25e jaargang, nummer 1 • FEBRUARI 2012
Geef vreemdelingenkinderen hun kinderrechten terug! Nijverdal helpt 54 gezinnen uit schuldenchaos Meer hulpaanvragen, minder geld
diakonia | februari 2012
1
van de redactie
Het verschil maken Meestal doe ik het niet. Maar nu - in tijden van forse bezuinigingen - is de tijd er rijp voor. Ik wil u even vragen of u beseft dat u als diaconieën het verschil maakt in levens van mensen. Misschien niet allemaal afzonderlijk of evenveel, maar wel als samengebundelde krachtige beweging. U bundelt uw krachten als diaconieën in Kerk in Actie. En Kerk in Actie kan wel degelijk af en toe het verschil maken. Samen met u. En namens u. Met uw verhalen en in uw opdracht, kan Kerk in Actie namelijk in gesprek gaan met politieke verantwoordelijken om misstanden aan te kaarten, namens de bijna 2 miljoen leden van de Protestantse Kerk in Nederland. En daar kan de politiek niet omheen. Een sprekend voorbeeld is de actie ‘Geen kind in de cel’. Begonnen vanuit Kerk in Actie, uitgegroeid tot een brede coalitie die diverse malen aanklopte bij ministers en staatssecretarissen. Resulterend in de maatregel dat de overheid geen asielzoekerskind meer gevangen zet. Uw inzet is weer nodig: lees maar op pagina 17 e.v. Nog een voorbeeld: Kerk in Actie smeedde, samen met andere kerken en o.a. burgerlijke gemeenten, het project SchuldhulpMaatje. We lobbyden bij politieke partijen en kregen subsidie. Inmiddels zijn al 45 diaconieën bezig om mensen die diep in de schulden zitten te helpen. Zie de pagina’s 4 t/m 6 hoe vorig jaar de diaconie in Nijverdal 151 mensen uit de schuldenchaos hielp. Diaconieën verzetten veel werk. “Vrijwilligers kijken niet op de klok”, zegt diaken Jan Imhof uit Nijverdal. Carla van der Vlist van Kerk in Actie zegt het zo, op pagina 7 e.v.: “De sores van mensen maakt een passie in me wakker om iets te kunnen doen. Wat mij wel zorgen baart, is dat de inkomsten van Kerk in Actie structureel teruglopen. Dat is heel schrijnend, omdat juist nu veel mensen onze steun nodig hebben.” Samen, juist nu, zullen we alert moeten zijn op de gevolgen van de bezuinigingen. We hebben elkaar hard nodig. Wij hebben uw signalen, verhalen én uw financiële steun nodig om ons werk goed te kunnen doen. En wij blijven ons inzetten om u zo goed mogelijk te ondersteunen! Henny Nagelhout eindredacteur
2
diakonia | februari 2012
Inhoud 4
de verbinding
Schuldhulpmaatjes Nijverdal ordenen vuilniszakken vol brieven
7 Antenne
“Kerken kunnen laten zien wat hoop is”
10 Actueel
Last minute 40dagentijdcampagne
12
Op de stoep bij
14
Uit de praktijk
16
1 vraag 3 diakenen
17
Actueel
20
Actueel
21
Interactief
22
Berichten
24
Zegen van onrust
Maja van Eekelen Maarssenbroek bundelt krachten voor ouderen Hoe ziet jouw diaken-zijn eruit? Geef vreemdelingenkinderen hun kinderrechten terug! Over grote en kleine noodhulp Diaconie & zwo Dokkum slaan de handen ineen rond noodhulp
Bij de voorplaat Kerk in Actie ontvangt zorgelijke signalen over de gezinslocaties in Gilze en Katwijk. Het gaat hier vooral om uitgeprocedeerde gezinnen die al heel lang in Nederland zijn. Kinderen die in een kamertje wonen, leven en slapen met zijn allen, met ouders die zwaar onder druk staan. Er staan bedden, een vierkante plastic tafel, plastic stoelen en wat ijzeren kasten. Op pagina 17 e.v. staat een reportage over een bezoek in december aan de locatie Gilze. In januari bezocht Kerk in Actie samen met de Raad van Kerken de gezinslocatie in Katwijk. Dit was ook de start van de campagne ‘Geef vreemdelingenkinderen hun rechten terug’, waarbij we de minister vragen om onverkort artikel 2 van het Internationaal verdrag van de rechten van het kind te volgen. U kunt deze campagne steunen door aan de minister een kaart te sturen. Foto: Martin Roemer/de Vrolijkheid
inhoud
Op de stoep bij Maja van Eekelen
12
21
16
16
16 Geef vreemdelingenkinderen hun kinderrechten terug!
’1 Vraag, 3 diakenen’
17
colofon Diakonia, vakblad voor diakenen, 25e jaargang, nr. 1, februari 2012 Tijdschrift voor hen die plaatselijk actief zijn op diaconaal gebied. Uitgever Diakonia verschijnt zesmaal per jaar en is een uitgave van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland voor het diaconale programma van Kerk in Actie. Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland. Delen van dit werk worden uitgevoerd mede namens tien oecumenisch georiënteerde kerken en organisaties in Nederland. Redactieraad Sjon Donkers, Cor van Groningen, Teus Hubert, Henk van IJken, Martin Joosse (voorzitter), Ellen van der Kemp (bureauredactie), Henny Nagelhout (eindredacteur), Jan Ritman, Irene Stok, Carla van der Vlist (hoofdredacteur), Beppie van der Waal.
Opmaak en druk Ontwerp: Reprovinci, Schoonhoven Opmaak: Ladenius Communicatie B.V., Houten Druk: Drukkerij de Groot, Goudriaan Administratieadres Adressen- en periodiekenadministratie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon: (030) 880 17 25, fax: (030) 880 15 84, e-mail:
[email protected] Redactieadres Postbus 456, 3500 AL Utrecht, tel. (030) 880 17 90, fax (030) 880 14 57, e-mail:
[email protected]
Gesproken Diakonia Diakonia is ten behoeven van visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm op daisy-cd’s. Voor een abonnement of een proef-cd kunt u terecht bij de CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel. (0341) 56 54 99. Daar kunt u ook informatie krijgen over de uitgave in brailleschrift. Website www.kerkinactie.nl Volg Kerk in Actie Volg onze uitgezonden medewerkers: www.kerkinactie.nl/weblogs. Volg Kerk in Actie op LinkedIn, Twitter en Facebook. ISSN 0167 - 1472
Abonnementen De abonnementsprijs bedraagt m.i.v. 1 januari 2012 bij - de eerste vier abonnementen à e 13,00; - vijf t/m negen abonnementen à e 9,85 (25% korting); - tien abonnementen en meer à e 7,75 (40% korting). Losse nummers kosten e 2,55 per stuk.
diakonia | februari 2012
3
4
diakonia | februari 2012
de verbinding
Schuldhulpmaatjes Nijverdal ordenen vuilniszakken vol brieven Diaconie beducht voor korte-termijn bezuinigingsdrift door overheid Nog maar een jaartje zijn ze bezig in Nijverdal. Hun helpende handen, laten zich niet in geld vertalen. De schuldhulpmaatjes bogen zich in 2011 over maar liefst 54 hulpvragen. Maar ze hebben zorgen in Nijverdal, zorgen over de voortekenen dat de overheid subsidies voor schuldhulpprojecten de nek gaat omdraaien. Tekst en foto’s: Gerrit Groeneveld
D
e protestantse diaconie in Nijverdal kende midden jaren negentig al een werkgroep ‘Kerk en Minima’. Vanuit die groep ontstond na verloop van tijd een brede samenwerking met 13 diaconieën in de gemeente Hellendoorn en met Caritas. De gedachte was om zo een sterkere gesprekspartner voor de burgerlijke gemeente Hellendoorn te vormen. De interkerkelijke samenwerking kreeg de naam Stichting Boom (Budget Op Orde Maken). Een belangrijk hulpmiddel tegen armoede vonden ze in het landelijke SchuldHulpMaatjes-project (zie kader pag. 6).
Grootste boosdoener Vorig jaar waren 38 schuldhulpmaatjes na een zeer doelgerichte opleiding klaar om medemensen die gebukt gaat onder financiële chaos en schulden, weer zo goed mogelijk overeind te helpen. Jan Imhof (54), diaken van de protestantse gemeente Nijverdal en schuldhulpmaatje Dick Stegeman (55) zien het bijna dagelijks met eigen ogen: deze manier van mensen steunen die in financiële sores zitten, helpt een hoop leed uit de wereld. Ze zijn overtuigd van de heilzame werking van schuldhulpmaatjes. “Wanneer wij bij iemand komen die overmand is door financiële chaos gaan we eerst orde scheppen. We houden die vuilniszakken met brieven, rekeningen en aanmaninJan Imhof (links) en Dick Stegeman
gen op z’n kop en kijken wat er werkelijk aan de hand is. Als we daarin slagen is in feite het ergste probleem opgelost. Het klinkt gek, maar meestal is niet de feitelijke schuld de grootste boosdoener, maar het ontbreken van inzicht in de financiële situatie.”
Dagen verder “Voor we de zaken op een rijtje hebben, zijn we meestal dagen verder. De gemeente Hellendoorn ziet ons als een uitermate efficiënt werkende partner. Aan een dergelijke klus kan een ambtenaar van de burgerlijke gemeente nooit beginnen. Die heeft hoogstens een paar uur. En als hij die vuilniszakken ziet staan, zegt hij: ‘ik kom wel terug als alles op orde is’. Professionele krachten kunnen het probleem dus niet oplossen. Bovendien komen zij letterlijk en figuurlijk moeilijk binnen bij de mensen. Zij hebben namelijk het imago van de zaakwaarnemer die komt kijken of er nog ergens een paar tientjes liggen om mee te nemen. Terwijl mensen die bij ons aankloppen, weten dat we ruim tijd vrijmaken en het probleem bij de wortel willen aanpakken in het belang van de cliënt. Vrijwilligers kijken niet op de klok; ze nemen de tijd voor hun medemens.”
doorverwijzen naar de professionele hulpverlening, simpelweg omdat onze middelen daarvoor niet toereikend zijn. Waar je wel aan moet denken is bijvoorbeeld hulp aan het gezin met huurachterstand waar de stofzuiger kapot gaat, en die ook net een belastingnaheffing krijgt omdat ze zonder het te weten te veel zorgtoeslag kregen.”
Overgeorganiseerd Dit voorbeeld geeft volgens beiden ook goed aan dat we in Nederland op het gebied van (financiële) regels overgeorganiseerd zijn, met alle vervelende gevolgen van dien. Jan Imhof: “De overheid gaat ervan uit dat elke burger op de hoogte is van de regels. Vroeger kreeg je een
De stichting Boom kan een hoop mensen weer op het rechte financiële spoor zetten, maar ze kennen maar al te goed hun beperkingen. Jan Imhof: “Wij kunnen geen schulden van een halve ton aflossen. Een aantal gevallen zullen we toch moeten
diakonia | februari 2012
5
de verbinding
huidige bezuinigingsdrang. “Zonder subsidie gaan we het niet redden. We moeten de schuldhulpmaatjes opleiden, terugkomdagen organiseren, voor een broodje en koffie zorgen en reiskosten vergoeden. Dat is wel het minste wat we kunnen doen.” “Een uitgesproken kortetermijnvisie van de overheid”, zeggen beiden. “Misschien dat je als regering volgend jaar heel trots kunt zeggen keer per jaar een belastingbiljet en dat was het dan. Voor bijna iedereen te overzien. Velen hadden wel een oom, buurman of collega die het even invulde. Maar nu rolt de ene regeling over de andere. Alleen al de zorgtoeslag is voor veel mensen een probleem. Je krijgt een voorschot, of toch weer niet. Vaak keert de overheid te veel uit en dat moet je terugbetalen; de ene brief ligt nog niet op de mat of de volgende is er alweer. In termijnen terugbetalen, ineens of verrekenen met het nieuwe voorschot… Veel mensen kunnen daar gewoon niet mee omgaan; we hebben het te ingewikkeld gemaakt.” Dick Stegeman: “Ik ben eens bij een man geweest die vier verschillende rekeningen had liggen van vier verschillende energiemaatschappijen. Hij had geen flauw idee van welke maatschappij hij zijn energie betrok. De ene aanmaning volgde op de andere, niet alleen van de energieleveranciers. Alles kwam ongeopend op een grote stapel. Dit is geen uitzondering. Probleem is vaak niet de onwil, maar de onmacht om een begin te maken. Ga om tafel zitten, breng orde in de chaos en een groot deel van het probleem is uit de wereld.”
Strijdvaardig Tegelijkertijd hebben ze zorgen. Ze zien aankomen dat deze projecten het slachtoffer worden van de
6
diakonia | februari 2012
cijfers en de resultaten zien: 151 mensen uit 54 gezinnen hebben ze samen met de 37 andere schuldhulpmaatjes geholpen. Een greep uit hun werk: ze maakten voor het merendeel een helder overzicht van financiële situaties als aanloop naar schuldsanering, ze schoten een bejaarde dame te hulp die onvoorzien een hoge belastingnaheffing kreeg, zetten een gezin
We houden die vuilniszakken met brieven, rekeningen en aanmaningen op z’n kop en kijken wat er nu werkelijk aan de hand is. ‘kijk eens, we hebben een paar miljoen bezuinigd’, maar de kosten op de wat langere termijn zijn vele malen groter.” Ondanks de dreiging van wegvallende subsidies, zijn Jan Imhof en Dick Stegeman strijdvaardig. Niet geheel zonder trots laten ze de
weer op de rails dat in de problemen kwam met schoolgeld en zorgverzekeraar en verhuisden een alleenstaande vrouw van eengezinswoning naar een goedkoper maar zeer geschikt appartement. Gerrit Groeneveld is freelance fotograaf en journalist.
SchuldHulpMaatje is een project van Kerk in Actie, samen met de rooms-katholieke kerken, evangelische gemeenten, diverse gereformeerde kerken, Vincentiusverenigingen, de PCOB en christelijke schuldhulporganisaties. Met overheidssubsidie (de “Ortega-gelden”) is een netwerk in het hele land opgezet, met werkmateriaal en opleidingen voor ‘maa tjes’ die mensen met problematische schulden begeleiden. Lokaal wordt nauw samengewerkt met maatschappelijke organisaties en de burgerlijke gemeente die verantwoordelijk is voor de schuldhulpverlening. Een recent onderzoek van Regioplan laat zien dat een lokaal project SchuldHulpMaatje in combinatie met een noodfonds driemaal zoveel ‘maatschappelijk rendement’ oplevert dan gemeentesubsidie. Vaak neemt de diaconie initiatief voor deelname in een gemeente. SchuldHulpMaatje begeleidt kerken bij het starten van een lokaal project SchuldHulpMaatje. Begin 2012 zijn er in 45 plaatsen projecten gestart. Hiervoor is wel een startkapitaal nodig voor trainingen, helpdesk en materialen. Zie www.schuldhulpmaatje.nl
antenne
“Kerken kunnen laten zien wat hoop is” Vraag om hulp groeit bij Kerk in Actie – financiële middelen nemen af Gepassioneerd, zo kun je ze allebei noemen. Ze zijn blij met ieder succesvol diaconaal project, hoe klein ook: “Want daardoor zijn toch weer een paar mensen geholpen.” En ze zitten vol toekomstplannen. Carla van der Vlist en Evert Jan Hazeleger werken beiden bij Kerk in Actie, respectievelijk als teamleider binnenlands diaconaat en als programmamanager. Ze vertellen waar ze enthousiast van worden en vertellen hun zorgen voor de toekomst van het diaconale werk. Tekst: Margot Berends
Hun enthousiasme wordt gevoed door de Landelijke Diaconale Dag, bijvoorbeeld afgelopen november. Meer dan duizend diakenen waren er, allemaal ‘ambassadeurs van de hoop’. Met elkaar deden die een appèl op het kabinet Rutte, maar tegelijk boden de diakenen aan dat de kerk ook bereid is zich in te zetten voor een menswaardiger samenleving. “Zo’n dag geeft een kick. En niet alleen mij, van veel diakenen horen we hetzelfde”, zegt Carla van der Vlist. “Je ziet de diakenen gewoon met nieuwe moed en inspiratie naar huis gaan.” De Landelijke Diaconale Dag biedt volop inspiratie. • Foto: Gerrit Groeneveld/Kerk in Actie
Handen en voeten De beide Kerk in Actie-collega’s worden ook enthousiast van wat die kerk lokaal allemaal al doet, om “handen en voeten te geven aan Gods liefde”, zoals Carla van der Vlist het uitdrukt. Ze noemt voorbeelden: “In Goudriaan werkte een postbode die ook diaken was. Hij wist wie in het dorp iets nodig had. Op die manier kon het gebeuren dat de zondagse bloemengroet ook eens bij een niet-kerkelijke dorpsgenoot werd gebracht. In Hellendoorn werken mensen van buiten de kerk mee aan het schuldhulpmaatjes-project, gewoon omdat ze dit een goed initiatief vinden van de kerken. In Friesland loopt het project van de ‘kanskaarten’. Kerken en allerlei andere instanties
in een Friese regio – het Rode Kruis, Humanitas – hebben deur aan deur kaarten verspreid, waarop staat: wij zijn er, wij zijn die en die, en als we iets voor u kunnen betekenen op het gebied van hulpvragen of levensvragen, dan kunt u een beroep op ons doen. Een week later hebben ze bij al die mensen aangebeld en zijn er contacten ontstaan.”
Dag en geven Diakonia uit; we leggen uit hoe je armoede op het spoor kunt komen en we helpen met het starten van nieuwe plaatselijke projecten, zoals de schuldhulpmaatjes. Daarnaast versterken we bestaande diaconale projecten met financiële steun, zoals de diaconale vakantieweken en diaconaal werk voor kinderen. Dat kunnen we doen van de collecteopbrengsten.
Lobbyen Evert Jan Hazeleger zet de belangrijkste binnenlandse activiteiten van Kerk in Actie op een rijtje: “Om te beginnen ondersteunen we het plaatselijke werk dat al door diakenen gedaan wordt. Zo geven we een basiscursus diaconaat, organiseren de Landelijke Diaconale
Verder doen wij het nodige lobbywerk, namens de diaconieën. Diakenen signaleren waar en welke hulp nodig is, vertellen dat aan ons en wij proberen hun stem te versterken, zodat regionale en landelijke organisaties en de overheid die stem ook horen.”
diakonia | februari 2012
7
ontmoeting. Mensen gaan daardoor genuanceerder denken.”
Dromen
Diaconale projecten - hier voor daklozen in Amsterdam - krijgen financiële steun. • Foto: Dirigo/Kerk in Actie
Effecten En dat lobbyen heeft effect. Zo heeft Kerk in Actie op het gebied van vluchtelingen en armoede Kerk in Actie aan de bel getrokken en al een paar verbeteringen gerealiseerd. Evert Jan Hazeleger: “Samen met andere organisaties heeft Kerk in Actie er een grote rol in gehad dat kinderen in opvangcentra niet meer in de cel mogen belanden. In de schuldhulpverlening hebben we bereikt dat lokale initiatieven, zoals maatjesprojecten, een kans kregen. We hebben nu natuurlijk te maken met een stevige bezuinigingsronde. Wij signaleren waar mensen ‘door een bodem heen zakken’ en proberen de scherpe randjes van allerlei maatregelen af te krijgen. Omdat we zo goed op de hoogte zijn via de diaconieën,
Carla van der Vlist en Evert Jan Hazeleger. • Foto: Margot Berends
8
diakonia | februari 2012
kunnen we wel iets doen aan het beter toepasbaar maken van regelingen.”
Bejegening Dat gebeurde bijvoorbeeld na de eerste Kerk in Actie-onderzoeken naar individuele financiële hulp door protestantse diaconieën. (Later werden het interkerkelijke onderzoeken – red.) “Uit die eerste armoedeonderzoeken bleek hoe groot de problematiek is van de bijzondere bijstand. Die werd veel te weinig gebruikt, door onbekendheid”, aldus Hazeleger. “Berucht bleek verder de ingewikkeldheid van wet- en regelgeving en de bejegening van mensen als ze eindelijk de stap hebben genomen om bij een loket aan te kloppen. Op dat vlak hebben we veel gelobbyd. We hebben op detailniveau gesprekken gevoerd met ambtenaren. We konden hen duidelijk maken waarom sommige mensen slecht bereikbaar zijn, en hoe je bijvoorbeeld mensen die niet kunnen lezen op het spoor komt. De ministeries zijn bereid te luisteren omdat we via de diaconieën de situaties ter plaatse kennen.” Hazeleger vervolgt: “Het heft de armoede niet op, maar het maakt wel voor sommigen een wezenlijk verschil. Dat bereik je door leefwerelden met elkaar in contact te brengen. De kracht van diaconie is
Maar er kan nog veel meer bereikt worden. Carla van der Vlist en Evert Jan Hazeleger hebben bij de westerburen gezien hoe ze daar de zaken aanpakken en zien ook in Nederland nieuwe mogelijkheden: “De kerk in Groot-Brittannië heeft zichzelf een grotere rol toebedeeld, los van landelijke overheid, met eigen zorg, eigen initiatieven. In Schotland zocht de landelijke kerk uit wat de veertig armste gebieden waren en koos men er bewust voor om daar nadrukkelijk present te zijn. Dat doen ze op alle mogelijke manieren, dus niet alleen met laagdrempelig inloopinitiatief, maar ook door van de kerk een multifunctioneel gemeenschapscentrum te maken met een duidelijke rol in de samenleving. De kerk in Glasgow is grotendeels gemarginaliseerd zoals dat vaak in Nederland het geval is. Maar vanuit een landelijke visie en met ondersteuning van de synode koos men juist ook in die wijken waar de problematiek vanaf druipt, voor behoud van de kerk. Er kwam extra menskracht, nieuwe multifunctionele kerkgebouwen werden geopend. Het concept is dat de kerk als gemeenschap dienstbaar is aan de lokale samenleving en daarmee samenwerkt.” Hazeleger vertelt dat het zijn droom is om dat in Nederland ook zo te doen: om in een aantal gebieden nadrukkelijk present zijn. “Uit onderzoek blijkt dat de kerken in die wijken relatief zichtbaar zijn. Maar ‘relatief’ is te weinig: die zichtbaarheid zou nog veel groter moeten worden.”
Hoopvolle voorbeelden Wat de Kerk in Actie-collega’s schetsen is gelukkig niet alleen maar toekomstmuziek; in Vlaardingen is het al realiteit. Carla van der Vlist: “In plaats van de kerk te sluiten is het gebouw juist behouden. De wijkagent houdt er spreekuur, er is een inloopmogelijkheid, een markt om tweedehands spullen te brengen en te halen, maar er zijn ook kerkdiensten.” Nog een hoopvol voorbeeld is Rotterdam: “De nieuw gebouwde Pauluskerk heeft op al het prmateriaal opnieuw de bijbelse quote ‘Overwin het kwade door het
goede’ gezet. Daarmee maakt deze kerk duidelijk wat de motivatie is voor het diaconale werk dat ze doet: ze doet het om niet, vanuit liefde. Niet primair om mensen bij de kerk te betrekken. Nee, bij het diaconaat ligt het andersom: je wilt als kerk betrokken zijn bij het leven van mensen. En uiteraard ook bij pastorale of geloofsvragen als die spelen, anders zou de diaconie een geïsoleerd eiland zijn.”
Passie en zorgen Worden Carla van der Vlist en Evert Jan Hazeleger niet moedeloos van wat ze om zich heen zien aan armoede en ellende? Carla: “Nee hoor, de sores van mensen maakt alleen maar een passie in me wakker om iets te kunnen doen. Wat mij wel zorgen baart, is dat de inkomsten van Kerk in Actie structureel teruglopen. Dat is wel begrijpelijk, maar ook heel schrijnend, omdat juist nu veel mensen in onze samenleving steun nodig hebben. Wij hebben plannen genoeg, maar de uitvoering vraagt ook om voldoende inkomsten. Dan kunnen we samen met diaconieën werken aan een rechtvaardige maatschappij. Kerken hebben de mogelijkheid om mensen te laten zien wat hoop is. Daar gaat het om. En daar zet ik me driehonderd procent voor in. Evert Jan: “Ik ben in mijn werk altijd aan het zoeken hoe ik die hoop handen en voeten kan geven. Een mooie preek is prachtig, maar daarna denk ik altijd: en dan? Hoe ga je dat nou in de dagelijkse praktijk vormgeven? Daarom werk ik bij Kerk in Actie.” Margot Berends is freelance journalist en fotograaf.
Diakoos
Juist nu hebben veel mensen, ook kinderen, onze steun nodig. • Foto: Rudolphstichting
Meer hulpvragen, minder geld Kerk in Actie krijgt de laatste maanden beduidend meer vragen om financiële steun voor diaconale projecten. Oorzaken liggen voor de hand: de overheid legt meer verantwoordelijkheid bij burgers, diezelfde overheid bezuinigt fors op maatregelen die kwetsbare mensen treffen, de armoede groeit, de inzet en steun aan asielzoekers en uitgeprocedeerden en hun kinderen is harder nodig dan ooit. Tegelijkertijd dalen de inkomsten voor het Diaconaat van Kerk in Actie al enkele jaren achtereen. Dat betekent dat onze steunverlening aan diaconale projecten in de gevarenzone komt. Wij vragen diaconieën om ons waar mogelijk met extra bijdragen te ondersteunen. Alleen met uw inzet kunnen wij steun blijven geven aan mensen in de knel. Op www.kerkinactie.nl/projecten staan alle diaconale projecten in Nederland uitgebreid beschreven. Op dezelfde website …/collectes vindt u informatie bij de collectes voor Diaconaat. Die collectes zijn dit jaar op 18 maart en 11 november.
Idee: Sjon Donkers Illustratie: Lex Dirkse
diakonia | februari 2012
9
actueel
Last minute 40dagentijdcampagne 4 tips voor weken vol verandering De tijd vliegt voorbij. Zeker als diaken is er altijd veel te doen. En dan staat voor je het weet de 40dagentijd al weer voor de deur. Voor iedereen die zijn of haar gemeente wil meenemen in deze bijzondere periode volgen hieronder vier tips die ook vlak voor de 40dagentijd zo geregeld zijn. ‘Last minute’, maar mét verdieping. Voor de verandering!
Tip 1 Geef inspiratie door Maak tijdens de 40dagentijd elke week een poster met een inspirerende tekst om op te hangen in of buiten de kerk. Of maak er kleine kaartjes van en deel die uit na afloop van de kerkdienst. In de Liturgiegids die bij de campagne hoort vindt u vele inspirerende teksten, gebeden en gedichten die u hiervoor kunt gebruiken. U vindt de Liturgiegids op www.kerkinactie.nl/40dagentijd Materialen - Downloads. Noem ook het project dat die week centraal staat. Op de campagnewebsite vindt u bij Projecten informatie en foto’s.
Tip 2 Een leuke activiteit in een handomdraai Het organiseren van een activiteit is altijd een heel werk. Het wordt gemakkelijker met de 6 goede ideeën die we voor u uitgewerkt hebben: een gezellige ‘Ladies Night’, creatieve kindermiddag of bezinnende wandeling bijvoorbeeld. De opbrengst gaat naar de campagneprojecten. Ingewikkeld? Niet met de stappenplannen en de full colour posters die ruimte hebben om uw eigen datum en plaats in te vullen. Zelf echt geen tijd? Kijk eens naar de ideeën op de website en bedenk wie het leuk zou vinden om met zo’n concreet project aan de slag te gaan.
Tip 3 Gratis wandelgids voor gemeenteleden Speciaal voor de 40dagentijd is de wandelgids ‘12x wandelen voor de verandering’ gemaakt. Hierin staan
10
diakonia | februari 2012
twaalf afwisselende wandelroutes door bekende steden in Nederland langs mooie en inspirerende plaatsen van verandering, waaronder ook enkele lokale diaconale initiatieven! Het boekje is door iedereen gratis aan te vragen. U kunt via de webwinkel gratis aanvraagkaarten bestellen om uit te delen (wacht niet te lang!) Maar u kunt ook een advertentie downloaden voor in het kerkblad of op de weekbrief (ga naar www.kerkinactie.nl/ 40dagentijd - Materialen - Downloads). Let op: deze actie loopt alleen tijdens de 40dagentijd! Waarom deze actie? Omdat Kerk in Actie - voor het diaconale werk namens u - elke nieuwe donateur hard nodig heeft. Mensen die nog geen donateur zijn, kunnen dan ook
een telefoontje verwachten met de (echt vrijblijvende) vraag om Kerk in Actie te steunen.
Tip 4 Een beeld zegt meer dan… Natuurlijk vindt u op de campagnewebsite collecteafkondigingen. Maar wist u dat er bij alle zes collectes ook filmpjes en PowerPointpresentaties verkrijgbaar zijn? U vindt ze op www.kerkinactie.nl/ 40dagentijd (bij Projecten). Ze zijn niet te lang, gemakkelijk te downloaden en geschikt om als collecteaankondiging te gebruiken. Zeker bewegend beeld maakt gemeenteleden meteen duidelijk waarom het project zo van belang is. Emmy Bregman, coördinator 40dagentijdcampagne Kerk in Actie.
Collecte Diaconaat 18 maart: Voor de verandering de zorg delen De man met wie Bettie Ekhart bijna vijftig jaar geleden trouwde is niet meer dezelfde. Klaas Ekhart lijdt sinds vijf jaar aan de ziekte van Alzheimer. Klaas en Bettie gaan ieder jaar mee met een van de vakanties van Het Vakantiebureau, speciaal voor mensen met een dementerende partner. Tijdens de 40dagentijd staat op zondag 18 maart Het Vakantiebureau centraal in de collecte. Omdat het zo belangrijk is om de zorg ‘voor de verandering’ eens te kunnen delen en op adem te komen. Bettie vertelt: “Ik merk dat mensen het niet altijd begrijpen hoe zwaar het is om iedere dag die verantwoordelijkheid te hebben. Dat vind ik ook fijn aan die vakanties. Iedereen daar heeft een partner die dementeert. We lachen samen heel wat af. En we begrijpen elkaar. Ik heb er een paar fijne vriendinnen aan overgehouden. Ik kan in zo’n vakantieweek dingen doen die ik zelf leuk vind, zonder Klaas erbij. Daar geniet ik ontzettend van. De vrijwilligers organiseren van alles, workshops of optredens met dans en muziek. De grote verandering die zo’n week voor mij brengt, is dat ik mezelf weer een beetje terug vind. Dat ik weer gewoon de Bettie Ekhart ben, die van het leven geniet en van haar man houdt. Ik voel me herboren als ik thuiskom. En daardoor kan ik er weer beter zijn voor Klaas.” (De collecte Diaconaat is bestemd voor alle diaconale projecten die Kerk in Actie namen u uitvoert, in Nederland.)
DAGENTIJD 2
22 FEBRUARI T/M 7 APRIL 201
Voor de verandering WWW.KERKINACTIE.NL/40DAGENTIJD ING 456
diakonia | februari 2012
11
op de stoep bij
Maja van Eekelen uit Etten-Leur Maja is nu ruim zes jaar diaken. Zij is een vrouw met een missie: “Diaconaat is voor mij mensen het gevoel geven dat ze erbij horen! Als diaconie willen we open staan voor alle mensen, wie ze ook zijn, wat ze ook doen en welke kleur ze ook hebben.” Maja vindt het heel belangrijk dat de boodschap wordt doorgegeven dat iedereen een geliefd mensenkind is. Haar gedrevenheid vindt zijn oorsprong in persoonlijke ervaringen. Tekst: Beppie van der Waal Foto: Gerrit Groeneveld
A
ls ik Maja opbel om haar te vragen of ik haar voor ‘Op de stoep bij’ in Diakonia mag interviewen, houdt ze de boot eerst af. Gaandeweg ons telefoongesprek verschuift er echter iets bij haar en aan het einde zegt ze “ja”. Als ik Maja aan het begin van het interview vraag waardoor dat kwam, vertelt ze dat ze zich opeens realiseerde dat dit een enorme kans is om iets door te geven wat ze heel belangrijk vindt. En ze zegt: “Jij bent van Kerk in Actie en dan vertrouw ik het wel.” Dan begint Maja te vertellen. Het grootste deel van haar leven heeft ze het gevoel gehad dat mensen alleen naar haar buitenkant kijken. Ze voelt zich vaak niet serieus genomen doordat ze dik is. Al vanaf haar zevende jaar! Ze wordt op de lagere school al gepest. Ze probeert zich, als ze ouder wordt, te beschermen door zich steeds meer voor de buitenwereld af te sluiten. “Ik voelde me er niet bij horen”, zegt Maja.
Serieus nemen Ze merkt, als ze ouder is, dat mensen naar haar kijken en ze voelt vaak een oordeel in die blikken. Zoiets als: ieder pondje gaat door het mondje. Nu weet ze dat er de laatste tijd meer aandacht is voor de genetische kant van overgewicht. Maja: “Als je niet voldoet aan een bepaald ideaalbeeld, word je genegeerd. Er wordt door mensen nog te veel alleen naar de buitenkant gekeken. Je ziet het ook bij mensen die in een rolstoel zitten. Vaak wordt alleen de begeleider aangesproken,
12
diakonia | februari 2012
ook als het over de begeleide gaat. Beschouw degene in de rolstoel ook als volwaardig! Vraag hen zelf wat en luister naar het antwoord. Dan voelen mensen zich gehoord en serieus genomen.” Deze ervaringen hebben ook invloed op haar beroepskeuze. Tijdens ons gesprek heeft Maja al een paar keer haar werk genoemd en als ik haar vraag wat ze voor werk doet, zegt ze lachend: “Boekhouder!” Ik ben verrast, zeg dat en realiseer me tegelijk dat ik dus ook ideeën heb: “Je voelt zoveel voor mensen, ik dacht eerder dat je iets sociaals zou doen. Waarom wilde je boekhouder worden?” Maja: “Tja, bezig zijn met cijfertjes is wel heel iets anders. Ik wilde iets gaan doen dat iets voorstelt. Ik dacht: jullie denken wel dat ik dom ben, maar… Toen wist ik niet dat het zo diep zat. Dat realiseer ik me de laatste tijd steeds meer.”
Geliefd voelen Er lijken verschillende ‘boodschappen’ te bestaan. Om zich heen voelt ze: ‘als je dik bent, doe je niet mee’ en van huis uit is het gewoon dat je aandacht hebt voor iedereen. Maja groeit op in een gezin waar het gewoon is om voor iedereen klaar te staan, of je nou wel of geen familie bent. Maja: “Ik wil mensen graag helpen, dat zit in mijn genen. Mijn moeder was ook zorgzaam en stond voor iedereen klaar. En Onze Lieve Heer geeft ons een stukje mee!” Haar ouderlijk gezin is rooms-katholiek, maar in de pubertijd komt Maja niet vaak in de kerk. Als ze verliefd wordt op Jan gaat ze
met hem mee naar de Nederlands Hervormde gemeente en daar doet ze belijdenis. In die gemeente ervaart ze hoe belangrijk gemeente en geloof voor haar zijn. “Ik merk dat ik het nodig heb om naar de kerk te gaan. De gemeente voelt als een warme deken. Ik voel me geliefd, vooral ook door God! Hij houdt van al zijn mensenkinderen. Voelen dat ik er mag zijn, heeft me geholpen om het vol te houden. Voelen dat ik er mag zijn, geeft me steeds weer genoeg energie voor de hele week. Geloof heeft me op de been gehouden. Dat heeft er ook voor gezorgd dat ik diaken ben geworden.”
Diaconale houding Maja: “Het belangrijkste van diaconaat is dat je de boodschap door blijft geven, dat mensen geliefd zijn door God en door ons! Voelen dat je er bij hoort wie je ook bent, wat je ook doet en welke kleur je ook hebt, is voor iedereen belangrijk. In de kerken, en in onze eigen gemeente, moeten we er steeds weer bij stil staan wat het betekent voor mensen om buitengesloten te worden. En wat het kan betekenen voor mensen als ze echt als mens worden gezien en er naar hen wordt geluisterd. Het is trouwens ook goed dat wij ons allemaal af en toe realiseren dat we geluk hebben als het ons goed gaat. Er hoeft soms maar iets te gebeuren…” Maja is vertrouwenspersoon van de diaconie en mensen komen bij haar soms letterlijk aan de keukentafel zitten. “Ik wil mensen het gevoel geven dat ze met hun hele hebben en houden bij mij terecht kunnen.
Van lieverlee durven ze dat ook. Dat gevoel groeit. Zo’n gesprek is vaak echt van mens tot mens, want ik laat soms ook wat van mijzelf, van mijn gevoelens, zien. Dat helpt. Het idee dat ik een perfect mens zou zijn, kan namelijk een drempel opwerpen.”
Mensen bereiken Voor de diaconie in Etten-Leur betekent deze diaconale houding onder andere aandacht voor mensen die niet veel hebben en dus ook niet ‘houden’, mensen dus die financiële problemen hebben. De diakenen zijn actief om deze mensen op het spoor te komen. Dat doen ze door bezoeken en door een brief die in het kerkblad, de ‘Kerkklok’, gaat. Maja: “Wij merkten dat mensen niet meer naar de kerk komen als ze het financieel niet meer redden. We werken nu nauw samen met de pastorale bezoekers om te signaleren om wie het gaat en om diegenen het gevoel te geven dat ze deel uit maken van onze gemeente. We leren de bezoekers om door te vragen als ze iets vermoeden. Ze vragen dan ook of mensen bezoek van de diaconie willen, want onze diaconie wil hen helpen. Zo bereiken we natuurlijk alleen mensen in onze gemeente. Om ook anderen te bereiken doen we het kerkblad plus brief ook jaarlijks één keer huis-aanhuis in de brievenbussen. We vragen daarin aan mensen of ze voor zichzelf bij ons aan willen kloppen of dat ze iemand anders onder onze aandacht willen brengen. Gelukkig zijn we in de omstandigheden dat we kunnen helpen.”
Foto's en compilatie: Gerrit Groeneveld
Het gevecht om op (een goed) gewicht te komen en te blijven heeft vijftig jaar geduurd. Haar gewicht belemmerde haar steeds meer in haar bewegingen. Dieet houden hielp niet meer. Toen kwam er een wending. Ze wilde een maagverkleining ondergaan. Na veel onderzoeken en gesprekken is Maja in de zomer van 2011 geopereerd. Het gaat goed met haar en ze verliest veel gewicht. Ze voelt zich een ander mens.
Beppie van der Waal is gemeenteadviseur bij de Protestantse Kerk in Nederland.
diakonia | februari 2012
13
Uit de praktijk
Maarssenbroek bundelt krachten voor ouderen Kerken en burgerlijke organisaties willen senioren naar inloopmiddagen halen Meer en meer voelt de kerk de taak van zorg voor ouderen. En dan vooral voor de alleenstaande ouderen. Eenzaamheid en vereenzaming steken vaker de kop op. De economische neergang en de zich steeds verder terugtrekkende overheid doen er geen goed aan. In Maarssenbroek weten ze daar alles van. Tekst en foto's: Gerrit Groeneveld
Mario van Dijk (61), diaconie-voorzitter van de protestantse gemeente De Arkgemeenschap en wijkbeheerder in Maarssenbroek, zag het onder zijn ogen gebeuren en besloot de handen uit de mouwen te steken. De Arkgemeenschap in Maarssenbroek heeft inmiddels een traditie in een frisse en onorthodoxe aanpak van problemen die in de samenleving de kop opsteken. “We hebben hier een prachtig gebouw waar een hele hoop kan. Dat gaat van kerkdiensten, vergaderingen van wijkcommissies tot aan bruiloften. Een inloopmiddag voor ouderen kon er ook nog wel bij. Maar het was iets wat we als kerk niet alleen zouden moeten doen. Als je de doelgroep waar het werkelijk om gaat wilt bereiken,
Mario van Dijk ziet relatie tussen inloopmiddagen en de Wmo.
14
diakonia | februari 2012
moet je netwerken. Dus ik heb contact gezocht met de collega’s van katholieke kerk De Verrijzenisgemeenschap, De Zonnebloem en het Rode Kruis. Daar kwamen later nog de Stichting Welzijn, Maatschappelijke Dienstverlening Maarssen en de gemeente Stichtse Vecht als gesprekspartners bij.”
Geen kleine opgave De samenwerking bleek van meet af aan te klikken. Het idee om alleenstaande ouderen in Maarssenbroek zoveel mogelijk bijna letterlijk over de drempel te helpen, wortelde snel bij alle partners. Een prima idee, maar om in de praktijk juist de mensen te bereiken die die stap niet durven te nemen, bleek geen kleine opgave. Marijke van Leeuwe (57), voorzitter van de Zonnebloem uit Maarssen: “Wat we niet doen is naar de mensen gaan en ze letterlijk bij de hand nemen en ze meenemen. Maar verder grijpen we alle middelen aan. Van je gasten hoor je verhalen over mensen die de stap niet durven nemen. Soms besluiten gasten om juist deze mensen op te halen. En natuurlijk doen we zoveel mogelijk aan publiciteit. De weekbladen die hier verschijnen, plaatsen berichten over dit soort sympathieke initiatieven bijna per definitie.” De samenwerking met de katholieke collega’s in Maarssenbroek is een uitgesproken vanzelfsprekende. Beide kerken hebben een identieke kijk op de aanpak waarmee je de kwetsbare medemens te hulp schiet. Daar was geen enkele
discussie over. Hanny Pouderoyen (67) namens de seniorenwerkgroep van de katholieke Verrijzenisgemeenschap: “Wij zijn een erg vooruitstrevende kerk die over verschillen heenkijkt. En zeker in zo’n betrekkelijk kleine gemeenschap kun je je niet veroorloven om te denken in verschillen. Als je echt wilt helpen moet je denken in overeenkomsten.”
Niet veel Tijdens zo’n maandelijkse inloopmiddag van De Ark komen er zo’n veertig senioren opdagen. Binnen een gemeenschap van 23.000 mensen is dat natuurlijk niet veel. Maar volgens Mario van Dijk gaat het er in eerste instantie om dat je de mogelijkheid biedt en dat je samenwerkt met de geëigende organisaties. “Aan de rest kun je werken. Het moet langzaam groeien.” En volgens Mario van Dijk doet de gezellige sfeer van de middagen de rest; dat is een prima mond-totmondreclame. Want gezellig is het. Een inloopmiddag in De Ark kent ook geen vast programma. “Dat komt iedere keer weer vanzelf goed”, aldus Marijke van Leeuwe. “De laatste keer zag je twee ‘tafels’ ontstaan. Een tafel waar mensen spelletjes konden doen als Rummikub en een tafel waar het gezellige gesprek het voornaamste ingrediënt was. Een rustig achtergrondmuziekje zorgt voor de rest. Prima toch? Oudere mensen hebben meer en meer behoefte aan een prettig gesprek. Dat hoeft helemaal niet over zware onderwerpen te gaan.
1
Mario van Dijk, Hanny Pouderoyen en Marijke van Leeuwe. Gewoon gezellig over van alles en nog wat is voor veel mensen al heel waardevol.”
Het lijkt een detail... “En we houden het erg gemoedelijk. Dat zijn vaak ogenschijnlijk maar kleine dingen. Zo staat er iemand bij de deur om de gasten te verwelkomen. Het lijkt een detail, maar vanuit de gedachte van maximale gastvrijheid is het van het grootste belang. Meestal zijn er vier of vijf vrijwilligers die van alles doen. Niet alleen koffie en thee schenken, maar ook een praatje maken of helpen met jassen en een plekje zoeken. Soms doen ze veel moeite om gasten op een plekje te zetten naast iemand die ze kennen. Of ze doen gewoon gezellig een spelletje mee.”
De diaconie is vaak vertegenwoordigd in lokale Wmoraden. Toch is niet overal bekend dat vanuit de Wmo soms ondersteuning mogelijk is. Dat verschilt per gemeente. Check het eens bij het Wmo-loket, Zorgloket of Loket Wegwijs. Denk bijvoorbeeld aan hulp bij vervoer.
Het idee voor een inloopmiddag ontstond bij Mario van Dijk toen hij eens goed nadacht over de bevolkingssamenstelling van Maarssenbroek. “De nieuwste wijken zijn hier zo’n dertig jaar oud. In de jaren zeventig en tachtig kwamen mensen overal vandaan – vooral uit Utrecht en Amsterdam – naar onze nieuwbouwwijk Maarssenbroek. Allemaal mensen die nu rond de zestig en ouder zitten. Natuurlijk, je ziet landelijk een vergrijzing, maar in verhouding is die hier nog een stuk groter. Verder houdt de vraag ‘hoe het kerkcentrum De Ark nog beter is te benutten voor de Maarssenbroekse gemeenschap’ me altijd bezig. Dit leek me nu een uitgelezen mogelijkheid.”
Toverwoord
Mario: “We kunnen het ons niet meer permitteren om steeds maar weer naar die overheid te kijken. Die doet het namelijk steeds minder. We moeten het zelf oppakken. Samenwerking is van het grootste belang. Iedereen leverde zijn of haar knowhow. Zo waren we in staat om een project op maat te maken en konden we steunen op een uitgebreid netwerk. Dat is natuurlijk ook erg belangrijk om je doelgroep te bereiken.” Dat de inloopmiddagen soms meteen voor heel praktische oplossingen zorgen, blijkt wel uit het volgende voorbeeld. “Er kwam hier een echtpaar voor het eerst. Uit een praatje kwam naar voren dat ze heel erg graag nog eens met een bootreis van de Zonnebloem zouden meedoen. Maar er bleek geen plek meer. Een vertegenwoordiger van het Rode Kruis hoorde het gesprek en de eerste gedachte was: eens kijken of er op de Henry Dunant – de vakantieboot van het Rode Kruis – nog een gaatje vrij is. En ja hoor dat kon. Alles viel op z’n plek. Dit voorval lijkt misschien simpel, maar als we dit initiatief niet met zoveel partners waren gestart, was dit echtpaar niet op vakantie gegaan.”
‘Samenwerking’ is volgens het drietal Hanny, Marijke en Mario het toverwoord bij dit soort initiatieven.
Gerrit Groeneveld is freelance fotograaf en journalist.
Maar dat is nog niet alles. Mario is in zijn dagelijks leven als ambtenaar betrokken bij de Wet maatschappelijke ondersteuning. “De inloopmiddagen sporen heel goed met de geest van deze wet. We leveren zo als kerk een bijdrage aan het zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen van senioren en hun meedoen in de maatschappij.”
diakonia | februari 2012
15
1 vraag, 3 diakenen
Hoe ziet jouw diaken-zijn eruit? Het diaken-panel van 2012 stelt zich voor
Ruud Sweers
Wilma Nijland-Lambers
Hendrik-Jan Melissen
Ik ben nu vier jaar diaken en deze tijd is omgevlogen. In januari ben ik herbevestigd. Vier jaar is niet genoeg namelijk. Ik weet dat ik erg opzag om diaken te worden. Ik zag een grote psychologische drempel om de stap naar diaken te maken en ben eigenlijk over de streep getrokken. Die drempel blijkt er niet te zijn.
’t Is voor mij begonnen tijdens een jeugdkamp waar ik als leiding bij betrokken was. De jeugdouderling en toenmalige jeugddiaken konden wel wat hulp gebruiken. Ik wilde juist wat meer gaan doen binnen de kerk. Nou ja, zo eenvoudig kan het zijn.
De diaconie Berlicum-Rosmalen bestaat uit zes diakenen. Ik ben de voorzitter en houd me daarnaast bezig met het wereldwijde diaconaat en met het financiële beleid. Ik vind het erg leuk om op deze manier iets voor anderen te kunnen betekenen.
Sinds september 2010 ben ik diaken. Al snel werd ik jeugddiaken. Verder ben ik bezig met de commissie Diaconie in de kerk. Wat mij aanspreekt binnen onze diaconie is een van haar uitgangspunten: de diaconie wil fungeren als de handen en voeten van de kerk. Het werk van de diaconie is concreet en tastbaar. Hiervoor wil ik de gemeenteleden en in het bijzonder de jeugd inspireren om mee te gaan doen. Samen één diaconale gemeente zijn, dat is volgens mij het mooiste voor een diaken. Voor mij ligt daarin ook de uitdaging om juist dat over te brengen. Diaconaat is voor gemeenteleden nog wel eens een ver-van-m’nbedshow en ik wil het juist dichtbij halen.
In 2009 is onze diaconie vernieuwd met vier nieuwe diakenen, waaronder ik. Er was weinig gedocumenteerd en we hebben de eerste twee jaar veel tijd besteed aan het schrijven van handleidingen en protocollen. We kunnen nu zeggen dat de boel organisatorisch goed op de rails staat.
uit Lelystad
Onze diaconie heeft tien diakenen waarvan een jeugddiaken. Ook werken wij samen met andere kerken. Vooral het Interkerkelijk Diaconaal Overleg in Lelystad, is erg belangrijk. Samen sta je sterk en zo doet het IDO aan schuldhulpverlening, beheer van inloophuizen en voedselbank. Zelf beheren wij al jaren, en sinds kort met meerdere diaconieën, een noodfonds om mensen die niet in de molen van de gemeentelijke bijstand zitten, de eerste weken aan voedselhulp te helpen. De hulp is afhankelijk van de gezinssamenstelling en heeft een limiet van uiterlijk zes weken. Zelf ben ik een doener en ben ik meer in de wijk bezig. Ik bezoek ouderen, organiseer blokmiddagen, groothuisbezoek, bloemen uit de kerk en het verjaardagsfonds. Een van de bijzondere taken is een dienst met avondmaal begeleiden in de verzorgingstehuizen in Lelystad. Voor de nieuwe periode zijn er nogal wat uitdagingen gezien de huidige crisis. Jammer dat ik nog niet gepensioneerd ben, dan kon ik meer tijd vrij maken voor dit dankbare werk.
16
diakonia | februari 2012
uit Deventer
De diaconie binnen de protestantse gemeente te Deventer bestaat uit enthousiaste mensen die elkaar inspireren en motiveren. Iedereen krijgt de vrijheid om uit te vinden welke taken bij hem of haar passen. Op deze manier verzetten we samen met de vrijwilligers veel werk.
uit Rosmalen
In de zomer van 2011 hebben we bij de gemeenteadviseur een basiscursus diaconaat gevolgd. Dat is echt een aanrader voor alle diaconieën, of eigenlijk voor alle ambtsdragers. De cursus heeft ons heel goed geholpen bij het bepalen van het beleid. De seniorenmiddagen, de kerstattenties, de individuele hulpverlening, zwo en diverse financiële ondersteuningen: we blijven het allemaal doen. Maar daarnaast hebben we besloten om meer aandacht te gaan geven aan vrijwilligers, aan mantelzorgers en aan mensen met een smalle beurs. We vinden het erg leuk om nu inhoudelijk nog meer vorm te kunnen gaan geven aan onze diaconie en 2012 belooft daarom een heel inspirerend jaar te worden!
actueel
Geef vreemdelingenkinderen hun kinderrechten terug! Het is volop in het nieuws: de schrijnende omstandigheden waaronder vreemdelingengezinnen op de zgn. gezinslocaties verblijven. Ook Kerk in Actie ontvangt zorgelijke signalen over de gezinslocaties in Gilze en Katwijk. Als ik een uitnodiging van het hoofd van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V), Yvette Bossink, krijg om langs te komen hoef ik niet lang na te denken. Ik ga op haar uitnodiging in en bezoek een week voor Kerst de gezinslocatie in Gilze. Tekst: Geesje Werkman Foto: Martin Roemer/de Vrolijkheid
Wat zijn gezinslocaties? Omdat onder toenmalige minister van Justitie Verdonk met succes actie werd gevoerd om kinderen niet in de vreemdelingenbewaring te plaatsen, werden de Vrijheid Beperkende Locaties (VBL) geopend. Eerst in Ter Apel, later in Vught. Na twaalf weken verblijf in Ter Apel werden gezinnen op straat gezet. Omdat haar opvolger, minister Leers, na een succesvolle lobby en gewonnen rechtszaken, gedwongen werd om uitgeprocedeerde asielzoekers met kinderen toch op te vangen, heeft hij besloten voorrang te verlenen aan de terugkeer van gezinnen met kinderen die niet toegelaten zijn. Waar de overheid
eerst deze gezinnen op straat zette na twaalf weken in de vrijheidsbeperkende locaties, worden ze nu overgebracht naar gezinslocaties. Deze locaties moeten zeer sober zijn, want dan gaan de gezinnen eerder terug, aldus een beleidsbrief van de minister. Een afschrikwekkende locatie dus voor gezinnen (veel eenoudergezinnen) met kinderen variërend van baby’s tot pubers. Na de zomer werden de gezinnen hierheen overgebracht. Vanaf die tijd stromen onder andere bij Kerk in Actie de verontrustende berichten over de situatie in deze locaties binnen. Daarom liet ik de uitnodiging om hier op bezoek te komen niet aan mij voorbijgaan.
Uit een brandbrief van VluchtelingenWerk Nederland: Toegang tot medische zorg De beperkte toegang tot de medische zorg voor de meerderjarige bewoners is zorgelijk. Veel bewoners van de gezinslocaties hebben acuut medische zorg nodig. Het regime in de gezinslocatie lijkt mensen in de praktijk snel ziek(er) te maken. Zowel kinderen als volwassenen spreken van psychische en lichamelijke klachten. De gezondheid van de kinderen is al slecht bij binnenkomst en gaat in sommige gevallen zelfs snel achteruit, zo stelt een huisarts die spreekuur heeft op de gezinslocatie in Katwijk. "Mijn dochter van 19 heeft een zeldzame vorm van kanker. Ze krijgt chemokuren in het ziekenhuis. Er wordt geen taxi voor haar geregeld na behandeling; zij moet met het openbaar vervoer terug [en daarbij 20 minuten lopen]." (bewoonster gezinslocatie Katwijk)
Onderwijs We hebben de volgende zorgelijke signalen ontvangen omtrent het onderwijs van de minderjarige kinderen: - Er zijn lange wachttijden voor de plaatsing van schoolgaande kinderen op middelbare scholen. - Kinderen met lichamelijke en/of geestelijke beperkingen hebben speciale voorzieningen nodig die niet beschikbaar zijn op de gezinslocaties. Een voorbeeld is een gehandicapt kind dat naar speciaal onderwijs zou moeten. De gemeente heeft de voorzieningen, maar gezien de vrijheidsbeperkende maatregelen die in de gezinslocaties gelden, is het niet duidelijk of een bewoner van de gezinslocatie als een bewoner van gemeente beschouwd kan worden. Als gevolg hiervan zit de moeder alle dagen met haar gehandicapte zoon in een kleine kamer.
“Als ons asieldossier is afgesloten, is dan ons dossier als mens ook afgesloten?" (bewoner gezinslocatie Katwijk).
diakonia | februari 2012
17
kamertje wonen, leven en slapen met zijn allen, en ouders hebben die zwaar onder druk staan. Dit na jaren kinderen op school die juist moesten integreren. Omdat alle kinderen een verschillend niveau hebben en ook het doel anders is, verzucht het hoofd: ”Ik heb hiervoor niet een methode, geen ervaring en geen kapstok.” Wel moest hij in de afgelopen weken twee keer aangifte doen van kindermishandeling. Verder moeten de ouders dagelijks om 13.00 uur stempelen, soms betekent dit in een eenoudergezin dat de kinderen tussen de middag geen eten krijgen.
Gehuisvest in een kamer
Gezinslocatie Gilze Op het voormalig militaire terrein in Gilze wonen driehonderd mensen, allemaal gezinnen. Er bevindt zich een centrale keuken, een school voor de basisschoolleerlingen en een locatie met computers. Er zijn in het afgelopen jaar slechts twee gezinnen teruggekeerd naar het land van herkomst, maar er waren er meer die alsnog een verblijfsvergunning kregen. Het gaat hier vooral om gezinnen die al heel lang in Nederland zijn. Op mijn vraag of de pubers naar
Het stempelplicht in het weekend is inmiddels komen te vervallen. Een aantal nietgouvernementele organisaties (NGO’s; onafhankelijk van de overheid) heeft zich daar sterk voor gemaakt.
school gaan, wordt ontkennend geantwoord. De scholen willen niet, wat eigenlijk wel logisch is als ze plotseling geconfronteerd worden met zo’n dertig tot vijftig leerlingen die niet mogen blijven, en vervolgens misschien binnen enkele maanden weer verdwijnen. En daarna vervangen worden door weer andere leerlingen die niet mo-
18
diakonia | februari 2012
gen blijven. Er is vooraf niets met elkaar gecommuniceerd, is mijn conclusie.
Rechten van kinderen De manager van de gezinslocatie Gilze verzucht dat de verhuizing van mensen naar de nieuwe gezinslocatie wel heel snel ging. Het stroomde in no time vol. Maar dan worden de rechten van die kinderen toch geschonden en plichten verwaarloosd? Had je deze gezinnen eigenlijk wel hier mogen ontvangen als het onderwijs niet geregeld is? Immers, bij de noodopvang van bijvoorbeeld de stichting Inlia in Groningen is het geregeld dat alle kinderen naar school kunnen. Hoe is het mogelijk dat een kerkelijke organisatie dit wel kan regelen en een overheidsinstantie niet? Op de basisschool op het terrein werd het hoofd van de school ook plotseling geconfronteerd met een school vol kinderen die niet mogen blijven, maar die wel Nederlands moet leren. Kinderen die in een
Elk gezin wordt gehuisvest in een kamer, waar alle gezinsleden moeten eten, spelen, huiswerk maken, slapen, wassen, afwassen, et cetera. Er staan bedden, een vierkante plastic tafel, vier plastic stoelen en wat ijzeren kasten. Ook al hadden gezinnen een bankstel – velen zijn jaren in Nederland – het mag er niet staan. Men heeft geen eigen badkamer. In tegenstelling tot de uitgeprocedeerde mensen van de vrijheidsbeperkende locatie ontvangen de mensen in de gezinslocatie geen zakgeld. Ze kunnen niet zelfstandig koken. Er is een centrale keuken. Daar moeten ze hun eten halen en meenemen naar hun kamer, waar ze het opeten. De keuken ligt ruim een kilometer ver weg, een hele gang dagelijks. Elke dag stempelen, betekent voor een moeder uit Burundi dat ze zondags niet naar de dienst van de migrantenkerk kan. In de vrijheidsbeperkende locatie hoeft in het weekeinde niet gestempeld te worden, maar in de gezinslocatie wel. Mensen mogen niet buiten de gemeentegrenzen van Gilze komen. Niet met Kerst naar familie of vrienden, want ook met Kerst moet je stempelen en je eten een kilometer verderop halen.
Art. 2 De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om te waarborgen dat het kind wordt beschermd tegen alle vormen van discriminatie of bestraffing op grond van de status of de activiteiten van, de meningen geuit door of de overtuigingen van de ouders, wettige voogden of familieleden van het kind.
Uit een brief van stichting Gave, over een moeder met kinderen: Mevrouw is naar Stadskanaal naar het ziekenhuis geweest voor onderzoek. Het blijkt dat ze een goedaardig gezwel in haar baarmoeder heeft. De ziekenhuisarts vindt het niet verantwoord de operatie langer uit te stellen. Ze maakt een vervolgafspraak. (…) Als ze een dag later gaat stempelen, krijgt ze van DT&V een brief waarin staat dat ze zich de volgende week moet melden voor verder overleg over haar verblijf in Ter Apel. Hier krijgt ze te horen dat ze drie dagen later klaar moet staan om met haar kinderen naar Gilze gebracht te worden. (…) Ze vraagt of ze haar gegevens kunnen doorsturen naar Gilze. In Gilze wordt de mevrouw en haar kinderen ondergebracht in een oud en uitgeleefd gebouw van een voormalig legerkamp. Ze krijgt hier een kamer op de eerste verdieping. In deze kamer van 4 bij 5 meter moet ze met de kinderen wonen, eten en slapen: een tafel met een paar plastic stoeltjes, een paar stalen kasten en drie bedden. In de wastafel moet ze ook haar afwas doen. Met de andere twee families op deze verdieping, moeten ze de douche en wc delen. (…) Voor de was en het eten moeten ze zeker een kwartier lopen. In Gilze gaat ze meteen weer naar de dokter, maar hij vindt een operatie nog niet direct nodig. Mevrouw vraagt of ze in het ziekenhuis de gegevens van Stadskanaal willen opvragen. Als deze gege-
vens binnen zijn, mag ze een afspraak maken met het ziekenhuis in Tilburg. Na weer vooronderzoeken en wachten wordt er vanuit het ziekenhuis naar de gezinslocatie gebeld dat het, gezien de uitkomsten van het onderzoek, niet verantwoord is langer te wachten. Ze moet snel geopereerd worden. Mevrouw is helemaal in paniek, want kennissen die eventueel de kinderen kunnen opvangen heeft ze niet. v Op de zaterdag voor de operatie moet ze met haar kinderen verhuizen naar een kamer op de begane grond in een ander gebouw. Dit omdat ze de eerste tijd geen trap mag lopen. Twee weken nadat ze uit het ziekenhuis komt, moet ze weer verhuizen naar een ander pand. Op de gezinslocatie geven ze aan dat ze dit zelf moet regelen. Als haar zoon bij de receptie hier tegen protesteert en aangeeft dat zijn moeder echt ziek is, en van de dokter absoluut niet mag tillen, wordt er een busje geregeld. De zoon volgt onderwijs. Hij kan naar klas 3 en moet dan een richting kiezen. Hij wil de economische kant uit. Volgens het Centraal Orgaan Asielzoekers is er in de hele omgeving van Gilze inclusief Tilburg en Breda echter geen school waar hij naartoe kan en die plaats voor hem heeft. Ondertussen wordt hij tewerkgesteld op het centrum waar hij € 10, - ontvangt voor 25 uur werken.
Wat kunt u doen? Op 16 januari bezocht Kerk in Actie samen met de Raad van Kerken de gezinslocatie in Katwijk. Dit was ook de start van de campagne ‘Geef vreemdelingenkinderen hun rechten terug’, waarbij we de minister vragen om onverkort artikel 2 van het Internationaal verdrag van de rechten van het kind te volgen.
U kunt meer informatie vinden op de website van Kerk in Actie Ga naar www.kerkinactie.nl/kinderrechten voor meer info, o.a. over de vrijheidsbeperkende locatie in Vught die ik ook bezocht en over de gezinslocatie in Katwijk, waar ik in januari op bezoek ben gegaan. Uw steun is hard nodig. Stuur daarom de minister een kaart: Geef vreemdelingenkinderen hun kinderrechten terug! Geesje Werkman is projectmanager bij Kerk in Actie.
U kunt deze campagne steunen door aan de minister een kaart te sturen die u (gratis) kunt bestellen via de webwinkel van Kerk in Actie. Met deze kaart vraagt u om: - van de gezinslocaties kindvriendelijke locaties te maken; - kinderen die stateloos zijn een nationaliteit te verlenen; - geen kinderen op te sluiten in vreemdelingenbewaring; - de kinderen een eigen rol te geven in de asielprocedure; - hen niet keer op keer te verhuizen naar een ander centrum; - hen niet op straat te zetten en ervoor te zorgen dat al hun rechten gewaarborgd zijn. - en, niet in de laatste plaats: om hun het recht op onderwijs niet te ontzeggen.
diakonia | februari 2012
19
actueel
“God help ons” Over grote en kleine noodhulp
Noodhulp in de vorm van watervoorziening in Kenia.
Voor grote en ‘kleine’ rampen in de wereld vraagt Kerk in Actie regelmatig uw hulp. Hoe werkt dat eigenlijk en wat gebeurt er met het geld?
B
ij catastrofes zoals in Haïti, Pakistan en de Hoorn van Afrika, bundelt Kerk in Actie (samen met ICCO) haar krachten met andere hulporganisaties in ‘de Samenwerkende Hulporganisaties’, oftewel de SHO met bankrekening 555. Bekend van nationale acties op radio en tv. Na zo’n actie worden de opbrengsten verdeeld. Samen met de opbrengsten van extra diaconale collectes en particuliere giften die binnenkomen via Kerk in Actie’s eigen bankrekening 456, kan de noodhulpafdeling van Kerk in Actie aan de slag met noodhulp. Altijd gevolgd door een wederopbouwprogramma en samen met de partners overzee.
Waterputten “Vroeger hadden we een kudde van 100 geiten. De afgelopen drie jaar viel er bijna geen regen, veel geiten gingen dood. Nu hebben we er nog maar vijf.” Oorspronkelijk leefde Asha, haar man en haar vijf kinderen van geiten. Ze dronken de melk en zo nu en dan ruilden ze een geit voor wat graan. Nu, met vijf geiten, zijn die tijden voorbij. Er is een lichtpuntje. Met geld van Kerk in Actie bouwde onze partner twee water-
putten. Bij droogte komen zij met vrachtauto’s en vullen de putten aan. Zo’n 200 mensen uit de omgeving maken gebruik van het water. Ook Asha. “Ik liep vroeger samen met mijn kinderen tenminste een dag om water te vinden, maar nu hoef ik alleen mijn hut uit te lo- pen.” Ze hoopt dat haar kinderen een betere toekomst hebben. Asha is zwanger en de vijf geiten zijn niet voldoende om haar gezin te voeden. Ze bidt tot God dat er voedselhulp komt. Met het geld van de SHO-actie in 2011 verleent Kerk in Actie/ICCO noodhulp in Ethiopië, Kenia en Somalië. Een overzicht staat op www.kerkinactie.nl/noodhulp.
Kleinere rampen Uw algemene noodhulpgiften via bankrekening 456 besteedt Kerk in Actie vaak aan kerkelijke organisaties. Zij hebben goede contacten met de lokale bevolking, vullen gaten op die andere hulpverleners laten vallen en ze kijken niet alleen naar materiële zaken. Deze hulp komt in het gedrang tijdens grotere acties, zoals voor de Hoorn van Afrika. Er komt zo’n jaar dan minder bij ons binnen voor kleinere noodhulp wereldwijd. Dit jaar hebben
Opbrengsten voor Kerk in Actie/ICCO (t/m 15 december 2011) Van SHO-actie Hoorn van Afrika ruim 2,4 miljoen Pakistan ruim 2,4 miljoen Haïti ruim 13 miljoen
20
diakonia | februari 2012
Van diaconieën € 855.844 € 1.230.655 € 1.984.169
we met uw hulp toch nog steun kunnen geven aan projecten in o.a. Ghana, Kirgizië, Liberia en Libanon. Meer info op www.kerkinactie.nl/ noodhulp.
Ivoriaanse vluchtelingen Vele Ivorianen ontvluchtten hun land tijdens de onlusten na de verkiezingsuitslag in 2010. Ruim 1 miljoen mensen gingen naar het naburige Liberia. Later verbeterde de veiligheidsituatie in Liberia. Maar nog steeds zijn er 400.000 Ivorianen op de vlucht. Velen verblijven in vluchtelingenkampen. Het blijkt nog niet veilig om terug te keren. Mensen die tijdens het conflict met elkaar vochten, moeten nu weer vreedzaam met elkaar samenleven. Dat is niet makkelijk. Sinds januari 2011 steunt Kerk in Actie een noodhulpprogramma gericht op verzoening en eerste levensbehoeften van Ivoriaanse vluchtelingen en de Liberiaanse gemeenschappen om hen heen. € 75.000,- gaat voor een groot deel naar een groep van bestaande partnerorganisaties die ervaring hebben om dorpsgemeenschappen door dialoog weer vreedzaam met elkaar te laten samenleven. Tot nu toe zijn goede resultaten geboekt, maar in 2012 zijn verdere inspanningen nodig. Evert van Bodegom, Jeroen Jurriens en Anne Zijsling, noodhulp Kerk in Actie/ ICCO.
interactief
Diaconie & zwo Dokkum slaan de handen ineen rond noodhulp Eind oktober kwam er bericht uit Ghana over overstromingen als gevolg van hevige regens in en rond de hoofdstad Accra. Kerk in Actie besloot bij te dragen aan noodhulp in het getroffen gebied (zie kader). Het team van Kerk in Actie Interactief vroeg aan gemeentes die interactief verbonden zijn met Ghana om een bijdrage te leveren aan dit project. Naaldwijk en Amsterdam Zuidoost kwamen in actie. Ook de diaconie van de Protestantse Gemeente Dokkum, Aalsum en Wetsens reageerde onmiddellijk. Tekst: Inge Landman, Karel Jungheim
“We werden getroffen door de berichtgeving over de gevolgen van de overstroming”, aldus zwo-diaken Jan Woudstra. De betrokkenheid tussen Dokkum en Ghana is er al sinds 2008. “Als diaconie zochten we naar een zwo-project. Al snel kwamen we in Ghana uit vanwege werkervaring van de echtgenoot van onze predikante ds. Jenny van der Veen. Aan de gemeenteadviseur van Kerk in Actie Interactief hebben we voorgelegd dat we graag in contact wilden komen met de Presbyteriaanse Kerk in Garu. Dat lukte.”
Beter beeld Vanaf het begin zette de diaconie in Dokkum allerlei acties op touw om geld te werven voor het gezondheidsprogramma van de Presbyteriaanse Kerk in Ghana (PCG), dat ondersteund wordt door Kerk in Actie. “We hebben o.a. een boekenbeurs, benefietconcert en een verkoop van amaryllisbollen georganiseerd.” In augustus 2010 waren
diakenen Jan Woudstra en Froukje de Jong zelf in Ghana op bezoek. Die ervaring heeft veel indruk op hen gemaakt. “Door zelf de omstandigheden te ervaren krijg je een beter beeld. De contacten die er waren via de mail werden versterkt.” Na terugkomst hielden beiden presentaties over de projecten die ze bezochten.
Delen De betrokkenheid begon dus al in 2008 bij de Grote Kerk in Dokkum, maar daar bleef het niet bij. Inmiddels is het Interactief-project uitgebreid naar de twee andere wijkgemeenten en zal het vanaf 2012 classis-breed gedragen worden. De Grote Kerk in Dokkum ontving in september 2011 bezoek van dominee Solomon Sule-Saa. Hij is predikant bij de PCG en woont en werkt in Accra. Tijdens zijn bezoek aan Nederland bezocht hij een kerkdienst in Dokkum en deelde in een avondmaalsviering. Hij heeft het
contact als zeer bijzonder ervaren. “Wat hem wel opviel en wat hij meegaf aan ons als gemeente is het meer betrekken van jongeren in de diensten. In Ghana hebben de jongeren een behoorlijke taak, ze verzorgen bijvoorbeeld de muziek.”
Dichtbij Mede door het bezoek van ds. Sule-Saa kwam het bericht over de overstromingen extra dichtbij. De zwo-diakenen deden tijdens de vergadering van de algehele diaconie van de Protestantse Gemeente Dokkum, Aalsum en Wetsens verslag van de situatie en de voorzitter zwo diende een voorstel in om een gift te storten aan het noodhulpproject in Ghana. Daarmee werd ingestemd, en dankzij deze bijzonder snelle actie kon het noodhulpproject rekenen op een prachtige bijdrage. Inge Landman en Karel Jungheim zijn gemeenteadviseurs van Kerk in Actie Interactief.
Noodhulp bij kleinere rampen, waaronder Accra Kerk in Actie steunt lokale organisaties, die toegang hebben tot de slachtoffers in rampgebieden. In internationaal verband wordt hierbij samengewerkt met het interkerkelijk netwerk ACT Alliance. In de nacht van dinsdag 25 op woensdag 26 oktober 2011 werden vijfendertig wijken/dorpen in Accra en omgeving getroffen door een hevige stortbui. Ongeveer 14 mensen vonden de dood ten gevolge van dit noodweer. Meer dan 43.000 mensen in Accra waren in een klap dakloos en verloren al hun bezittingen. Partnerorganisatie Presbyterian Relief Services and Development (PRSD) besloot noodhulp te verlenen in de getroffen wijken. U kunt het noodhulpfonds steunen door uw bijdrage over te maken op rekening 456 t.n.v. Kerk in Actie te Utrecht, o.v.v. projectnummer 015281 (wereldwijd noodhulpfonds Act Alliance).
s. Solomon Sule-Saa en diaken Jan Woudstra. D Foto: Diaconie/zwo Dokkum
diakonia | februari 2012
21
BERICHTEN
Online matchsysteem Stichting HiP Stichting HiP heeft onlangs een online matchsysteem gelanceerd op www.stichtinghip.nl. Mensen die hulp zoeken kunnen via een eenvoudige vragenlijst nu nog beter hun hulpvraag online indienen. Ook welzijnsorganisaties kunnen op de website terecht. Kerken kunnen op de site inloggen en op elk moment van de dag hun profiel inzien en
aanpassen. Vrijwilligers kunnen direct reageren op ingekomen hulpvragen. De contactpersoon van de kerk heeft inzicht in de gegevens van de eigen kerk en kan zien met welke talenten vrijwilligers zich hebben opgegeven. Naast de uitgebreide mogelijkheden voor hulpvragers, kerken en vrijwilligers biedt het systeem rap-
portagemogelijkheden. Dat is onder meer nuttig voor samenwerking met zorg- en welzijnsorganisaties en voor sponsoren. Met de komst van het matchsysteem is ook het uiterlijk van HiP vernieuwd. Het nieuwe uiterlijk zet de hulpvrager centraal en maakt duidelijk dat HiP er samen met de kerken en kerkleden voor hén wil zijn.
Abonneer u op de weblogs van onze uitgezonden medewerkers Kerk in Actie heeft naar diverse landen medewerkers uitgezonden. Sinds kort schrijven al deze uitgezonden medewerkers in weblogs over hun ervaringen.
enriëtte Nieuwenhuis aan het werk in ZuidH Sumatra Foto: Henriëtte Nieuwenhuis.
Ga naar www.kerkinactie.nl/ weblogs om u te abonneren op weblogs van onze uitgezonden medewerkers.
Het Diaconaal Startpakket
Collectes Kerk in Actie 2012
Diaken zijn is een enorme uitdaging. Toch kan het werkveld van de diaconie voor beginnende diakenen ook overweldigend zijn. Kerk in Actie bood daarom enkele jaren geleden de Diaconale Wegwijzer aan om diakenen letterlijk op weg te helpen. Die informatie is herzien en aangevuld en dat heeft geleid tot een Diaconaal Startpakket. Iedere diaconie heeft dit jaar één map ontvangen en de mogelijkheid gekregen om de map kosteloos te bestellen voor nieuwe of huidige diakenen. De aanvraag is groot geweest: alle 5000 mappen zijn nu in handen van diakenen! Omdat de vraag nog steeds groot is, is besloten over te gaan tot een herdruk van het Diaconale Startpakket. Deze is vanaf nu dus weer te bestellen via de webwinkel van Kerk in Actie. Omdat alle diaconieën nu in het bezit zijn van dit pakket, moeten we nu voor de meer-exemplaren de kostprijs rekenen: € 5.
Hieronder vindt u de collectes voor 2012. Meer informatie over de collectes voor het werk van Kerk in Actie vindt u op www.kerkinactie.nl/collectes. Daar vindt u ook tips en materialen om de gemeente nog meer te betrekken bij de collecte (liturgiesuggesties, info over projecten, collectekranten, etc.)
Meer weten? Kijk op www.kerkinactie.nl/diaconaat. Kijk in de webwinkel van Kerk in Actie onder ‘Diaconaat NL algemeen’.
22
U kunt een abonnement nemen op hun weblog, zodat u een email ontvangt zodra er een nieuw
weblog op de website van Kerk in Actie staat. De weblogs vervangen de rondzendbrieven die zij eerder schreven.
diakonia | februari 2012
5 februari 26 februari 4 maart 11 maart 18 maart 25 maart 1 april 27 mei 3 juni 19 augustus 14 oktober 4 november 11 november Kerst
Werelddiaconaat 40dagentijdcollecte Voorjaarszendingsweek 40dagentijdcollecte Binnenlands diaconaat 40dagentijdcollecte Totale werk Pinksterzendingsweek Werelddiaconaat Zomerzending Werelddiaconaat Najaarszendingsweek Diaconaat in Nederland Kinderen in de knel
Belangrijke wetswijzigingen Handig om te weten voor diakenen die zich bezighouden met armoedebestrijding: de Eerste Kamer heeft belangrijke wijzigingen in de Wet Werk en Bijstand goedgekeurd. Ze betreffen onder andere de invoering 110%-norm voor armoedebeleid, invoering huishoudtoets, maatregelen voor alleenstaande ouders met kinderen tot 5 jaar en
de mogelijkheid om de verplichting op te leggen om maatschappelijk nuttige werkzaamheden te verrichten als tegenprestatie voor bijstand. Op deze website staan ze goed uitgelegd: http://martijnschut.wordpress. com/2011/12/21/eerste-kamerneemt-bijstandswet-aan/
BERICHTEN
Jaarvergadering Federatie van Diaconieën Thema: Diaconie nieuwe stijl De jaarvergadering 2012 van de Federatie van Diaconieën is op zaterdag 24 maart 2012 in De Schakel in Nijkerk. Het centrale thema is ‘Diaconie nieuwe stijl’: de diaconie als spin in het sociale web die nieuwe noden definieert en een aantrekkelijke samenwerkingspartner is voor andere maatschappelijke organisaties en de overheid. Ineke Bakker leidt het thema in en er is volop gelegenheid voor discussie. De vergadering start om 10.30 uur (inloop vanaf 10.00 uur) en wordt afgesloten met een lunch. Inlichtingen en opgave bij: G. van Beek, secretaris Federatie van Diaconieën, tel. (030) 692 06 59 of
[email protected].
BIDDAG Op 14 maart aanstaande, of de zondag erop volgend, is het biddag. Een belangrijk aandachtspunt dit jaar is de verergerde crisis en de bezuinigingen die met name kwetsbare mensen en natuur en milieu hard treffen. In samenwerking met het landelijk bureau voor arbeidspastoraat, DISK, heeft Kerk in Actie materiaal voor viering en gesprek gemaakt rond het thema ‘Wordt de pijn van de crisis duurzaam verdeeld?’ Dubbele diaconale opdracht Aandacht voor kwetsbare mensen en groepen en voor een zorgvuldige omgang met de aarde, is een belangrijke diaconale opdracht. Vragen stellen bij het onduurzame karakter van het huidige bezuinigingsbeleid en de motieven daarvan is dat ook.
Paasgroeten 2012
Beloofd is beloofd?!
Ds. Jan Eerbeek, hoofdpredikant van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, schreef Diakonia het volgende: “In 2011 zijn met Pasen weer duizenden paaskaarten uit de protestantse gemeenten naar gedetineerden in inrichtingen van Justitie verstuurd. Van harte wil ik alle deelnemers daarvoor ook namens de ontvangers danken. Het zijn voor de mensen die ingesloten zijn een teken dat er mensen zijn die aan hen blijven denken. Ook in 2012 zal de kaartenactie weer worden gehouden. De verbinding van de kaartenactie met het Paasfeest is mooi, omdat Pasen betekent dat er in de wereld van God altijd perspectief is op een nieuw begin.”
Israël en de Palestijnse gebieden. Het conflict daar laat niemand in onze kerken koud.
De paasgroetenkaart verbeeldt dit jaar dat herstel van relaties mogelijk is. Alle informatie over deze actie, waarin u kaarten stuurt naar gevangenen in Nederland, Nederlanders in buitenlandse gevangenissen en mensenrechtenactivitisten en organisatie, vindt u op www.kerkinactie.nl/ paasgroetenactie. Doet u ook weer mee?
Togetthere (de afdeling van Kerk in Actie en JOP die o.a. jongerenreizen organiseert voor wereldwijde diaconale bewustwording) heeft er een muzikale theatervoorstelling over gemaakt. De voorstelling Beloofd is beloofd?! vertelt het verhaal van zes Nederlanders die op reis gaan naar Israël en de Palestijnse gebieden. Zes mensen uit verschillende generaties; ieder met zijn eigen koffer vol ervaringen, ideeën en dromen. Het publiek beleeft hun waargebeurde 9-daagse reis door het Heilige Land, waarin zij switchen tussen Israël en de Palestijnse gebieden. Het stuk biedt een kijkje in de wonderlijke wereld van deze prachtige plek. Maar toont ook de realiteit; hoe het dagelijks leven wordt beïnvloed door het conflict dat zich er afspeelt. Het theaterstuk gaat
De biddag is een kans en een gelegenheid om in een diaconale viering stil te staan bij de huidige ontwikkelingen. Tegelijk kan deze viering het visioen levend houden van een samenleving waarin gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping centraal staan. Materiaal Met het oog op viering en gesprek is er materiaal voor de biddag beschikbaar. Het materiaal verschijnt als themanummer van het tijdschrift Ondersteboven en is voor € 2,50 (exclusief verzendkosten) te bestellen bij Landelijk Bureau Disk, Luijbenstraat 17, 5211 BR ‘s-Hertogenbosch, tel. (073) 612 82 01 of
[email protected].
verder dan nieuwsfragmenten. Het gaat over de ontmoeting met de mensen die daar wonen, rond de vraag: geloof je in vrede? De try-out is op 12 februari 2012 in De Kamers te Amersfoort. Daarna gaat het theaterstuk op tournee door Nederland. Iedere kerkelijke gemeente kan Beloofd is beloofd?! boeken, inclusief nabespreking over thema’s als respect, verdraagzaamheid en vrede. Meer weten? Boeken? Kijk op www.holyswitch.nl en www.facebook.com/holybridge
diakonia | februari 2012
23
Zegen van onrust Moge God ons zegenen met onrust over gemakkelijke antwoorden, halve waarheden en oppervlakkige relaties, zodat er diepgang is in onze harten. Moge God ons zegenen met boosheid over onrechtvaardigheid, onderdrukking en de uitbuiting van mensen zodat we werken voor rechtvaardigheid, vrijheid en vrede.
Foto: Peter van Beek / HH
Moge God ons zegenen met tranen die we plengen voor hen die lijden door pijn, verstoting, honger en oorlog, zodat we onze handen zullen uitstrekken tot troost. En moge God ons zegenen met zoveel dwaasheid dat we geloven een verschil te kunnen maken in deze wereld. Zodat we doen waarvan anderen zeggen dat het onmogelijk is. Franciscaner zegenbede Uit Liturgiegids 40dagentijdcampagne 2012 Zie pagina 10 en 11