Gaandeweg. Exodus. Pasen in zicht. Kom in de kring. Maart 2011

Gaandeweg Maart 2011

Pasen in zicht

Exodus Kom in de kring

Magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente en De Hoofdhof Berkum

Schildersbedrijf sinds 1921 telfordstraat 18 8013 RM Zwolle tel. 038 - 465 02 22 fax 038 - 465 37 70

het einde van onmogelijke uitvaartwensen. Bij Monuta maakt u van elk afscheid een mooie herinnering. Kijk op monuta.nl of bel Monuta Zwolle (038) 421 19 33.

Voor informatie: Plons Aa-Landen, Botlek 52, 8032 CG Zwolle 038-4542857 of 06-33322466 [email protected]

Plons Aa-Landen (0 tot en met 12 jaar) Plons Holtenbroek (0 tot en met 12 jaar) Plons Het Stroomdal (4 tot en met 12 jaar) Plons de Wilgenburg (4 tot en met 12 jaar) Plons Koningin Emma (4 tot en met 12 jaar) Plons SBO De Brug (4 tot en met 12 jaar) Plons CSV’28 (4 tot en met 12 jaar) Plons De Schatgraver (4 tot en met 12 jaar) Plons De Morgenster (4 tot en met 12 jaar)

In deze Gaandeweg Op de voorpagina: De Paaswake in de Adventskerk in april 2010. Ook dit jaar wordt deze viering in de Paasnacht gehouden. Meer over deze en andere kerkdiensten in de Stille Week op pagina 19.

Een gescheurd gordijn

Aandacht voor onder andere de intrede van ds. Erwin de Fouw pagina 4, 5, 8, 9 en 17 Diaconaal nieuws pagina 6 De inspiratie van Gré Doekes-van Slooten pagina 7 De kunst van Marjanneke Scholtheis pagina 10 Columnist Saskia Dankers over onzekerheid pagina 11 In Perspectief weerlegt kerkrentmeester Han Slootweg een aantal misverstanden rond de bezuinigingen en is er nieuws over de samenwerking tussen de evangelisch-luthersen in Zwolle en Kampen pagina 12 Desgevraagd: twee adviseurs gemeenteopbouw over hun werk pagina 14 Piepjong in de kerk pagina 16 Informatie van het Kerkelijk Bureau Colofon Gaandeweg pagina 18 Kerkdiensten voor de komende twee maanden pagina 20, 21 en 22

Naar aanleiding van Mattheus 27 vers 51 Een enorm gordijn hangt er in te tempel van Jeruzalem. Zoals je een grote zaal met een stevig gordijn in tweeën kunt verdelen, gebeurt dat ook in de tempel. Aan de ene kant het heilige. Je ziet een wierookaltaar. Je ziet een tafel met broden. Maar dan stuit je op dat gordijn. Soms ook wel het gordijn van de bedekking genoemd. Blijkbaar is er iets te verbergen. Achter het gordijn is een heilige plek. Eén dag in het jaar mag er één persoon naar binnen (Leviticus 16). Het is de plek waar de Here zelf woont. De ene die één keer per jaar naar binnen mag is de hogepriester. Met bloed. Het bloed van het geslachte lammetje op de Grote Verzoendag. Wonderlijk ceremonie. Voor ons bijkans onvoorstelbaar. Het lammetje dat het leven laat omdat één keer per jaar die hogepriester op die allerheiligste plek mag komen. Achter dat enorme gordijn. Jezus sterft. Hij geeft de geest (Mattheus 27 vers 50). Hij doet dat zelfs met luide stem. Nog zo’n onmogelijk denkbaar ogenblik. Een uitgemergelde kruiseling die nog met grote stem de geest geeft. Blijkbaar toch iets meer als iemand die een tragische dood sterft, een gruwelijke dood. Dat meerdere blijkt wel uit het vervolg. Dat gaat over het gordijn. En zie, het voorhangsel van de tempel scheurde in tweeën. Eeuwen heeft het er voorgehangen. Eeuwen heeft het verborgen. Eeuwen heeft jaarlijkse een lam het leven ervoor gelaten om die ene, de hogepriester toegang te laten vinden. Nu is dat gordijn gescheurd. Wat geheim was, is het niet meer. Wie verborgen was niet meer verborgen. Johannes de Doper noemt Here Jezus niet voor niets zo, het Lam van God dat de zonde der wereld wegdraagt (Johannes 1 vers 29). Het lam dat zijn leven er voor laat. Of liever: het Lam dat zijn leven er voor geeft. Hoe moet je anders die luidde stem uitleggen waarmee hij de geest geeft. Dan scheurt het gordijn in de tempel van Jeruzalem. Het verborgene is openbaar geworden. De dood van Jezus scheurt het gordijn. De Here God laat zich in dit offer kennen. Bovendien gebeurt het van boven naar beneden. merkwaardig detail om dat erbij te vermelden. Maakt dat iets uit? Ja dat maakt iets uit. Die verborgen ruimte was een kubus. Een kubus van bijna 10x10x10. Onmogelijk om het proces van scheuren van de bovenkant te beginnen. Dat zou je altijd van beneden af doen. Het scheurt van boven naar beneden. Het begint in de hemel. Daar wordt bij de dood van Jezus een geheim geopend. Tot het allerheiligste. Tot God zelf. Jezus heeft er met grote stem de geest voor gegeven. Jacob Mulderij Predikant Grote Kerk 3

Op zondag 2 januari deed ds. Erwin de Fouw intrede in de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle. De intrededienst trok zeer veel bezoekers. De foto toont het moment waarop de nieuwe predikant werd ingezegend door zijn voorganger, ds. Chica van Dam, scriba Lolke Folkertsma en consulent ds. Hans Günther. Om nader kennis te maken met Erwin de Fouw legde Gaandeweg hem een aantal vragen voor.

AANDACHT VOOR

Lutheranen heten ds. Erwin de Fouw welkom

4

Wat waren je belangrijkste redenen om naar Zwolle te komen? “De ELG Zwolle is een gevarieerde gemeente, wat betreft leeftijd en achtergronden, en een betrokken gemeente, met veel aandacht voor kerkmuziek. De kerk ligt op een prachtige plek in de binnenstad van Zwolle, die goede mogelijkheden biedt voor het samenbrengen van geloof, cultuur en samenleving. Dit is een lutherse gemeente en daar wilde ik heel graag opnieuw in werken. Bovendien wil ik me, na zeven jaar van uitstekende samenwerking met een collega, nu graag ontwikkelen tot een allround predikant. In een duo ontwikkel je nu eenmaal noodzakelijkerwijs een aantal kwaliteiten wat minder dan wanneer je alleen werkt.” Kun je een vergelijking maken tussen je vorige gemeente in Den Haag en die in Zwolle? “Het zijn beide zelfbewuste gemeenten

die veel waarde hechten aan het belang van de lutherse traditie in theologie, liturgiek en kerkmuziek. Zoals alle lutherse gemeenten zijn het streekgemeenten die lutheranen uit een wijde omtrek verbinden. De ELG Zwolle heeft echter een groter bereik dan de ELG Den Haag. Maar doordat ze allebei in de binnenstad staan, denken ze na over wat een goede betrokkenheid is bij de buurt waarin het (monumentale) kerkgebouw staat.” Hoe kijk je terug op je start in Zwolle? “Ik voelde me zeer welkom in de kring van gemeenteleden, lutheranen uit heel Nederland en de vele andere Zwollenaren: collega’s uit de protestantse en de rooms-katholieke kerk en ook andere Zwollenaren. Ik heb erg genoten van mijn intrededienst en beschouw die als een goede start voor mijn werk hier. Ik was onder de indruk van de oecumenische waarde van de start.”

PERKI vierde 80-jarig bestaan Indrukwekkend was de kerkdienst in de moderne Paaskerk in Amstelveen ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan van PERKI Nederland. Bij het feest na afloop was de ambassadeur van Indonesië aanwezig. Hij vertelde dat hij ondanks zijn islamitische achtergrond op een christelijke school had gezeten. Hij wist heel goed wat de geboorte van Jezus Christus betekende voor PERKI en voor de christenheid, maar ook wat de geboorte van Christus binnen de Islam zou kunnen betekenen.

land over de vraag of politieke zelfstandigheid van Indië voorrang moet hebben boven economische selfsupporting van de Indonesische archipel. Voordat die gesprekken waren afgerond kwam er een Tweede Wereldoorlog en een kerkscheuring in Nederland. Inmiddels is het grote landelijke feest rond het 80-jarig bestaan al weer achter de rug. Uit heel Nederland kwamen PERKI-leden op 12 februari naar De Bolder in Zwolle voor een afsluitende culturele manifestatie.

Ter gelegenheid van dit jubileum is een aantal archiefstukken verzameld en inzichtelijk gemaakt. Indrukwekkend en ontroerend is het te lezen hoe omstreeks 1930 Indonesische christenstudenten in discussie zijn met de kerken van Neder-

PERKI gaat na het feest verder. Zo is er elke eerste zondag van de maand de kerkdienst in de Oosterkerk. Op 6 maart zal voorgaan ds. Edward Hanoch. Hij doet zijn voortgezette studie aan de

En nu verder

Hoe maak je kennis met je nieuwe gemeente? “Ik ga veel op huisbezoek, bezoek in de eerste twee maanden zoveel mogelijk groepen en denk samen met de kerkenraad na over de stappen die we beleidsmatig moeten zetten. En ik probeer Zwolle zo goed mogelijk te leren kennen, wat betreft de kerkelijke en cultureel-maatschappelijke situatie. Het is een prachtige stad en veel groter dan ik me had voorgesteld, eerlijk gezegd. Is dat randstedelijke arrogantie? Misschien wel... Pardon, dan, bij deze! Sinds eind december wonen mijn partner Ton Valk en ik in Zwolle, in een mooie flat aan de rand van Stadshagen, met een prachtig weids uitzicht over het Zwartewater. Maar door de week verblijft hij nog in Den Haag, zolang hij nog aan de TU in Delft werkt. Hopelijk vindt hij op niet al te lange termijn een baan in Zwolle of omgeving.”

Gereformeerd Vrijgemaakte Universiteit in Kampen. Dat kan binnen PERKI! Op 3 april is er ds. Agnes Setiawidi, die in Utrecht aan de universiteit zich verder in de theologie verdiept. Op 1 mei gaat een eigen PERKI-predikant voor: ds. Marla Winckler. Een nieuw vast punt is dat de leden van PERKI elke derde zondag van de maand een huisdienst hebben met een vaste liturgie bij één van hen thuis. Op andere plaatsen is deze huisdienst uitgegroeid naar een vaste kerkdienst. Daardoor kon het gebeuren dat PERKI in 1990 ongeveer 40 kerkdiensten per jaar had in Nederland en er in 2011 maar liefst 184 diensten op het preekrooster staan. Het PERKI-koor oefent doorgaans op vrijdagavond in de Oosterkerk en zingt regelmatig bij kerkdiensten in Overijssel en Gelderland.

Gereformeerde kerk van Berkum 75 jaar

Feestconcert op vrijdag 1 april Op 7 juni 1936 werd de Gereformeerde Kerk van Berkum officieel geïnstitutioneerd. Het was midden in de crisisjaren van de vorige eeuw. De Oosterkerk puilde in die tijd elke zondag uit. Er gingen stemmen op: “Als die Berkumers nu eens op zich zelf gingen?” In 1933 werden voor het eerst aparte diensten in Berkum georganiseerd. Drie jaar later was de Gereformeerde Kerk van Berkum een feit. In 2011 wordt uitgebreid aandacht besteed aan het jubileum van de kerk, met als start van de feestelijkheden een concert van het Zwolse dubbelkwartet Touridon. Datum: vrijdag 1 april, plaats: De Hoofdhof.

Behalve door het zingen, dat ze als de beste kunnen, wordt het optreden van Tourdion gekenmerkt door een vrolijke, cabareteske presentatie. Het optreden van het dubbelkwartet wordt afgewisseld met een gezamenlijk optreden van Jaco Lips en Adriaan Koops. Zij zullen weer eens laten horen wat ze kunnen op orgel en piano. Het belooft een prachtige avond te worden! De organisatie is in handen van het kernteam Hoofdhof Actief. Voor meer informatie: www.hoofdhof.nl

Sing-in in Berkum op 13 maart Op zondag 13 maart om 19.00 uur wordt in De Hoofdhof weer de Sing-in gehouden van de drie kerken in Berkum, voorbereid door de werkgroep Drieklank. Het thema is ‘Zing een lied’. De presentatie is in handen van ds. A.A. Kramer en organist is Fred Pals. Musici en een projectkoor vanuit de gezamenlijke kerken verlenen hun medewerking aan deze dienst. Na afloop is er gelegenheid met elkaar koffie te drinken. De werkgroep zet zich in voor het tweemaal per jaar voorbereiden van een Sing-in, waarbij het accent ligt op samenzang uit de liedbundels. Daarnaast is er ruimte voor schriftlezing, gebed, declamatie, koorzang en een muzikaal intermezzo.

Zendingsavond in De Hoofdhof De ZWO-commissie van de classis Zwolle houdt een zendingsavond op maandag 7 maart om 20.00 uur in De Hoofdhof. Spreker is mevrouw Marijke Werimon-Bakker uit Papoea. Zij werkt al vanaf 1969 op het Vrouweneducatiecentrum P3W in Djajapoera. Hier heeft ook ds. Loes

Roersma gewerkt, die enkele jaren geleden in Zwolle was. Marijke Werimon kan boeiend vertellen over haar werk en verblijf in Papoea en zal zeker ook beelden laten zien van dit bijzondere land. Meerdere kerken steunen dit werk financiëel sinds enkele jaren. Om 19.45 uur is er koffie en thee.

De Stille Week, een tijd vol Passie De periode vóór Pasen, de Veertigdagentijd, is in de muziekgeschiedenis een zeer belangrijke inspiratiebron geweest. Componisten hebben het lijden en sterven van Christus op muziek gezet. Overbekend is de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach (1685-1750), maar ook vele andere componisten vóór en na Bach hebben zich gewaagd aan Passiemuziek. Bach’s Matthäus Passion staat centraal op woensdag 16 maart tijdens een open avond in de Adventskerk. Onder leiding van Martien

Hovestad wordt geluisterd naar delen uit Bach’s Passion en uitleg gegeven over de compositietechnieken die hij toepaste. Ook de manier waarop Bach bij het componeren de tekst als uitgangspunt nam komt aan de orde, evenals een aantal uitvoeringen, zoals deze in de loop der jaren op lp en cd zijn gezet.

Boekenmarkt Adventskerk Op zaterdag 9 april wordt van 10.00 tot 14.00 uur weer een grote boekenmarkt gehouden in de Adventskerk. De volledige opbrengst is bestemd voor de ontwikkelingsprojecten van Wilde Ganzen, bekend van radio en tv. Meer informatie hierover op www.wildeganzen.nl De toegang is gratis en de prijzen van de boeken zijn (zeer) laag. Wie voor deze of volgende markten zelf boeken beschikbaar willen stellen, kan contact opnemen met ds. Harry Frijling, Wibergstraat 2, tel. (038) 465 50 35 (opslagadres) of met de heer Evert Spijkerboer, Zwarteweg 54, tel. (038) 465 10 69. Desgewenst komen zij de boeken ophalen.

De bijeenkomst begint om 20.00 uur; opgave is niet nodig. Er wordt een bijdrage gevraagd van € 2,00 voor koffie en thee.

Als christenen de Koran lezen Het begon met een verslag in de krant: van een ontmoeting tussen leden van kerken met moslims in Zwolle. Een foto erbij van een moskee. Een zinvol gesprek was het geweest; een wederzijds herkennen van spiritualiteit. In de Adventskerk zeiden mensen tegen elkaar: “Zoiets willen wij ook!” Zij hadden het geluk dat er in hun wijk een deskundige woont, Jan Post Hospers,

werkzaam bij het landelijk Dienstencentrum in Utrecht. Zijn opdracht: vanuit de Protestantse Kerk in Nederland contact onderhouden met moslims en migrantenkerken in Nederland. Ook heeft hij een aantal jaren als predikant in Indonesië gewerkt. Onder zijn leiding wordt in de Advents kerk twee keer een avond uit de Koran gelezen.

De avonden worden gehouden op 23 maart en 1 mei en beginnen om 20.00 uur. De leiding van de avonden is in handen van Henk Ottevanger en Jan Post Hospers. Alle belangstellenden zijn welkom. Voor meer informatie: Hadewieg Louissen, tel. (038) 465 61 04 e-mail: [email protected] 5

Helpen “Ik wil ook helpen!” Hoe vaak zegt een kind dat niet. Als kinderen jongeren zijn geworden hoor je dat niet meer zo vaak, maar dat wil niet zeggen dat jongeren niet zouden willen. Helpen is meehelpen. Meehelpen is er bij horen. Helpen is niet zozeer geven als wel krijgen. Wie geeft, ontvangt. En die ontvangt iets kostbaars en dat is gemeenschap. Scholieren willen dat best, al zullen zij dit anders uiten dan toen zij nog peuter waren. Nu moeten zij meehelpen van de regering. Die verplicht hen om als vrijwilliger stage te lopen. Bijvoorbeeld bij de kerk. Biedt de kerk hen een klus of zingeving?

Hopelijk geeft de kerk jongeren mee dat het niet gaat om ‘hulp geven’, maar om ‘geloof ontvangen’. En ook dat in situaties van moeite en gebrek diepgelovige spiritualiteit kan ontspringen. Dat voor de kerk doen en geloven hetzelfde zijn. Dat het ons gaat om de zin van ons bestaan. Hopelijk wordt zo’n stage het meest geleerd over ‘ontvangend helpen’. Daarvoor moet de kerk jongeren de ruimte bieden om te leren en liefdevol accepteren dat dit gaat met vallen en opstaan. Lútzen Miedema, diaconaal predikant

Scholieren ontdekken kerk Voorbeelden

DIACONAAL

Vanaf 2011 moeten alle middelbare scholieren op maatschappelijke stage. De mogelijkheden voor de kerk zijn groot.

6

Op middelbare scholen is het een bekende term: de maatschappelijke stage, de MaS. Het betekent dat elke scholier dertig uur vrijwilligerswerk doet. Dat gebeurt onder leiding van de school, want de stage is een vorm van leren. De school voert de regie, zorgt voor de voorbereiding en de evaluatie, bepaalt of de stageplaats kan en maakt afspraken met de ‘stagebieder’. Maar leerlingen mogen zelf aangeven waar zij zich willen inzetten. Dat kan bij een vrijwilligersorganisatie, sportvereniging, muziekvereniging, verzorgingstehuis, bedrijf, of kerk. Het mag ook door boodschappen te doen voor iemand die de deur niet uit kan, een gezin te helpen dat een poosje hulp nodig heeft, een sponsoractie op te zetten voor een goed doel. Als het maar vrijwilligerswerk is. Het gaat om leren vrijwilliger te zijn. Dat kan heel goed in de kerk.

Kerken Het is belangrijk voor leerlingen om werk te kunnen kiezen dat hun interesse heeft. Een kerk heeft een gevarieerd aanbod aan vrijwilligerswerk. De kerk is dus heel geschikt voor leerlingen. Hier kunnen zij ervaren hoe fijn het is om iets voor een ander te doen. Omgekeerd kan de stagiair veel voor de kerk betekenen. De jongeren kunnen helpen bij het uitvoeren van klussen waar de eigen vrijwilligers niet aan toekomen. Zij nemen in elk geval hun aanstekelijke enthousiasme mee, hun creativiteit en niet te vergeten hun kennis van ICT en andere moderne apparatuur. Volgens een jongerenwerker is dit een kans voor de kerk om een positief imago neer te zetten bij jongeren die de kerk dikwijls saai vinden. Jongeren willen mogelijk als vrijwilliger blijven, maar daarvoor moet de kerk hen dan wel vrágen omdat jongeren dat meestal niet uit zichzelf aanbieden. “Het moet gaan om korte klussen met een zichtbaar resultaat. Jongelui moeten niet in hun eentje werken, maar begeleid worden en waardering krijgen.”

Wat kunnen scholieren doen? Voor groepen van de diaconie kunnen zij bijvoorbeeld: * pannenkoeken bakken * bingo organiseren * een website bouwen * werken in de tuin * koffie en thee helpen schenken * spelletjes doen met mensen met een beperking * spullen helpen klaarzetten voor de kinderclub * acties opzetten om geld in te zamelen voor een goed doel * ouderen helpen met sms’en of internetten * de tv afstemmen en andere knoppenhulp * voorlezen aan kleuters of anderen die niet (meer) kunnen lezen * een speurtocht uitzetten * sportactiviteiten doen met jonge kinderen of anderen Andere kerkelijke activiteiten die in aanmerking komen: * nieten en vouwen van de liturgie * fotograferen van activiteiten * helpen bij het onderhoud * spullen helpen klaarzetten voor een activiteitenmiddag * helpen bij de organisatie van een bijzondere kerkdienst * de beamer voorbereiden en bedienen * een toneelstuk voorbereiden en uitvoeren

Tips In de informatie op www.kerkenstage.nl en elders staan tips als: * Maak de klus zinvol, met een heldere taakomschrijving en een duidelijk resultaat. * Zorg dat een klus een duidelijk begin en eind heeft, of in stukken is op te delen. * Maak de klus aantrekkelijk en uitdagend, dus kies voor een gevarieerd takenpakket. * Stem het werk af op leeftijd, opleidingsniveau en persoonlijkheid van de leerlingen. * Betrek leerlingen actief in de voorbereiding en laat ze meepraten over de invulling. * Accepteer dat leerlingen fouten maken.

Informatie www.maatschappelijkestage.nl www.kerkenstage.nl www.vrijwilligerswerkzwolle.nl Leerlingen in Zwolle: www.maszwolle.nl

Goud waard “Toen ik in de open inrichting zat, kwam ik in contact met Dirk. Die man heeft zoveel geduld met me gehad.Hij heeft me in alle staten meegemaakt: boos, blij, verdrietig, alles. Dirk ging overal mee naartoe om mijn leven weer op poten te zetten. Naar de Sociale Dienst, naar de woningbouwvereniging, naar de gemeente. Hij ging zelfs mee naar de Voedselbank. Die man is echt goud waard voor mij.” Aldus Liesbeth over maatje Dirk.

Gré Doekes-van Slooten: “Ik leerde dat ‘geloof’ eigenlijk heel praktisch is.”

M I J N I N S P I R AT I E

“Ik ben geraakt door mensen die op zoek zijn” Gré Doekes-van Slooten is betrokken bij de opvang van gedetineerden en bij het werk van Exodus. Zij vertelt wat haar daarin raakt en inspireert. Hoe ben je bij dit werk betrokken geraakt? “Ik ben in 1993 begonnen met een studie Theologie, eerst voor kerkelijk werker op Windesheim, daarna op de Theologische Hogeschool Kampen waar ik afgestudeerd ben. Ik kwam, om ervaring op te doen in pastoraat, te werken in de Vrouwengevangenis. Het was een geweldige ervaring om met gedetineerden het geloof te delen, in zekere zin hetzelfde proces door te maken van het zoeken naar zingeving in een situatie waarin men helemaal op zichzelf is teruggeworpen.” Waarover spraken jullie dan? “Een gedetineerde verblijft als er niet gewerkt wordt, in de cel, alleen. Dan ga je nadenken, over jezelf, over hoe je hier terecht bent gekomen, over schuld, over je familie, over hoe het verder moet. Ik leerde daar dat ‘geloof’ eigenlijk heel praktisch is: bezig zijn met de dagelijkse zorgen van mensen, hun twijfels, hun zelfverwijt, met de vraag hoe het gaat als men vrij komt… Waar kan ik terecht, waar vind ik een slaapplek, hoe kom ik aan inkomen, gewoon die dagelijkse dingen.” Hoe ben je met Exodus in aanraking gekomen? “Dat heeft te maken met de ‘ontdekking’ van wat met een vervelend woord wel ‘draaideurcriminaliteit’ genoemd wordt, het verschijnsel dat onder meer door gebrek aan nazorg en door gebrekkige voorbereiding op terugkeer in de samenleving, de kans op herhaling toeneemt. Exodus was en is gericht op voorbereiding op ontslag en op nazorg als men weer in de maatschappij terug is. Exodus heeft programma’s gericht op werk/scholing, woning, relatie en zingeving. Het resultaat is hoopgevend: rond de 75% wordt effectief geholpen. Er is nu een plaatselijke werkgroep die in gesprek is met de gemeente, met de woningbouwverenigingen en dergelijke om hier in Zwolle ook een Exodushuis te stichten.” Is er uitzicht op een spoedig resultaat? “Ja, er is goede hoop dat het lukt. In het algemeen vind ik dat de opvangmogelijkheden in Zwolle goed zijn: er is een dagopvang voor mannen en vrouwen (Leger des Heils), de gemeente is ook actief en oprecht geïnteresseerd. En verder wil ik de vele vrijwilligers noemen die bij dit werk betrokken zijn. Denk bijvoorbeeld aan de veertig ‘kerkvrijwilligers’ die betrokken zijn bij de kerkdiensten in de gevangenis.”

Kun je nog iets meer zeggen over hoe de nazorg functioneert? “Exodus kent landelijk momenteel zo’n twintig nazorggroepen, die een breed aanbod van begeleiding, pastoraat, advisering, financiële informatie et cetera aanbieden. Natuurlijk moet men wel rekening houden met teleurstelling: mensen houden zich bijvoorbeeld niet altijd aan afspraken, soms is persoonlijke problematiek heel groot, valt men terug in het oude patroon… Ik neem ook waar dat steeds minder families zich het lot van ‘maatschappelijke slachtoffers’ aantrekken. Eenzaamheid kan dan heel groot zijn. Ook die problemen komen in de nazorggroepen aan de orde.” Wat is, kort gezegd, jouw inspiratie? “Dat is de compassie met mensen die het minder goed getroffen hebben, psychisch in de war zijn, de weg zijn kwijt geraakt. En om dan met die mensen samen op weg te gaan… om te ontdekken dat we allemaal op weg zijn.”

Het perspectief van ‘Exodus’ In Zwolle wordt gewerkt aan de komst van een Exodushuis, een huis dat ex-gedetineerden opvangt en helpt bij het vinden van huisvesting, werk, sociale contacten en vooral zelfvertrouwen. Als het lukt zal dit het twaalfde huis worden van Exodus Nederland, een samenwerkingsverband van alle Exodushuizen en het vrijwilligerswerk. “Het begin van wat binnen Exodus gebeurt ligt altijd in de gevangenis, vaak eerder: in een gebroken levensgeschiedenis. Midden in die gebrokenheid kan een verlangen ontstaan opnieuw te beginnen. Daarover kun je in de gevangenis praten met een dominee, pastor of hulpverlener. En kan men in contact komen met een Exodushuis of een vrijwilliger. Zo groeit de motivatie tijdens de moeilijke detentiesituatie. En dan komt de vrijheid. Een nieuw leven opbouwen is heel moeilijk. Het is niet eenvoudig om op die nieuwe weg overeind te blijven.” (Uit Jaarverslag Exodus Nederland 2009). Medewerkers van Exodus, beroepskrachten en vrijwilligers, gaan met mensen mee op de nieuwe levensweg. Knokken samen om iets nieuws op te bouwen, om bij teleurstelling en terugval er weer bovenop te komen. Exodus doet dit werk vanuit een christelijke identiteit en probeert voor deze vorm van begeleiding maatschappelijk draagvlak te vinden. Voor Exodus zijn, naast professionals, ruim 1700 vrijwilligers actief: in de Exodushuizen, buiten de gevangenis (nazorg) en binnen de gevangenis (begeleiding, bezoekwerk). 7

Nieuwe methodiek berekening pastorale formatie

AANDACHT VOOR

Wijkgemeenten kunnen nu zelf invloed uitoefenen

8

Per 1 januari van dit jaar is binnen de Protestantse Gemeente Zwolle een nieuwe methode van kracht geworden voor het bepalen van de totale beschikbare formatie aan predikanten en kerkelijk werkers en het verdelen daarvan over de wijkgemeenten. De totale beschikbare pastorale formatie wordt vastgesteld op basis van een meerjarenbegroting. De omvang van de formatie aan predikant(en) en kerkelijk werker(s) in een wijkgemeente wordt in het vervolg berekend op basis van de hoeveelheid adressen die een wijkgemeente telt, het aantal leden dat minimaal veertig euro per jaar bijdraagt aan Kerkbalans en het gemiddelde aantal bezoekers van de kerkdiensten op zondagmorgen. Begin 2010 kreeg het College van Kerkrentmeesters (CvK) van de Algemene Kerkenraad (AK) het verzoek een voorstel te maken voor een nieuwe methode. De methodiek die tot dan toe werd gebruikt had mede geleid tot het begrotingstekort van de PGZ. Bovendien liet het draagvlak voor deze manier van berekenen en toekennen te wensen over en werd onvoldoende recht gedaan aan de feitelijke werklast van wijkpredikanten en kerkelijk werkers. Het voorstel van het CvK, dat tot stand kwam na raadpleging van de wijkkerkenraden, werd in de AK uitvoerig bediscus-

sieerd. De daarbij voorgestelde wijzigingen werden opnieuw met de wijkkerkenraden besproken en, toen bleek dat daar veel draagvlak voor was, doorgevoerd. Eind 2010 besloot de AK de nieuwe methodiek met ingang van 2011 van kracht te laten worden.

Vaste voet In april zal het CvK voor het eerst de nieuwe methode toepassen voor het bepalen van de pastorale formatie in de wijkgemeenten. Zij hebben in elk geval recht op een predikantenformatie van 50%; dit is een vaste voet. Daarna wordt berekend hoeveel meer formatie wordt toegekend. Het gemiddelde aantal kerkgangers in 2010, het aantal adressen per 1 januari 2011 en de voor 2011 toegezegde bijdrage aan Kerkbalans vormen de basis voor de berekening. Aan de eerste twee gegevens is voor dit jaar niets meer te veranderen, het derde cijfer is door de wijkgemeenten echter nog wel te beïnvloeden. Zij kunnen proberen meer mensen te bewegen minimaal veertig euro bij te dragen aan Kerkbalans. Dit bedrag is gekozen, omdat het de kosten dekt die de PGZ per adres maakt. Dragen gemeenteleden meer dan veertig euro aan Kerkbalans bij, dan heeft dit geen extra invloed op de predikantenformatie in hun wijk. Anders zou een ‘rijke’ wijkgemeente bevoordeeld worden boven een gemeente in een

financieel wat zwakkere wijk. Dat zou in strijd zijn met de onderlinge solidariteit tussen de wijkgemeenten van de PGZ. Het CvK zal de resultaten van de nieuwe methode voorleggen aan de AK. Die besluit vervolgens hoe de wijkkerkenraden op de hoogte worden gebracht. Als op basis van de nieuwe methode blijkt dat een wijkgemeente een grotere pastorale formatie kan krijgen, dan zal deze uitbreiding overigens pas worden gerealiseerd als de begroting van de PGZ in evenwicht is gebracht. Tot dat moment geldt (en dit is een incidentele maatregel) een algemene vacaturestop. De complete notitie ‘Toerekening pastorale formatie aan wijkgemeenten’, is te vinden op de website van de PGZ: www.pknzwolle.nl Klik op het kopje ‘Berichten van de Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters’ en kijk vervolgens onder ‘Recent’.

Gespreksgroep 50-plus in Oosterkerk Dit voorjaar heeft de Gespreksgroep 50-plus nog twee lezingen op het programma staan. Op woensdag 16 maart komt dr. Jaap van Slageren. Zijn lezing gaat over de joodse invloeden in Afrika. Hij werkte twaalf jaar in Kameroen als zendingspredikant en ontdekte oeroude joodse vormen van godsdienst en cultuur in Afrika. Men treft er nog stammen aan die zich strikt houden aan joodse rituelen en leefregels. Ook vindt men joodse leefregels terug in de Koptische kerken in Egypte en Ethiopië. Woensdag 20 april is alweer de laatste bijeenkomst van dit seizoen. Nelleke van Keulen houdt een lezing over de poëzie van Ida Gerhardt. De bijeenkomsten beginnen om 10.00 uur en worden gehouden in de Oosterkerk. Voor informatie: Tineke Diekema, tel. (038) 453 57 33 of e-mail: [email protected]

Hezenberg zoekt vrijwilligers De Hezenberg in Hattem, centrum voor pastorale en psychosociale zorg, is op zoek naar meerdere vrijwilligers voor verschillende functies. 1. Organisten die bij toerbeurt, ongeveer eens in de vier weken, op zondagmorgen om 10.00 uur de kerkdienst in de kapel willen begeleiden. De liturgische momenten zijn voor

de gasten van het centrum van onschatbare waarde. 2. Medewerkers voor de tuin- en bosploeg, een groep enthousiaste vrijwilligers die ervoor zorgt dat het terrein van de Hezenberg er steeds weer verzorgd bij ligt. Elke week werken ze op donderdag van negen tot drie. 3. Klussers die kunnen behangen en schilderen.

Al deze functies zijn vrijwilligersfuncties, waarbij de reiskosten worden vergoed. Wie zin en tijd heeft om een van deze functies te vervullen, wordt verzocht contact op te nemen met Mieke Wijnolts, tel: (038) 444 52 51, e-mail: [email protected]

Bejaardenmiddag Stad viert Pasen ‘Het mysterie van het kruis.’ Vanuit dit thema willen de bezoekers van Bejaardenmiddag Stad samen nadenken over het lijden, sterven en de opstanding van de Here Jezus. Er is samenzang, koorzang, declamatie en een Paasvertelling. De meditatie wordt gehouden door ds. J. Mulderij. De middag wordt afgesloten met een gezellige broodmaaltijd. Belangstellenden zijn van harte welkom op maandag 11 april van 16.00-18.30 uur in Het Refter, Bethlehemsekerkplein 35-1. De organisatoren stellen het op prijs als mensen die willen komen zich opgeven. Dat kan tot 6 april bij: Janny Mouthaan, tel: (038) 465 58 45 of Niesje Bredewout, tel: (038) 465 06 00. De toegang is gratis, wel is er een collecte. Voor meer informatie: Rijka Klaassen, tel: (038) 465 42 13.

Dirigent(e) gezocht Wij zijn een klein, enthousiast zangkoortje voor ouderen (ongeveer 6 à 8 personen). Onze dirigente wil binnenkort stoppen. We kijken uit naar iemand die haar taak wil overnemen. We oefenen op maandagmiddag van 13.15-14.15 uur in Het Refter. We zingen geestelijke liederen en voeren die uit op de Kerst- en Paasmiddagen van Bejaardenmiddag Stad en af en toe in de huisdiensten op vrijdagavond in de Nieuwe Haven. Is er een (beginnend) dirigent(e) die ons helpen wil? Nadere informatie bij: Rijka Klaassen, tel: (038) 465 42 13.

‘Mooiste Bijbelverhalen’ in de Sionskerk De Sionskerk is bezig met de samenstelling van de Bijbel-Top-Tien. In het wijkblad De Driehoek staat een nieuwe column waarin gemeenteleden hun mooiste Bijbelverhaal kunnen noemen en ook aangeven waarom het verhaal zo aanspreekt. Jongeren en ouderen wordt gevraagd naar hun mooiste Bijbelverhaal. Mensen kunnen hun favoriete verhaal op papier inleveren of via de website van de Sionskerk. Komende zomer is zo de Bijbel-Top-Tien van de

Sionskerk compleet en die wordt het jaarthema voor het nieuwe seizoen: elke maand staat één verhaal centraal in de kerkdienst. Deze actie loopt parallel aan een actie in heel Zwolle. Allerlei bekende en onbekende Zwollenaren zullen geïnterviewd worden in een Zwols dagblad. Ook scholen wordt gevraagd mee te doen. Verder zal er een kwartetspel worden gemaakt van de Bijbel-Top-Tien van Zwolle. “Het mooie van dit initiatief is dat het

heel missionair is”, zegt ds. H. Evers van de Sionskerk. “Mensen worden uitgenodigd iets over hun geloof te vertellen op een heel eenvoudige en aansprekende manier. Het is bijzonder om zo het geloof te delen met elkaar en verder te vertellen. We hopen dat er zo een lopend geloofsvuurtje door Zwolle zal gaan, dat harten zal verwarmen.”

“En wat vindt ú nu van de Open Kring?” Met deze vraag nodigde de kerkenraad van de Open Kring alle leden uit om mee te doen aan een groots opgezette enquête. Met dit onderzoek wil de kerkenraad de behoeften en meningen peilen van alle gemeenteleden, of zij nu wekelijks in de kerk zitten of het gebouw nooit van binnen zien. De enquête vond plaats in januari; de komende maanden worden de resultaten geïnventariseerd, besproken en gepresenteerd. Een mooi moment om te onderstrepen waar de Open Kring als gemeente voor staat en waarmee zij de toekomst ingaat. De wijkgemeente, die begon in Het Anker in Westenholte en later kerkte in de school De Zevensprong in Stadshagen, heeft sinds 2007 een prachtig kerkgebouw. De gemeente is in de afgelopen jaren sterk gegroeid, wat onvermijdelijk tot gevolg had dat het directe contact met de leden minder werd. De behoefte ontstond om alle communicatiekanalen beter op elkaar af te stemmen en meer te laten samenwerken. Afgelopen voorjaar zijn twee ouderlingen aangetrokken die zich alleen bezig houden met communicatie in al z’n facetten. Contact wordt onderhouden via het maandblad dat iedere maand bij alle leden in de bus valt, de zondagsbrief voor het wekelijkse lief en leed en verder is er de website met informatie. Maar is dit waar de leden van de Open Kring behoefte aan hebben? Dat wilde de kerkenraad heel graag weten. Daarnaast bestond de behoefte zich te bezinnen op de visie die rondom de start van de Open Kring is neergelegd. Het is goed om af en toe stil te staan bij deze visie, niet alleen voor kerkenraadsleden, maar voor de hele gemeente. Ook dat gebeurt nu door middel van de enquête. Die is te vinden op de website www.openkring.nl

Visie in welkomstfolder Wie binnenkomt in de protestantse wijkgemeente in Stadshagen ontvangt een welkomstfolder met onder meer de visie van de Open Kring. “Een open kring – zo willen wij ons als wijkgemeente aan u voorstellen. Een kring, gevormd door mensen die iets met hun geloof willen doen – ze hebben vragen – over zichzelf, over het leven, over God. Ze verlangen naar vrede, ze zoeken geborgenheid, ze willen geïnspireerd worden, stilstaan bij verdriet, blij zijn met geluk en liefde, met nieuw leven. En allemaal zijn ze gericht op het centrum van de kring, op alles waardoor het geloof gevoed wordt; de Bijbel, het doorgaande gesprek daarover, de sacramenten, de liederen, de gezamenlijkheid in de diensten en vieringen, de werk- en gespreksgroepen – al de middelen die God gebruikt om ons te ontmoeten. Een open kring; dus wie maar wil kan binnenkomen, iedereen die met ons op zoek is, naar een goed woord, een goed gebaar, naar een antwoord, of in ieder geval naar de juiste vraag, kortom: iedereen die zich op het centrum wil richten, op de bron, op God.” 9

MIJN KUNST

Kunstenares Marjanneke Scholtheis is betrokken bij de Oosterkerk. Ze werkt onder meer mee aan het ontwerpen van de voorkant van het boekje voor de Veertigdagentijd: Ontmoeting. Marjanneke werkt als kunstenares in haar eigen atelier aan huis. Op de zolder staat een grote werktafel waaraan ze haar tekeningen maakt. Verder staan er schildersezels met doeken die voltooid of half voltooid zijn en een drukpers. In de toekomst wil ze graag haar atelier vergroten waardoor het mogelijk wordt om (avond)cursussen te geven. Naast haar werk als kunstenaar is ze moeder en juf van groep 4 op de christelijke Daltonschool Koningin Emma. “Een inspirerend maar druk leven”, zegt ze zelf.

10

“De schepping herinnert ons eraan dat God er is” “Welk kunstwerk inspireert mij als het gaat om geloof of, wat ik zelf boeiender vind, wat inspireert mij wanneer ik een kunstwerk schep? Daarnaast is het interessant om een link te leggen naar de lijdensweg en Pasen, omdat het thema van deze Gaandeweg de Veertigdagentijd is. Op pagina 11 is de illustratie te zien die ik heb ontworpen voor de Veertigdagentijd. Het thema van dit jaar is ‘Ontmoeting’, omdat Jezus heel wat ontmoetingen met mensen heeft in de verhalen naar Pasen toe. Ik vroeg mezelf af wat belangrijk is bij een ontmoeting en dat is aandacht, openstaan voor een ander. Maar ook het fysieke element van de ontmoeting, zoals elkaar de hand reiken, steunen, oogcontact maken… Daarnaast zocht ik naar verstilling. Het is fijn als kunst helend kan werken, als het rust geeft of een gezocht antwoord. In mijn kunst zal niemand het element van de natuur ontgaan. Dit is een rode draad in al mijn werk: de kracht, schoonheid en complexiteit van de natuur. De connectie met het geloof is eenvoudig te leggen. Heel de schepping en de natuur vertellen over en roemen God. Een bloem doet dat met zijn mooie kleuren, een vogel door zijn gezang. Het is daarom ook niet gek dat veel mensen de natuur in trekken en zeggen daar God te ontmoeten, net als in de kerk. De schepping herinnert ons eraan dat God er is. De mens kan ook veel voldoening halen uit het scheppen, het creëren van iets nieuws. Als ik aan het werk ga, heb ik een voorkeur voor ambachtelijke technieken. Deze vereisen specifieke vaardigheden, maar ook doorzettingsvermogen en een bepaalde koppigheid, gedrevenheid. Elke discipline vereist een andere manier van denken. Ik trek mezelf graag terug van de wereld in mijn atelier. Daar schilder ik een eerste opzet, loop achteruit, neem afstand en werk verder. Het maken van grafiek gaat veel planmatiger. Ik denk na over het complete drukproces. Dit werken gaat in stapjes. Het langwerpige kunstwerkje dat hier is afgebeeld is gemaakt door linoleum af te drukken. Voor het tekenen gebruik ik foto’s van de natuur die ik maak tijdens het wandelen. Op mijn website www.marjannekescholtheis.nl is meer te zien van mijn werk.”

Ontmoeting thema Veertigdagentijd Met veel vreugde en inzet is er weer gewerkt aan het realiseren van het dagboekje voor de Veertigdagentijd. Mensen van de wijkgemeenten Oosterkerk, Jeruzalemkerk en De Hoeksteen hebben dit boekje samen gemaakt, met gedachten aan de hand van Bijbelteksten en het thema ‘Ontmoeting’. Marjanneke Scholtheis tekende de mooie voorkant. Het boekje is in de drie kerken en op het Kerkelijk Bureau verkrijgbaar en kost € 3,50. De meeropbrengst is bestemd voor de vastenactie. Thuis en in de kerk besteden we aandacht aan de Veertigdagentijd, die van oudsher een tijd van grondige bezinning is. Maar die tijd is ook een tijd van ‘vasten’. Dat doen velen persoonlijk en op heel verschillende manieren. Je kunt elkaar hiervoor ook ‘de wet niet voor schrijven’ al zou je natuurlijk best met anderen kunnen afspreken waar je je aan wilt houden of van wilt onthouden in deze tijd. Wat we in ieder geval samen kunnen en willen doen is sparen voor ‘een goed doel’. Vorig jaar was deze actie een succes. Zo’n € 2000,- werd opgebracht. Dit jaar sluiten de wijkgemeenten zich aan bij de landelijke actie van Kerk in actie, die zes aansprekende doelen in binnen- en buitenland centraal stelt. Deze projecten draaien om mensen die elkaar zien staan en er voor elkaar willen zijn. Vaak tegen alle verwachtingen en vooroordelen in. Op de website www.kerkinactie.nl is te lezen over mensen die we niet hadden leren kennen wanneer we geen oog zouden hebben voor hun nood. Tegen hen willen we zeggen: “Ik zie je!” In de kerken zijn weer spaardoosjes verkrijgbaar. In de avonddiensten in de Oosterkerk wordt speciale aandacht gegeven aan de Veertigdagentijd.

Bijzondere maaltijd Voor de drie wijkgemeenten wordt twee maal een bijzondere maaltijd gehouden in de Oosterkerk: op woensdag 16 maart en op woensdag 20 april. De maaltijd begint om 18.00 uur, de kosten bedragen € 4,- per persoon. Graag opgave vooraf, uiterlijk 14 maart en 18 april, bij Gonny Kisteman, tel (038) 454 13 43, e-mail [email protected]

Creatieve ontmoeting: schilderen Op dinsdagavond 1 maart kan er in de Oosterkerk geschilderd worden onder leiding van Wilma Liefers, van 20.00 tot 22.00 uur. Het thema is: Verstilling. Het is vlak voor de Veertigdagentijd, een tijd van nadenken over de weg die mensen gaan, zoals Jezus zich, tijdens een verblijf van veertig dagen in de woestijn, voorbereidde op zijn taak en de weg die Hij zou gaan. Een tijd van verstilling. Opgave bij Ineke Schoorel, tel: (038) 455 02 49, e-mail: [email protected]

Column Onzekerheid Halverwege mijn eerste jaarcontract was mijn leidinggevende nog erg optimistisch. Als ik zo door zou gaan, dan zou ik zeker een vast contract krijgen. “Als de crisis…”, sputterde ik nog. Maar optimistisch als hij is wimpelde hij dat weg, want het werk moest sowieso gedaan worden. Een jaar geleden begon ik dus aan mijn tweede jaarcontract. Er kwam nieuws over een reorganisatie, maar dat zou nog wel enige tijd duren. Totdat de hoge heren (m/v) bedachten dat alles in een stroomversnelling moest komen. Een jaar nadat ik uitzicht had op een vast dienstverband, hoorde ik dat dit mijn laatste contract was. Heel zuur. Uitbesteding is het credo geworden en dat geldt voor meer bedrijven. Vast personeel wordt als een last beschouwd en niet langer als een zegen. Freelancers en flexwerkers worden ingehuurd. Uit onderzoek bleek onlangs dat de meesten van hen liever vast werk hebben. Een collega zei wel eens: “Als je schoonmaakt begin je normaal gesproken bovenaan de trap met vegen.” Maar bij reorganisaties verdwijnen zelden de banen van de hoge heren (m/v). Sinds 1 januari ben ik werkloos. Ik heb nog het geluk dat mijn partner wel een fulltime vast dienstverband heeft. Toch is de onzekerheid over wanneer ik nieuw werk zal vinden onprettig. Onzekerheid is natuurlijk altijd vervelend en dat geldt momenteel ook voor de PGZ. Het blijkt lastig (kerk)gebouwen te verkopen, maar het tekort zal toch opgelost moeten worden. En het vormen van een nieuwe wijkgemeente is een hele reorganisatie op zich. Wijkgemeentes waar de crisis voorlopig aan voorbij lijkt te gaan, zullen actief moeten meedenken en meedelen. Mijn leidinggevende dacht indertijd ook dat het mee zou vallen. In het bedrijfsleven kiest men uiteindelijk keihard voor het geld. In de Protestantse Gemeente Zwolle is de keuze gelukkig nog voor brood – mensen – in plaats van stenen. En hoewel het nog enige tijd onzeker zal blijven, moeten we gezamenlijk de schouders eronder zetten. We hebben geen andere keus als we gezond uit deze crisis willen komen. O, en als u nog een baan weet voor een (bureau)redacteur of historica, dan hoor ik het graag. Saskia Dankers

11

Kerkrentmeesters moeten Financieel Beleid uitvoeren

Misverstanden rond bezuinigingen weerlegd “Kerkrentmeesters kijken alleen maar naar geld; ze letten verder nergens op.” Als voorzitter van het College van Kerkrentmeesters (CvK) van de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ), krijgt Han Slootweg dit soort verwijten nogal eens. Ze behoren volgens hem tot de misverstanden die er heersen rond de bezuinigingen die de financiële situatie van de PGZ weer gezond moeten maken. Han heeft de grootste misverstanden, die hem en de andere kerkrentmeesters ter ore komen, op een rijtje gezet. Hij wil graag proberen ze te weerleggen.

PERSPECTIEF

Het eerste misverstand: “De Jeruzalemkerk wordt niet verkocht omdat de Jeruzalemkerkgemeente niet meegaat met de nieuwe wijkgemeente die ontstaat door het samengaan van Oosterkerk en Hoeksteen.”

12

Han Slootweg: “Dit klopt absoluut niet. We kunnen de Jeruzalemkerk op dit moment niet verkopen, omdat niet duidelijk is of de gemeente Zwolle het gebouw, mogelijk inclusief interieur, wil aanwijzen als gemeentelijk monument. De onzekerheid die hiervan het gevolg is maakt verkopen op dit moment onmogelijk. Een aanwijzing als monument heeft namelijk veel invloed op de waarde van het complex. Wij overleggen met de gemeente, maar weten niet hoe lang deze onzekerheid nog duurt. Dit staat echter geheel los van de keuzes die de Jeruzalemkerkgemeente maakt. Zij wil als zelfstandige wijkgemeente aanwezig blijven in de wijk Assendorp,

met activiteiten door de week en een vierplek voor de zondag. In het Financieel Beleid is niet voorzien in de daarvoor benodigde middelen, dus dit zal moeten tegen minimale kosten. Daar hebben de AK en het CvK de Jeruzalemkerkgemeente met nadruk op gewezen.” Nog een misverstand: “Er wordt niets gedaan om te komen tot afstoting van het Refter, het wijkgebouw van de Grote Kerkgemeente.” Han Slootweg: “Ook dat klopt niet. Het CvK heeft zich inmiddels op twee vervangende locaties georiënteerd. De eerste was zo duur dat de PGZ in financiële zin niets wijzer zou worden van een verhuizing. De tweede was een etage met zeer slechte toegankelijkheid en om die reden niet geschikt. Intussen is gebleken dat wij in de oorspronkelijke berekeningen zijn uitgegaan van een te hoge

Han Slootweg: “Van uitstel komt zeker geen afstel.” verkoopopbrengst van het Refter. Dit blijkt uit de taxatie van het pand, die we achteraf bezien beter in een eerder stadium hadden kunnen laten uitvoeren. Het CvK blijft zoeken naar een alternatieve locatie voor de Grote Kerkgemeente, maar zet ondertussen ook nadrukkelijk in op een verhoging van de exploitatieopbrengsten. Verder is de Grote Kerkgemeente erop gewezen dat zolang het Refter nog niet is afgestoten, van haar een extra inspanning mag worden verwacht bij de actie Kerkbalans. Ook dit heeft resultaat gehad, dus de rekening voor het uitstel van deze bezuinigingsmaatregel komt niet zomaar bij de andere wijkgemeenten terecht.” Misverstand drie: “Er gebeurt niets in Berkum.” Han Slootweg: “In Berkum is sprake van een speciale situatie, aangezien het Financieel Beleid uitgaat van enige vorm van samenwerking tussen de Emmaüskerkgemeente en de Hoofdhof.

ELG Zwolle en Kampen vormen combinatie van gemeenten De Evangelisch-Lutherse Gemeenten in Zwolle en Kampen hebben eind 2010 de eerste stappen gezet op weg naar de vorming van een zogeheten combinatie van gemeenten. In een daartoe speciaal belegde gemeentevergadering ondertekenden voorzitter Johanna Wildeman en scriba Lolke Folkertsma van de ELG Zwolle en waarnemend voorzitter Stefan Renkema en scriba Agnes Fossen van de ELG Kampen de samenwerkingsovereenkomst, het gezamenlijke beleidsplan en de aanvraag voor een (positief) advies van de evangelisch-lutherse synode. Nog net voor het eind van het jaar heeft de synodale commissie (het moderamen van de synode) dit advies uitgebracht. Op 2 januari hebben beide kerkenraden hun classicale vergaderingen verzocht in te stemmen met het voornemen een combinatie van gemeenten te vormen. In het verzoek aan de classes is aangegeven dat de combinatie van gemeenten de voorkeur geeft aan indeling bij de classis Zwolle. “Beide kerkenraden hebben vertrouwen in een inspirerende en opbouwende samenwerking”, aldus Johanna Wildeman, “en zijn van plan alvast te beginnen met een goede invulling daarvan.

Zo houden we op Palmzondag 17 april een fiets- en autotocht in de IJsseldelta tussen Kampen en Zwolle.” Een combinatie van gemeenten is een van de vormen van samenwerking tus-

sen gemeenten die genoemd worden in de Kerkorde. Simpel gezegd is het de meest eenvoudige vorm van samenwerking. Beide gemeenten blijven zo zelfstandig mogelijk. De ELG Zwolle heeft sinds 1 januari met ds. Erwin de Fouw weer een fulltime predikant, in Kampen vervult ds. R. van Warven, lid van de ELG Kampen, gedurende vier uur per week zijn taak in de gemeente. De predikanten zijn verbonden aan de gemeenten gezamenlijk.

Regeling Nadere bepalingen kunnen worden opgenomen in een gemeenschappelijke regeling, die zo spoedig mogelijk na de vorming van de combinatie van

Deze Gereformeerde Kerk van Berkum maakt wel deel uit van de PKN, maar is geen wijkgemeente van de PGZ. De Emmaüskerk en De Hoofdhof verkennen op dit moment actief de mogelijkheden tot samenwerking en wij wachten af wat daarvan het resultaat zal zijn. Uitganspunt is dat de Emmaüskerk sowieso wordt afgestoten, ook als de samenwerking onverhoopt niet tot stand mocht komen. Dan zal het CvK uiteraard wel voorzien in onderdak voor de Emmaüskerkgemeente, bijvoorbeeld in een ander kerkgebouw, al dan niet in eigendom van de PGZ. Verder kan er conform het Financieel Beleid worden gezocht naar alternatieve oplossingen die meer draagvlak hebben, mits zo’n alternatief hetzelfde financiële resultaat heeft.” Misverstand vier: “Niet alle maatregelen waartoe is besloten zijn echt nodig; er wordt te veel bezuinigd.” Han Slootweg: “Dit klopt niet om twee redenen. Ten eerste vraagt de financiële situatie van de PGZ echt om forse maatregelen, waarvan echter op voorhand niet bekend is wat ze zullen opleveren. Daarom is er veiligheidshalve voorzien in meer bezuinigingen dan het huidige tekort. Ook als de inschattingen van de resultaten niet geheel kloppen, blijven er dan toch voldoende bezuinigingen over. Ten tweede heeft de AK besloten dat het Financieel Beleid een geheel is. Maatregelen die het lastigst uitvoerbaar zijn en dus het meeste tijd kosten, verdwijnen niet van tafel, ook niet als de

gemeenten met medewerking en goedvinden van de classicale vergadering wordt vastgelegd . Deze stap wordt meestal pas gezet nadat de gemeenten een paar jaar ervaring hebben opgedaan met de combinatie. Een combinatie van gemeenten komt in Luthers Nederland vaker voor. In ieder geval de combinatie van gemeenten Apeldoorn, Arnhem en Zutphen is daarvan een voorbeeld.

Overleg Aan het besluit van gemeenten een combinatie te vormen gaat een heel proces van overleg vooraf. Op de jaarlijkse gemeenteavond van de Lutherse Gemeente Zwolle in april is de gemeente uitvoerig bijgepraat over de stand van zaken en de mogelijkheden. In het specifieke geval van de combinatie Kampen-Zwolle is enkele malen overleg gevoerd met een werkgroep, bestaande uit een delegatie van beide

reeds genomen maatregelen meer opleveren dan was ingeschat. Van uitstel komt geen afstel, dat zou ook niet fair zijn naar wijkgemeenten die al zijn getroffen door eenvoudiger uitvoerbare maatregelen.” En ten slotte het verwijt dat kerkrentmeesters alleen naar het geld kijken. Han Slootweg: “Dat stoort mij persoonlijk nog het meest. Bij elke impopulaire maatregel krijg je te horen dat je ‘je niet pastoraal opstelt’. Als kerkrentmeesters steken wij heel veel tijd en energie in de kerk om de forse financiële problemen op te lossen die het gevolg zijn van het feit dat er veel te veel leden niet of nauwelijks bijdragen. Zo proberen wij de voorwaarden te scheppen voor een ook in de toekomst goed functionerende Protestantse Gemeente Zwolle. Het geeft geen pas ons dan vervolgens een gebrek aan bewogenheid te verwijten. Het verhogen van de vrijwilige bijdrage lijkt ons een meer gepaste en een veel nuttigere reactie op de gang van zaken! Het CvK heeft zich gecommitteerd aan het uitvoeren van het Financieel Beleid dat de AK unaniem heeft vastgesteld en wil deze verantwoordelijkheid ook waar maken. Niet omdat wij dat zo leuk vinden, wel omdat het niet anders kan. Het Financieel Beleid is bedoeld om de PGZ uit de problemen te halen. Binnen de kaders van dat beleid willen we zorgvuldig en met oog voor de pastorale consequenties opereren. Zo is geprobeerd om De Hoeksteen als kerk te

kerkenraden onder voorzitterschap van een onafhankelijk voorzitter en een onafhankelijk secretaris. Achteraf gezien is dit voor alle partijen een verstandige werkwijze gebleken. De gesprekken in de werkgroep hebben uiteindelijk geleid tot de opstelling van een samenwerkingsovereenkomst en een gezamenlijk beleids- en werkplan. Het voornemen om te komen tot een combinatie van gemeenten is aan de beide gemeenten en aan de betrokken predikanten voorgelegd, zoals dat in de Kerkorde is voorgeschreven. De beide gemeenten hebben begin november 2010 ingestemd met het voorstel van de beide kerkenraden om een combinatie van gemeenten te vormen. De kerkenraden van de gemeenten die met elkaar een combinatie vormen, komen tenminste eenmaal per jaar gezamenlijk bijeen onder leiding van een onafhankelijke voorzitter om de zaken

behouden en worden voorstellen voor alternatieven vanuit wijkgemeenten serieus onderzocht. Vertegenwoordigers van het college zijn verder altijd bereid de maatregelen mondeling te komen toelichten en vragen te beantwoorden.”

De Hoeksteen nog niet verkocht De inspanningen van het CvK om De Hoeksteen als kerk te behouden hebben helaas geen succes gehad. De onderhandelingen met een aantal kerkelijke organisaties over de verkoop van het kerkgebouw in de Aa-landen, hebben niet tot overeenstemming geleid. Binnenkort komt het gebouw daarom in de algemene verkoop. Daarmee is de kans groot dat het gebouw voor andere doeleinden wordt gebruikt en mogelijk wordt gesloopt. Hierover beslist de partij die het gebouw koopt. Al vrij snel nadat bekend werd dat haar kerk zou worden afgestoten, heeft de Hoeksteengemeente besloten te gaan samenwerken met de wijkgemeente van de Oosterkerk. Sindsdien is hard gewerkt aan de totstandkoming van de nieuwe gemeente, die op Pinksterzondag officieel van start gaat. Een week eerder nemen de leden van de Hoeksteengemeente afscheid van hun kerkgebouw. Over dat afscheid en de totstandkoming van de nieuwe gemeente meer in de volgende Gaandeweg.

te bespreken die hen gezamenlijk raken. De vorming van de combinatie van gemeenten heeft geen invloed op de samenwerking tussen de ELG Zwolle en de Protestantse Gemeente Zwolle. De ELGZ is waarnemer in de Algemene Kerkenraad van de PGZ, neemt deel aan Gaandeweg en is betrokken bij gezamenlijke diensten met onder andere de Oosterkerk en enkele gezamenlijke gespreksgroepen. De samenwerkingsovereenkomst wordt getekend. Van links naar rechts: Stefan Renkema, Johanna Wildeman, Agnes Fossen en Lolke Folkertsma.

13

Ter ondersteuning van de plaatselijke gemeenten heeft de PKN (Protestantse Kerk in Nederland) een uitgebreide organisatie van professionele en gespecialiseerde dienstverleners beschikbaar. Op tal van gebieden kunnen ambtsdragers, kerkenraden en gemeenteleden advies en hulp inroepen van deze Dienstenorganisatie, die in elke gemeente een eerste aanspreekpunt heeft: de adviseur gemeenteopbouw. Vijftig mannen en vrouwen vervullen deze functie, elk van hen is werkzaam binnen een bepaald gebied. Sinds 2003 is Wim Hendriks uit Heino gemeenteadviseur voor de classes Zwolle en Kampen en dus ook voor de Protestantse Gemeente Zwolle.

Wim Hendriks, adviseur gemeenteopbouw in een pluriforme classis

“Zwolle laat volle breedte van protestantse kerk zien”

DESGEVRAAGD

Hoe ben je gemeenteadviseur geworden?

14

WH: “Nadat ik een jaar of tien als leraar natuur-scheikunde voor de klas had gestaan ben ik in de kerk aan het werk gegaan. Van 1986 tot 1998 was ik evangelist (tegenwoordig heet dat missionair werker) in Leiden en daarna vijf jaar missionairpastoraal werker in een Vinexwijk bij Rotterdam. Dat was een wijk in opbouw die heel hard groeide. Zeven jaar geleden ben ik bij de Dienstenorganisatie van de PKN gekomen en kreeg ik de classes Zwolle en Kampen als werkterrein. Oorspronkelijk kom in uit de Betuwe, maar ik was in de loop der jaren wel een echte Randstedeling geworden. Naar Overijssel gaan was een grote overgang.” Wat doet een gemeenteadviseur? WH: “Wij adviseren de plaatselijke gemeenten op alle mogelijke gebieden, van beleidsvorming en missionaire vernieuwing tot en met conflictbemiddeling en communicatie. Wij kunnen een gemeente ook begeleiden, bijvoorbeeld in veranderingsprocessen en revitaliseringstrajecten. Of bij het organiseren van kerkenraadsweekenden en bezinningsbijeenkomsten. Verder geven we cursussen voor ambtsdragers, kerkenraden en andere vrijwilligers in de gemeente. Er zijn basiscursussen, vervolgcursussen en cursussen op maat, onder meer op het terrein van pastoraat, diaconaat en missionaire toerusting. Als gemeenteadviseur geef je zo’n cursus zelf of je brengt een gemeente in contact met een gespecialiseerde collega. Bijvoorbeeld iemand die goed op de hoogte is van kerkelijke financiën of alles weet van Kerk-inActieprojecten.”

voor kerkenraden. Daarnaast laat ik me zoveel mogelijk op de vergaderingen van mijn classes zien en geef daar altijd een korte presentatie over actuele zaken. Ook de Evangelisch-Lutherse Gemeenten in Zwolle en Kampen kunnen gebruik maken van de gemeenteadviseur. Bij gemeenten die nog nooit een beroep op me hebben gedaan, probeer ik zelf kennis te gaan maken met de kerkenraad, en ik ga ook altijd op bezoek bij nieuwe predikanten. Ik houd er rekening mee dat kerkenraden zich van tijd tot tijd ‘verversen’ en dus herhaal ik mijn bezoek op gezette tijden. Een heel goede manier om elkaar te leren kennen is een cursus voor nieuwe pastorale en diaconale ambtsdragers. Die cursussen geef ik binnen mijn classes zoveel mogelijk zelf, zodat kerkenraadsleden ook hun eigen gemeenteadviseur leren kennen.” Maken kerkenraden vaak gebruik van die mogelijkheid en wat kost zo’n cursus? WH: “Dat zou best vaker kunnen; er lopen behoorlijk wat ambtsdragers rond die deze cursus niet hebben gevolgd. Die kost drie avonden aan tijd en € 12,- per cursist. Als een gemeente deze cursus in huis haalt betaalt ze € 120,-, ongeacht het aantal deelnemers. Advies dat een paar dagdelen in beslag neemt wordt niet in rekening gebracht. Specifiek en langlopend gemeenteadvies of de intensieve begeleiding van een gemeente kost per uur € 80,-, waarvan € 20,- wordt betaald uit de Solidariteitskas. Deze kosten zijn aanzienlijk lager dan van externe adviseurs en eigenlijk is het jammer als gemeenten geen gebruik maken van onze diensten. Via het geld dat ze aan de PKN afdragen, betalen ze er wel aan mee en hebben ze er dus gewoon recht op.”

Hoe informeer je gemeenten over het aanbod?

Word jij op de hoogte gehouden als een van je collega’s in jouw classis een gemeente begeleidt?

WH: “Het steunpunt van regio Noord verstuurt maandelijks een digitale nieuwsbrief naar de kerkenraden in deze regio. Die vullen wij aan met informatie uit onze eigen classes. In deze nieuwsbrief worden zowel landelijke als plaatselijke activiteiten aangekondigd en belangstellenden uitgenodigd. Het landelijk dienstencentrum in Utrecht stuurt ook een maandelijkse digitale nieuwsbrief, één voor predikanten en kerkelijk werkers en één

WH: “In negen van de tien gevallen voldoe je als gemeenteadviseur zelf aan een verzoek om dienstverlening uit jouw classis, is dat niet het geval dan wisselen we zeker regelmatig informatie uit. Dat doe ik bijvoorbeeld met mijn collega Piet Beintema die de fusie tussen de Hoeksteen- en de Oosterkerkgemeente begeleidt. Hij had in Friesland al veel ervaring opgedaan met samenvoegingen van wijkgemeenten, terwijl die

in mijn classes nog zeldzaam zijn. In de Adventskerk is op dit moment een andere collega bezig met de verversing van het beleidsplan, omdat ik daar te weinig tijd voor had. Wij zoeken altijd naar de beste dienstverlening als een gemeente bij ons aanklopt.” Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de classes Zwolle en Kampen? WH: “In de classis Kampen zijn de meeste gemeenten confessioneel georiënteerd en vind je een grote kerkelijke meelevendheid. In de classis Zwolle zie je tussen de gemeenten die er deel van uitmaken grote verschillen: die vormen qua kleur de complete regenboog. De stad Zwolle valt eronder, met zowel een bondsgemeente als middenorthodoxe wijkgemeenten (hoewel die etiketten eigenlijk uit de tijd zijn), maar ook dorpen als Dalfsen, Nieuwleusen en Staphorst/ Rouveen. Dat maakt deze classis wel bijzonder pluriform. Ze laat de volle breedte van de protestantse kerk zien.” Vind je het lastig dat jouw werkterrein zo pluriform is? WH: “Ik zie dat als een uitdaging, die een beroep doet op mijn professionaliteit. Op grond van je ervaring en ongeacht je eigen kleur en geur moet je elke gemeente die een beroep op je doet van dienst kunnen zijn. Dankzij een voorgesprek met zo’n gemeente weet je hoe mensen daar het geloof beleven en daar sluit je op aan. Je probeert hun toon te treffen, met woorden die zij herkennen, maar daarin wel dicht bij jezelf te blijven. Soms moet je wel eens over je eigen schaduw heen springen, als er maar een veilige sfeer ontstaat, waarin mensen durven zeggen wat zij vinden. Die sfeer creëer je vooral door mensen eerst een geloofsgesprek te laten voeren en elkaar in het hart te laten kijken. Vanuit mijn professionaliteit zet ik de toon voor dat gesprek, dat ik vervolgens ook leid. Wat vind je de mooiste kant van je werk? WH: “Cursussen geven doe ik het liefst; daarin kun je heel veel kwijt aan een bijzonder gemotiveerd publiek. Boeiend is ook om mensen na verloop van tijd terug te zien, bijvoorbeeld op kerkenraadsdagen. Met de kerkenraad van de Sionskerk heb ik vorig jaar zo’n dag gehad en dat herhalen we dit jaar. Dan beginnen we met het kijken naar de resultaten die zijn behaald en dan zie je ook wat de zin van dit werk is. Belangrijk is dat bijvoorbeeld beleidsplannen die worden gemaakt niet in een la verdwijnen, maar worden uitgevoerd. Dat bereik je door zoveel mogelijk gemeenteleden bij de totstandkoming van het plan te betrekken. Dat kost meer tijd, maar je creëert wel draagvlak in de gemeente.”

Uitgebreide informatie over de dienstverlening van de gemeenteadviseurs is te vinden op www.pkn.nl Klik op Actief in de kerk.

Bea Mulder: “Profiteer van onze professionele deskundigheid” Voor een warm pleidooi voor het inschakelen van een adviseur gemeenteopbouw ben je bij Bea Mulder aan het juiste adres. “Het is heel jammer dat vooral veel predikanten denken dat ze alles zelf moeten doen”, verklaart ze. “Iedereen heeft zijn sterke en zwakke kanten; mensen kunnen nu eenmaal niet overal goed in zijn. Je kunt juist profiteren van de sterke kanten van anderen en van hun professionele deskundigheid. En die hebben wij als adviseurs gemeenteopbouw.” Bea Mulder is gemeenteadviseur voor de classes Hattem en Harderwijk, maar woont in Zwolle. Ze was 12½ jaar kerkelijk werker in De Hoeksteen en hoort nu bij de Jeruzalemkerkgemeente. Tegenwoordig is ze kerkelijk georiënteerd op de Michaëlsvieringen en de vespers en cantatediensten in de Grote Kerk. Van binnenuit kent Bea de beslissingen die de PGZ heeft genomen en de gevolgen daarvan voor wijkgemeenten. “Het advies en de ondersteuning van een gemeenteadviseur kunnen een goede aanvulling zijn voor een wijkgemeente. Veel gemeenteleden bevinden zich door de bezuinigingsmaatregelen op een kruispunt in hun kerkelijk leven; juist in die fase is de inbreng van iemand van buiten, die aandacht vraagt voor menselijke lagen in het proces en het belang van onderlinge contacten, hartstikke belangrijk.” Professioneel weet Bea eveneens waar ze over praat: in haar classes, die in totaal 73 wijkgemeenten omvatten, heeft ze als gemeenteadviseur een kerksluiting en fusie begeleid. “Ik pleit er voor dat een wijkgemeente wel een fysieke plek in de wijk houdt, de kerkelijke presentie is heel belangrijk. Dat kan met een inloophuis voor wijkbewoners, waar ook de predikant een kantoortje heeft. Mensen lijden aan het niet meer hebben van een eigen kerkgebouw, maar een woonhuis bijvoorbeeld, kan ook een plek zijn die als ‘van de kerk’ herkenbaar is. Voor vieringen of themabijeenkomsten kan een gemeente dan een ruimte huren in bijvoorbeeld een verzorgingshuis, kerkelijk centrum van een andere gemeente of wijkcentrum; daar zijn vaak ruimtes die men wel wil delen.”

Generalistisch Bea noemt haar functie ‘heel generalistisch’ en vertelt ook ‘gebruik’ te maken van de specifieke kennis van anderen binnen de Dienstenorganisatie. Zo is de regionale adviseur voor classicale vergaderingen gespecialiseerd in zaken op het gebied van de Kerkorde. “Er worden telkens ordinanties bijgesteld”, merkt Bea, “met name rond de samenvoeging van gemeenten, fusies en federaties. Dat hoef je zelf niet allemaal bij te houden.” Haar speerpunt ligt bij het begeleidings- en cursuswerk. 15

Aandachtig volgen de kinderen die meedoen aan de Kom in de Kring-viering het verhaal over Kikker, dat Tinka Reins vertelt. Even later mogen ze die arme Kikker die het zo koud heeft van een warme trui en sjaal voorzien. Tinka en Linda Jorritsma helpen de kleuters bij het maken van hun kleurrijke werkstukken.

JONG IN DE KERK

Spelenderwijs naar kerkbesef

16

Sinds 2004 worden in De Hoeksteen Kom in de Kring-vieringen gehouden voor de kinderen tot en met een jaar of vijf, basisschool groep 2. De vieringen zijn gebaseerd op de methode ‘Vieren voor jonge kinderen rondom prentenboeken’ van Corien van Ark. In de inleiding op de methode schrijft zij: “De Kom in de Kring-vieringen zijn bedoeld om kinderen een plek te geven in de gemeente, waar ze samen kunnen groeien in vertrouwen in zichzelf, in anderen en in Gods liefdevolle aanwezigheid.” Linda Jorritsma is een van de mensen die betrokken zijn bij de Kom in de Kringvieringen in De Hoeksteen, samen met Annerieke Koetsier, Simone van der Ploeg en Tinka Reins. De vieringen worden gehouden in de ruimte van de oppas tijdens de kerkdiensten; alle kinderen die daar op dat moment zijn, kunnen aanschuiven. Linda vertelt over haar ervaringen met Kom in de Kring, of te wel: héél jong in de kerk.

Wat beleef jij er zelf aan? “Ik vind het heel leuk om te doen, de voorbereiding is al leuk: wat heeft het verhaal te vertellen? De kinderen reageren heel spontaan, het is mooi om de ontwikkeling van kinderen te zien. Ik vind het heel fijn daar deel van uit te maken, heel bijzonder. Je bent met een groepje kinderen die het echt willen meemaken. Het is een aanvulling.”

Hoe is Kom in de Kring ontstaan? “Een vriendin van onze wijkpredikant Margo Jonker die elders preekte, begon ermee. Margo pikte het op en leek het een goed idee voor de Hoeksteen; zij vond het bij de kerk passen.”

Hoe vaak is de viering? “Die is een keer per maand en duurt ongeveer een half uur. Dat is lang genoeg voor kinderen van deze leeftijd. Ze komen weer in de kerk tegelijk met de kinderen van de kindernevendienst en de kleintjes die door de ouders uit de oppas worden gehaald. Ook met Kerst en Pasen is er altijd een Kom in de Kring-viering, dan hebben twee mensen de leiding.”

Waarom werd ermee begonnen? “Het is een soort voorbereiding op de kindernevendienst en het is leuk voor kinderen. Ze hebben een eigen dienst en krijgen zo spelenderwijs ‘kerkbesef’.” Hoe gaat de viering in zijn werk? “De kinderen gaan tegelijk met de kinderen van de nevendienst uit de kerkdienst weg, naar de ruimte waar ook de oppas is. De leiding, één persoon, steekt een kaars aan. Er komt altijd iets uit een speciale Kom in de Kring-doos, een mooie doos versierd met sterren, wat met het thema te maken heeft. We zitten in een kring, zoals de naam al zegt, en lezen een verhaal rondom prenten, waarbij het altijd om een emotie gaat, boosheid, verdriet, of hoe je elkaar kunt helpen. Het zijn beeldende verhalen om kleintjes er ook bij te betrekken. Ze komen vaak uit het boek ‘Kikker en pad’, de kinderbijbel is nog te moeilijk. De basis is een christelijk verhaal of uitgangspunt. Het is heel kindgericht en sluit aan bij hun belevingswereld. De verhalen kunnen ook uit de methode komen, die bestaat uit een prentenboek en een verwerkingsboek. Daarna praten we over het verhaal en knutselen naar aanleiding daarvan. We tekenen, planten bijvoorbeeld een zaadje in een potje, versieren het potje, enzovoort. Dan komen we weer in de kring bij elkaar en bekijken we wat iedereen gemaakt heeft. Er zijn altijd twee mensen die oppassen, zodat de leiding van Kom in de Kring alle aandacht kan geven aan de kinderen die daaraan meedoen.”

Krijg je wel eens reacties van ouders? “Sommige ouders zijn al actief binnen Kom in de Kring. Ouders komen altijd de spullen van hun kinderen weer ophalen en zeggen dat ze het leuk vinden. Ze horen de verhalen van hun kinderen, die vaak trots hun gemaakte werk laten zien. Er zijn ouders die er rekening mee houden dat er een Kom in de Kring is, dan gaan ze er speciaal naar toe.” Waarom ben je mee gaan doen met Kom in de Kring? “Ik had zelf mijn kinderen bij de oppas in de kerk en ben daar ook gaan oppassen. Op een gegeven moment werd ik gevraagd, omdat iemand weg ging. Sindsdien, dat is 2006, coördineer ik het. Ik vind: voor wat, hoort wat.” Gaan deze vieringen door als De Hoeksteen en de Oosterkerk samen zijn gegaan? “Ja, ook in de nieuwe samenstelling gaat het door. Op dezelfde manier, dus in de oppas, wel zullen we nog even moeten kijken naar de ruimte. We gebruiken in de Oosterkerk de oppasruimte en de gang, verder blijft de viering op dezelfde manier gaan.”

Jongeren op reis naar Taizé

AANDACHT VOOR

Het ligt in de bedoeling komende zomer weer op reis te gaan naar Taizé. In dit Franse plaatsje is frère Roger na de Tweede Wereldoorlog begonnen met een oecumenische kloostergemeenschap, waarbij gastvrijheid voor met name jonge mensen voorop stond. Honderdduizenden jongeren uit de hele wereld zijn inmiddels naar Taizé gekomen om samen te vieren, stil te zijn en met elkaar en te praten over wat hen bezighoudt in hun geloof, in hun leven. Rond de jaarwisseling was de internationale jongerenontmoeting in Rotterdam. Meer informatie over Taizé is te vinden op hun website www.taize.fr/nl De reis is bedoeld voor jongeren tussen de 17 en de 30 jaar, het maakt in principe niet uit bij welke wijkgemeente iemand hoort. De groep vertrekt op zondag 17 juli en komt op zondag 24 juli weer terug. Wie belangstelling heeft om mee te gaan, kan contact opnemen met ds.Wim Hortensius, e-mail: [email protected] tel: (038) 452 46 60.

Bij de Bachcantate van zondag 27 februari “Voel jij je vrij om te denken en te zeggen wat je wilt?” Vandaag de dag zijn er gelukkig velen die deze vraag bevestigend kunnen beantwoorden. Anderen moeten echter voor hun vrijheid vechten, zoals dat in Tunesië en Egypte gebeurde. Maarten Luther (1483-1546) voelde zich in zijn religie bedreigd. Rond 1542 schreef hij hierover een lied, dat Johann Sebastian Bach later zou gebruiken voor zijn cantate ‘Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort.’ Het Michaëlscantatekoor en Musica Michaelis brengen deze cantate zondag 27 februari onder leiding van Toon Hagen ten gehore. De Cantatevieringen worden georganiseerd door de Commissie Grote Kerk en beginnen om 16.30 uur. Aanleiding voor Luther om het lied te schrijven waren twee gebeurtenissen. De Turken zouden voor de poorten van Wenen staan en Hongarije bezetten en de paus had een verbond gesloten met de koning van Frankrijk om samen te werken met de Turkse sultan. Zowel de paus als de Turk waren voor Luther verbonden met onvrijheid.

Gebed In het eerste deel van de cantate klinkt dan ook een gebed tot God: ‘und steur’ des Papsts und Türken Mord’. In latere versies is deze tekst hertaald met de woorden ‘und steure deiner Feinde Mord’, om aan te geven dat het in meer algemene zin gaat om bedreigingen van de vrijheid. De oproep om de vijanden te bestrijden is in het eerste deel goed te horen in de solistische trompet die de strijdbaarheid symboliseert. In het tweede deel klinkt een gebed om steun. Dat de hulp van boven moet komen, is duidelijk te horen in de melodie die vanuit de hoogte naar beneden daalt. De prachtige coloraturen (de snelle, hoge bewegingen van de tenor) die verderop in dit deel klinken, symboliseren de vreugde om de vernietiging van de vijand van het Woord. Ook in de aria van de bas (deel 4) weerklinkt de tekst in de muziek. De hoogmoedigen moeten vallen, wat zowel door de bassolo als de begeleiding in het orkest wordt verbeeld door neerwaartse bewegingen. In het laatste deel lijkt het erop dat de gebeden verhoord zijn. Er heerst rust en vrede, wat bijvoorbeeld goed te horen is in het orgelpunt: de baspartij blijft liggen, terwijl de overige partijen nog doorbewegen. Het laatste gedeelte van de cantate had in Tunis en Caïro kunnen klinken: “Gib unsern Fürst’n und aller Obrigkeit/ Fried und gut Regiment,/ Daß wir unter ihnen/ Ein geruh’g und stilles Leben führen mögen.” Een roep om in rust en vrede te mogen denken en zeggen wat je wilt.

Compassie als kompas Al heel veel jaren wordt in Zwolle op de eerste zondagavond in het nieuwe jaar een interreligieuze gebedsdienst gevierd door joden, christenen en moslims, afwisselend in de synagoge, een kerk of een moskee. Dit jaar was het thema: Compassie als kompas. Compassie (mededogen, barmhartigheid) is een centraal begrip in de drie tradities. Lezingen uit de heilige boeken wezen een weg. Chica van Dam, betrokken bij de voorbereiding van de viering: “Wat een verrassing was het voor mij om te ontdekken dat de bekende evangeliewoorden ‘Ik was hongerig en je hebt me eten gegeven...’ (Mattheüs 25 vers 31-40) bijna letterlijk ook staan in de Hadith, de overleveringen van Mohammed. Woorden die geworteld zijn in onder meer Jesaja 63 vers 7-9: ‘In al hun (het volk) nood was ook Hijzelf in nood.’ We waren dit jaar te gast in de Surinaamse Gulzar-e-Medina moskee, waar uiteraard Nederlands de voertaal is. Een klein kinderkoor uit de moskee zong een aantal lofliederen op Allah. Samen hebben we gebeden voor mensen die onderdrukt en vervolgd worden vanwege hun geloof, waar dan ook, om zegen voor elkaars gemeenschappen en om vrede voor onze ene wereld. Er waren zo’n 140 mensen vanuit onze drie tradities op deze vredesdienst afgekomen. Na afloop, bij de koffie, waren er geanimeerde gesprekken en uitte men zijn dankbaarheid: dat dit gebeurt, dat we zó samen kunnen zijn, zo volstrekt gelijkwaardig, open en vol respect voor elkaars traditie!” Voorgangers van de islamitische, de rooms-katholieke, de protestantse en de joodse geloofsgemeenschap in Zwolle leidden de viering.

17

Meer weten… over besluiten van de Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters en beleidsstukken lezen? Ga naar www.pknzwolle.nl en klik door op de Berichten van deze colleges. De begrotingen 2011 van het College van Kerkrentmeesters en het College van Diakenen van de PGZ liggen van 28 februari tot en met 11 maart ter inzage op het Kerkelijk Bureau.

COLOFON

KERKELIJK BUREAU

Protestantse Gemeente Zwolle

18

Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, Kerkrentmeesters en Diakenen Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Website diaconie: www.diaconiezwolle.nl

Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters: 800 430 en 69.96.41.705 College van Diakenen: 874 034 en 69.95.43.320 Gaandeweg: 69.97.69.167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: 587 931 en 69.97.43.745 Stichting Vrienden van het Schnitgerorgel: 59.80.52.100

Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: € 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en € 10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald. Overige verkoopadressen: Emmauskerk en Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13 en W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41. In Stadshagen: L. Blauw, Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16) Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden.

Bedankt! Iedereen die in de afgelopen maanden een bijdrage heeft overgemaakt voor Gaandeweg willen we heel hartelijk bedanken. In totaal is een bedrag van bijna € 35.000,- binnengekomen. Wie de acceptgiro nog niet heeft ingevuld, kan dat natuurlijk alsnog doen. Of gewoon zonder acceptgiro iets overmaken; het rekeningnummer van Gaandeweg is 69.97.69.167. Als u lid bent van de Protestantse Gemeente Zwolle krijgt u Gaandeweg automatisch in de bus, ook als u niets betaalt. Stelt u toezending van het blad niet (meer) op prijs, dan kunt u dit laten weten door een briefje of e-mail te sturen. Ons adres is Molenweg 241, 8012 WG Zwolle, ons mailadres: gaandeweg@pknzwolle Om ons steentje bij te dragen aan de bezuinigingen die binnen de PGZ nodig zijn, hebben wij besloten Gaandeweg in 2011 vijf keer in plaats van zes keer te laten verschijnen. Dit jaar kunt u Gaandeweg tegemoet zien: eind februari, begin mei, medio juli, begin oktober en medio december. Redactie Gaandeweg

WORDT VERGOED DOOR UW ZORGVERZEK ERAAR!

Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen, wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren in te dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk langs te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden tussen 8.00 en 12.00 uur). Een aantal zaken moet namelijk even doorgesproken worden. Ook zijn aan het gebruik van de kerk kosten verbonden. Prijzen zijn op te vragen bij het Kerkelijk Bureau.

? n e p o l Vastge

... in relatie, gezin of baan? Werk aan uw herstel in een sfeer van rust en bezinning! WWW.HEZENBERG.NL 038 - 444 52 51

Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Vierde jaargang nr. 1, maart 2011 Verschijnt vijf keer per jaar. Oplage: 11.000 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta Redactionele bijdragen aan dit nummer: Sigrid Aalfs, Joost van Belois en scribenten van wijkgemeenten en kerkelijke organisaties Fotografie: Gery Bruins, Rob van Harten, André Kruiswijk, Carl Withaar en anderen

Vormgeving en grafische productie: Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd door Drukkerij Upmeyer Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96 De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 2 mei 2011 en loopt tot en met zaterdag 23 juli. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 4 april te zijn aangeleverd via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Aandacht voor… In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de wijken en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang zijn voor zoveel mogelijk lezers.

In de week voorafgaand aan Pasen herdenkt de kerk het lijden en sterven van Jezus Christus. Deze laatste week van de Veertigdagentijd wordt Stille Week genoemd. Op deze pagina een overzicht van de bijeenkomsten die in wijkkerken en instellingen worden gehouden. Vespers

STILLE WEEK

Op maandag 18, dinsdag 19 en woensdag 20 april is in de Adventskerk een avondgebed, dat begint om 19.00 uur. In de Oosterkerk zijn op deze drie avonden vespers, eveneens vanaf 19.30 uur. Deze bijeenkomsten worden mede georganiseerd vanuit de Jeruzalemkerk- en de Hoeksteengemeente. Voorgangers zijn achtereenvolgens ds. A. den Besten, mevrouw C. van Stappen-Ormel en ds. M. Jonker.

Witte Donderdag 21 april

Goede Vrijdag 22 april

Adventskerk: 19.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel) De Hoeksteen: 19.30 uur mw. ds. M.E. Jonker (Heilig Avondmaal) Jeruzalemkerk: 19.30 uur ds. L.P. Miedema Oosterkerk: 19.00 uur ds. W. Hortensius Open Kring: 19.30 uur mw. ds. N. Beimers Sionskerk: 19.00 uur mw. ds. H. Evers De Hoofdhof: 19.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff Lutherse Kerk: 19.30 uur ds. E. de Fouw Kievitsbloem: 16.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel) Zonnehuis: 16.00 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal)

Adventskerk: 19.30 uur ds. J.Th. Tissink (wake bij het kruis) Emmaüskerk: 10.30 uur ds. G. Zomer, Staphorst (Heilig Avondmaal) 19.30 uur ds. W. Andel, Oosthem (Heilig Avondmaal) Grote Kerk: 19.30 uur ds. J. Mulderij 22.30 uur Kruismeditatie Via Crucis van Franz Liszt, georganiseerd door de Commissie Grote Kerk. Voor belangstellenden wordt op vrijdag 15 april ter voorbereiding op deze Kruismeditatie onder verantwoordelijkheid van het HOVO een cursus gegeven. De cursus begint om 13.30 uur en wordt gehouden op Brink 13 te Zwolle. Voor meer informatie zie www.hovo-twente.nl De Hoeksteen: 19.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

Jeruzalemkerk: 19.30 uur mw. ds. I.P. Epema Oosterkerk: 19.00 uur ds. H. Bousema en ds. I.P. Epema Open Kring: 19.30 uur ds. A. Pietersma Sionskerk: 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal) Stinskerk: 19.30 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal) De Hoofdhof: 19.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff Eglise Wallonne: 10.30 uur pastor R. Bennahmias Rivierenhof: 10.00 uur ds. J. Vonk (Schrift en Tafel) Weezenlanden: 10.00 uur mw. ds. M. Dijk Zandhove: 10.00 uur mw. ds. L. Kraan en dhr. M. Luttenberg Zonnehuis: 16.00 uur ds. E. van ’t Slot

Stille Zaterdag 23 april

Nacht van waken De deuren van de Oosterkerk blijven de gehele Paasnacht open. Voor de vijfde achtereenvolgende keer wordt hier een Nacht van waken gehouden. Al in de tweede eeuw vierden christenen Pasen in de vorm van zo’n nachtwake. Na de Paaswakeviering begint in de nacht van zaterdag 23 op zondag 24 april om 00.30 uur het eerste liturgisch moment. Zulke korte momenten zijn er de hele nacht door telkens op elk heel en half uur. In deze echte nachtwake is volop gelegenheid om de twaalf schriftlezingen voor de Paasnacht uit het Eerste Testament rustig te lezen, te bezinnen en te overdenken. Tussen de liturgische momenten door is er gelegenheid voor stille bezinning. Er is een ruimte met een boekentafel, waar mensen kunnen lezen of zelf een liturgisch moment voorbereiden. In de ontmoetingsruimte kan gepraat worden, naar muziek geluisterd, wat gegeten of gedronken. Daar is ook de mogelijkheid om een brief te schrijven aan een gevangene in het kader van Amnesty International. Als de zon opkomt, dit jaar om ongeveer 6.25 uur, gaan alle aanwezigen achter de brandende paaskaars aan naar buiten om daar het Paasevangelie te lezen en een lied te zingen. Daarna delen zij brood en wijn. Wie deze Nacht van waken of een gedeelte daarvan wil bijwonen is van harte welkom in de Oosterkerk! Opgeven is niet nodig. Meer informatie is te vinden op www.oosterkerk.nl en bij ds. Wim Hortensius ([email protected]).

Adventskerk: 9.00 uur mw. W.J. Treep (morgengebed) 22.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Paaswake met doop/belijdenis) De Hoeksteen: 19.30 uur mw. ds. M.E. Jonker Jeruzalemkerk: gezamenlijke dienst met Oosterkerk Oosterkerk: 21.30 uur ds. H. Bousema en ds. I.P. Epema Sionskerk: 19.30 uur mw. ds. H. Evers De Hoofdhof: 21.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff Lutherse Kerk: 21.30 uur ds. E. de Fouw 19

KERKDIENSTEN

Adventskerk

Emmauskerk

Grote Kerk

De Hoeksteen

Talmaplein 2

Campherbeeklaan 53

Grote Markt 18

Scheldelaan 141

Zwolle - Zuid

Zwolle - Berkum

Zwolle - Centrum

Zwolle - Aa-landen

Mw. ds. N.A. Eygenraam

Tel. scriba: (038)4532463

Ds. J. Mulderij

Mw. ds. M.E. Jonker

Ds. J.T. Tissink

www.emmauskerk-berkum.nl

Tel. scriba: (038)4223241

Tel. scriba: (038)4546229

www.grotekerkgemeente.nl

www.dehoeksteenzwolle.nl

Mw. W. Treep D.J. Steenbergen Tel. scriba: (038)4658028 www.adventskerk.nl

Zondag 27 februari

9.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop 10.15 uur ds. M.B. Nieuwkoop 19.00 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur ds. A. den Besten 19.00 uur ds. H. Evers (jongerendienst)

10.00 uur ds. P. Baas, Zalk-Veecaten 16.30 uur Michaëls-cantateviering

10.00 uur mw. J. van der Zee-Zaadnoordijk, Zwolle

Zondag 6 maart

9.00 uur ds. J.Th. Tissink (doopdienst) 10.15 uur ds. J.Th. Tissink (doopdienst) 19.00 uur ds. B. Gijsbertsen, Kampen (Opendeurdienst)

10.00 uur ds. K. van der Kamp, Kampen 19.00 uur dienst in De Hoofdhof

10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. F. Maaijen, Putten

10.00 uur ds. W. Hortensius

Woensdag 9 maart Biddag

19.00 uur Oecumenische viering in St. Jozefkerk mw. ds. N.A. Eygenraam / RK-pastor

19.30 uur Dienst in De Hoofdhof

Zondag 13 maart Eerste zondag Veertigdagentijd

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel) 19.00 uur ds. J.T. Tissink (Wind in de zeilen-dienst)

10.00 uur ds. M.R.H. van Beusichem, Hattem 19.00 uur dienst in De Hoofdhof

10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsviering

10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

Zondag 20 maart

9.00 uur ds. J.Th. Tissink 10.15 uur ds. J.Th. Tissink 19.00 uur Taizé-viering

10.00 uur ds. A.H. van Veluw, IJsselmuiden 19.00 uur dienst in De Hoofdhof

10.00 uur dienst 19.00 uur ds. J. Mulderij

10.00 uur ds. W. Hortensius

Zondag 27 maart

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur Avondgebed

10.00 uur ds. W. Andel, Oosthem 19.00 uur dienst in De Hoofdhof

10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilige Doop) 16.30 uur Michaëlsvesper

10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

Zondag 3 april

9.00 uur ds. J.Th. Tissink 10.15 uur ds. J.Th. Tissink 19.00 uur Avondgebed

9.30 uur ds. H. Bakhuis, Hoogeveen 19.00 uur ds. A.H.J. Bierma, Nijverdal

9.30 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker (Heilig Avondmaal)

Zondag 10 april

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur Avondgebed

9.30 uur dhr. G. van Vulpen, Zwolle 19.00 uur dhr. H. van Dam, Elburg

9.30 uur ds. L.J. Geluk, Rotterdam 16.30 uur Michaelsviering

9.30 uur ds. S. van der Zee, Zwolle

Zondag 17 april Palmpasen

9.00 uur ds. J.Th. Tissink 10.15 uur ds. J.Th. Tissink (Wind in de zeilen) 19.00 uur Avondgebed

9.30 uur ds. J. de Roo, De Hoeve 19.00 uur ds. G. Buijs, Haulerwijk

9.30 uur ds. J. Mulderij (belijdenis) 16.30 uur Michaëlsvesper 19.00 uur ds. J. van Belzen, Maassluis

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

Zondag 24 april Eerste Paasdag

9.00 uur ds. J.Th. Tissink 10.15 uur ds. J.Th. Tissink

9.30 uur ds. G.A. Trouwborst, Nieuwleusen 19.00 uur dhr. A. Lowijs, Noordscheschut

9.30 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëls-cantateviering

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur Paasjubel

9.30 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur dienst 19.00 uur dienst in Hoofdhof

9.30 uur ds. K. van Meijeren, Barneveld 19.00 uur kand. B. van Werven, Barneveld dienst

Zondag 25 april Tweede Paasdag

Zondag 1 mei

9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel) 19.00 uur ds. J. van Slageren

9.30 uur ds. A. Kruithof-Looije, Nagele

Jeruzalemkerk

Oosterkerk

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Windesheimstraat 1

Bagijnesingel 17

Hofstedeweg 1

Glanerbeek 10

Westenholterweg 19

Zwolle - Assendorp

Zwolle - Centrum

Zwolle - Stadshagen

Zwolle - Aa-landen

Zwolle - Westenholte

Ds. A. den Besten

Ds. H. Bousema

Mw. ds. N. Beimers

Mw. dr. H. Evers

Ds. E. van ’t Slot

Mw. ds. I.P. Epema

Ds. W. Hortensius

Ds. A. Pietersma

Tel. scriba: (038)4546104

Tel. scriba: (038)3557617

Tel. scriba: (038)4218523

Mw. G.C. van Stappen

Tel. scriba: (038)4200171

www.sionskerkzwolle.nl

www.stinskerk.nl

www.jeruzalemkerkzwolle.nl

Tel. scriba: (038)4543814

www.openkring.nl

www.oosterkerk.nl

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente, themadienst)

9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur mw. G.C. v. Stappen-Ormel

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur ds. G.J. Otter, Emmeloord

10.00 uur dhr. H. Esselink 19.00 uur ds. G.A. Trouwborst, Nieuwleusen

9.30 uur ds. L.P. Miedema

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker 14.00 uur ds. Edward Hanoch, Kampen (PERKIdienst) 19.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur mw. ds. N. Beimers (doopdienst)

10.00 uur mw. ds. H. Evers 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Bijbel en Kunstdienst)

10.00 uur dhr. B. Greveling, Wezep 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

19.30 uur mw. ds. H. Evers

19.30 uur ds. E. van ’t Slot

15.00 uur (Grote Kerkgemeente) 19.30 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente) 9.30 uur ds. A. den Besten 19.00 uur ds. G.D. Kamphuis, Amersfoort (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur mw. ds. H. Evers (m.m.v. Ancora) 19.00 uur ds. J. van Holten (Opendeurdienst)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilige Doop) 19.00 uur ds. J. Mulderij

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema

9.30 uur ds. H. Bousema 19.00 uur ds. H. Bousema

9.30 uur ds. A. Zweers

10.00 uur mw. ds. H. Evers

10.00 uur ds. M.L.W. Karels, Hattem 19.00 uur ContaKtdienst

9.30 uur ds. A. den Besten 19.00 uur ds. H. Markus, Putten (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen

10.00 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema

9.30 uur ds. H. Bousema 14.00 uur ds. Agnes Setiawidi, Ermelo (PERKI-dienst) 19.00 uur ds. H. Bousema

9.30 uur ds. A. Pietersma (doopdienst)

10.00 uur mw. ds. H. Evers (m.m.v. Kavoca) 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Bijbel en Kunstdienst)

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur mw. G.C. van Stappen-Ormel

9.30 uur mw. ds. M.E. Dijk

10.00 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. G.W. Marchal, Apeldoorn (Opendeurdienst)

9.30 uur ds. M. Zoeteweij, Lemele 19.00 uur ContaKtdienst

9.30 uur ds. A. den Besten

9.30 uur ds. H. Bousema 19.00 uur ds. H. Bousema

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. E. van ’t Slot (belijdenis) 19.00 uur ds. L. Westland, Den Ham

9.30 uur ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. W.M. Dekker, Mastenbroek (Grote Kerkgemeente)

9.30 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. G.A. Trouwborst, Nieuwleusen

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. J.Th. Tissink

Voor de kerkdiensten in de Stille Week: zie pagina 19

9.30 uur ds. G. Gardenier, Tjamsweer

9.30 uur ds. H. Bousema 14.00 uur ds. Marla Winckler Huliselan (PERKI-dienst) 19.00 uur ds. H. Bousema

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur dhr. G. van Vulpen

9.30 uur ds. G. Kobes, Ommen 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

KERKDIENSTEN

Collectedoelen In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar de volgende doelen.

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Kerkweg 26

Koestraat 4

Zwolle - Berkum

Zwolle

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Tel. scriba: (038)4226826

Tel. scriba: (038)4547233

www.luthersekerkzwolle.nl

www.hoofdhof.nl

Zondag 27 februari: Kerk in Actie Zondag 6 maart: Zending / GZB Woensdag 9 maart (Biddag): Werelddiaconaal doel Zondag 13 maart: Wijkkas Zondag 20 maart: Eredienst en kerkmuziek Zondag 27 maart: Extra Diaconie Zondag 3 april: Onderhoud orgels Zondag 10 april: Algemeen christelijk doel = Open Doors Zondag 17 april: Vakantieweken gehandicapten Zondag 24 en maandag 25 april: Paascollecte Zondag 1 mei: Instandhouding synagoge Tijdens de diensten op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag zijn er geen centraal aangeduide collectes.

Zondag 27 februari

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dienst in de Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A.Burggraaff (Heilig Avondmaal); Eglise Wallonne 10.30 uur pastor H. Spoelstra; Rehoboth 10.00 uur ds. L.H. Bouwkamp, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur ds. G.L. Kruizinga; Sophia 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur dienst; Zandhove 10.00 uur dhr. K. Fredriks en dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur ds. J. Vonk

Zondag 6 maart

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur ds. E. de Fouw

Rehoboth 10.00 uur ds. P. van Veen, Vriezenveen; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uu mw. Th. Sloot; IJsselbolder 10.30 uur dienst; Zandhove 10.00 uur mw. ds. L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. E.B. van Houte

Woensdag 9 maart Biddag

19.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

Zondag 13 maart Eerste zondag Veertigdagentijd

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (jeugdkerk) 19.00 uur Drieklank

10.00 uur pastor M.J. Dusseldorp

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor P. Stemerding; Rehoboth 10.00 uur ds. T. Dankers, Dalfsen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur dhr. B. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur dienst; Zandhove 10.00 uur mw. J. Spier; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot

Zondag 20 maart

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur ds. J.D.Th. Wassenaar, Hellendoorn

10.00 uur mw. ds. L. Vos

Rehoboth 10.00 uur dhr. G. van Vulpen, Zwolle; Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. N. Beimers; Zandhove 10.00 uur mevr. G. de Vries-Slofstra; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 27 maart

9.30 uur ds. A. Pietersma 19.00 uur ds. G.G. Rohaan-vd Kamp, Gramsbergen

10.00 uur ds. E. de Fouw

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor B. Borger; Rehoboth 10.00 uur dhr. H. Esselink, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur dhr. B. de Haar; Zandhove 10.00 uur dhr. K. Fredriks en dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur ds. H.J. Hemstede

Zondag 3 april

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Zondag 10 april

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (jeugdkerk) 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Eglise Wallonne 10.30 uur pastor V. Habarurema; Rehoboth 9.30 uur ds. J. Kleinrensink, Den Ham; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur mevr. W.J. Treep; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot

Zondag 17 april Palmpasen

9.30 uur mw. ds. N. Beimers 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Rehoboth 9.30 uur drs. E. Akkerman, Emmen; Sophia 10.00 uur dhr. B. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Zandhove 10.00 uur mw. G. de Vries-Slofstra MA; Zonnehuis 11.30 uur dhr. G. van Klinken

Zondag 24 april Eerste Paasdag

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur zie Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Rehoboth 9.30 uur dhr. D. Klompjan, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur dhr. B. de Haar; Zandhove 10.00 uur mw. ds. L. Kraan en dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 25 april Tweede Paasdag

9.30 uur Paasjubel

Zondag 1 mei

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

22

Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff

10.00 uur dienst

Rehoboth 9.30 uur ds. H. Marsman, Deventer; Sophia 10.00 uur mw. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur dienst; IJsselbolder 10.30 uur dienst; Zandhove 10.00 uur mw. ds. L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A.Burggraaff (Heilig Avondmaal); Rehoboth 9.30 uur ds. W.J. Doude van Troostwijk, ’t Harde; Sophia 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur mw. Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur H. Straasheim; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. M. Dijk

Wieten Schoen-

 

  

comfort B.V. is een dynamisch familiebedrijf in Zwolle. De collectie damesen herenschoenen is hoogwaardig en modieus en bestaat uit merken als Van

Wieten is op zoek naar een

     ˆ˜ˆÌˆ>̈ivÊUʎ>˜Ì}iÀˆV…ÌÊUÊyi݈Li

Bommel, Durea en

Schoenen van Wieten passen goed, zitten lekker en lopen beter!

Footnotes. In de regio staat Wieten bekend vanwege de servicegerichtheid, professionaliteit en energieke uitstraling. Het team bestaat uit negen enthousiaste medewerkers.

Functieomschrijving ->“i˜Ê“iÌʍiÊVœi}>½ÃÊLi˜ÊiÊÛiÀ>˜ÌܜœÀ`iˆŽÊۜœÀÊ`iÊ`>}iˆŽÃiÊ}>˜}ÊÛ>˜Êâ>Ži˜Ê Lˆ˜˜i˜Ê7ˆiÌi˜Ê-V…œi˜Vœ“vœÀÌÊ °6°Ê 6œœÀʎ>˜Ìi˜ÊLi˜ÊiÊii˜ÊëÀ>˜Žii˜`iÊ }>ÃÌÛÀœÕÜɅiiÀÊi˜Ê>`ۈÃiÕÀ°Ê >>ÃÌʅiÌÊ >`ۈÃiÀi˜Êi˜ÊÛiÀŽœ«i˜Ê`iiÊiʓiÌʅiÌÊ Ìi>“Ê`iÊÛiÀ>˜ÌܜœÀ`iˆŽ…iˆ`ÊۜœÀʅiÌÊ “>}>∍˜Êi˜Ê`iÊՈÌÃÌÀ>ˆ˜}ÊÛ>˜Ê`iÊ܈˜Ži°Ê Interesse? j̈iÀÊLi}iiˆ`ÌÊ`iÊÜiÀۈ˜}Êi˜ÊÃiiV̈i‡ «ÀœVi`ÕÀi°ÊˆŽÊۜœÀʅiÌÊۜi`ˆ}iÊ«ÀœwiÊ œ«ÊÜÜÜ°“ïiÀ°˜Ê

Diezerkade 4 • 8021 CW Zwolle • T: 038 453 51 72

Voor deskundige begeleiding. Voor behartiging van uw belangen. Voor een optimale verkoopprijs. Voor aankoop en verkoop. Voor u. Openingstijden:

De eerste stap? Onze vrijblijvende waardebepaling. Gratis. Thomas a Kempisstraat 9 | www.boertjeshorst.nl |

Maandag: Dinsdag: Woensdag: Donderdag: Vrijdag: Zaterdag:

8021 BG Zwolle 038-4216164

Beernink gedenktekens... betrokken • persoonlijk • vertrouwd

Steenhouwerij Beernink 3e industrieweg 3 8051 CL Hattem T 038 4442992

gesloten 9.00 – 19.00 9.00 – 19.00 9.00 – 20.00 9.00 – 19.00 8.30 – 13.00

Van Karnebeekstraat 15

038-4607600

Steenhouwerij Beernink Galvaniweg 4a 8013 RG Zwolle T 038-4602111

www.jadehairstyle.nl

www.magmanet.nl

e rkk!! wer i n jjee w f t in e l oooft je ggelo l s je AAls

OPEN DAG zaterdag 12 maart

Voor alle informatie over uitvaart. Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart en een passend advies.

10.00 tot 15.00 uur

Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers.

!2 !!2 ,%2 ! 4,%2 %.34 3 $ ))%.3 $3$ /$ '/ 7s' 07s s- 7 $s' 0 0 (s-7 30( 6 3 / 6s "/ ( " /s( 0!" /

Zwolse Begrafenis Vereniging (v/h Oostindiën) Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.

Grasdorpstraat G ras d orpst raat 2 2,, Z Zwolle wo l l e

www.gh.nl w w w.gh . n l

Uitvaartwensen Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.

Yarden informatiecentrum Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee) 8019 AB Zwolle Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur. 038 421 4000

Voor informatie kunt bellen met 0800 1292. Voor het melden van een overlijden kunt u dag en nacht bellen met 0800 8192

Jolanda is één van onze uitblinkers www.salet.nl