TOEGANGSNUMMER 503 GEMEENTEARCHIEF SCHIEDAM
INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DE
STICHTING WOONWAGENWERK VOOR 1971 STICHTING WOONWAGENLIEFDEWERK VAN DE SINT VINCENTIUSVERENINGING
1953-1985
DOOR
L.A. ABMA
SCHIEDAM 1957 (bewerking N. Friedel 2016)
TOEGANGSNUMMER 503 INHOUDSOPGAVE Woord vooraf .................................................................................................................................3 INLEIDING ...................................................................................................................................4 1. Korte historie van de St. Vincentius-Vereniging te Schiedam, 1847-8 februari 1957..........4 2. Verantwoording ....................................................................................................................4 INVENTARIS ................................................................................................................................6
TOEGANGSNUMMER 503 Woord vooraf Hoewel in 1947 bij de herdenking van het honderdjarig bestaan van de Vereniging van de H, Vincentius à Paulo, plannen werden gemaakt tot het inventariseren van alle boeken en bescheiden, welke het archief van deze Vereniging uitmaken, zijn deze voorgenomen plannen niet ten uitvoer gelegd. Wij zijn thans tien jaren later, en de plannen tot inventarisering van het archief kwamen op de vergadering van de Bijzondere Raad d.d. 16 januari 1957 opnieuw ter sprake. Aan ondergetekende werd door het Bestuur van de St. Vincentius-vereniging deze vererende taak opgedragen. Dat het archief van deze Vereniging alleszins waardig is geïnventariseerd en in een behoorlijke kast geplaatst dient te worden, bewijst de rijke historie van deze Vereniging opgetekend in de notulenboeken. Zij geven ons een beeld van de armenzorg en van de liefdadigheid, die deze armenzorg moest aanvullen. Daarom vind ik het gepast een kort historisch overzicht van deze St.Vincentius-Vereniging aan de inventaris te laten voorafgaan. Moge Gods zegen op mijn arbeid rusten! L.A. Abma 8 februari 1957
3
TOEGANGSNUMMER 503 INLEIDING 1. Korte historie van de St. Vincentius-Vereniging te Schiedam, 1847-8 februari 1957 Abma 1957 “Wij schrijven het jaar 1847. Schiedam had op 1 januari van genoemd jaar een bevolking van 12.524 zielen. Hiervan behoorden er 5.187 tot de R.Kath.Kerk, en beschikten slechts over één kerkgebouw, staande aan de Lange Haven. De zorg voor de armen van deze ruim 5.000 Katholieken was opgedragen aan drie “Armenmeesters”, die sinds 1768 door de toenmaals regerende “vroede vaderen”, zij het dan noodgedwongen, reeds met deze taak waren belast. Door genoemde armenmeesters werd in mei 1774 een huis geopend voor armen en weeskinderen, genoemd het “Roomse Armhuis”, want, zo redeneerde de toenmalige regering, de stad had reeds een weeshuis op de Lange Achterweg, een tweede was niet nodig, en vandaar de naam. Tijdens de regering van koning Lodewijk Napoleon in 1808 werd de naam van Rooms Armhuis veranderd in die van R.Kath.Weeshuis, met een bestuur van Regenten. Op 2 juli 1846 vestigden zich hier in Schiedam zes eerwaarde zusters Dominicanessen. Voor de niet-Katholieken van onze stad waren deze zusters “vreemde juffers”, maar in korte tijd hadden zij alle harten van de Schiedammers gewonnen. Deze zusters begonnen hun arbeid met het geven van handwerkles en bewaarschoolonderwijs, en in 1850 door de St. VincentiusVereniging aangenomen voor de verpleging van oude vrouwen in het St. Liduina Gesticht, in de Korte Kerkstraat no. 7, en later verplaatst naar de Nieuwe Haven. In deze volkrijke stad van R.Katholieken werd 8 februari 1847 een Conferentie van de St. Vincentius-Vereniging opgericht door de heren J.B. Nolet, G.A.J. Beukers, J.H. van Gent, J.D. Meijer J.Hzn., P.J.W. Jansen en J.J. Melchers Wzn. Zij begonnen met hun liefderijk werk, waarbij vooral het kind hun bijzondere belangstelling had. Na deze zes heren kwamen nog anderen de gelederen versterken. Na gelang de bevolking van Schiedam in zielental toenam, steeg ook het aantal Katholieken, waardoor de behoefte aan een tweede kerkgebouw groter werd, en in welke behoefte in februari 1853 werd voorzien: de voormalige Vleeshal werd noodkerk en in 1859 vervangen door een nieuw kerkgebouw in het Frankeland. In december 1856 werden beide kerken tot parochie verheven. Door deze parochieverheffing moest het aantal Vincentianen over beide parochiën worden verdeeld en aldus ontstonden op 8 februari 1857 de Conferentie van de H. Joannes de Doper, in de Havenparochie en de Conferentie van de H. Maagd Maria, in de Frankelandse parochie, elk met een eigen bestuur, bestaande uit een president, een vice-president, een secretaris en een penningmeester, die aanvankelijk ook wel de titel van thesaurier droeg Uit de besturen van beide Conferentiën werd de Bijzondere Raad samengesteld met de heer J.H. van Gent als president. Hiermede werd een nieuw tijdperk voor de St. Vincentius-Vereniging ingeluid.” 2. Verantwoording In 1957 hebben L.A. Abma en H.C. de Roo van Alderwerelt alle Vincentiusarchieven beschreven in een verzamelinventaris: “Inventaris van de archieven van de Vereniging van Sint Vincentius à Paulo te Schiedam, 1847-1971”. Laatstgenoemde inventariseerde de volgende archieven: - Vereniging van Sint Vincentius à Paulo, 1847-1970; - Conferentie van de Heilige Maagd Maria, 1860-1958. De verzamelinventaris is in 1978 opnieuw bewerkt. Ca. 1987 heeft het gemeentearchief van de heer Huub Sondermeijer het archief van de “Stichting Woonwagenwerk. Voor 1971 Stichting Woonwagenliefdewerk van de Sint 4
TOEGANGSNUMMER 503 Vincentiusvereniging, 1953-1985” ontvangen. Dit archief werd opgenomen als onderdeel van de inventaris van de verzameling archieven van de Vincentiusvereniging van Abma en De Roo van Alderwerelt. In 2016 zijn alle inventarissen die door Abma en De Roo van Alderwerelt in één inventaris waren opgenomen en beschreven tot losse inventarissen per archiefvormer bewerkt (inclusief het archief van de “Stichting Woonwagenwerk”). De oorspronkelijke inventaris uit 1957 (1978), omvatte de volgende archieven: - Vereniging van Sint Vincentius à Paulo, 1847-1970; - Bijzondere Raad van de Vereniging Sint Vincentius à Paulo, 1857-1946; - Conferentie van Sint Liduina, 1866-1963; - Rooms-katholieke Vereniging voor Kinderverpleging en -bescherming, 1907-1957; - Conferentie van de Heilige Johannes de Doper, 1857-1959 (1965); - Conferentie van de Heilige Maagd Maria, 1860-1958; - Conferentie van Onze Lieve Vrouwe van de Allerheiligste Rozenkrans, 1860-1965; - Liefdewerk der Spijskokerij, 1855-1916; - Liefdewerk der Begrafenissen, 1897; - Liefdewerk Het Magazijn, 1900-1910; - Liefdewerk Elders Verpleegden, 1935-1941; - Sint Liduina’s Gesticht, 1852-1971. De aanwinst uit ca. 1987 van het archief van de Stichting Woonwagenwerk. Voor 1971 Stichting Woonwagenliefdewerk van de Sint Vincentiusvereniging, 1953-1985 was daar later aan toegevoegd. Het archief van de ‘Stichting woonwagenwerk. Voor 1971 Stichting Woonwagenliefdewerk van de Sint Vincentiusvereniging’, met een omvang van ca. 0.60m, is nog niet geïnventariseerd.
5
TOEGANGSNUMMER 503 INVENTARIS 1-2.
Onbeschreven archief. 2 dozen N.B.: Inv.nrs. afzonderlijk aanvragen.
6
