeschreven op het debet van rekening «4110 In toepassing van het voorzichtigheidsbeginsel beslist de

Terug te vorderen btw», terwijl de op een verkoopfac-

boekhouder van SATC (op 31 december) een toevoeging

tuur aangerekende btw ingeschreven wordt op rekening

aan waardeverminderingen op handelsvorderingen ter

«4510 Te betalen btw». Sommige specialisten pleiten voor

waarde van 1 750,00 euro te boeken.

het gebruik van de wachtrekeningen 499 in de loop van de periode.

Boekingen in het dagboek diverse verrichtingen 407 400

Dubieuze debiteuren

Zonder ons aan een btw-cursus te wagen, willen we toch vermelden dat de in voormelde rekeningen 4110 en 4510

3 630,00

aan Kalnten

3 630,00

opgenomen bedragen moeten overeenstemmen met de roosters 59 en 54. Dankzij de btw-aangifte kunnen de nuttige rekeningen

6 340 Toevoeging aan waardeverminderingen op handelsvorderingen op ten hoogste één jaar 40[7]9

aan Waardeverminderingen op handelsvorderingen

1 750,00

maandelijks of trimestrieel worden gesaldeerd en vervangen door één enkele rekening, doorgaans met een creditsaldo. 1 750,00 Voorbeeld : 4510 Te betalen btw

We herinneren eraan dat, in geval van een vonnis van

7 000,00

4110

aan Terug te vorderen btw

2 500,00

4512

Btw rekening-courant

4 500,00

faillietverklaring of van een gerechtelijke reorganisatie, de btw kan teruggevorderd worden (cf. art. 3 KB nr. 4

Nog nadrukkelijker wijzen we op het belang van het

29 december 1992).

btw-rekeninguittreksel. Dit, door de fiscale administra-

4


tie bezorgde uittreksel, geeft een overzicht van de mutaties in het voordeel van de Staat en in het voordeel van de belastingplichtige.

rekeningen 173 en 423 (de laatste cijfers na [42] moeten dezelfde zijn als na de rekeningen [17]); – op basis van de aflossingstabel kan het bedrag wor-

Aan de hand van dit document kan kennis genomen

den geverifieerd door het verschil te berekenen tussen

worden van de eventuele (al dan niet) proportionele boe-

het schuldsaldo per eind december 2011 en dat per

ten op het stuk van de btw (die moeten, naargelang het

eind december 2010. Er moet geen prorata worden be-

geval, opgenomen worden onder rekening 65 en als het

rekend (in tegenstelling tot de interesten, waarvoor

nalatigheidsinteresten betreft rekening 64).

vaak overlopende rekeningen nodig zijn, zie hierna).

Ten slotte wordt de btw-rekening-courant in bepaalde gevallen «op nul gesteld», en overgeboekt naar een «bijzondere btw-rekening» (bv. bij niet-betaling van de btw).

Analyse van (de onderverdelingen van) de rekeningen 43

Omdat de betaalde bedragen bij voorrang aangerekend worden op de boeten en nalatigheidsinteresten, zullen de

Wanneer een bankrekening op balansdatum (we zijn er

elkaar opvolgende aanmaningen vanwege de btw-admi-

steeds vanuit gegaan dat het 31 december betrof) een ne-

nistratie het werk van de boekhouder er niet op verge-

gatief saldo vertoont, moet dit saldo, zoals hierna aan-

makkelijken.

gegeven, overgeboekt worden naar de financiële schulden :

Voor wat «41 Overige vorderingen» betreft, wordt onder subrekening «410 Opgevraagd, niet gestort kapitaal»

550

het bedrag van het nog niet gestort, opgevraagd kapi-

433

taal opgenomen (wat, overeenkomstig het Wetboek van

Bank

...

aan Schulden in rekeningcourant

...

Vennootschappen, ertoe kan leiden dat de uitoefening van het stemrecht verbonden aan de aandelen waarop

Die boeking moet op de eerste dag van het volgend boek-

die stortingen niet zijn geschied, wordt geschorst).

jaar teruggenomen worden.

Tot slot :


– worden op rekening «416 Diverse vorderingen» vaak de bedragen vermeld die de zaakvoerder van een vennootschap onrechtmatig heeft opgenomen. De admi-

De rekeningen «Leveranciers» leveren doorgaans niet

nistratie gaat er terecht van uit dat dergelijke lening

meer moeilijkheden op dan de rekeningen «Klanten»,

kosteloos werd toegekend en een voordeel van alle

behalve dat de juistheid van de saldi moet nagegaan wor-

aard vormt. Wat we minder appreciëren is het percen-

den (bv. controleren of een factuur per vergissing geen

tage van de fictieve interest, namelijk 9 % voor het jaar

tweemaal werd ingegeven).

2010; – bevat rekening «418 Borgtochten betaald in contan-

Rekening «444 Te ontvangen facturen» is zeer belang-

ten» de betaalde waarborgen met een looptijd van ten

rijk, omdat ze het mogelijk maakt een kost aan een eer-

hoogste één jaar.

der boekjaar toe te rekenen, en de eventuele btw in het lopend boekjaar terug te vorderen.

Analyse van (de onderverdelingen van) de rekeningen 42

De rekeningen 453, 454 en 455 zullen we later bespreken, samen met de bezoldigingen en sociale lasten en

Het gedeelte van de langlopende schulden dat binnen het

met de belastingen (artikel over klasse 6 van de MAR).

jaar vervalt, moet, op basis van de aflossingstabel van de lening, overgeboekt worden en geeft aanleiding tot volgende diverse verrichting : 17x 42x

Schulden op lange termijn aan Schulden op lange termijn die binnen het jaar vervallen

Analyse van (de onderverdelingen van) de rekeningen «46 Ontvangen vooruitbetalingen»

... ...

Deze rekening moet zowel de ontvangen vooruitbetalingen als de aan de klanten gefactureerde voorschotten bevatten (Advies R 103 CBN, Bulletin nr. 8). Ze moet dus

Noot :

als volgt uitgesplitst worden :

– als de rekening van de langlopende schuld betrekking

460

Te ontvangen voorschotten

heeft op een investeringskrediet, zijn de te gebruiken

461

Ontvangen voorschotten

5


Het Btw-Wetboek bepaalt dat de belastingplichtige de be-

– Over te dragen kosten : de pro rata van kosten die

lasting verschuldigd is (art. 51 § 1 WBTW) :

werden gemaakt tijdens het boekjaar of tijdens een

– bij de levering van een goed of de verstrekking van

vorig boekjaar maar die ten laste van een of meerdere

een dienst in België;

volgende boekjaren moeten worden gebracht.

– bij de facturering, ook als deze vóór de levering van

– Verkregen opbrengsten : de pro rata van opbreng-

het goed of de verstrekking van de dienst plaats-

sten die slechts in de loop van een volgend boekjaar

vindt;

zullen worden geïnd maar die betrekking hebben op

– bij een intracommunautaire verwerving van goederen (of diensten) in België.

een verstreken boekjaar. – Toe te rekenen kosten : de pro rata van kosten die pas in een later boekjaar zullen worden betaald maar die

Uit deze regel volgt dat de inning van een voorschot de

betrekking hebben op een verstreken boekjaar.

belastingplichtige niet verplicht om de btw te voldoen

– Over te dragen opbrengsten : de pro rata van opbreng-

(rekening 461 van de MAR), maar de facturering ervan

sten die in de loop van het boekjaar of van een vorig boek-

daarentegen wel (rekening 460 van de MAR).

jaar zijn geïnd, doch die betrekking hebben op een later boekjaar. De titel van de vordering is nog niet ontstaan.


Er zijn dus vier gevallen mogelijk. We hebben ze in een overzichtelijke tabel geplaatst :

De onderverdelingen van de rekening «47 Schulden uit

ACTIVA

PASSIVA

die in hoofdzaak het gevolg zijn van de toekenning van

Vooruit toegerekende kosten

Vooruit opgenomen opbrengsten

dividenden of tantièmes over vorige boekjaren. Als de

Op te nemen opbrengsten

Toe te rekenen kosten

de bestemming van het resultaat» bevatten de schulden

begunstigde zich niet kenbaar maakt (bv. i.v.m. een dividend van een naamloze vennootschap) moeten de bedra-

De linkerkolom bevat de overlopende rekeningen van

gen, na verloop van vijf jaar, in principe, bij de Deposito-

het actief, de rechterkolom de overlopende rekeningen

en Consignatiekas worden gedeponeerd.

van het passief. De gekozen benamingen zijn vrij. Ze maken het mogelijk de werking van andere rekeningen, die

De onderverdelingen van «48 Diverse schulden» zijn de

nauw verwant zijn met de overlopende rekeningen, tot

volgende :

uiting te brengen.

– 480 Vervallen obligaties en coupons – 488 Borgtochten ontvangen in contanten

We zullen het, vaak slecht begrepen, begrip «overlopen-

– 489 Andere diverse schulden (gewoonlijk, een reke-

de rekening» ontrafelen aan de hand van een paar voor-

ning-courant bestuurder of zaakvoerder met een cre-

beelden.

ditsaldo). Voorbeeld 1

Analyse van (de onderverdelingen van) de overlopende rekeningen 49





Artikel 33 van het KB van 30 januari 2011 bepaalt : «Er moet rekening worden gehouden met de kosten en de op-

Op 1 december wordt aan een onderneming stookolie ge-

brengsten die betrekking hebben op het boekjaar of op

leverd ten bedrage van 900,00 euro. Ze boekt, ofwel bij

voorgaande boekjaren, ongeacht de dag waarop deze kos-

levering, ofwel bij ontvangst van de factuur van haar

ten en opbrengsten worden betaald of geïnd, behalve indien

leverancier :

de effectieve inning van deze opbrengsten onzeker is».

61 444

Diverse diensten en goederen

900,00

aan Te ontvangen facturen

900,00

Dankzij de overlopende rekeningen kunnen deze verschuivingen in de tijd in aanmerking genomen worden. Deze rekeningen bevatten ook het disconto ten gevolge van de toepassing van artikel 67 van het KB van 30 januari 2001.

en 444

Te ontvangen facturen

900,00

411

Terug te vorderen btw (21 %)

189,00

440

aan Leveranciers

1 089,00

De overlopende rekeningen worden omschreven in arti-

(of één enkele boeking bij boeking op het ogenblik van de

kel 95, § 1 van het KB van 30 januari 2001 :

facturering).

6


Gesteld dat de factuur toegekomen is vóór eind decem-

veel onderneming de rekeningen «Omzet» en «Te betalen

ber, stelt de bedrijfsleider vast dat er, bij de inventarisop-

btw» op het ogenblik van de facturering1.

name, 500,00 euro niet-verbruikte stookolie in de tank

Het beginsel van het getrouw beeld eist nochtans dat er

overblijft. Op grond van het beginsel van de toewijzing

bij de inventaris rekening gehouden wordt met deze be-

van de kosten en opbrengsten aan het juiste boekjaar,

wegingen.

moeten de overtollige kosten aan de volgende boekjaren Hier moet nagegaan worden of de opbrengst relatief ze-

worden toegerekend. Dat gebeurt als volgt :

ker zal worden geïnd. Als dat niet het geval is, gebiedt 490


61

aan Diverse diensten en goederen

500,00

het voorzichtigheidsbeginsel om niets te boeken. 500,00 De boeking van de pro rata van opbrengsten gebeurt als volgt :

Opmerking : de wettelijke benaming van de overlopende

4xx


70

aan Verkopen

rekening die hier moet worden gebruikt, is «490 Over te dragen kosten».

500,00 500,00

Op de eerste dag van het volgende boekjaar moet die boe-

Om de wettelijke benaming van de vooruit ontvangen

king, in principe, worden teruggeboekt.

opbrengsten te vernemen, moeten we weten of de opbrengst waarvan sprake betrekking heeft op twee opeen-

Voorbeeld 2

volgende boekjaren of enkel het boekjaar betreft dat we willen afsluiten.





In het eerste geval (opbrengst die zich uitstrekt over twee boekjaren) moet rekening «491 Verkregen opbrengsten»

Omgekeerd kan het voorkomen dat men een opbrengst

gebruikt worden, terwijl in het tweede geval rekening

opneemt, terwijl de levering of de dienst nog niet of nog

«404 Te innen opbrengsten» moet worden gebruikt.

niet volledig verricht is. Het surplus zal op een overlo-

In dat laatste geval moet worden aangenomen dat de

pende rekening moeten worden geboekt. De wettelijke

rechtstitel van de vordering nog niet ontstaan is, maar

benaming van de vooruit opgenomen opbrengsten is

dat het bedrag ervan al nauwkeurig bepaald is of kan

«493 Over te dragen opbrengsten».

bepaald worden.

70 493

Verkopen

5 000,00

aan Over te dragen opbrengsten

Voorbeeld : op basis van een overeenkomst ontvangt de 5 000,00

onderneming om de drie maanden commissielonen en de volgende vervaldag is in februari 2011. Op basis van de informatie waarover de onderneming beschikt, heeft ze

Opmerking : We gaan ervan uit dat de onderneming geen

recht op 950,00 euro commissieloon (gesteld dat het niet

voorschot heeft gefactureerd, want in dat geval heeft de

om haar hoofdactiviteit gaat) en moet ze boeken :

voormelde boeking geen zin.

491 743

Op de eerste dag van het volgende boekjaar zal de boek-

Verkregen opbrengsten

950,00

aan Andere bedrijfsopbrengsten

950,00

houder de overlopende boeking, in principe, moeten teOok hier moet die boeking, op de eerste dag van het vol-

rugnemen.

gende boekjaar, in principe worden teruggeboekt. Voorbeeld 3 Vooruit toegerekende kosten




Voorbeeld 4 Vooruit toegerekende kosten




De op te nemen opbrengsten zijn de opbrengsten die in het boekjaar zouden moeten geboekt geweest zijn, bijvoorbeeld wegens een aan een klant gedane levering. We hebben gezien dat, volgens het Btw-Wetboek, de btw opeisbaar is van bij de levering. In de praktijk crediteren

7

1

Artikel 16, § 1 Btw-Wetboek bepaalt nochtans dat, in geval van doorlopende leveringen, zoals gas en elektriciteit, de levering geacht wordt plaats te vinden bij de afrekening.


Het principe van de toe te rekenen kosten is hetzelfde als dat van de op te nemen opbrengsten. Het detail van de debetinteresten per 31 december, bijvoorbeeld, wordt in de

Samenvatting : ACTIVA

PASSIVA

490 Over te dragen kosten

493 Over te dragen opbrengsten

404 Te innen opbrengsten (opbrengsten over één boekjaar)

444 Te ontvangen facturen (kosten over één boekjaar)

491 Verkregen opbrengsten (over twee of meer boekjaren)

492 Toe te rekenen kosten (over twee of meer boekjaren)

regel pas bekend gemaakt op de eerste rekeninguittreksels van het volgende jaar. Voorbeeld : de onderneming betaalt op haar banklening jaarlijks 5 000 euro interest op de vervaldag, zijnde 30 juni. Bij de afsluiting van de jaarrekening (op 31 december) moet ze boeken : 6500 Rente, commissies en kosten verbonden aan schulden 492

Opmerking : hoewel het strijdig is met het boekhoud-

2 500,00

aan Toe te rekenen kosten

recht, staat het fiscaal recht de belastingplichtige toe om 2 500,00

een kost ten laste te nemen zodra deze betaald is, zelfs indien die kost betrekking heeft op een later boekjaar.

Als de betreffende interesten uitsluitend betrekking heb-

Bijvoorbeeld : een verzekeringspremie die op 1 septem-

ben op het jaar dat men wenst af te sluiten (in de veron-

ber betaald wordt voor het volledige jaar, is fiscaal af-

derstelling dat de onderneming haar boekhouding per

trekbaar ten belope van 100 % van het betaalde bedrag

kalenderjaar houdt), moet rekening «444 te ontvangen

... tenzij gebruik gemaakt wordt van de overlopende re-

facturen» gebruikt worden.

keningen en de bedragen die betrekking hebben op het

Indien de kost daarentegen, op zijn minst gedeeltelijk,

latere boekjaar worden overgedragen.

betrekking heeft op een aantal dagen van het volgende jaar bovenop deze van het afgesloten jaar, zijn we ge-

Analyse van de wachtrekeningen

rechtigd om rekening «492 Toe te rekenen kosten» te gebruiken.

Post «499 Wachtrekeningen» wordt in de loop van het

Bij gebruik van de rekening «Te ontvangen facturen»,

boekjaar gebruikt om de bedragen die nog moeten ver-

moet aangenomen worden dat de rechtstitel van de vor-

antwoord worden af te zonderen. Deze rekening moet,

dering nog niet ontstaan is, maar dat het bedrag ervan

uiterlijk bij de afsluiting van het boekjaar en de opstel-

al nauwkeurig bepaald is of kan bepaald worden.

ling van de jaarrekening, verplicht worden gesaldeerd. Niettemin is het belangrijk om de cliënt de nodige vra-

Opmerking : de benaming van rekening [444] van de

gen te stellen. Bedragen toerekenen aan het debet van

MAR is in ons voorbeeld zeer slecht gekozen (de banken

rekening 499 zonder opmerkzaamheid, kan ertoe leiden

leveren wel een afrekening af maar factureren hun in-

dat een aanzienlijke rekening-courant met een debetsal-

teresten doorgaans niet). De beroepsbeoefenaars nemen

do wordt gegenereerd ...

de voorwaarde «gespreid over twee boekjaren» dus zelden in acht. Rekening 444 kan vervangen worden door een Stéphane MERCIER

rekening «489 Andere diverse schulden».

Erkend Boekhouder-fiscalist BIBF Zoals altijd moet de gedane boeking, op de eerste dag van het volgende boekjaar, worden teruggeboekt.

Noch deze publicatie, noch gedeelten van deze publicatie mogen worden gereproduceerd of opgeslagen in een retrievalsysteem, en evenmin worden overgedragen in welke vorm of op welke wijze ook, elektronisch, mechanisch of door middel van fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen info, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Verantwoordelijke uitgever : Etienne VERBRAEKEN, B.I.B.F. – Legrandlaan 45, 1050 Brussel, Tel. 02/626 03 80, Fax. 02/626 03 90 e-mail : [email protected], URL : http: //www.bibf.be. Redactie : Gaëtan HANOT, Geert LENAERTS, Maria PLOUMEN, Etienne VERBRAEKEN. Adviesraad : Professor P. MICHEL, Professor Emeritus, Universiteit Luik, Professor C. LEFEBVRE, Katholieke Universiteit Leuven. Gerealiseerd in samenwerking met kluwer – www.kluwer.be

8


Geen activiteit, geen aftrek

Recommend Documents