Gammol vzw, een afrikaans avontuur

Gammol vzw, een afrikaans avontuur... Editoriaal. Dat dromen soms werkelijkheid worden, is iets dat wij al lang weten. Maar dat dromen na héél veel jaren nog in vervulling gaan, dat is wellicht niet zo alledaags. Toen het vroeger, lang geleden in’t gildenhuis (het gebeurde immers altijd in’t gildenhuis) missie tentoonstelling was, gingen wij met zijn allen van de gemeenteschool er naar toe. De zusters en paters uit de missies hadden dan waarschijnlijk al hun kamers, koffers en kasten leeggemaakt Een Afrikaans savanne sfeerbeeld. om op lange tafels bedekt met witte doeken hun voorwerpen “uit de Kongo” te tonen. Prachtige dingen waren dat, die donkere schilden gemaakt van dierenhuiden en speren en messen uit héél hard hout. Ook donkere houten beeldjes en heel geheimzinnig gemaakte ivoren bollen, met nog een bol erin, en nog een, en nog een… Er stond ook altijd zo’n klein negerke met een spleetje in zijn hoofd, en als er dan een geldstukje ingestoken werd, dan begon hij te knikken dat het schoon was om zien. Dat het nu dit negerke was, de vele foto’s en tekeningen van rieten of strooien hutten of misschien de paters, in hun lange witte pij blootsvoets in hun sandalen, ik weet het niet maar iets deed ons altijd naar deze missie tentoonstelling uitInhoud. kijken… En nu, vele jaren later blijkt deze jeugdindrukken toch hun spo- Editoriaal 1 ren nagelaten hebben. Met een aantal mensen, waarschijnlijk door - Wie zijn wij 2 dezelfde microben “besmet”, spelen wij nu zelf een héél klein beetje - No problem in Gambia 3 missiepater en -zuster. Toevallig (tijdens een gewone toeristische reis), - Onze projecten een zestal jaar geleden, hebben wij Afrika “ontdekt”. Een zéér klein stukje ervan, het uiterste puntje van West-Afrika, Gambia “De la- Het “schooltje” 4 chende kust” was toen ons reisdoel. - Het “hospitaaltje” 6 Overweldigend mooi, hebben wij ginds Afrika ontmoet zoals - Hoe werken wij 7 het er in de tijd van de slavenhandel, de tijd van Kunta Kinte, moet - Hoe kan u ons helpen 8 hebben uitgezien. Hier heeft de tijd stilgestaan, is de bevolking vrien- Hoe zijn wij te delijk en aanhankelijk gebleven. Wij hebben toen kennis gemaakt met bereiken 8 een wereld die wij niet meer voor mogelijk hielden, een wereld waarvan wij dachten dat die tot een ver en grijs verleden behoorde. In die Verantwoordelijke uitgever: Jean Burtin Vosstraat 11 Mol 2400

-1-

wereld hebben wij toen een klein, veraf gelegen schooltje opgemerkt, een schooltje zonder middelen ergens in een klein vissers dorpje tussen de machtige oceaan enerzijds en de wildernis anderzijds. Dit schooltje steunen wij vanaf dat ogenblik met al onze, weliswaar bescheiden, mogelijkheden. En stilaan groeit het, jawel stilaan wordt het een écht schooltje waar kinderen leren dat hygiëne belangrijk is, dat lezen en schrijven toekomst biedt, dat er nog iets anders is naast het uitzichtloos leven van velen onder hen. Stilaan groeit het echter ook een beetje boven ons hoofd en hebben wij nood aan nog meer middelen om ginds onze plannen uit te voeren. Onlangs, in maart dit jaar hebben wij dan ook nog een lokaal “ziekenhuis” bezocht, schrijnende beelden hebben ons met tranende ogen deze plaats doen verlaten. Een nieuw project was dadelijk geboren, dit ziekenhuis willen wij nu eveneens steunen en helpen waar wij kunnen. Deze folder is dan ook het begin van ons verhaal, een verhaal van tegenstellingen, een verhaal van letterlijk zwart en wit, soms schrijnend soms heel erg menselijk, maar steeds een eerlijk en openhartig verhaal…

Wie zijn wij ... Een zestal jaren terug, zo ongeveer samen met onze eerste reis naar Gambia, zijn wij met onze kook activiteiten gestart. Als fervente liefhebber van lekkere dingen en na verschillende jaren avondschool zat toen het noodzakelijk koksdiploma eindelijk in de zak en konden wij beginnen. Eéns in de maand, elke eerste zaterdag zouden wij dan een culinaire avond gaan organiseren, één avond met telkens één vaste menu en één vaste prijs. En jawel, met de hulp van een ander paar idealisten groeide dit initiatief al snel uit tot een onverhoopt succes en waren onze avonden lang voordien uitverkocht en volgeboekt. De keuken van Ten Huize Van... Een hobby die stilaan uitgroeide tot professionele afmetingen... Onze vzw Ten Huize Van..., geraakte bekend en van zowel dichtbij als van ver, héél ver hebben wij mensen mogen ontvangen en culinair verwennen. Van in het prille begin ook hebben wij het beetje winst dat wij gemaakt hebben opgespaard, eigenlijk moesten wij van deze hobby helemaal niet leven, en met onze toevallige reis naar het zwarte continent hadden wij al snel uitgemaakt wat wij met dit geld gingen uitspoken... Verschillende malen zijn wij al terug geweest (de reis betalen wij natuurlijk uit eigen zak), en telkens waren wij geladen als spreekwoordelijke muilezels. Niet dikwijls zonder (douane) moeilijkheden hebben wij deze goederen, samen met onze goede vriend Abdoulie (onze lokale gids) ter plaatse gebracht. Het personeel en de kinderen van het schooltje, de “Day Care Nursery School“ in Sanyang, ver weg in de brousse en niet zo gemakkelijk bereikbaar keek en kijkt nog steeds uit naar onze bezoeken. Stilaan echter groeit dit project boven ons uit, en beseffen wij dat ofwel onze plannen te hoog gegrepen zijn, ofwel dat onze middelen om ze uit te voeren ontoereikend zijn. Maar deze plannen opgeven, nooit ..! Integendeel ze breiden uit, maar daarover later meer. Intussen na vijf jaar kook- en eetgenot, hebben wij na lang beraad en tot spijt van veel onzer klanten begin december 2002 onze kook activiteiten gestopt. Niet dat “de fut” eruit was, integendeel, maar eigenlijk broeide er al lang iets -2-

anders en wellicht ook wat dieper. Onze Afrika exploten nemen meer en meer tijd in beslag en eerlijk, wij denken dat ze ook belangrijker zijn. Met de “ontdekking” van een lokaal “ziekenhuis” tijdens onze laatste reis in maart 2002 (waarover later ook meer) was het hek helemaal van de dam, wij weten nu perfect wat wij willen en daarvoor hebben wij natuurlijk ook jullie hulp nodig. Intussen is dus onze vzw Ten Huize Van... gestopt, en hebben wij een nieuwe vzw opgestart. GAMMOL vzw zal zich vanaf nu enkel bezighouden met het afDe “keuken” van ons schooltje in Sanyang. werken van de bestaande projecten en natuurlijk met het aanvangen van nieuwe. Wij willen proberen met onze “overschotjes” iets of wat licht te brengen in het soms echt uitzichtloze leven van vele “zwartjes”, niet meer dan zes uur vliegen van onze gezellige en comfortabele zetel.

No problem in The Gambia... Vooraleer onze projecten in te duikelen is het wellicht interessant om even wat meer over het land zelf te vertellen. Gambia ligt in het uiterste westen van Afrika, daar waar het continent “het dikste” is. Er helemaal door omgeven, noemt men het land ook wel eens “de suppositoire” van Senegal. Het land zelf wordt eigenlijk gevormd door de oevers van de Gambia rivier, die zich meer dan 450 km landinwaarts slingert. Bij de monding van de rivier in de Atlantische oceaan is Gambia ongeveer 50km breed, terwijl het meer landinwaarts versmalt tot 24 km. Met een oppervlakte van 10360 vierkante kilometers is het daarbij nog een van de kleinste Afrikaanse staten. De oevers van de rivier bestaan voor het grootHet marktplein van het vissersdorpje Sanyang ste gedeelte uit moerassen, uitlopend in rood bruine zandgronden en graslanden, de West Afrikaanse savanne. Wat de bevolking betreft, de ongeveer 1,2 miljoen inwoners leven dicht opeen gepakt in de grote steden Banjul en Serrekunda en verder verspreid langs de oevers van de Gambia rivier. De populatie is verdeeld over voornamelijk twee etnische stammen, de Wollofs rond de hoofdstad Banjul en de Mandinkas verspreid over de rest van het land. Meer dan 90% van de bevolking bestaat uit moslims, terwijl de overige 10% verdeeld is tussen christenen van verschillende oorsprong. Men vindt er Methodisten, Anglikanen en Rooms katholieken en zelfs nog een kleine minderheid anemisten, mensen die als idool binnen hun religie één of ander object vereren. Zij aanbidden hun “heilige boom”, of “de zon” of wat ook voor hen een speciale betekenis mag hebben. Zelf genoemd naar de machtige rivier is het land in grote mate afhankelijk van wat deze stroom te bieden heeft. -3-

De Gambia rivier. Bij zijn monding nabij Cape St.Mary is de stroom verschillende kilometers breed en versmalt tot 5 kilometer bij Banjul, met een diepte van ongeveer 8 meter is hij het geschikte transportmedium voor boten en schepen van alle slag. Bij de eerste 130 km landinwaarts zijn beide oevers praktisch volledig bedekt met mangrove struiken, hun wortels door het getij verschil van ongeveer twee meter soms ver bloot boven de drassige moeras bodem. Deze wortels zijn bedekt met kleine oesters, die door vrouwen “geplukt” vanuit hun kleine kano’s enerzijds een lekkernij betekenen en anderzijds via hun gemalen schelpen kalk opleveren voor het “witten” van huisjes en hutten. Verder stroomopwaarts veranderen de oevers in rood bruine ijzersteen houdende grond, overgaand in wuivende graslanden. De hele rivier en de ontelbare kreken zijn een paradijs voor de vogelliefhebber, honderden soorten vogels vinden hier immers hun thuis. De Gambia rivier, als bevaarbare stroom en Met de jeep op weg naar Sanyang als irrigatie bron momenteel de “slagader” van het land, was vroeger eveneens een bron van doffe ellende. Gedurende vele eeuwen immers voeren zeilschepen via deze waterweg diep het binnenland in om slaven te gaan “pakken”. Deze mensen werden dan tot een volledige bootlading vastgehouden op James Island, waar ruines nog stil getuigen van deze onmenselijke praktijken. Op de noordelijk oever, vlak bij dit eiland leven nog altijd afstammelingen van Kunta Kinte, bij ons bekend geworden door de serie “Roots”. Het waren de Engelsen die in 1807 deze praktijken afschaften en van op James Island het verkeer op de rivier controleerden. Gambia is dan uiteindelijk in 1965 onafhankelijk geworden, is vijf jaar later een republiek geworden en kent tot op heden een rustig, bijna democratisch bestaan.

Onze projecten... 1- Het Sanyang Day Care Nursery schooltje, Sinds onze eerste reis naar dit prachtig land ervaren we iets dat moeilijk met woorden uit te drukken valt. Is het de vriendelijkheid van de mensen daar, of wellicht het aangenaam klimaat, of misschien wel de prachtige natuur ? Ik zou het niet weten... Of oh ja, is ‘t misschien het gevoel dat onze oerwortels ginder zitten ? Onbegrijpelijk, maar liefde op het eerste zicht is ginder schering en inslag. Afrika trekt, jawel het trekt je terug met onweerstaanbare drang, het werkt wellicht zelfs wat verslavend. In ieder geval hebben wij tijdens onze eerste reis heel toevallig, een beetje geholpen door Abdoulie onze lokale gids, een bezoek gebracht aan een lokaal schooltje. Een soort bewaarschool waar de kleuters opgevangen worden door mannen en vrouwen, het onderwijzend personeel, onderbetaald door de regering maar door en door gemotiveerd. Sommigen onder hen, de vrouwen in de keuken en de “tuinman” (een jonge man van een eind in de twintig) worden zelfs niet betaald, leven van hetgeen de hemelse dauw hen brengt. Aan dit schooltje, de “Sanyang Day care Nursery School”, waren Eén van de “dutskes” in het wij direct verkocht. Vanaf dat ogenblik ook hebben we dit schooltje geschooltje... steund met de beperkte middelen die wij hadden. Pakken en pakken schoolgerief hebben wij -niet altijd zonder douane problemen- er al naartoe “gesleurd”. Intussen hebben wij ook contacten gelegd met de overheid, zodanig dat wij tijdens ons laatste bezoek (oktober 2002) ons meegebracht materiaal officieel hebben ingevoerd. Vanaf toen was het hek helemaal van de dam, toen hebben wij beslist dat wij onze hulp een beetje meer professioneel -4-

gingen aanpakken, vanaf toen is dit schooltje een “project” geworden... Daarom hebben wij ook, samen met een aantal andere idealisten, een nieuwe vzw gesticht. Gammol vzw was geboren en draait intussen al op volle toeren. Tijdens ons laatste bezoek hebben wij, samen met de mensen ginder, lijsten aangelegd van materiaal en dingen die zij ginder écht nodig hebben en daarom ook levensnoodzakelijk zijn. Vanaf dan verzamelen wij schoolbanken, stoelen, schoolborden, keuken materiaal, tafels, speelgoed, toestellen om een speeltuintje op te bouwen, parasols (want er is weinig schaduw op de koer), schriften en schrijfgerief, een generator om elektriciteit te produceren enz enz. Ergens in april of mei van dit jaar (het juiste moment staat nog niet echt vast), sturen wij een hele container per schip op naar Gambia. Met de hulp van de lokale overheid brengen wij hem ter plaatse en installeren wij zelf, met de hulp van de lokale bevolking, al het materiaal. Wij zorgen dat wij op dat ogenblik ter plaatse zijn, want dat is immers de enige manier om zeker te zijn dat niets

De hoofdonderwijzer voor de klas in het Sanyang Day care Nursery schooltje.

“op de verkeerde plaats terecht komt”. Vanaf het moment dat wij dit schooltje beginnen steunen zijn is er al heel wat veranderd, de speelplaats en de tuin is afgeschermd door een muur van zelfgemaakte cement blokken, zodanig dat groenten en fruit beschermd zijn tegen de “lange vingers” van naburige dorpsgenoten. Waar vroeger het koken van de rijst gebeurde in grote kookpotten in open lucht, is er nu al een afgesloten ruimte. Alles staat nog wel op de grond, er is nog geen keukenmateriaal maar dat komt nog wel, het staat immers mee op onze lijst. Dit project ligt ons intussen zeer nauw aan het hart en wij willen het dan ook zo snel mogelijk tot een goed einde brengen. Hiervoor hebben wij dan ook hulp nodig, zowel materieel als financieel, maar wij weten dat ook onder “blanken” solidariteit bestaat en dat dit alles tot en goed einde zal komen. Dit is dus ons eerste project, maar intussen is er iets nieuws ontstaan, iets dat veel gevoeliger ligt, iets dat wij in onze samenleving ook kennen, iets dat te maken heeft met zowel pijn en smart als vreugde en gezondheid, iets dat te maken heeft met een lokale Afrikaanse “kliniek”...

-5-

2- Het Serekunda Health Care Center. Tijdens onze laatste reis hebben wij uiteindelijk, na lang aarzelen een bezoek gebracht aan een lokale kliniek, of tenminste iets wat ervoor zou moeten doorgaan. Foto’s hebben wij niet durven maken, filmen kwam helemaal niet bij ons op. Schrijnende beelden hebben wij gezien en zitten zelf als foto’s gebrand in ons geheugen. Mensen van bij ons, die “niets” meer hebben, bezitten ondanks alles nog veel meer dan die sukkels ginder, hier is immers voor de minst bedeelden nog hoop en uitzicht op beterschap, ginder is zelfs dat verdwenen en zijn gezichten gevoelloos en mat. De medische zorgen in dit centrum zijn gratis -het is immers een staatskliniek- wat maakt dat enkel de armsten onder de minsten er terecht komen. Beelden van mensen, liggend op de grond, stervend binnen gedragen op de rug van iemand die nog wat energie te delen heeft, met twee in een aftands ziekenhuisbed, zwetende verplegers en verpleegsters, chaos en ellende... Ikzelf had het bedenkelijk “geluk” om ginds een bevalling te mogen meemaken, de navelstreng te zien afbinden met een gewoon koordje om vervolgens doorgesneden te worden met een gewone, verroeste huishoudschaar. Malaria testen, bloedprikjes met een naald die van de ene vinger de andere in gaat, bloedstaaltjes op glasplaatjes die bij gebrek aan een oven in de zon te drogen liggen. Een zwarte dokter (blanken hebben wij daar niet gezien) die op de middag al veertig (40!) patiënten over de vloer had en uitgeput in zijn stoel hangt, een jonge vrouw die eenzaam haar pijn verwerkt op een kale, harde betonnen bank. Kinderen die in de armen van hun moeder, met vochtige oogjes zachtjes hangen te wenen... Dat, beste lezer, zijn dingen die bijblijven. Dat, zijn zeer emotionele ervaringen die, als met een scherpe pen gegrift, diep en vast in je geheugen zitten. Dat, De hoeveelheid materiaal begint toe te nemen... zijn toestanden waar wij niet anders kunnen dan proberen iets of wat verlichting te brengen. Natuurlijk beseffen wij dat wij deze wereld niet kunnen veranderen, natuurlijk weten wij dat hetgeen wij (met uw hulp) ginder doen slechts de spreekwoordelijke druppel op de hete plaat is, maar eveneens hebben wij het ongelofelijk goed en dankbaar gevoel om deze druppel te mogen zijn. Daarom ons tweede project, wellicht emotioneel zwaarder dan het vorige, maar vooral échter, menselijker, gewoon, en vooral broodnodig... Dit project, eigenlijk meer een soort droom, bestaat uit verschillende fasen. Ten eerste willen wij gedurende ons volgend bezoek (in april of mei) deze kliniek terug bezoeken en een aantal niet te grote of te zware dingen meezeulen. In dit geval moeten wij immers zelf met de jeep het materiaal vervoeren van Sanyang naar Serekunda. De bedoeling van dit bezoek is, duidelijke contacten te leggen en afspraken te maken. Als doelstelling hebben wij de inrichting van een verloskamer vooropgesteld, zodanig dat de vrouwen daar tenminste in een ietwat comfortabele omgeving kunne bevallen. Wij willen een ruimte inrichten met airconditioning (dit gerief hebben we al !), met een echte verlostafel (hebben we al !) en voor het overige al wat nodig is om een bevalling vlot te later verlopen. Zo hebben we al een couveuse, een baby weegschaal, papflessen en spenen, instrumenten en groene doeken. We missen echter nog heel wat, maar daarover later meer. -6-

Tijdens ons volgend bezoek willen wij dus deze ruimte opmeten zodanig dat voor de tweede fase het werk vooraf volledig kan gepland worden. Deze kamer moeten wij opkuisen, desinfecteren, schilderen, er moet vloerbekleding komen, elektriciteit enz enz. En dan uiteindelijk inrichten met de meubelen en ander gerief dat wij momenteel al verzamelen. Deze tweede fase plannen wij dan uiteraard samen met het opsturen van een tweede container, deze keer vol materiaal voor het ziekenhuis. Deze tweede fase, het inrichten van een verloskamer en het installeren van bedden en heel wat meer Het schooltje in Sanyang wordt “ontdekt”. gerief, zouden wij graag afhaspelen in ongeveer één week. Uiteraard verwachten wij daarbij ook wat medewerking van de lokale bevolking, maar zoals de zaken er nu voorstaan kan dit eigenlijk geen probleem zijn. Dit project, dat ons nauw aan het hart ligt, willen en zullen wij (zeker met uw hulp) tot een goed einde brengen.

Hoe werken wij ... Met het beetje geld dat wij opgespaard hebben proberen wij nu de vzw Gammol van de grond te krijgen. Voor het nodige materiaal zijn wij constant op de bedeltoer, iedereen en overal waarvan wij denken dat er mogelijkerwijze wat graantjes mee te pikken zijn benaderen wij en vertellen wij onze bedoelingen. Op die manier hebben wij inderdaad al heel wat graantjes bijeen gekregen, en neemt onze voorraad al ernstige proporties aan. Van de gemeente Mol hebben wij enkele lokalen in leen waar wij dan deze goederen verzamelen, nakijken en oppoetsen. Ook bouwen wij daar een “nagemaakte” container, of tenminste een lattenframe met juist dezelfde afmetingen als de uiteindelijke container. Hierin proberen wij Voorrang van links ...? uit hoe wij ons materiaal het best en het meest efficiënt moeten stapelen, de containers moeten immers zo vol mogelijk. Lucht moeten we niet opsturen, dat is veel te kostelijk en dat hebben ze ginds trouwens ook, wellicht nog veel beter en gezonder dan de onze hier. Brieven naar ziekenhuizen en wasserijen, scholen en gemeentebesturen, en binnenkort ook bedrijven zijn schering en inslag. Regelmatig komen er op die manier goederen bij en wordt onze voorraad groter en groter. Financieel zijn we er ook nog bijlange niet, en daarom hebben wij een speciale rekening geopend ten gunste van Gammol vzw. Voor deze rekening is de aanvraag tot belastingsaftrek lopende. Van zodra deze toelating bekomen is, zullen wij voor stortingen vanaf 25 Euro een attest kunnen bezorgen dat deze stortingen fiscaal aftrekbaar maakt. Onze rekeningen worden regelmatig en grondig gecontroleerd en het opgespaard kapitaal zal volledig voor het gestelde doel gebruikt worden. Eén kleine container (20 voet) ter plaatse brengen kost immers al om en bij de 1875 Euro (75000 Bef), een verzameling levensnoodzakelijke medicamenten betalen wij ongeveer 1500 Euro (60000 Bef) wat betekent dat wij voor een paar van dat -7-

soort zendingen al snel 10000 Euro’s moeten ophoesten !! Daarom hebben wij nood aan financiële steun, daarom ook durven wij rekenen op uw begrip en vrijgevigheid...

Hoe kan u ons helpen ? Financieel kan u ons helpen door een bijdrage te storten op onze rekening, vergeet niet uw volledige naam en adres te vermelden, zodanig dat wij u eind dit jaar een fiscaal attest kunnen bezorgen. Alle giften zijn uiteraard welkom, wij kunnen enkel garanderen dat uw steun rechtstreeks en volledig bij de hulpbehoevenden zal terecht komen. Wij zullen eveneens trachten om u regelmatig te informeren over onze projecten en activiteiten ter plaatse. Met foto en video materiaal zullen wij aantonen dat ook uw steun rechtstreeks en onvoorwaardelijk omgezet wordt in broodnodige hulp voor de minst bedeelden. Steun ons, door uw bijdrage te storten op rekening :

733 - 0115695 - 04 t.n.v. Gammol vzw Vosstraat 11 2400 Mol Vergeet uw naam en adres niet te vermelden !

Materiele hulp kunnen wij uiteraard ook gebruiken, en om dit zo goed mogelijk te sturen hebben wij samen met onze contacten in Gambia (school en kliniek) ellen lange lijsten opgemaakt. Hierin staat alles opgesomd waarnaar wij op zoek zijn, gaande van een verlostafel en ziekenhuisbedden over schoolborden en speelgoed tot tuinslangen en elektriciteit generatoren. Veel van dit materiaal hebben we al, maar toch missen we zeer veel. Deze lijsten kan u op eenvoudige aanvraag bekomen, maar zijn eveneens terug te vinden op onze website.

Hoe zijn wij te bereiken ? Onze vzw heeft zijn officiële zetel op onderstaand adres: vzw GamMol Vosstraat 11 2400 Mol telefonisch zijn wij bereikbaar op 014 / 31 54 65 of 0494 / 56 01 27 meer informatie kan u vinden op onze website:

http://www.gammol.be Wij danken u alvast in onze en vooral in hun naam... -8-