Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO

Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO Analyse van de positie van gediplomeerden van het mbo van opleidingen binnen ECABO op basis van de gegevens van de MBO-Kaart 2006-2008

Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO Analyse van de positie van gediplomeerden van het mbo van opleidingen binnen ECABO op basis van de gegevens van de MBO-Kaart 2006-2008

Toppen Onderzoek & Beleid bv November 2009

y

Voorwoord Voor u ligt een rapportage over de analyse van de positie van deelnemers met een ECABO-opleiding op de arbeidsmarkt en in het vervolgonderwijs. De informatie is verkregen uit het onderzoek met de MBO-Kaart dat jaarlijks door Toppen Onderzoek & Beleid bv te Utrecht wordt uitgevoerd in opdracht van roc’s, aoc’s en vakinstellingen in Nederland. Bij het onderzoek met de MBO-Kaart wordt onderzocht wat de uitstroompositie is van gediplomeerden van het roc / aoc/ vakinstelling ongeveer een half jaar na afstuderen. Dit onderzoek wordt al gedurende een groot aantal jaren uitgevoerd. ECABO Kenniscentrum beroepsonderwijs en bedrijfsleven heeft Toppen Onderzoek & Beleid bv verzocht om nader in te zoomen op de opleidingen die vallen binnen het domein van ECABO. De voorliggende rapportage is een vervolg op onder andere de rapportages ‘Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO’ van december 2007 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar 2005-2006 en ‘Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO’ van oktober 2008 over de uitkomsten van gediplomeerden van (met name) het schooljaar 20062007. ECABO is het landelijk kenniscentrum voor de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen. ECABO-opleidingen worden aangeboden in de beide leerwegen (BOL en BBL) en op alle niveaus (niveaus 1 t/m 4). Een centrale doelstelling van ECABO is een zo goed mogelijke aansluiting te bewerkstellingen van opleidingen op de arbeidsmarkt. Daarvoor is onder meer kennis nodig over de positie van afgestudeerden op de arbeidsmarkt. In dit rapport zal specifieke aandacht uitgaan naar de verschillen in de uitkomsten van gediplomeerden van ICT-opleidingen van ECABO en gediplomeerden van ICT-opleidingen van Kenteq, zoals ook in het rapport van oktober 2008 is gedaan. Het onderzoek is binnen ons bureau uitgevoerd door Moniek de Weerd. Mochten er vragen of opmerkingen zijn bij dit rapport, dan kunt u contact met haar opnemen. We hopen dat ECABO de in dit rapport gepresenteerde gegevens (wederom) goed kan gebruiken bij haar activiteiten als landelijk kenniscentrum. Utrecht, november 2009

Toppen Onderzoek & Beleid bv Drs. J.C. Toppen

1

y

Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO

MBO-Kaart 2006-2008

y

Inhoudsopgave

1

y

Voorwoord

2

y

Inhoudsopgave

3

y

Inleiding

6 6 6

y y y

1

Het onderzoek met de MBO-Kaart 1.1 Afbakening van de onderzoekspopulatie mbo-verlaters 1.2 Representativiteit uitkomsten en wegingprocedure

8 8 10 12 15

y y y y y

2

Eerste bestemming 2.1 Interne doorstroom binnen het roc 2.2 Bestemming van gediplomeerde mbo-verlaters 2.3 De keuze voor werken of doorleren 2.4 Werkloosheid onder gediplomeerden

17 17 20 20 23 24 26

y y y y y y y

3

Werken 3.1 Baanperspectief voor gediplomeerden 3.2 Diplomarendement 3.2.1 Objectieve benadering 3.2.2 Subjectieve benadering 3.3 Allocatie werkenden naar bedrijfstakken 3.4 Beroepspraktijkvorming

27 27 29

y y y

4

Opname van mbo-verlaters door de arbeidsmarkt 4.1 Opname vanuit optiek beroepen 4.2 Opname vanuit optiek bedrijfstakken

31 31 34 34 37

y y y y y

5

Doorleren 5.1 Doorstroom en kwalificatiewinst 5.2 Aansluiting vervolgstudie en mbo-opleiding 5.2.1 Objectieve benadering 5.2.2 Subjectieve benadering

38 38 40

y y y

6

Doorstroom van MBO-verlaters naar het HBO 6.1 Doorstroom naar hbo-opleidingen verwant aan ECABO 6.2 Doorstroom naar economische hbo-opleidingen

42 42 43

y y y

7

Tevredenheid over opleidingen 7.1 Tevredenheid over de opleiding 7.2 Tevredenheid over de begeleiding door (leer)bedrijf

45

y

8

Samenvatting

50

y

Bijlagen B1 B2 B3 B4 B5 B6

y

2

y

Wegingsfactoren ECABO (2008) Eerste bestemming naar opleidingsrichting en leerweg Voorbeelden classificatie diplomarendement Voorbeelden classificatie aansluiting vervolgopleiding Overzicht verwante hbo-opleidingen - indeling ECABO Overzicht verwante hbo-opleidingen - standaardindeling

Tabellen en vragenlijsten (deze zijn in een afzonderlijke band opgenomen) y Tabellen per hoofdstuk y Vragenlijst MBO-Kaart 2008 (BOL en BBL)


MBO-Kaart 2006-2008

y

Inleiding In deze inleiding willen we graag een korte toelichting geven bij het onderzoek MBO-Kaart waarvan de informatie over gediplomeerden van 2006-2008 van opleidingen binnen ECABO, die in deze rapportage gepresenteerd wordt, afkomstig is. Daarnaast geven we aan hoe de uitkomsten gepresenteerd worden en hoe het rapport is opgebouwd. Het onderzoek MBO-Kaart Het schoolverlatersonderzoek MBO-Kaart wordt al een groot aantal jaren uitgevoerd in opdracht van individuele roc’s, aoc’s en vakinstellingen in Nederland. Bij het onderzoek ontvangen gediplomeerde schoolverlaters ruim een half jaar na het verlaten van de school een enquête met vragen over hun positie op dat moment. Daarbij komen onder meer de volgende thema’s aan de orde: • de eerste bestemming (werk, vervolgopleiding, werkloos, anders), • informatie over werken (beroep, bedrijf, salaris, aanstelling, rol beroepspraktijkvorming), • informatie over doorleren (vervolgopleiding, naam school), • tevredenheid over een aantal kwaliteitsaspecten met betrekking tot de opleiding en de school (aansluiting, begeleiding, examinering etc.). In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ zijn exemplaren van de vragenlijsten MBO-Kaart 2008 (BOL en BBL) opgenomen. In het onderstaande Overzicht 0.1 geven we een beeld van de totale landelijke deelname aan het 1 onderzoek met de MBO-Kaart (of een maatwerktraject hiervan) in de afgelopen drie jaren . Overzicht 0.1

Deelname MBO-Kaart 2006, 2007 en 2008 2

jaar

2006

2007

aantal deelnemende roc’s aantal aangeschreven schoolverlaters respons

21 36.012 43%

24 35.721 41%

2008 30 46.793 37%

Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006-2008

In 2008 zijn er voor de 30 deelnemende instellingen 8.270 gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 32%. In 2007 zijn er in totaal 5.795 gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO aangeschreven, met een respons van 36% en in 2006 zijn er 6.661 gediplomeerden aangeschreven, met een respons van 38%. De respons voor ECABO is dus ieder jaar iets lager dan de landelijke respons (van alle opleidingen bij elkaar).

In Overzicht 0.2 op de volgende pagina is voor de groep aangeschreven schoolverlaters onderscheid gemaakt naar leerweg en niveau. De verdeling naar niveau is onder aangeschreven schoolverlaters van ECABO ongeveer gelijk aan de verdeling binnen de landelijke groep aangeschreven schoolverlaters. Alleen onder gediplomeerden van 2007 zien we voor ECABO een duidelijk groter aandeel gediplomeerden op de lagere niveaus. Naar leerweg zien we voor alle jaren een aanzienlijk verschil: gediplomeerden van ECABO hebben vaker een opleiding in de beroepsopleidende leerweg (BOL) gedaan.

1

De respons is vanaf 2005 ieder jaar (licht) gedaald. Een door ons uitgevoerd non-responsonderzoek onder gediplomeerden 2007 geeft aan dat er geen bijzondere reden is voor deze daling, iets dat we ook constateerden naar aanleiding van het nonresponsonderzoek onder gediplomeerden van 2005. 2 Naast de 24 instellingen die hebben deelgenomen aan de MBO-Kaart 2007 heeft 1 roc gekozen om onderzoek te laten doen onder schoolverlaters van 2007 in het kader van een maatwerktraject, met een deels vergelijkbare vragenlijst. Van dit roc zijn 1.455 schoolverlaters aangeschreven met een opleiding binnen het domein van ECABO (respons 21%). Waar mogelijk zijn de uitkomsten van dit roc meegenomen in de uitkomsten die in deze rapportage worden gepresenteerd.

3

y


MBO-Kaart 2006-2008

Overzicht 0.2

3

Verdeling deelname MBO-Kaart naar leerweg en niveau 2006, 2007 en 2008 jaar

aantal aangeschreven schoolverlaters

Landelijk (alle opleidingen)

2006 2007 2008

36.012 40.414 46.793

niveau niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 28% 72% 29% 71% 28% 72%

ECABO

2006 2007 2008

6.861 7.776 8.270

27% 36% 28%

73% 64% 72%

BOL 65% 66% 68%

leerweg BBL 35% 34% 32%

94% 83% 91%

6% 17% 9%


Afbakening schoolverlaters In landelijke rapportages gaan we doorgaans uit van een iets andere afbakening van de groep schoolverlaters dan in het onderzoek (en in de rapportages voor de deelnemende instellingen), namelijk de groep mbo-verlaters; gediplomeerden die het mbo-veld hebben verlaten. Hier komen we in het eerste hoofdstuk op terug. In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over bijna 7.000 gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO van de laatste drie jaar. In onderstaand Overzicht 0.3 ziet u hoeveel gediplomeerden dit per jaar afzonderlijk zijn. Daarnaast ziet u hoe de onderverdeling van deze groep is naar niveau, leerweg en geslacht. We zien dat de groep mbo-verlaters elk jaar ongeveer dezelfde opbouw heeft qua verdeling van gediplomeerden naar niveau, leerweg en geslacht. Niet verwonderlijk bestaat de groep mbo-verlaters voor het merendeel uit gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 en niveau 4, aangezien gediplomeerden op niveau 1 en 2 voor een belangrijk deel doorleren binnen het mbo. Overzicht 0.3

jaar 2006 2007 2008

Aantal mbo-verlaters met een opleiding ECABO 2006, 2007 en 2008

aantal mbo-verlaters 2.330 2.391 2.107

niveau niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 20% 80% 25% 75% 20% 80%

BOL 94% 88% 90%

leerweg BBL 6% 12% 10%

man 50% 54% 51%

geslacht vrouw 50% 46% 49%


Presentatie gegevens voor ECABO Binnen ECABO worden de gegevens gepresenteerd op het niveau van de opleidingsrichtingen. In dit rapport onderscheiden we de volgende opleidingsrichtingen: • Secretarieel • Bedrijfsadministratie • Commercieel • Bank- en verzekeringswezen • Logistiek • Juridisch • Orde en veiligheid • ICT Administratief • Informatiedienstverlening4 De uitkomsten voor de opleidingsrichting ICT Administratief worden, waar mogelijk, vergeleken met de uitkomsten van de opleidingsrichting ICT Elektrotechnisch binnen het KBB Kenteq.

3

De aantallen die worden gepresenteerd voor 2007 zijn inclusief de gediplomeerden van 1 roc die in het kader van maatwerk een onderzoek heeft uit laten voeren naar de bestemming van schoolverlaters. 4 over deze opleidingsrichting zijn geen gegevens beschikbaar over gediplomeerden van 2006.

4

y


MBO-Kaart 2006-2008

Bij de interpretatie van de uitkomsten naar opleidingsrichting is het belangrijk om rekening te houden met de opbouw van de groep mbo-verlaters per opleidingsrichting; niet binnen alle opleidingsrichtingen is de verhouding tussen de leerwegen (BOL / BBL), niveaus van de opleiding en geslacht hetzelfde. In Overzicht 0.4 vindt u een overzicht van de opbouw van de groep mboverlaters van 2008 naar opleidingsrichting binnen ECABO. Overzicht 0.4

Aantal mbo-verlaters met een opleiding ECABO, naar opleidingsrichting 2008

opleidingsrichting

aantal mbo-verlaters

Secretarieel Bedrijfsadministratie Commercieel Bank- en verzekeringswezen Logistiek Juridisch Orde en veiligheid ICT Administratief Informatiedienstverlening

380 487 285 109 14 275 265 286 6

niveau niv. 1 en 2 niv. 3 en 4 22% 78% 7% 93% 2% 98% 0% 100% 0% 100% 0% 100% 97% 3% 13% 87% 0% 100%

leerweg BOL BBL 85% 15% 97% 3% 89% 11% 98% 2% 100% 0% 86% 14% 77% 23% 99% 1% 100% 0%

geslacht man vrouw 2% 98% 57% 43% 58% 42% 53% 47% 86% 14% 26% 74% 78% 22% 95% 5% 17% 83%

Bron:Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

Vergelijking met uitkomsten op landelijk niveau De uitkomsten voor ECABO als geheel worden, waar mogelijk, vergeleken met uitkomsten op landelijk niveau. De landelijke uitkomsten zijn de uitkomsten van de gediplomeerden (mboverlaters) van alle mbo-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek MBO-Kaart. In het rapport worden de landelijke uitkomsten onder andere aangeduid als: ‘landelijk’ en ‘landelijk niveau’. Gewogen uitkomsten De uitkomsten voor ECABO als geheel (alle opleidingen binnen ECABO bij elkaar) en de landelijke uitkomsten die gepresenteerd worden zijn zogenaamde ‘gewogen’ uitkomsten. Hier komen we in paragraaf 1.2 op terug. Opbouw rapport Voorafgaand aan de werkelijke analyse zullen we in het eerste Hoofdstuk meer in detail stilstaan bij het onderzoek MBO-Kaart en de representativiteit van de uitkomsten. Dit is noodzakelijk om tot een goede interpretatie van de uitkomsten te komen. Vervolgens bekijken we in Hoofdstuk 2 de bestemming van de gediplomeerden. In Hoofdstuk 3 gaan we dieper in op de gediplomeerden die zijn gaan werken. In Hoofdstuk 4 komt de opname van gediplomeerden door de arbeidsmarkt aan de orde. In Hoofdstuk 5 gaan we dieper in op de gediplomeerden die hebben gekozen voor een vervolgopleiding. In Hoofdstuk 6 bekijken we de doorstroom naar vervolgonderwijs vanuit het oogpunt van de economische hbo-opleidingen. In Hoofdstuk 7 gaan we in op de tevredenheid van gediplomeerden met betrekking tot de door hen gevolgde opleiding. In het laatste hoofdstuk sluiten we af met een korte samenvatting van de belangrijkste uitkomsten. Niet alle uitkomsten die in deze rapportage geanalyseerd worden, worden in de vorm van grafieken of tabellen gepresenteerd. In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ vindt u daarom een uitgebreide tabellenbijlage met daarin alle uitkomsten die voor de analyse gebruikt zijn. Zij zijn op eenzelfde wijze geordend als de rapportage. Hierin vindt u ook de uitkomsten uitgesplitst naar opleiding (crebo’s) binnen ECABO.

5

y


MBO-Kaart 2006-2008

1

y

Het onderzoek met de MBO-Kaart Om de uitkomsten over de positie van gediplomeerden van opleidingen van ECABO op een juiste wijze te interpreteren is het belangrijk dat men weet hoe de gegevens tot stand gekomen zijn. Daarom willen we voorafgaand aan de werkelijke analyse van de positie van gediplomeerden van opleidingen ECABO eerst het een en ander kwijt over de afbakening van de onderzoekspopulatie, het onderzoeksbestand dat uit het onderzoek MBO-Kaart ontstaat en de gevolgen daarvan voor de representativiteit van de gegevens.

1.1

Afbakening van de onderzoekspopulatie mbo-verlaters

In landelijke rapportages gaan we doorgaans uit van een iets andere afbakening van de populatie schoolverlaters dan in het onderzoek (en in de rapportages) voor de deelnemende instellingen. Gaat het in het onderzoek MBO-Kaart voor instellingen met name om de opbrengst op instellingsniveau (en de organisatorische niveaus daarbinnen), in landelijk rapportages gaat het meer om de opbrengst van het gehele mbo-veld. Om deze reden bakenen we de onderzoekspopulatie in landelijke rapporten af als de groep mboverlaters; zij zijn bijvoorbeeld gaan werken of zij zijn gaan doorleren op het hbo. Schoolverlaters die verder leren op het eigen roc of op een ander roc dan waar zij een diploma hebben behaald, worden dus buiten beschouwing gelaten. De uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd hebben dus betrekking op gediplomeerde 5 mbo-verlaters en niet op alle gediplomeerden van mbo-opleidingen . In totaal is op basis van deze afbakening informatie beschikbaar over bijna 7.000 gediplomeerde mbo-verlaters van ECABO-opleidingen van de laatste drie jaar (zie ook de Inleiding). Met uitzondering van de uitkomsten die worden gepresenteerd in paragraaf 2.1 (interne doorstroom) hebben de uitkomsten die in dit rapport worden gepresenteerd dus betrekking op gediplomeerde mbo-verlaters ECABO en niet op alle gediplomeerden van mbo-opleidingen ECABO.

1.2

Representativiteit uitkomsten en wegingprocedure

Hoewel de MBO-Kaart een landelijk onderzoek is, doen niet alle scholen in Nederland (elk jaar en met al hun opleidingen) mee. Daarnaast zijn de opleidingen (en de deelname hieraan) niet gelijk verspreid over de scholen. Er is op voorhand dus geen sprake van een onderzoek onder de gehele (landelijke) populatie gediplomeerde schoolverlaters. Tevens is geen sprake van een vooraf beredeneerde steekproef. Het kan dus voorkomen dat, naast het feit dat niet alle schoolverlaters van alle opleidingen in gelijke mate responderen, bepaalde opleidingen oververtegenwoordigd of ondervertegenwoordigd zijn in het onderzoeksbestand. Doorgaans zijn bijvoorbeeld de opleidingen Calibris en in iets mindere mate de opleidingen ECABO in het landelijke bestand oververtegenwoordigd. Dit kunnen we ook vaststellen in het onderzoeksbestand MBO-Kaart 20062008. Daarnaast hebben we in het onderzoeksbestand vastgesteld dat binnen ECABO onder de responderende gediplomeerden er een oververtegenwoordiging is van onder andere de opleidingen binnen Bedrijfsadministratie en Juridisch, terwijl de opleidingen binnen Orde en veiligheid en ICT Administratief ondervertegenwoordigd zijn. Om deze onder- of oververtegenwoordiging van opleidingen in het onderzoeksbestand te ondervangen kunnen we de uitkomsten van het onderzoek wegen. Het wegen van het onderzoeksbestand houdt in dat we de verdeling in opleidingen in de landelijke populatie doorvoeren in het onderzoeksbestand.

5

Op basis van de gegevens van de deelnemende roc’s is het evenwel wel mogelijk om indicaties te verkrijgen inzake de omvang en kenmerken van de interne doorstroom van gediplomeerden. Wij geven een typering hiervan in Paragraaf 2.1 van deze rapportage.

6

y


MBO-Kaart 2006-2008

Voor de analyse van de uitkomsten in deze rapportage hebben we op het bestand een tweetal wegingen toegepast. We zijn hierbij uitgegaan van de landelijke populatie op basis van het aantal 6 diploma’s per opleiding en jaar in het mbo-veld . De eerste weging heeft betrekking op de uitkomsten op het landelijke niveau (alle opleidingen bij elkaar). Deze weging geschiedt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar KBB. Een eventuele onder- of oververtegenwoordiging van een KBB in de totaaluitkomsten van het onderzoek op landelijk niveau wordt hiermee tegengegaan. De tweede weging heeft betrekking op de uitkomsten op het niveau van ECABO (de uitkomsten van de verschillende opleidingen bij elkaar). Deze weging geschiedt op basis van de verdeling van het aantal gediplomeerden naar opleidingsrichting binnen ECABO. Een eventuele onder- of oververtegenwoordiging van een opleidingsrichting in de totaaluitkomsten voor ECABO wordt hiermee tegengegaan. Resultaat van de weging is dat: • in het onderzoeksbestand de verdeling naar KBB’s gelijk is aan de verdeling naar KBB’s in de landelijke populatie (totaal aantal diploma’s in de betreffende jaren). • in het onderzoeksbestand de verdeling naar opleiding binnen ECABO gelijk is aan de verdeling binnen ECABO in de landelijke populatie (totaal aantal diploma’s in de betreffende jaren). Beide wegingen zijn voor alle jaren (2006, 2007 en 2008) afzonderlijk gedaan. Dit wil zeggen dat de uitkomsten van 2008 zijn gewogen op basis van gegevens over het aantal diploma’s in 2008, de uitkomsten voor 2007 gewogen zijn op basis van gegevens over het aantal diploma’s in 2007 en die van 2006 op basis van gegevens over het aantal diploma’s in 2006. Hieronder ziet u een voorbeeld van hoe een weging in zijn werk gaat. De aantallen die in dit voorbeeld zijn gebruikt zijn fictief. In Bijlage 1 vindt u de werkelijke wegingsfactoren voor opleidingsrichtingen binnen ECABO in 2008.

Voorbeeld weging op niveau ECABO: De landelijke verhouding in aantal diploma’s (of gediplomeerden) voor opleidingsrichtingen binnen ECABO is als volgt: Secretarieel 4500 Bedrijfsadministratie 4000 Juridisch 1500 De onderlinge verhouding is hierbij 45%, 40% en 15%. De verdeling in het onderzoeksbestand is als volgt: Secretarieel 400 Bedrijfsadministratie 420 Juridisch 180 De onderlinge verhouding is hierbij 40%, 42% en 18%. In dit geval zijn de opleidingen Juridisch en Bedrijfsadministratie licht oververtegenwoordigd in het onderzoeksbestand en de opleidingen Secretarieel ondervertegenwoordigd. Om de uitkomsten representatief te maken worden de uitkomsten van Secretarieel vermenigvuldigd met een (wegings)factor 1,125 (45/40), de uitkomsten van Bedrijfsadministratie met een (wegings)factor 0,95 (40/42) en de uitkomsten van Juridisch met een (wegings)factor 0,83 (15/18).

6

Meest ideale uitgangspunt is een landelijke populatie met eenzelfde afbakening als de onderzoekspopulatie, namelijk de mboverlaters. Een dergelijk bestand is echter niet voorhanden.

7

y


MBO-Kaart 2006-2008

2

y

Eerste bestemming Wat gaan de gediplomeerden van opleidingen ECABO na hun studie doen? Gaan zij werken, kiezen zij voor een vervolgopleiding binnen de eigen school of op het HBO, zijn zij werkloos of gaan zij iets anders doen? In dit hoofdstuk bekijken we zowel de bestemming van gediplomeerden die binnen een roc verder leren (interne doorstroom; paragraaf 2.1) als de bestemming van de gediplomeerden die de school en het mbo hebben verlaten (paragraaf 2.2 en verder). De informatie over de interne doorstroom is afkomstig uit de bestanden die we van de deelnemersadministratie van de verschillende deelnemende instellingen hebben gekregen. Niet van alle deelnemende instellingen hebben we deze gegevens. De informatie over de mbo-verlaters is afkomstig van de uitkomsten van de vragenlijst MBO-Kaart.

2.1

Interne doorstroom binnen het roc

Van alle gediplomeerden van opleidingen ECABO kiest ongeveer een kwart (23% onder gediplomeerden van 2008 en 27% onder gediplomeerden van 2007 en 2006) ervoor om verder te leren op het eigen roc (zie Figuur 2.1). Landelijk, onder gediplomeerden van alle opleidingen, zien we een vergelijkbaar aandeel gediplomeerden dat intern doorstroomt. In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. F i g u u r 2 . 1 Interne doorstroom binnen het roc van gediplomeerden ECABO en op landelijk niveau, 2006

– 2008 (niet gewogen).

ECABO 2006 ECABO 2007 ECABO 2008

Landelijk 2006 Landelijk 2007 Landelijk 2008 0%

10%

20%

30%

40%

intern doorgestroomd

50% 60%

70%

80%

90% 100%

roc verlaten

Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006-2008

Opleidingsrichting Niet voor alle opleidingen binnen ECABO zien we dezelfde mate van interne doorstroom (zie Figuur 2.2 op de volgende pagina). Zo zien we onder gediplomeerden van 2008 dat de interne doorstroom met name relatief hoog is voor gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief (35% stroomt intern door) en Bedrijfsadministratie (32%), terwijl deze juist laag is onder gediplomeerden van de opleidingen Juridisch (0%), Bank- en verzekeringswezen (1%) en Logistiek (3%). Voor een deel heeft dit te maken met de verschillende niveaus van de opleidingen binnen de diverse opleidingsrichtingen. Overigens zagen we een vergelijkbaar beeld ook onder gediplomeerden van 2007 en 2006.

8

y


MBO-Kaart 2006-2008

Vergelijking ICT-opleidingen Als we de interne doorstroom van gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief (binnen ECABO) vergelijken met de bestemming van gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (binnen Kenteq) zien we dat de gediplomeerden ICT Administratief na diplomering duidelijk vaker doorstromen binnen de school (35%) dan gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (1%). Hierbij moeten we vermelden dat het absolute aantal deelnemers bij de ICT-opleidingen Elektrotechnisch klein is.

F i g u u r 2 . 2 Interne doorstroom binnen het roc van gediplomeerden ECABO naar opleidingsrichting, 2008

(niet gewogen).

Secretarieel (n=1181) Bedrijfsadministratie (n=1798) Commercieel (n=799) Bank- en verzekeringsw ezen (n=256) Logistiek (n=35) ICT Administratief (n=1561) Juridisch (n=719) Informatiedienstverlening (n=16) Orde en veiligheid (n=1275) ECABO 2008 (totaal) Landelijk 2008 0%

10%

20%

30%

intern doorgestroomd

40%

50%

60%

70%

80%

90% 100%

roc verlaten

Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

Niveau Niet verwonderlijk zijn het met name gediplomeerden van opleidingen op niveau 1 (43%), 2 (36%) en 3 (47%) die relatief vaak kiezen voor een vervolgopleiding op het mbo (en dan vaak binnen het eigen roc). Van alle gediplomeerden ECABO van opleidingen op niveau 4 kiest slechts 1% voor een vervolgopleiding binnen het eigen roc (2008). Met name de omvang van de interne doorstoom van gediplomeerden ECABO op niveau 3 is opvallend. Vergeleken met de uitkomsten op landelijk niveau gaan gediplomeerden van opleidingen ECABO op niveau 3 beduidend vaker door in een mbo-opleiding op het eigen roc (47%); landelijk gezien kiest ‘maar’ 27% van de gediplomeerden op niveau 3 hiervoor. Ditzelfde beeld zien we onder gediplomeerden van 2007 en 2006. Leerweg Zoals we ook vorige jaren zagen, is de interne doorstroom onder gediplomeerden van BBLopleidingen binnen ECABO opvallend laag (7% in 2008). Landelijk is de interne doorstroom onder BBL-ers van 2008 veel groter; 22%. Onder gediplomeerde BOL-ers van ECABO gaat ongeveer een kwart (24% in 2008) na diplomering verder op het eigen roc. Dit is vergelijkbaar met wat we landelijk onder BOL-ers terugzien (23% in 2008).

9

y


MBO-Kaart 2006-2008

Geslacht en etniciteit Binnen ECABO zien we dat mannelijke gediplomeerden van 2008 iets vaker kiezen voor een vervolgopleiding binnen het eigen roc (24%) dan vrouwelijke gediplomeerden (21%). Landelijk is dit verschil iets groter (26% van de mannen stroomt intern door en 20% van de vrouwen). Zowel onder gediplomeerden van ECABO als op landelijk niveau zien we verder dat de interne doorstroom onder allochtonen duidelijk hoger is dan onder autochtonen. Ook dit heeft te maken met het niveau van de opleiding. Van de allochtone gediplomeerden van 2008 van ECABO leert een derde (33%) door binnen het roc; onder autochtonen is dit aandeel 28%. Dit beeld is vergelijkbaar met dat van 2007 en 2006.

2.2

Bestemming van gediplomeerde mbo-verlaters

Van de gediplomeerden die na het behalen van het diploma het roc verlaten gaat een klein deel verder op het mbo, maar bij een ander roc / aoc / vakinstelling. De overige gediplomeerden zijn gaan werken, kiezen voor een vervolgopleiding (niet op het mbo), zijn werkloos of zijn iets anders gaan doen; dit zijn de zogenaamde mbo-verlaters. In deze paragraaf bekijken we (op basis van de antwoorden op de vragenlijsten) wat de mboverlaters van opleidingen ECABO na diplomering zijn gaan doen. In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Van de mbo-verlaters van 2008 van opleidingen binnen ECABO is bijna de helft (47%) gaan werken (zie Figuur 2.3a). Een derde (31%) heeft gekozen voor een (voltijds)opleiding en daarnaast heeft nog eens 16% gekozen voor de combinatie van leren en werken. 5% van de gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO is op het moment van onderzoek (ongeveer een half jaar na diplomering) (nog) werkloos. In paragraaf 2.4 werken we dit verder uit naar opleidingsrichting. 7 Landelijk is het aandeel dat gaat werken groter; 59% gaat werken (zie Figuur 2.3b). Gediplomeerden van opleidingen binnen ECABO kiezen dan ook vaker dan landelijk het geval is, voor een opleiding, al dan niet in combinatie met werk. Het werkloosheidspercentage is voor ECABO (5%) iets hoger dan het landelijke werkloosheidspercentage (3%). Ook in de voorgaande jaren lag de werkloosheid onder gediplomeerden ECABO iets hoger dan op landelijk niveau. Behalve in 2007, toen was het werkloosheidspercentage voor ECABO en het landelijk beeld gelijk (3%).

F i g u u r 2 . 3 Eerste bestemming van mbo-verlaters na het behalen van het mbo-diploma voor ECABO en

landelijk, 2008 (gewogen).

a. ECABO

b. landelijk

3% 1%

5% 1% 23%

31%

47% 12% 59%

16% w erken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders

w erken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

7

Het gaat hier om landelijke uitkomsten; uitkomsten van gediplomeerde mbo-verlaters van alle mbo-opleidingen, leerwegen en niveaus die hebben meegedaan aan het onderzoek.

10

y


MBO-Kaart 2006-2008

Bekijken we de bestemming van gediplomeerden ECABO door de jaren heen, dan zien we dat het aandeel van de mbo-verlaters dat kiest voor de arbeidsmarkt onder gediplomeerden van 2008 iets hoger is (47%) dan onder gediplomeerden van 2007 en 2006 (respectievelijk 46% en 42%) (zie Figuur 2.4 op de volgende pagina). Het aandeel van de mbo-verlaters dat kiest voor een combinatie van werken en leren is in de afgelopen drie jaar geleidelijk iets gedaald, van 21% in 2006 naar 16% in 2008. Deze laatste ontwikkeling zien we ook op landelijk niveau terug. De werkloosheid onder gediplomeerden van ECABO van 2008 is iets hoger (5%) dan onder gediplomeerden van 2007 (3%). De werkloosheid is daarmee voor mbo-verlaters van opleidingen ECABO meer gestegen dan we landelijk zien (geen stijging ten opzichte van 2007).

F i g u u r 2 . 4 Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO door de jaren heen, 2006-2008 (gewogen).

2006

2007 w erken combinatie w erken / leren doorleren w erkloos anders

2008

0%

10%

20% 30% 40%

50% 60% 70% 80%

90% 100%


Typering gediplomeerden die zowel werken als doorleren De meerderheid van de gediplomeerden die aangeven dat zij zowel doorleren als werken zijn studenten die naast hun hbo-opleiding een (bij)baan hebben. Bijna de helft van hen heeft een bijbaan die min of meer aansluit bij de opleiding die zij op het mbo gevolgd hebben, dus banen binnen het domein van ECABO. Hieronder bevinden zich onder andere studenten die als administrateur, commercieel medewerker banken verzekeringen, commercieel medewerker marketing en communicatie, administratief juridisch medewerker of ICT-beheerder aan het werk zijn. Daarnaast zien we dat veel gediplomeerden met een bijbaan een ‘gangbaar’ bijbaantje hebben, zoals verkoopmedewerker, winkelassistent en baantjes in de horeca. Naast hbo-studenten met een bijbaan bestaat de groep doorleren en werken uit gediplomeerden die naast een baan een cursus of een deeltijd hbo-opleiding volgen. Cursussen / opleidingen die hierbij het meest genoemd worden zijn: • cursus MBA, • cursus MCSA, • cursus Praktijk Diploma Boekhouden, • opleiding Bedrijfsadministratie, • opleiding Bedrijfseconomie , • opleiding Accountancy. De gediplomeerden die zowel werken als doorleren worden in de hoofdstukken ‘Werken’ en ‘Doorleren’ toegedeeld tot de werkende dan wel doorlerende gediplomeerden (zie de inleiding bij de hoofdstukken 3 en 5).

11

y


MBO-Kaart 2006-2008

2.3

De keuze voor werken of doorleren

Wie kiezen er vaker voor de arbeidsmarkt en wie kiezen er vaker voor een 8 vervolgopleiding? We bekijken dit naar opleidingsrichting , naar niveau, naar leerweg, naar 9 geslacht, naar etniciteit en regio . In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Opleidingsrichting Binnen ECABO (zie Figuur 2.5a op de volgende pagina) zien we dat met name de gediplomeerde mbo-verlaters van Orde en veiligheid en in iets mindere mate de gediplomeerden van de Secretariële opleidingen in belangrijke mate op de arbeidsmarkt georiënteerd zijn (en relatief weinig op een vervolgopleiding). 82% van de mbo-verlaters van opleidingen Orde en veiligheid en 62% van de gediplomeerden van opleidingen Secretarieel is een half jaar na diplomering actief op de arbeidsmarkt. Dit is duidelijk vaker het geval dan we zien bij de overige opleidingsrichtingen. Onder gediplomeerden van 2007 zagen we een vergelijkbaar beeld. De gediplomeerden van de opleidingsrichting Orde en Veiligheid van 2008 zijn in tegenstelling tot de gediplomeerden van 2007 vaker dan gemiddeld werkloos (7% tegen 3% in 2007). De gediplomeerden Secretarieel hebben, net als in 2007, relatief vaker met werkloosheid te maken (8%) dan gediplomeerden van de overige opleidingsrichtingen. Ook onder gediplomeerden ICT administratief is de werkloosheid relatief groter (6%) dan we gemiddeld voor ECABO zien. Gediplomeerden van de opleidingsrichting Bank- en verzekeringswezen, de opleidingsrichting Juridisch en de opleidingsrichting Commercieel zijn relatief gezien het minst vaak actief op de arbeidsmarkt en kiezen relatief vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding. In Bijlage 2 is voor deze uitkomsten onderscheid gemaakt naar opleidingsrichting en leerweg. F i g u u r 2 . 5 a Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO naar opleidingsrichting, 2008 (voor ECABO

(totaal) en landelijk gewogen).


10% w erken

20%

30%

40%

50%

combinatie w erken / leren

60%

70%

doorleren

80%

90% 100%

w erkloos

anders


8

Uitkomsten van opleidingen met minder dan 20 gediplomeerden (absoluut) worden wel in de figuren gepresenteerd, maar worden niet bij de analyse betrokken. In de figuur wordt per opleiding aangegeven om hoeveel gediplomeerden het gaat (n=..). 9 De regio’s zijn op basis van de postcodes van de schoolverlaters ingedeeld conform de CWI-districtsindeling bestaande uit 6 districten: Noord, Oost, Middenwest, Noordwest, Zuidwest en Zuidoost.

12

y


MBO-Kaart 2006-2008

Vergelijking ICT-opleidingen Als we de bestemming van gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief (binnen ECABO) vergelijken met de bestemming van gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (binnen Kenteq) zien we dat de gediplomeerden ICT Administratief na diplomering duidelijk minder vaak voor een (voltijds) vervolgopleiding kiezen (38% in 2008 ten opzichte van 52% onder gediplomeerden ICT Elektrotechnisch). Daarnaast zien we dat gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief relatief vaker werkloos zijn (6% in 2008 tegen geen van de gediplomeerden ICT Elektrotechnisch). Gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief kiezen echter duidelijk vaker voor de arbeidsmarkt (38% in 2008) dan gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (21%). In voorgaande jaren zagen we dat de keuzes van de gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief en ICT Elektrotechnisch vaker dichtbij elkaar lager dan dit jaar; in 2008 zien we grotere verschillen tussen de gediplomeerden van beide opleidingen.

In Figuur 2.5b is de bestemming van mbo-verlaters weergegeven waarbij alleen de mbo-verlaters 10 van opleidingen op niveau 4 zijn meegenomen . Ook als we kijken naar alleen de mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4 zien we dat mbo-verlaters van de opleidingsrichting Secretarieel duidelijk vaker kiezen voor de arbeidsmarkt dan mbo-verlaters van andere opleidingsrichtingen; 54% werkt op het moment van onderzoek. Mbo-verlaters op niveau 4 van opleidingen Commercieel kiezen juist vaker voor een vervolgopleiding dan mbo-verlaters van andere opleidingsrichtingen; 58% volgt een voltijds opleiding. F i g u u r 2 . 5 b Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO (van opleidingen op niveau 4) naar

opleidingsrichting, 2008 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen).

Secretarieel (n=258) Bedrijfsadministratie (n=392) Commercieel (n=233) Bank- en verzekeringsw ezen (n=109) Logistiek (n=13) ICT Administratief (n=205) Juridisch (n=275) Informatiedienstverlening (n=6) ECABO 2008 (totaal) Landelijk 2008 0%

10% w erken

20%

30%

40%

50%


60%

70%

doorleren

80%

90% 100%

w erkloos

anders


10

De absolute aantallen voor de opleidingen Informatiedienstverlening (n=6) en Logistiek (n=13) zijn te klein om er verantwoorde uitspraken over te doen. We nemen deze opleidingen dan ook niet mee in de analyse.

13

y


MBO-Kaart 2006-2008

Vergelijking ICT-opleidingen Als we de bestemming van gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 van de opleidingen ICT 11 Administratief (ECABO) vergelijken met de bestemming van gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (Kenteq) , zien we in 2008 dat de gediplomeerden ICT Administratief na diplomering vaker kiezen voor de arbeidsmarkt (28% in 2008 ten opzichte van 19% onder gediplomeerden ICT Elektrotechnisch). Gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 van opleidingen ICT Elektrotechnisch kiezen daarentegen vaker voor een vervolgopleiding (al dan niet in combinatie met werk) dan gediplomeerden op niveau 4 van opleiding ICT Administratief.

Niveau Van alle mbo-verlaters met een ECABO-opleiding zijn de gediplomeerden op niveau 2 het vaakst aan het werk; 77% van de mbo-verlaters op niveau 2 heeft op het moment van onderzoek een baan. Ook onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 (71%) en niveau 1 (65%) is dit aandeel hoog. Dit is op zich niet verwonderlijk aangezien gediplomeerden op deze niveaus (en zeker van de niveaus 1 en 2) die verder leren dit veelal op het mbo doen en in deze rapportage buiten beschouwing worden gelaten. Het aandeel werkenden is voor gediplomeerde mbo-verlaters met een opleiding op niveau 4 beduidend lager (31%); zij kiezen veel vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding (45%) of een combinatie van werken en leren (21%). Door de jaren heen zien we geen afwijkingen in bovenstaand beeld en ook op landelijk niveau zien we in de verschillende jaren dat het aandeel werkenden met name hoog is op de niveaus 1, 2 en 3 en relatief laag is onder gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen op niveau 4. Leerweg Het algemene beeld onder gediplomeerden van ECABO-opleidingen is dat BBL-ers na diplomering overwegend gaan / blijven werken en dat BOL-ers duidelijk vaker kiezen voor een vervolgopleiding, al dan niet in combinatie met een baan. Zo zien we onder de gediplomeerden van 2008 dat 86% van de BBL-ers op het moment van onderzoek werkzaam is tegen 39% onder gediplomeerden van de leerweg BOL. Van de BOL-ers heeft meer dan helft (55%) gekozen om zich via scholing verder te kwalificeren; onder BBL-ers is dit 9%. Door de jaren heen is het aandeel BBL-ers dat een half jaar na diplomering actief is op de arbeidsmarkt toegenomen van 74% onder gediplomeerden van 2006 tot 86% onder gediplomeerden van 2008. Ook onder de BOL-ers van opleidingen ECABO is het aandeel dat een half jaar na diplomering een baan heeft door de jaren heen iets gestegen (van 36% in 2006 naar 39% in 2008. Het aandeel BOL-gediplomeerden dat kiest voor de combinatie van werken en leren is in de afgelopen jaren licht gedaald, van 23% in 2006 tot 17% in 2008. Landelijk zien we eveneens dat het aandeel BOL-ers dat kiest voor (alleen) de arbeidsmarkt de afgelopen drie jaren licht gestegen is (van 46% in 2006 tot 49% in 2008). Het aandeel werkende BBL-ers is op landelijk niveau het afgelopen jaar ongeveer gelijk gebleven (88% in 2007 en 87% in 2008). Evenals het beeld bij ECABO zien we op landelijk niveau dat het aandeel BOLgediplomeerden dat kiest voor de combinatie van werken en leren iets gedaald is; van 17% in 2007 naar 13% in 2008. Geslacht en etniciteit Als we de keuze voor werk of vervolgopleiding voor gediplomeerden van ECABO bekijken naar geslacht, dan zien we dat vrouwelijke gediplomeerden in het algemeen vaker aan het werk zijn dan mannelijke gediplomeerden (in 2008 is 47% van de vrouwen aan het werk en 40% van de mannen). Dit beeld zagen we ook in 2006 en 2007. Mannen kiezen daarentegen vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding dan vrouwen (38% tegen 29% onder vrouwen in 2008). Hoewel dit ook in 2007 en 2006 het geval was is het verschil tussen beide groepen in 2008 duidelijk groter. Ook op landelijk niveau zien we dat vrouwen vaker kiezen voor de arbeidsmarkt en mannen vaker voor een (voltijds) vervolgopleiding. 11

Hierbij moet opgemerkt worden dat het aantal gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 voor opleidingen ICT Administratief vele malen groter is dan het aantal gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 voor opleidingen ICT Elektrotechnisch. De resultaten moeten daarom met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden.

14

y


MBO-Kaart 2006-2008

Als we de uitkomsten bekijken naar etniciteit van de gediplomeerden, dan zien we dat autochtonen in het algemeen vaker werken op het moment van onderzoek dan allochtonen. Wel hebben allochtonen het afgelopen jaar duidelijk minder vaak voor de arbeidsmarkt gekozen (28%) dan in 2007 (36%). Allochtonen kiezen relatief vaker dan autochtonen voor een vervolgopleiding (voltijds of in combinatie met een baan). Binnen de groep allochtonen die kiezen voor een vervolgopleiding zien we in 2008 een duidelijke stijging van het aandeel gediplomeerden dat kiest voor een (voltijds) vervolgopleiding ten opzichte van 2007. Op landelijk niveau, voor alle opleidingen bij elkaar, zien we eveneens dat autochtone gediplomeerden vaker kiezen voor de arbeidsmarkt en dat allochtonen vaker doorleren. Regio

12

Van alle gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO in 2008 gaan gediplomeerden in de regio Oost en Zuidwest na diplomering relatief gezien het vaakst werken (respectievelijk 49% en 48%). Gediplomeerden uit de regio Middenwest kiezen duidelijk minder vaak dan in de overige regio’s voor de arbeidsmarkt (39% in 2008). Gediplomeerden uit deze regio kiezen, samen met gediplomeerden uit regio Noordwest, het vaakst voor een (voltijds) vervolgopleiding (beide 39%). Landelijk zien we eveneens dat gediplomeerden van 2008 uit de regio’s Oost en Zuidwest relatief het vaakst kiezen voor de arbeidsmarkt (beiden 64%). Gediplomeerden uit de regio Zuidoost kiezen op landelijk niveau relatief het minst voor de arbeidsmarkt en het meest voor een (voltijds) vervolgopleiding.

2.4

Werkloosheid onder gediplomeerden

De werkloosheid onder mbo-gediplomeerden ECABO van 2008 ten opzichte van 2007 is iets gestegen (van 3% in 2007 naar 5% in 2008) en is ook iets hoger dan het landelijke werkloosheidspercentage. Het is daarom zinvol om te bekijken wie er met name geconfronteerd worden met werkloosheid. Ook dit bekijken we naar opleidingsrichting, naar niveau, naar leerweg, naar geslacht, naar etniciteit en regio. In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden. Opleidingsrichting Binnen ECABO zijn, zoals reeds vermeld, gediplomeerden van de opleidingsrichting Secretarieel en de opleidingsrichting Orde en Veiligheid relatief vaker werkloos dan gediplomeerden van de overige opleidingsrichtingen (zie Figuur 2.5a op pagina 12). Onder gediplomeerden van 2008 van opleidingen Secretarieel zijn het met name gediplomeerden van de opleiding Secretarieel medewerker (22%) die vaker met werkloosheid te maken krijgen. Gediplomeerden van de opleidingsrichting Bank- en Verzekeringswezen en de opleidingsrichting Juridisch zijn van alle gediplomeerden het minst vaak (nog) werkloos (1% in 2008). Niveau en leerweg De werkloosheid is het hoogst onder gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO op niveau 1 (24% onder gediplomeerden van 2008). In vergelijking met de uitkomsten van de gediplomeerden van 2007 en 2006 zien we dat de werkloosheid onder gediplomeerden van dit niveau duidelijk is toegenomen. Onder gediplomeerden van 2007 was ongeveer 20% en onder gediplomeerden van 2006 was 14% op het moment van onderzoek (nog) werkloos. De werkloosheid onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 2 en niveau 3 is vergeleken met 2007 eveneens toegenomen. Onder gediplomeerden van 2008 is de werkloosheid op niveau 2 11%, terwijl dit onder gediplomeerden van 2007 6% was. Van de gediplomeerden op niveau 3 is in 2008 9% (nog) werkloos; in 2007 was dit aandeel 7%. Zoals ieder jaar is ook in 2008 de werkloosheid onder gediplomeerden op niveau 4 relatief gezien het laagst (3%). Dit percentage is echter wel hoger dan we zagen in 2007 (2%). Ook op landelijk niveau zien we dat de werkloosheid onder gediplomeerden van opleidingen op niveau 4 en niveau 3 relatief het laagst en op niveau 1 relatief het hoogst is. Landelijk, onder alle mbo-verlaters, zien we eveneens dat de werkloosheid onder gediplomeerden op niveau 1 van 2008 is toegenomen, al is dit minder sterk het geval dan we onder gediplomeerden van ECABO zien. Opvallend is dat gediplomeerden op niveau 2 en op niveau 3 landelijk gezien beduidend minder vaak te maken hebben met werkloosheid dan gediplomeerden op niveau 2 en niveau 3 van opleidingen ECABO. Zo is landelijk gezien onder gediplomeerden van 2008 op niveau 2 ‘slechts’ 12

Het absolute aantal gediplomeerden uit de regio Noord van 2008 waarover we gegevens hebben is klein (n=16). We zullen de resultaten van deze regio daarom niet meenemen in de analyse.

15

y


MBO-Kaart 2006-2008

8% werkloos, terwijl we onder gediplomeerden ECABO op dit niveau een werkloosheidspercentage van 11% zien. Voor niveau 3 zien we dat landelijk 2% werkloos is ten tijde van het onderzoek, terwijl dit voor opleidingen ECABO 9% is. We zien dat de BOL-ers van 2008 iets vaker werkloos zijn dan de BBL-ers. Dit beeld zagen we ook al in 2007. In 2008 is 5% van de BOL-ers werkloos tegen 3% van de BOL-ers van 2007. Voor de BBL-ers geldt dat in 2008 3% van hen werkloos is en dat dit in 2007 2% was. Landelijk zien we dat de werkloosheid onder BBL-ers (2%) iets lager is dan onder BOL-ers (4%). Ook hier zien we dat de werkloosheid onder zowel BOL-ers als BBL-ers (iets) gestegen is ten opzichte van 2007 (respectievelijk 3% voor BOL en 1% voor BBL). Geslacht en etniciteit Vrouwelijke gediplomeerden ECABO hebben relatief vaker met werkloosheid te maken dan mannelijke gediplomeerden. Onder gediplomeerden van 2008 zien we dat 6% van de vrouwen een half jaar na het behalen van het diploma (nog) werkloos is tegen 3% van de mannen. Onder gediplomeerden van 2007 was dit verschil kleiner (4% voor de vrouwen en 3% voor de mannen). Op landelijk niveau, onder alle gediplomeerden mbo-verlaters, zien we dat vrouwen in 2008 even vaak werkloos zijn op het moment van onderzoek als mannen (beide 3%). In 2007 waren vrouwen nog iets vaker werkloos dan mannen. Door de jaren heen zien we dat allochtonen een half jaar na diplomering vaker (nog) werkloos zijn dan autochtone gediplomeerden van opleidingen ECABO (respectievelijk 7% en 4% onder gediplomeerden van 2008). Het verschil in werkloosheid tussen allochtonen en autochtonen is in 2008 iets afgenomen; onder gediplomeerden van 2006 en 2007 was het verschil in werkloosheid tussen allochtonen en autochtonen 5%. Overigens is de werkloosheid onder allochtone gediplomeerden van ECABO ook in 2008 minder hoog dan we landelijk, onder alle allochtone gediplomeerden, zien (9% landelijk tegen 7% voor ECABO). Dit beeld zagen we ook bij de gediplomeerden van 2007 en 2006. Regio

13

Wat betreft de werkloosheid van gediplomeerden van ECABO per regio is er door de jaren heen geen duidelijk beeld waarneembaar. In regio Middenwest is 4% van de gediplomeerden een halfjaar na diplomering werkloos. Voor de andere regio’s is dit 5%. Er zijn dus kleine verschillen tussen de verschillende regio’s. Vergeleken met 2007 is de werkloosheid over het algemeen iets gestegen. Al is de werkloosheid voor de regio Noordwest juist licht gedaald. Landelijk gezien zijn de verschillen tussen de regio’s eveneens klein en is de werkloosheid iets lager dan we zien voor de gediplomeerden van ECABO.

13

Vanwege het kleine absolute aantal gediplomeerden in de regio Noord (n=16), kunnen we over deze regio geen verantwoorde uitspraken doen.

16

y


MBO-Kaart 2006-2008

3

y

Werken In dit hoofdstuk komen de uitkomsten naar voren voor de groep mbo-verlaters die na diplomering zijn gaan werken. Dit zijn in eerste instantie de mbo-verlaters die aangeven dat zij 14 werken (en dat meer dan 12 uur per week doen ). Tevens worden onder de groep werkenden ook degenen meegenomen die aangeven naast hun werk een cursus te volgen of een deeltijd hbo15 opleiding (waarvan het werken de hoofdactiviteit is ). We kijken in dit hoofdstuk naar het baanperspectief voor de gediplomeerden, de aansluiting van het beroep op de opleiding, de allocatie van werkende gediplomeerden naar bedrijfstakken en de invloed van de beroepspraktijkvorming (bpv). In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden.

3.1

Baanperspectief voor gediplomeerden

Het baanperspectief voor gediplomeerden beoordelen we aan de hand van de onderstaande vragen: • Hoe snel (na hoeveel maanden) komen gediplomeerden aan een baan? • Hebben gediplomeerden bpv gehad (als BOL-er of BBL-er) bij het bedrijf waar zij nu werken? • Wat voor aanstelling hebben zij? • Wat verdienen zij? • Hoe groot is de mobiliteit van gediplomeerden? Werken zij, een half jaar na diplomering, nog bij de eerste werkgever? Gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO die kiezen voor de arbeidsmarkt vinden redelijk snel een baan. Ruim driekwart (83% onder werkende gediplomeerden van 2008) heeft binnen 3 maanden een baan gevonden en bijna de helft (49%) zelfs binnen één maand. Het aandeel gediplomeerden dat binnen één maand een baan heeft gevonden is ten opzichte van 2006 zelfs gestegen van 39% tot 49% onder gediplomeerden van 2008. Binnen de groep gediplomeerden zijn het met name BBL-ers die snel (binnen één maand) een baan vinden; onder de werkende BBL-ers van 2008 is 78% binnen één maand aan de slag. Dit heeft te maken met het feit dat BBL-ers vaak blijven werken bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming gevolgd hebben. Van alle werkende BBL-ers (van 2008) werkt 77% op het moment van onderzoek bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming gevolgd hebben. Ook voor gediplomeerden van BOL-opleidingen ECABO spelen de contacten die tijdens de beroepspraktijkvorming (bpv) worden opgedaan een niet onbelangrijke rol bij het vinden van werk. Onder werkende BOL-ers van 2008 is 44% aan de slag gegaan bij een bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming hebben gehad. Van alle werkende gediplomeerden van opleidingen ECABO heeft iets meer dan de helft (55% onder gediplomeerden van 2008) een half jaar na het behalen van het diploma een vaste aanstelling. Onder werkende gediplomeerden van 2007 was dit aandeel lager; toen had 52% een vaste aanstelling. Het aandeel werkenden met een tijdelijke aanstelling is de afgelopen 3 jaar redelijk stabiel, rond de 30%. Binnen de groep werkende gediplomeerden zijn het wederom de BBL-ers die op dit aspect een beter baanperspectief hebben; zij hebben vaker dan BOL-ers een vaste aanstelling. Zo zien we onder gediplomeerden van 2008 bijvoorbeeld dat op het moment van onderzoek bijna tweederde (64%) van de BBL-ers een vaste aanstelling heeft en ruim de helft (53%) van de BOL-ers. Ook dit valt voor een deel te verklaren door het feit dat BBL-ers veelal aan de slag blijven bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming hebben gehad; zij werken er dus al langer waardoor de kans dat zij een vaste aanstelling hebben groter is.

14

Dit is conform de definitie van werkenden van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dit wordt bepaald aan de hand van de verdeling van het aantal uren per week dat de respondent aangeeft te werken dan wel te leren. 15

17

y


MBO-Kaart 2006-2008

Dat het baanperspectief voor BBL-ers (iets) beter is dan voor BOL-ers uit zich ook in het salaris van 16 de werkende gediplomeerden. BBL-ers verdienen in het algemeen meer dan BOL-ers . Ook dit heeft te maken met het feit dat BBL-ers vaak langer in dienst zijn; zij werken vaak bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding ook gewerkt hebben. Daarnaast zijn BBL-ers gemiddeld vaak iets ouder dan de BOL-gediplomeerden, wat ook zijn invloed op het salaris heeft. Overigens zien we voor alle werkende gediplomeerden van ECABO bij elkaar dat het gemiddelde bruto maandsalaris (op basis van een 38-urige werkweek) ten opzichte van 2007 is gestegen met 2,9%. Hoewel de BBL-ers veelal blijven werken bij het bedrijf waar zij tijdens hun opleiding bpv hebben gehad, heeft een deel van de BBL-ers binnen een halfjaar na diplomering een andere werkgever. Van de werkende BBL-ers van 2008 werkt een kwart (27%) op het moment van onderzoek niet meer in hun eerste baan; zij zijn dus tussen het behalen van het diploma en het moment van onderzoek (ongeveer een half jaar) van baan veranderd. Onder BOL-ers is dit aandeel iets groter (30%). Door de jaren heen is de mobiliteit onder BOL-ers redelijk gelijk gebleven (30% in 2007 en 27% in 2006). Bij BBL-ers nam de mobiliteit van 2006 naar 2007 toe van 33% naar 43%. Ten opzichte van 2007 en 2006 is de mobiliteit in 2008 echter weer gedaald (tot 27%). Gemiddeld genomen is de mobiliteit onder werkende gediplomeerden van ECABO (BOL en BBL bij elkaar) iets afgenomen ten opzichte van de uitkomsten onder werkenden van 2007 (31% werkt niet meer in hun eerste baan tegen 33% in 2007), maar toegenomen ten opzichte van de werkenden van 2006 (28%). Landelijk kunnen we vaststellen dat het baanperspectief (in de verschillende jaren) van mboverlaters overall gezien op verschillende aspecten ‘beter’ is dan dat van werkende gediplomeerden ECABO. Landelijk zien we bijvoorbeeld dat gediplomeerden die kiezen voor de arbeidsmarkt sneller een baan vinden; rond de 86% van de werkende gediplomeerden (van alle opleidingen bij elkaar) is binnen 3 maanden aan de slag gegaan. Met name het aandeel werkende gediplomeerden dat binnen 1 maand een baan vindt is landelijk gezien duidelijk groter dan we zien onder gediplomeerden van ECABO; onder alle werkende gediplomeerden van 2007 en 2008 heeft circa 63% een baan gevonden binnen een maand. Verder zien we dat werkende gediplomeerden op het landelijke niveau duidelijk vaker beroepspraktijkvorming bij hun huidige werkgever hebben gevolgd / gehad dan onder werkende gediplomeerden van ECABO het geval is; landelijk zien we dat bijna tweederde van de werkenden werkt bij het bpv-bedrijf (64%) terwijl dit onder werkende gediplomeerden van ECABO nog niet de helft is (48%). Ook zien we onder werkende gediplomeerden op landelijk niveau een groter aandeel werkenden met een vaste aanstelling en minder met een tijdelijke aanstelling en ligt het bruto salaris gemiddeld ongeveer € 100,-- per maand (op basis van een 38-urige werkweek) hoger dan onder gediplomeerden van ECABO. Het verschil in baanperspectief tussen gediplomeerden op landelijk niveau en gediplomeerden ECABO is met name te verklaren door het feit dat onder de landelijke gediplomeerden relatief meer gediplomeerden van BBL-opleidingen te vinden zijn dan onder de gediplomeerden van ECABO (zie Overzicht 0.2 op pagina 4). Met name BBL-ers (zowel op landelijk niveau als binnen ECABO) vinden snel een baan en werken vaak bij hun bpv-bedrijf. Het merendeel van hen blijft immers werken bij het bedrijf waar zij ook tijdens de opleiding hebben gewerkt. Hierdoor en door het feit dat de BBL-ers gemiddeld iets ouder zijn dan BOL-ers hebben zij ook vaker al een vaste aanstelling en is hun salaris gemiddeld hoger dan onder BOL-ers. De mobiliteit onder gediplomeerden ECABO is groter (31% in 2008) dan de mobiliteit van gediplomeerden van alle opleidingen bij elkaar (landelijk; 24% in 2008). Opleidingsrichting Kijkend naar het baanperspectief per opleidingsrichting binnen ECABO dan vallen met name drie opleidingsrichtingen op; de opleidingsrichting Juridisch, de opleidingsrichting Orde en Veiligheid en de opleidingsrichting Commercieel. Gediplomeerden van de opleidingen Juridisch die gaan werken vinden vaker binnen 3 maanden een baan (92%) dan we gemiddeld zien voor ECABO (83%). Verder valt op dat het aandeel werkenden (van 2008) van de opleidingsrichting Juridisch vaker zijn blijven werken bij het bedrijf waar zij ook hun bpv hebben gevolgd of hebben gewerkt (69%) dan we gemiddeld zien voor ECABO (48%). Ook hebben zij iets vaker dan gemiddeld voor ECABO een vaste aanstelling (59% tegen 55% voor ECABO). Tenslotte zien we dat gediplomeerden van de opleidingen Juridisch duidelijk meer verdienen (op basis van een 38-urige werkweek) dan we gemiddeld voor ECABO zien.

16

Hierbij moet vermeld worden dat het gemiddelde salaris van de BBL-ers is berekend over een kleinere groep dan het salaris van BOL-ers, waardoor er wat voorzichtiger moet worden omgegaan met de uitkomsten.

18

y


MBO-Kaart 2006-2008

Gediplomeerden van de opleidingsrichting Orde en Veiligheid hebben relatief langer gedaan over het vinden van een baan (75% heeft binnen drie maanden een baan gevonden), hebben relatief vaak een tijdelijke aanstelling (35% tegen 30% gemiddeld voor ECABO) en hebben een lager gemiddeld salaris (op basis van een 38-urige werkweek) dan andere gediplomeerden binnen ECABO. Ook voor gediplomeerden van opleidingen Commercieel zien we een aantal opvallende zaken. Zo vinden zij snel een baan (91% vindt binnen 3 maanden een baan, 62% zelfs binnen één maand), gaan zij relatief gezien vaker dan gemiddeld werken bij een bpv-bedrijf (54%), maar hebben zij minder vaak dan gemiddeld een vaste aanstelling (49%). Niveau van de opleiding Kijkend naar het baanperspectief van gediplomeerden ECABO naar het niveau van de opleiding die zij op het mbo gevolgd hebben, zien we met name dat gediplomeerden op niveau 1 afwijken ten opzichte van de gediplomeerden op de andere niveaus. Zo zien we dat gediplomeerden van opleidingen op niveau 1 gemiddeld duidelijk langer doen over het vinden van een baan en dat gediplomeerden op niveau 4 het snelst een baan vinden. Ook zien we dat gediplomeerden op niveau 1 minder vaak gaan (of blijven) werken bij een bpv-bedrijf, minder vaak een vaste aanstelling hebben en gemiddeld een duidelijk lager salaris hebben dan gediplomeerden van opleidingen op de andere niveaus. Geslacht en etniciteit Als we het baanperspectief van mannelijke gediplomeerden vergelijken met dat van vrouwelijke gediplomeerden van ECABO, zien we dat de positie van beide groepen niet veel van elkaar afwijkt. Beide groepen vonden ongeveer even snel een baan (84% van zowel de mannen als de vrouwen heeft drie maanden na het afstuderen een baan gevonden). Mannen hebben iets vaker een vaste aanstelling. Vrouwen verdienen gemiddeld een iets hoger salaris (op basis van een 38-urige werkweek) dan mannen. Het baanperspectief van autochtone gediplomeerden van opleidingen ECABO is doorgaans beter dan dat van allochtonen. Zo vinden autochtonen na diplomering sneller een baan, kunnen zij vaker aan de slag bij een bedrijf waar zij tijdens de opleiding contacten hebben opgedaan middels de bpv en hebben zij vaker een vaste aanstelling. Opvallend is wel dat het salaris van werkende allochtonen elk jaar hoger is dan het salaris van autochtonen. Regio

17

In het algemeen zijn er tussen de regio’s geen grote verschillen te zien in het baanperspectief van gediplomeerden ECABO. Werkende gediplomeerden van 2008 uit de regio Oost vinden relatief het vaakst binnen 3 maanden een baan (87%) en gediplomeerden uit de regio Zuidoost vinden gemiddeld het minst vaak een baan binnen 3 maanden na diplomering (78%). Verder zien we dat gediplomeerden van de verschillende opleidingsrichtingen ongeveer even vaak een vaste aanstelling hebben. Hoewel werkende gediplomeerden uit regio Oost relatief snel een baan vinden, valt op dat het bruto maandsalaris (op basis van een 38-urige werkweek) onder gediplomeerden uit deze regio in 2008 het laagste is. Ook in de voorgaande jaren verdienden gediplomeerden uit deze regio minder dan gediplomeerden uit de andere regio’s.

Vergelijking ICT-opleidingen Een vergelijking van het baanperspectief van gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief en ICT Elektrotechnisch is, gezien het kleine absolute aantal werkende gediplomeerden voor ICT Elektrotechnisch (n=12) niet goed mogelijk.

17

Het absolute aantal werkenden uit regio Noord is in 2008 klein (n=14). We zullen de uitkomsten van deze regio daarom niet meenemen in de analyse.

19

y


MBO-Kaart 2006-2008

3.2

Diplomarendement

Het begrip diplomarendement wordt wel gebruikt om aan te geven in hoeverre mboverlaters in een functie terechtkomen die past bij de gevolgde opleiding op het mbo. Vinden zij werk direct in het verlengde van hun opleiding, of in ieder geval in een beroep dat ligt binnen het domein van het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) of komen zij wellicht in een andere 18 sector terecht ? Om tot deze classificatie te komen leggen we de gevolgde opleiding op het mbo naast het beroep dat zij uitoefenen. In Bijlage 3 vindt u hiervan een aantal voorbeelden. Naast deze ‘objectieve’ benadering van het diplomarendement hebben we de gediplomeerden zelf gevraagd hoe zij de aansluiting ervaren; hebben zij gezien hun huidige bezigheden veel aan de opleiding gehad? We noemen dit de meer subjectieve benadering. 3.2.1

Objectieve benadering

Van de gediplomeerden van 2008 van opleidingen ECABO die op het moment van onderzoek een baan hebben, werkt de meerderheid (71%) in een beroep dat direct aansluit bij de gevolgde opleiding (zie Figuur 3.1). Dit is duidelijk vaker dan we zagen onder werkende gediplomeerden van 2007 (64%). Onder werkende gediplomeerden van 2006 was het aandeel dat na een half jaar werkt in een beroep dat direct op de opleiding aansluit eveneens lager dan onder gediplomeerden van 2008; toen had 62% een beroep dat direct aansloot op de opleiding. Dat er gediplomeerden zijn die terecht zijn gekomen in beroepen die niet direct in het verlengde van de opleiding liggen wil overigens niet direct zeggen dat de opleiding onvoldoende was. Men kan ook zeggen dat de opleiding juist breed opleidt en dit de gediplomeerden de mogelijkheid biedt om ook werk te vinden buiten bijvoorbeeld de eigen opleiding of beroepssector. Zij zijn in dit geval dus breed inzetbaar. F i g u u r 3 . 1 Ligt het beroep in het verlengde van de opleiding (direct in het verlengde, binnen het KBB

dan wel binnen de sector), 2006-2008? (voor ECABO gewogen)

ECABO 2006

ECABO 2007

ECABO 2008

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90% 100%

direct in verlengde binnen domein KBB binnen domein sector Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006-2008

Beroepen buiten ECABO, maar binnen sector Gediplomeerden (van 2008) die buiten het domein van ECABO gaan werken (maar binnen de sector Economie) komen met name terecht in beroepen die tot het domeinen van KBB KC Handel behoren. Zij komen met name in de volgende beroepen terecht: • Verkoopmedewerker (KC Handel), • Magazijnmedewerker (KC Handel), • Orderpicker (KC Handel).

18

20

y

We onderscheiden hierbij de opleidingssectoren Techniek, Economie, Zorg & Welzijn en Groen.


MBO-Kaart 2006-2008

Het aandeel gediplomeerden dat is gaan werken in een andere sector dan de sector Economie19 is gering; slechts 7% van alle werkende gediplomeerden van 2008 werkt in een andere sector. Dit aandeel is hetzelfde als we zagen onder gediplomeerden van 2007 en 2006. Beroepen als Warehousemedewerker, Verkoper tankstation, Manager Opslag en vervoer (allen in de sector Techniek) zijn hierbij tot de sector Economie gerekend. Als we deze beroepen tot de sector Techniek rekenen, dan is het aandeel gediplomeerden van ECABO dat buiten de sector gaat werken onder gediplomeerden van 2008 9%. Landelijk is het aandeel gediplomeerden dat in een beroep in een andere sector terechtkomt in 2008 (12%) iets hoger dan we zien voor ECABO.

Beroepen buiten de sector Gediplomeerden (van 2008) die buiten het domein van de sector zijn gaan werken komen met name in de volgende beroepen terecht: • Koerier, • Winkelassistent, • Sociaal pedagogisch werker, • Constructiebankwerker/lasser, • Chauffeur goederenvervoer.

Opleidingsrichting Binnen ECABO zijn het met name de werkende gediplomeerden (van 2008) van opleidingen Banken verzekeringswezen (87%), ICT Administratief (77%) en Juridisch (76%) die een half jaar na diplomering werken in beroepen die direct op de gevolgde opleiding aansluiten (zie Figuur 3.2 op de volgende pagina). Het aandeel werkende gediplomeerden dat direct in het verlengde van de opleiding aan de slag is gegaan is laag onder gediplomeerden van de opleidingsrichting Commercieel (48%). Ook in 2007 werkten gediplomeerden van de opleidingsrichting Commercieel het minst vaak in het directe verlengde van de opleiding (31%). Binnen de opleidingen Bank- en verzekeringswezen valt slechts één opleiding (Commercieel medewerker banken verzekeringswezen crebo 10761) waarvan zoals we eerder zagen 87% van de gediplomeerden direct in het verlengde van de opleiding werkt. Bij de opleidingen ICT Administratief, waarbij driekwart van alle werkende gediplomeerden van de opleidingsrichting een aansluitend beroep heeft gevonden, zien we dat met name gediplomeerden (van 2008) van de opleiding ICT-beheerder (crebo 10905) direct in het verlengde van de opleiding werken. Dit zagen we ook in 2007 en 2006. In het aandeel gediplomeerden dat een baan heeft buiten de sector Economie zit tussen de verschillende opleidingsrichtingen niet veel verschil. Gediplomeerden van de opleidingen Commercieel hebben relatief het vaakst een baan in een andere sector dan de sector Economie (12%), gevolgd door gediplomeerden van opleidingen Orde en veiligheid (10%). Vergeleken met 2007 is dit aandeel voor zowel de opleidingen Commercieel (6% in 2007) als de opleidingen Orde en veiligheid (9% in 2007) toegenomen. Vergelijking ICT-opleidingen Een vergelijking van het diplomarendement tussen gediplomeerden ICT Administratief en gediplomeerden ICT Elektrotechnisch is niet goed mogelijk. Bij het coderen van de beroepen worden de ICT-beroepen doorgaans tot de Administratieve beroepen gerekend. Gediplomeerden van ICT Elektrotechnisch die in ICT-beroepen werken komen hierdoor dus veelal buiten de sector van hun opleiding (de sector Techniek) terecht, namelijk in de sector Economie.

19

Bij de bepaling van de sector Economie is in overleg met ECABO vastgesteld welke beroepen tot de sector Economie gerekend worden.

21

y


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 3 . 2 Ligt het beroep in het verlengde van de opleiding, naar opleidingsrichting (direct in het

verlengde, binnen het KBB dan wel binnen de sector), 2008? (voor ECABO (totaal) gewogen)

Secretarieel (n=162) Bedrijfsadministratie (n=126) Commercieel (n=50) Bank- en verzekeringsw ezen (n=23) Logistiek (n=5) ICT Administratief (n=81) Juridisch (n=37) Informatiedienstverlening (n=5) Orde en veiligheid (n=164) ECABO 2008 (totaal) 0%

10% 20%

30% 40% 50% 60% 70%

80% 90% 100%

direct in verlengde binnen domein KBB binnen domein sector Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

Leerweg en niveau

20

BBL-ers komen in 2008 gemiddeld iets vaker in beroepen terecht die direct aansluiten bij de opleiding die zij gevolgd hebben (74%) dan BOL-ers (70%). Vergeleken met 2007, zijn BBL-ers wel minder vaak direct in het verlengde van de opleiding gaan werken (84% in 2007) en zijn BOL-ers juist vaker direct in het verlengde van de opleiding gaan werken (59% in 2007). Werkende gediplomeerden van 2008 die een opleiding op niveau 3 hebben gevolgd, komen relatief het minst vaak terecht in een beroep dat aansluit bij de gevolgde opleiding (65%). Als we kijken naar het aandeel van de werkende gediplomeerden dat in een andere sector, dan de sector Economie terecht is gekomen, zien we onder gediplomeerden van 2008, dat BOL-ers relatief vaker in een andere sector terecht komen (7%) dan BBL-ers (1%). Wanneer we kijken naar het niveau van de gevolgde opleiding, zien we dat gediplomeerden van opleidingen op niveau 2, die zijn gaan werken, vaker dan gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 of 4 terecht komen in een beroep in een andere sector. Als we leerweg en niveau samen bekijken, zien we dat met name BOL-ers op niveau 1 en 2 vaker terecht komen in beroepen in een andere sector (12%). Geslacht en etniciteit Vrouwelijke gediplomeerden komen, in tegenstelling tot 2007, iets vaker in beroepen terecht die direct op de gevolgde opleiding aansluiten (71%) dan mannelijke gediplomeerden (70%). Daarbij werken vrouwen ook vaker binnen het domein van het KBB van de gevolgde opleiding en werken zij minder vaak dan mannelijke gediplomeerden buiten het domein van de sector (3% van de vrouwen tegen 10% van de mannen). Naar etniciteit zien we weinig onderscheid. Wel zien we dat het aandeel allochtonen dat in het directe verlengde van de opleiding werkt, gelijk is gebleven aan het aandeel in 2007 (68%), maar dat het aandeel autochtonen dat direct in het verlengde van de gevolgde opleiding werkt is 20

Het absolute aantal werkende gediplomeerden van 2008 op niveau 1 is klein (n=7). We zullen de werkende gediplomeerden op niveau 1 daarom niet meenemen in de analyse.

22

y


MBO-Kaart 2006-2008

gestegen tot 71% en daarmee nu groter is dan het aandeel allochtonen. Dit in tegenstelling tot voorgaande jaren (2007 en 2006) waarin juist allochtonen iets vaker dan autochtonen op het moment van onderzoek werkzaam waren in beroepen die direct op de gevolgde opleiding aansluiten. Regio

21

Onder gediplomeerden van 2008 zien we dat werkende gediplomeerden uit de regio Noordwest relatief het minst vaak terechtkomen in beroepen die direct aansluiten op de gevolgde opleiding (63%). Dit is opvallend, omdat in 2007 de gediplomeerden uit deze regio nog het vaakst (84%) gingen werken in het directe verlengde van hun opleiding. Daarnaast zien we onder de gediplomeerden van 2008 dat werkenden uit de regio Oost relatief vaker een aansluitend beroep hebben gevonden (78%). Opnieuw is dit opvallend, omdat we in 2007 zagen dat gediplomeerden uit deze regio relatief veel minder vaak een aansluitend beroep vonden (57%). Het aandeel werkenden dat een baan buiten de sector Economie heeft gevonden is onder gediplomeerden van 2008 relatief het hoogst in de regio’s Noordwest en Middenwest (beiden 9%). Onder gediplomeerden van 2007 was dit aandeel het grootst in de regio’s Noord en Oost (beiden 8%) en onder gediplomeerden van 2006 in de regio Zuidoost (11%). 3.2.2

Subjectieve benadering

Driekwart van de werkenden gediplomeerden ECABO van 2008 geeft aan dat zij, terugkijkend op de opleiding en kijkend naar wat zij op dit moment doen, veel aan de opleiding hebben gehad (zie Figuur 3.3). We zien dat het aandeel gediplomeerden dat aangeeft veel aan de opleiding te hebben gehad ten opzichte van 2007 toeneemt; onder werkende gediplomeerden van 2007 was dit aandeel 73% en onder werkenden gediplomeerden van 2008 is dit aandeel 76%. Landelijk (voor alle opleidingen bij elkaar) is het aandeel werkende gediplomeerden dat aangeeft veel aan de opleiding te hebben gehad iets hoger dan voor ECABO; 77% in 2007 en 78% onder werkende gediplomeerden van 2008. F i g u u r 3 . 3 Hebben de werkende gediplomeerden veel aan hun opleiding gehad, 2006-2008

(voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen)

2006 2007 2008

ECABO

landelijk

0%

10%

20% 30%

40% 50% 60%

70% 80%

90% 100%


Niet alle gediplomeerden binnen ECABO zijn even positief (zie Figuur 3.4 op de volgende pagina). Zo zijn gediplomeerden van opleidingen ICT Administratie ieder jaar het minst vaak tevreden over de zinvolheid van de opleiding die zij gevolgd hebben. Werkende gediplomeerden van 2008 van de opleidingsrichting Orde en veiligheid geven juist het meest vaak aan dat zij veel aan hun opleiding hebben gehad. Vergelijking ICT-opleidingen Een vergelijking van het baanperspectief van gediplomeerden van de opleidingen ICT Administratief en ICT Elektrotechnisch is, gezien het kleine absolute aantal werkende gediplomeerden voor ICT Elektrotechnisch (n=13) niet goed mogelijk.

21

Het absolute aantal werkende gediplomeerden uit de regio Noord waarover we gegevens hebben is in 2008 klein (n=1). We zullen deze regio daarom niet meenemen in de analyse.

23

y


MBO-Kaart 2006-2008

BBL-ers zijn in het algemeen iets vaker tevreden over het nut van de opleiding (80%) dan BOL-ers (76%). Dit verschil is groter dan we in 2007 zagen. Verder valt op dat werkende gediplomeerden van 2008 van opleidingen op niveau 3 iets minder vaak tevreden zijn over het nut van de opleiding (72%) dan we zien op de overige niveaus. Gediplomeerden op niveau 2 zijn het vaakst tevreden (79% in 2008). Daarnaast zien we dat mannen iets vaker positief zijn over het nut van de opleiding (78%) dan vrouwen (77%) en allochtonen vaker dan autochtonen (respectievelijk 85% en 75%). In voorgaande paragraaf zagen we dat werkende gediplomeerden (van 2008) in de regio Oost relatief vaak werken in een aansluitend beroep. Dit zien we echter niet terug in de beleving van de gediplomeerden zelf; gediplomeerden in deze regio geven relatief het minst vaak aan dat zij veel aan hun opleiding hebben gehad (70%). Gediplomeerden uit de regio Zuidoost vinden het vaakst dat zij veel aan hun opleiding hebben gehad (83%). F i g u u r 3 . 4 Hebben de werkende gediplomeerden veel aan hun opleiding gehad, naar opleidingsrichting

2008? (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen)


10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% veel aan opleiding gehad Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

3.3

Allocatie werkenden naar bedrijfstakken

In voorgaande paragraaf bleek dat gediplomeerden van opleidingen ECABO met name terechtkomen in beroepen die binnen het domein van ECABO liggen. De vraag is nu in welke bedrijfstakken zij zijn gaan werken. Beroepen die binnen het domein van ECABO liggen komt men namelijk in een grote diversiteit aan bedrijven tegen. Zo hebben zorginstellingen of taxibedrijven bijvoorbeeld ook administratief medewerkers nodig. Om enige ordening aan te brengen in de diversiteit van bedrijven waar gediplomeerden van ECABO werken, hebben we de bedrijven ingedeeld in bedrijfstakken op basis van de “Standaard Bedrijfsindeling” van het CBS (op het niveau van 1 digit). In Overzicht 3.5 op de volgende pagina worden de bedrijfstakken weergegeven waar de gediplomeerden van ECABO van 2008 werken. Omdat sinds de MBO-Kaart 2008 gebruik gemaakt wordt van de Standaard Bedrijfsindeling 2008, kan geen vergelijking gemaakt worden met voorgaande jaren. Uit onderstaand overzicht blijkt dat gediplomeerden van ECABO in alle jaren met name werken in de volgende bedrijfstakken: • Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen, • Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening,

24

y


MBO-Kaart 2006-2008

• •

Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s, Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening.

Overzicht 3.5

In welke bedrijven werken gediplomeerden van ECABO, 2008 (gewogen)?

bedrijfstak

Landbouw, bosbouw en visserij Winning van delfstoffen Industrie Productie en distributie van elektriciteit, aardgas, stoom en gekoelde lucht Winning en distributie van water; afval- en afvalwaterbeheer en sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Extraterritoriale organisaties en lichamen totaal

aantal werkenden 2008 abs. % 5 0% 1 0% 39 4% 3 0% 3 0% 35 4% 114 12% 50 5% 17 2% 59 6% 50 5% 15 2% 94 10% 149 16% 167 18% 37 4% 60 6% 29 3% 5 1% 1 0% 934 100%


Opleidingsrichting Niet voor alle opleidingsrichtingen binnen ECABO zien we dezelfde top vier van bedrijfstakken. Zo gaat het merendeel van de gediplomeerden van de opleidingsrichting Bank- en verzekeringswezen aan de slag bij Financiële instellingen (67% onder gediplomeerden van 2008). Zij zijn minder georiënteerd op de bedrijfstak Openbaar bestuur, overheidsdiensten en sociale verzekeringen. Dit laatste geldt ook voor gediplomeerden van ICT Administratief. Gediplomeerden van ICTopleidingen gaan voornamelijk werken in de bedrijfstak Informatie en communicatie (32% onder gediplomeerden van 2008). Verder zien we dat gediplomeerden van de opleidingsrichting Secretarieel relatief vaak gaan werken in de Gezondheids- en welzijnszorg (8%). Regio

22

Ook in de verschillende regio’s zien we dat de gediplomeerden (van 2008) voornamelijk in de vier hierboven genoemde bedrijfstakken werken. Uitzondering hierop zijn de gediplomeerden in de regio Noordwest; gediplomeerden in deze regio komen relatief vaker terecht in de bedrijfstak Financiële Instellingen. In de regio Oost komen de gediplomeerden van 2008 relatief vaak terecht in de bedrijfstak Advisering, onderzoek en overige specialistische dienstverlening en minder vaak in de bedrijfstak Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening. Ook in de regio Zuidoost komen de gediplomeerden (van 2008) relatief weinig in laatstgenoemde bedrijfstak terecht. Zij kiezen relatief vaak voor de bedrijfstak Cultuur, sport en recreatie.

22

Het absolute aantal werkende gediplomeerden uit de regio Noord van 2008 waarover we gegevens hebben, is klein (n=14). We zullen deze regio daarom niet meenemen in de analyse.

25

y


MBO-Kaart 2006-2008

3.4

Beroepspraktijkvorming

In paragraaf 3.1 hebben we reeds gezien dat een meerderheid (77%) van de werkende BBL-ers en 44% van de BOL-ers (van 2008) bij een bedrijf werkt waar zij tijdens de opleiding beroepspraktijkvorming (bpv) hebben gevolgd. De contacten die worden opgedaan tijdens de bpv lijken dus belangrijk voor het arbeidsperspectief van mbo-verlaters. In deze paragraaf gaan we hier iets dieper op in. Gediplomeerden van ECABO die op het moment van onderzoek werken bij een bedrijf waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad, hebben duidelijk vaker binnen 1 maand na diplomering een baan gevonden (69%) dan gediplomeerden die niet bij een bpv-bedrijf aan de slag zijn gegaan (35%). Hoewel we dit zowel voor de BOL-ers als de BBL-ers zien, is met name onder BBL-ers het verschil erg groot. Zo heeft van de werkenden BBL-gediplomeerden van 2008 die aan de slag zijn bij een bedrijf waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad 98% binnen een maand een baan gevonden (zij blijven dan ook vaak na de opleiding werken bij het bpv-bedrijf). BBL-ers die niet blijven werken bij hun bpv-bedrijf zoeken langer naar een baan; ‘slechts’ 8% heeft een baan binnen een maand en 56% heeft langer dan 3 maanden moeten zoeken naar een baan. Niet alleen hebben gediplomeerden die bij hun bpv-bedrijf werken sneller een baan, hun positie is ook beter. Zo hebben gediplomeerden die bij een bedrijf werken waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad in het algemeen vaker een vaste aanstelling (en minder vaak een tijdelijke aanstelling of een aanstelling op uitzendbasis) en hebben zij gemiddeld een duidelijk hoger maandsalaris (op basis van een 38-urige werkweek). Met name onder BBL-ers onderscheidt de positie van degenen die bij het bpv-bedrijf zijn blijven werken zich met die van degenen die niet bij een bpv-bedrijf werken. BBL-ers (van 2008) die bij een bedrijf blijven werken waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad, hebben vaker een vaste aanstelling (75%) dan degenen die niet bij hun bpv-bedrijf werken (30%) en duidelijk minder vaak een tijdelijke aanstelling (11% tegen 49% onder degenen die niet bij hun bpv-bedrijf werken). Daarbij ligt het salaris onder BBL-ers van 2008 ongeveer 13,4% hoger onder degenen die bij het bedrijf zijn blijven werken waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad ten opzichte van degenen 23 die niet bij een bedrijf werken waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad . Verder zien we dat ook het diplomarendement onder de groep gediplomeerden ECABO die bij het bedrijf werkt waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad groter is. Zo zien we onder gediplomeerden van 2008 dat van degenen die bij het bpv-bedrijf aan de slag zijn, 79% werkt in een beroep dat direct aansluit op de gevolgde opleiding en ‘slechts’ 3% een beroep heeft buiten de sector. Van degenen die niet werken bij een bpv-bedrijf heeft 62% een baan die direct op de opleiding aansluit en werkt 9% buiten de sector. Overigens zijn de verschillen hierin tussen werkenden bij een bpv-bedrijf en werkenden bij een niet-bpv-bedrijf kleiner dan onder gediplomeerden van 2007 en zijn de verschillen vergelijkbaar met 2006. Gediplomeerden die bij het bedrijf waar zij tijdens de opleiding bpv hebben gehad aan de slag zijn gegaan, zijn in het algemeen iets vaker tevreden over de aansluiting tussen de opleiding en het werk. Onder gediplomeerden van 2008 geeft 80% van hen aan dat zij, gezien hun huidige werk, veel aan de opleiding hebben gehad. Voor gediplomeerden die niet bij het bpv-bedrijf werken, is dit aandeel 74%. Dit verschil is onder gediplomeerden van 2008 kleiner dan in 2007.

23

Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de groep BBL-gediplomeerden van 2008 die niet bij hun bpv-bedrijf werken een relatief kleine groep is. Met deze uitspraken moet dan ook enigszins voorzichtig worden omgegaan,

26

y


MBO-Kaart 2006-2008

4

y

Opname van mbo-verlaters door de arbeidsmarkt De inzetbaarheid van schoolverlaters is niet alleen vanuit de opleiding te bekijken (sluit het beroep aan op de opleiding), maar ook vanuit de optiek van de arbeidsmarkt. We kunnen dit doen zowel vanuit de optiek van de beroepen (paragraaf 4.1) als vanuit de optiek van de bedrijfstakken (paragraaf 4.2). De vraag waar het hierbij om gaat is: welke opleidingsachtergrond hebben de gediplomeerden die in bepaalde beroepen of bedrijfstakken zijn gaan werken? We kijken hierbij alleen naar de beroepen en bedrijven waarin de mbo-verlaters van 2008 (die aan het onderzoek hebben meegedaan) zijn gaan werken. Het gaat dus niet om de totale arbeidsmarkt of om een steekproef hierbinnen, maar puur om de beroepen en bedrijven waar de mbo-verlaters zijn gaan werken. In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden.

4.1

Opname vanuit optiek beroepen

Bij de opname door de arbeidsmarkt vanuit de optiek van de beroepen van gediplomeerden is uitgegaan van het aantal werkende mbo-verlaters in beroepen vallend onder het domein van een bepaald KBB. Gekeken is of de gediplomeerden die in deze beroepen werkzaam zijn wel of niet een opleiding hebben gevolgd binnen het KBB waarbinnen de beroepen vallen (hieronder vindt u ter verduidelijking een voorbeeld).

Voorbeeld opname van mbo-verlaters door arbeidsmarkt (fictieve getallen): Van alle mbo-verlaters van 2008 werken er ruim 1000, een half jaar na het behalen van hun diploma, in 24 beroepen waar ECABO voor opleidt . Vervolgens bekijken we welke opleiding de ruim 1000 mbo-verlaters van 2008 hebben gedaan. Hieruit blijkt dat: • 83% een opleiding heeft gedaan binnen ECABO (bijv. administratief medewerker, beveiliger etc etc.), • 17% een opleiding heeft gedaan binnen een ander KBB (bijv. SPW of verkoopmedewerker, etc.). Van de 1000 mbo-verlaters werken er ruim 300 in beroepen binnen de beroepsgroep Secretarieel. Als we kijken naar de opleidingen die deze ruim 300 mbo-verlaters hebben gedaan, dan zien we dat: • 76% een opleiding heeft gedaan in de opleidingsrichting Secretarieel (bijv. directiesecretaresse, administratief medewerker), • 10% een andere opleiding heeft gedaan binnen ECABO (bijv. boekhoudkundig medewerker, commercieel medewerker banken etc.), • 14% een opleiding heeft gedaan in een opleidingsrichting binnen een ander KBB (bijv. verkoopmedewerker, etc.).

In Figuur 4.1 op de volgende pagina is voor ECABO en een aantal andere grotere KBB’s de opname van mbo-verlaters met een bepaalde opleiding weergegeven. Uit de figuur blijkt dat de overgrote meerderheid van de mbo-verlaters die momenteel werken in beroepen vallend binnen ECABO, gediplomeerden zijn die ook daadwerkelijk een opleiding binnen ECABO hebben gedaan (84%; optelling van de onderste twee categorieën). Ook bij de meeste andere KBB’s die in de figuur gepresenteerd worden, zien we dat het merendeel van de werkenden in beroepen binnen het domein van een bepaald KBB een opleiding binnen hetzelfde KBB hebben gedaan. Dit geldt met name voor de KBB’s Calibris (voorheen OVDB) Kenteq en Fundeon. Alleen voor Kenniscentrum Handel (KC Handel) zien we dat dit aandeel lager is (47%); in beroepen binnen het domein van KC Handel komen relatief veel gediplomeerden voor met een opleiding uit een ander KBB (optelling van de bovenste twee categorieën).

24

Aan beroepen die respondenten invullen wordt een opleiding gekoppeld (zie Bijlage 3). Op basis hiervan worden de beroepen ingedeeld in KBB’s.

27

y


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 4 . 1 Van welke opleidingen komen de gediplomeerden 2008 die werkzaam zijn in het domein

van een KBB, per KBB?

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ecabo

KC Handel

Kenteq

Fundeon

Calibris

Kenw erk

Aequor

afkomstig van opleiding buiten KBB niv. 3 en 4 afkomstig van opleiding buiten KBB niv. 1 en 2 afkomstig van opleiding binnen KBB niv. 3 en 4 afkomstig van opleiding binnen KBB niv. 1 en 2 Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

Gediplomeerden met andere opleidingen MBO-verlaters (van 2008) die werken in een beroep dat binnen het domein van ECABO valt, maar die geen opleiding binnen ECABO hebben gevolgd zijn met name gediplomeerden met een opleiding Calibris, Kenwerk of KC Handel, onder andere: • ondernemer groothandel (KC Handel), • filiaalbeheerder (KC Handel), • horeca-ondernemer/-manager (Kenwerk), • sport- en bewegingscoördinator (Calibris), • middenkaderfunctionaris toeristische informatie (Kenwerk), • ondernemer / manager detailhandel (KC Handel).

Natuurlijk kunnen we deze gegevens ook uitsplitsen naar opleidingsrichting / beroepsgroep binnen ECABO (zie Figuur 4.2 op de volgende pagina). Gediplomeerden (van 2008) die zijn gaan werken in de beroepsgroepen Bank- en verzekeringswezen en ICT Administratief hebben vrijwel allemaal (respectievelijk 100% en 97%) ook een opleiding gevolgd binnen deze opleidingsrichtingen. Dit in tegenstelling tot gediplomeerden die werkzaam zijn in de beroepsgroep Commercieel en in Juridische beroepen; zij hebben relatief minder vaak een opleiding gevolgd in de betreffende opleidingsrichting. Gediplomeerden die werkzaam zijn in de beroepsgroepen Commercieel of Juridisch hebben relatief vaak een opleiding gevolgd buiten het domein van ECABO (respectievelijk 30% en 29%).

28

y


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 4 . 2 Van welke opleidingen komen de gediplomeerden die werken in beroepen vallend binnen

ECABO, 2008.


10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90% 100%

afkomstig van opleiding binnen beroepsgroep afkomstig van opleiding binnen KBB (overige beroepsgroepen) afkomstig van opleiding buiten KBB ECABO Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

4.2

Opname vanuit optiek bedrijfstakken

Bij de opname door de arbeidsmarkt vanuit de optiek van de bedrijfstakken is uitgegaan van het aantal werkende mbo-verlaters (van 2008) in bedrijven vallend binnen een bepaalde bedrijfstak. Gekeken is of de gediplomeerden die in bedrijven werken binnen een bepaalde bedrijfstak een opleiding hebben gevolgd binnen ECABO of binnen een ander KBB. Hieruit kunnen 25 we afleiden voor welke bedrijfstakken de gediplomeerden ECABO meer of minder belangrijk zijn . 26 Uit Figuur 4.3 op de volgende pagina kunnen we afleiden dat gediplomeerden ECABO met name belangrijk zijn voor de volgende bedrijfstakken: y Financiële instellingen (75% van de gediplomeerden die in bedrijven / instellingen in deze bedrijfstak zijn gaan werken heeft een opleiding ECABO gedaan), y Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen (59% van de gediplomeerden die in bedrijven / instellingen in deze bedrijfstak zijn gaan werken heeft een opleiding ECABO gedaan), y Informatie en communicatie (54% van de gediplomeerden die in bedrijven / instellingen in deze bedrijfstak zijn gaan werken heeft een opleiding ECABO gedaan).

Voor bedrijven in de overige bedrijfstakken zijn gediplomeerden met een opleiding ECABO minder belangrijk, al nemen de bedrijfstak Advisering, onderzoek en overige zakelijke dienstverlening nog een aanzienlijk deel van de gediplomeerden op (38% van de gediplomeerden heeft een opleiding ECABO gedaan).

25

Omdat sinds de MBO-Kaart 2008 gebruik gemaakt wordt van de Standaard Bedrijfsindeling 2008, kan geen vergelijking gemaakt worden met voorgaande jaren. 26 Alleen de bedrijfstakken waarin meer dan 75 gediplomeerden van 2008 werken worden hier gepresenteerd.

29

y


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 4 . 3 Van welke opleidingen (ECABO of een ander KBB) komen de gediplomeerden die werken in

de verschillende bedrijfstakken, 2008.

landbouw , bosbouw en visserij industrie bouw nijverheid groot- en detailhandel; reparatie van auto's vervoer en opslag logies-, maaltijd en drankverstrekking informatie en communicatie financiële instellingen advisering, onderzoek en overige specialistische zak. dienstv. verhuur van roerende goederen en overige zak. dienstv. openbaar bestuur, overheidsdiensten en verpl. soc. verzekeringen onderw ijs gezondheids- en w elzijnszorg cultuur, sport en recreatie overige dienstverlening 0%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ECABO

overige KBB's Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

30

y


MBO-Kaart 2006-2008

5

y

Doorleren In dit hoofdstuk komen de uitkomsten naar voren voor de groep mbo-verlaters van opleidingen ECABO die na diplomering verder zijn gaan studeren (buiten het mbo-veld). Dit zijn in eerste instantie de mbo-verlaters die aangeven dat zij een voltijdsopleiding doen. Daarnaast zijn ook mbo-verlaters die aangeven dat zij werken en daarnaast een duale opleiding op het hbo doen 27 of een deeltijdopleiding op het hbo (waarvan het studeren de hoofdactiviteit is ) tot de groep doorlerende mbo-verlaters gerekend. We kijken naar de doorstroom richting het hbo (paragraaf 5.1) en naar de aansluiting van de vervolgstudie op de opleiding (paragraaf 5.2). In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden.

5.1

Doorstroom en kwalificatiewinst

In Hoofdstuk 2 zagen we al dat 31% van de gediplomeerden ECABO (van 2008) heeft gekozen voor een (voltijds)vervolgopleiding (buiten het mbo) en dat er bij 16% sprake is van een combinatie van werken en leren. De vraag is wie deze doorlerende gediplomeerden zijn. Omdat het in deze rapportage gaat om gediplomeerde schoolverlaters die het mbo-veld hebben verlaten richten we ons alleen op de doorstroom richting het hbo. Van alle gediplomeerde mbo-verlaters (van alle niveaus, ongeacht of zij verder leren of niet) van opleidingen ECABO kiest ieder jaar rond de 40% voor een vervolgopleiding op het hbo, zoals we kunnen zien in Figuur 5.1a. Dit jaar ligt het percentage gediplomeerde mbo-verlaters dat kiest voor een vervolgopleiding op het hbo echter wat lager (37%). Deze daling in doorstroom van mbogediplomeerden naar het hbo is al een aantal jaren te zien. Landelijk gezien, voor mbo-verlaters van alle opleidingen bij elkaar, is de doorstroom richting het hbo ieder jaar duidelijk minder hoog (tegen de 30%). F i g u u r 5 . 1 a Doorstroom naar het hbo per opleidingsrichting, 2006-2008 (voor ECABO (totaal)

en landelijk gewogen).


10% 20%

30% 40% 50% 60% 70%

80% 90% 100%

2008 2007 2006 Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006-2008 27

Dit wordt bepaald aan de hand van de verdeling van het aantal uren per week dat de respondent aangeeft te werken dan wel te leren.

31

y


MBO-Kaart 2006-2008

Het aandeel dat doorstroomt naar het hbo is afhankelijk van het aandeel gediplomeerden op niveau 4 in de totale groep gediplomeerden, aangezien alleen deze gediplomeerden in principe toegelaten worden tot het hbo. Bekijken we de doorstroom naar het hbo alleen voor de gediplomeerden op niveau 4, dan zien we dat van de gediplomeerden ECABO van 2008 55% doorstroomt naar het hbo (zie Figuur 5.1b). Ook dit aandeel is in de laatste jaren iets gedaald; in 2006 ging nog 59% van de gediplomeerden op niveau 4 naar het hbo. Het zijn met name gediplomeerden van BOL-opleidingen op niveau 4 die relatief veel doorstromen naar het hbo (58%). Van de gediplomeerden van BBL-opleidingen op niveau 4 van 2008 gaat 3% door naar het hbo.

Figuur 5.1b

Doorstroom naar het hbo van mbo-verlaters op niveau 4 per opleidingsrichting, 2006-2008 (voor ECABO (totaal)

Secretarieel (n=258) Bedrijfsadministratie (n=392) Commercieel (n=233) Bank- en verzekeringsw ezen (n=109) Logistiek (n=13) ICT Administratief (n=205) Juridisch (n=275) ECABO 2008 (totaal) Landelijk 2008 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008 2007 2006 Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006-2008

Opleidingsrichting De mate van doorstroom van gediplomeerden richting het hbo is niet voor alle opleidingsrichtingen binnen ECABO gelijk (zie Figuur 5.1a), iets dat voor een belangrijk deel zal samenhangen met het aantal gediplomeerden op niveau 4 binnen een opleidingsrichting. Van alle gediplomeerden binnen ECABO is de doorstroom naar het hbo in 2008 het hoogst voor gediplomeerden van opleidingen Bank- en verzekeringswezen (63%) en gediplomeerden van de opleidingsrichting Commercieel (59%). Gediplomeerden met een opleiding binnen Orde en veiligheid gaan het minst vaak naar het hbo (2%). Ook onder de groep gediplomeerden van de opleidingsrichting Secretarieel is het aandeel dat doorstroomt naar het hbo relatief gering (21% in 2008). Gediplomeerden van opleidingen binnen deze richtingen kiezen er, zoals we al eerder gezien hebben, relatief vaak voor om na het behalen van de mbo-diploma te gaan werken. Bekijken we de uitkomsten alleen voor de groep mbo-verlaters met een opleiding op niveau 4 dan zien we dat met name de mbo-verlaters van de opleidingsrichtingen Commercieel (69%), ICT Administratief (64%) en Bank- en verzekeringswezen (63%) relatief vaak doorstromen naar het hbo (zie Figuur 5.1b). Mbo-verlaters van opleidingen Secretarieel (op niveau 4) stromen van alle mbo-

32

y


MBO-Kaart 2006-2008

verlaters van opleidingen ECABO het minst vaak door naar het hbo; 31% van de gediplomeerden van 2008 stroomt door naar het hbo. Vergelijking ICT-opleidingen Als we de doorstroom naar het hbo vergelijken tussen gediplomeerden van de opleidingsrichting ICT Administratief (binnen ECABO) en gediplomeerden ICT Elektrotechnisch (binnen Kenteq) zien we dat gediplomeerden van ICT opleidingen binnen ECABO (ICT Administratief) duidelijk minder vaak naar het hbo gaan dan gediplomeerden van opleidingen ICT Elektrotechnisch (respectievelijk 48% voor ICT Administratief en 58% voor ICT Elektrotechnisch). Ditzelfde beeld zien we onder gediplomeerden van 2007 en 2006.

Geslacht, leeftijd en etniciteit Mannelijke gediplomeerden kiezen doorgaans iets vaker voor een opleiding op het hbo dan vrouwen. Zo is van alle ECABO-gediplomeerden (ongeacht niveau van de opleiding) van 2008 46% van de mannen en 35% van de vrouwen naar het hbo doorgestroomd. Ten opzichte van 2007 is de doorstroom naar het hbo onder mannen met 5% toegenomen; onder vrouwen is deze doorstroom echter licht afgenomen met 1%. Kijken we naar de leeftijd van de mbo-verlaters, dan zien we dat met name gediplomeerden van 20 jaar en 21 jaar relatief vaak kiezen voor een hbo-opleiding (respectievelijk 54% en 59%). Hiermee lijkt het erop dat degenen die kiezen voor het hbo gemiddeld weer iets ouder zijn; in 2006 zagen we dat de doorstroom relatief het hoogst was voor de groep 19- en 20- jarigen (beide 58%) en in 2007 voor de groep 19 tot 21-jarigen (52%-55%). Naar etniciteit bekeken zien we dat allochtone gediplomeerden duidelijk vaker kiezen voor een vervolgopleiding op het hbo dan autochtonen. Dit zien we voor alle jaren terug. Van de gediplomeerden van 2008 (van alle opleidingsniveaus bij elkaar) gaat 56% van de allochtonen door naar het hbo, onder autochtonen is dit aandeel 36%. Met name onder allochtonen is het aandeel dat doorstroomt naar het hbo ten opzichte van 2007 sterk gestegen (met 8%). Voor de autochtonen is het aandeel dat doorstroomt naar het hbo het afgelopen jaar gelijk gebleven. Regio

28

De gediplomeerden van regio’s Middenwest en Noordwest stromen het vaakst door naar een hboopleiding (beide 46%). Voor beide regio’s is deze doorstroom groter dan in 2007. Ook voor de regio Zuidoost is de doorstroom naar het hbo toegenomen ten opzichte van 2007 (40% tegen 35% in 2007). Voor de regio Zuidwest is de doorstroom naar een hbo-opleiding in 2008 juist iets afgenomen (33%) ten opzichte van 2007 (38%). KBB In Figuur 5.2 op de volgende pagina is een beeld gegeven van de doorstroom naar het hbo voor de zeven belangrijkste KBB’s. We hebben hier alleen de mbo-verlaters van BOL-opleidingen op niveau 4 meegenomen. Het is immers vooral deze groep die doorstroomt naar het hbo. Het beeld door de jaren heen is divers. Wel kunnen we opmerken dat de doorstroom van de BOLers op niveau 4 naar het hbo voor ECABO de afgelopen jaren in het algemeen relatief hoger was dan voor de meeste andere grotere KBB’s, dit jaar is de doorstroom voor BOL-ers op niveau 4 van Fundeon (64%) echter groter dan voor ECABO (58%). Bij vier KBB’s zien we, net als voor ECABO, een daling van de doorstroom richting het hbo ten opzichte van 2007. Voor Fundeon echter is de doorstroom naar het hbo onder BOLgediplomeerden op niveau 4 van 2008 duidelijk gestegen in vergelijking met gediplomeerden van 2007, terwijl dit een jaar eerder (in 2006) juist duidelijk gedaald was. Ook bij Grafisch Opleiding Centrum en Kenwerk zien we een stijging van de doorstroom van BOL-ers op niveau 4 naar het hbo.

28

Het absolute aantal gediplomeerden van 2008 uit de regio Noord waarover we gegevens hebben is klein (n=16). We zullen de uitkomsten van deze regio daarom niet meenemen in de analyse.

33

y


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 5 . 2 Doorstroom naar het hbo (mbo-verlaters met een BOL-opleiding op niveau 4)

per KBB, 2006-2008.

ECABO (n=1416) KC Handel (n=440) Kenteq (n=384) Kenw erk (n=519) Fundeon (n=253) GOC (n=177) Calibris (n=2487) 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90% 100%


5.2

Aansluiting vervolgstudie en mbo-opleiding

Niet alleen de omvang van de doorstroom richting het hbo is van belang, maar ook de vraag of de afgestudeerden van opleidingen ECABO in het verlengde van hun mbo-opleiding gaan doorleren. Om dit te analyseren leggen we de gevolgde opleiding op het mbo naast de vervolgopleiding op het hbo waarna we de vervolgopleidingen classificeren (in Bijlage 4 vindt u hiervan een aantal voorbeelden). Naast deze ‘objectieve’ benadering van de aansluiting van de vervolgopleiding hebben we de gediplomeerden zelf gevraagd hoe zij de aansluiting ervaren; hebben zij gezien hun huidige bezigheden veel aan de opleiding gehad? We noemen dit de meer subjectieve benadering. 5.2.1

Objectieve benadering

In Figuur 5.3 is een beeld gegeven van de mate van doorstroom in de eigen sector (Economie)29. Ook hierbij beperken we ons tot gediplomeerden van BOL-opleidingen op niveau 4. NB

In overleg met ECABO is vastgesteld welke vervolgopleidingen op het hbo verwant zijn aan de mbo-opleidingen binnen het domein van ECABO30 en welke overige hbo31 opleidingen binnen de sector Economie vallen . Zo zijn bijvoorbeeld de ICT-opleidingen (zoals technische informatica) op het hbo, die vallen in de sector Techniek, toch meegenomen als zijnde opleidingen in de sector Economie. Een overzicht van de indeling van hbo-opleidingen vindt u in Bijlage 5. Bij de landelijke standaardindeling hanteren we in eerste instantie een indeling van opleidingen in sectoren op basis van de indeling volgens de Informatie Beheer Groep (zie

29

Omdat het voor hbo-opleidingen in sommige gevallen moeilijk is om een goede koppeling te maken met een bepaald KBB, beperken we ons hier tot de mate van doorstroom binnen de eigen sector. 30 De aan ECABO verwante hbo-opleidingen vormen een deel van alle hbo-opleidingen binnen de sector Economie. In overleg met ECABO is afgesproken welke hbo-opleidingen verwant zijn aan ECABO-opleidingen. Het aantal en de soort hboopleidingen dat verwant is aan de gevolgde opleiding binnen ECABO is per opleidingsrichting verschillend. Verwante hboopleidingen aan opleidingen van de opleidingsrichting Juridisch zijn bijvoorbeeld andere opleidingen dan verwante hboopleidingen aan de opleidingsrichting Commercieel. 31 Deze indeling is in overleg met ECABO vastgesteld. Aangezien deze indeling dit jaar iets is bijgesteld kan het zijn dat de uitkomsten van 2006 en 2007 die in dit rapport worden gepresenteerd (iets) afwijken van de uitkomsten voor deze jaren die in het rapport van afgelopen keer (oktober 2008) zijn gepresenteerd.

34

y


MBO-Kaart 2006-2008

ook Bijlage 4). Gediplomeerde schoolverlaters van sociaal-juridische opleidingen (sector Economie) die in een verwante opleiding doorleren komen hierbij standaard terecht in een andere sector (sociaal-juridisch valt op het hbo binnen de sector Zorg & Welzijn). Een overzicht van de landelijke indeling van hbo-opleidingen vindt u in Bijlage 6. Van alle gediplomeerde BOL-ers op niveau 4 van ECABO die kiezen voor een vervolgopleiding kiest een ruime meerderheid (ieder jaar ruim 84%) voor een vervolgopleiding in de eigen sector 32 (sector Economie ). Als we de doorstroom binnen de eigen sector echter bekijken aan de hand van de landelijke standaardindeling, dan zien we dat het aandeel gediplomeerden ECABO dat voor een vervolgopleiding heeft gekozen binnen de eigen sector (Economie) in 2008 17% lager is (68%). Landelijk (voor alle opleidingen bij elkaar) is het aandeel dat doorleert binnen de eigen sector onder in 2008 duidelijk lager (55%) dan we voor ECABO zien (68%). F i g u u r 5 . 3 Aandeel mbo-verlaters met een BOL-opleiding op niveau 4 dat doorleert op het hbo binnen de

eigen sector, 2006-2008 (voor ECABO (totaal) gewogen).

Secretarieel (n=69) Bedrijfsadministratie (n=181) Commercieel (n=135) Bank- en verzekeringsw ezen (n=58) Logistiek (n=6) ICT Administratief (n=102) Juridisch (n=142) ECABO (totaal) 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90% 100%


33

Opleidingsrichting

Van alle doorlerende BOL-ers op niveau 4 binnen ECABO zijn het met name de gediplomeerden van de opleidingsrichtingen Bedrijfsadministratie en Secretarieel die relatief vaak kiezen voor een vervolgopleiding binnen de sector Economie (respectievelijk 90% en 88%). Gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief en Commercieel kiezen daarentegen juist relatief vaak voor een opleiding in een andere sector dan de sector Economie (beiden 18%). Opvallend is dat de afgelopen jaren met name doorlerende BOL-ers van de opleidingen Bank- en verzekeringswezen kozen voor een opleiding binnen de sector Economie en dat zij in 2008 vaker voor een opleiding buiten de sector hebben gekozen. Gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief die doorleren in een andere sector kiezen onder andere voor de opleiding Netwerk infrastructuur design. Gediplomeerden van opleidingen Commercieel die doorleren in een andere sector kiezen onder andere voor de opleiding Maatschappelijk werk en dienstverlening.

32

Op basis van de indeling in overleg met ECABO. Gezien het kleine absolute aantal doorlerende BOL-ers op niveau 4 voor de opleidingsrichting Logistiek, laten we deze opleidingsrichting bij de analyse buiten beschouwing. 33

35

y


MBO-Kaart 2006-2008

Naast de mate van doorstroom in de eigen sector is voor de verschillende opleidingsrichtingen binnen ECABO ook gekeken naar de mate van doorstroom naar hbo-opleidingen die niet alleen binnen de eigen sector liggen, maar daarnaast ook in het verlengde van de opleiding binnen ECABO liggen. We hebben het dan bijvoorbeeld over een gediplomeerde Bedrijfsadministratie die op het hbo gekozen heeft voor de opleiding Accountancy of een gediplomeerde ICT Administratief die heeft gekozen voor de opleiding Bedrijfskundige Informatica. In Figuur 5.4 is een beeld gegeven van de mate van doorstroom naar verwante hbo-opleidingen. We zien dat gediplomeerden van opleidingen Juridisch en Bedrijfsadministratie het vaakst kiezen voor een opleiding die niet alleen binnen de eigen sector valt, maar ook nog eens verwant is aan de opleidingen Juridisch of Bedrijfsadministratie (respectievelijk 75% en 71%). Opvallend is dat hoewel gediplomeerden van opleidingen Bank- en verzekeringswezen relatief vaak kiezen voor een vervolgopleiding binnen de eigen sector, zij opvallend minder vaak kiezen voor een opleiding die ook nog eens verwant aan opleidingen Bank- en verzekeringswezen zijn (‘slechts’ 5%). Voor de opleidingsrichting ICT Administratief zien we eigenlijk het tegenovergestelde; BOL-ers op niveau 4 van deze richting leren relatief minder vaak door binnen de eigen sector, maar als zij dit doen dan kiezen zij relatief vaker voor een opleiding die verwant is aan de gevolgde ICT-opleiding op het mbo. Verder valt op dat het aandeel gediplomeerden van Secretarieel dat heeft gekozen voor een verwante hbo-opleiding relatief laag is (30%). Dit beeld is vergelijkbaar met wat we onder gediplomeerden van 2007 en ook 2006 zagen. We moeten bij deze analyse echter opmerken dat het niet voor elke opleidingsrichting binnen ECABO mogelijk is om in gelijke mate verwante hbo-opleidingen aan te wijzen. F i g u u r 5 . 4 Aandeel mbo-verlaters met een BOL-opleiding op niveau 4 dat op het hbo doorleert in een

verwante opleiding, 2006-2008 (voor ECABO (totaal) gewogen).

Secretarieel (n=69) Bedrijfsadministratie (n=181) Commercieel (n=135) Bank- en verzekeringsw ezen (n=58) ICT Administratief (n=102) Juridisch (n=142) ECABO (totaal) 0%

10% 20%

30% 40%

50%

60% 70%

80% 90% 100%


Meest gekozen vervolgopleidingen binnen de sector Economie De gediplomeerden van ECABO (van 2008) die kiezen voor een vervolgopleiding binnen de eigen sector (Economie) kiezen met name voor: • Bedrijfseconomie (91 gediplomeerden), • Accountancy (78 gediplomeerden), • HBO rechten (72 gediplomeerden), • Personeel en arbeid (44 gediplomeerden), • Informatica (43 gediplomeerden), • Management, Economie en Recht (34 gediplomeerden), • Commerciële economie (32 gediplomeerden).

36

y


MBO-Kaart 2006-2008

5.2.2

Subjectieve benadering

Hoewel de meerderheid van de doorlerende gediplomeerden een vervolgopleiding is gaan doen binnen de eigen sector en wat dat betreft dus een opleiding is gaan doen die aansluit bij de opleiding die zij op het mbo hebben gevolgd, is de vraag hoe zij zelf de aansluiting ervaren. Met andere woorden; vinden zij dat zij veel aan hun opleiding op het mbo hebben gehad, als ze kijken naar wat ze nu doen? Driekwart (75% in 2008) van de doorlerende BOL-gediplomeerden ECABO op niveau 4 geeft aan dat zij, achteraf bezien, veel aan de opleiding hebben gehad (zie Figuur 5.5). Landelijk zijn de doorlerende gediplomeerden BOL op niveau 4 ongeveer even vaak tevreden (76% in 2008). Ditzelfde beeld zagen we voor de doorlerende gediplomeerden van 2007. 34

Binnen ECABO zijn het met name de doorlerende gediplomeerden (BOL op niveau 4) van de opleidingsrichtingen Bedrijfsadministratie en Commercieel die aangeven veel aan de mbo-opleiding te hebben gehad. Doorlerende gediplomeerden van de opleidingsrichting ICT Administratief geven minder vaak aan dat zij veel aan de opleiding hebben gehad. Dit beeld zagen we ook in 2007 en 2006. F i g u u r 5 . 5 Hebben de doorlerende gediplomeerden (BOL op niveau 4) veel aan hun opleiding gehad,

naar opleidingsrichting, 2006-2008? (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen)

Secretarieel (n=69) Bedrijfsadministratie (n=84) Commercieel (n=157) Bank- en verzekeringsw ezen (n=68) ICT Administratief (n=129) Juridisch (n=159) ECABO (totaal) Landelijk 0%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2006 2007 2008 Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2006- 2008

34

Gezien het kleine absolute aantal doorlerende BOL-ers op niveau 4 voor de opleidingsrichting Logistiek in de verschillende jaren, laten we deze opleidingsrichting bij de analyse buiten beschouwing. Binnen de opleidingsrichtingen Orde en veiligheid en Informatiedienstverlening zijn er geen BOL-gediplomeerden op niveau 4 die doorleren.

37

y


MBO-Kaart 2006-2008

6

y

Doorstroom van MBO-verlaters naar het HBO Behalve dat we kunnen onderzoeken in welke mate gediplomeerden van opleidingen ECABO doorstromen naar verwante (dan wel andere) opleidingen op het hbo (zie Hoofdstuk 5), kunnen we ook analyseren welke gediplomeerden (van andere opleidingen) doorstromen naar het hoger economisch (beroeps)onderwijs (HEO). Op deze wijze ontstaat een completer beeld van de doorstroom tussen middelbaar economisch onderwijs (MEO) en hoger economisch onderwijs (HEO). We kijken hierbij alleen naar de hbo-opleidingen waarvoor de mbo-verlaters van 2008 (die aan het onderzoek hebben meegedaan) hebben gekozen. Het gaat dus niet om de totale instroom van alle mbo-ers (en andere opleidingen) naar hbo-opleidingen, maar puur om de opleidingen waar de mbo-verlaters die aan het onderzoek hebben meegedaan voor gekozen hebben. NB

In overleg met ECABO is vastgesteld welke vervolgopleidingen op het hbo verwant zijn aan de mbo-opleidingen binnen het domein van ECABO en welke overige hbo-opleidingen binnen de sector Economie vallen. Een overzicht van de indeling van hbo-opleidingen vindt u in Bijlage 5.

De analyse doen we zowel vanuit de optiek van hbo-opleidingen verwant aan ECABO als vanuit de optiek van alle economisch hbo-opleidingen. In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden.

6.1

Doorstroom naar hbo-opleidingen verwant aan ECABO

Bij de analyse van de doorstroom naar hbo-opleidingen verwant aan ECABO is uitgegaan van de groep doorlerende mbo-verlaters die voor een vervolgopleiding heeft gekozen die verwant is aan de mbo-opleidingen binnen het domein van ECABO. Gekeken is of de gediplomeerden die voor deze vervolgopleidingen gekozen hebben wel of niet een opleiding hebben gevolgd binnen ECABO. In Figuur 6.1 op de volgende pagina ziet u van welke opleidingen in het mbo (gepresenteerd naar KBB) de doorlerende gediplomeerden van 2008 komen die hebben gekozen voor vervolgopleidingen op het hbo die verwant zijn aan opleidingen binnen het domein van ECABO. In totaal hebben 1095 mbo-verlaters van 2008 (die hebben deelgenomen aan het onderzoek met de MBO-Kaart) gekozen voor een hbo-opleiding verwant aan ECABO. Ruim de helft (53%) van deze gediplomeerde mbo-verlaters heeft een opleiding binnen het domein van ECABO gedaan. Zij zijn met name afkomstig van de opleidingen binnen de richtingen Bedrijfsadministratie, Commercieel en Juridisch. 14% van de (1095) gediplomeerden die gekozen hebben voor een aan ECABO verwante hboopleiding hebben op het mbo een handelsopleiding gedaan (KBB KC Handel). Zij zijn met name afkomstig van de opleidingen Detailhandel. 11% van de gediplomeerden in verwante hboopleidingen heeft een opleiding gedaan binnen het KBB Kenwerk. Het gaat hier met name om gediplomeerden van de opleidingen Toerisme / recreatie. NB

38

y

Hoewel we bij deze analyse alleen kijken naar de situatie van 2008, kunnen we opmerken dat het beeld zoals dat hierboven geschetst is, vergelijkbaar is met het beeld van 2007 en 2006.


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 6 . 1 Doorstroom van mbo-ers naar hbo-opleidingen verwant aan ECABO, 2008.

2%

12%

2% 14% 53% 11% 6% ECABO Calibris Kenw erk KC Handel GOC Kenteq Overige KBB's


Kader: Commerciële Economie Landelijk zien we dat afgelopen jaar in totaal 70 gediplomeerden (2008) hebben gekozen voor de opleiding Commerciële Economie op het hbo. Van deze 70 gediplomeerden heeft 46% een opleiding binnen het domein van ECABO gedaan, namelijk opleidingen binnen de opleidingsrichtingen: Commercieel: 23 gediplomeerden, Bedrijfsadministratie: 5 gediplomeerden, Secretarieel: 2 gediplomeerden, Juridisch: 1 gediplomeerde, ICT Administratief: 1 gediplomeerde. Niet alleen gediplomeerden van opleidingen ECABO kiezen voor een vervolgopleiding Commerciële Economie. 20 van de 70 gediplomeerden (29%) die hebben gekozen voor deze hbo-opleiding hebben een opleiding gedaan binnen het domein van KC Handel. De overige mbo-gediplomeerden die de opleiding Commerciële Economie op het hbo zijn gaan doen komen onder andere van opleidingen Calibris (9%), en Grafisch Opleidings Centrum (6%).

Kader: Management, Economie en Recht (MER) Landelijk zien we dat afgelopen jaar in totaal 52 gediplomeerden (2008) hebben gekozen voor de opleiding MER op het hbo. Van deze 52 gediplomeerden heeft 62% een opleiding binnen het domein van ECABO gedaan, namelijk opleidingen binnen de opleidingsrichtingen: Commercieel: 14 gediplomeerden, Secretarieel: 8 gediplomeerden, Bedrijfsadministratie: 7 gediplomeerden, Juridisch: 3 gediplomeerden. Niet alleen gediplomeerden van opleidingen ECABO kiezen voor een vervolgopleiding MER. 23 van de 52 gediplomeerden (25%) die hebben gekozen voor deze hbo-opleiding hebben een opleiding gedaan binnen het domein van KC Handel. De overige mbo-gediplomeerden die de opleiding MER op het hbo zijn gaan doen komen onder andere van opleidingen Innovam/Vocar (4%).

39

y


MBO-Kaart 2006-2008

6.2

Doorstroom naar economische hbo-opleidingen

Dezelfde analyse als in de vorige paragraaf kunnen we doen voor alle economische hboopleidingen (dus inclusief de hbo-opleidingen verwant aan mbo-opleidingen ECABO). In Figuur 6.2 ziet u van welke opleidingen in het mbo (gepresenteerd naar KBB) de doorlerende gediplomeerden van 2008 komen die hebben gekozen voor economische vervolgopleidingen op het hbo. In totaal hebben 1248 mbo-ers van 2008 die hebben meegedaan aan het onderzoek en die verder zijn gaan leren gekozen voor een economische hbo-opleiding. Van deze mbo-ers heeft de helft (49%) een opleiding op het mbo gedaan binnen het domein van ECABO. De meerderheid van hen heeft een opleiding gedaan binnen de opleidingsrichtingen Bedrijfsadministratie en Commercieel. Naast gediplomeerden van opleidingen ECABO, komen de gediplomeerden die hebben gekozen voor een economische hbo-opleiding met name van opleidingen binnen Kenwerk (15%) en KC Handel (14%).

F i g u u r 6 . 2 Doorstroom van mbo-ers naar alle economische hbo-opleidingen, 2008.

13% 2%

1% 49%

14%

15%

6%

ECABO Calibris Kenw erk KC Handel GOC Kenteq Overige KBB's


Kader: Personeel en arbeid Landelijk zien we dat afgelopen jaar in totaal 74 gediplomeerden (2008) hebben gekozen voor de opleiding Personeel en arbeid op het hbo. Van deze 74 gediplomeerden heeft 49% een opleiding binnen het domein van ECABO gedaan, namelijk opleidingen binnen de opleidingsrichtingen: Juridisch: 17 gediplomeerden, Secretarieel: 11 gediplomeerden, Commercieel: 5 gediplomeerden, Bedrijfsadministratie: 3 gediplomeerden. Niet alleen gediplomeerden van opleidingen ECABO kiezen voor een vervolgopleiding Personeel en arbeid. 14 van de 74 gediplomeerden (19%) die hebben gekozen voor deze hbo-opleiding hebben een opleiding gedaan binnen het domein van KC Handel. De overige mbo-gediplomeerden die de opleiding Personeel en arbeid op het hbo zijn gaan doen komen onder andere van opleidingen Calibris (12%) en Kenwerk (12%).

40

y


MBO-Kaart 2006-2008

Kader: Bedrijfskundige informatica Landelijk zien we dat afgelopen jaar in totaal 21 gediplomeerden (2008) hebben gekozen voor de opleiding Bedrijfskundige informatica op het hbo. Van deze 21 gediplomeerden heeft 90% een opleiding binnen het domein van ECABO gedaan, namelijk opleidingen binnen de opleidingsrichting: ICT Administratief : 19 gediplomeerden. Niet alleen gediplomeerden van opleidingen ECABO kiezen voor een vervolgopleiding Bedrijfskundige informatica. 2 van de 21 gediplomeerden (10%) die hebben gekozen voor deze hbo-opleiding hebben een opleiding gedaan binnen het domein van Kenteq.

Kader: Bedrijfseconomie Landelijk zien we dat afgelopen jaar in totaal 104 gediplomeerden (2008) hebben gekozen voor de opleiding Bedrijfseconomie op het hbo. Van deze 104 gediplomeerden heeft 79% een opleiding binnen het domein van ECABO gedaan, namelijk opleidingen binnen de opleidingsrichtingen: Bedrijfsadministratie: 65 gediplomeerden, Commercieel: 15 gediplomeerden, Orde en veiligheid: 1 gediplomeerde, ICT Administratief; 1 gediplomeerde. Niet alleen gediplomeerden van opleidingen ECABO kiezen voor een vervolgopleiding Bedrijfseconomie. 11 van de 104 gediplomeerden (11%) die hebben gekozen voor deze hbo-opleiding hebben een opleiding gedaan binnen het domein van KC Handel. De overige mbo-gediplomeerden die de opleiding Bedrijfseconomie op het hbo zijn gaan doen komen van opleidingen Kenwerk (7%), Calibris (2%), SVGB (1%) en PMLF (1%).

Kader: Accountancy Landelijk zien we dat afgelopen jaar in totaal 71 gediplomeerden (2008) hebben gekozen voor de opleiding Accountancy op het hbo. Van deze 71 gediplomeerden heeft 92% een opleiding binnen het domein van ECABO gedaan, namelijk opleidingen binnen de opleidingsrichtingen: Bedrijfsadministratie: 61 gediplomeerden, Juridisch: 2 gediplomeerden, ICT Administratief: 1 gediplomeerde, Commercieel: 1 gediplomeerde. Niet alleen gediplomeerden van opleidingen ECABO kiezen voor een vervolgopleiding Accountancy. 5 van de 71 gediplomeerden (7%) die hebben gekozen voor deze hbo-opleiding hebben een opleiding gedaan binnen het domein van KC Handel. De andere mbo-gediplomeerde die de opleiding Accountancy op het hbo is gaan doen komt van opleidingen Calibris (1%).

41

y


MBO-Kaart 2006-2008

7

y

Tevredenheid over opleidingen De mbo-verlaters hebben zich in het onderzoek onder andere kunnen uitlaten over een aantal kwaliteitsaspecten. Zo hebben zij met betrekking tot de opleiding aangegeven of zij wel of niet tevreden zijn op het punt van (1) de aansluiting van de theorie op het praktijkgedeelte van de opleiding (BOL) of de bruikbaarheid van de theorie in het werk (BBL) en (2) de zinvolheid van de opleiding (hebben zij veel aan de opleiding gehad?). Daarnaast is aan de BBL-ers gevraagd of zij tevreden zijn met de begeleiding die zij van hun (leer)bedrijf hebben gekregen tijdens het werk. In de afzonderlijke rapportage ‘Tabellen en vragenlijsten’ kunt u de gebruikte gegevens in tabelvorm terugvinden.

7.1

Tevredenheid over de opleiding

Gediplomeerden van opleidingen ECABO van 2008 zijn in het algemeen tevreden over hun opleiding (zie Figuur 7.1). Tweederde (6%) van hen is tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie en driekwart (76%) geeft aan dat zij, gezien hun huidige bezigheden, veel aan de opleiding hebben gehad. Ten opzichte van de voorgaande jaren is de tevredenheid over beide aspecten va de opleiding iets toegenomen. Landelijk zijn de gediplomeerden (van 2008) vaker tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie (73%) en over het nut van de opleiding (77% geeft aan dat zij veel aan de opleiding hebben gehad). Dit beeld zien we ook voor de jaren 2007 en 2006 terug. Opleidingsrichting Van alle gediplomeerden binnen ECABO (van 2008) zijn de gediplomeerden van opleidingen Orde en veiligheid gemiddeld het meest vaak tevreden over beide aspecten van de opleiding. Gediplomeerden van de opleidingsrichting ICT Administratief zijn relatief gezien het minst vaak tevreden over de zinvolheid van de opleiding (64%) en de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie 52% is hier positief over). Binnen ICT Administratief zijn het met name de gediplomeerden van de opleidingen ICT-beheerder (servicedesk) (crebo 90222) en Medewerker ICT (crebo 10903) die vaker ontevreden zijn over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie (respectievelijk 39% en 42% is positief). F i g u u r 7 . 1 Beoordeling van de opleiding (het percentage dat tevreden is), 2008 (voor ECABO (totaal) en

landelijk gewogen).

Secretarieel (n=362) Bedrijfsadministratie (n=471) Commercieel (n=278) Bank- en verzekeringsw ezen (n=106) Logistiek (n=13) ICT Administratief (n=277) Juridisch (n=265) Informatiedienstverlening (n=5) Orde en veiligheid (n=258) ECABO 2008 (totaal) Landelijk 0%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% tevreden over aansluiting / bruikbaarheid theorie veel aan opleiding gehad

90% 100%


42

y


MBO-Kaart 2006-2008

Vergelijking ICT-opleidingen Gediplomeerden van de opleidingsrichting ICT Administratief binnen ECABO zijn minder vaak tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie (52%) dan gediplomeerden van de opleidingsrichting ICT elektrotechnisch binnen Kenteq (58%). Over de zinvolheid van de opleiding zijn zij duidelijk minder tevreden (64%) dan gediplomeerden van de opleidingsrichting ICT elektrotechnisch (79%). Dit beeld zien we voor alle jaren (2006-2008) terug.

Niveau

35

en leerweg

De afgelopen jaren waren gediplomeerden van opleidingen op niveau 3 (elk jaar) duidelijk minder vaak tevreden over beide aspecten van de opleiding dan gediplomeerden van de overige niveaus. In 2008 zijn zij over de zinvolheid van de opleiding nog steeds het minst tevreden (74%). Over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie zijn gediplomeerden op niveau 4 in 2008 echter minder vaak tevreden (69%) dan gediplomeerden van opleidingen op niveau 2 (77%) en 3 (70%). Bekijken we de uitkomsten naar leerweg dan zien we dat BBL-ers over beide aspecten van de opleiding beduidend vaker tevreden zijn dan BOL-ers. De ruime meerderheid van de BBL-ers is positief over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie (82%) en de zinvolheid van de opleiding (81%). Voor de BOL-ers zijn deze percentages respectievelijk 69% en 76%. Geslacht en etniciteit Vrouwelijke gediplomeerden van ECABO zijn in 2008 vaker tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie dan mannelijke gediplomeerden. Over de zinvolheid van de opleiding is zowel bij de mannen als bij de vrouwen driekwart van de gediplomeerden tevreden. Allochtone ECABO-gediplomeerden (van alle jaren) zijn vaker dan autochtonen tevreden over de opleiding. Dit geldt voor zowel het aspect aansluiting / bruikbaarheid van de theorie als het aspect zinvolheid. Bestemming We kunnen de tevredenheid over de opleiding ook bekijken naar bestemming van de gediplomeerden. In 2008 zijn gediplomeerden die hebben gekozen voor de arbeidsmarkt iets vaker tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie en het nut van de opleiding dan gediplomeerden die zijn gaan werken. In 2007 en 2006 zagen we een tegengesteld beeld. Regio

36

Bekijken we de uitkomsten per regio dan zien we geen eenduidig beeld. Gediplomeerden uit de regio Zuidwest zijn over beide aspecten van de opleiding het meest vaak positief. Gediplomeerden uit de regio Zuidoost zijn (samen met gediplomeerden uit de regio Zuidwest) het meest positief over de zinvolheid van de opleiding, maar daarentegen het minst vaak tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie van alle regio’s.

7.2

Tevredenheid over de begeleiding door (leer)bedrijf

Een belangrijk aspect van de opleiding voor BBL-ers is de begeleiding die zij krijgen van het bedrijf waar zij tijdens de opleiding werken. Aan de gediplomeerde BBL-ers is gevraagd of zij tevreden zijn over de begeleiding die zij hebben gekregen. Driekwart (77%) van de gediplomeerde BBL-ers van opleidingen ECABO van 2008 is tevreden over de begeleiding door het (leer)bedrijf (zie Figuur 7.2 op de volgende pagina). Dit aandeel is duidelijk kleiner dan onder gediplomeerden van 2006 (87%), maar iets groter dan onder BBLgediplomeerden van 2007 (76%). Landelijk zien we dat ieder jaar rond de 82% à 83% van de BBL-gediplomeerden positief is over de begeleiding.

35

Het absolute aantal gediplomeerden op opleidingsniveau 1 van 2008 waarover we gegevens hebben is klein (n=15). We zullen de uitkomsten van dit opleidingsniveau daarom niet meenemen in de analyse. 36 Het absolute aantal gediplomeerden uit de regio Noord waarover we gegevens hebben voor 2008 is klein (n=16). We zullen de uitkomsten van deze regio daarom niet meenemen in de analyse.

43

y


MBO-Kaart 2006-2008

Opleidingsrichting NB

Binnen ECABO zien we dat het absolute aantal BBL-ers per opleidingsrichting nogal verschilt. Voor drie van de zeven opleidingsrichtingen hebben we amper informatie over de tevredenheid van BBL-ers; deze worden in de analyse (en de figuur) dan ook niet meegenomen.

Bekijken we de opleidingsrichtingen met meerdere (meer dan 20) BBL-gediplomeerden dan zien we dat met name de BBL-ers van de opleidingsrichting Juridisch en Secretarieel tevreden zijn over de begeleiding die zij tijdens de opleiding hebben gekregen van hun leerbedrijf.

F i g u u r 7 . 2 Beoordeling van BBL-ers over de begeleiding door het (leer)bedrijf (het percentage dat

tevreden is), 2008 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen).

Secretarieel Commercieel Juridisch Orde en veiligheid ECABO (totaal) Landelijk 0%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2008 Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

44

y


MBO-Kaart 2006-2008

8

y

Samenvatting In dit hoofdstuk geven we een samenvattende typering van de keuzes en de posities van gediplomeerden van 2006, 2007 en 2087 van opleidingen ECABO. De gegevens die in deze rapportage zijn gepresenteerd zijn afkomstig van het onderzoek MBO-Kaart.

Na diplomering het mbo verlaten of binnen het mbo doorstromen? Niet alle gediplomeerden gaan direct van school; een aantal kiest ervoor om zich binnen het mbo verder te kwalificeren. Van het merendeel van de roc’s / aoc’s / vakinstellingen weten we naast wat schoolverlaters gaan doen, ook het aandeel van de gediplomeerden dat doorleert op het eigen roc / aoc / vakinstelling. De informatiebasis voor dit laatste zijn de bestanden van de deelnemersadministratie die we van de deelnemende instellingen krijgen die aan het onderzoek meedoen. Van alle gediplomeerden van opleidingen ECABO kiest een kwart (23%) voor een vervolgopleiding op het eigen roc (zij stromen dus door op het mbo). Binnen ECABO is de doorstroom binnen het mbo met name relatief groot onder gediplomeerden van ICT Administratief en Bedrijfsadministratie. Gediplomeerden van de opleidingsrichtingen Juridisch, Bank- en verzekeringswezen en Logistiek kiezen er vaker voor om het mbo te verlaten. De uitkomsten voor de verschillende opleidingsrichtingen hangen voor een belangrijk deel samen met de samenstelling van de opleidingen binnen een opleidingsrichting wat niveau van de opleidingen betreft. Niet verwonderlijk zijn het met name gediplomeerden op niveau 1 (43%), 2 (36%) en 3 (47%) die vaak verder leren op het mbo; van de gediplomeerden ECABO op niveau 4 gaat ‘slechts’ 1% door op het mbo. Van opleidingsrichtingen met relatief veel opleidingen op niveau 4 zal de doorstroom binnen het mboveld dan ook kleiner zijn dan voor opleidingsrichtingen met relatief meer opleidingen op de lagere niveaus. Overigens is de mate van doorstroom binnen het mbo voor opleidingen ECABO op niveau 3 opvallend hoog (47%) in vergelijking met landelijke uitkomsten; landelijk kiest 27% van de gediplomeerden op niveau 3 ervoor om binnen het eigen roc verder te gaan. Wat ook opvalt is de geringe doorstroom van BBL-ers van opleidingen ECABO (7% stroomt in 2008 door binnen het eigen roc) ten opzichte van het landelijke niveau (22% van alle BBL-ers stroomt in 2008 door binnen het eigen roc). Van gediplomeerden die het roc verlaten (77%) gaat een (klein) deel toch verder op het mbo, maar op een andere school (hier hebben we echter slechts beperkt informatie over en is in deze rapportage niet nader bekeken). Een groter deel verlaat echter het mbo-veld en kiest na diplomering voor de arbeidsmarkt of een niet-mbo-opleiding, de zogenaamde mbo-verlaters. Deze groep mbo-verlaters staat verder centraal in deze samenvatting.

Gewogen uitkomsten voor mbo-verlaters: De uitkomsten van het onderzoek zijn op een tweetal punten gewogen. Ten eerste is het landelijke bestand mbo-verlaters gewogen naar KBB. Hiermee is de oververtegenwoordiging van onder andere de KBB’s Calibris en ECABO en de ondervertegenwoordiging van andere KBB’s in het landelijke bestand ondervangen. Ten tweede zijn de uitkomsten voor ECABO als geheel gewogen. Hiermee is de oververtegenwoordiging van onder andere de opleidingsrichtingen Bedrijfsadministratie en Juridisch en de ondervertegenwoordiging van de opleidingsrichtingen Orde en veiligheid en ICT Administratief binnen ECABO in het onderzoeksbestand ondervangen.

Bestemming mbo-verlaters Van de mbo-verlaters van 2008 van opleidingen binnen ECABO is 47% gaan werken (zie Figuur 8.1 op de volgende pagina). Dit is relatief minder vaak dan landelijk, onder mbo-verlaters van alle opleidingen, het geval is. Mbo-verlaters van opleidingen ECABO kiezen relatief vaker voor een vervolgopleiding; voltijds (31%) dan wel in combinatie met een baan (16%). Daarbij zien we dat het aandeel mbo-verlaters van opleidingen ECABO dat kiest voor de combinatie van werken en leren in de afgelopen jaren iets is gedaald en het aandeel mbo-verlaters dat kiest voor de arbeidsmarkt iets is toegenomen. Binnen ECABO zien we dat het aandeel gediplomeerden dat doorleert met name hoog is onder mbo-verlaters van opleidingen Bank- en verzekeringswezen, onder gediplomeerden met een

45

y


MBO-Kaart 2006-2008

opleiding op niveau 4, onder BOL-ers, onder mannelijke gediplomeerden, onder allochtonen en onder mbo-verlaters in de regio Noordwest en Middenwest. Gediplomeerden die zijn gaan werken, zijn met name te vinden onder mbo-verlaters van de opleidingsrichtingen Orde en veiligheid en Secretarieel, onder mbo-verlaters op niveau 1, 2 en 3, onder BBL-ers, onder vrouwen, onder autochtonen en onder mbo-verlaters in de regio’s Oost en Zuidwest. Van alle gediplomeerden ECABO van 2008 die niet verder zijn gegaan op het mbo is 5% op het moment van onderzoek, ongeveer een half jaar na het behalen van het diploma, (nog) werkloos (zie Figuur 8.1). Opvallend is dat het werkloosheidspercentage in het afgelopen jaar voor gediplomeerden van ECABO iets is toegenomen (met 2%), terwijl deze op landelijk niveau gelijk is gebleven (3%). Bepaalde groepen binnen de mbo-verlaters van ECABO worden vaker geconfronteerd met werkloosheid dan andere. Deze groepen zijn: gediplomeerden van de opleidingsrichting Secretarieel en de opleidingsrichting Orde en veiligheid, gediplomeerden van opleidingen op de lagere niveaus (met name op niveau 1), vrouwen en allochtonen.

Figuur 8.1

Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO naar opleidingsrichting, 2008 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen).


10% w erken

20%

30%

40%

50%


60%

70%

doorleren

80%

90% 100%

w erkloos

anders


Perspectieven op de arbeidsmarkt In het algemeen kunnen we stellen dat de perspectieven op de arbeidsmarkt voor gediplomeerden van opleidingen ECABO goed te noemen zijn en in de afgelopen drie jaar ook (iets) zijn verbeterd. Gemiddeld genomen hebben de gediplomeerden van 2008 snel een baan gevonden; 83% is binnen drie maanden aan de slag en 49% zelfs binnen 1 maand. Iets meer dan de helft (55%) van de gediplomeerden 2008 heeft op het moment van onderzoek (al) een vaste aanstelling, wat vaker is dan onder gediplomeerden van 2007. Ook in het salarisniveau van gediplomeerden van ECABO zien we een gunstige ontwikkeling; in het afgelopen jaar is het gemiddelde salaris (per maand op basis van een 38-urige werkweek) met 2,9% gestegen. Verder kunnen we vaststellen dat de meerderheid van de werkende gediplomeerden van ECABO van 2008 een baan heeft gevonden die direct aansluit op de door hen gevolgde opleidingen (zie Figuur 8.2). Dit aandeel is groter dan onder werkende gediplomeerden van 2007 en 2006.

46

y


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 8 . 2 Ligt het beroep in het verlengde van de opleiding, naar opleidingsrichting (direct in het verlengde,

binnen het KBB dan wel binnen de sector), 2008? (voor ECABO (totaal) gewogen)


10% 20% 30% 40%

50% 60% 70% 80% 90% 100%

direct in verlengde binnen domein KBB binnen domein sector Bron: Toppen Onderzoek & Beleid - MBO-Kaart 2008

BBL-ers van ECABO (die werken) hebben een gunstiger baanperspectief dan (werkende) gediplomeerden met een BOL-opleiding. BBL-ers vinden gemiddeld sneller een baan dan de BOLers (het merendeel blijft bij de werkgever waar zij ook tijdens de studie hebben gewerkt) en hebben een half jaar na diplomering (al) vaker een vaste aanstelling. Ook het salaris van de BBL-ers is gemiddeld hoger dan van werkende BOL-ers. We zien daarnaast dat BBL-ers vaker dan BOL-ers een baan hebben direct in het verlengde van hun opleiding en dat zij ook iets vaker tevreden zijn over de bruikbaarheid van de theorie bij het werk. Dit beeld zagen we ook in de voorgaande jaren. De perspectieven op de arbeidsmarkt zijn voor gediplomeerden van opleidingen ECABO op de meeste aspecten minder goed dan we landelijk zien, onder alle gediplomeerde mbo-verlaters bij elkaar. Voor een belangrijk deel hangt dit samen met de opbouw van de groep gediplomeerden; landelijk gezien is het aandeel BBL-ers in de populatie mbo-verlaters dat aan het onderzoek heeft deelgenomen duidelijk groter dan we voor ECABO zien (zie Overzicht 0.2 op pagina 4) en het zijn juist de BBL-ers die betere perspectieven hebben op de arbeidsmarkt. Binnen ECABO valt met name de opleidingsrichting Juridisch op als we kijken naar het baanperspectief. Gediplomeerden van opleidingen Juridisch vinden vaker binnen 3 maanden een baan, hebben relatief vaker een vaste aanstelling en verdienen gemiddeld meer dan we gemiddeld voor ECABO zien. De contacten die worden opgedaan tijdens de bpv spelen een belangrijke rol bij de kansen op de arbeidsmarkt. Gediplomeerden die zijn gaan werken bij het bpv-bedrijf waar zij tijdens de opleiding hebben gewerkt dan wel de bpv hebben gevolgd, hebben een gunstiger baanperspectief. Niet alleen komen zij sneller aan een baan, maar zij hebben ook vaker een vaste aanstelling en hebben een hoger gemiddeld salaris. Daarnaast werken zij vaker in een beroep dat direct aansluit bij de gevolgde opleiding en minder vaak buiten de sector van de gevolgde opleiding ligt en zijn zij vaker tevreden over de aansluiting van de opleiding op het werk. Het verschil in perspectieven op de arbeidsmarkt tussen gediplomeerden die bij een bpv-bedrijf werken en gediplomeerden die niet bij een bpv-bedrijf werken is met name groot onder BBL-ers.

47

y


MBO-Kaart 2006-2008

Opbrengst van het mbo voor de arbeidsmarkt Naast de kansen en mogelijkheden van mbo-verlaters op de arbeidsmarkt, hebben we ook een beeld kunnen geven van wat de mbo-verlaters van ECABO betekenen voor de arbeidsmarkt. We kijken daarbij met name naar de allocatie in het bedrijfsleven. Vanuit het perspectief van de beroepen waar gediplomeerden van 2008 (landelijk) zijn gaan werken, zien we dat de overgrote meerderheid van de gediplomeerden, die werken in een beroep dat binnen het domein van ECABO valt, ook een opleiding binnen ECABO heeft gevolgd (84%). Dit geldt met name voor gediplomeerden die zijn gaan werken in de beroepsgroepen Bank- en verzekeringswezen en ICT Administratief. Gediplomeerden die werkzaam zijn in Commerciële beroepen en in de Juridische beroepen hebben relatief minder vaak een opleiding gevolgd binnen het domein van de betreffende opleidingsrichting binnen ECABO. Werkenden in deze beroepsgroepen hebben relatief vaak een opleiding gevolgd buiten het domein van ECABO. Vanuit de optiek van de bedrijfstakken (de bedrijven waar de gediplomeerden werken) zien we dat gediplomeerden van ECABO met name belangrijk zijn voor de bedrijfstak Financiële instellingen, de bedrijfstak Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen en de bedrijfstak Informatie en communicatie. Voor bedrijven in de overige bedrijfstakken zijn gediplomeerden van opleidingen ECABO minder belangrijk.

Doorleren op het hbo Van alle gediplomeerde mbo-verlaters van opleidingen ECABO (dus ongeacht van welk niveau en of zij verder leren of niet) gaat ieder jaar rond de 40% naar het hbo. Landelijk, onder mbo-verlaters van alle opleidingen die aan het onderzoek hebben meegedaan, is dit aandeel duidelijk minder hoog (tegen de 30%). Bekijken we de doorstroom naar het hbo alleen voor de gediplomeerden op niveau 4 (in principe hebben alleen deze gediplomeerden toegang tot het hbo) dan is het aandeel dat doorstroomt naar het hbo groter, maar in de afgelopen drie jaren wel afgenomen (van 59% in 2006 naar 55% in 2008). Het aandeel dat doorleert is het hoogst onder gediplomeerden van de opleidingsrichtingen Banken verzekeringswezen en Commercieel, onder BOL-ers, onder mannen en onder allochtonen. Wat de leeftijd van de doorstromers betreft lijkt het erop dat degenen die kiezen voor het hbo gemiddeld weer iets ouder worden. Van de gediplomeerden ECABO (BOL op niveau 4) die doorstromen richting het hbo, kiest ieder jaar ruim 84% voor een opleiding in de sector Economie (op basis van de indeling van ECABO) (zie Figuur 8.3 op de volgende pagina). Hanteren we echter de standaard landelijke indeling dan zien we dat het aandeel van de gediplomeerden van ECABO dat heeft gekozen voor een opleiding binnen de sector van de gevolgde mbo-opleiding (en dus in de sector Economie) duidelijk lager is. Binnen ECABO zijn het met name gediplomeerden van de opleidingsrichting Bedrijfsadministratie en de opleidingsrichting Secretarieel die kiezen voor een hbo-opleiding binnen de sector Economie (op basis van de indeling van ECABO) (zie Figuur 8.3 op de volgende pagina). Gediplomeerden van opleidingen ICT Administratief en Commercieel kiezen daarentegen juist relatief vaak voor een opleiding in een andere sector dan de sector Economie. Hoewel gediplomeerden van opleidingen Bank- en verzekeringswezen relatief vaak kiezen voor een vervolgopleiding binnen de eigen sector, kiezen zij opvallend minder vaak voor een opleiding die ook nog eens verwant aan opleidingen Bank- en verzekeringswezen zijn. Voor de opleidingsrichting ICT Administratief zien we eigenlijk het tegenovergestelde.

48

y


MBO-Kaart 2006-2008

F i g u u r 8 . 3 Aandeel mbo-verlaters met een BOL-opleiding op niveau 4 dat op het hbo doorleert in een

verwante opleiding, 2006-2008 (voor ECABO (totaal) gewogen).


10% 20% 30% 40%

50% 60% 70% 80% 90% 100%


Opbrengsten voor het hbo Als we de doorstroom naar het hbo bekijken van alle mbo-ers die aan het onderzoek hebben meegedaan (ongeacht welke opleiding zij hebben gedaan), zien we dat van alle doorlerende mbo-ers die een hbo-opleiding verwant aan ECABO zijn gaan doen ruim de helft (53%) van opleidingen ECABO afkomstig is. Van alle mbo-ers die voor een economische hboopleiding hebben gekozen (dus aan ECABO verwante opleidingen plus niet-verwante opleidingen aan ECABO in de sector Economie) is de helft (49%) afkomstig van mbo-opleidingen binnen het domein van ECABO. Gediplomeerden ECABO zijn dus erg belangrijk voor de instroom van mboers bij economische hbo-opleidingen.

Terugblik op de mbo-opleiding In het algemeen zijn de gediplomeerden van ECABO tevreden over de opleiding die zij gevolgd hebben, zowel wat betreft de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie tijdens het praktijkgedeelte / werk als over de zinvolheid van de opleiding als zij kijken naar wat zij op dit moment doen. Op landelijk niveau zijn de gediplomeerden echter iets vaker tevreden over beide aspecten. Binnen ECABO zijn de gediplomeerden van de opleidingsrichting ICT Administratie het minst tevreden over beide aspecten. Gediplomeerden van de opleidingsrichting Orde en veiligheid zijn van alle gediplomeerden gemiddeld het vaakst tevreden over de aansluiting / bruikbaarheid van de theorie en de zinvolheid van de opleiding. BBL-ers zijn over beide aspecten duidelijk vaker tevreden dan BOL-ers. Daarnaast zien we dat vrouwen vaker tevreden zijn dan mannen, allochtonen vaker dan autochtonen en gediplomeerden die hebben gekozen voor de arbeidsmarkt vaker dan degenen die voor een vervolgopleiding hebben gekozen. BBL-ers zijn niet alleen tevreden over de bruikbaarheid van de theorie in de opleiding, maar ook over de begeleiding die zij van het (leer)bedrijf hebben gekregen is de meerderheid van hen, terugkijkend op de BBL-periode, tevreden.

49

y


MBO-Kaart 2006-2008

y

Bijlagen B1 B2 B3 B4 B5 B6

50

y

Wegingsfactoren opleidingsrichtingen binnen ECABO (2008) Eerste bestemming naar opleidingsrichting en leerweg Voorbeelden classificatie diplomarendement Voorbeelden classificatie aansluiting vervolgstudie Overzicht verwante hbo-opleidingen - indeling ECABO Overzicht verwante hbo-opleidingen - standaardindeling


MBO-Kaart 2006-2008

B1

y

Wegingsfactoren ECABO (2008) In onderstaand overzicht is voor de opleidingen binnen ECABO de wegingsfactoren weergegeven voor 2008. Overzicht B1

Wegingsfactoren 2008

opleidingsrichting

Secretarieel Bedrijfsadministratie Commercieel Bank- en verzekeringswezen Logistiek Juridisch Orde en veiligheid ICT Administratief Informatiedienstverlening totaal ECABO

51

y

landelijke populatie (aantal diploma’s) aantal verhouding 3529 15% 4556 20% 2285 10% 796 3,5% 94 0,4% 1932 8,4% 4553 20% 5064 22% 56 0,2% 22.957 100%


onderzoeksbestand (aantal mbo-verlaters) aantal verhouding 380 18% 487 23% 285 14% 109 5,2% 14 0,7% 275 13% 265 13% 286 14% 6 0,3% 2.107 100%

wegingsfactor factor 0.83 0.87 0.71 0.67 0.57 0.65 1.54 1.57 0.67 --

berekening 15/18 20/23 10/14 3,5/5,2 0,4/0,7 8,4/13 20/13 22/14 0,2/0,3 --

MBO-Kaart 2006-2008

B2

y

Eerste bestemming naar opleidingsrichting en leerweg F i g u u r B 2 a Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO naar opleidingsrichting en leerweg,

BOL

2008 (voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen).


10% w erken

20%

30%

40%

50%


60%

70%

doorleren

80%

90% 100%

w erkloos

anders

Bron: Toppen Onderzoek & Beleid bv - MBO-Kaart 2008

F i g u u r B 2 b Eerste bestemming van mbo-verlaters ECABO naar opleidingsrichting en leerweg,

BBL 2008

(voor ECABO (totaal) en landelijk gewogen).


10% w erken

20%

30%

40%

50%


60%

70%

doorleren

80%

90% 100%

w erkloos

anders

Bron: Toppen Onderzoek & Beleid bv - MBO-Kaart 2008

52

y


MBO-Kaart 2006-2008

B3

y

Voorbeelden classificatie diplomarendement In onderstaand overzicht worden een aantal voorbeelden gegeven van de manier waarop beroepen worden geclassificeerd met betrekking tot het diplomarendement (in hoeverre heeft iemand een beroep dat aansluit bij de gevolgde opleiding?). In de rapportage wordt gesproken over vier classificaties: • direct in het verlengde van de opleiding, • binnen het domein van het KBB (ECABO) maar niet direct in het verlengde van de opleiding, • binnen het domein van de sector (Economie) maar buiten het domein van het KBB, • buiten het domein van de sector (Economie). In de standaardclassificatie (dat gebruikt wordt in rapporten voor de deelnemende roc’s) specificeren we binnen de classificatie ‘binnen het domein van het KBB’ een drietal subclassificaties: • verwant, hetzelfde of hoger niveau, • verwant, lager niveau, • andere beroepsgroep binnen KBB. In landelijke rapportages worden deze samengevoegd. Voor de volledigheid zijn deze wel opgenomen in het overzicht. Overzicht B3

53

y

Voorbeelden classificatie beroepen ECABO

1

gevolgde opleiding ingevuld beroep ingevuld werk toedeling crebo aan beroep classificatie

10039 administrateur beginnend assistent accountant administraties inboeken en jaarrekeningen uitwerken 10039 administrateur direct in verlengde van opleiding

2


10046 Secretaresse directiesecretaresse secretarieel 10040 directiesecretaresse / managementassistent verwant, hetzelfde of hoger niveau (= binnen KBB)

3


10040 directiesecretaresse / managementassistent receptioniste administratie en klanten ontvangen / telefoon 10053 administratief medewerker verwant, lager niveau (= binnen KBB)

4


10050 secretarieel medewerker kas / balie medewerkster kas / balie bij ABN Amro 10761 commercieel medewerker banken verzekeringswezen andere beroepsgroep binnen KBB (= binnen KBB)

5


10040 directiesecretaresse / managementassistent verkoopster verkopen 10853 verkoopmedewerker binnen sector

6


10040 directiesecretaresse / managementassistent verzorgende verplegen 10427 verzorgende buiten sector


MBO-Kaart 2006-2008

B4

y

Voorbeelden classificatie aansluiting vervolgstudie In onderstaand overzicht worden een aantal voorbeelden gegeven van de manier waarop vervolgopleidingen worden geclassificeerd met betrekking tot de aansluiting op de mbo-opleiding. In de rapportage wordt gesproken over twee classificaties: • binnen het domein van de sector (Economie), • buiten het domein van de sector (Economie). Binnen de classificatie ‘binnen het domein van de sector’ kunnen we een drietal subclassificaties specificeren: • zelfde beroepsgroep, • zelfde KBB, • zelfde sector. In landelijke rapportages worden deze samengevoegd. Voor de volledigheid zijn deze wel opgenomen in het overzicht. Overzicht B4

54

y

Voorbeelden classificatie vervolgopleidingen

1

gevolgde opleiding ingevulde opleiding toedeling croho classificatie

10039 administrateur accountancy 34406 accountancy zelfde beroepsgroep (= binnen sector)

2


10039 administrateur management, economie en recht 34435 management, economie en recht zelfde KBB (= binnen sector)

3


10037 commercieel medewerker banken commerciële economie 34402 commerciële economie zelfde sector (= binnen sector)

4


10040 directiesecretaresse / managementassistent vrijetijdsmanagement 34438 vrijetijdskunde buiten sector


MBO-Kaart 2006-2008

B5

y

Overzicht verwante hbo-opleidingen Volgens indeling ECABO ECABO / HEO

55

y

sector economie / HEO

buiten sector

30002

hoger hotelmanagement

34001

tolk-vertaler

34035

bedrijfskunde

X

34036

communicatiemanagement

X

34040

sport en bewegen

34041

trade management gericht op Azië

34043

bank en verzekeringen

X

34046

office management

X

34057

sport, gezondheid en management

X

34059

sport en bewegingseducatie

X

34060

grafimediatechnologie

34063

commercieel / communicatiemanagement

34064

visual information/communic design

X

34089

human technology

X

34090

farmakunde

X

34091

huidtherapie

X

34092

communication- and multimediadesign

X

34098

vertaalacademie

X

34104

leraar Nederlands gebarentaal - tolkenopleiding 2e gr.

X

34105

media informatie en communicatie

X

34106

bedrijfsmanagement MKB

X

34112

forensisch onderzoek

X

34116

social work

X

34121

hogere juridische opleiding

34124

information management

34125

people and business management

X

34126

commercieel management

X

34182

biologische laboratoriumtechnologie

X

34190

hydrografie

X

34192

laboratoriumtechniek

X

34199

medisch ingenieur

X

34220

tuin- en landschapsinrichting

X

34221

bos- en natuurbeheer

X

34224

levensmiddelentechnologie

X

34226

land- en watermanagement

X

34227

milieukunde

34228

agrarische bedrijfskunde

X

34245

hogere opleiding software engineer

X

34254

technische commerciële confectiekunde


X X

X X

X X

X X

X

X

MBO-Kaart 2006-2008

ECABO / HEO

56

y


buiten sector

34255

technische commerciële textielkunde

X

34261

bouwtechnische bedrijfskunde

X

34262

autotechniek

X

34263

bouwkunde

X

34267

elektrotechniek

X

34268

technische natuurkunde

34269

hogere informatica

34272

geodesie

X

34275

chemische technologie

X

34276

scheepsbouwkunde

X

34278

luchtvaarttechnologie

X

34279

civiele techniek

X

34280

werktuigbouwkunde

X

34282

ruimtelijke ordening en planologie

X

34284

milieukunde

X

34287

opleiding voor bedrijfskader

X

34289

informatica en informatiekunde

X

34292

kort HBO - informatica

X

34330

veehouderij

X

34331

biotechnologie

X

34332

aquatische ecotechnologie

X

34333

diermanagement

X

34371

verkeerskunde

X

34375

logistiek

34384

maritiem officier

X

34386

AOT-techniek

X

34389

industrieel product ontwerpen

X

34390

logistiek en technische vervoerskunde

X

34391

milieugerichte materiaaltechnologie

X

34396

chemie

X

34397

biologie en medisch laboratoriumonderzoek

34400

HEAO algemeen 1e leerjaar

X

34401

bedrijfseconomie

X

34402

commerciële economie

X

34404

bedrijfskundige informatica

X

34405

communicatie

X

34406

accountancy

X

34407

international business and languages

X

34408

bestuurskunde

X

34409

fiscale economie

X

34410

hoger toeristisch en recreatief onderwijs

X

34411

hoger hotelonderwijs


X X

X

X

X

MBO-Kaart 2006-2008

ECABO / HEO

57

y


buiten sector

34412

toerisme

34414

financial services management

X

34419

hogere Europese beroepenopleiding

X

34421

technische bedrijfskunde

34422

small business en retail management

34426

SPD bedrijfsadministratie

X

34430

communicatiesystemen

X

34432

food and business

34435

management, economie en recht

X

34436

logistiek en economie

X

34438

vrijetijdsmanagement

34456

oriëntaalse talen en communicatie

34457

marketing en sales

X

34460

marketing management

X

34464

bestuurskunde - overheidsmanagement

X

34470

financieel management

X

34471

hogere opleiding theologie

34475

technische informatica

34478

marketing

34479

informatica

34480

management

34488

IT-service management

X

34500

facility management

X

34506

kunstzinnige therapie

34507

toegepaste psychologie

34510

marketing communicatie

34513

onroerendgoed management

34514

personeelsmanagement

34518

marketing en media

X

34526

makelaardij o.g.

X

34529

belastingconsulent

34537

kort HBO hotel en hospitality management

34538

kort HBO marketing en management gezondheidszorg

X

34547

hartfunctielaborant

X

34549

optometrie

X

34552

medische laboratoriumopleiding

X

34554

longfunctieassistent

X

34560

verpleegkundige

X

34561

medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken

X

34567

opleiding van kader in de gezondheidszorg

X

34568

leraar verpleegkunde 2e gr.

X

34570

fysiotherapie

X


X

X X

X

X X

X X X X X

X X X X X

X X

MBO-Kaart 2006-2008

ECABO / HEO

58

y


buiten sector

34571

oefentherapie Cesar

X

34572

oefentherapie Mensendieck

X

34574

ergotherapie

X

34575

verloskundige

X

34576

mondzorgkunde

X

34577

orthoptie

X

34578

logopedie

X

34579

voeding en diëtiek

X

34581

podotherapie

X

34584

bewegingstechnologie

X

34585

bewegingsagogie - psychomotorische therapie

X

34599

sport, management en ondernemen

34602

internationaal management

34609

personeel en arbeid

34610

culturele en maatschappelijke vorming

X

34616

maatschappelijk werk en dienstverlening

X

34617

sociaal pedagogische hulpverlening

X

34641

sociaal juridische dienstverlening

34644

creatieve therapie

34649

informatiedienstverlening en management

34665

modemanagement

34686

journalistiek

34690

maatschappelijk werk

X

34699

beeldende kunst en vormgeving

X

34713

kunst en techniek - cognitief ergonomisch ontwerpen

X

34733

film en tv

X

34735

museologie

X

34739

muziek

X

34745

docent drama

X

34756

fotografische vormgeving

X

34758

grafische vormgeving

X

34760

interieurarchitectuur

X

34798

dans

X

34804

modevormgeving

X

34808

leraar basisonderwijs

X

34856

voedingsmiddelentechnologie

X

34859

plattelandsvernieuwing

X

34860

theater

X

34866

bedrijfskunde en agribusiness

34868

tuinbouw en akkerbouw

X

34869

dier- en veehouderij

X

34870


X


X X X

X X X X X

X

MBO-Kaart 2006-2008

ECABO / HEO

59

y


buiten sector

34899

educatie en kennismanagement groene sector

34923

hotelmanagement

X

34927

toeristisch management

X

34928


34930

psychologie

34935

managementopleiding mobiliteitsbranche

34936

international business and management studies

34940

docent dans

34951

kunst en economie

X

34952

media en entertainment management

X

34953

orthopedische technologie

X

35025

leraar lichamelijke oefening 1e gr. v.o.

X

35112

leraar voortgezet onderwijs eerstegraads Engels

X

35119

leraar voortgezet onderwijs eerstegraads Nederlands

X

35126

leraar aardrijkskunde 2e gr. v.o.

X

35133

leraar Duits 2e gr. v.o.

X

35146

godsdienst-pastoraal werk

X

35158

pedagogiek

X

35168

bedrijfswiskunde

X

35191

leraar omgangskunde 2e gr. v.o.

X

35193


X

35195

leraar Engels 2e gr. v.o.

X

35196

leraar Frans 2e gr. v.o.

X

35197

leraar geschiedenis 2e gr. v.o.

X

35198

leraar Nederlands 2e gr. v.o.

X

35199

leraar scheikunde 2e gr. v.o.

X

35201


X

35202

leraar algemene economie 2e gr. v.o.

X

35203

leraar bedrijfseconomie 2e gr. v.o.

X

35221

leraar wiskunde 2e gr. v.o.

X

35254

leraar techniek 2e gr. v.o.

X

35261

leraar natuurkunde 2e gr. v.o.

X

35301

leraar biologie 2e gr. v.o.

X

35382

leraar bouwkunde I en II 2e gr. v.o.

X

35383

leraar bouwtechniek I en II 2e gr. v.o.

X

35384

leraar elektrotechniek I en II 2e gr. v.o.

X

35386

leraar motorvoertuigentechniek I en II 2e gr. v.o.

X

35387

leraar werktuigbouwkunde I en II 2e gr. v.o.

X

35388

leraar gezondheidszorg en welzijn 2e gr.

X

35401

leraar verzorging - gezondheidskunde 2e gr. v.o.

X

35411

leraar maatschappijleer 2e gr. v.o.

X

35421


X


X

X X X X X

MBO-Kaart 2006-2008

ECABO / HEO

60

y


buiten sector

35423

leraar consumptieve techniek I en II 2e gr. v.o.

X

35426

leraar 2e gr. v.o.elektrotechniek - tbv het BBO en MBO

X

35441

leraar godsdienst 2e gr. v.o.

X

35511


X

39017

commerciele economie

39100

docent beeldende kunst en vormgeving

X

39110

autonome beeldende kunst

X

39111

vormgeving

X

39112

docent muziek

X

39116

leraar ICT 2e gr. vo

X

39201

integrale veiligheid

39203

vastgoed en makelaardij

39205

HBO rechten

39210

lifestyle

X

39212

fashion

X

39214

audiovisuele vormgeving

X

39215

bio-informatica

X

39216

industriële automatisering

X

39217

biometrie

X

39218

opleidingskunde

X

39219

gezondheidszorgtechnologie

X

39225

aviation studies

X

39226

business administration

39232

bouwmanagement en vastgoed

X

39233

business enigineering

X

39234

commercieel ingenieur

X

39240

engineering, design and innovation

X

39250

netwerk infrastructuur design

X

39268

integrale veiligheidskunde

39271

functiegericht toerisme en recreatie

X

39272

international hospitality management

X

39273

hospitality and evenement management

X

39274

international hospitality business management

X

39275

international hotel and hospitality management

X

39279

game architecture and design

X

39280

built environment

X

51028

filosofie

X

56057

toegepaste taalkunde

X

56849

dierwetenschappen

X

80006

AD dier- en veehouderij

X

80008

AD accountancy

80015

AD educatie en kennismanagement groene sector bloemsierkunst


X

X X X

X

X

X X

MBO-Kaart 2006-2008

ECABO / HEO

61

y

80025

AD Praktijkondersteuner in de Zorg

80031

Eventmanagement

80039

Installatie Techniek

80041

International Hospitality Management



buiten sector X

X X X

MBO-Kaart 2006-2008

B6

y

Overzicht verwante hbo-opleidingen Volgens landelijke standaardindeling sector economie

62

y

andere sectoren

30002

hoger hotelmanagement

x

34001

tolk-vertaler

x

34035

bedrijfskunde

x

34036

communicatiemanagement

x

34040

sport en bewegen

34041

trade management gericht op Azië

x

34043

bank en verzekeringen

x

34046

office management

x

34057

sport, gezondheid en management

x

34059

sport en bewegingseducatie

x

34060

grafimediatechnologie

x

34063

commercieel / communicatiemanagement

x

34089

human technology

x

34090

farmakunde

x

34091

huidtherapie

x

34092

communication- and multimediadesign

x

34098

vertaalacademie

x

34104

leraar Nederlands gebarentaal - tolkenopleiding 2e gr.

34105

media informatie en communicatie

x

34106

bedrijfsmanagement MKB

x

34112

forensisch onderzoek

x

34116

social work

34124

information management

x

34126

commercieel management

x

34182

biologische laboratoriumtechnologie

x

34190

hydrografie

x

34192

laboratoriumtechniek

x

34199

medisch ingenieur

x

34220

tuin- en landschapsinrichting

x

34221

bos- en natuurbeheer

x

34224

levensmiddelentechnologie

x

34226

land- en watermanagement

x

34227

milieukunde

x

34228

agrarische bedrijfskunde

x

34245

hogere opleiding software engineer

34254

technische commerciële confectiekunde

x

34255

technische commerciële textielkunde

x

34261

bouwtechnische bedrijfskunde

x

34262

autotechniek

x


x

x

x x

x

MBO-Kaart 2006-2008

sector economie

63

y

andere sectoren

34263

bouwkunde

x

34267

elektrotechniek

x

34268

technische natuurkunde

34269

hogere informatica

34272

geodesie

x

34275

chemische technologie

x

34276

scheepsbouwkunde

x

34278

luchtvaarttechnologie

x

34279

civiele techniek

x

34280

werktuigbouwkunde

x

34282

ruimtelijke ordening en planologie

x

34284

milieukunde

x

34287

opleiding voor bedrijfskader

x

34289

informatica en informatiekunde

x

34292

kort HBO - informatica

x

34330

veehouderij

x

34331

biotechnologie

x

34332

aquatische ecotechnologie

x

34333

diermanagement

x

34371

verkeerskunde

x

34375

logistiek

x

34384

maritiem officier

x

34386

AOT-techniek

x

34389

industrieel product ontwerpen

x

34390

logistiek en technische vervoerskunde

x

34391

milieugerichte materiaaltechnologie

x

34396

chemie

x

34397

biologie en medisch laboratoriumonderzoek

34400

HEAO algemeen 1e leerjaar

x

34401

bedrijfseconomie

x

34402

commerciële economie

x

34404

bedrijfskundige informatica

x

34405

communicatie

x

34406

accountancy

x

34407

international business and languages

x

34408

bestuurskunde

x

34409

fiscale economie

x

34410

hoger toeristisch en recreatief onderwijs

x

34411

hoger hotelonderwijs

x

34412

toerisme

x

34414

financial services management

x

34419

hogere Europese beroepenopleiding

x


x x

x

MBO-Kaart 2006-2008

sector economie

64

y

andere sectoren

34421

technische bedrijfskunde

34422

small business en retail management

x

34426

SPD bedrijfsadministratie

x

34430

communicatiesystemen

x

34432

food and business

x

34435

management, economie en recht

x

34436

logistiek en economie

x

34438

vrijetijdsmanagement

x

34456

oriëntaalse talen en communicatie

x

34457

marketing en sales

x

34460

marketing management

x

34464

bestuurskunde - overheidsmanagement

x

34470


x

34471

hogere opleiding theologie

x

34475

technische informatica

x

34478

marketing

x

34479

informatica

x

34480

management

x

34488

IT-service management

x

34500

facility management

x

34506

kunstzinnige therapie

x

34507

toegepaste psychologie

34510

marketing communicatie

x

34513

onroerendgoed management

x

34514

personeelsmanagement

34518

marketing en media

x

34526

makelaardij o.g.

x

34529

belastingconsulent

x

34537

kort HBO hotel en hospitality management

x

34538

kort HBO marketing en management gezondheidszorg

x

34547

hartfunctielaborant

x

34549

optometrie

x

34552

medische laboratoriumopleiding

x

34554

longfunctieassistent

x

34560

verpleegkundige

x

34561

medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken

x

34567

opleiding van kader in de gezondheidszorg

x

34568

leraar verpleegkunde 2e gr.

x

34570

fysiotherapie

x

34571

oefentherapie Cesar

x

34572

oefentherapie Mensendieck

x

34574

ergotherapie

x


x

x

x

MBO-Kaart 2006-2008

sector economie

65

y

andere sectoren

34575

verloskundige

x

34576

mondzorgkunde

x

34577

orthoptie

x

34578

logopedie

x

34579

voeding en diëtiek

x

34581

podotherapie

x

34584

bewegingstechnologie

x

34585

bewegingsagogie - psychomotorische therapie

x

34599

sport, management en ondernemen

x

34602

internationaal management

34609

personeel en arbeid

x

34610

culturele en maatschappelijke vorming

x

34616

maatschappelijk werk en dienstverlening

x

34617

sociaal pedagogische hulpverlening

x

34641

sociaal juridische dienstverlening

x

34644

creatieve therapie

34649

informatiedienstverlening en management

x

34665

modemanagement

x

34686

journalistiek

x

34690

maatschappelijk werk

x

34699

beeldende kunst en vormgeving

x

34713

kunst en techniek - cognitief ergonomisch ontwerpen

x

34733

film en tv

x

34735

museologie

x

34739

muziek

x

34745

docent drama

x

34756

fotografische vormgeving

x

34758

grafische vormgeving

x

34760

interieurarchitectuur

x

34798

dans

x

34804

modevormgeving

x

34808


x

34856

voedingsmiddelentechnologie

x

34859

plattelandsvernieuwing

x

34860

theater

x

34866

bedrijfskunde en agribusiness

x

34868

tuinbouw en akkerbouw

x

34869

dier- en veehouderij

x

34870


x

34899

educatie en kennismanagement groene sector

34923

hotelmanagement

x

34927

toeristisch management

x


x

x

x

MBO-Kaart 2006-2008

sector economie

66

y

andere sectoren

34928


34930

psychologie

34935

managementopleiding mobiliteitsbranche

34936

international business and management studies

34940

docent dans

x

34951

kunst en economie

x

34952

media en entertainment management

34953

orthopedische technologie

x

35025

leraar lichamelijke oefening 1e gr. v.o.

x

35112

leraar voortgezet onderwijs eerstegraads Engels

x

35119

leraar voortgezet onderwijs eerstegraads Nederlands

x

35126


x

35133


x

35146

godsdienst-pastoraal werk

x

35158

pedagogiek

x

35168

bedrijfswiskunde

x

35191


x

35193


x

35195

leraar Engels 2e gr. v.o.

x

35196

leraar Frans 2e gr. v.o.

x

35197

leraar geschiedenis 2e gr. v.o.

x

35198

leraar Nederlands 2e gr. v.o.

x

35199

leraar scheikunde 2e gr. v.o.

x

35201


x

35202

leraar algemene economie 2e gr. v.o.

x

35203

leraar bedrijfseconomie 2e gr. v.o.

x

35221

leraar wiskunde 2e gr. v.o.

x

35254

leraar techniek 2e gr. v.o.

x

35261

leraar natuurkunde 2e gr. v.o.

x

35301

leraar biologie 2e gr. v.o.

x

35382

leraar bouwkunde I en II 2e gr. v.o.

x

35383

leraar bouwtechniek I en II 2e gr. v.o.

x

35384

leraar elektrotechniek I en II 2e gr. v.o.

x

35386

leraar motorvoertuigentechniek I en II 2e gr. v.o.

x

35387

leraar werktuigbouwkunde I en II 2e gr. v.o.

x

35388

leraar gezondheidszorg en welzijn 2e gr.

x

35401

leraar verzorging - gezondheidskunde 2e gr. v.o.

x

35411

leraar maatschappijleer 2e gr. v.o.

x

35421


x

35423


x

35426

leraar 2e gr. v.o.elektrotechniek - tbv het BBO en MBO

x

35441

leraar godsdienst 2e gr. v.o.

x


x x x x

x

MBO-Kaart 2006-2008

sector economie

67

y

andere sectoren

35511


39017

commerciele economie

39100

docent beeldende kunst en vormgeving

x

39110

autonome beeldende kunst

x

39111

vormgeving

x

39112

docent muziek

x

39116

leraar ICT 2e gr. vo

x

39201

integrale veiligheid

x

39203

vastgoed en makelaardij

x

39205

HBO rechten

x

39210

lifestyle

39212

fashion

39214

audiovisuele vormgeving

x

39215

bio-informatica

x

39216

industriële automatisering

x

39217

biometrie

x

39218

opleidingskunde

x

39219

gezondheidszorgtechnologie

x

39225

aviation studies

x

39226

business administration

39232

bouwmanagement en vastgoed

x

39233

business enigineering

x

39234

commercieel ingenieur

x

39240

engineering, design and innovation

x

39250

netwerk infrastructuur design

x

39268

integrale veiligheidskunde

x

39271

functiegericht toerisme en recreatie

x

39273

hospitality and evenement management

x

39274

international hospitality business management

x

39275

international hotel and hospitality management

x

39279

game architecture and design

x

39280

built environment

x

56849

dierwetenschappen

x

80008

AD accountancy

x

80031

Eventmanagement

x


x x

x x

x

MBO-Kaart 2006-2008

Gediplomeerden van het mbo van opleidingen ECABO

Recommend Documents