Gedragsmatige ondersteuning bij stoppen met roken in de zorg. Dewi Segaar (STIVORO) & Hetty de Laat (Groei in communicatie)

Gedragsmatige ondersteuning  bij stoppen met roken in de zorg 

Dewi Segaar (STIVORO) & Hetty de Laat (Groei in communicatie)  Dewi Segaar (STIVORO) & Hetty de Laat (Groei in communicatie)

Behandeling van tabaksverslaving  Farmacologische ondersteuning: ondersteuning:  ≥ 10 sigaretten per dag  óf  eerste sigaret binnen ½ uur na het ontwaken 

Gedragsmatige ondersteuning: ondersteuning:  Altijd 

CBO richtlijn behandeling tabaksverslaving   CBO richtlijn behandeling tabaksverslaving Kort eenmalig advies  à Kortdurend Stopadvies   ­ tijdens 1 zorgcontact  tijdens 1 zorgcontact  ­ ‘Rookt u? Ik adviseer u te stoppen.’  ‘Rookt u? Ik adviseer u te stoppen.’  ­ bij voorkeur jaarlijks 

Korte interventie 

à MIS  ­ 2 of meer zorgcontacten  ­ ‘Rookt u? Wilt u stoppen? Zo ja, wanneer? Waar ziet u tegenop?’ Rookt u? Wilt u stoppen? Zo ja, wanneer? Waar ziet u tegenop?’  

Intensieve interventie  à Coaching of Groepstraining   ­ tenminste 4 contacten in enkele weken  tenminste 4 contacten in enkele weken  ­ minimaal 40 minuten in totaal  minimaal 40 minuten in totaal

Effectpiramide stopondersteuning  Tijdsinvestering 

Toename  stopkans 

5­7 keer

>5 mins  Intensieve  interventie 

2­5 mins 

<1 mins 

4 keer  Matige intensieve  interventie 

Kortdurende  interventie 

3 keer 

2 keer  Een ‘rookvrije praktijk’ 

Adapted from Litt J, et al. Asia Pacific Fam Med. 2003; 2: 175­9 

Stepped Care  intensiever = effectiever  à altijd intensief: haalbaar? wenselijk?  altijd intensief: haalbaar? wenselijk?  Aanbevelingen richtlijn: stepped care  1) Stopadvies: iedere roker  2) MIS bij:  ­ gerichte hulpvraag  ­ behoefte aan begeleiding  ­ vraag over hulpmiddelen  ­ ≥ 3 stopadviezen  3) Intensievere ondersteuning, indien:  ­ eerdere mislukte poging onder professionele begeleiding  eerdere mislukte poging onder professionele begeleiding  ­ een roken gerelateerde aandoening  een roken gerelateerde aandoening  ­ kiest zelf voor intensievere begeleiding  kiest zelf voor intensievere begeleiding

Kortdurend stopadvies  Doelgroep:  patiënten van de huisarts  Uitgangspunt:  Patiënt gaat eerst zelf aan de  slag, komt eventueel terug  met gerichte vraag  www.stivoro.nl/hulpvanhuisarts

Minimale interventiestrategie SMR (MIS)  Minimale interventiestrategie SMR (MIS)  H­MIS: voor de huisartsenpraktijk, beschikbaar sinds 1994  : voor de huisartsenpraktijk, beschikbaar sinds 1994  C­MIS: voor de begeleiding van hartpatiënten (sinds 2000)  : voor de begeleiding van hartpatiënten (sinds 2000)  V­MIS: voor de begeleiding van zwangeren (sinds 2002)  : voor de begeleiding van zwangeren (sinds 2002)  L­MIS: voor de begeleiding van longpatiënten (sinds 2004) : voor de begeleiding van longpatiënten (sinds 2004) 

Stappen van de MIS   Stappen van de MIS 1. Stopadvies 

à Rookt u? Ik adviseer u te stoppen met roken! Rookt u? Ik adviseer u te stoppen met roken! 

2. Rookprofiel afnemen  3. Motivatie bepalen en bespreken  4. Barrières inventariseren en bespreken  4. Barrières inventariseren en bespreken 5. Stopafspraak maken  6. Hulpmiddelen bespreken  7. Nazorg bieden 

2. Rookprofiel  § Hoeveel sigaretten rookt u?  § Hoe lang na het opstaan begint u met roken?  Hoe lang na het opstaan begint u met roken?  ≥ 10 per dag  óf 1e binnen half uur na ontwaken  10 per dag  óf 1e binnen half uur na ontwaken  = nicotineverslaafd à farmacologische ondersteuning  farmacologische ondersteuning 

3. Motivatie (= willen)  § Hebt u wel eens gedacht aan stoppen?  Hebt u wel eens gedacht aan stoppen?  § Zo ja, op welke termijn zou u willen stoppen?  Zo ja, op welke termijn zou u willen stoppen?  à binnen een maand: klaar om te stoppen  binnen een maand: klaar om te stoppen  à binnen een half jaar: twijfelt nog  à niet binnen een half jaar: nog niet klaar  niet binnen een half jaar: nog niet klaar

4. Barrières (= kunnen)  § Wat lijkt u moeilijk aan stoppen? 

§ Waar ziet u tegenop?  § Bent u al eens eerder gestopt? Hoe kwam het dat u weer ging  Bent u al eens eerder gestopt? Hoe kwam het dat u weer ging  roken?  à Bespreken & alternatieven bedenken  Bespreken & alternatieven bedenken

5. Stopafspraak  § officieel/bindend  § binnen 2 weken na gesprek 

6. Hulpmiddelen  Bewezen effectieve hulpmiddelen  Bewezen effectieve hulpmiddelen 

Farmacologische hulpmiddelen:  hulpmiddelen:  § nicotinevervangers  § medicijnen 

Gedragsmatige hulpmethoden:  hulpmethoden:  § brochure  § Advies op Maat  § StopSite (www.deStopSite.nl ) § StopMail  § Telefonische Coaching  § groepstraining (Pakje Kans)  § Persoonlijke Coaching 

7. Nazorg  Wanneer:  § op stopdag telefonisch  § in stopweek of week erna op spreekuur  in stopweek of week erna op spreekuur  § op langere termijn tijdens vervolgcontacten  op langere termijn tijdens vervolgcontacten  Aanpak:  § Hoe gaat het met het stoppen?  Hoe gaat het met het stoppen?  § Hoe is het u tot nu toe gelukt om vol te houden?  Hoe is het u tot nu toe gelukt om vol te houden?  à complimenteren en ondersteunen  complimenteren en ondersteunen

Intensieve interventies  Intensieve interventies Telefonische Coaching (7*15 min.)  Persoonlijke Coaching  (6 * 45 min. + 1 keer telefonische follow  (6 * 45 min. + 1 keer telefonische follow­up) 

Pakje Kans groepstraining  (9*1.5 uur) 

Intensieve interventies  “Stoppen met roken is een kwestie van willen en kunnen” 

Fasen:  Overwegen ­ Voorbereiden – Actie  Actie – Volhouden 

Behandelingstechnieken:  ­Motiverende gespreksvoering  Motiverende gespreksvoering  ­Zelfcontrole­training 

Voor meer informatie  www.stivoro.nl/professionals  > stoppen met roken  > patiënten  [email protected]