Geef ze het vertrouwen

D O R P E N K R A N T N U M M E R 11 ✱ J A A R G A N G 5 ✱ F E B R U A R I 2 0 1 0 ✱ P R I M O N H , H E T K E N N I S C E N T R U M VA N D E S O C I A L E P R A K T I J K

Bewoners maken het dorp PAGINA:

2

Blinkerd uit de as herrezen PAGINA:

Beste buurtsuper van Nederland

3

PAGINA:

5

Ogen en oren van Wervershoof PAGINA:

Het ministerie van LNV investeert 4,7 miljoen extra in de uitvoering van de Agenda Landschap. Vier posten krijgen elk een miljoen erbij, één post krijgt 0,7 miljoen.

Geef ze het vertrouwen In Beets, gemeente Zeevang, is sinds maart 2009 een jeugdraad actief. Dorpsraad Beets gaf de aanzet door jongeren te vragen welke wensen zij hebben om het wonen in het dorp nog leuker te maken. Meer activiteiten organiseren en een spreekbuis namens de jeugd stonden hoog op het lijstje. Inmiddels draait een jeugdraad voor en door jongeren op eigen kracht én met veel plezier. Het gevoel dat dorpsraad en dorp de jongeren serieus nemen, levert veel voldoening op bij de leden.

Zelfstandig Bestuurslid Afra Bakker van dorpsraad Beets is enthousiast over zoveel organisatietalent en

PAGINA:

Extra miljoenen voor landschap

Meer informatie of contact: www.dorpsraad.beets.nl en www.jeugdraadbeets.hyves.nl, [email protected].

Anna Teeuw en Malou Kapper zijn met veel enthousiasme in de jeugdraad gestapt. ‘Het is heerlijk om te horen hoe blij mensen reageren op wat we doen’. De jeugdraad organiseert activiteiten zoals een zeskamp, een talentenjacht en een voetbaltoernooi. In samenwerking met Staatsbosbeheer zal aan de ringvaart een aanlegsteiger en picknicktafel geplaatst worden. Op mooie dagen kunnen jongeren daar samenkomen en zonnebaden. Ook het opknappen van de hangplek op het speelveld staat op de kluslijst. De jongerenraad denkt en doet mee, zij steken de handen uit de mouwen waar het om praktische zaken gaat. De achterban leest over alle activiteiten in het Beetserbulletin of hoort ervan via de contacten en gesprekken in het dorp.

6

PlattelandsParlement

zelfstandigheid. ‘Alles wat ze organiseren doen ze goed. Jongeren benaderen ons met ideeën en vragen, ze zijn prima in staat om hun eigen zaak te beheren en te behartigen’. De afstemming tussen jeugdraad en dorpsraad verloopt via de mail en via persoonlijke contacten tussen bestuursleden en jeugdraadleden. De jeugdraad vergadert zelfstandig op een eigen tijdstip. Ook is er regelmatig e-mailcontact met wethouder Jetty Voermans. Jeugdraadlid Debby van Weerdenburg is zeer te spreken over haar betrokkenheid. ‘Zij heeft mij geleerd hoe ik een subsidieplan schrijf en indien. De wethouder deed zelfs mee aan onze zeskamp’. De jeugdraad draait financieel onafhankelijk van de dorpsraad. Met subsidiegelden en via sponsoren financiert zij haar activiteiten. Menno Ebbes van dorpsraad Beets geeft de jeugdraad een grote pluim: ‘zij hebben sponsorgeld weten binnen te halen, wij nog niet’.

Tips Menno Ebbes heeft wel wat tips voor dorpen die ook hun jeugd wil stimuleren zelf actief te worden. ‘Vraag aan jongeren zelf wat ze willen. Uit onze enquête bleek dat jongeren last hebben van sociale controle en een tekort aan activiteiten. Om de jeugd zelf een stem te geven, hebben wij het idee van een jeugdraad voorgesteld’. Afra Bakker vult aan: ‘pas op dat je er niet teveel bovenop gaat zitten als dorpsraad! Geef ze vertrouwen.’ Ook de jeugdraad zelf heeft tips. ‘Hou het leuk en speels’, vindt Debby van Weerdenburg. ‘Vraag niet meteen te veel. Vaak worden er dingen impulsief geroepen tijdens onze bijeenkomsten, maar uiteindelijk komen daar juist leuke projecten uit.’

1 miljoen gaat naar burgerinitiatieven om de leefomgeving groener te maken. Het extra geld is bedoeld voor mankracht, kennis, ervaring of om het proces te begeleiden. Het ministerie heeft verder 1 miljoen vrijgemaakt voor het openstellen van boerenland (ommetjes) en voor het oplossen van knelpunten in de stadsranden. De bedoeling is dat meer mensen dichtbij huis een wandelingetje kunnen maken in de natuur. 1 miljoen gaat naar Staatsbosbeheer voor het herstellen van landschap en het openstellen daarvan voor een breed publiek. In Noord-Holland is dit geld onder andere besteed FOTO: GEMEENTE BERGEN

Gaan we doen Provincie Noord-Holland stelt in 2010 wederom de regeling Jongereninitiatieven open. Goede ideeën van en voor jongeren maken kans op een financiële bijdrage. De provincie wil met deze prijsvraag jongeren in Noord-Holland actief laten meedenken over de verbetering van hun leefomgeving.

Elma Mijderwijk

Op de foto v.l.n.r Nandi Oud, Bram Honijk, Debby van Weerdenburg, Malou Kapper, Anne Vrolijk. Anne is er inmiddels uitgestapt. Marc Gerkens en Anna Teeuw zijn er bij gekomen.

aan landgoed Elswout tussen Overveen en Bloemendaal. Het is in de 17e eeuw aangelegd en vanwege zijn grote cultuurhistorische waarde een Rijksmonument. Dan is er 1 miljoen extra beschikbaar voor een nieuwe subsidieregeling voor Landschapsontwikkelingsplannen. Gemeenten maken deze plannen en bepalen daarin hoe het landschap in hun gemeente eruit moet zien en beschermd moet worden. Een goed voorbeeld is de gemeente Bergen die voor het buitengebied een structuurvisie heeft gemaakt. Tenslotte is er 0,7 miljoen voor kennisuitwisseling en onderzoek en voor communicatie gericht op specifieke publieksgroepen zoals jongeren, agrarische bedrijven of recreanten. www.minlnv.nl/dossiers A-Z/ Landschap

Zij hoopt zoveel mogelijk ideeën naar boven te krijgen, zodat jongeren die met elkaar, met de

provincie en met experts kunnen bespreken en in gang kunnen zetten. Iedereen die jonger is dan 25 jaar kan meedoen. Aanvragen voor de eerste ronde kunnen tot 21 maart ingediend worden via een speciale website: www.gaanwedoen.tv. Via een stemprocedure kunnen bezoekers van deze website kiezen voor het beste of leukste voorstel. Er zijn daarna nog twee aanvraagperiodes in 2010: tussen 10 mei en 13 juni en tussen 30 augustus en 3 oktober. De subsidieregeling is ook te vinden op de website van de provincie www.noord-holland.nl

7

D O R P E N K R A N T

2

Bewoners maken het dorp Nadenken over de toekomst. Veel dorpen zijn ermee bezig. Er worden plannen ontwikkeld. Soms voor de verre toekomst. Bewoners en gemeenten willen de leefbaarheid behouden, liefst vergroten. Hoe gaat dat in zijn werk; een plan maken voor het dorp? Afgelopen december waren ruim vijftig vertegenwoordigers van dorpsraden en gemeentebestuurders afgekomen op een bijeenkomst met als titel ‘Bewoners maken het dorp’. De ontwikkeling van een dorpsplan is een goede en leuke, maar niet echt simpele zaak. Dorpsbewoners bezitten een schat aan informatie over hun dorp. Zij kennen de sterke en zwakke punten van het dorpsleven en zien vaak ook scherp welke kansen en bedreigingen er zijn. De gemeente en andere maatschappelijke organisaties die met leefbaarheid bezig zijn, zoeken naar manieren om de organisatiekracht in het dorp zelf te ondersteunen of op gang te helpen. Het maken van een dorpsplan is een manier om samen met bewoners activiteiten en projecten te bedenken die concreet bijdragen aan het woonen leefplezier in het dorp. Tijdens de bijeenkomst vertelden bewoners uit Oosterend (Texel), Sint Maarten (Harenkarspel) en Petten (Zijpe) over hun ervaringen met het samen werken aan een dorpsplan. Informatie over succesvolle aanpakken, methodes en werkvormen lagen uitgestald om de bezoeker te inspireren, zoals de Dorpsagenda Burgerbrug, methode Keukentafelgesprekken, Leefbaarheidplan Kleine Kernen, methode Ecovast, de Toekomstwerkplaats en Ruimte voor de jeugd (SPOK-methode). Op de dag is een reader uitgereikt met informatie over verschillende methoden en werkvormen. De reader is te vinden via www.primo-nh.nl > dossiers > dorpen en platteland. Meer informatie: Anita Blijdorp, [email protected]

FOTO: YVONNE JONKMAN

Van Bulderbos naar Ratteneiland Landschap Noord-Holland ondersteunt 140 vrijwillige werkgroepen die actief zijn in natuur- en landschapsbeheer. Landschap NoordHolland heeft een mooi boek uitgegeven. Het heet ‘Van Bulderbos naar Ratteneiland’. Tachtig verrassende plekken in Noord-Holland die behouden zijn gebleven dankzij vrijwilligers. Het boek geeft een boeiende inkijk op het ontstaan van vrijwillig natuurbeheer. Het toont een bewogen maatschappelijke context en laat tevens zien hoe het behoud van waardevolle natuurterreinen in veel gevallen een positief effect heeft op de sociale samenhang van de plaatselijke omgeving. U zult versteld staan van de verrassende, eigenzinnige verhalen die achter sommige onbekende gebieden schuil gaan. Het boek is dan ook een uitnodiging om deze unieke plekken in Noord-Holland te gaan verkennen.

Bestellen B ll Van Bulderbos naar Ratteneiland Tekst Peter Mol Prijs 12,50 [email protected] www.uitgeverij-noord-holland.nl

www.wwz-nh.nl/publicaties > voorbeeldgemeenten De vierde journalistieke monitor over de stimuleringsprojecten Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) in het landelijk gebied is kort geleden verschenen. Het geeft een beeld van vernieuwingen op WWZ-gebied in tien Noord-Hollandse gemeenten: Wieringermeer, Texel, Opmeer, Landsmeer, Oostzaan, Beemster, Graft-de Rijp, Schermer, Zeevang en Muiden. Dit keer is er speciaal aandacht voor één succesfactor, namelijk ’draagvlak’.

www.wetenschapwinkel.wur.nl/publicaties/ rapport 261 De Wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Researchcentrum is een schakel tussen maatschappij en onderzoek. Op haar site staat veel informatie over projecten en publicaties die met dorpen en platteland te maken hebben. Recent verscheen ‘Samenleven in het dorp - sociale cohesie voor wat het waard is’ (rapport 261). Bewoners van Wesepe en Liederholthuis (Overijssel) zijn aan het woord hoe zij

het gemeenschapsleven ervaren en wat voor hen de term sociale cohesie in de praktijk betekent.

www.ruimtelijkeplannen.nl Vanaf 1 januari zijn alle gemeenten, provincies en departementen verplicht om nieuwe ruimtelijke plannen via internet beschikbaar te stellen. Burgers, bedrijven, en maatschappelijke organisaties krijgen zo veel gemakkelijker toegang tot informatie over de ruimtelijke ordening in Nederland. De verplichte digitalisering volgt op de inwerkingtreding van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in juli 2008. RO-Online is hiermee dé landelijke vindplaats voor alle nieuwe Wro-plannen. Inmiddels zijn staan al meer dan 1000 plannen online.

www.netwerkplatteland.nl > thema’s 2009 > subsidies Hoe overwin ik de drempels in subsidieland? Het is goed dat er subsidies beschikbaar zijn voor diverse doeleinden

Surfnieuws in het landelijk gebied. Het is echter niet altijd even gemakkelijk om hiervoor in aanmerking te komen. Er moet vaak aan meerdere voorwaarden worden voldaan en de procedures moeten goed doorlopen worden. Netwerk Platteland constateert samen met partijen in het landelijk gebied dat sommige procedures onnodige drempels opleveren. Informatie uitwisseling en communicatie blijkt een eerste oplossing voor het wegnemen van drempels.

www.plattelandsjongeren.nl Plattelandsjongeren.nl is een landelijke organisatie van, voor en door jongeren in de leeftijd van 16 tot 30 jaar. Plattelandsjongeren.nl ondersteunt jongeren en besturen, die zich inzetten voor andere jongeren met betrekking tot de vrijetijdsbesteding en leefomgeving. De website biedt informatie over trainingen, projecten, ondersteuningsmogelijkheden en faciliteiten. Veel links en actuele informatie.

D O R P E N K R A N T

Joke van Velzen is een échte gymjuf. Aardig, maar duidelijk en kort van stuk. In haar sportieve trainingskleren is haar leeftijd moeilijk te schatten. Ze geeft al 25 jaar gymles, waarvan zeven jaar in Midwoud, maar ook over tien jaar zal ze met hetzelfde enthousiasme kinderen de koprol of een sprong leren. Ze vindt het mooi te zien dat bange kinderen uiteindelijk ook die zwaai aan de hoge legger durven te maken. Ze ziet graag dat kinderen zich ontwikkelen. Dat was ook de reden dat ze twee scholieren met de lessen mee liet draaien als hulpen bij de kleutergym. ‘Ze vroegen me of ze bij mij hun maatschappelijke stage mochten uitvoeren. Ik vond het direct goed, al wist ik niet wat ik moest verwachten. Hun inzet is super, ze zijn er altijd.’

3

‘Ik doe het puur voor de jongeren’ Maatschappelijke stages bij gymvereniging De Spartaan instructies van gymlerares Joke van Velzen te horen. ‘Vandaag doen we sprong en zwaaien aan brug’, zegt ze. ‘Daan, wil jij met sprong beginnen, dan draaien we na een kwartier.’ De kleuters hollen zich eerst warm met een tikspel. Joke: ‘De vrijwilligerscentrale in Hoorn vroeg ons of we scholieren een stageplek konden aanbieden. Ik vind dat onze

vereniging zich daar goed voor leent, dus zei ik direct ja. Ze kunnen onder mijn leiding eenvoudige handelingen verrichten, waarvoor ik anders ouders vroeg. En ik moet zeggen: ze doen het hartstikke goed.’

Lekker dichtbij Daan Spit is 14 en zit in Mavo 3. Gymen is niet zijn sport, hij volley-

balt, maar Daan heeft duidelijk veel lol met de kleine kinderen. Als ze hem zien hollen ze naar hem toe en vragen direct zijn aandacht. Hij speelt mee en een tel later rent ie door de zaal met een sliert uitgelaten kinderen achter zich aan. Daan: ‘Mijn mentor heeft me hier ingedeeld. Ik vond het prima, want het is dichtbij en ik wilde

Elke dinsdagmiddag om half drie huppelt een groep van elf kleuters de zaal van de sporthal in Midwoud binnen. Scholieren Ricky Koppes en Daan Spit staan klaar om de

beslist niet iets met ouderen. Een paar kinderen kende ik al, maar de andere vind ik ook wel grappig.’ De andere stagiaire, de 15-jarige Ricky Koppes uit Havo 4 stapte gelijk op Joke af toen ze van school een sportstage moest lopen. Ricky: ’Ik zit zelf op deze gymvereniging en ik vind het leuk om kinderen iets te leren wat ik eerder zelf al geleerd heb.’

Beetje vaag Wat school precies van ze vraagt weten ze niet. Ricky: ‘Mijn leraar was een beetje vaag en gaf ons een blaadje met eisen, maar die vond ik ook vaag. Ik zorg gewoon dat ik hier 20 uur ben en Joke help en dan zie ik wel of ik daarna een verslag moet schrijven.’ Joke later:’Ik belde de vrijwilligercentrale op met de vraag of ik Ricky en Daan iets kon geven. Dat hadden ze nog nooit gehoord. Dat vind ík gewoon, ze doen toch verschrikkelijk hun best?’ Wil Spanjer

Daan Spit p helpt p kinderen bijj gy gymvereniging g g de Spartaan p in Midwoud

Leerlingen van een school in Hoorn hebben bewoners van een verzorgingshuis begeleid op een dagje uit naar het Zuiderzeemuseum. Leerlingen van een school in Stede Broec hebben kerstkransen gemaakt voor 15 woonzorgcentra van woningcorporatie Het Grootslag In de spel-o-theek van Bovenkarspel helpen leerlingen bij alle onderdelen van de spel-o-theek. Ze helpen bij het innemen en uitgeven van materialen, het schoonmaken, het nakijken, opruimen en administratie. En natuurlijk testen ze nieuwe spellen en geven ze advies en uitleg over speelgoed.

Een leerling helpt bij het bouwen van een nieuwe website voor de Stichting Diagnose Kanker SDK in Medemblik. De stichting helpt veel kankerpatiënten en hun naasten met het geven van informatie, advies en ondersteuning. Bij verzorgingshuis Sorghvliet in Andijk helpen leerlingen licht dementerende ouderen op de huiskamer, bij het kegelen en bij de spelletjes. Ze lezen de krant voor en helpen mee bij de broodmaaltijd. Dit zijn voorbeelden van maatschappelijke stages in West-Friesland. Scholieren in het voortgezet onderwijs moeten tussen de 48 en 72 uur zo’n stage vervullen. Dit kan zijn in bijvoorbeeld een peuterspeelzaal of een

verzorgingshuis, bij een milieuorganisatie of een sportvereniging. Doel is om ze te laten ervaren wat het is om vrijwilligerswerk te doen. Ze leren om maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen. Voor maatschappelijke organisaties is het een manier om klusjes te laten verrichten en om nieuwe vrijwilligers te werven. De centrumgemeenten, zoals Hoorn en Alkmaar kennen een steunpunt vrijwilligerswerk met een zogenoemde stagemakelaar. Deze zijn te vinden op www.vrijwilligerswerknoordholland.nl Overige informatie vindt u op www.maatschappelijkestage.nl of www.primo-nh.nl dossier maatschappelijke stage. Voorbeelden van stages vindt u op www.masv.nl

De Blinkerd uit de as herrezen Veel dorpshuisbestuurders in onze provincie zullen zich het nieuws van 22 april 2009 nog wel herinneren: een uitslaande brand in Dorpscentrum De Blinkerd in Schoorl. De vlammen en de rookontwikkeling waren enorm. Later bleek dat de schade nog meeviel. De sporthal was totaal verloren en er was veel water- en brandschade, maar het dorpshuisgedeelte met de bibliotheek, het theater en de horeca waren te herstellen. Er hadden zich gelukkig ook geen persoonlijke ongelukken voorgedaan. Dorpshuisbestuurders realiseren zich dat De Blinkerd, zoals alle dorpshuizen, een bestuur van vrijwilligers heeft. Hoe heeft het bestuur, dat zich ineens voor zo’n ramp geplaatst zag, het aangepakt en hoe is de situatie nu? Om met dat laatste te beginnen: in september 2009 kon het dorpshuisgedeelte deels alweer open.

Sportactiviteiten moesten uitwijken naar elders, maar het verenigingsleven kon zo goed en zo kwaad als het ging de draad weer oppakken. De bibliotheek werd gehuisvest in een bibliobus die voor De Blinkerd werd geparkeerd. Intussen werd hard gewerkt aan het verdere herstel van de schade en de sloop van de sporthal. Het bestuur had de handen vol om dit proces in goede banen te leiden, maar kan inmiddels constateren dat de hersteloperatie gaat slagen. De bibliotheek, het theater, het onderdak voor de verenigingen en de horeca zijn als vanouds in gebruik. De voorbereidingen om de sporthal te herbouwen zijn in volle gang. Van verzekeringsgeld. Want het bestuur had De Blinkerd gelukkig goed verzekerd. Niet alleen voor het casco en de inventaris, er was ook een bedrijfsschadeverzekering afge-

sloten waarop aanspraak kon worden gemaakt in de periode dat het dorpshuis gedwongen gesloten was. Daardoor, en door het niet verlengen van tijdelijke personeelscontracten, lijkt het bestuur er zonder schulden te maken in te slagen de bewoners van Schoorl een vernieuwd Dorpscentrum De Blinkerd te bieden. Misschien dat de brand zelfs nieuwe kansen biedt, want er is sprake van kinderopvang, fysiotherapie en jeugdactiviteiten als nieuwe activiteiten. Het is een resultaat om trots op te zijn, maar ook een die het bestuur niet in de schoot geworpen heeft gekregen. Om een indruk te geven: voor de brand besteedden de drie meest betrokken bestuursleden ongeveer een dag per maand aan het Dorpscentrum, na de brand een dag in de week. Die tijd gaat op aan het overleg

FOTO: NHD

Brand in dorpscentrum De Blinkerd 22 april 2009

met de verzekering, de architect, de gemeente, het aanvragen van vergunningen en wat al niet meer. Gelukkig zijn de betreffende bestuursleden niet meer actief in het arbeidsproces, want dan was deze inzet, met name tijdens de kantooruren, niet mogelijk geweest. Een ding wil penningmeester Johan Delis de besturen

van andere dorpshuizen op het hart drukken: kijk de verzekeringspolissen nog eens goed na. Is de dekking voldoende? Zijn de uitkering in- of exclusief btw? Als je een brand als die in Schoorl hebt meegemaakt dan weet je weer hoe belangrijk dat is. Jaap de Knegt

D O R P E N K R A N T

4

Wijk aan Zee wint Dorpsvernieuwingsprijs ‘Benieuwd naar 10 spelregels over burgerparticipatie? Kijk naar het rapport van de nationale ombudsman op de website van de vereniging.

VERENIGING VAN N KLEINE KERNEN D NOORD-HOLLAND

www.vvkknh.nl en ga naar 28-10 ‘we gooien het de inspraak in’

Voorzitter Trudy Steenbergen, e-mail: secretariaat [email protected] www.vvkknh.nl

Kies je verantwoordelijkheid GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2010 Op 3 maart vinden de gemeenteraadsverkiezingen weer plaats. Het is geen plicht om te stemmen, wel een bevochten recht. In 2006 was het opkomstpercentage over heel Nederland 58,2%. Waarom maken zo weinig mensen gebruik van dit recht? Ik kan me niet voorstellen, dat het is omdat ze niets op hebben met hun eigen woonomgeving. Laten we zeggenschap het liefst over aan anderen? De ver-van-mijn-bedshow? Meedoen, participeren, verantwoordelijkheid nemen!

De lokale politiek is een andere dan de landelijke. De lokale vertegenwoordigers staan dicht bij wat er leeft in de gemeenschap en zijn direct aanspreekbaar, ook op hun doen en (na)laten. Het aanspreken op straat, het bezoeken van een fractie- of commissievergadering; het is niet zo moeilijk. Maar wat is er nou nog makkelijker dan de programma’s van de lokale partijen te bekijken op wat het best overeen komt met jouw visie op je woonomgeving. Hebben de partijen de afgelopen 4 jaar gedaan, wat ze beloofd hebben?

Wat heeft het college gedaan en wat de oppositie, liet die zich horen? De komende jaren ontvangen de gemeenten minder geld van het Rijk, dus moeten bezuinigen. Waarop gaan we dat doen en welke gevolgen heeft dat voor het kleine kernenbeleid en de leefbaarheid in onze dorpen? Denk daar eens over na en breng dan weloverwogen uw stem uit, wees betrokken. Tips hiervoor staan op onze website bij 28-10 gemeenteraadsverkiezingen 2010 onder ‘wat ù allemaal kunt doen’ www.vvkknh.nl

Dorpsvisie en landschap ALGEMENE LEDENVERGADERING, 15 APRIL IN HEILOO Onze algemene ledenvergadering houden we dit jaar op 15 april bij Landschap NoordHolland in Heiloo. Vanaf 19.30 uur is de inloop en om 19.45 uur starten we met het officiële deel van de bijeenkomst. Het is de bedoeling, dat vanaf 20.30 uur Landschap NoordHolland en PRIMO-nh samen

met vrijwilligers een presentatie geven over de Land in Zicht methode (Ecovast). Met deze methode kan het landschap in kaart worden gebracht en gewaardeerd. Meer over deze methode elders in de krant in het artikel ‘Landschap onderdeel van dorpsvisie’. Als Vereniging van Kleine kernen zijn wij groot voorstander van het

maken van dorpsplannen door de bewoners zelf met daarbij het landschap onlosmakelijk verbonden. Ik raad u aan vooral te komen! De uitnodiging met informatie volgt nog. Bent u geen lid, maar hoort u wel bij een dorpsbelangenorganisatie, kom dan toch kijken!

Algemene Ledenvergadering Vereniging van Kleine kernen in Noord-Holland 15 april 19.30 uur Landschap Noord-Holland, Rechte Hondsbosschelaan 24A, 1851 HM Heiloo

Vrijwilligers en landschapscultuur TENTOONSTELLING: ‘WIERDIJK, HERGEBRUIKT LANDSCHAP’ T/M 28 FEBRUARI 2010, OP ZATERDAG EN ZONDAG VAN 13.30 TOT 16.30 UUR. Dat Sascha Baggerman, nu gedeputeerde voor Jeugd, Wonen en Cultuur, de kleine kernen niet is vergeten bleek zaterdag 23 januari in Oosterland, een kleine kern op het voormalig eiland Wieringen. In het bijzijn van de vele vrijwilligers werd

in de prachtig gerestaureerde Michaëlskerk, de opening verricht van de tentoonstelling ‘WIERDIJK, hergebruikt landschap’. Naast de tentoonstelling over de dijk, het eiland, de polders en de fotogalerij van de Wieringers is het op zich al de moeite waard een kijkje te

nemen in de Michaëlskerk. Ga daarna naar de dijk, waar je kunt zien hoe de waterkering, in verleden en heden, in het kenmerkende profiel van dit landschap past. www.sckw.nl of www.noord-holland.nl en zoek op wierdijk.

Trudy Steenbergen, Voorzitter Vereniging van Kleine kernen in Noord-Holland

Deze tweejaarlijkse prijs voor het meest vernieuwende dorp is een initiatief van de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen. Op 21 november 2009 is de prijs toegekend aan Wijk aan Zee (gemeente Beverwijk). Aan de finale deden acht dorpen uit zes provincies mee. Bij de finalisten was ook het dorp Zuidermeer (gemeente Koggenland). In 2010 zal Wijk aan Zee in Sand (Zuid-Tirol) meedingen naar de Europese variant op deze prijs. In 2011 ontvangt het dorp de finalisten van de volgende Nederlandse editie Dorpsvernieuwingsprijs.

Uit het juryrapport: ‘In Wijk aan Zee trof de jury een uit de as herrezen dorp. Bruisend van activiteiten, veelal op cultureel gebied. Tegen de verdrukking van Corus in, blijkt echter ook samenwerking mogelijk. Heel sterk in het bevechten van een eigen plek tegenover industriële ontwikkeling. Die niet alleen als bedreiging maar als kans tegemoet treden. Samenwerking als proces om nieuwe zaken te realiseren. De jury is getroffen door het voertuig cultuur als verbinding tussen bewoners. Wijk aan Zee is het dorp waar wordt gewerkt aan nieuwe organisatievormen. Waar geen strakke dorpsorganisatie bestaat maar waar heel veel mensen zijn te activeren en te mobiliseren. Waar de jury geen bakstenen kreeg te zien maar mensen. Waar opvallend veel vrouwen en jongeren actief zijn. Waar in een tijd van euroscepsis, met positieve eigenwijsheid juist contact werd gezocht met dorpen uit de nieuw tot de Europese Unie toegetreden landen.’

Cursusaanbod 2010 Besturen van dorpsraden en dorpshuizen bestaan dankzij de inzet van vrijwilligers. Bestuursleden hebben niet altijd een bestuurlijke achtergrond, maar worden wel geconfronteerd met een dynamische omgeving, die aan kennis en vaardigheden hoge eisen stelt. Om adequaat om te gaan met nieuwe ontwikkelingen is men soms zoekende naar de juiste kennis en informatie. Besturen kunnen veel leren van elkaar via kennisuitwisseling. Echter de behoefte aan specifieke vakkennis blijft bestaan. PRIMO nh biedt een uniek cursusaanbod voor vrijwilligers van besturen van dorpsraden en dorpshuizen: • “Grip op Ruimtelijke plannen” op 27 april 2010 door dhr. Henk van Paassen, bureau Amer (stedenbouwkundig adviesbureau). • “Hoe betrek je de jeugd?” op 20 april 2010 door adviseur Elma Mijderwijk • “Creatief omgaan met conflictsituaties” op 11 en 18 mei 2010 door Senior Adviseur drs. Heleen de Jong en adviseur Elma Mijderwijk • “Digitale communicatie” op 2 november 2010 door PRIMO nh webredacteur Freek Zegers • “Fondsenwerving” op 16 november 2010 door Senior Adviseur drs. Anneke Wienema • “Rol en taak van de dorpsraad” op 23 november door adviseur Jaap de Knegt Er zijn geen kosten verbonden aan de cursussen. Aanmelden kan via www.primo-nh.nl. De brochure wordt per post verzonden aan dorpsraden en dorpshuizen. Hierin vindt u een beschrijving van de onderwerpen. Dit aanbod geldt specifiek voor deze doelgroep en is met steun van Provincie Noord Holland tot stand gekomen.

Geld voor vrijwilligers blijft liggen Heeft uw organisatie behoefte aan scholing van uw vrijwilligers? Vanuit het Rijk ontvangen de gemeenten verschillende budgetten voor volwasseneneducatie of voor vorming, training en advies. Uit onderzoek blijkt dat deze rijksmiddelen maar gedeeltelijk worden besteed door gemeenten. Het deel dat niet is gebruikt, gaat terug naar het Rijk. Een belangrijke reden dat deze gelden blijven liggen is dat ambtenaren onbekend zijn met deze regelingen.

Het gaat om twee geldstromen. • Er is een rijksbudget voor de volwasseneneducatie, verstrekt door het ministerie van OCW. Dit zijn de zogenaamde WEB-gelden (Wet Educatie Beroepsonderwijs), tegenwoordig het Participatiebudget genaamd. • Daarnaast is er een budget voor Vorming, Training en Advies (VTA), dat jaarlijks in het gemeentefonds gestort wordt door het ministerie van VWS. Organisaties die vrijwilligers willen trainen of scholen kunnen bij hun gemeente vragen naar subsidiemogelijkheden uit het VTA-budget of het Participatiebudget. PRIMO nh heeft op diverse onderwerpen met deze gelden cursussen voor vrijwilligers kunnen uitvoeren. Meer informatie: Kor Berghuis, [email protected]

D O R P E N K R A N T

5

PDNH PDNH

Troefmarkt De Reus

Voorzitter

Ger Praamstra, 0222 31 34 66

Troefmarkt de Reus in Grootschermer is de beste buurtsuper van Nederland.

Secretaris

Gerard de Nooy, 0252 41 59 76 www.pdnh.nl

Ger Praamstra

Van de voorzitter

In oktober 2009 zijn verkiezingen gehouden. Daaruit rolden de beste drie. Uiteindelijk kwam de buurtsuper uit Groot-

schermer als beste uit de bus. De uitslag kwam tot stand door beoordelingen van een deskundige jury en stemmen van de eigen klanten via een website. In de Troefmarkt komen elke week een aantal senioren die slecht ter been zijn winkelen. Zij worden met

een busje opgehaald uit omliggende dorpen. De buurtsuper doet ook mee aan de actie met voetbalplaatjes waarbij foto’s van lokale sporthelden kunnen worden gespaard. De familie de Reus die de winkel runt heeft de voorkant versierd vanwege de actie.

Op 10 december 2009 heb ik het eerste exemplaar van de brochure “Dorpshuizenbeleid op maat, een handreiking voor gemeenten”

uitgereikt aan mevrouw Merkelbach, wethouder Welzijn voor de

gemeente Texel. Hieronder leest u een samenvatting van wat ik bij die gelegenheid heb gezegd.

Van de 120 Noord-Hollandse dorpshuizen is ruim de helft bij het platform aangesloten. Om het contact met de aangesloten dorpshuizen te stimuleren vergadert ons bestuur op locatie: iedere vergadering vindt plaats in een ander dorpshuis. Een uitstekende manier om op de hoogte te blijven. In de achterliggende periode hebben wij meer dan dertig dorpshuizen bezocht. Deze bijeenkomsten met de dorpshuisbesturen hebben ons duidelijk gemaakt dat er aan de relaties van deze besturen met de gemeenten nog het nodige schort en dat er van een beleid nog nauwelijks sprake is. Dat heeft ons doen besluiten stappen te ondernemen om hierin verbetering te brengen. Dit heeft geleid tot het project gemeentelijk dorpshuizenbeleid. Wij hebben de provincie om een bijdrage gevraagd en die hebben we gekregen. Een belangrijk onderdeel van het project was om na te gaan welke gevoelens er bij de gemeenten leefden met betrekking tot het onderwerp dorpshuizen. Daartoe hebben wij in januari 2009 D eeen quickscan gehouden onder de 47 Noord-Hollandse gemeenten met één of N meerdere dorpshuizen. Hierop hebben m 223 gemeenten met gezamenlijk 73 dorpshhuizen gereageerd. 18 van deze 23 ggemeenten hebben aangegeven knelpunten te ervaren en hierbij kwamen pu beheer, onderhoud en exploitatie het be meeste voor. Tijdens onze jaarvergadering m in het voorjaar van 2009 hebben wij de door de gemeenten genoemde knelpunten aan de dorpshuisbesturen voorgelegd. De uitkomsten daarvan waren, samen met de informatie opgedaan met de quickscan en de gesprekken met de besturen, de basis voor onze brochure. Bij de uitwerking kwam de werkgroep tot de conclusie dat er geen eenduidig beleid voor een gemeentelijk dorpshuizenbeleid valt te formuleren. Geen dorpshuis is gelijk en geen gemeente is gelijk. Daar hebben wij de vorm op aangepast. Wij menen met deze brochure de gemeenten een handreiking te bieden voor een beleid op maat. Een beleid met als doelstelling dat de dorpshuisbesturen het gevoel krijgen serieus te worden genomen en erkenning krijgen voor hun werk als vrijwilliger. Intussen hebben wij onze brochure op grote schaal verspreid onder de gemeentebesturen, de gemeentelijke ambtenaren, raadsfracties, Gedeputeerde Staten, de Statencommissie en de provinciale ambtenaren. Ook de aangesloten dorpshuizen hebben meerdere exemplaren ontvangen en ter kennismaking is tevens een exemplaar verzonden aan de niet aangesloten dorpshuizen. Het bestuur van Platform Dorpshuizen Noord-Holland is trots op het resultaat en vertrouwt er op dat deze handreiking aan de verwachtingen zal voldoen. Het uiteindelijke resultaat wordt pas bereikt bij de implementatie van het te voeren wenselijke beleid. Een actieve rol van de dorpshuisbesturen is hierbij onontbeerlijk. Als platform willen wij u waar nodig verder ondersteunen bij de invulling in de praktijk. Ger Praamstra, voorzitter.

FOTO: ANNEKE WIENEMA

Run op regeling Multifunctionele Accommodaties Na de beëindiging van de provinciale subsidieregeling Groot onderhoud is de bron gelukkig niet helemaal opgedroogd. Dorpshuizen kunnen via hun gemeente namelijk een beroep doen op de ‘Uitvoeringsregeling multifunctionele accommodaties Noord-Holland 2009’. Voor het jaar 2010 is er 1,5 miljoen euro beschikbaar. Omdat er erg veel aanvragen zijn overweegt de Provincie het bedrag voor dit

jaar te verhogen. Wilt u dit jaar een beroep op de regeling doen dan is het advies om er snel bij zijn. Deze regeling MFA is opgesteld om de leefbaarheid op het platteland en in de stad te verbeteren door het weer op peil brengen van het voorzieningenniveau. Denk bij voorzieningen bijvoorbeeld aan dorpshuizen, dorpsservicepunten, winkels of zorgloketten. Aanvragen voor de regeling MFA kunnen alleen door gemeenten worden gedaan.

Kijk voor meer informatie over de regeling op het digitale subsidieloket van de provincie www.noord-holland.nl. U kunt ook contact opnemen met de heer O. Jonker [email protected] of mevrouw M. van Tilburg tilburgm@ noord-holland.nl .U kunt ook informatie opvragen bij PRIMO nh. Mail naar Jaap de Knegt [email protected] of bel met 0299 418 700.

Onbelaste vrijwilligersvergoeding Dorpshuisbesturen en andere organisaties die met vrijwilligers werken kunnen al een aantal jaren gebruik maken van de onbelaste vrijwilligersregeling. De bedragen die vrijwilligers in 2010 onbelast mogen ontvangen zijn dezelfde als het afgelopen jaar. Het bedrag is niet belast als het alleen maar een vergoeding voor gemaakte kosten is. Er is ook niets belast als de vrijwil-

liger niet meer dan € 150 per maand en € 1.500 per jaar ontvangt. Daarbij moet u wel rekening houden met het maximale uurloon voor vrijwilligers: een vrijwilliger van 23 jaar en ouder mag maximaal € 4,50 per uur verdienen en een vrijwilliger jonger dan 23 jaar maximaal € 2,50 per uur. Wist u dat u vrijwilligers ook een onbelaste reiskostenvergoeding kunt geven die hoger is dan € 0,19

per kilometer? Die € 0,19 is namelijk de maximale vergoeding die werknemers onbelast mogen ontvangen, maar dat geldt niet voor vrijwilligers. Die mogen een kostendekkende vergoeding voor hun kilometers krijgen. Ga daarbij uit van de gemiddelde kilometerprijs die de ANWB heeft berekend (www.anwb.nl).

Jaarvergadering PDNH 2010 in teken van subsidieregeling MFA De jaarvergadering voor 2010 staat gepland op woensdag 28 april in Zuidoostbeemster. Naast het huishoudelijke gedeelte besteden we aandacht aan de subsidieregeling Multi

Functionele Accommodaties (MFA) van de provincie NoordHolland. Deze regeling is in 2009 van start gegaan. Wij willen u inzicht geven in de mogelijkheden die deze regeling voor de dorps-

huizen in onze provincie biedt. De uitnodiging en stukken voor de jaarvergadering zullen u tijdig worden toegezonden. Zet u 28 april vast in uw agenda?

D O R P E N K R A N T

6

Dankzij een nominatie voor meest innovatieve gemeente 2009 kreeg Wervershoof landelijke bekendheid met haar aanpak van eenzaamheid. De Friese gemeente Dantumadeel ging er met de hoofdprijs vandoor. Beter op elkaar laten aansluiten van de ‘ogen en oren’ in de dorpssamenleving, dat is de kern van de aanpak in Wervershoof.

De ogen en oren van Wervershoof Eenzaamheid is iets anders dan alleen zijn. Bij eenzaamheid gaat het om gevoelens. Iemand mist contacten, hoort er niet bij, voelt zich buitengesloten. Ouderen, maar ook jongeren, kunnen te maken hebben met gevoelens van eenzaamheid. Dit gaat vaak gepaard met depressie. ‘Dit probleem is allang niet meer een probleem van anonieme stadswijken, het komt ook in de dorpssamenleving voor’, zegt Ayse Yilan, coördinator Wonen Plus en sinds 2008 één van de partners in het programma ‘Wervershoof Eenzaamheidsproof’.

Eenzaamheidsproof In de West-Friese gemeente worden alle circa 450 inwoners van 75 jaar en ouder jaarlijks per brief uitgenodigd voor een huisbezoek. De bezoeken worden afgelegd door vrijwilligers van Wonen Plus en door Ayse Yilan. ‘Een echtpaar waarvan de vrouw in een rolstoel zit, vroeg mij voor een huisbezoek. Deze mevrouw kwam niet meer het huis uit, haar man kon dit niet meer doen. Wij hebben met deze mevrouw besproken wat haar zou helpen om toch buitenshuis wat te doen. Ik heb haar gekoppeld aan een vrijwilliger, die met deze mevrouw naar de winkel gaat of met haar gaat wandelen. Er zijn in Wervershoof vier vrijwilligers die deze sociale huisbezoeken doen.’

Indrukwekkende lijst Niet iedereen meldt zich spontaan voor een huisbezoek. De kracht van de aanpak zit in de alertheid op de signalen van eenzaamheid door een brede groep van professionals en vrijwilligers. En op de afstemming. Het is een indrukwekkende lijst van instellingen en personen die meedoen: het maatschappelijk werk, de wijkagent, een sociaal-cultureel centrum, de Zonnebloem, een woningstichting, kerken, de stichting welzijn ouderen, het verzorgingshuis, de jongerenwerker, de Wmo-adviesraad, het opbouwwerk. Signalering van eenzaamheid pakte ieder voorheen op zijn eigen manier aan. In het bij elkaar halen van alle partijen en samenwerking zit de winst. ‘De professionals én de vrijwilligers staan er helemaal achter en geven eenzaamheidspreventie hoge prioriteit’, zegt Gineke Paulissen. Zij is vanuit gemeente Wervershoof de coördinator. ‘Ik kan het signaleren niet in mijn eentje uitvoeren, we hebben alle partijen nodig’. Er is een registratieformulier gemaakt wat iedereen op dezelfde manier gebruikt. Die informatie stelt Gineke in staat om mensen met een bepaalde vraag of behoefte te ‘koppelen’ aan de juiste persoon. Een werkgroep komt ongeveer twee keer per jaar bijeen. Om het elan hoog te houden, om de bespreken wat er met de signaleringen is gedaan. In 2009 zijn er door de ‘ogen en oren’ al vijftien extra aanvragen voor huisbezoek binnengekomen die anders buiten beeld waren gebleven. In 2010 is het project verlengd. Meer informatie: gemeente Wervershoof, Gineke Paulissen. [email protected] Anita Blijdorp

In steeds meer gemeenten in Noord-Holland zijn initiatieven en projecten gericcht oop p eenzaamheidspreventie. Meer informatie bij Lian Smaal: [email protected] PRIMO nh biedt op maat cursussen en trainingen voor professionals of vrijw jwil illi lige li geers rs:: • Preventief huisbezoek en Activerend huisbezoek • Eenzaamheidspreventie bij ouderen • Personal coach van ouderen Meer informatie bij Marianne Reij: [email protected] Zie ook: www.primo-nh.nl > Agenda.

FOTO: MARCO BAKKER

D O R P E N K R A N T

7

PlattelandsParlement op 5 november

Zeeland heeft als een van de eerste provincies in Nederland

ONTMOETING NOORD-HOLLANDSE DORPSBEWONERS EN PROVINCIALE POLITIEK

Wedstrijd Sterrendorpen

Paviljoen Welgelegen

Bent u lid van een dorpsbelangenorganisatie? Of als vrijwilliger op een andere manier actief voor de leefbaarheid in uw dorp? Heeft u vragen die u wel eens aan provinciale politici wilt stellen, ervaringen die u met ze wilt delen of wensen die u ze wilt voorleggen? Bent u benieuwd naar wat de provincie doet voor de leefbaarheid op het platteland? Allemaal vragen die een goede reden zijn om vrijdagmiddag 5 november 2010 vast in uw agenda te zetten. Want dan organiseert de Vereniging van Kleine Kernen in Noord-Holland het eerste Noord-Hollands PlattelandsParlement. Locatie is het pas geheel gerenoveerde en vorig jaar door de koningin geopende paviljoen Welgelegen in Haarlem, het provinciehuis waar Provinciale Staten van Noord-Holland vergadert. Noord-Holland is de zevende provincie in Nederland die deze activiteit organiseert. De opzet is eenvoudig: breng bewoners en provinciale politici bij elkaar en

laat ze elkaar wederzijds informeren over actuele thema’s. Het achterliggende doel van de bewoners is meer invloed op het provinciale beleid te krijgen. Omdat Noord-Holland rond het Noordzeekanaal en Schiphol een sterke verstedelijking kent, zou je haast over het hoofd zien dat het ook veel platteland heeft, vol bruikbare mogelijkheden. De zaken waarmee de bewoners te maken hebben wijken af van die in de steden. Typische problemen van kleine kernen zijn de onder druk staande leefbaarheid door het verdwijnen van voorzieningen, onvoldoende werkgelegenheid, geen betaalbare woningen voor jongeren en gebrekkig openbaar vervoer. De Vereniging van Kleine Kernen in Noord-Holland wil dat het geluid van burgers van het platteland aankomt bij provinciale politici. Het PlattelandsParlement draagt bovendien bij aan het verkleinen van de afstand tussen politici en burgers.

Om de positieve kanten van leven in kleine kernen extra in het zonnetje te zetten organiseert de Vereniging van Kleine kernen tegelijk met het PlattelandParlement ook de wedstrijd Sterrendorpen. De wedstrijd moet zichtbaar maken dat het in veel kleine kernen goed wonen is. Naast het voordeel van ruimte en kleinschaligheid komt dit vooral door bewoners zelf, vrijwilligers die bewust de verantwoording voor de eigen woonomgeving op zich nemen. De inzet van ondernemers hierin mag ook niet ongenoemd blijven; ook zij zetten zich in voor een comfortabel leven in dorpen. De inschrijving voor de wedstrijd start op 1 april. Dorpsbelangenorganisaties kunnen meedingen naar een nominatie in drie categorieën: het sportiefste dorp, het meest culturele dorp dorp en het smakelijkste dorp. Een jury nomineert dorpen waarvan de winnaar op 5 november in Haarlem bekend wordt gemaakt. Over inhoud en opgave voor het PlattelandsParlement en de wedstrijd Sterrendorpen wordt u de komende periode op diverse manieren nader geïnformeerd. De provincie Noord-Holland en de Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij zijn partners van de Vereniging van Kleine Kernen in Noord-Holland bij de organisatie van het PlattelandsParlement. Jaap de Knegt

Landschap onderdeel van dorpsvisie Over het project Thuis in Groen schreven we al eerder in de Dorpenkrant. Het proefproject in Sint Maarten, waarbij dorpsbewoners de landschappelijke elementen van hun woonomgeving inventariseren en waarderen, is inmiddels afgerond. Het heeft veel opgeleverd. Belangrijk is de conclusie dat landschap eigenlijk een vast onderdeel van een dorpsvisie zou moeten zijn. Het landschap vormt immers een belangrijk deel van het woongenot en kan zelfs een reden zijn om in een dorp te blijven of te gaan wonen. Het verslag geeft gedetailleerd de kenmerken en karakteristieken van het landschap weer die de bewoners hebben geïnventariseerd. Daarbij is aangegeven waar de bewoners gelukkig van worden, waar ze zich aan ergeren en waar ze positieve en negatieve associaties bij hebben. Tot slot zijn er drie groepen aanbevelingen. De eerste groep zit op beleidsniveau. Deze bevat een checklist met aan-

dachtspunten bij het aanbrengen van veranderingen in en om het dorp. Hierin staan vragen als: ‘blijft het dorp en de omgeving rustgevend?’, ‘blijft er zicht op de West-Friese Omringdijk?’ en ‘kunnen we het zicht op voormalige koolschuren en stolpboerderijen behouden?’. De tweede groep bevat aanbevelingen om cultuurhistorische elementen te versterken. Bijvoorbeeld: ‘Originele beplanting herstellen waar ooit een boerderij heeft gestaan’ en ‘een picknickplaats inrichten met een informatiepaneel’. De derde groep is een lijst van zaken die gedaan moeten worden, zoals: ‘bomenrijen aaneengesloten houden, als een lint langs de wegen’

en ‘de omgewaaide en zieke iepen vervangen door inheemse bomen’. En nu is het aan de bewoners om ermee aan de slag te gaan. Sommige dingen kunnen ze zelf doen, andere zullen ze in overleg met de gemeente Harenkarspel moeten oppakken. Uiteraard in goed overleg. Maar daar heeft het tijdens het hele project geen moment aan ontbroken. Meer weten? Overweegt u in uw dorp ook zo’n project? Neem contact op met Lidy Zeinstra, [email protected] of Jaap de Knegt, [email protected].

te maken met een dalend bevolkingsaantal. Waar andere provincies, zoals Noord-Holland voorlopig nog groeien is de krimp in Zeeland al reëel voelbaar. Zeeuws-Vlaanderen merkt het in de praktijk.

Op pad in Zeeland OVER HET DOORBREKEN VAN REFLEXEN De Zeeuwse provincie heeft verkenningen gedaan naar de gevolgen van een dalende bevolking. Dit heeft geleid tot een trendbreuk in het bestuurlijk denken. Dat is verwoord in de publicatie: Op Pad, met de veelzeggende ondertitel: reflexen doorbreken. Enkele regio’s in Noord-Holland krijgen op den duur ook te maken met een krimpende bevolking. In Zeeland constateren ze dat groeidenken zit ingebakken in allerlei uitgangspunten van beleid. We gaan het anders doen, verklaart gedeputeerde van Waveren. De publicatie ‘Op pad’ getuigt van een sterke omslag in denken, waarbij taboes en reflexen worden doorbroken. Daarvoor in de plaats zijn nieuwe uitgangspunten nodig. Het is leerzame literatuur. Daarom heeft de redactie vijf reflexen uit het rapport gehaald en de reactie daarop van het Zeeuwse provinciaal bestuur. Oordeel zelf of dit van toepassing is op uw regio in Noord-Holland

1. REFLEX: bouwen van woningen is nodig. Om te groeien, anders gaat de groei naar iemand anders! Nieuw uitgangspunt: Gestreefd moet worden naar behoud van de vastgoedwaarde: sloop, opknappen en selectief bijbouwen. Toelichting: Als in alle buurgemeenten het aantal huishoudens daalt heeft het geen zin te blijven mikken op uitbreiding van de woningvoorraad. Het onbedoelde gevolg kan zijn dat er niet genoeg aandacht is voor de kwaliteit van de huidige huizen.

2. REFLEX: de leefbaarheid van een dorp/wijk staat of valt bij zoveel mogelijk voorzieningen op korte afstand. Nieuw uitgangspunt: sociale samenhang is essentieel voor de leefbaarheid van een dorp of wijk Toelichting: uit een onderzoek in Borsele en Sluis blijkt dat er geen eenduidige relatie is tussen de aanwezigheid van voorzieningen en de leefbaarheid zoals inwoners die ervaren. De afwezigheid van een school of een pinautomaat hoeft niet direct de leefbaarheid negatief te beïnvloeden. Wel is het belangrijk dat zulke voorzieningen bereikbaar zijn. Wat veeleer meespeelt is de kwaliteit van de aanwezige voorzieningen. 3. REFLEX: een basisschool is nodig om de leefbaarheid van een dorp in stand te houden. Nieuw uitgangspunt: de kwaliteit van het basisonderwijs moet centraal staan. Toelichting: vaak wordt gedacht dat een school hard nodig is voor de sociale contacten. Maar er zijn in Zeeland dorpen die hoog scoren op leefbaarheid terwijl er geen basisschool is. Het gaat ouders ook om de kwaliteit van het onderwijs. 4. REFLEX: door de vergrijzing hebben we straks geen vrijwilligers meer. Nieuw uitgangspunt: de actieve ouderen van 60 tot 80 jaar vormen een enorm potentieel voor vrijwilligerswerk maar vragen een specifieke benadering. Toelichting: de huidige vrijwilligers zitten voornamelijk in de leeftijdsgroep van 30 tot 60 jaar. Die groep wordt kleiner. De huidige vrijwilliger is nog traditioneel, wil zich nog voor langere tijd vastleggen. Straks komen de babyboomers in de categorie 60 tot 80 jaar. Zij laten zich niet meer zo makkelijk strikken, maar zijn waarschijnlijk wel te mobiliseren als zij op hun individuele kwaliteiten worden aangesproken. 5. REFLEX: de uitstroom van jongeren moet tegengegaan worden. Nieuw uitgangspunt: de terugkeer van Zeeuwse jongeren na de studie moet bevorderd worden. Toelichting: Jaarlijks gaan ongeveer duizend Zeeuwse jongeren na hun middelbare school naar een universiteitstad. Het heeft geen zin om ze tegen te houden. Het is zinniger om ze weer te verleiden weer terug te keren na hun studie. Zeeland heeft steeds meer werkgelegenheid voor hoger opgeleiden en een uitstekend woonmilieu.

Op Pad! Reflexen doorbreken om te kunnen inspelen op de demografische veranderingen in Zeeland. Downloaden? Ga naar de website van de provincie Zeeland. www.zeeland.nl. Ga naar producten & diensten. Type in het zoekvenster Op pad. Reflexen doorbreken.

D O R P E N K R A N T

8

Over topdorpen en krimpen Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft eind 2009 een brief naar de Tweede Kamer verstuurd. Dit naar aanleiding van de jaarlijkse begrotingsbehandeling. Het is een opmerkelijke brief. We pikken er twee elementen uit. Topdorpen LNV vindt het van groot belang dat de leefbaarheid op het platteland goed blijft. Minister Verburg introduceert een nieuw begrip: topdorpen. Ze weet ook wat ze eronder verstaat. ‘Dorpen waar de voorzieningen bereikbaar en beschikbaar zijn. Van voldoende werkgelegenheid en een goede leefomgeving.’ En dat niet alleen. ‘Een topdorp is een energiek dorp met veel natuur er in er omheen.’ Minister Verburg is in haar enthousiasme nauwelijks te stuiten. ‘Topdorpen zijn dorpen waar betrokken en enthousiaste mensen wonen die trots zijn op hun gemeenschap. Ja, die er zelf verantwoordelijkheid voor willen en kunnen nemen.’ Waar die dorpen liggen geeft de minister niet aan. En of er misschien al van zulke dorpen zijn vraagt de minister zich niet af. Waar haar motivatie vandaan komt is wel bekend. In de zomer van 2009 had zij rondgefietst in Noord-Frankrijk. In dagblad Trouw van 30 november laat zij optekenen: ‘we reden van dorp naar dorp,

nergens was een cafeetje, een bakker of een andere winkel. Er was niets te beleven, de ziel was verdwenen. Dat mogen we in Nederland niet laten gebeuren.’ Via een motie heeft de Tweede Kamer er op aangedrongen om de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK) te betrekken bij de uitvoering van de plannen. Bij monde van Koos Mirck, coördinator van de LVKK, laat de vereniging weten: ‘de beroepskrachten van de Provinciale Verenigingen voor Kleine Kernen (of van welzijnsorganisaties die in opdracht van hen werken) doen niets anders dan bewoners begeleiden bij het realiseren van hun topdorp. Het komen tot topdorpen is een investering in mensen, in het sociale kapitaal, in bewoners. Ondersteun hen bij het realiseren van wat voor hun een topdorp is. Leg er alsjeblieft geen blauwdruk op van wat een topdorp is. Dat bepalen bewoners zelf wel.’

COLOFON DORPENKRANT

Luc Overman

Krimp als kans Terwijl de Randstad nog groeit hebben delen van Groningen, Zeeland en Limburg al te maken met een krimpende bevolking. Het kabinet heeft een Actieplan bevolkingsdaling gemaakt. Daarin worden stad en platteland in relatie tot elkaar bezien. Minister Verburg laat in de brief aan de Tweede Kamer weten dat LNV kansen ziet in de krimp. Als er ruimte vrijkomt vanwege sloop ontstaan er kansen voor groen, natuur of recreatie. Het ministerie laat weten dat experimenten worden voorbereid. Bij de uitreiking van de Gouden Piramide aan zeepfabriek de Dobbelman legde minister Verburg een direct verband tussen krimp en topdorpen. ‘Krimpgemeenten kunnen topdorpen worden’, zei ze bij die gelegenheid. Meer over de motie en de rol van de Landelijke Vereniging op www.lvkk.nl

Anita Blijdorp

Jaap de Knegt

Uitgever PRIMO nh www.primo-nh.nl

PARTICIPATIEVORM

BESTUURSSTIJL

ROL VAN PARTICIPANT

ROL VAN HET BESTUUR

INITIATIEFNEMER, BELEIDSEIGENAAR BEVOEGD GEZAG

FACILITERENDE STIJL

SAMENWERKING-SPARTNER

SAMENWERKENDE STIJL

MEDEBESLISSER

DELEGERENDE STIJL

ADVISEUR BEGINSPRAAK

PARTICIPATIEVE STIJL

ADVISEUR EINDSPRAAK

CONSULTATIEVE STIJL

TOESCHOUWER ONTVANGER INFORMATIE INFORMANT

OPEN AUTORITAIRE STIJL

GEEN ROL

GESLOTEN AUTORITAIRE STIJL

Anita Blijdorp Jaap de Knegt Elma Mijderwijk INHOUDELIJKE OPENHEID GROTER

MEER INVLOED VOOR PARTICIPANTEN

Redactie

Burgerparticipatie, ie, wat is dat eigenlijk? “Letterlijk betekent nt burgerparticime van burgers in patie de ‘deelname de ontwikkeling g of uitvoering van beleid’. Er bestaan staan nogal wat misver burgerparticip verstanden over burgerparticipatie. Dat komt eigenlijk igenlijk al door dde term zelf. Burgerparticipatie erparticipatie is nie niet alleen bedoeld voor individuele bburgers, maar ook voor belangeno belangenorganisaties in de wijk als dorps dorpsraden en nigingen Gem buurtverenigingen. Gemeenten

doen en n hhun un bbest e deze partijen bij beleid ele leid te be leid betrekken. Soms gaat dat over ddee leefbaarheid in de wij wijk, jk, soms over een dorpsontwikkelingsplan. In het ene geval is er veel ruimte om ideeën en plannen aan te drag dragen, in andere gevallen kunnen zzij alleen hun mening geven over een voorstel.”

W Waarom willen gemeenten burgers en organisaties b betrekken? b “Beleidsmakers kunnen verschillende motieven hebben om externe partijen te betrekken. Buurtbewoners weten bijvoorbeeld als geen ander wat er speelt in het dorp. Zij kunnen met inzichten komen, waar beleidsmakers zelf niet aan denken. Een ander doel kan zijn om draagvlak te creëren voor bepaalde besluiten. Door in een vroeg stadium met veel partijen te praten, kunnen vooroordelen of bezwaren tegen bepaalde plannen worden weggehaald. De gemeente moet de participanten wel serieus nemen en goed luisteren.”

Luc Overman

Nieuws platform dorpshuizen Gerard de Nooy

Nieuws VvKkNH Trudy Steenbergen

Foto’s

Burgerparticipatie lust of last? Steeds vaker worden burgers en andere belanghebbenden betrokken bij het bedenken en uitvoeren van beleidsplannen. Vaak leidt dat tot goede resultaten, maar niet altijd. ‘Succesvolle burgerparticipatie vraagt een open houding en het goed doordenken van het proces’, s’, aldus Juul Cornips, adviseur bij ij Partners+Pröpper. Onlangs sprak prak hij over het wat en hoe van burgerparticipatie tijdens een netwerkbijeenkomst voor gemeentebestuurtebestuurders en ambtenaren wijkgericht kgericht werken. De redactie sprak ak met hem.

Eindredactie

Beleidsmakers moeten eten nd doen oe wat participanten vragen? vrageen? vr en

Wat zijn valkuilen voor burgerparticipatie?

“Datt is een ande andere d re misvatt misvatting: ttin i g: kunnen meepraten is namelijk k niet hetzelfde als meebeslissen. lissen. In ieder proces kunnen externe terne partijen een andere rol spelen. en. Soms hebben zij een adviserende rende menfunctie, soms zijn ze echte samenwerkingspartner. In ieder proces es spelen burgers en beleidsmakers rs de een andere rol. Deze verschillende rollen staan centraal in de zogenaamde participatieladder. Deze ladder maakt een onderscheid naar mogelijke rollen van participanten en beleidsmakers. Hoe hoger op de participatieladder, hoe groter de invloed van participanten. Omgekeerd betekent dit dat beleidsmakers dan een minder dominante rol krijgen, en een stapje terug doen. Het is van cruciaal belang om vóóraf goed na te denken over ieders rol in het participatieproces, en daar ook duidelijk over te communiceren. De participatieladder kan daarbij helpen (zie schema).”

Naast duidelijkheid over rollen, is het erg belangrijk dat beleidsmakers ook echt open staan voor de inbreng van participanten. Je moet niet zeggen ‘we betrekken de burgers’ om vervolgens toch niet naar hen te lluisteren. In mijn dagelijkse werk zie ik dat veel beleidsmakers burgerparticipatie zien als iets dat burge ‘boven op’ hun dagelijkse werk komt, aals iets wat ze er óók nog bij moete moeten doen. Dan zeg ik: ‘zie het als iets dat van jou als beleidsmaker zelf is is. Dus: burgerparticipatie niet zien als llast, maar vooral als lust.” Meer informatie over het netwerk gebiedsgericht we werken in buurt, wijk of dorp bij Ani Anita Blijdorp, dorp@primo-nh [email protected] Dr. Juul uul Cornips werkt werk als onderzoeker/adviseur /adviseur bij s+Pröpper. Partners+Pröpper. www.partnersenpropper.nl. rtnersenpropper

Marco Bakker Jeroen van Hattum Texelse Courant Yvonne Jonkman Jaap de Knegt Pieter Korstanje gemeente Bergen Wil Spanjer Anneke Wienema

Redactieadres PRIMO nh, Postbus 106, 1440 AC Purmerend, Tel: 0299 418 700 [email protected]

Bezoekadres PRIMO nh, Emmakade 4, 1441 ET Purmerend

Vormgeving Studio Stevens, De Rijp

Oplage 2000 exemplaren

Copyright Overname of nadrukken van artikelen, of van delen daarvan, is uitsluitend toegestaan na overleg met en toestemming van de redactie en altijd met bronvermelding.