Gedwongen opname; wat is het en wat zijn uw rechten als patiënt? Als patiënt van de afdeling Psychiatrie (AMC) heeft u bepaalde rechten die te maken hebben met uw behandeling. U heeft bijvoorbeeld recht op informatie, op privacy en op geheimhouding. Die rechten zijn vastgelegd in wetten, zoals: de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (Wgbo), de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) en de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector. In deze brochure zijn de belangrijkste rechten voor u op een rij gezet. Vanzelfsprekend blijven de andere wetten voor u en voor de afdeling Psychiatrie (AMC) ook van kracht.
Wat betekent een gedwongen opname? De geestelijke gezondheidszorg kent diverse wetten waarin de relatie tussen de cliënt/ patiënt en behandelaar of instelling centraal staat. Een belangrijke wet is de Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen, afgekort tot Wet Bopz. De Wet Bopz regelt de rechtspositie van cliënten / patiënten bij een gedwongen opname. Volgens de wet zijn er drie manieren om gedwongen te worden opgenomen in een psychiatrische instelling: 1. De Inbewaringstelling (IBS) is een spoedprocedure waarmee u tegen uw wil in een psychiatrische instelling wordt opgenomen als er sprake is van acuut gevaar. 2. Een rechterlijke machtiging (RM) kan worden verleend na vordering door de officier van justitie op aanvraag van de behandelend psychiater, eventueel na op verzoek van uw echtgenoot, ouders, bepaalde bloedverwanten, voogd of curator. 3. U kunt ook zelf een verzoek indienen voor een rechterlijke machtiging (Machtiging Eigen verzoek), maar dan op verzoek van uzelf. De RM is géén spoedprocedure, zoals de IBS. In deze brochure leest u over uw rechten en de juridische gevolgen van uw gedwongen opname, waar u met eventuele klachten terecht kunt, of wat u kunt doen om uit de instelling ontslagen te worden. De regels voor gedwongen opname zijn helaas erg ingewikkeld. In deze brochure proberen wij ze helder voor u op een rij te zetten. Als u toch vragen heeft of als bepaalde zaken niet duidelijk zijn, vraagt u het dan aan uw behandelaar.
Gedwongen opname met een Inbewaringstelling Wat is een Inbewaringstelling (IBS)? Een Inbewaringstelling is een spoedprocedure waarmee u tegen uw wil in een psychiatrische instelling wordt opgenomen. Om u op deze manier te mogen opnemen moet aan de volgende voorwaarden zijn voldaan: u lijdt aan een psychische stoornis en u veroorzaakt gevaar voor uzelf en/of anderen; men denkt dat er een verband bestaat tussen uw stoornis en het gevaar; u bent twaalf jaar of ouder en niet vrijwillig bereid tot opneming, of 1/15
u bent jonger dan twaalf jaar en uw ouders zijn tegen opneming of verschillen van mening hierover; de dreiging van gevaar is zo dringend dat een uitspraak van de rechter niet kan worden afgewacht; het gevaar kan niet op een andere manier, buiten een psychiatrische instelling, worden afgewend. De rechter oordeelt na opname of voortzetting van de IBS nodig is. Als u vrijwillig opgenomen bent bij de afdeling Psychiatrie (AMC) is het mogelijk dat deze vrijwillige opname wordt veranderd in een gedwongen opname. Als iemand bijvoorbeeld wil vertrekken tegen het advies van de verantwoordelijke hulpverlener in, kan dit meestal niet zo veel kwaad. Als de hulpverlener echter denkt dat daardoor een gevaar ontstaat voor de patiënt zelf of anderen, zal de hulpverlener een arts van de crisisdienst vragen een IBS-beoordeling te doen. Als deze arts ook van mening is dat er sprake is van een reëel gevaar, zal hij een geneeskundige verklaring opstellen en de burgemeester verzoeken een IBS af te geven. Wat is de procedure om iemand gedwongen op te nemen met IBS? Belangrijk is de geneeskundige verklaring. Uit deze verklaring moet blijken dat u ten gevolge van een psychiatrische stoornis een onmiddellijk dreigend gevaar bent voor uzelf, voor anderen of voor de openbare orde. Zonder die geneeskundige verklaring kunt u niet tegen uw wil worden opgenomen. U kunt dan ook geen IBS krijgen. Deze geneeskundige verklaring wordt bijna altijd geschreven door een arts van de crisisdienst die niet bij uw behandeling betrokken is. De burgemeester tekent de beschikking tot Inbewaringstelling en brengt de volgende personen op de hoogte: de officier van justitie uw advocaat de inspecteur voor de gezondheidszorg uw naaste familie of relaties, of uw wettelijke vertegenwoordiger Een IBS moet direct uitgevoerd worden. Zowel de geneeskundige verklaring als de verklaring van de burgemeester mogen niet ouder zijn dan één dag (24 uur). U wordt dus binnen één dag opgenomen. Nadat u bent opgenomen, stuurt de burgemeester zijn verklaring samen met de geneeskundige verklaring naar de officier van justitie. Deze legt de stukken voor aan de rechter. De rechter beslist daarna tot voortzetting van de IBS. Voordat hij die beslissing neemt, moet hij met u gesproken hebben. Dit gebeurt binnen drie à vier werkdagen vanaf de dag na het instellen van het verzoek tot Inbewaringstelling. Tijdens dit gesprek krijgt u hulp van een advocaat. Deze neemt contact met u op voordat de rechter komt. Hij helpt u bij de rechterlijke procedure en let erop dat alles volgens de regels verloopt. De gesprekken met de advocaat en de rechter kunt u gebruiken om alles over uw opname te bespreken. Wanneer u het niet eens bent met uw opname of met de geneeskundige verklaring, moet u dat aan de advocaat en rechter vertellen. U kunt ook een verzoek indienen om een andere deskundige te horen.
2/15
Hoe lang duurt een IBS? Tussen uw opname en het besluit tot voortzetting van de IBS kan maximaal 5 werkdagen zitten. Vanaf het besluit van de rechter tot voortzetting is een IBS drie weken geldig. Het belangrijkste gevolg van een IBS is dat u de kliniek niet mag verlaten, tenzij u toestemming van uw behandelend psychiater heeft. Na de drie weken is verlenging niet mogelijk. Als uw psychiater vindt dat u de kliniek nog niet kunt verlaten, moet een rechterlijke machtiging (RM) worden aangevraagd. De IBS duurt in dat geval tot de rechter komt om te beslissen over de RMaanvraag. De rechter heeft daar drie weken de tijd voor. Hoe komt u van een IBS af? U kunt om vele redenen om opheffing van een IBS vragen. U vindt bijvoorbeeld dat uw genezing zover is gevorderd dat u de kliniek kunt verlaten. Het kan zijn dat u de behandeling vrijwillig wilt voortzetten. Of u vindt dat u ten onrechte een IBS heeft gekregen omdat u zichzelf helemaal geen gevaar vindt voor anderen of voor uzelf. Om een IBS op te heffen zijn er twee mogelijkheden: U vraagt de rechter de IBS niet voort te zetten. Dit kunt u doen op het moment dat de rechter met u komt praten. U vertelt hem waarom u vindt dat de IBS onterecht is. Tijdens dit gesprek krijgt u bijstand van een advocaat. Hij kan u met uw vraag aan de rechter helpen. U vraagt via uw psychiater aan de geneesheer-directeur om ontslagen te worden. Deze heeft wettelijk de bevoegdheid om een IBS op te heffen door u ontslag te verlenen. Als uw psychiater het niet met u eens is, kunt u hierbij hulp vragen van de patiëntenvertrouwenspersoon.
Gedwongen opname met een Rechterlijke Machtiging Wat is een Rechterlijke Machtiging (RM)? Een Rechterlijke Machtiging is een manier om u - hoewel u zich daartoe niet bereid hebt verklaard - op te nemen in een psychiatrische kliniek. Een rechter besluit vooraf of u opgenomen moet worden. Om u met een RM op te nemen moet aan de volgende voorwaarden zijn voldaan: u lijdt aan een psychische stoornis en u veroorzaakt gevaar voor uzelf, voor anderen of voor de algemene veiligheid; Er bestaat een verband tussen uw stoornis en het gevaar; het gevaar kan niet op een andere manier, buiten een psychiatrische instelling, worden afgewend; u bent twaalf jaar of ouder en niet vrijwillig bereid tot opneming; of u bent jonger dan 12 jaar en uw ouders of wettelijk vertegenwoordigers zijn tegen opneming of verschillen daarover van mening. Soms besluit een strafrechter op grond van artikel 37 van het wetboek van strafrecht dat u gedwongen moet worden opgenomen. Het kan ook zijn dat u eerst met een IBS gedwongen opgenomen wordt, die daarna omgezet wordt in een rechterlijke machtiging. Het belangrijkste gevolg van een RM is dat u de kliniek niet mag verlaten, tenzij u daar toestemming voor heeft.
3/15
Wat is de procedure om iemand gedwongen op te nemen met een RM? Volgens de wet kunnen de volgende personen een verzoek tot RM aanvragen bij de Officier van Justitie: de echtgenoot of levenspartner de ouders (tenzij zij uit de ouderlijke macht zijn gezet) meerderjarige bloedverwanten in de rechte lijn (grootouders, kinderen, kleinkinderen) bloedverwanten tot en met de tweede graad (tantes, ooms, broers en zusters) de voogd of curator van betrokkene Ook de Officier van Justitie kan de rechter om een RM verzoeken. Dit komt het meest voor. Het initiatief is dan afkomstig van een psychiater, die een geneeskundige verklaring heeft laten opstellen. Bij een verzoek moet een geneeskundige verklaring zijn gevoegd die is opgesteld door een psychiater (dus niet door uw huisarts of een andere arts). Uit deze verklaring moet blijken dat u ten gevolge van een psychiatrische stoornis een onmiddellijk dreigend gevaar bent voor uzelf, voor anderen of voor de openbare orde. Zonder die geneeskundige verklaring kunt u niet tegen uw wil met een RM worden opgenomen. De volgende stap is dat de rechter officieel beslist of u een RM krijgt. Hij neemt deze beslissing pas nadat hij met u en met andere personen heeft gesproken, zoals vroegere hulpverleners, bepaalde familieleden, wettelijke vertegenwoordigers en uw advocaat. Ook mag u de rechter verzoeken te spreken met uw getuigen. De rechter wijst een advocaat aan die u pro deo juridische bijstand verleent gedurende de hele procedure. Als de rechter heeft besloten dat een RM noodzakelijk is, is er geen hoger beroep mogelijk op deze uitspraak. Binnen twee weken na de uitspraak van de rechter moet u zijn opgenomen. Daarna vervalt de RM. Hoe lang duurt een Rechtelijke Machtiging? De maximale duur van een RM is de eerste keer een half jaar. Dit wordt een voorlopige machtiging genoemd. De rechter kan bepalen dat deze termijn korter is. Als uw psychiater hierna van oordeel is dat u langer opgenomen moet blijven, zal de geneesheer-directeur of een psychiater die niet bij uw behandeling betrokken is, een gesprek met u hebben. Deze zal, als hij het eens is met uw psychiater, een geneeskundige verklaring opstellen. Hiermee wordt een machtiging tot voortgezet verblijf aangevraagd. De rechter beoordeelt aan de hand van de verklaring en het behandelplan of verlenging van de RM noodzakelijk is. De verlenging kan tot maximaal een jaar duren. Voordat de rechter de RM verlengt, moet hij u horen. U krijgt bij dit gesprek pro deo hulp van een advocaat. Deze neemt zelf contact met u op. Zolang uw arts het noodzakelijk vindt, kan telkens opnieuw verlenging worden aangevraagd. Als u vijf jaren achtereen opgenomen bent geweest, kan een verlenging door de rechter voor steeds twee jaren worden gegeven, maar dat hoeft niet het geval te zijn. Artikel 37 Het kan zijn dat u gedwongen in de kliniek verblijft omdat de strafrechter u een artikel 37 (wetboek van strafrecht) heeft opgelegd. Dat betekent dat u maximaal een jaar in een psychiatrisch ziekenhuis, in uw geval in onze kliniek (AMC) moet verblijven. De rechter heeft geoordeeld dat u volledig ontoerekeningsvatbaar was tijdens het delict en dat u gebaat bent bij 4/15
een behandeling in een psychiatrische instelling. Waarschijnlijk heeft u een tijdje in het Huis van Bewaring gewacht tot u geplaatst kon worden. Deze periode gaat af van de termijn van een jaar. Wat uw rechtspositie betreft, valt u onder de Wet Bopz, ook als het gaat om verlof en ontslag. Als de termijn van uw artikel 37 is afgelopen en u kunt volgens uw behandelaren nog niet ontslagen worden, dan kunnen zij voor u een machtiging tot voortgezet verblijf aanvragen. RM op eigen verzoek In bepaalde omstandigheden kunt u zelf de Officier van Justitie verzoeken om een RM. Bijvoorbeeld als u verslaafd bent en inziet dat er iets moet gebeuren om van de verslaving af te komen. Als u op eigen verzoek met een RM bent opgenomen, kunt u de kliniek niet zomaar verlaten. Ook als u zelf een RM aanvraagt, kijkt de rechter of u gevaar veroorzaakt en of het gevaar alleen in een psychiatrische instelling kan worden afgewend. De rest van de procedure is hetzelfde als bij het verkrijgen van een 'gewone' RM. De RM op eigen verzoek duurt echter minimaal een half jaar en maximaal een jaar. Daarna kunt u wel vrijwillig blijven. Als u niet vrijwillig wilt blijven, maar uw psychiater is van mening dat verdere behandeling en verblijf nodig zijn, moet een gewone RM worden aangevraagd. Wat kunt u doen om een RM op te laten heffen? Er kunnen verschillende redenen zijn waarom u de RM wilt laten opheffen. U vindt bijvoorbeeld dat u voldoende genezen bent om de kliniek te verlaten. Of u wilt uw behandeling vrijwillig voortzetten. Of u vindt dat u ten onrechte met een RM bent opgenomen omdat u helemaal geen gevaar veroorzaakt. Er zijn verschillende mogelijkheden om een RM te laten opheffen voordat deze is verlopen: Uzelf, uw echtgenoot, of de bloedverwanten die om een rechterlijke machtiging hebben verzocht, de inspecteur voor de gezondheidszorg, of de Officier van Justitie kunnen de geneesheer-directeur van de afdeling Psychiatrie (AMC) verzoeken de RM op te heffen. U kunt u hierbij laten bijstaan door de patiëntenvertrouwenspersoon. Wanneer de geneesheer-directeur dit verzoek afwijst, kunt u via de Officier van Justitie de rechter verzoeken om opheffing van de RM. U heeft daarvoor recht op pro deo bijstand van uw advocaat. Voordat de rechter een besluit neemt, zal hij met u praten. Verlof en voorwaardelijk ontslag Wanneer u met een IBS of RM bent opgenomen, kunt u met verlof gaan wanneer u toestemming hebt van de hulpverlener die voor u verantwoordelijk is. Aan dit verlof mogen voorwaarden worden verbonden, bijvoorbeeld dat u uw medicijnen inneemt. Wanneer het niet goed met u gaat, kan dit verlof weer worden ingetrokken. Als blijkt dat het gevaar, dat door de psychische stoornis werd veroorzaakt, is verminderd, kan uw psychiater u namens de geneesheer-directeur voorwaardelijk ontslag verlenen. Dat wil zeggen dat aan het ontslag voorwaarden kunnen worden verbonden die bijvoorbeeld betrekking hebben op een bepaalde vorm van nazorg/toezicht. Als u zich niet aan de voorwaarden houdt, dan kán de geneesheer-directeur besluiten het voorwaardelijk ontslag in te trekken. Neemt het gevaar tussentijds toe, dan móet het voorwaardelijk ontslag worden ingetrokken. Alvorens dit besluit te nemen, stelt de geneesheer-directeur u in de gelegenheid hierover met hem te spreken. Gaat alles goed tijdens het ontslag onder voorwaarden, dan kan de RM aflopen. 5/15
Als het gewenst is dat de voorwaarden van het ontslag blijven gelden na afloop van de RM, kan een voorwaardelijke machtiging aangevraagd worden. Deze moet dan voorkomen dat u opnieuw gedwongen opgenomen moet worden. Met een voorwaardelijke machtiging kunnen aan u bepaalde voorwaarden worden gesteld in uw thuissituatie, zoals het innemen van medicijnen of het volgen van therapie (meer informatie hierover in de brochure ‘Voorwaardelijke Machtiging’. Vraag er naar bij uw behandelaar).
Wat zijn de gevolgen van een IBS en een RM voor u tijdens de opname? Wanneer u met een IBS of RM bent opgenomen, heeft dat een aantal gevolgen. De afdeling Psychiatrie (AMC) laat u zo spoedig mogelijk na uw opname schriftelijk weten wie uw verantwoordelijk psychiater is en uw behandelaar en/of EVV-er( eerst verantwoordelijke verpleegkunde. Daarnaast bent u in uw bewegingsvrijheid beperkt. U mag de kliniek niet verlaten tenzij u toestemming heeft van de hulpverlener die voor u verantwoordelijk is. Dit kan in de vorm van verlof of voorwaardelijk ontslag. Gaat u weg zonder toestemming, of houdt u zich niet aan de gestelde voorwaarden, dan kunt u door de politie worden teruggehaald. U kunt in acute noodsituaties door de voor u verantwoordelijke hulpverlener gedwongen worden om bijvoorbeeld medicijnen te nemen. U kunt ook gesepareerd worden tegen uw wil. Dwangbehandeling of toepassing van Middelen of Maatregelen ter overbrugging van een acute noodsituatie mag alleen in uitzonderingsgevallen. Meer daarover leest u in de brochure 'Middelen of Maatregelen en dwangbehandeling’, die u via uw behandelaar kunt krijgen. Verder houdt u in principe alle rechten die andere patiënten ook hebben. U kunt bezoek ontvangen, kranten en tijdschriften lezen, telefoneren, enzovoorts. Op deze regel zijn beperkingen mogelijk: De arts kan u iets verbieden (bijvoorbeeld post ontvangen of telefoongebruik) als duidelijk is dat hierdoor gevaar voor uzelf of anderen ontstaat of in stand blijft. De arts vertelt u dan waarom u iets niet mag. Om strafbare feiten te voorkomen. U mag bijvoorbeeld geen wapens of drugs laten meebrengen door bezoek. Om deze reden kan de psychiater u verbieden dat u bepaald bezoek ontvangt; Een aantal rechten houdt u altijd. Niemand kan u verbieden contact te hebben met: uw advocaat de patiëntenvertrouwenspersoon de klachtencommissie de officier van justitie de inspecteur voor de gezondheidszorg de rechter
Toestemming voor het behandelplan Een belangrijk recht voor u als patiënt is dat u uitsluitend behandeld kunt worden als u het samen met uw behandelaar eens bent over een behandelplan (dit kan dus niet door u of uw behandelaar alleen worden bepaald) en uw toestemming heeft gegeven. U kunt uw toestemming altijd weer intrekken. U bent bovendien vrij de behandeling op ieder moment te beëindigen. 6/15
In bepaalde specifieke situaties is het voor u als patiënt niet mogelijk de behandeling te staken: 1. Als u gedwongen in een kliniek bent opgenomen, kan de behandeling in bijzondere gevallen onder dwang plaatsvinden; 2. Als u een voorwaardelijke machtiging heeft, moet u zich aan de voorwaarden van het behandelplan houden. U kan gedwongen worden opgenomen wanneer u zich er niet aan houdt en wanneer er (als gevolg daar van) gevaar ontstaat voor u zelf of uw omgeving.
Recht op informatie over uw behandeling U heeft recht op informatie over uw behandeling. Uw behandelaar moet u in begrijpelijke taal uitleg geven over de aard van de problematiek en de voorgestelde behandeling. Ook moet u informatie krijgen over het te verwachten resultaat, de eventuele risico’s van de behandeling en over eventuele alternatieven (b.v. is er een andere behandeling mogelijk). Als iets niet duidelijk is, vraag uw hulpverlener dan gerust om meer uitleg. Op deze manier kunt u samen met uw behandelaar beslissen welke therapie of hulp het beste bij u past. Het is de bedoeling dat het (schriftelijke) behandelplan in onderling overleg tot stand komt en door de behandelaar en uzelf getekend wordt. Als er geen overeenstemming is over het behandelplan, dan is er ruimte op het behandelplanformulier om aan te geven waar u het niet mee eens bent en waarom niet. Voor een goed resultaat van de behandeling is het belangrijk dat u vertrouwen heeft in de behandeling en problemen bespreekt, zodat het voor u duidelijk is waarom u een bepaalde behandeling krijgt. U kunt ook aangeven dat u op een bepaald moment liever géén informatie wilt. Ook heeft u recht op het oordeel van een arts die u zelf kunt kiezen, de zogenaamde ‘second opinion’.
Privacyreglement De afdeling Psychiatrie (AMC) heeft een Privacyreglement waarin staat hoe de privacy van persoonlijke gegevens wordt beschermd. Beheer van uw persoonlijke gegevens Als u zich aanmeldt bij APC (AMC) voor een behandeling, worden uw persoonlijke gegevens opgenomen in de administratie. Het verloop van uw behandeling wordt vastgelegd in een dossier. Uw dossier bevat bijvoorbeeld uw behandelplan, brieven aan uw huisarts en resultaten van onderzoeken. Kortom, alles wat relevant is voor uw behandeling. De afdeling Psychiatrie (AMC) is verplicht voor iedere patiënt een dossier aan te leggen. Uiteraard gaan wij zorgvuldig met uw gegevens om. De Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) bepaalt bijvoorbeeld dat uw dossier in een afgesloten ruimte moet worden bewaard. Tegenwoordig worden van veel patiënten gegevens in een elektronisch patiëntendossier (EPD) bewaard. Beveiliging hiervan gebeurt via autorisatie van de hulpverleners. Dat wil zeggen dat een hulpverlener met een eigen inlognaam en wachtwoord alleen toegang krijgt tot die gegevens die nodig zijn voor de behandeling. U kunt aan uw hulpverlener vragen welke manier van bewaren op uw dossier van toepassing is. Algemeen uitgangspunt is dat hulpverleners alleen die dossiers van cliënten mogen inzien die bij hen in behandeling zijn (geweest). Binnen de afdeling Psychiatrie (AMC) mogen uw gegevens ook worden gebruikt ondermeer voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs, statistiekdoeleinden, ondersteuning van de bedrijfsvoering (bijvoorbeeld de financiële administratie), de kwaliteitszorg (zoals incidentenmeldingen) en de klachtenafhandeling. Wanneer uw gegevens worden gebruikt, 7/15
worden ze gewoonlijk geanonimiseerd. Indien wij uw gegevens voor andere dan bovengenoemde doeleinden willen gebruiken, dan kan dat alleen met uw toestemming. Buiten de afdeling Psychiatrie (AMC) mogen uw gegevens zonder uw toestemming verstrekt worden aan de zorgverzekeraar voor de financiering van uw behandeling. Dit is wettelijk (WBP) zo geregeld. Geheimhoudingsplicht Iedere hulpverlener heeft een geheimhoudingsplicht. Dit betekent dat hij/zij zonder uw toestemming geen gegevens aan derden verstrekt (mondeling of schriftelijk). Alleen u en de hulpverleners die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen het dossier met gegevens over uw behandeling inzien. Inzagerecht en kopiëren van gegevens U heeft het recht om uw dossier in te zien. Zolang u in behandeling bent, kunt u aan uw behandelaar om inzage vragen. Spreek af wanneer en hoe u inzage krijgt. U kunt uw dossier samen met uw behandelaar inzien. Hij/zij kan u eventueel uitleg geven. Is uw behandeling afgesloten dan kunt u het beste schriftelijk om inzage vragen. Bij voorkeur is hierbij een hulpverlener aanwezig om zo nodig uitleg te geven. Dit recht op inzage kent één beperking. U mag gegevens van anderen over henzelf in uw dossier niet inzien zonder toestemming van deze personen. Bijvoorbeeld als uw partner ook een aantal keren met uw hulpverlener heeft gesproken, worden die gegevens tijdelijk uit het dossier verwijderd of afgeplakt. De afdeling Psychiatrie (AMC) informeert ook uw huisarts over uw behandeling. Hij/zij moet daar immers een goed overzicht van hebben. Mocht u hiertegen bezwaar hebben, bespreek dat met uw behandelaar. Als anderen uw dossier willen inzien, mag dat alleen met uw (schriftelijke) toestemming. Op het inzagerecht zijn enkele uitzonderingen van toepassing. De belangrijkste uitzondering is dat ouders van patiënten jonger dan 16 jaar en wettelijke vertegenwoordigers ook recht op inzage hebben. U kunt om kopieën vragen van uw dossier, of van delen daarvan. De afdeling Psychiatrie (AMC) vraagt hiervoor een kleine vergoeding. Correctie en aanvulling van gegevens U heeft het recht om aanvullingen en correcties te laten aanbrengen in uw dossier, bijvoorbeeld omdat u vindt dat bepaalde gegevens niet juist of overbodig zijn, of omdat u het niet eens bent met de visie van de behandelaar. U kunt zo ’n verzoek indienen bij uw behandelaar die het dossier beheert. Een verzoek tot correctie kan worden geweigerd als uw behandelaar het niet eens is met uw correctie. De behandelaar moet u in dat geval laten weten waarom hij of zij het er niet mee eens is. Een verzoek tot aanvulling van gegevens in uw dossier mag niet geweigerd worden. U kunt uw eigen verhaal opschrijven en dit laten toevoegen aan het dossier. De aanvulling kan dienen als correctie.
8/15
Bewaartermijn en vernietiging van (delen van) het dossier De afdeling Psychiatrie (AMC) hanteert een bewaartermijn van 115 jaar. U heeft het recht om delen van uw dossier weg te laten halen of om het hele dossier te laten vernietigen. U kunt dit verzoek schriftelijk indienen bij de geneesheer-directeur van de afdeling Psychiatrie (AMC). Er is een aantal gegronde redenen waarom een verzoek tot vernietiging geweigerd kan worden, bijvoorbeeld als u nog in behandeling bent bij de afdeling Psychiatrie (AMC). Uw gegevens zijn in dat geval nog nodig om uw behandeling op een verantwoorde wijze uit te voeren.
Rechten van minderjarige patiënten Als een patiënt jonger is dan 12 jaar, worden de ouders of voogd nauw bij de behandeling betrokken. Bij een kind van die leeftijd zijn de ouders bevoegd om beslissingen te nemen met betrekking tot de behandeling. Aan jonge kinderen moet wel op een begrijpelijke manier worden verteld wat er gaat gebeuren. Als de leeftijd van de patiënt tussen de 12 en 16 jaar ligt, weegt de mening van ouders en kind even zwaar. Indien het kind de behandeling weloverwogen wenselijk acht, dan geeft de behandelaar daar gehoor aan. In de Wgbo worden kinderen vanaf 16 jaar gelijk gesteld met volwassenen.
Gedragscode Medewerkers van de afdeling Psychiatrie (AMC) behoren met respect behandeld te worden, net zoals wij de patiënten met respect zullen behandelen. Als u een keer verhinderd bent voor een afspraak, laat u dit dan tijdig weten aan uw behandelaar. Als uw behandelaar een afspraak met u niet door kan laten gaan, moet hij of zij dat ook op tijd laten weten. Seksuele handelingen of erotisch contact tussen een hulpverlener en een patiënt zijn in alle gevallen ontoelaatbaar en wettelijk strafbaar. Als hiervan sprake is of is geweest, verzoeken wij u dringend contact op te nemen met het hoofd van de afdeling (vraag bij het secretariaat wie dit is) of de geneesheer-directeur van de afdeling Psychiatrie (AMC). Uiteraard worden agressie tegen medewerkers, medepatiënten en bezoekers van de afdeling Psychiatrie (AMC) of vernielingen in en rondom de gebouwen niet geaccepteerd. Voor schade kunt u aansprakelijk worden gesteld.
Huisregels Tijdens uw verblijf gelden huisregels. Dit zijn leefregels die je met elkaar afspreekt om het verblijf en de dagelijkse gang van zaken op de afdeling zo goed mogelijk te laten verlopen. Het zijn geen regels voor strafmaatregelen of dwang. Huisregels mogen echter nooit in strijd zijn met de wet. De afdeling Psychiatrie (AMC) hanteert een aantal algemene huisregels die voor alle opgenomen patiënten gelden. Daarnaast hebben de verschillende afdelingen (eventueel) nog aanvullende huisregels. Deze algemene en specifieke huisregels worden u tijdens uw opname verstrekt.
Bewegingsvrijheid In principe heeft iedereen het recht op bewegingsvrijheid. Als er door persoonlijke omstandigheden beperkingen aan uw bewegingsvrijheid moeten worden gesteld, gebeurd dat altijd in overleg met u. Individuele afspraken worden vastgelegd in uw behandelplan.
9/15
Afspraken die voor iedereen gelden, bijvoorbeeld bezoektijden, staan omschreven in de huisregels. De meeste mensen zijn vrijwillig bij de afdeling Psychiatrie (AMC) opgenomen. Er zijn echter ook mensen die gedwongen zijn opgenomen, na een beslissing van de rechter. Zij mogen de kliniek niet verlaten zonder officiële toestemming van de arts.
Contacten buiten de kliniek U hebt recht op contacten buiten de kliniek. U kunt televisie kijken, naar de radio luisteren, boeken, kranten en tijdschriften lezen. U kunt post ontvangen en versturen, en telefoneren. En natuurlijk mag u tijdens bezoekuren bezoek ontvangen. Mobiel telefoneren is mogelijk op de eigen kamer. Computergebruik is mogelijk in de hal van het behandelgebouw, hiervoor heeft u vrijheden nodig. Wanneer dit niet mogelijk is kan u in overleg met uw begeleidend verpleegkundige gebruik maken van de computer in het ergotherapie lokaal. Bij patiënten die gedwongen zijn opgenomen, kunnen deze rechten alleen ingeperkt worden als er gevaar bestaat voor de veiligheid van de patiënt, ter voorkoming van strafbare feiten, of wanneer de goede gang van zaken in de kliniek in gevaar komt. Zo mag de post bijvoorbeeld op drugs worden gecontroleerd. De patiënt moet bij deze controle aanwezig zijn. Wanneer sprake is van beperking van uw recht op contact, wordt dit vastgelegd in uw behandelplan en wordt de geneesheer-directeur in kennis gesteld van de beperking. Wanneer u het niet eens bent met de motivering, kunt u de beslissing aanvechten bij de geneesheerdirecteur van de afdeling Psychiatrie (AMC) of bij de klachtencommissie van de afdeling Psychiatrie (AMC). Niemand kan u verbieden contact te hebben met de volgende personen: de patiëntenvertrouwenspersoon de klachtencommissie uw advocaat de officier van justitie de (hoofd)inspectie van het staatstoezicht op de volksgezondheid
Geloof of levensovertuiging Iedereen heeft recht op zijn eigen geloof of levensovertuiging. Het is in principe dan ook voor iedereen mogelijk de gebruiken van zijn geloof of levensovertuiging te volgen. In de afdeling Psychiatrie (AMC) zijn twee geestelijk verzorgers werkzaam: een christelijke en een islamitische. Zij bezoeken regelmatig alle locaties van de afdeling Psychiatrie (AMC) en verzorgen op enkele locaties groepsgesprekken en/of bijeenkomsten en kerkdiensten kunt u in overleg bezoeken in het AMC. Daarnaast kan ook een persoonlijke afspraak met hen gemaakt worden. Ongeacht uw eigen geloof of levensovertuiging kunt u op hen een beroep doen. Er zijn mogelijkheden voor een speciaal dieet (bijvoorbeeld als u om geloofsredenen geen varkensvlees eet). Ook als u wilt vasten om geloofsredenen (b.v. tijdens de Ramadan), dan wordt hier rekening mee gehouden. De brochure “Geestelijke Verzorging, informatie voor cliënten in de afdeling Psychiatrie” (op de afdeling verkrijgbaar) geeft u meer informatie over dit onderwerp.
Politieke meningsuiting Tenzij sprake is van 'onder curatele stelling', kunt u uw politieke rechten in de kliniek blijven uitoefenen, ook als u gedwongen opgenomen bent. Wanneer er verkiezingen zijn, zorgt de
10/15
afdeling Psychiatrie (AMC) ervoor dat u kunt stemmen, of we informeren u hoe u op een andere manier uw stem kunt uitbrengen. Uw behandelaar kan u hierbij helpen.
Eigendommen en veiligheid Als u met een IBS of RM bent opgenomen, kunt u over uw eigen geld beschikken en mag u ook uw eigen kleding en spullen beheren. Uw eigendommen kunt u opbergen in uw kast. De afdeling Psychiatrie (AMC) is niet verantwoordelijk voor waardevolle goederen, tenzij deze (het betreft kleine voorwerpen) in bewaring zijn gegeven bij de medewerkers. Wanneer u vertrekt, of wanneer u de spullen nodig heeft, kunt u ze terugvragen. Als u spullen die u in de kliniek maakt, wilt bewaren, maakt u daar afspraken over met uw behandelteam. Er zijn enkele wettelijke uitzonderingen met betrekking tot het beheer van gelden en goederen: Wanneer u een onder bewindstelling hebt. Dit betekent dat u de bevoegdheid verliest uw geld te beheren. De kantonrechter wijst iemand aan die uw geld voor u beheert. Dit is de bewindvoerder; meestal iemand die u goed kent. U hebt zijn toestemming nodig als u bijvoorbeeld dure dingen wilt kopen, of een hypotheek op uw huis wilt nemen; Wanneer u een onder curatelestelling hebt. Onder curatele gaat verder dan onder bewindstelling, het heeft tot gevolg dat u het beheer over geld én goed verliest. U bent handelingsonbekwaam. Voor al uw handelingen heeft u toestemming van de curator nodig, dus ook voor niet-financiële kwesties. De rechter wijst een curator en een toeziend curator aan die u vertegenwoordigen. Meer informatie over onder bewindstelling en ondercuratelestelling vindt u in folders van het ministerie van Justitie. De folder is op de afdeling verkrijgbaar. Er is binnen de divisie Psychiatrie (AMC) een protocol fouilleren en doorzoeken van kamers. Bij alle opgenomen patiënten kunnen voorwerpen worden afgenomen die een gevaar kunnen opleveren voor de veiligheid van de cliënt of de goede gang van zaken in de kliniek. De patiënt kan daartoe aan zijn kleding en aan het lichaam worden onderzocht. Hij krijgt een bewijs van ontvangst waarop de afgenomen voorwerpen zijn omschreven. Bij uw vertrek worden de voorwerpen teruggegeven. Verboden voorwerpen, zoals drugs, worden door de kliniek in bewaring genomen, waarna de politie ze anoniem in beslag neemt. Echter, bij ernstige overtredingen (b.v. dealen of ernstige agressie) kan aangifte worden gedaan.
Praktische zaken Bij opname bij de afdeling Psychiatrie (AMC) neemt u de volgende benodigdheden mee: uw zorgverzekeringpas of verzekeringspapieren uw medicijnen en dieetvoorschriften, als u die heeft kleding en toiletspullen geld, voor als u wilt telefoneren of iets wilt kopen een geldig legitimatiebewijs Kostbaarheden kunt u beter thuis laten. De kliniek is beperkt aansprakelijk voor verlies en diefstal.
Zorgverzekering Zolang u opgenomen bent bij de afdeling Psychiatrie (AMC), wordt alle medisch zorg (dus ook fysiotherapie of een diëtist bijvoorbeeld) aan u gegeven door de instelling. Voor klachten 11/15
waarmee u normaal gesproken naar de huisarts zou gaan, vraagt u nu hulp op de afdeling (ook tijdens uw verlofperiodes). Dit omdat u maar op een plaats de afdeling Psychiatrie (AMC) verzekerd bent. Alleen als u tijdens een verlofperiode plotseling (lichamelijke) klachten krijgt en u kunt niet terugkeren naar uw afdeling, kunt u naar de huisarts of spoedeisende hulp bij u in de buurt gaan. Wanneer mogelijk heeft u voorafgaand aan uw bezoek telefonisch overleg met uw afdeling. Voor mensen in dagbehandeling is het anders. Zij moeten, net als bij de ambulante behandeling, voor medische zorg naar de eigen huisarts.
Klachtenafhandeling U kunt een klacht indienen over besluiten met betrekking tot uw behandeling en over de gedragingen van medewerkers die werkzaam zijn binnen de afdeling Psychiatrie (AMC). U bent bijvoorbeeld van mening dat een medewerker van de instelling onzorgvuldig met u is omgegaan, of uw medische gegevens onzorgvuldig behandelt. U kunt dat het beste direct vertellen aan die persoon. Als zo’n gesprek niet het gewenste effect heeft, kunt u zich wenden tot de verantwoordelijke behandelaar, de leidinggevende van de afdeling, de geneesheerdirecteur of een patiëntenvertrouwenspersoon. Als u gezamenlijk niet tot een bevredigende oplossing komt, dan kunt u een klacht indienen bij de onafhankelijke Klachtencommissie. Op grond van de huidige wetgeving heeft de afdeling psychiatrie (AMC) samen met Arkin, en GGZ inGeest, een Klachtencommissie en een Klachtenregeling. Natuurlijk kunt u ook direct uw klacht bij deze commissie indienen. Hoe dat gaat, leest u in de brochure ‘Klachtenregeling cliënten’. Achter in deze brochure staan de contactgegevens van de Klachtencommissie.
Patiëntenvertrouwenspersoon De patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) kan u helpen bij een gesprek met uw behandelaar of de medewerker waarover u een klacht heeft en bij het indienen van een klacht. Ook kunt u de PVP vragen u te steunen bij het gesprek met de rechter of de advocaat, of te helpen als u niet tevreden bent over uw gesprek met de rechter. De hulp van een PVP is zonder kosten. Hij/zij is in dienst van een aparte stichting en is onafhankelijk van de kliniek. Achter in deze brochure vindt u de contactgegevens van de patiëntenvertrouwenspersonen.
Familievertrouwenspersoon Wanneer u als familielid of direct betrokkene te maken krijgt met iemand die psychiatrische problemen heeft, kan dit belastend zijn en vragen oproepen. Vragen over de stoornis, de zorg en over zaken die u in de opvang en ondersteuning ‘aan het thuisfront’ tegenkomt. De hulpverlener beantwoordt deze vragen misschien niet altijd naar uw tevredenheid. Of u verschilt met de hulpverlener van mening over de aanpak van de problematiek. In dergelijke gevallen kunt u terecht bij de Familievertrouwenspersoon. De Familievertrouwenspersoon helpt familieleden en mantelzorgers van cliënten van de afdeling psychiatrie (AMC), Arkin, GGZ inGeest,en HVO-Querido. Achter in deze brochure vindt u de contactgegevens van de familievertrouwenspersonen.
12/15
Adressen telefoonnummers Divisie Psychiatrie (AMC) meibergdreef 5, 1105 AZ Amsterdam
Telefoon: (020) 891 35 00 www.amcpsychiatrie.nl
Geneesheer-directeur: Dhr. D. D.A.J.P. Denys Waarnemend geneesheer-directeuren: Dhr. A. Sutterland Mw. H.E. Becker
(020) 891 36 41 (020) 891 37 50
Meibergdreef 5, 1105 AZ Amsterdam
Telefoon: (020) 891 35 00
Zorglijn Acute Stoornissen
(020) 891 35 99
Zorglijn Angststoornissen
(020) 891 36 02
Zorglijn Vroege Psychose
(020) 891 35 97
Zorglijn Stemmingsstoornissen
(020) 891 35 95
Heeft u direct psychische of psychiatrische hulp nodig, neem dan contact op met uw huisarts. In spoedeisende gevallen kan uw huisarts de Crisisdienst of de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam inschakelen.
Geestelijke Verzorging Ds Hantie Kotzé (protestants geestelijk verzorger)
(020) 56 65704
Drs. Adam Köse (moslim geestelijk verzorger)
(020) 56 68219
13/15
Belangenbehartiging voor patiënten en familie Centrale Cliëntenraad Familievertrouwenspersonen: Olga Gorbatsjewa
(020) 891 39 30 06-11053178 E-mail:
[email protected]
Kees Kooij
06-11300762 E-mail:
[email protected]
Klachtencommissie cliënten Postbus 74077 1070 BB Amsterdam
Telefoon: (020) 788 51 40
Patiëntenvertrouwenspersoon Marianne Peters
06-155 66 737
Stichting Patientenvertrouwenspersoon (helpdesk), 0900-4448888 Cliënten Informatiepunt (CLIP)
Telefoon: (020) 468 56 47 www.clienteninformatiepunt.nl
Stichting Pandora (geeft informatie, advies, ondersteuning en voorlichting aan zowel cliënten als mensen uit hun directe omgeving)
Telefoon: (020) 685 11 71
Cliëntenbond in de GGZ (belangenbehartiger van, voor en door cliënten)
Telefoon: (030) 252 18 22
Amsterdams Patiënten/Consumenten Platform (vereniging van organisaties van patiënten en cliënten in de gezondheidszorg voor Amsterdam en Diemen)
Telefoon: (020) 577 79 99
Ypsilon (vereniging voor familieleden van mensen met schizofrenie of een psychose)
Telefoon: (088) 0002120
www.stichtingpandora.nl
www.clientenbond.nl
www.msvnamsterdam.nl
www.ypsilon.org
14/15
Bereikbaarheid AMC Per auto
komend van de A-2, A-9 en A-10, volgt u de borden 'AMC'. Voor actuele route-informatie: www.amc.nl/route. Parkeergelegenheid voor bezoekers (gratis) is er op de parkeerplaatsen P5 en P6. Betaald parkeren op P1 en P2. Voor diegenen die van de parkeerplaatsen P2, P5 en P6 komen, bevindt de ingang van het psychiatriegebouw zich onder de loopbrug.
Per openbaar vervoer
is het AMC bereikbaar per metro, lijnen 54 en 50 (vanaf de NS-stations: Centraal Station, Amstelstation, Station Bijlmer en Station Sloterdijk, metro richting Gein, uitstappen halte Holendrecht) en met bussen 45, 46, 47, 120, 126, 158, 260, 262, 264, 375, 376, 377, 378 en 379. Deze stoppen alle bij station Holendrecht.
Voor diegenen die met openbaar vervoer komen of vanaf parkeerplaats P1: Volg de borden Poliklinieken en loop recht door de poliklinieken via de loopbrug naar het psychiatriegebouw
Psychiatrie/Patiëntenvoorlichting
15/15
