Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffen door hoveniers

Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffen door hoveniers Effectmeting 2010

Onderzoekcentrum Drechtsteden drs. A.E. de Jong drs. J.M.A. Schalk juli 2010

Colofon Opdrachtgever Tekst Foto Drukwerk Informatie

Waterschap Hollandse Delta Onderzoekcentrum Drechtsteden Henriet Wolbers Impuls Publiciteit, Alblasserdam GR Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Postbus 619 3300 AP Dordrecht 078 – 770 39 05 www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl

Overnemen van delen van de tekst is toegestaan onder voorwaarde van een duidelijke bronvermelding.

Inhoud

Samenvatting .........................................................................................5 1 Inleiding .........................................................................................7 1.1 Aanleiding en doel ............................................................................7 1.2 Vraagstelling....................................................................................7 1.3 Opzet..............................................................................................8 1.4 Leeswijzer .......................................................................................8 2 Resultaten.......................................................................................9 2.1 Gebruik bestrijdingsmiddelen .............................................................9 2.2 Gebruik van meststoffen ................................................................. 10 2.3 Informatiecampagne....................................................................... 11 2.4 Veranderingen in gebruik ................................................................ 12 2.5 Informatie behoefte ........................................................................ 13 Bijlagen ................................................................................................ 15 Bijlage 1 Methodologische verantwoording .............................................. 17 Bijlage 2 Aanvullende tabellen ............................................................... 19 Bijlage 3 Vragenlijst ............................................................................. 21

Samenvatting Het waterschap Hollandse Delta wil via een informatiecampagne bij de hoveniers het gebruik van die stoffen die een probleem geven voor de waterkwaliteit verminderen. Hieraan voorafgaand voerde het Onderzoekcentrum Drechtsteden in 2007 een nulmeting uit. In deze effectmeting kijken we naar het huidige gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen en de veranderingen in het gebruik onder hoveniers.

Gebruik bestrijdingsmiddelen Negen op de tien hoveniers gebruiken bestrijdingsmiddelen. De helft gebruikt vooral chemische middelen en een derde zowel chemische als groene middelen. Ze maken het meest gebruik van Round up (70% gebruikt dit). Een kwart van de kleine bedrijven gebruiken vooral of meestal groen middelen. Van de grotere bedrijven (meer dan zes werknemers) gebruikt niemand vooral of meestal groene middelen.

Gebruik meststoffen Ook negen op de tien hoveniers gebruiken meststoffen. Ze maken het meest gebruik van NPK (50% gebruikt dit). Acht op de tien gebruiken organische mest, zes op de tien gebruiken compost en zes op de tien gebruiken kunstmest. De helft geeft als reden voor het gebruik van kunstmest aan dat het effectiever is.

Informatiecampagne De informatiecampagne voor hoveniers bestond uit een informatiebijeenkomst en de ontwikkeling en verspreiding van folders. Eind 2008 zijn de informatiebijeenkomsten geweest, waarvoor alle hoveniers zijn uitgenodigd. Drie op de tien bezochten een bijeenkomst. Hun oordeel over de bijeenkomst was overwegend positief. Eind 2009 zijn folders verstuurd. Twee derde kent deze folder. Van hen vonden vier op de tien de folder goed. Ook vier op de tien vonden de folder niet goed maar redelijk, omdat deze meer informatie had kunnen bevatten. Slechts twee op de tien hebben de folder ook verspreid. De inhoud en het verder verspreiden van de folders verdient nog extra aandacht.

Veranderingen in gebruik Twee derde van de hoveniers geeft aan dat de hoeveelheid bestrijdingsmiddel die ze per klant gebruiken is afgenomen. In 2007 gaven vier op de tien aan dat dit was afgenomen. Het gebruik in de hoeveelheid meststoffen per klant is bij drie op de tien afgenomen, in 2007 was dit 15%. Twee op de tien hoveniers zeggen op verzoek te stoppen met het gebruik van een bepaald middel. Nog eens zes op de tien staan hier niet onwelwillend tegenover, maar willen wel een goed alternatief. Hierin zijn nauwelijks verschillen ten opzichte van 2007. In 2007 waren negen op de tien hoveniers op de hoogte van de effecten van het gebruik op oppervlaktewater en levende planten en dieren. Zes op de tien wisten dat er ook gevolgen kunnen zijn voor het drinkwater. Anno 2009 zijn vrijwel alle hoveniers zich bewust van al deze mogelijke effecten.

Effectmeting 2010

5

Informatie behoefte Er is nog wel een sterke behoefte aan informatie. Negen op de tien wil wel informatie ontvangen. Ze willen vooral informatie over producten die zonder bezwaar toe te passen zijn, over manieren waarop ziekten en plagen te voorkomen zijn en hoe andere hoveniers gebruik maken van groene bestrijdingsmiddelen en meststoffen. Ze willen deze informatie het liefst via internet, e-mail of een folder ontvangen.

Effect campagne Hoewel er nog steeds behoefte is aan informatie is het bewustzijn van de mogelijke effecten van het gebruik dusdanig toegenomen dat vrijwel alle hoveniers op de hoogte zijn. Ook is het gebruik van zowel meststoffen als bestrijdingsmiddelen ten opzichte van het voorgaande jaar meer afgenomen dan bij de vorige meting. Hoewel dit wellicht deels toe te schrijven is aan veranderde regelgeving kan wel worden geconcludeerd dat de campagne zijn invloed heeft gehad op de bewustwording en het gebruik van middelen door hoveniers.

6

Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffen onder hoveniers door hoveniers

1

Inleiding

‘Waterschap Hollandse Delta zorgt in Zuid-Holland Zuid voor droge voeten, schoon water en veilige wegen’1. Sommige (chemische) bestrijdingsmiddelen en meststoffen verminderen de waterkwaliteit. Deze middelen worden onder andere gebruikt door hoveniers. Het waterschap bracht dit via een informatiecampagne onder hun aandacht. Het onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD) voerde in 2007 een nulmeting uit naar het gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen. In dit rapport doen we verslag van de effectmeting.

1.1

Aanleiding en doel

Waterschap Hollandse Delta2 wilde in 2007 aandacht besteden aan hoveniers om het gebruik van milieu belastende bestrijdingsmiddelen en meststoffen te verminderen. Deze middelen en stoffen zijn een probleem voor de waterkwaliteit, zowel in agrarisch als in stedelijk gebied. De middelen worden gebruikt door de agrarische sector, gemeenten, particulieren en hoveniers. Hoveniers kunnen bestrijdingsmiddelen en meststoffen in verkoop hebben, zelf gebruiken bij het kweken van bloemen en planten, en gebruiken bij de (openbare) groenvoorziening (in opdracht van overheden en particulieren). Het waterschap wil via een informatiecampagne bij de hoveniers het gebruik van die stoffen die een probleem geven voor de waterkwaliteit verminderen. Om input te krijgen voor de informatiecampagne en een nulmeting te hebben van het gebruik, deed het OCD in 2007 onderzoek onder hoveniers. De resultaten zijn te lezen in het rapport.3 Eind 2008 zijn er informatiebijeenkomsten voor hoveniers geweest en in 2009 zijn folders verstuurd. In deze effectmeting kijken we naar het huidige gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen en de veranderingen in het gebruik.

1.2

Vraagstelling

Het onderzoek in 2010 ging in op de volgende vragen: 1.

2.

3. 4.

5. 6.

1 2

3

In hoeverre gebruiken hoveniers in het gebied van het Waterschap Hollandse Delta groene of chemische bestrijdingmiddelen en welke belastende meststoffen worden gebruikt? In hoeverre zijn hoveniers zich bewust van het effect van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en belastende meststoffen op de waterkwaliteit? Onder welke voorwaarden zijn ze bereid om de toepassing van chemische bestrijdingsmiddelen en/of kunstmest te verminderen/stoppen? Zijn er wat dit betreft verschillen tussen hoveniersbedrijven? Bijvoorbeeld tussen grote en kleine bedrijven, de opdrachtgevers waarvoor gewerkt wordt of de bedrijfsactiviteiten? Via welke manier zouden hoveniers over het onderwerp geïnformeerd willen worden en waarover zouden ze informatie willen ontvangen? Wat is het effect van de informatiecampagne en regelgeving op het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en belastende meststoffen?

Bron: website www.wshd.nl Werkgebied Waterschap Hollandse Delta: Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Binnenmaas, Brielle, Cromstrijen, Dirksland, Dordrecht, Goedereede, Hellevoetsluis, Hendrik-Ido-Ambacht, Korendijk, Middelharnis, Oostflakkee, Oud-Beijerland, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Spijkenisse, Strijen, Westvoorne, Zwijndrecht. Jooren, J & J.M.A. Schalk (2007). Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffen onder hoveniers. Nulmeting. Onderzoekcentrum Drechtsteden. In te zien via de website www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl, via publicatiesmobiliteit en milieu.

Effectmeting 2010

7

1.3

Opzet

Halverwege 2007 heeft het OCD een nulmeting uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten is in 2008 een voorlichtingscampagne gestart. Deze effectmeting wil het effect van de campagne meten. De vragenlijst van de effectmeting is daarom uitgebreid met vragen over de informatie die ze hebben gekregen en veranderingen in het gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen. De effectmeting hebben we eind 2009 uitgevoerd. Door een verandering in de wet (het verbod op het middel casoron) kunnen we niet alle effecten toeschrijven aan de voorlichtingscampagne. We stuurden alle 173 hoveniers in het beheersgebied van het waterschap een schriftelijke vragenlijst. Twaalf van hen reageerden dat ze geen hovenier (meer) waren of het adres niet klopt. Na het versturen van de vragenlijst en een herinnering hebben 50 van hen gereageerd; een respons van 31%.

1.4

Leeswijzer

In het volgende hoofdstuk vindt u de resultaten van de enquête die onder de hoveniers is afgenomen. Voorin het rapport is een korte samenvatting opgenomen.

8

Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffen onder hoveniers

2

Resultaten

Welke bestrijdingsmiddelen en meststoffen gebruiken hoveniers? Zijn deze vooral chemisch, of vooral ‘groen’? Wat vinden de hoveniers van de informatie die ze kregen en in hoeverre is het gebruik van bestrijdingsmiddelen en meststoffen veranderd? Op welke wijze en waarover willen de hoveniers in de toekomst nog informatie ontvangen? In dit hoofdstuk gaan we in op de resultaten van de effectmeting.

2.1

Gebruik bestrijdingsmiddelen

Ruim negen op de tien hoveniers gebruiken bestrijdingsmiddelen. De reden voor het gebruiken van bestrijdingsmiddelen is meervoudig. Het meest genoemde antwoord is het bestrijden van onkruid op verharding, maar ook het bestrijden van onkruid in borders en gazonnen en ziekte- en plaagbestrijding komen veel voor (zie figuur 2.1). Hierin zijn geen verschillen met de meting in 2007.

Figuur 2.1

Gebruiksdoel bestrijdingsmiddelen

86%

bestrijden van onkruid op verharding

bestrijden van onkruid in borders en gazonnen

74%

2009 2007

62%

ziekte- en plaagbestrijding

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Van alle bestrijdingsmiddelen maken de meeste hoveniers gebruik van Round up (figuur 2.2). De helft gebruikt dit middel één tot tien keer per jaar, vier op de tien 11 tot 100 keer per jaar en de overigen meer dan 100 maal per jaar (tabel 1, bijlage 2). Ook maakt ongeveer de helft gebruik van MCPA en andere bestrijdingsmiddelen tegen plagen of luis. Een derde maakt gebruik van AA mix en drie op de tien gebruiken glyfosaat.

Figuur 2.2

Aandeel hoveniers dat gebruik maakt van…

Round up

70%

MCPA

56%

ander middel

46%

AA mix

36%

gyfosaat

28%

overig

12% 0%

Effectmeting 2010

20%

40%

60%

80%

100%

9

De helft van de hoveniers geeft aan vooral chemische middelen te gebruiken. Een derde gebruikt zowel ‘chemische’ als ‘groene’ middelen. De overige hoveniers gebruiken vooral ‘groene’ middelen. Hierin zijn geen verschillen met 2007. In figuur 2.3 illustreren we de verschillen in gebruik naar bedrijfsgrootte. We zien dat bijna een kwart van de hoveniers met vijf of minder werknemers vooral of meestal groene middelen gebruiken. Van de hoveniers met zes of meer werknemers gebruikt niemand meestal of vooral groene middelen.

Figuur 2.3

Gebruik chemische en groene bestrijdingsmiddelen naar bedrijfsgrootte (%) 5 of minder werknemers

meer dan 6 werknemers 13%

14%

vooral groen 31% meestal groen

10% 47%

zowel chemisch als groen 40%

meestal chemisch 28%

17%

vooral chemisch

Gebruiksvoorschriften De gebruiksvoorschriften van bestrijdingsmiddelen bevatten informatie over de toepassing van het middel. Drie kwart van de hoveniers vinden de gebruiksvoorschriften duidelijk. Twee op de tien vinden dit soms wel, soms niet duidelijk.

2.2

Gebruik van meststoffen

Net als in de vorige meting, maakt maar een klein aandeel géén gebruik van meststoffen. Acht op de tien hoveniers gebruiken organische mest, zes op de tien gebruiken compost en ook zes op de tien gebruiken kunstmest. We hebben van zes soorten meststof gevraagd of hoveniers dit product gebruiken. De helft gebruikt NPK (12-10-18). In de vorige meting werd dit product ook het meest gebruikt. Een derde maakt gebruik van DCM meststoffen. Graszo en Culterra gebruikt men het minst (figuur 2.4)

Figuur 2.4

Aandeel hoveniers dat gebruik maakt van…

NPK (12-10-18)

50%

DCM meststoffen

32%

Ecostyle

30%

Biobasis of BioGazon

18%

Culterra Graszo

12% 10% 0%

10

20%

40%

60%

80%

100%


Bij het gebruik van meststoffen kan een keuze worden gemaakt tussen organische en kunstmeststoffen. Organische meststoffen zijn beter voor het milieu. Drie op de tien gebruiken uitsluitend deze organische meststoffen. Zeven op de tien gebruiken dus ook of uitsluitend kunstmeststoffen. We hebben de hoveniers gevraagd naar de reden van het gebruik van deze kunstmeststoffen. De meest genoemde redenen zijn dat het effectiever en goedkoper is dan het gebruik van organische mest (figuur 2.5).

Figuur 2.5

Reden voor gebruik van kunstmeststoffen

effectiever

51%

goedkoper

40%

kost minder tijd

26% 20%

klanten vragen erom anders

9% 0%

2.3

20%

40%

60%

80%

100%

Informatiecampagne

In december 2008 zijn er in Rotterdam en Hellevoetsluis bijeenkomsten geweest voor hoveniers over duurzaam terreinbeheer en de spuitlicentie. Drie op de tien hoveniers ging naar zo’n bijeenkomst. Hun oordeel is overwegend positief. Iets meer dan de helft vond de bijeenkomst interessant, een kwart vond het redelijk, maar vond dat het meer informatie had kunnen bevatten en de overigen vonden het te algemeen of hebben niets nieuws gehoord. In de tweede helft van 2009 heeft het waterschap in samenwerking met Eco Consult een folder gemaakt; “Hulp bij natuur- en milieubewust tuinieren’. Hierin staan tips om milieuvriendelijk te tuinieren. Twee derde van de hoveniers met vijf werknemers of minder kent deze folder. Van de hoveniers met zes of meer werknemers kent maar 44% de folder.

Figuur 2.6

Waardering voor de folder

goed, want bevat interessante informatie redelijk, maar zou meer informatie kunnen bevatten niet goed, want is te algemeen niet goed, want bevat weinig nieuws

5% 14% 41%

40%

Van de hoveniers die de folder kennen hebben negen op de tien de folder gelezen. De overige hoveniers hebben de folder niet ontvangen of niet gelezen.

Effectmeting 2010

11

Twee op de tien hebben de folder ook verspreid (dit waren allemaal hoveniers met vijf of minder werknemers). Vier op de tien hoveniers die de folder hebben gelezen vonden de inhoud goed. Ook vier op de tien vonden de inhoud niet goed, maar redelijk, omdat deze meer informatie had kunnen bevatten (zie figuur 2.6).

2.4

Veranderingen in gebruik

In 2007 gaven al een redelijk aantal hoveniers aan per klant minder bestrijdingsmiddelen en meststoffen te zijn gaan gebruiken. In deze enquête zien we dat het aantal hoveniers dat minder is gaan gebruiken bijna is verdubbeld (tabel 2.1).

Tabel 2.1 Veranderingen in gebruik (%) hoeveelheid per klant bestrijdingsmiddel 2007 2009 afgenomen 39 66 gelijk gebleven 50 28 toegenomen 11 6

meststoffen 2007 2009 15 30 81 64 5 6

“Als het waterschap u zou verzoeken het gebruik van (bepaalde) bestrijdingsmiddelen of kunstmeststoffen te stoppen, zou u daar dan toe bereid zijn?” vroegen we de hoveniers. Eén op de tien reageerde afwijzend op deze vraag. Zes op de tien antwoorden met een voorwaardelijk misschien en drie op de tien reageren direct met ‘ja’. De hoveniers die misschien invulden laten dat vooral afhangen van de geboden alternatieven in relatie tot de kosten (25 keer genoemd). Dat wordt nog eens bevestigd wanneer we kijken naar figuur 2.7. We legden de hoveniers zeven redenen voor en vroegen er maximaal twee aan te kruisen als ze bereid waren om die reden te stoppen met het gebruik van bestrijdingsmiddelen of kunstmeststoffen.

Figuur 2.7

Bereidheid gebruik te stoppen als …

een andere methode net zo effectief is

72%

42%

een klant daarom vraagt een andere methode net zo gebruiksvriendelijk is

24%

een andere methode niet teveel geld kost

24%

een andere methode niet teveel tijd kost

16%

een andere methode net zo goed verkrijgbaar is

16%

er negatieve effecten zijn voor het milieu

14% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen kunnen via regen- en grondwater in het oppervlaktewater (bijvoorbeeld singels en vijvers) terechtkomen. Hier zijn ze schadelijk voor in het water levende planten en dieren. Bovendien kan dit consequenties hebben voor de winning van drinkwater. Dit geldt voor zowel

12


chemische middelen als voor een aantal groene middelen. In 2007 waren negen op de tien hoveniers goed op de hoogte van de effecten voor oppervlaktewater en levende planten en dieren. Zes op de tien wisten dat bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen ook gevolgen kunnen hebben voor het drinkwater. Anno 2009 zijn de hoveniers beter op de hoogte. Ze geven nu allemaal aan zich bewust te zijn van zowel de effecten voor planten en dieren als de effecten van het gebruik voor het drinkwater.

Figuur 2.8

Bewust zijn van schadelijke effecten

86%

gevolgen voor drinkwater

2009 100%

effecten voor oppervlaktewater 0%

2.5

20%

40%

60%

80%

2007

100%

Informatie behoefte

We hebben de hoveniers gevraagd op welke manier zij in het vervolg meer informatie willen ontvangen. Slechts één op de tien wil geen informatie ontvangen, omdat het bedrijf van plan is bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen te blijven gebruiken. De meeste hoveniers (54%) wil deze informatie graag via internet of e-mail ontvangen (figuur 2.8).

Figuur 2.8

Wijze waarop hoveniers meer informatie willen ontvangen

54%

internet of e-mail 42%

folder 18%

informatiebijeenkomst huis-aan huis niet

8% 10% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Drie kwart van de hoveniers willen vooral meer informatie ontvangen over producten die zonder bezwaar toe te passen zijn. Vier op de tien willen graag informatie over manieren waarop ziekten en plagen te voorkomen zijn en hoe andere hoveniers gebruik maken van ‘groene’ bestrijdingsmiddelen en mest. Twee op de tien willen nog informatie over milieuvriendelijk tuinieren in het algemeen.

Effectmeting 2010

13

14


Bijlagen

Effectmeting 2010

15

16


Bijlage 1 Methodologische verantwoording Respons Het waterschap Hollandse Delta heeft ons de adressen gegeven van alle 173 hoveniers in hun werkgebied. Dit werkgebied bestaat uit Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Binnenmaas, Brielle, Cromstrijen, Dirksland, Dordrecht, Goedereede, Hellevoetsluis, Hendrik-Ido-Ambacht, Korendijk, Middelharnis, Oostflakkee, Oud-Beijerland, Ridderkerk, Rotterdam, Rozenburg, Spijkenisse, Strijen, Westvoorne, Zwijndrecht. We stuurden alle hoveniers een vragenlijst met een brief, waarin we aankondigden elke derde inzending met een weerstation op zonne-energie te belonen. Twaalf van hen reageerden dat ze geen hovenier (meer) waren of het adres niet klopt. Na twee rappels hebben 50 hoveniers gereageerd; een respons van 31%. Vergelijkingen Om te toetsen of verschillen in percentages of gemiddelden veroorzaakt zijn door het toevalskarakter of dat er werkelijk een verschil is, maken we gebruik van statistische toetsen. Wij rapporteren alleen echte (significante) verschillen. De onderzoeksgroep in beeld Bijna vier op de tien hoveniers die reageerden hebben een hoveniersbedrijf met 1-5 werknemers. Ruim een derde heeft zes of meer werknemers. De overige hoveniers hebben geen werknemers. De meeste hoveniers werken voor meerdere klantgroepen; 88% werkt voor particulieren, 78% werkt voor bedrijven en instellingen en 16% werkt voor gemeenten. Meer dan de helft van de hoveniers zijn tussen de 40 en 55 jaar, twee op de tien zijn jonger dan 40 en twee op de tien zijn ouder dan 55.

Effectmeting 2010

17

18


Bijlage 2 Aanvullende tabellen Tabel 1

Gebruik soorten bestrijdingsmiddelen (%) aantal 35 28 18 14 23 6

Round up MCPA AA mix glyfosaat ander bestrijdingsmiddel tegen plagen of luis overig

Gebruiksfrequentie van bestrijdingsmiddelen (%) 1-10 maal Round up 46 MCPA 50 AA mix 72 glyfosaat 69 ander bestrijdingsmiddel tegen plagen of luis 69 overig 60

% 70 56 36 28 46 12

Tabel 2

11-100 maal 40 50 22 23 22 40

Voornaamste secundaire afnemers van bestrijdingsmiddelen (%) particulieren bedrijven en instellingen Round up 86 77 MCPA 93 64 AA mix 83 28 glyfosaat 93 57 ander bestrijdingsmiddel tegen plagen of luis 100 26 overig 33 17

>100 maal 14 0 6 8 9 0

Tabel 3

gemeenten 11 14 6 0 0 17

Toelichting: Telt op tot meer dan 100% omdat een middel voor meer klantgroepen kan worden gebruikt.

Tabel 4

Gebruik soorten meststoffen (%) aantal 25 15 16 9 6 5

NPK (12-10-18) Ecostyle DCM meststoffen BioBasis of BioGazon Culterra Graszo

Tabel 5

Gebruiksfrequentie van meststoffen (%)


Tabel 6

% 50 30 32 18 12 10

1-10 maal 84 72 67 67 83 80

Voornaamste secundaire afnemers van meststoffen (%) particulieren


88 93 94 89 83 100

11-100 maal 12 21 20 22 17 100

>100 maal 4 7 13 11 0 0

bedrijven en instellingen 56 40 56 44 33 20

gemeenten 8 0 6 0 33 0

Toelichting: Telt op tot meer dan 100% omdat een middel voor meer klantgroepen kan worden gebruikt

Effectmeting 2010

19

20


Bijlage 3 Vragenlijst

Vragenlijst Bestrijdingsmiddelen en meststoffen december 2009

Respondentnummer

Onderzoekcentrum Drechtsteden Uw antwoorden worden door de computer verwerkt. Let u daarom alstublieft op het volgende. Gebruik een zwarte of blauwe pen. Zet een kruisje in het hokje voor het antwoord dat het meest van toepassing is. Voorbeeld: Vergissing gemaakt bij het invullen? Kleur het hokje voor het juiste antwoord helemaal in. De computer herkent het donkerst gekleurde hokje als uw antwoord. Voorbeeld: het onjuiste antwoord blijft en het juiste antwoord wordt Bij sommige vragen kunt u uw antwoord invullen in een tekstblok. Schrijf duidelijk binnen de lijnen van het tekstblok.

A. VRAGEN OVER UW BEDRIJF 1.

Hoe groot is uw bedrijf?

zelfstandig werkend hovenier (fulltime of parttime) hoveniersbedrijf met 1-5 werknemers hoveniersbedrijf/tuincentrum met meer dan 6 werknemers 2.

Voor welke klanten werkt het bedrijf gewoonlijk? (meerdere antwoorden mogelijk)

particulieren bedrijven en instellingen gemeenten 3.

In welke leeftijdsklasse valt de eigenaar van het bedrijf?

jonger dan 40 jaar 40-54 jaar 55 jaar of ouder B. VRAGEN OVER HET GEBRUIK VAN BESTRIJDINGSMIDDELEN 4.

Waarvoor gebruikt uw bedrijf bestrijdingsmiddelen? (meerdere antwoorden mogelijk)

onkruidbestrijding in borders en gazon onkruidbestrijding op verharding ziekte- en plaagbestrijding gebruik geen bestrijdingsmiddelen ga verder met onderdeel C

Effectmeting 2010

21

5.

6.

Kunt u aangeven welke van de bestrijdingsmiddelen het bedrijf gebruikt? Hoe vaak gebruikt u het bestrijdingsmiddel per jaar en bij welke klanten gebruikt u het bestrijdingsmiddel? A. soort bestrijdingsmiddel

B. hoe vaak wordt het per jaar door u gebruikt?

C. bij welke klanten?

Round up

1-10 maal 11-100 maal meer dan 100

particulieren bedrijven en instellingen gemeenten

MCPA



glyfosaat



AA mix



bestrijdingsmiddel tegen 1-10 maal plagen of luis, namelijk: 11-100 maal meer dan 100


anders, namelijk:



De gebruiksvoorschriften van bestrijdingsmiddelen bevatten informatie over toepassing van het middel. Vindt u deze gebruiksvoorschriften over het algemeen duidelijk?

ja nee soms wel, soms niet maak geen gebruik van gebruiksvoorschriften 7.

Zijn de bestrijdingsmiddelen die het bedrijf gebruikt “chemisch” of “groen”?

we gebruiken vooral ’chemische’ bestrijdingsmiddelen de meeste middelen zijn ‘chemisch’; ‘groene’ middelen zijn in de minderheid we gebruiken zowel ’chemische ’ als ’groene ’ middelen de meeste middelen zijn ’groen ’; ’chemische ’ middelen zijn in de minderheid we gebruiken vooral ’groene ’ middelen weet ik niet

22


C. VRAGEN OVER HET GEBRUIK VAN MESTSTOFFEN 8.

Welke meststoffen gebruikt uw bedrijf? (meerdere antwoorden mogelijk)

organische mest compost kunstmest het bedrijf maakt geen gebruik van meststoffen ga verder met onderdeel D 9.

10.

Kunt u aangeven welke van de meststoffen het bedrijf gebruikt? Hoe vaak gebruikt u de meststoffen per jaar en bij welke klanten gebruikt u de meststof? A. soort meststof

B. hoe vaak wordt het per jaar door u gebruikt?

C. bij welke klanten?

NPK (12-10-18)



Eco-style



GrasZo



BioBasis of BioGazon



Culterra



DCM meststoffen



Waarom gebruikt het bedrijf KUNSTmeststoffen?

het kost minder tijd dan bewerking met organische mest het is goedkoper dan bewerking met organische mest het is effectieftiever dan organische mest de klanten vragen erom een andere reden, namelijk: gebruik geen KUNSTmeststoffen

Effectmeting 2010

23

D. VRAGEN OVER INFORMATIE OVER BESTRIJDINGSMIDDELEN EN MESTSTOFFEN Het waterschap heeft de zorg voor de kwaliteit van het oppervlaktewater in 21 gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid. Het waterschap wil het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en bepaalde kunstmeststoffen terugdringen en gaat na op welke wijze hoveniers in het gebied hierover geïnformeerd zijn en willen worden.

11.

Kent u de folder “Hulp bij natuur- en milieubewust tuinieren” van het waterschap Hollandse Delta?

ja nee ga verder met vraag 14 12.

Wat hebt u met deze folder gedaan?

ik heb geen folders ontvangen ik heb de folder niet gelezen ik heb de folder wel gelezen, maar niet verspreid ik heb de folder gelezen en ook verspreid onder klanten 13.

Wat is uw oordeel over deze folder?

niet goed, want bevat weinig nieuws niet goed, want is te algemeen redelijk, maar zou meer informatie kunnen bevatten goed, want bevat interessante informatie 14.

In december 2008 zijn er in Rotterdam en Hellevoetsluis bijeenkomsten geweest voor hoveniers over duurzaam terreinbeheer en uw spuitlicentie. Wat is uw oordeel over deze bijeenkomst?

niet goed, want ik heb weinig nieuws gehoord niet goed, want was te algemeen niet goed, was er alleen voor de spuitlicentie redelijk, maar zou meer informatie kunnen bevatten goed, want was interessante bijeenkomst ben hier niet geweest 15.

Op welke wijze zou u in het vervolg meer informatie willen ontvangen? (meerdere antwoorden mogelijk)

via een folder via een huis-aan-huisblad of dagblad via lokale televisie / radio via internet of e-mail via een informatiebijeenkomst of cursus ik hoef geen informatie te ontvangen, want ik gebruik geen bestrijdingsmiddelen of kunstmeststoffen

ik hoef geen informatie te ontvangen, want ik ben van plan bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen te blijven gebruiken

24


16.

Waarover zou u (meer) informatie willen ontvangen? (meerdere antwoorden mogelijk) (meerdere antwoorden mogelijk)

over producten, die zonder bezwaar toe te passen zijn over manieren waarop ziekten en plagen te voorkomen zijn over hoe andere hoveniers gebruik maken van ’groene ’ bestrijdingsmiddelen en mest over milieuvriendelijk/biologisch tuinieren in het algemeen anders, namelijk: E. VRAGEN OVER VERANDERINGEN IN GEBRUIK BESTRIJDINGSMIDDELEN EN MESTSTOFFEN 17

Bent u per klant meer of minder bestrijdingsmiddelen en meststoffen gaan gebruiken? bestrijdingsmiddel per klant meer minder ongeveer gelijk

meststoffen per klant meer minder ongeveer gelijk

18.

Als het waterschap u zou verzoeken het gebruik van (bepaalde) bestrijdingsmiddelen of kunstmeststoffen te stoppen, zou u dan daartoe bereid zijn?

ja misschien nee 19. Kunt u uw antwoord toelichten?

20.

Wanneer zou u bereid zijn te stoppen met het gebruik van bestrijdingsmiddelen of kunstmeststoffen? (maximaal 2 mogelijkheden kiezen)

als mij verteld wordt dat er negatieve effecten zijn voor het milieu als een klant/opdrachtgever daarom vraagt als een andere methode net zo effectief is als een andere methode niet te veel tijd kost als een andere methode niet te veel geld kost als een andere methode net zo gemakkelijk in het gebruik is als een andere methode net zo goed verkrijgbaar is weet niet/n.v.t. anders, namelijk:

Effectmeting 2010

25

Bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen kunnen via regen- en grondwater in het oppervlaktewater (bijvoorbeeld singels en vijvers) terechtkomen. Hier zijn ze schadelijk voor in het water levende planten en dieren. Bovendien kan dit consequenties hebben voor de winning van drinkwater. Dit geldt voor ‘chemische’ middelen én voor een aantal ‘groene’ middelen.

21.

Bent u hiervan op de hoogte? (meerdere antwoorden mogelijk)

ja, ik ben me ervan bewust dat bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen schadelijk kunnen zijn voor het oppervlaktewater en daar levende planten en dieren

ja, ik ben me ervan bewust dat bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen consequenties kunnen hebben voor het drinkwater

ja, ik heb hier ooit wel eens iets over gehoord of gelezen, ik weet er vaag iets van nee, ik lees dit nu voor het eerst

Hartelijk dank voor het invullen van de vragenlijst!

26

Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffenonder hoveniers

Publicaties van het Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemeen Trends Toekomst van Dordrecht Kerncijfers Drechtsteden 2008 Staat van de Drechtsteden Prognose plechtigheden op de Essenhof in Dordrecht 2005-2020 Bestuur en Imago Imago Oud Krispijn, Herhalingsmeting Vertrouwen in het bestuur en oordeel over de raadscommunicatie 2007 Imago onderzoek De Grote Rivieren Imago Oud-Krispijn Bekend maakt bemind Monitor Beeld van Dordt Wijkpanel Staart Imago

2009 2009 2008 2006

2008 2008 2007 2006 2005 2005

Bevolking Bevolkingsprognose per wijk gemeente Dordrecht 2007-2020 2008 Integrale leerlingenprognose gemeente Dordrecht 2002-2018 2003 Dordt op z’n droogst jaarlijks Dienstverlening Klanttevredenheidsonderzoek Sociale Dienst Drechtsteden Klanttevredenheidsonderzoek Wijklijn Klanttevredenheidsonderzoek Drechthopper Klanttevredenheidsonderzoek Monumenten Klanttevredenheidsonderzoek Parkeren 2006 Bekendheid, gebruik en tevredenheid website en E-loket Bekendheid en wensen Ondernemersloket Evaluatie waarderingsgesprekken

2009 2007 2006 2006 2006 2006 2005 2005

Economie en Arbeidsmarkt Monitor Binnenstad 2007 2008 Bedrijvenregister Drechtsteden 2007 2008 Monitor Route 23 Dordrecht en Drechtsteden ‘07 2008 Situatie, toekomstperspectief en randvoorwaarden voor ontwikkeling bedrijven buitengebied Dordrecht 2007 Passantenenquête Kernwinkelgebied 2007 Jongerenonderzoek Route 23 2006 Evaluatie vrijdagmiddagmarkt 2005 Koopgedrag, koopstromen en het functioneren van het aanbod in de sector dagelijkse artikelen 2005 Inkomen en Armoede Inkomensmonitor Dordt-West 2008 0-Meting SMS-Kinderfonds

2008 2006

Leefbaarheid en Veiligheid Veiligheidsbeleving op school 2008 2008 Sturen aan de wal, Brede aanpak jeugdcriminaliteit uitgelicht 2008 Politiekeurmerk Veilig wonen 0- en 1- meting 2007 Leefbaarheid en veiligheid Dordrecht 2007 2007 De burger over de buurtagent 2007 Evaluatie stadswachten in de wijken 2007 Leefbaarheid en veiligheid Zwijndrecht 2005 2006 Leefbaarheid en veiligheid in de Drechtsteden ‘05 2006 Leefbaarheid en veiligheid Oud-Beijerland 2006 2006 Wijkpanel Veilig opgroeien in de Staart 2006 Leefbaarheid en veiligheid in Sliedrecht 2005 2005 Leefbaarheid en veiligheid in Alblasserdam 2005 2005 Mobiliteit en Milieu Milieu in de Drechtsteden 2007 2008 Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffen onder hoveniers nulmeting 2007 Evaluatie Wijkverkeersplannen 2006 Milieumonitor Dordrecht 2005 2006 Evaluatie Verkeersplan Binnenstad 2006

Effectmeting 2010

Belevingswaardeonderzoek oppervlaktewater Goeree-Overflakkee Evaluatie proef mini-container papier

2006 2005

Onderwijs Onderwijsmonitor Dordrecht 2006-2007 Overgang basisonderwijs - voortgezet onderwijs Huiswerkbegeleiding bij Dordtse zelforganisaties Laaggeletterdheid in Dordrecht Jongeren en huiswerk Kiezen voor beroepsonderwijs

2007 2007 2006 2006 2005 2005

Vrije tijd Recreatie in Dordrecht Vrijetijdsmonitor Dordrecht 2008 Evaluatie festival- en evenementenbeleid Dordrecht Publieksprofiel en economische en toeristische betekenis Sinterklaashuis 2006 Bereik en waardering RTV Dordrecht – herhalingsmeting Evaluatie Internationaal Poppentheater Festival Cultuurbereik 2005 Welzijn Bekendheid en gebruik Openbare Bibliotheek Dordrecht 2007 Inventarisatie behoefte dagarrangementen Hendrik-Ido-Ambacht Jongerenmonitor 2007 Mantelzorg Dordrecht 2007 Anatomische model van de civil society voor de WMO Factsheet Antilliaanse Dordtenaren 2008 Factsheet Jongerenparticipatie Ouderenmonitor 2007 Leefsituatie ouderen in Zwijndrecht 2006 Ban yuda otro – Antilliaans moederschap in Dordt Sociale voorzieningen in Hendrik-Ido-Ambacht Factsheet Sociale Staat van Dordrecht 2005 Integratiemonitor Dordrecht 2005 Realisatie- en exploitatiemogelijkheden hostelvoorziening Evaluatie kwaliteitsimpuls Stadspolder Opinie buurtwerk Inventarisatie WMO Drechtsteden Wonen Woonmonitor Drechtsteden 2008 Woonwensen senioren en aanbod van complexen Opinieonderzoek structuurvisie Papendrecht 2020 Opinieonderzoek structuurvisie Dordrecht 2020 Verhuisonderzoek Drechtsteden 2005 en 2006 Bewonersoordeel openbaar groen Enquête onderzoek Woonkeus en woonruimteverdelingssysteem Behoefte aanleunwoningen Sterrenburg

2009 2008 2007 2007 2006 2005 2005

2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2007 2007 2007 2006 2006 2006 2006 2005 2005

2008 2008 2008 2007 2007 2007 2006 2005

Bovenstaande lijst bevat een selectie van publicaties van het OCD

Meer cijfers en trends kunt u vinden op onze website www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl

Informatie/bestellen: (078) 770 39 05 Onderzoekcentrum Drechtsteden Postbus 619 - 3300 AP DORDRECHT [email protected] www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl

27

Gebruik bestrijdingsmiddelen en meststoffen door hoveniers

Recommend Documents