gbf G B F Stichting Grafische Bedrijfsfondsen Jaarverslag S C H E F S E N G R A F I B E D R IJ F O N D S

gbf

Stichting Grafische Bedrijfsfondsen

Jaarverslag

2006 E H C S I IJ

F A R

R D

E

G B

F

N E

S D

N O

F

S

G B F

gbf


2006

Jaarverslag 58e boekjaar

ZWAANSVLIET 3 1081 AP AMSTERDAM TELEFOON (020) 5 418 418 FAX (020) 6 442 911 INTERNET WWW.GBF.NL

Inhoud

Profiel GBF

4

Kerncijfers GBF

5

Voorwoord

6

Verslag van de directie

8

Maatschappelijke ontwikkelingen

8

Brancheontwikkelingen

10

Interne ontwikkelingen

12

Financiële positie GBF

15

Personeel en organisatie

16

Kerncijfers aangesloten instellingen

18

Werkgevers

19

Werknemers

19

Premie

19

Uitkeringen

20

Vermogenspositie aangesloten fondsen

20

Beleggingen

23

Jaarrekening 2006

26

Balans per 31 december 2006 na resultaatverdeling

26

Rekening van baten en lasten boekjaar 2006

27

Toelichting behorende tot de jaarrekening 2006

28

Toelichting op de balans

29

Toelichting op de rekening van baten en lasten

31

Accountantsverklaring

33

Bijlagen Bijlage I:

aangesloten instellingen, bestuur en directie

35

Bijlage II:

commissies en adviseurs

37

Bijlage III:

management en OR

38

gbf Jaarverslag 2006

pag. 3

Profiel GBF

De Grafische Bedrijfsfondsen (GBF) is uitvoerder van pen-

Strategie

sioenregelingen en andere inkomensgerelateerde producten

Om het niveau van dienstverlening ook op langere termijn te

en diensten. De GBF is al vanaf 1949 actief op deze markt.

kunnen blijven leveren is schaalvergroting noodzakelijk. De

De grootste opdrachtgever is het Pensioenfonds voor de

invoering van de nieuwe Pensioenwet en verdergaande pro-

Grafische Bedrijven (PGB) met circa 47.500 actieve deel-

fessionalisering in het kader van Pension Fund Governance

nemers, 2750 werkgevers, 35.000 gepensioneerden en een

en de Europese regelgeving zullen van uitvoeringsorganisa-

belegd vermogen van € 9,4 miljard. Het PGB behoort tot de

ties forse investeringen vragen. Samenwerking tussen pen-

top tien van de Nederlandse bedrijfstak-pensioenfondsen.

sioenfondsen en pensioenuitvoerders krijgt daarmee een

Voor de grafimedia en gelieerde branches worden verder de

belangrijke impuls.

VUT- en prepensioenregelingen, spaarloon, levensloop en een aantal andere sociale regelingen verzorgd.

De GBF wil daarom in overleg met sociale partners het draagvlak voor de combinatie PGB/GBF verbreden en

Betrokken, professioneel en resultaatgericht

mogelijkheden voor samenwerking verkennen. Gelet op de

Onze opdrachtgevers, aangesloten werkgevers en werk-

maatschappelijke en economische ontwikkelingen waarbij

nemers kunnen rekenen op een solide en duurzaam beheer

traditionele grenzen tussen de grafimedia en gelieerde bran-

van het vermogen, een efficiënte uitvoering van de (pen-

ches door automatisering en internet vervagen, ligt de focus

sioen)administratie en een hoogwaardige begeleiding bij de

primair op marktontwikkeling binnen de bedrijfskolom media.

inrichting van beleid en bestuur. Door onze betrokkenheid en

Een grotere schaal betekent zowel voor nieuwe als voor

professionaliteit willen wij de band met onze klanten blijven

bestaande opdrachtgevers een gunstiger omvang voor ver-

versterken waarbij het streven is om relevante benchmarks

mogensbeheer waardoor onder verantwoorde risico’s een

te verslaan. Voor pensioenbeheer zijn dat de kosten per

stabiele outperformance gerealiseerd kan worden. Daar-

deelnemer en de klanttevredenheid, voor vermogensbeheer

naast kan dat leiden tot lagere kosten en een breder draag-

de kosten voor beheer van het vermogen en de outperfor-

vlak voor investeringen ten behoeve van noodzakelijke inno-

mance ten opzichte van een vooraf vastgestelde normporte-

vatie van de dienstverlening. Tot slot moet worden gecon-

feuille en voor de beleidsen bestuursondersteuning zijn dat

stateerd dat schaalvergroting ook de mogelijkheid biedt te

afspraken die in het kader van een Service Level Agreement

concurreren bij het aantrekken en binden van kwalitatief

met opdrachtgevers worden gemaakt.

hoogwaardige medewerkers. Dit laatste is gezien de toenemende complexiteit en dynamiek in de veranderingen

Gunstige prijs/kwaliteitverhouding

waarmee pensioenuitvoeringsorganisaties te maken hebben,

De GBF onderscheidt zich door slagvaardig in te spelen op

een must.

de wensen van bestuurders en tegelijkertijd korte lijnen te onderhouden naar individuele werkgevers en deelnemers. Dat vertaalt zich in een producten dienstenaanbod dat past bij de branche met de gewenste mogelijkheden voor flexibilisering en/of individualisering voor ondernemingen en werknemers. De regelingen worden in een gunstige prijs/ kwaliteitverhouding uitgevoerd. Zo liggen de kosten per deelnemer voor het PGB en de kosten voor het vermogensbeheer ruim onder het gemiddelde van bedrijfstakpensioenfondsen en wordt voor wat betreft het rendement op de beleggingen de afgelopen drie jaar structureel boven de benchmark gepresteerd.


pag. 4

Kerncijfers GBF

Kerncijfers (Bedragen in duizenden euro’s)

Aan het einde van resp. over de jaren 2002 t/m 2006

2006

2005

2004

2003

2002

2.791 52.801

2.857 54.970

2.870 56.250

2.969 58.915

3.105 63.129

€ 9.809.000

€ 9.342.000

€ 7.627.000

€ 7.077.000

€ 6.737.000

€

362.000

€

414.000

€

348.000

€

407.000

€

327.000

€

44.639

€

10.000

€

13.000

€

17.000

€

20.000

€ €

273.000 50.000

€ €

€ €

289.000 12.000

€ €

294.000 9.000

€ €

316.000 49.000

€

14.514 5,1 0,87 188 179,1

€

14.875 5,1 0,86 189 187,6

€

14.506 4,6 0,79 196 188,9

Aantallen Aangesloten werkgevers Verzekerde werknemers* Beleggingen Beleggingen aangesloten instellingen Uitkeringen Betaalde uitkeringen voor aangesloten instellingen incl. uitbetaalde spaargelden Reserveoverdrachten Premies Premies en bijdragen Reserveovername

Administratiekosten Aangesloten instellingen € 13.735 In % van premies en bijdragen 5,0 In % van premieloon FWG 0,85 Personeelsleden GBF 153 Personeelsformatieplaatsen GBF 154,3 incl. vacatures (fulltime-equivalenten)

€

300.000 8.000 **

13.256 4,4 0,80 169 163,5

*

exclusief 4310 nieuwe SGB-verzekerden per 1 januari 2006 en 3812 nieuwe SGB-verzekerden per 1 januari 2007; deze instroom is het gevolg van wettelijke maatregelen per 1-1-2005, waarbij één van de voorwaarden voor sparen via de spaarregeling is, dat de werknemer per 1 januari in dienst is van de werkgever. ** exclusief PCM € 463.000


pag. 5

Voorwoord

Voorwoord

Daarnaast zijn beleggingsresultaten verbeterd, zowel in absolute als in relatieve zin. Het beleid is erop gericht om

De markt voor pensioenen en inkomensgerelateerde pro-

binnen het risicobudget en de tactische beleidsruimte een

ducten blijft sterk in beweging. De dynamiek wordt veroor-

structurele outperformance te behalen. GBF presteerde de

zaakt door zowel interne als externe ontwikkelingen. In het

laatste jaren voor PGB bij een laag kostenniveau boven de

verlengde van het centraal akkoord over VUT, Prepensioen

benchmark. In 2004 bedroeg de outperformance 0,1% bij

en Levensloop zijn bij onze opdrachtgevers nieuwe afspra-

een rendement van 7,7%, in 2005 1% bij een rendement

ken gemaakt over een aantal toekomstvoorzieningen. De

van 15,9% en in 2006 0,2% bij een rendement van 8,5%.

introductie en implementatie van de brancheregelingen,

Het 3-jaars gemiddelde rendement komt daarmee op

waaronder de vernieuwde pensioenregeling, kregen in 2006

10,7%.

hun beslag. Verbreding van het draagvlak is in dezelfde periode tot stand Ook externe ontwikkelingen dragen bij aan de dynamiek. Zo

gekomen doordat een aantal ondernemingen waaronder

zetten de voorbereidingen met het oog op de invoering van

PCM Uitgevers, AD Nieuwsmedia, KVGO, GBF en NUV het

de nieuwe Pensioenwet en Pension Fund Governance veel

pensioen bij PGB hebben ondergebracht. Verder keerden

druk op de uitvoeringsorganisatie. Verder neemt de concur-

een aantal gedispenseerde werkgevers weer terug naar het

rentie tussen pensioenuitvoerders, mede als gevolg van

bedrijfstakpensioenfonds. Met de steeds strengere toezicht-

Europese regelgeving merkbaar toe. GBF heeft haar uit-

eisen, wettelijke informatieverplichtingen en het waarborgen

gangspositie in dit krachtenveld de afgelopen drie jaar kun-

van de kwaliteit van de pensioenvoorziening zullen de kosten

nen verbeteren. De organisatie heeft zich ontwikkeld tot een

voor pensioenuitvoering naar verwachting gaan oplopen.

klantgerichte, flexibele uitvoerder die slagvaardig inspeelt op

Om de prijs/kwaliteitverhouding minimaal te kunnen consoli-

de snelle veranderingen in de pensioenwereld en in haar

deren wordt schaalgrootte steeds belangrijker. Daarnaast

productaanbod rekening houdt met gedifferentieerde wen-

wordt schaalgrootte steeds belangrijker om in staat te zijn

sen en behoeften van (nieuwe) opdrachtgevers.

kwalitatief hoogwaardige medewerkers aan te trekken en te binden. Meer fondsen zullen er de komende jaren voor kie-

De krimpende grafimedia branche is voor bestuur en directie

zen om de uitvoering van de regelingen en het vermogens-

eerder aanleiding geweest om de strategie bij te stellen. De

beheer uit te besteden.

focus lag daarbij op het structureel verbeteren van de efficiency en de beleggingsperformance, het herinrichten van

GBF wil hier in overleg met huidige opdrachtgevers op

de organisatie en het toewerken naar verbreding van de

inspelen. De organisatie richt zich op de verwerving van

basis voor bestaande opdrachtgevers. De kosten voor pen-

nieuwe administratieopdrachten en nieuwe aansluitingen in

sioenbeheer daalden voor de grootste opdrachtgever, PGB,

grafimedia gelieerde branches binnen de bedrijfskolom

over de periode 2004 - 2006 met 12,5% van € 80 naar

media. Daarnaast worden de mogelijkheden verkend voor

€ 70 per verzekerde bij een stijgend serviceniveau (onder

samenwerking met andere pensioenuitvoeringsorganisaties

verzekerden worden hier niet de premievrij verzekerden

om uiteindelijk te kunnen komen tot een slagvaardige en

begrepen). Zo investeerde GBF ook in 2006 weer in haar

toekomstbestendige uitvoeringsorganisatie.

systemen en processen om beter op behoeften van bestaande en toekomstige werkgevers te kunnen voorzien

De in dit jaarverslag van de Stichting Grafische Bedrijfsfond-

en om relevante informatie, begrijpelijk en op het juiste

sen opgenomen jaarrekening 2006 is door KPMG Accoun-

moment en op de persoonlijke situatie toegesneden, aan te

tants N.V. gecontroleerd en van een goedkeurende verkla-

kunnen bieden aan deelnemers. Ook organisatorisch zijn de

ring voorzien. De accountantsverklaring vindt u terug op

werkprocessen gestroomlijnd.

pagina 33.


pag. 6

Voorwoord

Tot slot een woord van dank aan directie, adviseurs, medewerkers en ondernemingsraad voor hun inzet in het verslagjaar. Ook werkgevers en werknemers die hebben deelgenomen in besturen, commissies en deelnemersraden zijn wij erkentelijk. Datzelfde geldt voor de bereidwillige medewerking van werkgevers bij het verstrekken van informatie en gegevens om de administraties te kunnen voeren. Amsterdam, 7 juni 2007 Bestuur van de Stichting Grafische Bedrijfsfondsen Voorzitters:

Secretarissen:

G. Poel

R. Leloux

J.H. de Vries

L.J. Hoogenboom


pag. 7


GBF is uitvoerder van pensioenregelingen en andere

Een nieuwe Pensioenwet

inkomensgerelateerde producten en diensten zoals VUT,

De nieuwe Pensioenwet die per 1 januari 2007 van kracht is,

prepensioen, spaarloon, levensloop en een aantal algemene

heeft strategische consequenties voor pensioenfondsen. Zo

sociale regelingen. De omzet van GBF gemeten in uitge-

zal de vaste rekenrente van maximaal 4% waar pensioen-

voerde activiteiten voor actieve deelnemers daalde in het

fondsen traditioneel mee werkten, worden vervangen door

verslagjaar. Het aantal actieve deelnemers (inclusief 3812

de actuele marktrente. Omdat deze marktrente aan grote

nieuwe toetreders SGB per 1 januari 2007) nam af van

veranderingen onderhevig is, betekent dit dat ook de

59.280 naar 56.613. De daling kan worden toegeschreven

omvang van de voorziening pensioenverplichtingen sterk

aan de voortschrijdende krimp van de grafimedia branche in

kan fluctueren. De afstemming van de risico’s van de beleg-

combinatie met het effect van cao-afspraken om 2244 VUT-

gingen (die al op marktwaarde worden gewaardeerd) op de

gerechtigden niet meer als actief verzekerd aan te merken.

risico’s van de verplichtingen wordt met de nieuwe regelge-

De administratiekosten voor opdrachtgevers stegen in 2006

ving nog belangrijker dan het onder de huidige wetgeving al

van € 13,3 miljoen naar € 13,7 miljoen. In het verslag van

was.

de directie worden de financiële resultaten van 2006 verder weergegeven. Daaraan voorafgaand worden de belangrijkste

De Nederlandsche Bank (DNB) monitort met een nieuw

ontwikkelingen in de externe en de interne omgeving en de

Financieel Toetsingskader de solvabiliteitspositie van pen-

ontwikkelingen bij opdrachtgevers geschetst.

sioenfondsen. Om deelnemers meer zekerheid te bieden over hun onvoorwaardelijk toegezegde pensioenrechten

Maatschappelijke ontwikkelingen

mag de kans dat een pensioenfonds niet aan zijn verplichtingen kan voldoen, voortaan niet groter zijn dan 2,5%. Een

Algemeen

dergelijke situatie zou zich statistisch gezien eens in de 40 jaar kunnen voordoen. Pensioenfondsen die onder de wette-

Het ingezette herstel van de economie zette in 2006 door.

lijk toegestane grenzen dreigen uit te komen moeten hun

Ook in de grafimedia branche is sprake van een stijging van

financieel beleid herzien.

de omzet. Hoewel de grafische bedrijven een grotere groei verwachtten, blijkt de totale omzet in 2006 uiteindelijk met

Naast de solvabiliteit wordt ook de continuïteit van fondsen

1,4 procent te zijn gestegen ten opzichte van 2005. Daar-

gevolgd. Met de continuïteitstoets krijgt DNB inzicht in de

mee is wel de dalende trend van de laatste jaren doorbro-

financiële opzet van het fonds. Via een ALM-studie (Asset

ken. Ondanks het herstel in de omzet daalde het aantal

Liability Management) wordt uitgaande van diverse scena-

werkgevers en werknemers ook in 2006. De afname wordt

rio’s beoordeeld wat de effecten zijn van het premie-, index-

vooral veroorzaakt door verdergaande technologische ont-

erings- en beleggingsbeleid op de toekomstige vermogens-

wikkelingen en toenemende internationale concurrentie.

positie van het fonds.

In het verslagjaar stonden de uitvoering van pensioen en

In de Pensioenwet komen tot slot ook de informatieverplich-

andere sociale regelingen weer hoog op de maatschappe-

tingen aan bod. De verantwoordelijkheden tussen pensioen-

lijke agenda. Nadat overheid en centrale werkgevers- en

fonds/pensioenuitvoerder, werkgever en werknemer worden

werknemersorganisaties een akkoord hebben bereikt, wer-

opnieuw vastgelegd. Aangegeven wordt welke belangheb-

den met ingang van 2006 de afspraken over pensioen,

bende groepen, wanneer en hoe moeten worden geïnfor-

VUT/prepensioen en levensloop in diverse branches uitge-

meerd. Bovendien moet worden nagegaan of de informatie

werkt. Zo ook in de grafimedia. Andere belangrijke mijlpalen

ook effectief is. Naast DNB hebben pensioenfondsen te

vormen de aanstaande invoering van de nieuwe Pensioen-

maken met een nieuwe toezichthouder: de Autoriteit Finan-

wet die voor deelnemers meer zekerheid en duidelijkheid

ciële Markten.

over hun pensioen moet brengen en de invulling van de

Verder zullen Pensioenfondsen gaan werken met een uni-

Pension Fund en Corporate Governance.

form pensioenoverzicht. Speciale aandacht is er voor de


pag. 8


indexatie. Ieder fonds wordt geacht het toeslagenbeleid vast

Op basis van het voor PGB opgestelde stembeleid is er in

te leggen en duidelijk en consistent naar deelnemers te

2006 gestemd in de AVA’s van een selectie van Nederlandse

communiceren. Om de voorwaardelijkheid van de indexatie

bedrijven waarvan het fonds een aandelenbezit heeft. Het

te benadrukken zijn voorgeschreven formuleringen van toe-

fonds heeft verder, voor wat betreft het aangaan van de dia-

passing.

loog met ondernemingen, aansluiting gezocht bij de Stichting Het Corporate Governance Platform. Dit biedt de moge-

Naast de nieuwe Pensioenwet hebben en krijgen pensioen-

lijkheid om gezamenlijk op te treden als gesprekspartner

fondsen ook te maken met nieuwe codes: de Corporate

naar Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Voor

Governance en Pension Fund Governance Code.

het stemmen in ava’s van Europese bedrijven wordt gebruik gemaakt van de diensten van ISS Proxy Voting Shareholders

Corporate Governance Code

Services. Tot slot wordt voor PGB ook geparticipeerd in

PGB wil de uitbetaling van de opgebouwde pensioenrechten

‘class actions’.

en ingegane pensioenen aan deelnemers en pensioenontvangers kunnen garanderen. Daarnaast streeft het fonds

Principes voor goed pensioenfondsbestuur

ernaar om de indexatieambitie, het waardevast houden van

In navolging van het bedrijfsleven (Code Tabaksblat) wordt

pensioenen, mogelijk te maken uit de extra beleggingsop-

ook het bestuur van de pensioenfondsen gemoderniseerd.

brengsten. Om deze doelen te kunnen realiseren is het

In 2007 moet invulling worden gegeven aan de Pension

belangrijk dat de beleggingsopbrengsten op de lange termijn

Fund Governance (PFG). De belangrijkste aspecten van

en binnen de gestelde risico’s zo optimaal mogelijk zijn. PGB

goed pensioenfondsbestuur zijn:

heeft daarvoor onder meer een groot deel (ongeveer 45%) van het vermogen belegd in aandelen van ondernemingen. Richtlijnen voor beleggingsbeleid Als institutionele belegger heeft PGB, naast het behalen van een goed rendement, echter ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het fonds heeft behoefte aan een stabiele en betrouwbare omgeving. Ondernemingen moeten de belangen van de beleggers duurzaam kunnen waarborgen. Daarom wordt als richtlijn meegegeven dat ondernemingen wetgeving en internationale verdragen zullen moeten naleven. De evaluatie van de richtlijnen voor het beleggings-

Scheiding van beleid en uitvoering In de personele invulling van de besturen van het pensioenfonds en de uitvoeringsorganisatie moet een scheiding worden aangebracht. Zonder deze scheiding kunnen de verantwoordelijkheden die horen bij het besturen van pensioenfonds en uitvoeringsorganisatie door elkaar gaan lopen en is er een risico van minder transparante besluitvorming. Dit is in het huidige tijdsgewricht dat vraagt om transparantie en aanspreekbaarheid niet langer acceptabel. Bij de uitbesteding van diensten moeten de taken en verantwoordelijkheden tussen fonds en uitvoerder goed geregeld worden.

beleid staat voor 2007 op de agenda. Onderdeel van de richtlijnen vormt ook een goede Corporate Governance. De overeengekomen code schrijft voor dat pensioenfondsen zorgvuldig moeten beoordelen of er tijdens algemene aandeelhoudersvergaderingen (AVA) van de stemrechten op aandelen gebruik zal worden gemaakt. Er zijn daarvoor ‘best practices’ geformuleerd.

Deskundigheid bestuur De deskundigheid en integriteit van het bestuur vragen nog meer dan voorheen de aandacht. Voor bestuurders moet een deskundigheidsplan worden ontwikkeld en een bestuurlijke omgeving worden gecreëerd om de dagelijkse regie te kunnen voeren over het pensioenfonds en de uitbesteding van diensten en de monitoring van de uitvoeringsorganisatie professioneel te kunnen begeleiden.

Voor PGB is een driesporenbeleid ontwikkeld. Dit betreft het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen, het voeren van een dialoog met ondernemingen en het actief meedoen met juridische acties tegen bedrijven die de regelgeving overtreden.


pag. 9


Intern toezicht en verantwoording Het pensioenfonds moet invulling gaan geven aan het interne toezicht op de bedrijfsvoering. Er zal ten minste een zogenaamde visitatiecommissie moeten worden ingesteld bestaande uit externe deskundigen die periodiek de beleidsen bestuursprocedures, de aansturing van het pensioenfonds en de keuzes in het hanteren van de risico’s op langere termijn beoordeelt.

afgesloten. Certificering kan voor (potentiële) opdrachtgevers

Het bestuur legt verder verantwoording af over het gevoerde

Brancheontwikkelingen

van belang zijn bij de uitbesteding van activiteiten. GBF is per de stand van 30 juni 2006 als pensioenuitvoerder gecertificeerd voor SAS 70 Type I voor zowel pensioenbeheer, vermogensbeheer als bestuursondersteuning. GBF streeft naar een Type II-verklaring in de eerste helft van 2008.

en te voeren beleid aan een verantwoordingsorgaan waarin belanghebbenden van het fonds participeren. Belangheb-

In het verslagjaar zijn de cao-afspraken van kracht gewor-

benden zijn deelnemers, pensioenontvangers en werk-

den die in 2005 zijn overeengekomen.

gevers. Vernieuwde pensioenregeling PGB Met de invoering van een goede Governance wordt in 2007

De grafimedia branche heeft ervoor gekozen de pensioenre-

een start gemaakt. In een eerste contourenschets gaan de

geling verder te flexibiliseren. Naast de al bestaande keuze-

gedachten voorlopig uit naar een structuur, waarbij het pen-

mogelijkheden kunnen deelnemers er ook voor kiezen om

sioenfonds PGB en de uitvoeringsorganisatie GBF een eigen

eerder dan met 65 jaar te stoppen met werken. Deze moge-

bestuurlijke invulling krijgen. Er wordt daarmee toegewerkt

lijkheid wordt vervroegd pensioen genoemd. Vervroegd pen-

naar een scheiding tussen beleid en uitvoering. Daarnaast

sioen is voor werknemers die niet meer van de VUT gebruik

bestaat er een voorkeur om een praktische invulling te

kunnen maken een alternatief om toch eerder te kunnen

geven aan de verantwoording van beleid en bestuur aan

stoppen met werken. Om dat te kunnen bereiken is het per-

belanghebbenden en het interne toezicht. Dat betekent een

centage waarmee het pensioen jaarlijks wordt opgebouwd in

werkwijze waarbij het verantwoordingsorgaan zoveel moge-

de basisregeling met ingang van 1 januari 2006 verhoogd

lijk gecombineerd wordt met de Deelnemersraad respectie-

van 1,55% naar 1,75%. Het verschil tussen de oude en

velijk een visitatiecommissie met externe deskundigen. Spe-

nieuwe opbouwpercentages (derhalve 0,20%) vóór en vanaf

cifiek voor GBF wordt ook nagedacht over de positie gezien

2006 wordt voorwaardelijk gecompenseerd. Per grafisch

de krimpende bedrijfstak en de keuze voor een geëigende

dienstjaar voor 2006 ontvangt de deelnemer onder bepaalde

rechtsvorm bij het bedienen van meerdere klanten.

voorwaarden 0,20% extra pensioenopbouw. De voorwaarden voor toekenning van de extra pensioen-

SAS 70

rechten zijn:

Pensioenfondsen hebben in toenemende mate behoefte aan

1. de deelnemer is op het moment van pensionering of op

kwaliteitsgaranties voor de dienstverlening door uitvoerings-

het moment van toekenning PGB-deelnemer, werkzaam

organisaties. Een SAS 70-verklaring (Statement on Auditing

in de grafimedia, en was dat ook op 31 december 2005;

Standards no. 70) is daarop gericht. De verklaring kan door

2. het pensioenfonds beschikt over voldoende financiële

een externe accountant worden afgegeven wanneer de pen-

middelen om de rechten tezijnertijd toe te kennen. Als dat

sioenuitvoerder 'in control' is. Er zijn 2 typen verklaringen.

niet het geval is, dan blijven de al toegekende rechten

Een Type I-verklaring houdt in dat de beheersmaatregelen

behouden.

en de beheersstructuur in opzet aanwezig en adequaat zijn. Een Type II-verklaring, met een geldigheid van maximaal 1

Tegelijkertijd zijn ook veranderingen doorgevoerd in andere

jaar, geeft aan dat de accountant ook heeft vastgesteld dat

onderdelen van de pensioenregeling. Zo is de opbouw van

de beheersdoelstellingen daadwerkelijk worden bereikt. De

het partnerpensioen verlaagd van 70% van het ouderdoms-

eisen die binnen een SAS 70-verklaring worden gesteld aan

pensioen naar 35%. Voor actief verzekerden is er naast het

een uitvoeringsorganisatie vertonen belangrijke parallellen

opgebouwde partnerpensioen tot pensionering 35% op

met het Service Level Agreement dat tussen GBF en PGB is

risicobasis verzekerd. Het pensioenfonds biedt werkgevers


pag. 10


en werknemers tegen doorsneepremie de mogelijkheid de

Het bestuur FWG bood in het verslagjaar deelnemers uit

opbouw van het partnerpensioen aan te vullen.

1947 de mogelijkheid om hun VUT-uitkering te vervroegen. Daarnaast werd besloten de VUT-uitkeringen per 1 januari

Verder is de premievrije opbouw van pensioen bij arbeidson-

2007 te indexeren met 1,5%. De uitkering wordt alleen geïn-

geschiktheid begrensd op maximaal 70%. De premievrije

dexeerd als het bestuur vindt dat de financiële middelen van

pensioenopbouw is gerelateerd aan het percentage arbeids-

het fonds daarvoor toereikend zijn.

ongeschiktheid. Spaarloon of levensloop Indexatiebeleid

Naast de spaarloonregeling wordt vanaf 1 januari 2006 ook

PGB wil het financiële beleid van het fonds met ingang van

een levensloopregeling aangeboden. Deze regeling biedt

2007 zo inrichten dat een dekkingsgraad bereikt zou kunnen

werknemers de mogelijkheid om via de werkgever fiscaal

worden, waarop naar verwachting volledige indexatie moge-

vriendelijk te sparen voor tussentijds verlof en vervroegde

lijk is. Momenteel komt dat voor PGB neer op een dekkings-

pensionering. Gelijktijdige deelname aan spaarloon en

graad van 150%. Het fonds denkt daar binnen 15 jaar naar

levensloop is wettelijk niet mogelijk. De werknemer mag jaar-

toe te kunnen groeien.

lijks kiezen tussen deelname aan de spaarloon- of levens-

Als gevolg van de aanpassingen in de pensioenregeling is

loopregeling.

de pensioenpremie in 2006 verhoogd van 15% naar 16%. Gezien de ambitie om de dekkingsgraad versneld te laten

De levensloopregeling mag alleen worden uitgevoerd door

groeien naar 150% stijgt de premie in 2007 naar 17,5%.

banken, verzekeraars en beheerders van beleggingsfondsen. De levensloopregeling voor de grafimedia wordt aangebo-

PGB continueert de voorwaardelijke indexatieregeling. Het

den en uitgevoerd door de Kas Bank N.V. te Amsterdam.

bestuur beoordeelt jaarlijks of indexatie mogelijk is. Het

GBF fungeert daarbij als loket naar de branche. De animo

bestuur hanteert bij deze besluitvorming een beleidsstaffel.

voor levensloop bij grafimedia werknemers is gering. Eind 2006 waren er ca. 300 rekeningen geopend.

VUT / prepensioen Vervroegde uittreding op grond van VUT- of prepensioenre-

GBF heeft het besluit om voor de uitvoering van de levens-

gelingen is alleen nog mogelijk voor werknemers die op 31

loopregeling een vergunning bij de Autoriteit Financiële

december 2004 55 jaar of ouder waren. De VUT-regeling is

Markten (AFM) aan te vragen, aangehouden. Van invloed op

daar in het verslagjaar op aangepast. Voor deelnemers die

de besluitvorming is de uitkomst van de cao-onderhandelin-

geboren zijn in of voor 1945 is de oude regeling in tact

gen in de grafimedia branche in 2007. Verder wordt afge-

gebleven. Alleen de premievrije voortzetting van pensioen is

wacht of het voornemen van het kabinet om de levensloop-

teruggebracht tot 40% en de indexatie wordt voorwaardelijk

regeling uit te breiden en te combineren met de spaarloon-

verstrekt.

regeling ook zal leiden tot wetgeving. Het nieuwe kabinet overlegt daarvoor in haar eerste 100 dagen met sociale

Grafici die geboren zijn in 1946 tot en met 1949 kunnen als

partners.

laatsten gebruik maken van een versoberde VUT-regeling. De leeftijd waarop men kan stoppen met werken - aflopend

Algemeen Sociaal Fonds

naar 63 jaar - hangt af van het geboortejaar en aantal grafi-

Uit de algemene middelen van het ASF werd tot nu toe jaar-

sche dienstjaren. Tijdens de VUT wordt niet langer premievrij

lijks aan gepensioneerden en langdurig volledig arbeidson-

pensioen opgebouwd. De premie daalt met ingang van

geschikten die deelnemer zijn aan het ASF een uitkering ver-

2006 van 6,8% naar 6,2% en in 2007 naar 5%.

strekt. In verband met de financiële situatie van het fonds is

Voor de VUT/prepensioenregelingen voor dagbladjournalis-

niet meer te verstrekken.

besloten deze uitkeringen ter grootte van € 70 vanaf 2007 ten en administratief personeel dagbladbedrijf waarvoor GBF de administratie verzorgt, worden vergelijkbare maatregelen getroffen.

Rekening Kinderopvang Vanaf 2007 zal een verplichte werkgeversbijdrage gaan gel-


pag. 11


den voor kinderopvang. De heffing wordt geheven via een

oriëntatie maakt plaats voor een klantgerichte oriëntatie.

opslag op de WW-premie. Besloten is de premie voor de

GBF investeert voor het pensioenfonds in flexibilisering van

rekening Kinderopvang Grafimedia Bedrijven per 1 januari

haar pensioenproduct en pensioensystemen om in te kun-

2007 op 0% te stellen. Dezelfde wijziging geldt ook voor de

nen blijven spelen op veranderende wensen en behoeften in

Rekening Kinderopvang Dagbladjournalisten.

haar omgeving. Meerdere pensioenregelingen worden geadministreerd waarbij aan ondernemingen meer ruimte gebo-

Garantiefonds Met ingang van 1 januari 2006 is de aanvulling op de WWuitkering of lager loon uit het Garantiefonds gebaseerd op een percentage van het laatste brutoloon in plaats van het tot dan toe gebruikelijke nettoloon. De omzetting, die de administratieve efficiency bevordert, vond voor uitkeringsgerechtigden kostenneutraal plaats.

den kan worden om eigen accenten aan te brengen. Door de administratieve werkzaamheden verder te automatiseren is ook de doelmatigheid verhoogd. PGB-Flex Om in te kunnen blijven spelen op veranderende wensen en behoeften in de omgeving wordt geïnvesteerd in flexibilisering van het pensioenproduct. Daarvoor worden de geauto-

Verder is bij cao besloten om de Centrale Commissie Grafi-

matiseerde systemen en processen zo ingericht dat optimaal

media als rechtsprekende commissie inzake arbeidsgeschil-

kan worden ingespeeld op gedifferentieerde behoeften van

len op te heffen. De bevoegdheid van de commissie strekte

werkgevers en werknemers. Daarbij wordt de informatie

zich ook uit tot Garantiefondsaangelegenheden.

begrijpelijk en op de persoonlijke situatie toegesneden, aan-

Per 1 januari 2006 functioneert het dagelijks bestuur van het

geboden.

ASF als instantie voor de beoordeling van zaken die uit de

Werkgevers wordt de mogelijkheid geboden om de arbeids-

Garantiefondsregeling kunnen voortvloeien.

voorwaarde pensioen in lijn te brengen met de omstandigheden van de onderneming. En werknemers moeten tijdens

Interne ontwikkelingen

hun loopbaan en vlak voor pensionering aan de hand van heldere en op hun eigen situatie afgestemde informatie, hun

De krimpende grafimedia branche is voor bestuur en directie

pensioen kunnen afstemmen op de persoonlijke wensen.

van GBF in 2003/2004 aanleiding geweest de strategie bij te stellen. De focus lag daarbij op het structureel verbeteren

In oktober 2006 is daarvoor een nieuw pensioenadministra-

van de efficiency en de beleggingsperformance, het herin-

tiesysteem in gebruik genomen. Door de administratieve

richten van de organisatie en het toewerken naar verbreding

werkzaamheden verder te automatiseren is de doelmatig-

van de basis voor bestaande opdrachtgevers. GBF heeft

heid verhoogd. Naast de efficiency verbetering kunnen met

haar uitgangspositie in die drie jaar aanmerkelijk kunnen ver-

het pensioensysteem echter ook meerdere pensioenregelin-

beteren.

gen worden geadministreerd waarbij aan ondernemingen meer ruimte geboden kan worden om eigen accenten aan

Kostendaling

te brengen.

Als gevolg van de doorgevoerde reorganisatie is het aantal medewerkers in fulltime formatieplaatsen ondanks de snelle

Webapplicaties

elkaar opvolgende ontwikkelingen op pensioenterrein terug-

In 2006 is de webapplicatie MijnGBF voor werkgevers in

gebracht van 188 eind 2003 naar 154 eind 2006. Een daling

productie genomen. De werkgevers kunnen met behulp van

van 18%. De kosten voor pensioenbeheer voor PGB (exclu-

deze applicatie in een beveiligde omgeving hun bedrijfs-

sief vermogensbeheer) daalden in dezelfde periode van € 80

gegevens en werknemersgegevens online raadplegen,

naar € 70 per deelnemer per jaar.

downloaden en muteren. Ook kunnen de jaaropgaven digitaal aangeleverd worden. Nagenoeg alle werkgevers en hun

Efficiency en servicegraad verhoogd

eventuele administratiekantoren maken gebruik van de

Efficiencyverbetering wordt bereikt door toepassingen van

nieuwe software. Het gemak en het nut hiervan worden

ICT en stroomlijning van de werkprocessen. De interne

goed gewaardeerd.


pag. 12


Ook voor werknemers is een webapplicatie in het eerste

vermogensbeheer voor Europa ex UK en de selectie en het

kwartaal van 2007 in productie gegaan. In een beveiligde

monitoren van externe vermogensbeheerders. Voor dit laat-

omgeving hebben werknemers voortaan direct toegang tot

ste wordt de organisatie onder meer geadviseerd door Altis

hun persoonlijke financiële (pensioen)gegevens. Met de

Investment Management AG.

applicatie kan de persoonlijke pensioensituatie en die van de eventuele partner worden gecheckt, inclusief het pensioen

In het kader van concentratie op kerntaken werden eind

van de overheid en eventueel elders opgebouwd pensioen.

2006 ook de administratieve activiteiten voor het vermo-

De pensioengegevens worden zowel in cijfers als in grafie-

gensbeheer uitbesteed aan Kas Bank N.V.

ken in beeld gebracht. In de ontwikkelde software zit een

Door toegang tot de infrastructuur van Kas Bank N.V. is het

pensioenvergelijking tussen het te bereiken pensioen en het

mogelijk met diverse modules de midoffice-activiteiten met

ambitieniveau van de brancheregeling.

betrekking tot beleggingen verder te professionaliseren. Hierbij kan gedacht worden aan rapportage, riskmanagement,

Wie binnen afzienbare tijd met pensioen gaat, kan met de

cashmanagement, portefeuille-analyse en performance mea-

applicatie de pensioenkeuze aangeven. Alle relevante keuze-

surement.

mogelijkheden kunnen met opgebouwde pensioen worden nagelopen. Ook het beheer van het spaarloon en het aan-

Verbreding draagvlak

vragen van Gezondheidszorgvergoedingen kan online

Verbreding van het draagvlak is in dezelfde periode tot stand

plaatsvinden.

gekomen doordat een aantal ondernemingen waaronder PCM Uitgevers, AD Nieuwsmedia, KVGO, GBF en NUV het

De webapplicaties zullen de komende tijd verder worden uit-

pensioen bij PGB hebben ondergebracht. Verder keren een

gebouwd. Ook voor bestuurders wordt een beveiligde

aantal gedispenseerde werkgevers weer terug naar het

omgeving op basis van internettechnologie ingericht.

bedrijfstakpensioenfonds. De groei is nog onvoldoende om de daling van de deelnemerskring als gevolg van technologi-

Performanceverbetering

sche ontwikkelingen en internationale concurrentie op te

Niet alleen de efficiency is in de afgelopen drie jaar verbe-

kunnen vangen. Ten opzichte van 2003 is de klantenkring

terd. Ook de beleggingsperformance vertoont een

van PGB met 4% gedaald. In dezelfde periode daalde de

opgaande lijn. De professionalisering van de beleggingsafde-

klantenkring bij de overige fondsen met ongeveer 12%.

ling rendeert. In 2004 bedraagt de outperformance 0,1% bij een rendement van 7,7%, in 2005 1% bij een rendement

Naar verwachting zullen pensioenfondsen de komende jaren

van 15,9% en in 2006 0,2% bij een rendement 8,5%. Het

als gevolg van de steeds strengere toezichtseisen ervoor

3-jaars gemiddelde rendement komt daarmee op 10,7%.

kiezen om de uitvoering van de regelingen en het vermogensbeheer uit te besteden. GBF wil hier in overleg met hui-

Uitbesteding aandelen en beleggingsadministratie

dige opdrachtgevers op inspelen. De organisatie focust zich

In het kader van verdere optimalisering van de performance

op de verwerving van nieuwe administratieopdrachten en

is ervoor gekozen om 90% van de aandelenportefeuille van

nieuwe aansluitingen in grafimedia gelieerde branches bin-

PGB met ingang van eind 2006 onder te brengen bij externe

nen de bedrijfskolom media. Daarnaast worden de mogelijk-

vermogensbeheerders. De verwachting is dat alleen gekwali-

heden verkend voor samenwerking met andere pensioen-

ficeerde en gespecialiseerde vermogensbeheerders in staat

uitvoeringsorganisaties.

zijn om op langere termijn op specifieke markten extra rendement te realiseren. PGB kiest voor een wereldwijd net-

Professionalisering

werk van externe beheerders met verschillende mandaten.

Pensioenuitvoerders opereren in een dynamische omgeving

In een mandaat wordt de beleggingsmix vastgelegd, evenals

waarbij de concurrentie sterk is toegenomen. Op meerdere

de bandbreedte waarbinnen kan worden afgeweken en de

beleidsterreinen worden ze geconfronteerd met toenemende

index die gebruikt wordt om de beleggingsprestaties te

regelgeving van toezichthouders en overheid. Om op de

beoordelen. GBF concentreert zich voor wat betreft aande-

ontwikkelingen in die veranderende omgeving te kunnen blij-

lenbeheer op strategisch en tactisch aandelenbeleid, intern

ven inspelen blijft GBF investeren in kwaliteitsverbetering van


pag. 13


de organisatie. Aandachtsgebieden daarbij zijn onder meer

GBF-Direct en het Handboek GBF voor werkgevers. De

vermogensbeheer, riskmanagement en communicatie en

informatievoorziening wordt gecompleteerd met regelmatige

marketing.

updates van de website en tijdige aanpassingen van de financiële planners.

Service Level Agreement (SLA) GBF heeft haar afspraken met PGB vastgelegd in een SLA. Periodiek wordt gerapporteerd over de prestaties van de uitvoeringsorganisatie. In 2006 is een begin gemaakt met het opstellen van een SLA voor de overige fondsen. Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN) De Pensioenwet verplicht pensioenfondsen een actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) vast te stellen. De Nederlandsche Bank (DNB) kan op basis van deze ABTN tot een oordeel komen over de manier waarop invulling gegeven wordt aan de wettelijke vereisten. De ABTN bevat verder een verklaring inzake de beleggingsbeginselen en een beschrijving van de sturingsmiddelen. Voor PGB is de nota

Voorlichtingscampagne In 2006 is een intensieve voorlichtingscampagne gevoerd om werkgevers en werknemers over de ingrijpende wijzigingen in de brancheregelingen te informeren. Via speciale edities van GBF-Nieuws, gedifferentieerd naar leeftijdscategorie, en GBF-Direct zijn resp. werknemers en werkgevers op de hoogte gebracht. Vervolgens zijn de brochures en folders herzien. Alle deelnemers ontvangen de brochure Flexibel Pensioen in de grafimedia, vragen en antwoorden, op hun huisadres met de uitnodiging om met eventuele partner een pensioeninformatiebijeenkomst in de regio bij te wonen. Daarnaast zijn op verzoek bij werkgevers presentaties gehouden.

geactualiseerd naar de stand van ultimo 2006. In de bijeenkomsten werden de nieuwe pensioenregeling en Communicatie

de overige aanpassingen in de brancheregelingen toegelicht

GBF ziet communicatie met haar opdrachtgevers als een

aan de deelnemers. Via deze regionale bijeenkomsten wer-

belangrijk beleidsinstrument om gestelde doelen te realise-

den 1059 werknemers met partners bereikt en via bijeen-

ren. Daartoe worden onder meer gerekend het bevorderen

komsten bij specifieke werkgevers nog eens 674 werkne-

van een goede relatie tussen de fondsen en belanghebben-

mers. De waardering voor de inhoud van de presentatie is

den, het juist, tijdig en adequaat informeren van werkgevers

gemiddeld hoog: 8,0. Vergelijkbare waardering valt de vorm-

en deelnemers over actuele ontwikkelingen en de rechten en

geving en begrijpelijkheid van de geboden informatie ten

plichten die voortvloeien uit deelname aan de sociale regelin-

deel.

gen en het in staat stellen van de doelgroepen om een afgewogen keuze te maken binnen gegeven mogelijkheden. GBF staat daarbij een multichannel benadering voor. Deelnemers en werkgevers ontvangen informatie die is afgestemd op de persoonlijke omstandigheden of voorkeuren (persoonlijke communicatie). Daarbij bestaat de keus tussen persoonlijk contact of een laagdrempelig informatieaanbod via internet. Mede uit kostenoverwegingen zet GBF in op verdere ontwikkeling van het internetkanaal. In dit kader levert MijnGBF zowel voor werkgevers als werknemers duidelijk toegevoegde waarde. Massacommunicatie dient er vooral voor om doelgroepen

VUT- en pensioenvoorlichting Voor werknemers, die aan ASF deelnemen en voor wie de VUT-gerechtigde leeftijd in zicht komt, wordt een VUT-informatieweek georganiseerd. Tijdens zo’n week worden werknemers en hun partners voorbereid op het feit dat het niet meer deelnemen aan het arbeidsproces een verandering in de persoonlijke levenssfeer veroorzaakt. Een dagdeel wordt door medewerkers van GBF voorlichting gegeven over de grafimedia regelingen, sociale verzekeringen en van belang zijnde wettelijke voorzieningen. In het verslagjaar hebben 508 (v.j. 502) verzekerden/partners een VUT-informatieweek bijgewoond. De informatieverstrekking zal in 2007 worden teruggebracht van vijf naar drie dagen.

breed te informeren en te wijzen op het bestaan van mogelijkheden voor persoonlijke communicatie. Massacommuni-

Deelnemers aan PGB of ASF worden, in het jaar vooraf-

catie vindt veelal plaats via jaarverslagen, een breed aanbod

gaand aan het pensioen, eventueel met partner, uitgenodigd

van brochures en folders, de relatiebladen GBF-Nieuws en

voor het bijwonen van een door GBF georganiseerde Pen-


pag. 14


sioeninformatiedag. Die dag wordt door medewerkers van

geautomatiseerde gegevensverwerking binnen afgesproken

GBF actuele informatie verstrekt over grafimedia en wette-

termijnen weer in gebruik te nemen en om de (vervolg)

lijke regelingen die specifiek bedoeld zijn voor personen die

schade van de calamiteit te beperken. Indien de verwachting

65 jaar worden. In 2006 hebben 1006 (v.j. 1048) verzeker-

is dat de schade niet binnen die termijnen hersteld kan wor-

den/partners een voorlichtingsdag bijgewoond.

den, zal naar een meer permanente oplossing gezocht worden. Voor deze situatie is een continuïteitsplan ontwikkeld. In

Calamiteitenplan

het continuïteitsplan zijn alle eisen en wensen vastgelegd

GBF is een organisatie waar de primaire bedrijfsprocessen in

waaraan een vervangend gebouw moet voldoen. Aan de

hoge mate afhankelijk zijn van geautomatiseerde ondersteu-

hand van deze specificaties kan snel beoordeeld worden

ning. Een stagnatie in de geautomatiseerde verwerking

welke gebouwen in aanmerking komen.

vormt dus een directe bedreiging voor de continuïteit van Financiële positie GBF

GBF. Vanuit deze gedachte is een plan opgesteld om die bedreiging het hoofd te kunnen bieden.

De kosten die door GBF bij opdrachtgevers in rekening worEr is nagegaan welke calamiteitensituaties zich zouden kun-

den gebracht, bedragen in 2006 € 13,7 miljoen. De totale

nen voordoen. Dit heeft geleid tot de invoering van een aan-

kosten (exclusief de bijzondere baten en lasten) zijn, evenals

tal preventieve maatregelen waardoor de kans op het ont-

voorgaande jaren, op basis van kostenverdeelsleutels aan

staan van een calamiteitensituatie aanzienlijk is afgenomen.

de aangesloten instellingen in rekening gebracht.

De te nemen maatregelen zijn er primair op gericht om de

De kosten voor opdrachtgevers bedragen in 2006:

opdrachtgevers Doorberekende kosten per jaar

Pensioenfonds PGB VUT-fonds FWG grafimedia VUT/prepensioenfonds dagbladjournalisten Spaarloonfonds SGB Algemeen Sociaal Fonds waaronder Garantiefonds en Fonds Gezondheidszorg

€ € € €

8.370.445 2.540.179 400.000 1.425.587

€

998.938

Totale kosten GBF

€ 13.735.149

in 2006

in 2005

Doorberekende kosten per deelnemer per jaar

Doorberekende kosten per deelnemer per jaar

€ 101 € 50 € 103 € 30

€ € € €

93 44 95 27

€

€

35

23 *

Toelichting : de activiteiten voor opdrachtgevers vallen uiteen in administratie, vermogensbeheer en beleidsen bestuursondersteuning. De integrale kosten voor deze activiteiten worden weergegeven in het overzicht. Pensioenfondsen geven hun kosten in de regel uitgesplitst weer in pensioenbeheeren vermogensbeheerkosten.

* In 2006 heeft over 2005 een correctie plaatsgevonden in de doorberekening van de administratiekosten waardoor de kosten per deelnemer lager zijn dan in 2005.


pag. 15


In 2006 zijn de administratiekosten van opdrachtgevers

De reorganisatie van de afgelopen twee jaar die daarvoor

gestegen ten opzichte van 2005: van € 13,3 naar € 13,7

nodig was, legde een grote druk op medewerkers en

miljoen. Een stijging van 3,6%. De stijging van de kosten

management. Er is een forse inspanning geleverd om de

wordt met name veroorzaakt door de implementatie- en

overgang van een interne naar externe oriëntatie soepel te

introductiekosten van het nieuwe pensioensysteem, het ver-

laten verlopen. In de eerste helft van 2006 is afscheid geno-

der flexibiliseren van systemen en processen en het verder

men van de laatste groep medewerkers die de GBF als

professionaliseren van de organisatie.

gevolg van de reorganisatie hebben moeten verlaten. Daarbij kon gebruik worden gemaakt van de regelingen uit het soci-

In de jaarrekening is in verband met de reorganisatie een

aal plan. Het aantal fulltime formatieplaatsen eind 2006 komt

reorganisatievoorziening opgenomen. Deze bedraagt ultimo

daarmee uit op 154, eind 2005 was dat nog 164.

het verslagjaar nog € 1,3 miljoen. Ten opzichte van eind 2003, het moment waarop de organi-

formatie

31-12-2006

31-12-2005

man vrouw 106 47

man vrouw 114 55

vacatures 10 fte formatie uitgedrukt in fte's 154,3 fte (formatieplaatsen medewerkers)

6 fte 163,6 fte

satie haar strategie wijzigde zijn de totale kosten voor opdrachtgevers gedaald met 7,7%. medewerkers Financieel resultaat Het financiële resultaat over 2006, het resultaat van de rekening van baten en lasten, van € 0,1 miljoen is toegevoegd aan de wettelijke reserve. De wettelijke reserve bedraagt per 31 december 2006 € 1,2 miljoen en houdt verband met de activering van kosten ten behoeve van de ontwikkeling van In het verslagjaar is invulling gegeven aan nieuw personeels-

nieuwe systemen.

beleid dat de gewijzigde strategie van de organisatie onderKosten in rekening gebracht bij derden

steunt. Voor toekomstig succes zijn klantgerichte en resul-

De kosten die in rekening zijn gebracht bij derden dalen van

taatgerichte medewerkers essentieel. In de vernieuwde func-

€ 0,9 miljoen in 2005 naar € 0,7 miljoen in 2006. Deze

tiebeschrijvingen is daarom ook rekening gehouden met de

afname wordt veroorzaakt doordat de activiteiten voor de

competenties en de sleutelvaardigheden die daarvoor nodig

Plato-helpdesk van Cato Berichtendienst B.V. zijn vermin-

zijn. De beschrijvingen leggen in combinatie met de afde-

derd. Inmiddels hebben 1500 grafimedia werkgevers zich

lingsbeschrijving een goede basis voor de nieuwe organisa-

aangemeld op Plato. Hiervan maken ongeveer 1100 werk-

tie-inrichting. Management en medewerkers staan voor de

gevers daadwerkelijk gebruik van Plato. Van alle verzonden

opgave om hun kennis te verbreden en op peil te houden en

berichten door deze werkgevers hebben 14.000 berichten

zich te trainen in de vaardigheden die horen bij een klanten

betrekking op loon en dienstverbanden. Vanaf 2006 zijn er

resultaatgerichte organisatie.

verder geen opbrengsten voor de applicatie VerzuimExpert, die gekoppeld is aan Plato.

Performance Management-cyclus Na het opstellen van de vernieuwde functiebeschrijvingen

Personeel en organisatie

was een volgende stap het invoeren van een Performance Management-cyclus. Om deze cyclus goed op te starten is

Algemeen

ervoor gekozen in het laatste kwartaal van het jaar op

De organisatiestructuur is in 2005 getransformeerd van

hoofdlijnen de afdelingsjaarplannen op te stellen met de

functioneel naar proces- en klantgericht om de markt beter

doelstellingen voor 2007. De jaarplannen, de nieuwe functie-

te kunnen bedienen. Er is een onderscheid gemaakt tussen

beschrijvingen en de competenties waren de basis om begin

een backoffice waar de administratie en het procesbeheer

2007 voor de eerste keer de functioneringsgesprekken met

worden verzorgd en een frontoffice dat gezien kan worden

de medewerkers in de nieuwe stijl te voeren. Dat betekende

als loket voor informatie, communicatie en klantbegeleiding.

een terugblik op het functioneren van het afgelopen jaar,


pag. 16


maar vooral het maken van afspraken voor 2007 met de

Arbobeleid

nadruk op de competenties. Voorts werden zoveel mogelijk

Begin 2006 heeft de GBF een contract gesloten met een

afspraken gemaakt over concreet te behalen resultaten. In

bedrijfsarts (zzp’er), vanwege de verplichting die de wetge-

december 2006 hebben alle leidinggevenden deelgenomen

ving stelt. Het contract met een grote arbodienstverlener is

aan een workshop ter voorbereiding op de gesprekken met

beëindigd vanwege tegenvallende resultaten. De reguliere

de medewerkers.

begeleiding van het verzuim blijft in handen van de medisch

De komende jaren zal veel geïnvesteerd worden in opleiding

adviseur, die al meerdere jaren aan de GBF verbonden is.

en ontwikkeling van de medewerkers om de kwaliteit van de

De tandem bedrijfsarts - medisch adviseur is een effectieve

medewerkers op het gewenste niveau te krijgen c.q. te hou-

ondersteuning van de aanpak van het arbobeleid. In de

den. Het cultuuraspect heeft in 2006 veel aandacht gehad

zomer is er een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E)

en zal ook in 2007 een punt van aandacht blijven. De

gehouden. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat de

externe en interne ontwikkelingen blijven een groot beroep

arbeidsomstandigheden bij de GBF op voldoende niveau

doen op de veerkracht van medewerkers.

zijn. De acties voortkomend uit dit onderzoek zullen in 2007 worden opgepakt.

In- en uitstroom In 2006 zijn 13 nieuwe medewerkers in dienst getreden. In

Cao

totaal hebben 29 medewerkers de GBF verlaten, vorig jaar

Begin 2006 is de cao voor 2005 tot 1 februari 2007 afgeslo-

waren dat er 23. Van deze 29 hebben 12 medewerkers

ten. De onderhandelingen startten laat. Dit alles had te

gebruik gemaakt van de NAR/VUT-regeling uit het sociaal

maken met het eerder afgesloten akkoord voor het Sociaal

plan en hebben 5 medewerkers als gevolg van de reorgani-

Plan en de tijd die opging aan de reorganisatie. Er zijn

satie de GBF verlaten. Op de peildatum 31-12-2006 heeft

afspraken gemaakt over structurele loonsverhogingen (per

de GBF 153 medewerkers: 112 fulltimers en 41 parttimers.

1 juni 2005 1,0%, per 1 juni 2006 1,5%), bijdrage in de

In 2005 waren dat 119 fulltimers en 50 parttimers.

nieuwe ziektekostenregeling en het aanbieden van deelname aan een Levensloopregeling.

Ziekteverzuim De reeds in 2004 in gang gezette maatregelen om het ziek-

Medezeggenschap

teverzuim onder de 4% te krijgen, blijken ook in 2006 effec-

De ondernemingsraad van de GBF ondersteunt het beleid

tief. Ondanks de reorganisatie daalde het verzuim, exclusief

van directie en bestuur. De kernpunten daarbinnen zijn ver-

zwangerschapsverlof, in 2006 naar 2,63 %. In 2005 was dit

hoging van de efficiency, verbetering van de beleggingsper-

nog 3,6 %. De frequentie van het verzuim is wel een punt

formance en verbreding van het draagvlak. Op deze punten

van aandacht.

heeft de GBF de afgelopen jaren substantiële progressie

Het verzuimpercentage bij de mannen is gedaald tot 2,3 %

geboekt.

(in 2005 nog 3,0%) en bij de vrouwen tot 3,5 % (in 2005 4,9%). Het ziekteverzuimpercentage ligt onder het gemid-

De ondernemingsraad stelt zich ten doel een bijdrage te

delde verzuim in vergelijkbare organisaties. De frequentie ligt

leveren aan de continuïteit van de bedrijfsvoering; in dat per-

er iets boven.

spectief staat het belang van de werknemers centraal. De medezeggenschap geeft zij vorm vanuit een duidelijke visie 2006

2005

2,63% 2,1

3,6% 2,3

op de toekomst. Het belang van werknemers is daarin op termijn het best gediend wanneer de GBF vanuit een offen-

Ziekteverzuim * Meldingsfrequentie

* berekening ziekteverzuimcijfer GBF (exclusief uitzendkrachten en gedetacheerden) is inclusief langdurig zieken; de berekening is niet volgens NIA-normen (aantal ziekmeldingen berekend naar deeltijd, exclusief zwangerschap).

sieve positie binnen de pensioenen verzekeringswereld weet te opereren. Verder ziet zij een sterk verband tussen de kansen in de markt en de kwaliteit van de processen, systemen en medewerkers. Dit zijn voor de OR dan ook de aspecten waarop het beleid wordt getoetst.


pag. 17


Tussen directie en OR is in het verslagjaar sprake geweest van een open en constructief overleg. De OR wordt al in een vroeg stadium betrokken bij zowel de gedachtevorming als bij de besluitvorming over onderwerpen die de toekomst van de GBF en haar medewerkers betreffen. In 2006 is veel aandacht besteed aan de reorganisatie en de herinrichting van de GBF. In 2006 hebben verkiezingen plaatsgevonden. Aan het einde van het jaar is de ondernemingsraad in de nieuwe samenstelling van start gegaan. Kerncijfers aangesloten instellingen Alle cijfers en bedragen die genoemd worden in het kader van de ontwikkelingen van de aangesloten instellingen zijn voor het jaar 2006 nog niet definitief vastgesteld.

kerncijfers

(Bedragen in miljoenen euro’s)

2006 PGB

2005 PGB

2006 FWG

2005 2006 2005 FWG PPDBJ PPDBJ

Vermogen Reserves Reserves inzake beleggingen Voorziening pensioenverplichtingen Voorziening ingegane VUT-verplichtingen Spaarsaldi

1.142 537 1.585 1.609 6.767 6.813 – – – –

– – – 35 –

– 1 – 30 –

9 1 13 – –

Beleggingen Balanswaarde beleggingen Totale beleggingsopbrengsten Totaal rendement in % Z-score

9.429 8.980 590 1.206 8,5 15,9 0,19 0,69

40 – 0,7 –

74 2 3,0 –

Loon en premies Premieloon Premie-opbrengsten*

810 144

850 1.613 1.649 149 97 111

Uitkeringen*

230

221

91

113

2006 ASF

2005 ASF

2006 SGB

2005 2006 2005 SGB Totaal Totaal

15 – 38 – –

18 – – – –

26 – – – –

6 18 – – 232

9 1.016 587 16 1.764 1.626 – 6.780 6.851 – 35 30 228 232 228

50 1 2,8 –

12 – 2,3 –

29 – 0,9 –

30 1 3,0 –

261 10 4,2 –

246 9.809 9.342 12 599 1.221 4,6 – – – – –

24 1

189 1.228 1.253 1.314 1.343 7 9 10 22 23

1

–

13

14

Alle cijfers en bedragen met betrekking tot 2005 zijn aangepast naar de definitieve cijfers opgenomen in de jaarrekeningen. * Inclusief ontvangsten en uitbetalingen spaargelden SGB.


pag. 18

27

66

– 273

– 300

362

414


Werkgevers

ten instellingen verzekerd zijn gebleven na beëindiging van het dienstverband zoals premievrij verzekerden, gepen-

Het ingezette herstel van de economie zette in 2006 door.

sioneerden en vervroegd uitgetredenen.

Ook in de grafimedia branche is sprake van een stijging van de omzet. Hoewel de grafische bedrijven een grotere groei

werknemers

31-12-2006

1-1-2006

verwachtten, blijkt de totale omzet in 2006 uiteindelijk met 1,4 procent te zijn gestegen ten opzichte van 2005. Daar-

Verzekerden

Aantal

Hiervan vrijwillige deelneming

Aantal

Hiervan vrijwillige deelneming

PGB ASF SGB FWG PPDBJ

38.961 42.891 43.045 50.809 390

2.250 4.889 4.621 4.774 n.v.t.

40.319 44.461 49.458 53.045 3.886

2.250 5.169 4.816 5.049 n.v.t.

mee is wel de dalende trend van de laatste jaren doorbroken. Ondanks het herstel in de omzet daalde het aantal werkgevers en werknemers ook in 2006. De afname werd vooral veroorzaakt door verdergaande technologische ontwikkelingen en toenemende internationale concurrentie. Voor 2007 wordt een omzetstijging van 3,4 procent verwacht. Bij de aangesloten instellingen staan per 31 december 2006 2791 werkgevers ingeschreven, 66 minder dan vorig jaar. De afname van het aantal aansluitingen is het saldo van 188

De sterke daling van het aantal deelnemers aan het SGB

nieuwe werkgevers die bij de GBF werden aangesloten en

houdt voornamelijk verband met het feit dat, conform wette-

254 werkgevers waarvan de aansluiting werd beëindigd

lijke regels, alleen werknemers die op 1 januari in dienst zijn

wegens opheffing van de onderneming e.d.

bij de werkgever kunnen deelnemen aan het fonds. Het aantal deelnemers per 1 januari 2007 bedraagt 46.857, een

De verdeling van het aantal werkgevers met deelnemers aan

daling ten opzichte van 1 januari 2006 van 5,3%.

de verschillende fondsen aan het einde van het jaar is als volgt:

Voor PGB zijn de werknemers die wegens een bijzondere pensioenvoorziening collectief zijn vrijgesteld van deelneming

werkgevers PGB FWG SGB ASF PPDBJ

2006

2005

2.678 2.685 2.680 2.738 28

2.752 2.769 2.739 2.811 34

niet meegeteld. Dat aantal nam met 16 toe tot 736. De gemiddelde leeftijd van het deelnemingsplichtig personeel in het grafimedia bedrijf is in het verslagjaar met 41,4 jaar (v.j. 41,1 jaar) licht gestegen. Premie In 2006 is € 273 miljoen (v.j. € 300 miljoen) aan premie en

Werknemers

bijdragen in rekening gebracht. Een daling van 9%. De daling wordt met name veroorzaakt door een verlaging van

Aan het einde van 2006 waren 52.801 (v.j. 54.970) werk-

het premiepercentage voor het VUT-fonds FWG. De premie-

nemers bij één of meer aangesloten GBF-instellingen verze-

opbrengsten van alle overige fondsen dalen vooral door een

kerd. Een afname van 2169 of 3,9% (v.j. een afname van

afname van het aantal actieve werknemers.

2,3%).

Het totale bedrag dat op 31 december 2006 nog openstaat inzake premies bedraagt € 14,0 miljoen (v.j. € 10,1 miljoen).

De onderstaande tabel geeft de verdeling van de verzeker-

Uitgedrukt in een percentage van de totaal in rekening

den over de aangesloten instellingen waarbij per instelling

gebrachte premie bedragen de openstaande premies 5,1%.

ook het aantal werknemers is vermeld door of voor wie op

In 2006 is voor 52 (v.j. 72) werkgevers het faillissement uit-

vrijwillige basis wordt deelgenomen. In de genoemde aantal-

gesproken. Er zijn 3 (v.j. 7) surséances van betaling verleend.

len zijn niet begrepen degenen die bij één of meer aangeslo-

Aan het einde van het verslagjaar is er 1 lopend geval (v.j. 2)


pag. 19


van surséance van betaling. Daarnaast hebben 2 werk-

Daarnaast worden er geen uitkeringen meer gedaan voor

gevers (v.j. 3) gebruik gemaakt van de Wet schuldsanering

het Arboplusconvenant (beëindigd met ingang van

natuurlijke personen. Natuurlijke personen kunnen door

1 januari 2006). De uitkeringen van ASF-Garantiefonds stij-

gebruik van deze regeling te maken in aanmerking komen

gen van € 13,1 miljoen in 2005 naar € 14,1 miljoen in 2006.

voor schuldsanering. Het totaalbedrag van faillissementsvor-

In 2006 is hiervan € 6,1 miljoen verhaalbaar bij werkgevers

deringen bedraagt ultimo 2006 € 27,1 miljoen (v.j. € 28,4

en is € 0,6 miljoen ontvangen aan faillissementsuitkeringen.

miljoen). In deze vordering is een bedrag begrepen van

De totale uitkeringslast voor 2006 bedraagt € 7,4 miljoen

€ 25,1 miljoen (v.j. € 27,8 miljoen) inzake uitkeringen

(v.j. € 7,2 miljoen).

Garantiefonds van failliete werkgevers. SGB Uitkeringen

Ten opzichte van voorgaand jaar zijn de uitbetalingen voor SGB fors gedaald. Vanwege de deblokkeringsmogelijkheid

In het verslagjaar is voor een bedrag van € 362 miljoen (v.j. € 414 miljoen) uitgekeerd voor de aangesloten instellingen.

per 1 september 2005 waren de uitbetalingen in dat jaar extra hoog: € 66 miljoen. De uitbetalingen hebben in 2006 weer een gemiddeld niveau bereikt, te weten een bedrag van € 27,3 miljoen.

PGB In 2006 is voor een bedrag van € 230 miljoen (v.j. € 221 miljoen) uitgekeerd. Ten opzichte van 2005 betekent dit een

PPDBJ

stijging van 4,1%. De stijging doet zich nagenoeg geheel

De FWG-regeling heeft het karakter van een aanvullingsrege-

voor bij de ouderdomspensioenen. De stijging wordt veroor-

ling op het prepensioen. Naarmate de jaren verstrijken is er

zaakt doordat het aantal gepensioneerden toeneemt en de

sprake van een hogere prepensioenopbouw. Dit leidt tot een

nieuwe pensioengerechtigden gemiddeld een hoger pen-

hogere uitkeringslast vanuit het prepensioenfonds. In 2006 is

sioen hebben opgebouwd.

de uitkeringslast toegenomen tot € 0,5 miljoen (v.j. € 0,1 miljoen).

FWG De VUT-regeling voor de dagbladjournalisten heeft het

Vermogenspositie aangesloten fondsen

karakter van een aanvullingsregeling op het prepensioen. Naarmate de jaren verstrijken is er sprake van een hogere

De vermogenspositie van de aangesloten fondsen heeft zich

prepensioenopbouw. De aanvulling op de prepensioenuitke-

in het verslagjaar als volgt ontwikkeld:

ring vanuit de VUT-regeling neemt hierdoor af. Dit is voornamelijk de oorzaak van de daling van de uitkeringen voor de

PGB

dagbladjournalisten van € 8,8 miljoen vorig jaar tot € 8,7

De financiële positie van PGB is in 2006 weer verbeterd. Het

miljoen in 2006.

pensioenvermogen groeit dankzij de beleggingsresultaten

De uitkeringen van de VUT-regeling voor grafici zijn gedaald

jard naar € 9,4 miljard. De voorziening pensioenverplichtin-

(een rendement van 8,5%) met € 449 miljoen van € 9,0 miltot € 82,1 miljoen (v.j. € 104,8 miljoen). Deze daling wordt

gen is gedaald met € 46 miljoen. Dit wordt met name ver-

veroorzaakt door een afname van het aantal personen dat

oorzaakt door een verhoging van de rekenrente van 3,75%

een VUT-uitkering ontvangt en het eerder uittreden van per-

naar 4%. De dekkingsgraad van het fonds stijgt als gevolg

sonen waardoor zij een lagere uitkering ontvangen.

van deze ontwikkelingen van 132% naar 140%. De dekkingsgraad op grond van het nieuwe Financiële Toetsingska-

ASF

der stijgt van 123% naar 138%.

Doordat het basispakket van de zorgverzekeringen vanaf 2006 ruimer van opzet is, zijn de vergoedingen voor prothe-

FWG

sen en hulpmiddelen gedaald. De uitkeringslast van ASF-

Binnen het FWG worden twee afzonderlijke VUT-regelingen

Gezondheidszorg neemt af van € 6,4 miljoen naar

uitgevoerd. Dit betreft een VUT-regeling voor de grafici en

€ 5,7 miljoen in 2006.

één voor de dagbladjournalisten. In de regeling voor de gra-


pag. 20


fici bedragen de lopende verplichtingen van ingegane uitke-

van € 40 miljoen overgeheveld uit de middelen van het

ringen € 144 miljoen. Hiervan is € 28 miljoen beschikbaar.

FWG. Een gedeelte van dit bedrag is belegd in obligaties.

Deze verplichtingen zullen via premieheffing tot de beëindi-

Het beleggen in obligaties heeft geleid tot het aanhouden

ging van de VUT-regeling gefinancierd worden. In de regeling

van een beleggingsreserve.

voor de dagbladjournalisten bedragen de lopende verplich-

Vanuit de FWG-regeling worden de prepensioenuitkeringen

tingen van ingegane uitkeringen € 17 miljoen. Het beschik-

aangevuld. Naarmate de jaren verstrijken is er sprake van

bare bedrag bedraagt € 7 miljoen.

een hogere prepensioenopbouw. Dit heeft geleid tot een hogere uitkeringslast voor het prepensioenfonds.

ASF Binnen het ASF worden meerdere regelingen, die voortvloeien uit cao-afspraken, geadministreerd. Voor de verschillende regelingen worden afzonderlijk reserves of rekeningen aangehouden. De reserve van het fonds Algemene middelen is in het verslagjaar met € 8 miljoen afgenomen. Dit hield verband met de kosten voor de uitkeringen in het kader van het ASF-Garantiefonds (aanvulling bij werkloosheid) en kosten voor de regeling van ASF-Gezondheidszorg. Hiernaast werd een bedrag van € 1,5 miljoen gedoteerd voor de financiering van de premievrije pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid conform de Grafimedia CAO 2005. Eenzelfde bedrag werd gedoteerd door het Vereveningsfonds. In 2006 is de reserve van het ASF-Garantiefonds gelijk gebleven. De premie voor de rekening Kinderopvang voor de Grafici en de rekening Kinderopvang voor de dagbladjournalisten is per 1 januari 2007 op nul gesteld. Dit naar aanleiding van het besluit de werkgeversbijdrage in de kosten van kinderopvang wettelijk te regelen en op te nemen als opslag in de af te dragen sociale verzekeringspremies. SGB Per 31 december 2006 bedraagt de beleggingsreserve 6,9% (v.j. 6,4%) van de beleggingen. De verhoging van de beleggingsreserve wordt o.a. veroorzaakt door een verhoging van de totale beleggingen. Uitgedrukt in een percentage van de uitstaande spaargelden bedraagt de algemene reserve 2,7% (v.j. 3,8%). Deze reserve wordt aangehouden voor rente-egalisatie. Het gemiddelde rentepercentage dat in het verslagjaar wordt vergoed over de geblokkeerde spaarsaldi bedroeg 4% (v.j. 3,3%). PPDBJ Voor 2006 is bij de vaststelling van de voorziening prepensioenverplichtingen een rekenrente van 3,75% gehanteerd. Voor het jaar 2005 was dit 3,25%. In 2006 is een bedrag


pag. 21


pag. 22

Beleggingen

Algemeen

Het behaalde beleggingsrendement voor SGB bedraagt 4,2%. Voor vergelijkbare portefeuilles wordt in de markt een

De totale balanswaarde van de beleggingen van de aange-

rendement gerealiseerd van 3,4%, gebaseerd op 1-3 jarige

sloten instellingen is in 2006 toegenomen met € 467 miljoen

staatsleningen voor de vastrentende waarden en de MSCI

tot € 9.809 miljoen, een stijging van 5%. De stijging is voor

euro-index voor de aandelen. Bij SGB daalt de opname van

een belangrijk deel het gevolg van de positieve waardeont-

spaargelden weer tot reguliere niveaus en kan het vermogen

wikkelingen bij de beleggingscategorieën aandelen en

weer groeien.

onroerende zaken. De vastrentende waarden ondergingen een waardedaling door de gestegen rente. Van de toename

Het beleggingsrendement bedraagt voor FWG 0,7% en voor

is verder € 37 miljoen een gevolg van waardeoverdrachten

ASF 1,1%. Voor de vergelijkbare portefeuilles werd in de

van derden. Daartegenover is er een negatief saldo van

markt een rendement gerealiseerd van 0,5% (3-5 jarige

enerzijds premie-inkomsten en anderzijds uitkeringen en

staatsleningen). Het deel van het vermogen van FWG dat

kosten. Gevolg van de rentestijging is dat binnen de vastren-

betrekking had op de dagbladjournalisten werd in het boek-

tende waarden, naast de genoemde waardedaling, vrij-

jaar overgeheveld naar PPDBJ, het Prepensioenfonds voor

komende gelden tegen hogere rentepercentages kunnen

de Dagbladjournalisten. Het behaalde beleggingsrendement

worden herbelegd.

voor PPDBJ bedroeg 2,8% (v.j. 2,3%).

Het behaalde rendement van de portefeuille van PGB is in

In de volgende tabel wordt een overzicht van de balans-

2006 met 8,5% hoger dan dat van de normportefeuille met

waarde ultimo 2005 en 2006 van het totale belegde vermo-

8,3%. Het rendement inclusief de afdekking van het rente-

gen van de aangesloten instellingen gegeven en de verdeling

risico door het verschil in looptijd tussen beleggingen en ver-

daarvan over de verschillende beleggingsonderdelen.

plichtingen bedraagt 6,2%. In het verslagjaar is 90% van de aandelenportefeuille in extern beheer gegeven aan regionaal gespecialiseerde managers.

Bedragen in miljoenen euro’s

soort beleggingen

Balanswaarde ultimo 2005

Balanswaarde ultimo 2006

%

%

Leningen 1 Obligaties 2 Deposito’s

154 4.222 124

2 45 1

142 4.414 99

1 45 1

Vastrentende waarden

4.500

48

4.655

47

Onroerende zaken Aandelen Commodities

608 4.164 70

6 45 1

714 4.290 150

7 44 2

Zakelijke waarden

4.842

52

5.155

53

Totaal

9.342

100

9.809

100

1. 2.

De hypotheken en leningen op schuldbekentenis zijn samengevoegd in de post leningen. Onder obligaties zijn ook andersoortige vastrentende producten opgenomen.


pag. 23

Beleggingen

Beleggingsmarkten

gere termijn, de financiële positie op de korte termijn beter beheersbaar moet zijn.

De aandelenbeurzen gingen in het verslagjaar verder

De beleggingsstrategie is hierop aangepast en de beleggin-

omhoog. Verdere stijging van de bedrijfswinsten alsmede

gen zijn meer aangesloten aan de pensioenverplichtingen

fusies en overnames zorgden evenals vorig jaar voor een

door reducering van het renterisico, voortkomend uit het

positief beleggingssentiment. Door de aantrekkende econo-

verschil in looptijd tussen de beleggingen en de verplichtin-

mische groei in Europa verbeterde het producenten- en con-

gen. Hiervoor worden interest rate swaps afgesloten. Verder

sumentenvertrouwen. De beurzen in Europa en opkomende

zijn de financiële risico’s nog beter beheersbaar gemaakt,

landen deden het in lokale valuta gemeten zeer goed,

onder andere wordt het valutarisico volledig afgedekt.

gevolgd door de Amerikaanse beurs en op ruime afstand de Japanse beurs.

SGB heeft in het eerste halfjaar nog te maken gehad met

De vastrentende waarden gaven een negatieve waardeont-

grote onttrekkingen door de vervroegde vrijval van spaar-

wikkeling te zien doordat de kapitaalmarktrente omhoog

gelden. Daarna is er echter een stabilisatie opgetreden. De

ging, vooral in de eurozone. Na de daling in de afgelopen

introductie van de levensloopregeling heeft door de geringe

jaren, deed zich daar dit jaar een ruime stijging voor. In Ame-

populariteit tot op heden weinig invloed gehad.

rika en Japan, waar de stijging vorig jaar al is ingezet, was deze stijging geringer. De korte rente steeg in de eurozone

FWG heeft te maken met de afschaffing van de fiscale faci-

nog forser dan de lange rente, in de overige regio’s in iets

liëring van vervroegd uittreden wat tot gevolg heeft dat het

mindere mate. Hierdoor werden de rentecurves in de euro-

fonds in de toekomst wordt beëindigd. Dit geldt ook voor

zone en Japan vlakker terwijl die in Amerika invers werd.

PPDBJ, het prepensioenfonds voor de dagbladjournalisten.

De onroerende zaken hebben evenals vorig jaar weer zeer goed gepresteerd. Door de grote vraag hebben de beursgenoteerde vastgoedfondsen weer een aanzienlijke waarde-

Amsterdam, 7 juni 2007

stijging ondergaan terwijl ook de participaties en het directe vastgoed in waarde stegen.

Directie van de Stichting Grafische Bedrijfsfondsen

De Amerikaanse dollar en de Japanse yen daalden in het

Mr. P.W.G. van Leeuwen LL M, algemeen directeur

verslagjaar ruim 10% t.o.v. de euro. PGB, dat in deze valuta beleggingen heeft, dekt deze echter geheel af. Nieuwe weten regelgeving en fiscale kaders De doorgevoerde wijzigingen in weten regelgeving hebben grote invloed op de door GBF beheerde fondsen en op het te voeren beleggingsbeleid. Wat een nieuw kabinet aan maatregelen zal doorvoeren in de komende jaren is een ongewisse factor. Voor PGB betekenen het per 1 januari 2007 ingegane financiële toetsingskader en de nieuwe verslaggevingregels, dat de verplichtingen tegen een variabele marktrente in plaats van een vaste rekenrente moeten worden verdisconteerd. Het verschil in rentegevoeligheid van de beleggingen en de pensioenverplichtingen wordt hierdoor zichtbaar gemaakt op de balans. Het nieuwe toetsingskader impliceert ook dat naast het grote belang van de financiële positie op de lan-


pag. 24


pag. 25

Jaarrekening 2006

BALANS PER 31 DECEMBER 2006 NA RESULTAATVERDELING

In duizenden euro’s

ACTIVA

2006

2005

482 264

697 165

746

862

Immateriële vasta activa Software

2.126

1.120

Vorderingen op korte termijn Aangesloten instellingen Overige vorderingen

2.060 584

– 785

2.644

785

21.012

22.053

26.528

24.820

2006

2005

–

–

26 1.183

99 915

1.157

1.014

370 1.299

518 1.891

1.669

2.409

21.225 2.477

18.341 3.056

23.702

21.397

26.528

24.820

Materiële vaste activa Kantoorinventaris en hardware Vervoermiddelen

Geldmiddelen

PASSIVA Stichtingskapitaal Reserves Algemeen Wettelijk

–

Voorzieningen VUT- en WAO-verplichtingen Reorganisatie

Schulden op korte termijn Aangesloten instellingen Overige schulden


pag. 26

Jaarrekening 2006

REKENING VAN BATEN EN LASTEN BOEKJAAR 2006 BATEN

In duizenden euro’s 2006

2005

13.735

13.256

13.735

13.256

13.735

13.256

13.735

13.256

Rentebaten

104

73

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

104

73

Vrijval reorganisatievoorziening

39

111

Buitengewoon resultaat

39

111

143

184

– 143

184 –

143

184

Doorberekende administratiekosten aangesloten instellingen

LASTEN Totale kosten aangesloten instellingen

BIJZONDERE BATEN EN LASTEN

Resultaat

De resultaatverdeling is als volgt: Algemene reserve Wettelijke reserve


pag. 27

Jaarrekening 2006

Toelichting behorende tot de jaarrekening 2006 (Bedragen in duizenden euro’s)

Waarderingsgrondslagen Algemeen Voor zover niet anders vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. Activa Materiële vaste activa Deze worden gewaardeerd op aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen. De afschrijvingstermijnen zijn als volgt: hardware : 4 jaar kantoormachines : 5 jaar meubilair : 10 jaar vervoermiddelen : 5 jaar Immateriële vaste activa De applicatiesoftware wordt gewaardeerd op aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen. De afschrijvingstermijn bedraagt 5 jaar. Onder software zijn tevens begrepen de kosten van door de GBF zelf ontwikkelde software. Deze kosten betreffen de salarissen en sociale lasten van intern personeel. Passiva Reserves, Algemeen Het bestuur van de stichting besluit waarvoor deze reserve zal worden aangewend. De reserve wordt ondermeer aangehouden om de financiële gevolgen te kunnen opvangen die samenhangen met het in- en uittreden van opdrachtgevers. De reserve zal niet worden uitgekeerd en bedraagt maximaal ongeveer 10% van de bij de opdrachtgevers in rekening gebrachte jaarlijkse vergoedingen. Reserves, Wettelijk Een bedrag van 1.183 staat niet ter vrije beschikking van het bestuur, maar is benodigd voor een wettelijke reserve die voortkomt uit de activering van ontwikkelingskosten van software. Deze wettelijke reserve valt vrij naar gelang de boekwaarde van de geactiveerde ontwikkelingskosten vermindert.

Reorganisatie Bij de GBF is in de periode 2005/2006 een reorganisatie doorgevoerd. De belangrijkste aanleidingen hiervoor waren de substantiële krimp in de grafimedia bedrijfstak in de laatste jaren en de sterke dynamiek in de ontwikkelingen bij de uitvoeringsorganisatie en haar opdrachtgevers. Met de reorganisatie is beoogd om de kwaliteit van de dienstverlening te verhogen en deze te kunnen blijven aanbieden tegen een concurrerend prijsniveau. Deze reorganisatie heeft geleid tot het vervallen van arbeidsplaatsen. In verband hiermee wordt een reorganisatievoorziening aangehouden. De voorziening is gebaseerd op een sociaal plan, dat door de directie in overleg met de vakbonden is opgesteld. Zowel het bestuur van de stichting als de leden van de vakbonden hebben dit plan goedgekeurd. De voorziening is gewaardeerd op contante waarde tegen een rekenrente van 3%. De mutatie in de voorziening loopt via het buitengewoon resultaat. Bepaling baten en lasten De baten en lasten worden opgenomen in het jaar waarop ze betrekking hebben. In 2006 heeft met terugwerkende kracht een correctie van 370 plaatsgevonden m.b.t. de verdeling van de doorberekende administratiekosten 2005. Het saldo van de rekening van baten en lasten wordt toegevoegd c.q. onttrokken aan de algemene reserve. Voor het personeel van de GBF zijn de pensioenen ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Stichting Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven. De GBF heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van de toekomstige premies. Evenmin kan de GBF rechten doen gelden op eventuele overschotten in het pensioenfonds. Als gevolg hiervan is de pensioenregeling conform de richtlijn in deze jaarrekening verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling. Dit houdt in dat de bijdragen aan de pensioenregeling als last in de winst- en verliesrekening zijn opgenomen in de periode waarover de bijdragen zijn verschuldigd. De dekkingsgraad van het pensioenfonds bedraagt ultimo 2006 140%. Bezoldiging bestuurders De totale bezoldiging van de bestuurders bedroeg in het verslagjaar 20 (v.j. 22).

Voorzieningen VUT- en WAO-verplichtingen Betreft een voorziening die onder meer wordt aangehouden


voor toekomstige kosten die verband houden met aanvullingen op VUT- en WAO-uitkeringen van personeel.

pag. 28

Jaarrekening 2006

TOELICHTING OP DE BALANS


ACTIVA Kantoorinventaris en hardware Hardware Balanswaarde einde vorig boekjaar Aankopen Afschrijvingen

Overige kantoorinventaris Balanswaarde einde vorig boekjaar Aankopen Verkopen Afschrijvingen

–

– –

Balanswaarde einde boekjaar Vervoermiddelen Balanswaarde einde vorig boekjaar Aankopen Verkopen Afschrijvingen

– –

Balanswaarde einde boekjaar Software Balanswaarde einde vorig boekjaar Aankopen en ontwikkelkosten Afschrijvingen Balanswaarde einde boekjaar

–

2006

2005

381 77 187

530 60 209

–

271

381

316 – 7 98

411 13 – 108

–

211

316

482

697

165 216 56 61

201 60 28 68

– –

264

165

1.120 1.228 222

392 838 110

–

2.126

1.120

1.637 423

– –

2.060

–

Deze is als volgt te specificeren: Aankopen 943 (v.j. 23) Ontwikkelkosten 1.183 (v.j. 815) Vorderingen aangesloten instellingen Algemeen Sociaal Fonds voor de Grafische Bedrijven Stichting Prepensioen voor de Dagbladjournalisten Balanswaarde einde boekjaar


pag. 29

Jaarrekening 2006

In duizenden euro’s PASSIVA Algemene reserve Balanswaarde einde vorig boekjaar Toevoeging Overboeking naar wettelijke reserve Balanswaarde einde boekjaar

2006

2005

–

99 – 125

730 184 815

–

26

–

99

De algemene reserve is negatief doordat de wettelijke reserve op het vereiste niveau is gebracht. Wettelijke reserve Balanswaarde einde vorig boekjaar Overboeking uit de algemene reserve Toevoeging Balanswaarde einde boekjaar Voorziening VUT- en WAO-verplichtingen Balanswaarde einde vorig boekjaar Onttrekkingen

–

915 125 143

100 815 –

1.183

915

518 148

–

812 294

Balanswaarde einde boekjaar

370

518

Waarvan verschuldigd binnen 1 jaar

126

164

Reorganisatievoorziening Balanswaarde einde vorig boekjaar Onttrekkingen Vrijval

– –

Balanswaarde einde boekjaar Waarvan verschuldigd binnen 1 jaar Schulden aangesloten instellingen Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven Algemeen Sociaal Fonds voor de Grafische Bedrijven Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven Fonds Werktijdvermindering Oudere Werknemers in de Grafische Bedrijven Prepensioenfonds voor de Dagbladjournalisten Balanswaarde einde boekjaar

1.891 553 39

– –

2.672 670 111

1.299

1.891

363

662

14.098 – 1.069 6.058 –

9.929 1.071 1.442 5.552 347

21.225

18.341

561 267 1.649

404 735 1.917

2.477

3.056

De premie-inkomsten van de aangesloten instellingen komen binnen bij de GBF. Op 10 januari 2007 is een bedrag van 22.475 aan de aangesloten instellingen betaald. Overige schulden Loonheffing Crediteuren Vooruitontvangen en nog te betalen Balanswaarde einde boekjaar


pag. 30

Jaarrekening 2006

TOELICHTING OP DE REKENING VAN BATEN EN LASTEN


BATEN

2006

2005

8.370 999 1.426 2.870 70

7.594 1.594 1.344 2.654 70

13.735

13.256

Doorberekende administratiekosten Aangesloten instellingen Doorberekening administratiekosten: Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven Algemeen Sociaal Fonds voor de Grafische Bedrijven Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven Fonds Werktijdvermindering Oudere Werknemers in de Grafische Bedrijven Prepensioenfonds voor de Dagbladjournalisten

LASTEN Administratiekosten Salarissen Af: geactiveerde salariskosten Sociale lasten Af: geactiveerde sociale lasten Uitzendkrachten Overige personeelskosten

– –

Personeelskosten

7.899 314 2.143 85 895 434

– –

8.399 643 2.293 172 684 245

10.972

10.806

Huisvestingskosten Afschrijving kantoorinventaris, hardware, software en vervoermiddelen Kantoorbehoeften / kleine aanschaffingen Kosten computer en kantoormachines Drukwerk Porti, telefoon en uitbetalingskosten Reis- en verblijfkosten Bestuur en vergaderingen Algemene kosten Adviseurs en accountants

804

772

567 30 1.318 57 386 87 148 183 449

494 35 1.430 107 244 90 158 201 282

Overige kosten

4.029

3.813

15.001

14.619

Totale kosten In rekening gebracht bij: Administratiekantoor Zwaansvliet GBF Advies BV Swan Nederland BV Administratiekosten ANW

– – – –

304 2 328 104

– – – –

382 5 397 110

Overige doorberekende kosten: Invorderingskosten Administratiekosten ASF-Garantiefonds

– –

108 420

– –

99 370

Totale kosten aangesloten instellingen

13.735

13.256


pag. 31

Jaarrekening 2006

Amsterdam, 7 juni 2007 De directie: mr. P.W.G. van Leeuwen LL M, algemeen directeur Aldus vastgesteld in de op 7 juni 2007 gehouden bestuursvergadering. Voorzitters: G. Poel H.J. de Vries Secretarissen: R. Leloux L.J. Hoogenboom


pag. 32

Accountantsverklaring

Aan: het Bestuur van Stichting Grafische Bedrijfsfondsen

en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controle-

Verklaring betreffende de jaarrekening

werkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te

Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening van

geven over de effectiviteit van het interne beheersingssys-

Stichting Grafische Bedrijfsfondsen te Amsterdam

teem van de stichting. Tevens omvat een controle onder

bestaande uit de balans per 31 december 2006 en de staat

meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toege-

van baten en lasten over 2006 met de toelichting gecontro-

paste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de

leerd.

redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele

Verantwoordelijkheid van het bestuur

beeld van de jaarrekening.

Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-

opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het

informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oor-

resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het

deel.

opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder

Oordeel

meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld

en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en

van de grootte en de samenstelling van het vermogen van

resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel

Stichting Grafische Bedrijfsfondsen per 31 december 2006

belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en

en van het resultaat over 2006 in overeenstemming met Titel

toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële

9 Boek 2 BW.

verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften

Verantwoordelijkheid van de accountant

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over

zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaar-

de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben

rekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan

Rotterdam, 7 juni 2007

de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een

KPMG ACCOUNTANTS N.V.

redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarre-

A.J.H. Reijns RA

kening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen


pag. 33


pag. 34

Bijlagen

Bijlage I: aangesloten instellingen, bestuur en directie

Leden van werknemerszijde

Per 31 december 2006

aangewezen door FNV Kunsten Informatie en Media: J.H. de Vries *

Aangesloten instellingen

A.F.A.H. Bergmans

– Stichting Algemeen Sociaal Fonds voor de Grafische

T.W. van den Broek

voorzitter (fungerend in 2006)

K.M. de Jong

Bedrijven (ASF) – Stichting Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven

T. Pietersma M. Ungheretti

(PGB) – Stichting Spaarloonfonds voor de Grafische Bedrijven

aangewezen door CNV Media:

(SGB) – Stichting Fonds Werktijdvermindering Oudere Werknemers

R. Leloux *

secretaris (fungerend in 2007)

in de Grafische Bedrijven (FWG) – Stichting Prepensioenfonds voor de Dagbladjournalisten

Directie De heer drs. D. Wieman werd per 1 juni 2006 benoemd tot

(PPDBJ)

directeur beleggingen als opvolger van de heer drs. R.D.M. Bestuur GBF

Lambregts.

In het jaarverslag 2005 is reeds ingegaan op de benoeming van de heer R. Leloux tot secretaris van het (dagelijks)

De directie is derhalve vanaf 1 juni 2006 als volgt samenge-

bestuur per 1 januari 2006.

steld:

De heer J.H. de Vries (daartoe aangewezen door FNV KIEM)

mr. P.W.G. van Leeuwen LL M

algemeen directeur

is per 7 juli 2006, als opvolger van de heer T. Pietersma,

drs. J.J. Tjeerdsma

directeur interne zaken

benoemd tot voorzitter van werknemerszijde van het (dage-

drs. D. Wieman

directeur beleggingen

lijks) bestuur. De heer Pietersma is aangebleven als lid van het bestuur.

Accountant

De heer M. Ungheretti (aangewezen door FNV KIEM) trad

KPMG Accountants N.V.

eveneens toe tot het bestuur als lid van werknemerszijde. Met de aanwijzing van de heren De Vries en Ungheretti werd

Kantoor

in een tweetal vacatures voorzien. Deze vacatures ontston-

Zwaansvliet 3, 1081 AP Amsterdam

den doordat de heren P.T. Hendriks en P.A. Kersten (beiden

Postbus 7855, 1008 CA Amsterdam

aangewezen door FNV KIEM) als bestuurslid terugtraden.

Telefoon: (020) 5 418 418

Wij danken de heren Hendriks en Kersten voor de wijze

Fax: (020) 6 442 911

waarop zij hun bestuursfunctie vervuld hebben.

Internet: www.gbf.nl

Leden van werkgeverszijde aangewezen door het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen: G. Poel *

voorzitter (fungerend in 2007)

L.J. Hoogenboom *

secretaris (fungerend in 2006)

drs. L. Coenradie RA drs. R. Degenhardt W.F. Nak vacature vacature

* Leden van het dagelijks bestuur.


pag. 35

Bijlagen

Werkgeversbestuursleden van de Grafische Bedrijfsfondsen en aangesloten instellingen (exclusief Prepensioenfonds voor de Dagbladjournalisten)

drs. L. Coenradi RA drs. R. Degenhardt L.J. Hoogenboom W.F. Nak G. Poel R.W. Schets vacature vacature vacature ◆ bestuurslid

+ voorzitter

GBF

PGB

ASF

SGB

FWG

AKZ

◆ ◆ ▲ ◆ + – ◆ ◆ –

◆ ◆ ▲ ◆ + – ◆ ◆ ◆

◆ ◆ ▲ ◆ + ◆ – ◆ –

◆ ◆ ▲ ◆ + ◆ – ◆ –

◆ ◆ ▲ ◆ + ◆ – ◆ –

◆ ◆ ▲ ◆ + – ◆ ◆ –

▲ secretaris

Werknemersbestuursleden van de Grafische Bedrijfsfondsen en aangesloten instellingen (exclusief Prepensioenfonds voor de Dagbladjournalisten)

A.F.A.H. Bergmans T.W. van den Broek K.M. de Jong R. Leloux T. Pietersma M. Ungheretti M.M. Visch J.H. de Vries ◆ bestuurslid

+ voorzitter


pag. 36

GBF

PGB

ASF

SGB

FWG

AKZ

◆ ◆ ◆ ▲ ◆ ◆ – +

◆ ◆ ◆ ▲ ◆ ◆ ◆ +

◆ ◆ ◆ ▲ ◆ ◆ – +

◆ ◆ ◆ ▲ ◆ ◆ – +

◆ ◆ ◆ ▲ ◆ ◆ – +

◆ ◆ ◆ ▲ ◆ ◆ – +

▲ secretaris

Bijlagen

Bijlage II: commissies en adviseurs Per 31 december 2006

Commissie voor de beleggingen PGB/SGB J.H. de Vries, voorzitter (fungerend in 2006) G. Poel, voorzitter (fungerend in 2007) L.J. Hoogenboom R. Leloux Adviseurs PGB/SGB mr. P.A. Blumenthal ing. H.A. van Heeswijk J.H. Ubas

Commissie van bezwaar PGB/Geschillencommissie SGB PGB/SGB T. Hommel, voorzitter (fungerend in 2006) R.E. van Kesteren, voorzitter (fungerend in 2007) mr. J.S. Dienske, lid J. Spaargaren, lid secretariaat: mw. mr. E.M. Kuijken (Kennedy Van der Laan, Postbus 58188, 1040 HD Amsterdam)

Actuaris (certificerend) PGB Watson Wyatt B.V.

Medisch adviseur E. Sarlui


pag. 37

Bijlagen

Bijlage III: management en OR Per 31 december 2006

Afdelingsmanagers mw. drs. M.P. van den Berg A.W. Brand Actuaris AG

Personeel & Organisatie Beleids- en Bestuursondersteuning

A.A. van Bruggen

Administratie & Procesbeheer

J. Douma RA

Interne Accountantsdienst

H. Folkers

Financiën & Controlling

R. Kitsz

Facilitaire Dienst

D.M. van der Steeg

Klantenservice

Ondernemingsraad J.G.H.M. Koninx

voorzitter

L.P.J. Piels

plv. voorzitter

R.E. van Dongen

secretaris

W.A. Poppe

plv. secretaris

P.J. Barends

lid

mw. J. Nagel

lid

G.A. de Vries

lid


pag. 38

Colofon Ontwerp Accent Design, Mijdrecht Opmaak GBF, Amsterdam Druk Hollandia Printing, Heerhugowaard


Jaarverslag 2006

gbf G B F Stichting Grafische Bedrijfsfondsen Jaarverslag S C H E F S E N G R A F I B E D R IJ F O N D S

Recommend Documents