Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy

Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy Wendy Scholten-Peeters Arianne Verhagen Karin Neeleman-vd Steen Rob Oostendorp 14 en 15 maart 2003

Gebruik meetinstrumenten NVMT-congres 2003

1

Doel Inzicht geven in bruikbaarheid vragenlijsten Hoe Wat Waarom

14 en 15 maart 2003


2

Opbouw Inleiding Whiplash probleem Waarom meetinstrumenten? Welke problemen? Casus Langdurige klachten

14 en 15 maart 2003


3

Diagnose Whiplash Geen test of meetinstrument ‘Whiplash’ of ‘geen Whiplash’!!! Geen diagnostische test

14 en 15 maart 2003


4

Diagnose Whiplash (Spitzer et al. 1995) Acceleratie- deceleratie mechanisme Aanrijding of ander ongeval Impact resulteert in weke delen letsel Leidt tot Whiplash-Associated Disorders (WAD)

14 en 15 maart 2003


5

Indeling van WAD Graad

Klinische presentatie

0

Geen klachten

1

Nekklachten: pijn, stijfheid, gevoeligheid

2

Nekklachten én Stoornissen in fysiologische functies

3

Nekklachten én Neurologische uitvalsverschijnselen

4

Nekklachten én Fracturen of dislocaties

14 en 15 maart 2003


6

Whiplash probleem Stoornissen onvoldoende verklarend voor: Beperkingen Participatieproblemen Prognostische factoren bepalen beloop

14 en 15 maart 2003


7

Taak Manueeltherapeut Inventariseren van stoornissen Kernkwaliteit MT Relateren aan gezondheidsprobleem Stoornissen verantwoordelijk voor klachten?? Gezondheidsprofiel opstellen

14 en 15 maart 2003


8

Gezondheidsprofiel (Stoornissen in) structuren en functies (Beperkingen in) activiteiten Participatie(problemen) Prognostische factoren - Externe factoren - Persoonlijke factoren Onderlinge verbanden 14 en 15 maart 2003


9

Gegevens Gezondheidsprofiel Verwijsgegevens Anamnese Lichamelijk onderzoek Vragenlijsten

14 en 15 maart 2003


10

Waarom vragenlijsten?? Betrouwbare en valide inschatting van actuele gegevens Inzicht in gezondheidsprofiel Evaluatie behandeling Diagnostisering

14 en 15 maart 2003


11

Gestructureerde anamnese Inventarisatie klachten/ hulpvraag Toedracht ongeval Preëxistente klachten Beloop in de tijd Stoornissen, beperkingen/ participatieproblemen Diagnostiek en behandeling Wijze van omgaan klachten Status presens 14 en 15 maart 2003


12

Lichamelijk onderzoek (RL-whiplash) Bij voorkeur actief onderzoek functies Mobiliteit Musculaire stabiliteit Evenwicht Afhankelijk van Tijd na ongeval en Gegevens uit anamnese 14 en 15 maart 2003


13

Inzicht gezondheidsprobleem??? Vaak onvoldoende Gedragsmatige aspecten Wijze van omgaan Bewegingsangst Betrouwbaarheid??

14 en 15 maart 2003


14

Eisen goed meetinstrument Betrouwbaar Valide Responsief Hanteerbaar

14 en 15 maart 2003


15

Problemen vragenlijsten Gigantisch veel > 100 Te meten aspect? Welke patiëntengroep bruikbaar? Generieke Ziektespecifieke Hoe scoren? Hoe interpreteren? 14 en 15 maart 2003


16

Voorbeeld Activiteiten Generieke vragenlijsten Disability Rating Index Pain Disability Index Visuele Analoge Schaal activiteiten Ziektespecifieke Neck Disability Index Migraine Disability Assessment Scale Oswestry Low Back Pain Disability Questionnaire 14 en 15 maart 2003


17

Domein?? Wat wil je meten en waarom??? Niet iedere whiplashpatiënt hetzelfde Keuze lijst Betrouwbaarheid Validiteit Responsiviteit (evaluatief)

14 en 15 maart 2003


18

Welk instrument? Evaluatie behandeling Aansluiten bij behandeldoel Responsiviteit

14 en 15 maart 2003


19

Casus

14 en 15 maart 2003


20

Anamnese

14 en 15 maart 2003


21

Anamnese Mw. Loes, 28 jaar, administratief medewerkster. Hoofdpijn, nekpijn, concentratieproblemen, beperkingen in huishouden, werk Auto-ongeval 1.5 jaar geleden; achteraanrijding; zag niet aankomen; hoofdsteun; autogordel; direct veel pijn Geen preëxistente klachten; geen eerdere psychologische problemen EHBO; Rx cwk: geen afwijkingen; huis; 2 dagen huisarts: halskraag 2 weken; FT; klachten bleven; toename van beperkingen; rust steeds meer wegens pijn; pijnmedicatie; emotioneel labiel Weinig activiteiten in huis; rust ’s middags; halskraag af en toe; gestopt werk en korfbal; veel pijnklachten; gespannen indruk 14 en 15 maart 2003


22

Lichamelijk onderzoek Actief Functieonderzoek cwk en CTO Verminderde bewegingsbereidheid Extensie en extensie 3D rechts beperkt Passief functieonderzoek C5-C6 pijn in extensie C6-C7, C7-Th1 beperkt en pijn ext 3D Stabiliteit Verminderd C5- C6 14 en 15 maart 2003


23

Actieve extensie

14 en 15 maart 2003


24

Passive extensie 3D rechts

14 en 15 maart 2003


25

Stabiliteit

14 en 15 maart 2003


26

Meer informatie??? Beperkingen in activiteiten? Welke activiteiten? Rust veel door pijn (passieve coping?) Bewegingsbereidheid minder of angst? Emotionele problemen Steun omgeving? Andere stressfactoren? Veel pijn? 14 en 15 maart 2003


27

Actuele gegevens Pijnintensiteit Pijn-VAS

Geen pijn

14 en 15 maart 2003

Max. pijn


28

VAS Snel en eenvoudig afneembaar Ervaren pijn Betrouwbaarheid, validiteit, responsiviteit: goed (Wewers en Lowe 1990) Schaal van 100 mm Evaluatief en prognostisch Behandeleffect: afname van 25 mm 14 en 15 maart 2003


29

Score Loes VAS-pijn: 68 mm

14 en 15 maart 2003


30

14 en 15 maart 2003


31

Neck Disability Index Dagelijks functioneren 10 vragen 0 tm 5 punten per vraag (6 categorieën) Score NDI: punten per vraag optellen 0 tm 4 punten: geen 5 tm 14 punten: milde 15 tm 24 punten: matige 25 tm 34 punten: ernstige 35 tm 50 punten: zeer ernstige 14 en 15 maart 2003


32

Neck Disability Index Betrouwbaarheid r= 0.89 (Vernon en Mior 1991) Validiteit r= 0.70 (Vernon en Mior 1991) Responsiviteit r= 0.60 (Vernon 1996) Invultijd patiënt: 5 minuten Analysetijd therapeut: 5 minuten Prognostisch Evaluatief Klinisch relevante verandering verschil 5 punten 14 en 15 maart 2003


33

Score Loes Score NDI: 32 p Tillen Lezen Concentratie Autotijden Werk

14 en 15 maart 2003

ernstige beperkingen


34

VAS voor activiteiten Activiteiten zelf kiezen (patiëntspecifiek) Moeilijkheden uitvoering Frequent voorkomen Belangrijk Maximaal 5 Betrouwbaarheid, validiteit: goed Score Loes Lang zitten: 99 mm; strijken 71 mm; autorijden 57 mm 14 en 15 maart 2003


35

Belemmerende factoren: Coping? PCI Bewegingsangst? Tampa Schaal Reacties omgeving en lijdensdruk? MPI-DV

14 en 15 maart 2003


36

Vragenlijst invullen

14 en 15 maart 2003


37

14 en 15 maart 2003


38

Pijncoping Inventarisatielijst (PCI) Coping gedrag Diagnostisch 34 vragen Schaal van 1 tm 4 Per onderwerp een aantal vragen

14 en 15 maart 2003


39

Onderwerpen (PCI) Transformeren Ontspannen Verminderen van eisen Terugtrekken Catastroferen Rusten

14 en 15 maart 2003


40

Pijncoping Inventarisatielijst Transformeren Vragen 15,16,18,30 Maximaal 16 punten, minimaal 4 punten Ontspannen Vragen 9, 19, 20, 21 ,22 Maximaal 20 punten Verminderen van eisen 2, 3, 4 Maximaal 12 punten 14 en 15 maart 2003


41

Pijncoping Inventarisatielijst Terugtrekken Vragen: 10, 11,12,13,14,32,33 Maximaal 28 punten Catastroferen Vragen: 17,23,24,25,26,27,28,29,31 Maximaal 36 punten Rusten Vragen 1,5,6,7,8 Maximaal 20 punten 14 en 15 maart 2003


42

Actieve versus passieve coping Actieve Transformeren Ontspannen Verminderen van eisen Passieve Terugtrekken Catastroferen Rusten 14 en 15 maart 2003


43

Methodologische kwaliteit PCI Betrouwbaarheid en validiteit Voldoende 0.42- 0.82 (Kraaimaat et al. 1997) Responsiviteit Niet onderzocht

14 en 15 maart 2003


44

TAMPA-schaal

14 en 15 maart 2003


45

TAMPA Angst voor bewegen, nieuw letsel 17 vragen Schaal 1 tm 4 Vragen 4,8,12,16 zijn ‘omkeervragen’ Minimaal 17 punten en Maximaal 68 punten > 37 punten bewegingsangst (discussie) Betrouwbaarheid en validiteit Voldoende tot goed (Crombez et al. 1999, Swinkels 2002) 14 en 15 maart 2003


46

Score Loes PCI Transformeren: 5/16 (30%) Ontspannen: 7/20 (35%) Verminderen van eisen: 10/12 (83%) Terugtrekken: 21/28 (75%) Catastroferen: 30/36 (83%) Rusten: 17/20 (85%) Meer passieve dan actieve coping TAMPA 45 punten 14 en 15 maart 2003


47

Multidimensionele pijnvragenlijst (MPI-DV) Ervaren pijnintensiteit Ervaren reacties uit omgeving Indicatie activiteitenniveau

14 en 15 maart 2003


48

14 en 15 maart 2003


49

Multidimensionele pijnvragenlijst (MPI-DV) 61 vragen Computer nodig voor verwerking Auteursrechten: Lousberg en Groenman Universiteit Maastricht 14 en 15 maart 2003


50

Classificatie Dysfunctional type Hoge lijdensdruk pijn Forse beperkingen in activiteiten Grote mate steun omgeving Interpersonally distressed type Hoge lijdensdruk pijn Weinig steun omgeving Weinig afleidende reacties Adaptive coper Relatief weinig pijn Hoge mate levenscontrole en activiteiten 14 en 15 maart 2003


51

Score Loes Interpersonally distressed

14 en 15 maart 2003


52

Verbazen scores???? Nieuw inzicht?? Bevestigen vermoedens anamnese??

14 en 15 maart 2003


53

Gezondheidsprofiel Loes 1 Stoornissen in fysiologische functies, (zie anamnese en lichamelijk onderzoek) Verminderde mobiliteit en pijn in extensie, extensie 3D rechts lateroflexie, rechts rotatie Stoornis stabiliteit

Beperkingen in activiteiten, (zie NDI en VAS activiteiten) strijken, werk, zitten, autorijden, tillen, lezen

Participatieproblemen, (zie anamnese) werk, sport 14 en 15 maart 2003


54

Gezondheidsprofiel Loes 2 Belemmerende factoren voor herstel, (zie PCL, TAMPA, MPI-DV en anamnese) Bewegingsangst, passieve coping, laag niveau activiteiten, catastroferende gedachten, weinig steun uit omgeving en afleidende reacties, halskraag

Bevorderende factoren voor herstel, (zie anamnese) Leeftijd, fanatiek korfbalspeelster

Ingeschatte verbanden, (analyse MT) Gering 14 en 15 maart 2003


55

Behandeldoelen Beïnvloeden van belemmerende factoren voor herstel Passieve coping Bewegingsangst Catastroferende gedachten Weinig steun Verhogen activiteiten (werk, zitten, strijken, rijden) Verbeteren van stabiliteit en mobiliteit cwk, CTO 14 en 15 maart 2003


56

Wetenschappelijke evidentie??? Chronische whiplash ontbreekt!!!! Bij acute WAD: Indicatie effectiviteit: ‘stay active’ ‘act as usual’

14 en 15 maart 2003


57

Verrichtingen Doel 1: Gedragsmatige behandeling Informatie Doel 2: Oefentherapie Graded activity Doel 3: Stabiliserende en mobiliserende oefeningen 14 en 15 maart 2003


58

Evaluatie Behandeldoelen Meetinstrumenten Intake Responsief

14 en 15 maart 2003


59

Evaluatie Loes Welke meetinstrumenten gebruiken?

14 en 15 maart 2003


60

Evaluatie Behandeldoel

Aspect

Middel

Belemmerende factoren

Steun

MPI-DV

Activiteiten verhogen

Activiteiten

Functies verbeteren

Stabiliteit

VAS-activiteiten NDI (MPI-DV) Test Lanser

14 en 15 maart 2003


61

Vraag????? Bent u in staat enkele meetinstrumenten te gebruiken op maandagmorgen??

14 en 15 maart 2003


62

Dank voor uw aandacht!!!!

14 en 15 maart 2003


63

Gebruik van meetinstrumenten bij whiplash: een casestudy

Recommend Documents