ICT-GEBRUIK DOOR LEERKRACHTEN EN LEERLINGEN

ICT-GEBRUIK DOOR LEERKRACHTEN EN LEERLINGEN •Resultaten van de Monitor voor ICT-Integratie in

het Vlaamse Onderwijs

dr. Bram Pynoo - [email protected]

1

INLEIDING

2

ICT-gebruik door leerkrachten en leerlingen VELOV 26 maart 2014

MICTIVO - SITUERING • Monitor voor ICT-Integratie in het Vlaamse Onderwijs

2006 OBPWO oproep ICT-‐monitor

2007

2008

Ontwerp en validering MICTIVO 1 Schooljaar 2007-‐2008

2009 Eind-‐rapportage MICTIVO 1

2011

2012

OBPWO oproep MICTIVO 2

Opzet en afname schooljaar 2012-‐13

2013

Eind-‐rapportage

Evers, et al. (2009) KU Leuven & UGent

Pynoo, et al. (2013) UGent, HUBrussel, KU Leuven

OBPWO: Onderwijskundig Beleids- en Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek: Thema’s aangereikt door het Departement Onderwijs

3


FACTSHEET MICTIVO 2 MICTIVO:

Monitor voor ICT-integratie in het Vlaamse Onderwijs

type onderzoek: beleidsvoorbereidend (OBPWO) – vervolgproject op MICTIVO1 (2007-08) opdrachtgever: departement Onderwijs, Vlaams Ministerie Onderwijs en Vorming looptijd:

april 2012 - oktober 2013

onderzoekers: Bram Pynoo, Stephanie Kerckaert promotoren:

Katie Goeman, Jan Elen & Johan van Braak

doel:

meten van ICT-integratie en samenhangende factoren op systeemniveau

uitkomst:

beleid informeren in functie van toekomstige beleidsbeslissingen

populatie:

basisonderwijs, secundair onderwijs, basiseducatie

actoren:

leerlingen, leerkrachten, directies

methodologie: kwantitatieve bevraging van een representatieve steekproef scholen via online vragenlijst rapportage:

4

www.mictivo.be


Beleidsverantwoordelijken (kenmerken, competenties en percepties)

(Ondersteunende) context

ICT-Integratie

ICT-infrastructuur

Beleid ten aanzien van ICT

Onderwijsleerproces (ICT-gebruik op het microniveau) Leerkrachten (kenmerken, competenties en percepties)

5


Leerlingen (kenmerken, competenties en percepties)

PRINCIPES MICTIVO 2 • Redundantie vermijden • Maximale vergelijkbaarheid − MICTIVO1 − Tussen Actoren − Tussen Indicatoren • Inspelen op nieuwe ontwikkelingen − Games − Sociale Media − Mediawijsheid

6


Component Indicator

Direc,e

Leerkracht Leerling

ICT-‐infrastructuur & ICT-‐beleid Aanwezigheid van hardware Aanwezigheid van so3ware ICT-‐beleid *Professionalisering in het kader van ICT

X X X X

-‐ -‐ X X

-‐ -‐ -‐ -‐

ICT-‐competen,es Computer a@tudes Pedagogisch-‐DidacBsche competenBes van leerkrachten ICT-‐competenBes van leerlingen Computer ervaring *Mediawijsheid

-‐ X -‐ X -‐

X X X X X

X -‐ X X X

ICT-‐integra,e op microniveau ICT-‐gebruik door leerkrachten ICT-‐gebruik door leerlingen *Gebruik van sociale media *Gebruik van digital games

X -‐ -‐ -‐

X X X X

-‐ X X -‐

X X X X

X X X X

-‐ X -‐ -‐

ICT-‐percep,es PercepBes over het belang van ICT voor het onderwijs PercepBes over het eﬀect van ICT-‐gebruik PercepBes over de ICT-‐infrastructuur ICT-gebruik door leerkrachten en leerlingen over ICT-‐nascholing VELOV 26PercepBes maart 2014 7 * nieuwe indicator Noot:

1. ICT-GEBRUIK • ICT/Computergebruik: school / thuis

− bij leerkrachten: voorbereiding, tijdens de les, (communicatie, klasmanagement, evaluatie) − bij leerlingen: • voor verschillende taken: spreekbeurt, om oefeningen te maken,… (nooit->verschillende keren per dag) • algemeen: in de klas, voor huiswerk, voor vrije tijd

8


2. GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA & DIGITAL GAMES • Als deel van ICT-integratie op micro-niveau • Schaal ontwikkeld zoals indicator “ICT-gebruik

door leerkrachten/leerlingen”:

− om te communiceren met leerlingen − om zelfstandig leerstof te verwerven − ...

9


3. MEDIAWIJSHEID • Mediawijsheid • Mediagebruik in de klas / voor schoolwerk • Redenen voor mediagebruik • Vooral bij leerkrachten zeer uitgebreid!

10


CONCEPTNOTA MEDIAWIJSHEID • mediawijsheid =“een geheel van kennis, vaardigheden

en attitudes waarmee burgers zich bewust en kritisch kunnen bewegen in een complexe, veranderende en gemediatiseerde wereld. Het is het vermogen tot een actief en creatief mediagebruik dat gericht is op maatschappelijke participatie” (Lieten en Smet, 2012; p.10).

• In MICTIVO: focus op mediawijs zijn in ICT- en

internetgebruik => ook Van Deursen & Van Dijk (2009), van den Berg, Jager & Gillebaard (2010)

11


OPERATIONALISERING: MEDIAWIJSHEID • Attitude (helemaal oneens <=> helemaal eens):

chatten, internet/discussieforum (2 items) • Kennis (helemaal oneens <=> helemaal eens): wachtwoord, reclame, virussen, bronvermelding (7 items) • Vaardigheden (lkr: nooit => meerdere keren per dag; lln: nooit <=> altijd): informatie en strategische vaardigheden (5 items) & verantwoord internetgebruik (3 items)

12


OPERATIONALISERING: MEDIAGEBRUIK • Mediagebruik (nooit <=> meerdere keren per dag) − Passief: leerlingen maken geen inhoud aan => lezen, bekijken... (14 media: krant, radio, twitter...) − Actief: leerlingen maken inhoud aan of doen zelf bewerkingen => foto maken, artikel schrijven... (11 media: foto, video, twitter...) • Redenen voor mediagebruik (enkel bij leerkrachten) − Omdat dit de leerlingen motiveert (nooit <=> altijd) − Ter ondersteuning van de les (nooit <=> altijd) − Om een klasgesprek op te starten (nooit <=> altijd) − Ter ontspanning (nooit <=> altijd) − Andere reden (ja/nee)

13


DATAVERZAMELING

Studie I (80%) Directies

14

Doel: 20% vd populatie instellingen (=administratieve eenheden) Gestratificeerde steekproeftrekking Bevraging via drie deelstudies: online!

Studie 3 (10%) + Leerlingen Een aantal klassen Studie 2 (10%) per leerjaar +Leerkrachten & onderwijsvorm van de school (ASO/BSO/TSO/ KSO)


RESULTATEN - I. CONTEXT 1. 2. 3. 4.

Respons Hardware Software Nascholing(en)

15


I.1. RESPONS Scholen

MICTIVO 1

MICTIVO 2

682

729

BaO SO Directie

492 190 516

BaO SO

Leerlingen 2990 BaO (5e&6e) SO (1e ->7e)

16

723 361 155

Leerkrachten 1659 Kleuter/Lager SO

Totaal

512 217

5165


506 217 2585

1282 377

389/819 1377 4887

1679 1311

2353 2534 8195

I.2.HARDWARE

•

• •

•

Basisonderwijs

Secundair onderwijs

Pc/100 lln ratio

17,4

56,5

Recente (<4j) PC’s/100 lln ratio

6,7

33,0

Een relatief groot aantal van computers op scholen is verouderd (1 op 2 in het gewoon BaO en BuSO en 1 op 3 in het gewoon SO en het BuBao). Rekening houdend met de ouderdom van de computers, blijft de pc/ll ratio betrekkelijk laag. Een “Europese benchmark” van 1 computer per 4 leerlingen wordt gehaald in het SO, maar niet in het BaO (in minder dan 20% van de scholen). In het lager onderwijs zijn er gemiddeld 5,7 digitale borden per school, in het secundair zijn er dit 6,7. Dit is vergelijkbaar met Nederland. Dit is een enorme evolutie op vijf jaar tijd (in BaO van 8% naar 73% van de scholen; in SO van 0% naar 40%). Tablet pc’s komen nauwelijks voor in scholen (in 11,5% basisscholen en in 28,1% van de secundaire scholen). Een evolutie zoals met digitale borden is de komende vijf jaar te verwachten.

17


I.2.HARDWARE - RANDAPPARATUUR Basisonderwijs

18

Secundair onderwijs

%

M/Mediaan %

M/Mediaan

Fototoestel

97,6

3,55/2,0

96,4

7,0/2,0

Videocamera

40,3

1,68/1,0

67,7

8,1/1,0

Projector

91,7

3,79/2,0

95,8

32,8/28,0

Digibord

72,6

5,68/4,0

77,6

6,7/3,5


I.3. SOFTWARE • Elektronische leeromgeving: BaO: 39%; SO: 97%;

vnl Smartschool • Scholen kiezen voornamelijk voor commerciële software • Bijna iedere school beschikt over kantoorsoftware en een digitaal leerlingvolgsysteem • Software voor leerlingen met een functiebeperking: BaO: 60,3%; BuBaO: 82,1%; SO: 55,5%; BuSO: 88%

19


I.4 GEVOLGDE NASCHOLINGEN • aantal in voorbije 5 jaren

Directie Leerkracht

20

BaO

SO

Alle

19,2

23,1

ICT

4,1

7,2

Alle

7,1

8,4

ICT

1,9

2,8


RESULTATEN - II. ICT-GEBRUIK ICT-gebruik door leerkrachten 1. Kleuteronderwijs 2. Lager onderwijs 3. Secundair onderwijs ICT-gebruik door leerlingen 4. Ingeschat door leerkrachten 5. Door leerlingen

21


II.1 ICT-GEBRUIK IN KLEUTERONDERWIJS

22


II.1 ICT-GEBRUIK IN KLEUTERONDERWIJS • 2 nieuwe schalen (1: helemaal oneens -> 6:

helemaal eens):

− ICT-gebruik ter ondersteuning van basisvaardigheden en -houdingen (M=4,6) − ICT-gebruik ter ondersteuning van inhouden en individuele leernoden (M=3,9) • Geen sekseverschillen (maar vrouwen scoren iets

hoger) • Geen leeftijdsverschillen • Hoe ouder de kleuters, hoe hoger de score

23


II.1 ICT-GEBRUIK IN KLEUTERONDERWIJS

24


II.1 ICT-GEBRUIK IN KLEUTERONDERWIJS lesvoorbereiding

tijdens les

Gemiddelde

3,0

2,1

Geslacht

Nvt

Nvt

hoe jonger lkr, hoe hoger gebruik

niet significant

Leeftijd Lkr

hoe ouder lln, hoe ICT-gebruik door leerkrachten en leerlingen hoger gebruik Leeftijd Lln

25

VELOV 26 maart 2014

hoe ouder lln, hoe hoger gebruik

II.2. ICT-GEBRUIK IN LAGER ONDERWIJS

26


II.2. ICT-GEBRUIK IN LAGER ONDERWIJS

27


II.2. ICT-GEBRUIK IN LAGER ONDERWIJS lesvoorbereiding

tijdens les

3,5

2,7

niet significant

mannen > vrouwen

Leeftijd Lkr


lkr geboren in 70’s hoger dan oudere lkr

Leeftijd Lln



Gemiddelde

Geslacht

28


II.3. ICT-GEBRUIK IN SECUNDAIR ONDERWIJS

29


II.3. ICT-GEBRUIK IN GEWOON SECUNDAIR ONDERWIJS lesvoorbereiding

tijdens les

3,2

2,3

niet significant

mannen > vrouwen



Onderwijsvorm

niet significant

niet significant

Graad

niet significant

niet significant

Gemiddelde Geslacht Leeftijd Lkr

30


II.4. ICT-GEBRUIK DOOR LEERLINGEN INGESCHAT DOOR LEERKRACHTEN

Gemiddelde Geslacht

31

Lager Onderwijs

Secundair onderwijs

2,1

2,3

mannen > vrouwen mannen > vrouwen

Leeftijd Lkr

niet significant

niet significant

Leeftijd Lln

hoe ouder lln, hoe hoger gebruik (vooral in 3e graad)

3e graad > 2e graad > 1e graad

Onderwijsvorm Nvt ICT-gebruik door leerkrachten en leerlingen VELOV 26 maart 2014

ASO < BSO & TSO

II.5. ICT-GEBRUIK DOOR LEERLINGEN Lager Onderwijs

Secundair onderwijs

2,5

3,0

Geslacht

meisjes > jongens (!)


Leerjaar

6e > 5e

hoe ouder lln hoe hoger score

Onderwijsvorm

nvt

ASO > TSO > Astroom > BSO & Bstroom

SES

nvt

hoe hoger SES, hoe hoger score

Gemiddelde

32


VERGELIJKING MICTIVO 1 <=> MICTIVO 2 • ICT-gebruik door leerkrachten − Directie schat ICT-gebruik door leerkrachten hoger in − ICT wordt even frequent (KO, LO) tot minder frequent (BuLO, SO, BuSO) ingezet bij de lesvoorbereiding − Behalve in BuSO wordt ICT nu vaker ingezet tijdens de les of bij assessment

33


VERGELIJKING MICTIVO 1 <=> MICTIVO 2 • ICT-gebruik door leerlingen − leerkrachten BaO en SO zien geen verandering in frequentie van gebruik ICT; in BuSO zelfs daling − leerlingen schatten gebruik ICT hoger in nu in vergelijking met MICTIVO 1 − in BaO: computergebruik in de klas daalt maar computergebruik voor huiswerk stijgt. In SO omgekeerde tendens

34


RESULTATEN - III. MEDIAWIJSHEID Leerkrachten 1. Kennis & attitudes 2. Zoekvaardigheden 3. Hogere orde vaardigheden Leerlingen 4. Kennis & attitudes 5. Zoekvaardigheden

35


III.1. KENNIS & ATTITUDES Lager onderwijs Gewoon

Buitengewoon

Gewoon

Buitengewoon

3,5

3,4

3,6

3,6

Sekse?

man > vrouw

n.s.

man > vrouw

n.s.

Leeftijd?

leeftijd van leerkrachten speelt geen rol

Leerjaar?

Score stijgt met leeftijd leerlingen

n.s.

---

Onderwijsvorm (ASO/BSO/TSO)

---

BSO > ASO

---

Leerkrachten Gemiddelde (1: helemaal oneens ->6: helemaal eens)

36

Secundair onderwijs


III.2. ZOEKVAARDIGHEDEN Lager onderwijs

Secundair onderwijs

Gewoon

Buitengewoon

Gewoon

Buitengewoon

(1: nooit; 2: enkele keren per jaar; ->7: meerdere keren per dag)

2,1

1,9

2,4

1,9

Sekse?

man > vrouw

Leeftijd?


Leerjaar?



---

Leerkrachten Gemiddelde

37


n.s.

TSO > ASO

-----

III.3. HOGERE ORDE VAARDIGHEDEN Lager onderwijs

Secundair onderwijs

Gewoon

Buitengewoon

Gewoon

Buitengewoon

2,2

2,0

2,2

2,3

Sekse?

man > vrouw

n.s.

man > vrouw

n.s.

Leeftijd?


Leerjaar?


n.s.


---

BSO> --TSO>ASO

Leerkrachten Gemiddelde (1: nooit; 2: enkele keren per jaar; ->7: meerdere keren per dag)

38


---

III.4. KENNIS & ATTITUDES

Lager onderwijs

Secundair onderwijs

(1: helemaal oneens ->6: helemaal eens)

5

5

Sekse?

jongens > meisjes

meisjes > jongens

Leerjaar?

n.s.

laagste scores in 2e graad

Leerlingen Gemiddelde

39


III.5. ZOEKVAARDIGHEDEN

Lager onderwijs

Secundair onderwijs

(1: nooit; 2: bijna nooit; 3: soms; 4: vaak; 5: altijd)

2,9

2,7

Sekse?

jongens > meisjes

n.s.

Leerjaar?

5e > 6e (!)

6e > 1,2,3,4 5e > 2,4


40


III.6. GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA Hoe vaak gebruikt u sociale media om…

Niet ingevuld

1

2

3

4

5

6

7

8

leerlingen informaKe te laten opzoeken.

3.3

61.8

25.7

6.5

1.7

0.7

0.2

0.1

7.8

3.0

75.0

15.4

4.2

1.7

0.5

0.2

0.0

5.5

1.7

92.5

4.1

1.1

0.5

0.5

0.0

0.0

1.8

leerlingen binnen school met elkaar te laten chaQen of mailen over een taak of over de leerstof.

2.5

82.9

9.8

3.4

1.2

0.2

0.1

0.0

3.2

leerlingen buiten school met elkaar te laten chaQen of mailen over een taak of over de leerstof.

2.6

84.0

9.3

2.7

1.0

0.2

0.2

0.0

2.8

te communiceren met je leerlingen.

1.7

76.7

12.0

5.8

2.8

0.7

0.3

0.0

2.3

1.2

85.3

8.2

3.1

1.2

0.5

0.4

0.0

1.2

1.8

77.6

13.7

4.3

1.5

0.8

0.3

0.1

2.5

1.7 1.4

78.0 89.6

11.8 6.1

5.1 1.9

2.1 0.7

0.8 0.1

0.5 0.2

0.0 0.0

1.6 1.2

1.8

81.0

6.7

5.2

3.1

1.2

0.8

0.1

1.8

leerlingen te laten samenwerken met medeleerlingen van de eigen school. leerlingen te laten samenwerken met leerlingen van een andere school.

leerlingen met een funcKebeperking te ondersteunen. leerlingen zelfstandig nieuwe leerstof te laten verwerven. leerlingen oefeningen te laten maken. leerlingen toetsen te laten maken. de leerprestaKes van je leerlingen op te volgen.

1 = Nooit, 2 = Enkele keren per jaar, 3 = Eén of meerdere keren per maand, 4 = Wekelijks, 5 = Meerdere keren per week, 6 = Dagelijks, 7 = Meerdere keren per dag, 8 = In het kader van project

Leerkracht SO

41


GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA • Zeer beperkt bij leerkrachten; meer dan 50%

nooit (BaO en SO) • Enkel itemanalyse mogelijk, geen schaalvorming

42


GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA

Lager onderwijs

Secundair onderwijs

(1: nooit -> 7: meerdere keren per dag)

1,9

2,7

Sekse?

n.s.


6e > 5e

6e > 1e-3e, 5e 5e > 1e 4e >1e & 2e


Leerjaar?

43


MEDIAGEBRUIK: TOP5 PASSIEF

BaO

SO

ACTIEF

BaO

SO

Dia’s, foto’s bekijken

94.0%

82.3%

Foto maken

66.5%

35.9%

Krant lezen

88.0%

73.0%

Artikel schrijven 57.8% voor een krant

26.3%

Film bekijken

86.3%

75.8%

Foto bewerken

32.3%

26,300%

Documentaire bekijken

81.5%

69.4%

Video maken

22.2%

17.8%

Tijdschrift lezen 78.8%

74.5%

Blog schrijven

19.7%

(7.6%)

Lezersbrief schrijven

(13.0%)

11.8%

44


REDENEN MEDIAGEBRUIK

45

BaO

SO

Krant

illustratie

illustratie

Tijdschrift

illustratie

illustratie

Documentaire

illustratie

illustratie

Film

motivatie lln

illustratie

Brief

motivatie lln

illustratie

Radio

motivatie lln

illustratie

Tv-journaal

motivatie lln

illustratie

Blog

motivatie lln

motivatie lln

Dia’s of foto’s

illustratie

illustratie

Games

motivatie lln

motivatie lln

Animatiefilm

motivatie lln

illustratie

Reclame

illustratie

illustratie

Videoclips

motivatie lln

motivatie lln

Soaps

motivatie lln

illustratie

Twitter

motivatie lln

motivatie lln


CONCLUSIE • Er is nog werk aan de winkel • Hardware & Nascholing nodig • Uitdaging lerarenopleiding

46


[email protected] www.mictivo.be

47


ICT-GEBRUIK DOOR LEERKRACHTEN EN LEERLINGEN

Recommend Documents