TOEGANGSNUMMER 357 GEMEENTEARCHIEF SCHIEDAM
INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DE
VEREENIGING TOT ONDERSTEUNING BIJ ZIEKTEN
TE KETHEL EN SPALAND
1895-1972
DOOR
F.M. VERHEIJEN
SCHIEDAM 1992
TOEGANGSNUMMER 357 INHOUDSOPGAVE INLEIDING ...................................................................................................................................3 1. 2.
Geschiedenis .........................................................................................................................3 Wijze van citeren ..................................................................................................................4
INVENTARIS ................................................................................................................................5 I. II.
Stukken van algemene aard ..................................................................................................5 Stukken betreffende bijzondere onderwerpen ......................................................................5 1. Oprichting en vieringen .............................................................................................5 2. Organisatie en functionarissen...................................................................................5 3. Ledenadministratie en ondersteuning ........................................................................6 4. Administratieve hulpmiddelen ..................................................................................7 5. Financiën ...................................................................................................................7 6. Overige financiële stukken ........................................................................................8 7. Documentatie .............................................................................................................8
BIJLAGE .....................................................................................................................................10 Bestuursleden ...............................................................................................................................10
TOEGANGSNUMMER 357 INLEIDING 1. Geschiedenis Op 18 december 1895 werd op uitnodiging van G. van der Most en A. Jongste een vergadering gehouden waar gesproken werd over de oprichting van een vereniging. Van der Most had bij de Overschiesche Werkliedenvereeniging De Wederzijdsche Hulp het reglement aangevraagd en bewerkt. De voorlopige versie hiervan legde hij voor aan de dertig aanwezigen. Na vaststelling van het definitieve reglement werd op 4 januari 1896 de Vereeniging tot Ondersteuning bij Ziekten opgericht met een „ledental van 32 en 2 jongelingen‟. Doelstelling van de vereniging was elkaar financieel te ondersteunen bij ziekte. Hiertoe dienden de leden een wekelijkse contributie te betalen. Twee jaar later, in 1898, was de doelstelling ruimer, namelijk het bevorderen van het zedelijk en maatschappelijk welzijn der leden. Maar hetgeen vanaf het begin was vastgesteld, dat „zij die zich eene ziekte berokkenen door wangedrag (vechten, dronkenschap, enz.) geene uitkeering zullen krijgen‟, bleef gehandhaafd. Het bestuur, bestaande uit een voorzitter, secretaris, penningmeester en twee commissarissen van orde, werd met meerderheid van stemmen gekozen door gewone leden. De bestuursleden traden jaarlijks af maar waren wel herkiesbaar. De taak van de commissarissen was zorg te dragen voor de orde tijdens de vergaderingen. Tevens bezochten zij de zieken. De vereniging had ook buitengewone leden. Zij ondersteunden de vereniging met jaarlijkse bijdragen en twee van hen verzorgden de kascontrole. Tot de inkomsten behoorden contributies welke wekelijks door de bode werden opgehaald - , boeten en bijdragen. Deze inkomsten dekten de uitgaven. In 1922 besloot de vergadering om het geld van de donateurs te besteden aan het kopen van versterkende middelen ten behoeve van zieke leden. Hiervoor diende men wel een verklaring van de arts te overleggen. Later werd 1% netto van de contributies in de kas van het steunfonds gestort. Door de instelling van de nieuwe ziektewet in 1930 werd het reglement gewijzigd. Zo werd het in 1914 ingestelde art. 20 verwijderd. Dit betekende dat wanneer er meer dan f 1.500,- niet aangewend was voor steun, deze resterende gelden niet meer uitgekeerd zouden worden aan de leden die aanwezig waren op de jaarvergadering. Wat ook wijzigde was de verantwoordelijkheid van leden om, volgens rooster, als drager bij de uitvaartplechtigheid van een overleden lid op te treden. Na 1930 ontvingen nabestaanden hiervoor een bedrag uit de verenigingskas. Vanaf het begin zijn er contacten geweest met andere werkliedenverenigingen zoals die in Overschie, Pijnacker en Schipluiden. Overleg met omliggende gemeenten was bijvoorbeeld nodig wanneer elkaars leden overgenomen werden bij verhuizing. In 1901 vergaderden afgevaardigden van Voorburg, Zevenhuizen, Berkel, Bleiswijk en Kethel over dit punt. In 1918 sloot Kethel zich aan bij de Provinciale Bond van Ziekengeld Uitkeerende Vereenigingen in Zuid-Holland. Deze bond was aangesloten bij het Nederlands Verbond van Ziekenkassen (N.V.Z.). Na een langlopend conflict bedankte onze vereniging in 1937 voor het lidmaatschap van de N.V.Z. In plaats daarvan richtte men in 1938 een Kring op bestaande uit de kassen Den Hoorn, Delft, Vlaardingen, Schipluiden en Kethel. 3
TOEGANGSNUMMER 357 Het 50-jarig jubileum van de vereniging kon wegens gebrek aan middelen zo kort na de oorlog niet gevierd worden. Daarom vierde men op een feestelijke jaarvergadering het 55-jarig bestaan waarbij voor het eerst ook dames aanwezig waren. Overigens waren deze dames daarmee nog geen lid. Pas in 1963 werd in het huishoudelijk reglement de bepaling opgenomen dat vrouwen vanaf 14 jaar tot aan hun huwelijk lid konden worden. Zij mochten echter geen bestuursfuncties bekleden. In 1972 werd besloten de vereniging te ontbinden vanwege een steeds dalend aantal leden en daardoor sterke daling van inkomsten. Ook werd besloten het archief van de vereniging over te dragen aan het Gemeentearchief want „dat daarop zeer hoge prijs wordt gesteld en aldus alle bescheiden van deze unieke vereniging voor het nageslacht bewaard blijven‟. 2. Wijze van citeren Verwijzing naar archiefstukken uit de archieven geschiedt door (eerste maal altijd volledig): Gemeentearchief Schiedam, Archief van Vereeniging tot Ondersteuning bij Ziekten te Kethel en Spaland, 1895-1972, inv. nr. .. Of verkort: GA Schiedam, Ver. tot Ondersteuning bij Ziekten, inv. nr. .. Toegangsnummer 357 (oud 3.17)
4
TOEGANGSNUMMER 357 INVENTARIS I. Stukken van algemene aard 1-2.
Notulen van de leden- en bestuursvergaderingen en jaarverslagen, 1895-1972. 2 delen 1. 1895-1915. 2. 1915-1972. Met bijlagen.
3.
Agenda‟s en convocaties van ledenvergaderingen, [1899], 1901, 1919, 1921, 1923, 1930, 1935, 1942, 1963 en 1968. 1 omslag
4-6.
Ingekomen stukken en minuten van uitgaande stukken, 1896-1967. 3 omslagen 4. 1896-1930. 5. 1931-1941. N.B.: Zie ook inv. nr. 25. 6. 1949-1967.
7.
Brieven van leden aan het bestuur, 1904-1908, 1915 en z.d. 1 omslag
II. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen 1. Oprichting en vieringen 8.
Stukken betreffende de oprichting en erkenning van de vereniging, 1896, 1898. 1 omslag
9.
Stukken betreffende de vieringen van het 40-, 60-, 65-, 70- en 75-jarig bestaan van de vereniging, 1936, 1956, 1961, 1966 en 1971. 1 omslag
10.
Voordracht, gehouden door conferencier Jan Vermeulen op een propaganda-avond, 1949. 1 stuk
2. Organisatie en functionarissen 11.
Statuten en huishoudelijk reglement, met goedkeuring bij KB van wijzigingen, 1896, 1898, 1901, 1903, 1906, 1914, 1930, 1935 en 1963. In tweevoud, met bijlagen. 1 omslag
12.
Concept-instructies voor de bode, [1896], 1941. Met twee brieven uit 1915 van bode A. Jongste. 1 omslag
13.
Stukken betreffende benoeming, aftreding en erelidmaatschap van bestuursleden, 5
TOEGANGSNUMMER 357 z.d., 1901, 1902, 1905, 1918 en 1947. Met een afschrift van getuigschriften van voorzitter Gerrit van de Most. 1 omslag 14.
Presentielijsten van de vergaderingen, 1910-1926, 1934-1972. Met enkele aantekeningen betreffende de verkiezing van een penningmeester in 1912. 1 deel
15.
Vragenlijsten ingevuld ten behoeve van het Nederlandsch Verbond van Ziekenkassen (N.V.Z.), 1923, 1929, 1931-1936. 1 omslag
3. Ledenadministratie en ondersteuning 16-34.
Ledenregisters, 1896-1966. 18 delen en 1 omslag N.B.: De inhoud van veel registers is nagenoeg identiek. 17. Ledenregister ingedeeld naar hoogte van de uitkering, 1896-1922. 20-22. Alfabetische ledenregisters, 1896-1925. 20. 1896-1924. 21. 1896-1925. 22. Idem. 24. Ledenregister met vermelding van geboortedatum en beroep, 1896-1933. 16,18,19,23. Ledenregisters met, naast de inschrijvingen van gewone leden, de inschrijvingen van buitengewone leden en leden van 14 tot 18 jaar, 1896-1944. 16. 1896-1921. 18. 1896-1938. 19. 1896-1944. Met achterin een opgave van bestuursleden. 23. Idem. 25-34. Alfabetische ledenregisters met opgave van contributie en uitkering, 1896-1966. 26. 1896-1929. Opgemaakt door A. van Wijk, penningmeester. 25. Idem. Achterin afschriften van verzonden brieven, 1943-1945. 27. 1896-1931. In drievoud. 28. 1896-1937. 29. Idem. Met vermelding van adres. 30. Idem. Opgemaakt door A. Peters, commissaris. 31. 1896-1942. Idem. 32. Idem. Opgemaakt door C. van der Most. voorzitter. 33. 1896-1966. Opgemaakt door H.G. Lansbergen, voorzitter. Met bijlagen. 34. Idem. Opgemaakt door J.J. Peters, commissaris.
35-36.
Registers van contributiebetalingen en ziektedagen waarover geen contributie verschuldigd is, 1898-1925. 2 delen 35. 1898-1908. Met achterin een rooster van dragers, 1897-1919. 36. 1909-1925. 6
TOEGANGSNUMMER 357 37.
Rooster van dragers, 1897-1925. Met een verzoek uit 1922 om als drager op te treden, 1922. N.B.: Zie ook inv. nr. 35. 1 katern
38.
Naamlijsten van de op de jaarvergadering aanwezige leden die, naar art. 20 van het reglement van 1914, de jaarlijkse uitkering ontvingen uit de „overschietende gelden‟, 1904, 1917-1920. 1 omslag
39.
„Ziekenbriefjes‟, artsenverklaringen betreffende de vaststelling van ziekte van leden, 1916-1925, 1928-1931, 1933, 1938 en 1949. 1 pak
40.
Akten van aanbesteding ter verkrijging van aardappelen, 1919-1922. Met een aanvraaglijst van leden uit 1920. 1 omslag
41.
Formulieren voor het aanvragen van het lidmaatschap, [1925]-1966. 1 pak
42.
Lijst van totalen over de periode 1896 tot 1930 van jaarlijkse uitkeringen aan ziekengeld en het aantal leden, 1930. 1 stuk
4. Administratieve hulpmiddelen 43.
Lijst van archiefstukken, 1896-[1915]. 1 deel
5. Financiën 44-46.
Declaraties en kwitanties, 1916-1950. 3 omslagen 44. 1916-1921. 45. 1922-1930. 46. 1931-1941, 1945, 1949-1950.
47-52.
Kasboeken, 1896-1969. 6 delen 47. 1896-1910. Met aantekening van spaargelden. 48. 1910-1927. Idem. 49. 1928-1942. 50. 1943-1949. 51. 1950-1959. Met aantekeningen. 52. 1960-1969.
53-56.
Kasboeken goedgekeurd door de leden van toezicht, 1896-1967. Met ontvangsten en 7
TOEGANGSNUMMER 357 uitgaven van het steunfonds van 1939-1954 en aantekening van spaargelden tot 1950. 4 delen 53. 1896-1915. 54. 1916-1938. 55. 1939-1949. Met bijlagen. 56. 1950-1967. 57.
Kasboek, 1910-1931. Met aantekeningen betreffende aftredingen, spaargelden en het steunfonds. 1 deel
58-59.
Kasboeken van het steunfonds, 1921-1963. 2 delen 58. 1921-1941. Met aantekeningen van spaargelden en van bijdragen aan het N.V.Z. en de Provinciale Bond. 59. 1942-1963. Met voorin aantekeningen van spaargelden en achterin een ledenlijst van 1953.
6. Overige financiële stukken 60.
Stukken betreffende het geschil tussen het N.V.Z. en de vereniging inzake de afdracht van gelden in 1931 en de opzegging van lidmaatschap, 1931-1934, 1936-1937. 1 omslag
61.
Wekelijkse aantekeningen betreffende aantallen leden, in- en uitgeschrevenen, verkochte reglementen en contributiebetalingen, 1949. 1 omslag
62.
Financiële jaaroverzichten, met aangehechte convocaties voor de ledenvergadering, 1962-1966. 1 omslag
7. Documentatie 63.
“De wet op den 8-urigen werkdag, hare voornaamste bepalingen verklaard voor werknemers en werkgevers”, Mr. C. de Marees van Swinderen, Amsterdam 1919. 1 deel
64.
“Wat iedereen beslist weten moet van de Raden van Arbeid”, C.M. Loef, Dordrecht 1919. 1 stuk
65.
“Wat wil het N.V.Z.? Het stelsel van de individueele ziekteverzekering en zijn noodzakelijkheid”, Den Haag, 1927. 1 stuk
66.
“Wat ieder weten moet! Beknopte beschrijving van de voornaamste punten der ziektewet”. Uitgave van het N.V.Z., Den Haag 1930. In tweevoud. 1 omslag 8
TOEGANGSNUMMER 357 67.
Spandoek waarop „deze man was lid van de vereniging tot ondersteuning bij ziekte [daarom] bleef hij voor armoede bespaard‟, [1930]. 1 stuk
68.
“Zelfbeheer”, Orgaan van het Nederlandsch Verbond van Ziekenkassen, nr. 2 1934, nrs. 6, 9-12 1937. 1 omslag
69.
Kranten en krantenknipsels, z.d., 1936, 1961 en 1966. 1 omslag
70.
Pasfoto‟s, waarop afgebeeld Abraham van Wijk, [1940]. 1 omslag
9
TOEGANGSNUMMER 357 BIJLAGE Bestuursleden Voorzitter:
G. van der Most B. Dijkshoorn A. van Wijk H.C. Lansbergen J. Nooteboom
1896-1945 1945-1954 1955-1967 1968-1970 1970-1972
Secretaris:
W.G. Terhorst A. Jongste J.C. de Bruin M.J. Tempelaars B. Dijkshoorn A. van Wijk J.J. Peters Q.P. Ham
1896-1903 1905-1913 1903-1905 1914-1919 1919-1933 1933-1945 1945-1955 1955-1968 1968-1972
Penningmeester:
N. Dijkshoorn W. van Wijk C. Sosef A. van Wijk Jac. Kool W. Jongste
1896-1905 1905-1915 1915-1926 1926-1945 1945-1954 1954-1972
Commissaris:
P. Troost A. Jongste W. van Wijk Jac. Kool C. Sosef C. den Hoedt H.J. Vooges J.P. Verbraeken P. van Mil A. Peters J.J. Peters H. Lansbergen L. Barneveld A. Jongste
1896-1905, 1914-1926 1896-1899 1899-1902 1902-1904, 1935-1945 1904-1905 1905-1914 1905-1907 1907-1913 1913-1935 1926-1941 1941-1955 1945-1968 1955-1971 1970-1972
10
