Game-industrie in beeld

Game-industrie in beeld

Eindrapport

Projectnummer: 10067 In opdracht van: AIM

Carine van Oosteren

Oudezijds Voorburgwal 300

Postbus 658

1012 GL Amsterdam

1000 AR Amsterdam

Telefoon 020 251 0412

Fax 020 251 0444

[email protected]

www.os.amsterdam.nl

Amsterdam, maart 2010

Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Game-industrie in beeld

2


Inhoud Inleiding

5

1 De sector op hoofdlijnen 1.1 Soort bedrijven 1.2 Soort producten

7 7 8

2 De sector in beeld

11

Conclusies

19

3


4


Inleiding

Gaming is een jonge bedrijfstak die - zoals iedere opkomende sector - gekenmerkt wordt door een grote mate van onduidelijkheid wat er nu wel en niet toe behoort. Het beeld heerst dat de sector een groot economisch potentieel heeft (voor de periode tot 2013 wordt een jaarlijkse groei van ruim 7% verwacht) en een grote diversiteit in kwaliteit en 1 professionaliteit. De wereldwijde omzet wordt in 2009 op $51,4 miljard geschat. De bedrijven die tot de game-industrie behoren zijn behoorlijk heterogeen en net als bijvoorbeeld life sciences bedrijven niet goed te herleiden tot een enkele SBI-code. Voor een deel is dit het gevolg van de heterogeniteit van het product. Er zijn verschillende soorten games, voor verschillende doelgroepen, die voor verschillende platforms worden gemaakt. Maar het heeft ook te maken met de verschillende fasen van de productiekolom die de gaming industrie bestrijkt. Hoe belangrijk is de gaming sector in Nederland en wat is het aandeel van de regio Amsterdam hierin? Deze twee vragen worden in dit onderzoek beantwoord. Desk research Met dit verkennende onderzoek is de Nederlandse game-industrie in beeld gebracht. Hiervoor is gebruik gemaakt van al beschikbare studies. Het resultaat is een beschrijving van de sector op hoofdlijnen, waarbij aandacht is voor de veelheid van partijen die bij de sector betrokken zijn en de heterogeniteit van het product en de doelgroep. Gamingbedrijven AIM beschikt over een bestand met een paar honderd gamingbedrijven in Nederland. Dit bestand geeft een indruk van de branche. Het is niet volledig en bovendien bevat het bestand ook bedrijven die geen echte gamebedrijven zijn. Zo bevat het bestand bijvoorbeeld traditionele uitgeverijen zoals Het Spectrum. Dit soort uitgeverijen moet niet verward worden met de uitgeverijen uit de gamebranche. In de gamebranche zijn uitgeverijen die gamebedrijven die zich met de distributie van games bezighouden. Het databestand van AIM is kritisch doorgenomen, en bevat nu alleen nog maar Nederlandse gamebedrijven. Bedrijven die in het buitenland gevestigd zijn, niet tot de sector behoren of niet meer bestaan zijn verwijderd. Het bestand is aangevuld met werkgelegenheidscijfers en een typering van de bedrijven. Hiervoor is gebruik gemaakt 2 van informatie van de bedrijven zelf, gameindustrie.nl en het vestigingenregister van O+S. Hoofdstuk twee geeft een overzicht van de game-industrie in Nederland, op basis van dit bestand. Zo wordt ook duidelijk wat het belang van de sector voor (de regio) Amsterdam is.

1 2

Global Entertainment – en Media Outlook, PwC, 2009 Website met een actuele database voor de game-industrie. Bevat behalve 130 bedrijven ook informatie over aanverwante bedrijven en opleidingen.

5


6


1 De sector op hoofdlijnen

Dit hoofdstuk vat samen wat al bekend is over de gamingsector in Nederland.

1.1 Soort bedrijven De gamingsector bestaat uit verschillende soorten bedrijven. Aan de ene kant is er het verschil tussen de bedrijven die de games ontwerpen en produceren (developers of ontwikkelaars) en de bedrijven die de games op de markt brengen (publishers of uitgevers). Deze twee typen bedrijven worden omringd door anderssoortige bedrijven, zoals investeerders, juridische adviseurs en bedrijven voor technische ondersteuning. De combinatie van ontwikkelaar en uitgever komt ook voor, relatief vaak bij de wat grotere bedrijven. De game-industrie wordt al een paar jaar als een groeisector beschouwd. De verwachtingen zijn hooggespannen omtrent de ontwikkeling van de omzet, het aantal bedrijven en de werkgelegenheid die ermee gemoeid is. Dit verklaart de belangstelling van bedrijven als PwC, dat de sector jaarlijks monitort. Slechts de samenvatting en het persbericht van dit onderzoek zijn gratis te downloaden. Het volledige rapport is te koop 3 voor een paar duizend euro. Uit de laatste samenvatting blijkt dat er voor de periode 2009-2013 een verdere groei verwacht wordt, die weliswaar wat lager is dan uit eerder voorspellingen bleek, maar significant hoger dan van andere sectoren van de entertainment en media-industrie. In 2008 was de wereldwijde omzet van de totale gameindustrie $51,4 miljard, in 2013 zal deze gegroeid zijn tot $73,5 miljard. Dit is vooral te danken aan de markt van consolegames, de online games en wireless games. Dat de game-industrie als een groeimarkt wordt gezien blijkt ook uit de toenemende advertentieinkomsten, terwijl deze inkomsten in andere sectoren van de entertainment en mediaindustrie juist teruglopen. Uit een onderzoek uit 2008 blijkt dat de omzet van de Nederlandse game-industrie op 1 miljard per jaar geschat wordt, waarvan 60% verdiend wordt met serious gaming en 40% 4 met entertainment. Volgens dit onderzoek had Nederland in dat jaar 126 gamebedrijven. Het gaat veelal om kleinere bedrijven, die geconcentreerd zijn in de Randstad. Voor de helft van de bedrijven is het ontwikkelen van games de hoofdactiviteit. Er werken vooral hoger opgeleiden (HBO) in de game bedrijven, vaak met een creatieve en in iets mindere mate een technische achtergrond. Ook internationaal wordt er op jaarbasis onderzoek gedaan naar de gaming sector, maar dan meer gericht op de gebruiker en het gamegedrag van deze mensen. Ook de resultaten van dit onderzoek zijn slechts tegen betaling beschikbaar. Uit het persbericht bij

3 4

Nederlandse Entertainment & Media Outlook 2009-2013, PwC, 2009 De gamebranche in beeld, Stoas Hogeschool, februari 2008

7


de laatste meting blijkt dat Nederlanders steeds meer gaan gamen, maar hier in 5 vergelijking met andere landen minder vaak voor betalen. Rondom de bedrijven Control is het tijdschrift van de sector. Dit komt om de maand uit en is vooral bedoeld voor bedrijven. Er is ook een website: http://www.control-online.nl. Deze bevat de laatste nieuwtjes over bedrijven, fusies en andere voorgenomen veranderingen. Evenementen DGA is de Nederlandse brancheorganisatie. Hierbij zijn 174 bedrijven aangesloten. Op 22 januari heeft de tweede DGA-dag plaatsgehad, dit keer in Amsterdam. Deze dag is voor, van en wordt georganiseerd door de aangesloten bedrijven. Opleidingen In Nederland bieden 17 opleidingsinstituten game-opleidingen aan. Het aanbod bevat voltijds gameopleidingen op masterniveau aan de universiteit of hbo, voltijds gameopleidingen op hbo en mbo niveau en opleidingen met een gamefocus. Relatief veel gameopleidingen zijn in Utrecht geconcentreerd, veelal verbonden aan de RUU. In Amsterdam en Hilversum zijn ook wat meer game-opleidingen dan gemiddeld. De rest van de opleidingen is verspreid over het land en is gevestigd in Breda, Delft, Eindhoven, Haarlem, Maastricht, Zoetermeer en Zwolle.

1.2 Soort producten6 Platforms Games worden voor verschillende platforms ontwikkeld. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen: • Console (Playstation, X-Box of Wii) • PC (in de vorm van een DVD of CD) • Online • Handheld • Wireless Mobile • Overig (toepassingsspecifiek) Het platform bepaalt de specificaties van het spel. De populariteit van de platforms zijn aan mode onder hevig. Zo is de PC als platform aan haar top, dit segment groeit nog nauwelijks, terwijl de komst van de iPhone en andere smartphones het gebruik van het mobiele platform in de VS en UK aardig heeft opgestuwd. Soort games Er zijn veel verschillende soorten games die teruggebracht kunnen worden tot de volgende vier groepen:

5 6

8

Nationaal Gaming Onderzoek, TNS NIPO & Newzoo, september 2009 Hiervoor is gebruikt gemaakt van M. van Reijen, Nieuwe ambachten in Amsterdam, oktober 2009


Entertainment games Spelletjes ter ontspanning en vermaak die voor elk platform gemaakt kunnen worden, en voor elke doelgroep. Zowel voor jonge kinderen (Mario Cart), hardcore gamers (veelal jongens die meer tijd per dag aan gamen besteden dan bijvoorbeeld naar tv kijken), als ook voor casuel gamers. Dit zijn mensen die af en toe een spelletje doen. Zij zijn vaker vrouw en van middelbare leeftijd. Applied games Applied games worden gebruikt om een boodschap over te brengen. Het duidelijkste voorbeeld hiervan is Advergaming. Dit is een combinatie van een advertentie en een game, vaak een game in een advertentie. Advergames worden voor verschillende platforms gemaakt, voor consoles, PC, internet en mobiele telefoons. Advergames is een nog relatief jong verschijnsel en wordt daarom beschouwd als kansrijk en groeiend. Serious games Behalve spellen die puur een entertainmentwaarde hebben zijn er ook spellen een doel hebben, anders dan (alleen) entertainment. Als deze gebaseerd zijn op ICT en een spelelement in zich hebben, kan er gesproken worden van serious gaming. Het meest duidelijke voorbeeld is een simulatie (met spelelement). Deze games zijn praktijkgericht en worden bijvoorbeeld ingezet bij voorlichting, educatie en training. Serious games worden gebruikt door militairen, op scholen, in ziekenhuizen, in de politiek, het bedrijfsleven etc. Social games Bij social games staat de communicatie tussen spelers tijdens een game centraal. Het wordt veel gebruikt bij online gaming en leidt bijvoorbeeld tot een virtuele wereld zoals Second Life en Habbo, een spelletje voor kinderen. Aan dit soort spellen kan aardig verdiend worden, als kinderen lid worden van de Habbo-club en als ze dingen kopen om hun Habbo-huis mee in te richten. Tussenvormen Net als bij de bedrijven is het ook bij de games zelfs niet altijd mogelijk om ze in één hokje te stoppen. World of Warcraft is bijvoorbeeld zowel een social game als een entertainment game. Doelgroepen De doelgroep van de gamebedrijven is behoorlijk omvangrijk en afhankelijk van het soort game. Er is grofweg een tweedeling te maken: serious games en de rest. Serious games, goed voor meer dan de helft van de totale gamingomzet, hebben hun eigen doelgroep, bestaande uit andere bedrijven en instellingen. De overige games zijn vooral bedoeld voor mensen die spelletjes spelen via een computer, een console of een smart phone. Voor het gemak wordt hier uitgegaan van dat deel van de Nederlandse bevolking dat online is. 7 Zeventig procent van de online bevolking (vanaf 8 jaar) speelt games. Vooral jongeren besteden hier veel tijd aan en dan vooral jongens. Jongens tussen de dertien en

7

Nationaal Gaming Onderzoek 2009, TNS NIPO & Newzoo

9


negentien gamen gemiddeld bijna 10 uur per week. Van de 35 tot 49 jarigen is tweederde deel van de online bevolking aan het gamen en bij de 50+-ers is dit de helft. Deze twee groepen besteden hier gemiddeld drie uur per week aan. Over de gehele bevolking bezien zijn gameportals het populairste platform en puzzelen het meest gekozen spel.

10


2 De sector in beeld

Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de game-industrie, in kaarten. Hoe zijn de bedrijven over Nederland verdeeld, is er sprake van een ruimtelijke concentratie en zitten dezelfde soort bedrijven bij elkaar of juist niet? De basis vormt het bestand van AIM met ongeveer 250 gamebedrijven. Dit bestand is geschoond en aangevuld en bestaat nu nog uit 150 gamebedrijven. Dit aantal ligt tussen de 130 bedrijven van gamindustrie.nl en 174 bedrijven van DGA in. De 150 Nederlandse gamebedrijven zijn allemaal in Nederland gevestigd en actief. Figuur 2.1 Verdeling gamebedrijven over Nederland, naar aandeel gaming legenda minder dan 50% ( 50-100% ( 100% (

(

( (

( (

(

(

( (

(

( (( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (( ( (((

( ((

( (

( ( (( ( ( (

(

(

(

( ( (

( ( (( (( ( (

(

( ( ( ( ( ( ( ( ( (

( (

(

(( (

(

( (

((

(( (( ( ( (

(

(

( ( ( (

( ( ( ( (( (

((

(

(

bron: O+S

De game-industrie is geconcentreerd in de Randstad. Daarbinnen is weer een concentratie zichtbaar in Amsterdam, Hilversum en Utrecht. Aandeel gaming in bedrijfsvoering Verreweg de meeste bedrijven (82%) zijn uitsluitend met gaming bezig. Eén op de tien gamingbedrijven besteedt er het grootste deel van hun tijd aan, 5% minder dan de helft van hun tijd en van de overige vier bedrijven is het niet bekend hoeveel tijd ze aan gaming besteden.

11


Figuur 2.2 Verdeling game-bedrijven over de Randstad (

(

(

legenda minder dan 50% 50-100% 100%

(

(

(

(

( ( ( (( ( (( ( ( (( ( ( (( (( ( ( (( ( ( ( (( (( ( (

( (

(

( ( ( ( (

( ( (

(

( ( (

( (

( ( (

(

( (

(

(

(

( (

( ( ( (( (

( (

( (

(

(

(

(

(

(

(

( ( (

( (

(

( (

(

(

bron: O+S

Werkgelegenheid De concentratie in Amsterdam, Hilversum en Utrecht blijkt nog duidelijker uit de figuren 2.3 en 2.4, die laten zien hoeveel werkgelegenheid de gamebedrijven opleveren, en hoe dit verdeeld is over resp. Nederland en de Randstad. In totaal werken er rond de 2.050 mensen bij de Nederlandse gamebedrijven. Het grootste deel hiervan werkt in de Randstad. Binnen de Randstad zorgt Amsterdam met 535 banen voor de meeste werkgelegenheid, verdeeld over 40 bedrijven. De zeven game bedrijven in Hilversum zorgen voor 330 banen en de 20 gamebedrijven in Utrecht voor 232 banen.

12


Figuur 2.3 Werkgelegenheid bij gamebedrijven per gemeente (

legenda 50 werkzame personen

(500 werkzame personen

( (

( (

(

(

( (

(

(

(

Amsterdam Amsterdam

(

( (

(

(

( (

Hilversum Hilversum

(

(

(

( (

Utrecht (Utrecht (

's 's Gravenhage Gravenhage (

(

(

Delft Delft (

(

( (

Rotterdam Rotterdam

(

(

(

(

Breda Breda ( (

Eindhoven ( Eindhoven (

(

(

(

bron: O+S Figuur 2.4 Werkgelegenheid bij gamebedrijven in de Randstad (

legenda 15 werkzame personen

(( ( ( ( ( ( (

(

(150 werkzame personen

(

(

( ( ((

( (

( ( (

(

( (

( (

((( ( (

(

(

(

(

(

(( (

(

(

(

(

(

(

(

(

(

( ( (

( (

(

(

(

( (

(

(

(

(

( (

(

(

( (

(

( (

(

(

(

(( ( ((

(

(

( ( (

(

(

(

(

(

(

(

( (

(

(

(

(

( (

(

(

(

(

bron: O+S

13


Soort gamebedrijven Er zijn verschillende soorten gamebedrijven. Het ontwikkelen van een game is een onderdeel van de totale bedrijfskolom. Een ander onderdeel is het uitgeven ervan, de game op de markt zetten. En het laatste onderdeel is de distributie. In Nederland bestaat de game-industrie vooral uit ontwikkelaars, maar de combinatie ontwikkelen en uitgeven komt ook voor. Ook zijn er nog andersoortige bedrijven bij de sector betrokken, zoals media en PR-bedrijven. De bedrijfskolom van de game-industrie ziet er als volgt uit. Figuur 2.5 Bedrijfskolom gamesector

ontwikkelaar

distributie

uitgever

overige bedrijven

In verreweg de meeste Nederlandse gamebedrijven worden games ontwikkeld (60%). Daarna volgt de combinatie van uitgever/ontwikkelaar (17%). Het aandeel bedrijven dat uitsluitend games uitgeeft is beperkt (4%) en even beperkt als het aandeel bedrijven dat alleen de distributie van games verzorgt. De overige 16% bestaat uit bedrijven die op een andere manier bij de sector betrokken zijn, zoals juridische ondersteuning of vertaalwerk. Van een vijftal bedrijven is niet bekend wat ze precies doen. Figuur 2.6 Aantal gamebedrijven naar soort legenda 40 20 4 ontwikkelaar uitgever ontwikkelaar/uitgever overig

Amsterdam Amsterdam

Haarlem Haarlem Haarlemmermeer Haarlemmermeer

Hilversum Hilversum

's 's Gravenhage Gravenhage

Utrecht Utrecht Delft Delft

Rotterdam Rotterdam

Breda Breda Eindhoven Eindhoven

bron: O+S

14


Met uitzondering van Hilversum domineren de ontwikkelaars in alle andere steden waar meer dan drie gamebedrijven gevestigd zijn. In Amsterdam iets minder dan in Delft, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Amsterdam heeft een relatief groot aandeel bedrijven dat zowel games ontwikkelt als uitgeeft. Daarnaast zijn er ook nog enkele uitgevers. In Hilversum domineert de combinatie ontwikkelaar/uitgever. Haarlemmermeer is de enige gemeente waar de uitgevers het meest voorkomen. Utrecht, de derde gamestad in Nederland heeft geen bedrijven die alleen games uitgeven maar wel een relatief groot deel overige bedrijven. Ook zijn hier de meeste game-opleidingen gevestigd (zie hoofdstuk 1). Figuur 2.7 Soort bedrijf naar omvang werkgelegenheid legenda 500 250 50 ontwikkelaar uitgever ontwikkelaar/uitgever overig

Amsterdam Amsterdam


Hilversum Hilversum



Rotterdam Rotterdam


bron: O+S

15


Figuur 2.8 Gamebedrijven naar grootteklasse legenda 40 20 4 1 werkzame persoon 2 - 4 werknemers 5 - 9 werknemers 10 - 49 werknemers 50 - 99 werknemers 100 en meer werknemers Amsterdam Amsterdam


Hilversum Hilversum



Rotterdam Rotterdam


bron: O+S

Gamebedrijven groter dan gemiddeld Een gemiddeld Amsterdams bedrijf heeft zeven personen in dienst. De helft van de gamebedrijven is een stuk groter. Guerrilla is met 150 werknemers het grootse bedrijf, daarna volgen IJsfontein, GameWise en Mediamatic, met rond de 30 werknemers. Bij één op de tien Amsterdamse gamebedrijven werkt maar één persoon. Hilversum telt slechts zeven gamebedrijven. Eén bedrijf, Spil Games, met 200 werknemers het grootste Nederlandse gamebedrijf, domineert hier. De meeste andere bedrijven zijn middelgroot, met tussen de 15 en 30 werknemers. Utrecht zijn de gamebedrijven gemiddeld wat kleiner. Het aandeel eenpersoonsvestigingen ligt op 25%, en het aandeel bedrijven met tussen de twee en vier werknemers is 40%. Utrecht telt één groot gamebedrijf, Utrax, waar 40 mensen werken. Soort producten De meeste bedrijven maken meerdere soorten games, voor verschillende platforms. De bedrijven die het meest gevarieerd zijn (43) vallen onder de categorie varia in figuur 2.9. Toch zijn er drie soorten games die er een beetje uitspringen: • Serious games (en simulaties), met 23 bedrijven; • Console games, met 18 bedrijven; • Webgames, met 16 bedrijven.

16


Figuur 2.9 Gamebedrijven naar soort product legenda audio design ( webgames ( console games ( mobile games ( pc games ( technologie/tools ( serious games ( advergames ( varia (

(

( (

( (

(

( (

( (

(

( ( (( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (( (( ( ( ((

( ((

( (

( ( ( (( ( (

(

(

(

( ( (

( ( (( (( ( (

(

(

(

( ( ( ( ( ( ( ((

(

(

(( (

(

( (

((

(( (( ( ( (

(

(

( ( ( ( ( ( ( ( (( ( (

((

(

(

De gamebedrijven zijn weliswaar geclusterd in Amsterdam en in Utrecht, maar de steden hebben niet echt een uniek profiel qua soort gamebedrijven. Amsterdam valt eigenlijk alleen op door de aanwezigheid van vijf van de zes advergamesbedrijven. Gezien de concentratie van reclamebureaus in Amsterdam is dit niet vreemd. Verder is in Amsterdam een kwart van de serious games bedrijven te vinden, maar ook dit is niet erg opvallend. Een kwart van alle Nederlandse gamingbedrijven is in Amsterdam gevestigd.

17


Figuur 2.10 Gamebedrijven naar soort (

(

(

( ( ( (( ( ( ( ( ( ( (( ( (( (( ( ( ( (( ( ( ( (( (( ( ( ( ( ( (

(

(

(

(

( (

(

(

(

(

( (

(

(

(

(

( (

(

(

( ( ( (

( (

legenda audio design webgames console games mobile games pc games technologie/tools serious games advergames varia

( ( (

(

( (

(

(

(

( (

( ( ( (( (

( (

( (

(

(

(

(

(

(

(

( ( (

( (

(

( (

(

(

bron: O+S

SBI-codes Van 10% van de bedrijven is bekend onder welke SBI-code ze ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel. Het resultaat hiervan staat in onderstaande tabel. De omschrijvingen bij de codes lijken weinig verwantschap te hebben met de game-industrie. Het heeft dus weinig zin om hier iets mee te doen. Tabel 2.11 Gamingbedrijven naar SBI-code

18

SBI-code Omschrijving

aantal werkelijke activiteit

1820

reproductie van opgenomen media

1

ontwikkelaar, maakt verschillende soorten games

5811

uitgeverijen van boeken

1

tools and engines

6110

uitzenden van radioprogramma's

1

ontwikkelaar, maakt webgames

6201

schrijven van computerprogramma's

6

5 ontwikkelaars, 1 uitgever

7112

ingenieurs en aanverwante technische adviseurs 1

ontwikkelaar, maakt serious games

7311

Reclamebureau

2

1 keer ontwikkelaar, 1 keer outsourcing

9003

scheppende kunsten

1

audio design

72192

technisch speur- en ontwikkelingswerk

1

ontwikkelaar/uitgever, maakt serious games


Conclusies

De game-industrie is (nu nog) een kleine sector met rond de 150 bedrijven in Nederland, waarvan het grootste deel in de Randstad geconcentreerd is. Of deze zo belangrijk is als wel gesuggereerd wordt, kan op basis van dit onderzoek niet bevestigd worden. Hiervoor ontbreekt het bewijsmateriaal, bij voorbeeld in de vorm van gerealiseerde omzetcijfers en inzage in de dynamiek die deze sector de afgelopen jaren heeft doorgemaakt. Voor een drietal wat grotere Amsterdamse bedrijven is bepaald in welke mate ze gegroeid zijn tussen 2005 en 2009 (zie tabel 2.12). Deze drie bedrijven zijn flink gegroeid de afgelopen jaren. Dit is echter niet voldoende om uitspraken te kunnen doen over de hele sector. Tabel 2.12 Aantal werkzame personen bij drie Amsterdamse gamebedrijven 2005

2009

Guerilla

94

150

IJsfontein

16

35

Woedend!

12

35

In de totale game-industrie in Nederland werken bijna 2.049 mensen. Bij een gemiddeld game-bedrijf werken 13 personen, ze zijn daarmee een stuk groter dan bijvoorbeeld creatieve bedrijven (gemiddeld 3 werkzame personen). Vier steden springen er uit, waarvan er twee tot de regio Amsterdam behoren. Amsterdam is met 41 bedrijven en 535 werknemers verreweg de belangrijkste vestigingsplaats voor gamebedrijven. Op de tweede plaats komt Hilversum, waar zeven bedrijven werk bieden aan 330 personen. Utrecht komt op de derde plaats, met 20 bedrijven en 232 werkzame personen. Tabel 2.13 Top 10 van gamesteden Amsterdam Hilversum Utrecht Eindhoven Rotterdam Haarlemmermeer Den Haag Breda Delft Haarlem totaal top 10 totaal Nederland

bedrijven 41 7 20 8 7 4 8 3 4 4 106 150

werkgelegenheid 543 330 232 150 126 80 76 75 66 46 1724 2049

De kracht van de regio Amsterdam ligt vooral in het feit dat een groot deel van de gameindustrie in Amsterdam en omringende gemeenten als Haarlem, Haarlemmermeer en Hilversum gevestigd is. Het ontbreekt de regio en de stad Amsterdam aan een heel duidelijk profiel. Positiever geformuleerd is de gaming industrie in haar volle breedte in de

19


regio Amsterdam aanwezig. Gegeven de concentratie van creatieve industrie en ICT in en rond de hoofdstad, sectoren waar de gamingsector ofwel deel van uitmaakt, of wel nauw tegenaan schurkt, zal dit weinig verrassend zijn. In Amsterdam en Utecht zijn game-opleidingen te vinden. Wat opleidingen betreft lijkt Utrecht de beste positie in te nemen. De belangrijkste reden hiervoor is dat de RUU verschillende masteropleidingen aanbiedt. Hoeveel studenten dit trekt en er afstuderen is nog onbekend. Welke informatiebehoefte blijft er nu nog over? In de eerste plaats kan het interessant zijn om de hooggespannen verwachtingen van PwC ten aanzien van de game-industrie te toetsen. Hoe gaat het echt met de totale gaming sector? Hoe vertaalt dit zich in ontwikkeling van de omzet, personeelsinzet en wat is de invloed van fusies? Hoe spelen de Nederlandse gamebedrijven in op veranderingen in de vraag naar bepaalde soorten games? Een tweede thema dat om nadere uitwerking vraagt zijn de game-opleidingen. Is Utrecht echt leading op dit terrein? Hoeveel studenten kiezen er eigenlijk voor een gameopleiding, neemt dit aantal toe en voldoen de opleidingen (qua niveau en vaardigheden) in de behoeften van bedrijven? Een andere interessante vraag is waar deze studenten terecht komen, na afronding van hun studie en hoe lang ze daar blijven werken.

20

Game-industrie in beeld

Recommend Documents