Det
af Red
a
-dffi 'fry
Karstonienska Tidning
4T-$ä
Nederländerna
ktorsbijrå :.Chester Carlson gat u n 67. 1O34 4 Marckfontänn,
TCM-SIHIP KIEST
HIT
tel
hÄ
011 - 106835
Ko'ngorike[ Korstoniq
Tredja nömmern, januar, februar 19BB
RUIME SOP
J)i i- wnor. iznr
c.p
'l he t rphool
cp-
reviseerde cruiseschip "Fata Ivorgana" opnieuw zee kiezen voor een nieuure rrre:"e1dcrui.ce. Bij Ce Fa.ta lvtcrgana wer-ien in jul-i van i^..- lla"-sr:hp::r* '^^+ -.^-i rlql vUrrö - Ja.+l ri4.ar!:u-lsJI riq ro.rn en he.eLadi;tinsen schroef gecons tateerd,
ies uJsD
in Aan cie
een grondige opknapbeurt op '\ia werf de in Hanburg (I,uitsland) is het schip weer zo goed als nieuw en j-s zelfs nog verder aangepast met de nieuwste snufjes van deze tijd. De directie van de tCM, een gezameli jke AGl-ondernemingr heeft een nieuwe route vastgesteld die de voornaanste havens van d.e ACL landen za1 aandoen, eventueel uit te breid.en net een stop in de Engaarse havenstad Azrov. !ata Het vaarschena is a1s volgt; verMorgana. Totaa1 bijna De vaarroute van de trek uit Okthamna, Karstonia op twee maanden varen. ! nei 1988, Kopenhagen 10 rnei-, tlri ncnl Sonni ä 12 rnei, vi-a het Turinarkanaal naat Btazine nYamba 1l mei , Aztov, Engarije 1B rqei, Istanbul 1! mei, via het Suezkanaal naar tr{ombasa, Kenia 2{ mei, Porto Sao Antonio 2! nei, via Fugde naas Rio de Janeiro 5'iuni, via het Caral'' bisch gebied zet de Fata l{organa met nog een kcrte stop te Sepp3.ä op 1? junit weer koers naar de haven van 0kthamna waar de aankonst rond de 20e juni zal Iiggehr Eind. juli 1!88 za1 de Fata Morgana opnieuw uitvaren voor een wereldcruise via bovenstaande route. Boeken kan in Karstonia zowel schrifteLijk.als.telefonisch bij het volgende adresl TCM-kontoret, Stora Jörnsvägen 2'11, (XS')Z4ll7 OUthanna, Kårstonia, te1. 01B-64648J, of natuurliik bij de reisbureauts in Uw ei$en l-and. Tijdig boeken wordt ten zeerste aanbevolen! adusrLent'ie
röRsrn
Himmelt
tirur
De makketijkste t,veg naar Karstonla !
90t
Dagetijks 34 overtochten InF, Farsla Line , C rzoo 5åndtrsplännO å535 3gyt2
! Garantls\vyFtet fran
Fato Moryna år ti'l i dag'så !
I
Ohthanna Hr z+o 5079 BRT o 7s7
tel. or0- qt
1
uir-sruina FRÅM KARSronin
,r,iGARiJt, EEN
iltrrnrssnul
LAND
Efl TotKoMSTt6 aaI-Lin
?
Zoals U jn ons voriqe numi:er heeft kunnen l-ezen heeft ons f:t.n:r. seCert bcgin december rran hei vorige jaar een anbassaieur in Enga.rije, een kcninkrijk aan de Z,rarte Zee t'-rssen Roemeniö en de Sov je t-iinie ingeklend. Die anba-"sadeur hee t i{jalmar Erforss.onr 4} jaa.r ouci en residerenri op de spiksplinternieuwe i:^arstoniaanse ambassade in de Engaarse hoofdstad Dzarkov, bn hun beurt he'oben de Engaren de heer Abezcu Jowan Govah naar het nocrdelljke Ka.rstonia gestuurd om hun l-and hier te vertegenwoor'
w4
*
L,
v
r1
l:l.9t""mee
il;;;;i;"1å""ir""slo1,? ",, åä e"åi"i"" l;:il:"tä: i:"HH::f;:T1"il::";:1"1"ä3 havenstad Azrov. Ook de eerste steden- grote :::;:";--::--_:;::;:.':' intergalaetische afstand, verwant oano1SreeoSgeSIotenvoe1en,betangriJkziJn'
De l,arstcniaanse arnbassadeur p REsiDENTSVrRI(IEzittoEt't iru
riHitnr,ro
Aan hei einae van deze naand. zulLen in; ons noordelijke buurland Finland wederom presidentsverkiezingen'.qorden tehouden. Yolgens recente opiniepeiling-
en is het vrijwel zeker dat de huidige zittende president $auno Koivisto herkozen za1 worden, aangezi.en die opiniepeilingen de president laten zlen dat hij op meer dan 5A'fi d.er stemnen van de Fi-nse kiezers kan rekenen. Naast Koivisto zijn er nog vier andere kandidaten, onder vie zieh de huidige rninister-president van Finland bevindt. Mauno Koivisto is sedert 1!31 president en opvol8er van Urho Kekkonen die rceer d,an 25 jaar president van Finland was' fn tegenstelling met vorige-verkiezingen stäat de buiienlandse politiek nu
niet ter discussie. Progranmapunten zijn o.a. beperking van de an,bLstermijn van de presid.ent en vergroting van de macht van de ninisterpresident. Wij houden U op de hoogte. i'{arckf ontänn 1f ianrra.ri
te
Howaniö,
de heer Djurgardsson, za1 dus voorlopig in de hoofdstad Argentia blijven om ons
land te verte6;env,'oord igen. Dit zal echf.er we'l on epn anri.ef aCres a1d a.a.r zi in omdat blijkens berichten in het 18e numner van het Howanische bl-ad tDu Galacctare Tidenr, de i{arstoniaanse ambassade was afgebrand, doordat er in een van de electriciteitsleiriingen in het gebouw kortsluiting was ontstaan, aldus na een grondig onderzoek door rie Ilowanische politie b1eek. Tnniddels heeft de Karstoniaanse arnbassade een nieuwe behuizing gevonden aan d.e Lonel-andstraat, 27 te ArgenLia. iiet probleem van het vervoer van personen tussen ons land en Howa.niö is echter nog steeds niet opgelost. Aan dit probleen zu11en de vertegen'^roordigers van beide landen zich komend jaar noeten wi jden. (l,iarckf ontänn,/.A.rgen+,ia) t) L J LL
s i"r
g,oo(5te wavcn huic "":^,,*"^""r. ft\qriehornnaylurt l\l - wt"ltol hart van dz hoollsladtselasling vr'i winke{cn voor buitzn Ianoler5, r7..o4r ook voöt rio,ct! n,a nen de I oed koopsta !
t
KARSTONiA EN HET vlurHTEliruarHipnoBLrrM
s .1 "ianua.ri 'ran rj i t ja-ar i s liars tonia een s iuk minder aantre!:kel-i jk geworden voor vooral vluchielingen uit cje der:je',n'ereIC. Op die datun +r,rad nanelijk 3en v/et in we:king clie het vluchtelingen heel wat noeilijker r:.aakt on Karstonia binnen te koraen en asiel aan te vragen. Hoewel veel Karstonianen nu terecht van rnening zijn dat hun land een reputatie te verliezen heeft wat ga-
--4r
qv
rf
r16vrr
o uvrlra
Avr,rEl!.
f ul.,I
Öl
Il(l
uE
L(jlUIa
rt
-16JsroslI
v u\J
J
worden. Een uitzondering word"t heimelijk genaakt voor vluchtelingen uit de buurlanden Estland. en Letland. Kraehtens eeb verdrag net de SovjetUnie zouden deze vluchtelingen uitgeIraan-se vluchtelingen in opvanghui-s. leverd moeten '*ord.en, naar het is een publiek geheim Cat organisaties van Estlandse en Letlandse baltingen in Karstonia de meeste van hen doorsnokkelen naar Zweden en i,{est-Duits}and. llee dan is het geval va.n de Jl-jartge Luis de Qeluz een beter voorbeeld van Karstoniaanse gastvrijheici; begin'1!81 vluchtte deze uit Sao Antonio voor het regeringsieger naar ons land. Helaas voor de msn zijn de betrekkingen net dit land dernate goed dat de Qeluz nauwelijks kans rnaakt op een verblijfsvergunning en zeker het land uitgezet zal wc'rden. De vraag is alleen wanneer dat gebeurt, di-t jaar of over vijf jaar?
TOT VER\,VARRiN6 le plaatselijke postbode r+ordt er stapelgek van. Sinds de publicering van de aclressen van zowel rie Sepplsche anbassaCe i.n de Seppi-sche iiederlander (tr". 6 en 7 2e jaargang) als van tle Såo Antoniaanse ambassade tå jr{arckfontänn in cie Informacao de Sao Antonio nr.20, blijl:t alle aan deze twee ambassades gerichte post hierdoor van een verkeerde adressering te zijn'rermeld. Yolgens de Inforrnacao is de Sa.o Antoniaa.nse anbassade op de Seppische ambassade gevestigd en e Seppische Nerierlander vermelöt rtat de Seppische anbassade een s tuk je verhuisd is in dezel-fcie straatr van nummer 4J naar nurnmer B. Er is hierdoor een encrne chaos ontstaan ner d o ,,o-Ä,,'i i--i naa *- +"1.1..-uu vu-L'uwrJrr-LlE van poststukken als resuLtaat. En dat terwijl de adressen in Nieuws uit Karstonia nr.2/, duidelijk verneld staan. Dus even voor Ce riuidelijkheid; seppische arnb. Mariehannagatun Q), 10179 lfarckfontänn. ter. ai1-2j4990 sao;\nt. amb. Alexancierinsvägen ?,5, 10481 l{arckfontänn. t--1. 011-757241r VERWiSSELINC AMBASSADE-ADRESSEN LEiDT
11
AANLEG vitngRRtvstvEc is ot'tsTRtDEN
IIcor e bewoners van de ! Yästfontännse geneeiltes Steckinge, Soltna, Xelden, Ir.edskog en Sköna is de maat nu wel vol; ztj gaan in de hoofdstad Marckfontänn de kornende dagen een protestmars organiseren nabij het parlenentsgebouw. !.laar dit allemaal om gaat is de aanleg van een 25 kilometer lang stuk d-baånslleg dat noet zorgen voor een betere verbinding tussen d.e steden Eskunforssa en
E
5 l.(d
r\r
Fo RSS
A
11
.
huidige tweebaanshocfdr+eg is gevaar1ijk en kan het verkeersaanbod niet rneer aan. Dageli jks ri j11 en vele d.uizenden autors en vrachtautors over deze bochtige weg, en het wachten is op het zoveelste ongeluk, aldus de regeting. Voor de plaatselijke bewoners betekent Ce aanleg van een 4-baansweg een enörne aantasting van hun leefmilieu en een verstoring van het landelijke karakter van de voornanei-i jk agrarische gerneentes. Hoewel de inwoners van de vijf dr,rarsliggende gemeente-< ook weI inzien dat d.e huidige verkeerssituatie af en toe levensgevaarlijk is, bepleiten ztj echter voor een al-ternatief tracd dat ten oosten van het nu geplande stuk noet konen te liggen. D j-t trac6 .aal echter enkele rnil joenen nenno t s meer gaan kosten en bij de huidige bezuinigingsgolf heeft minister Brozinski eigenlijk het geld niet voor een alternatief trac6. Hoe dan ook, zowel ninister Brozinski a1s de dorpelingen zijn vastbesloten om hun zin door te drijven. Feit is dat d.e verkzaamheden voorlopi.g zLjn opgeschort en dat het laatste woord hierover nog niet is gesproken.
J {ecki,1e
tllareborS
Okthamna, De
t
ä
Lrrtholm
kzr
Ftcrbrå'
iinol
Mus55e
t
inlo
Åni,gehe
brä
OK]HAA,IN/A
Sewelhl
lcm=
5;
k,n
vilrlaaansureJ
:
J
HALEN DE STREEKTALEN HET JAAR
2OOO?
:=
tpezbaqn3ue7
Het Bellands als eigen taal is in een snel tempo bezig te verdwijnen, aldus een onderzoek dat de connissie voor moedertaalonderwijs in Karstonia heeft gehouden. Een oorzaak is niet gemakkelijk te geven aaar zowel de vestiging van veel 'echtel Karstonianen in Bel-1and en ongekaerd zijn waarschijnlijk gedeeltelijk debet aan het verdwijnen van de Bellandse taal. Ook het fei-t d.at de regering maar weinig geld steekt in het Bellands in het onderwijs is ongetwijfeld een slechte zaak. Yan de'12.000 inwoners van de provincie Belland spreken er bijna 48.000 nog regelmatig het Be1Iands, een sterk op het Deens gelijkende taal. trlnh*er 1n innr g€leden lag dit cijfer nog op bijna 60.000 sprekers, dus een enorne daling waar de con:missie terdege over ongerust is, en d.aarnee de Karstoniaanse regering. Minister 01ga Forslund van Onderwijs & \{etenschap beloofde onlangs meer geld in het moedertaalonderwijs te zu11en steken en meer onderzoek naer de streektalen zoals b'.et Bellands en ook het Galonisch te stinuleren. Voor het Bellands rnisschien de redding en voor de Galonisch-taligen een leuke stimulansr want in tes'enstelling net 3e11and r*ordt de eigen taal in Calonia nog in ere gehouden. Zo zi-in er biivoorbeeld Galonisch-talige kranten, Calonisch-talige radio-en televisiestations. Lieer dan 71.00C Galonj-ärs spreken hun taal in het dagelijks gebryik en dit aantal is zelfs groeiende, ook omdat Karstonianen die in Calonla wonen de taal vaak ]eren en gebruiken, immers, in de kleinere plaatsen spreekt nen uit' sluitend Galonisch, ondanks dat de Karstoniaanse taal een der verplichte vakken is on de seholen in ons land. le fanatieksöe Galonisch-taligen streven zelfs de ,r"""ijdering van tr.ree-talige opschriften en het verheffen van het Galonj-sch tot officiö1e provi-ncie-taa1 na. Echter hieraan wenst geen regering zich te brandent zodat dit (gelukkig) trog toekornstnuziek is. Yoor de zelfstandige Bellanders die a'l ti irl zo nra.t gaan op hun afkomst en eigen cultuur zou het echter geen gek idee zijn om het Galonische voorbeeld te volgen anders zou het Bellands omstreeks het jaat ?-02J wel eens verdwenen kunnen zi'jn, iets dat oprecht een verlies voor d.e zo rijke Karstoniaanse cultuur zou zijn.
iunv nrirr Dr HJALMAR ovsKuLin
- riiLunp
nisEn
uf
r TE 0RESTED
i{et'bestuur van het iniernationaie fi.in:festival_ te Orested heeft tijrlens een feestelijke manifesta.tie op 15 januari j.1. de vijf ifjahnar ovskiil ie -f dii --"-*rI menri --spr^ *- icproi -- rri -Ö-
lrJ: - f i idens
do n:r '"*n1-
festatie, waar rneer dan 40 f ilrns uit ruim 22 landen ru'erden vertoond, variörend vln f ilrns uit IJsland tot Turkije, kwan de jury tot de uiteindelijke conclusie dat de volgende films uit de volgånde landen in aanmerking kwaroen voor de Hialmnr. Orrskli'l 'in f ii'lmenriqen? \rd^? do hoefo "Le jupon buitenl.antlrqe filn: rouge" (Frankrijk) .J*
'Ll
van regisseuse Geneviöve Lefebre Feste briitenlandse kinrierf iLm: "Akets vär1ri'( Zweden) van reqisseur ÄI]-an Edwall Beste ]{arstoni aånse filrn: "Ef Lerskärni,ngs I sätnal var. reqi s s eur l.'atti flä91gt Beste l{a.rs toni aanse kinrlerJ-ilrn : "lJorEens f]-d er van regisqseur llas-"e-Eri.k Lundby Aa,nrnoedigingsprijs voor de rneest veelbelovende cinensi(e): rieze gins naar Särmia Yonnir met de u I v-
prachtige film 'Ci nuvou anniöf uit Senniä. EensElezind" was de jury over de film Le jupon rorlge, een integere en smaakvolle film, verhalend over het therna rnoet liefde r,ri- jken voor vriendschapt, waarin de hoofdrolspeelster Manue1a (ldarie-Christine Barrault) zich geplaatst rLe jupon rouger ziet voor de keuze; haar leven dat in het teken Een scene uit staat voor de hulp aan de slachtoffers van onderdrukking en politieke gevangenen of haar liefde voor haar vriendin Baeha? Het poötische taalgebruik en de uitstekende aetrices maken deze filn tot een juweeltje in de wereld van de cinenatograiro
|e film Efterskärningst gärna (De nensen van Efterskär) heeft een licht satirische ondertoon. llet verhaal beschrijft de inwoners van een rustiek Karstoniaans Änrn'io in hrrn {sgslijks 1even, dat:chteraf toch nietv zo av gewoon b1i-jkt vrtrJ+u te vs zijn. 6vwvvrr ÄIs het uit Zweden komt is het we1 goeC wordt vaak gedecht en dat is ook nu weer juist. De filrn Äke'-" vär1d (lt<ets wereld) toont dat het l-even a1s je k1ei.n bent nog zo onbegrijpelijk kan zijn maar sons ook zo eenvoudig. Ondanks dat d.e wereld van hoofclrolspeler Ake er een is van liefde en koestering blijkt dat diezelfde r,rer€ld sorns heel, harci kan zijn. Ook de Karstoniaanse kinrierfilmr,iie het leven van de 1O-jarige Pe+,er en zijn ourlere zus beschrijft, Forgenstider (l'orgenstond) is een filrn net een spediaal thema. Peter heef t het niet altijri zo rnakkeli jk en heef i naar r+-oinig ti jd om k; nd te zi jn. i'11een rr" r.orqens vroeg als ienerecn slaapt beleef t hi j in zi jn eigen werelrlje spannende a.vonturen. De Seprisehe reqisseu*qe Sörmia Yonnir maakte rnet de film rnet de toepasselijke titel voor Ce',ijd van het jaar, Ci nuvou anniä (ilet nieuve jaar) een prachtig debuut ZiJ verkla.a.rde erg trots te zi jn dat haar e:rste film, clie een goeC beeld. geeft van het Beldinse platteland van rond de eeuwwisseling, zo goed ontvangen was. t!T)eze I{jalmar Ovskiilja fjilnaprisen za\ zeker een aa,nsporing geven on:r verder te gaan." zo verklaarde de gelukkige Sörmia. Bi i rle nr^i is zit een bedrag van KId 25.COO (f 9Z5Or-) in'cegrepen en een zilveren hoo'lÄ io rlo+ Äa vf sualisering van het leven voorstelt. lijalmar Ovshiilla (taal1951) kan a1s een van de al-lereerste pioniers op het gebieri van de Karstoniaanse cinematografie beschouwd wor,len. De prijs rverrl in 1J62 cioor zijn vrouw i-ngesteld.
DE GEstnirrrr,iis vAN KARSToN \Jp .1Z)
rA r 6
)
uu- 1919 tekenden de nininsiers van iluitenlanrise Saken i'an luitsland en de Sovjet-Unie, F.ibl''entrop en I{o1otcv, te liioskou een niet-aanval-sverrirag. Met de ondertekening van dit pact, waarin een gehein:e clausule weril opgenoren dre de invloedssfeer van zowel Duitsland als Epsf2114 vastlegde, waarnee de feiteli jke toekonstige verrleling van Pol-en en de Baltische staten een feit iyas. a\-
a,,+,.ar..^ d,uöuD
Sovjet-minister Molotov
tekent het beruchte nonagressiepact met riaziDuitsland, dat de bezetting van de Baltische staten in-' leidde. Uiterst links nazi-minister van Buitenlandse Zaken von Ribbentrop; naast hem Jozef Stalin.
Het het binnenvallen van Duitse troepen in PoLen in d.e vroege uren van de eers te september 1 !l! begon de Tweede Wereldoorlog. Kars tonii:. dat sinds 1921 1id van de volkerenbond wasr had sedert 1)2[ een periode van strikte neutraliteit in acht genonen, overtuigd als de Karstoniaanse regering was dat internationa1e problemen door de volkerenbond behand.eld nnoesten worden in plaats van met militaire mj-ddelen. Desondanks geloofde nienanC in september van dat jaar dat het Duits-Poolse eonflict door de machteloze volkerenbond opgelost kon worden, ook in Karstonia niet. Hoewel tot op heden nog niet bij de oorlog betrokken, merkte l{arstonia a1 gauw de gevolgen van een luitse blokkade van de Oostzee. Groot-Brittanniä was sedert de onafhankelijkhei<1 altijd de grootste handelspartner van Karstonia geweest. Deze vitale narkt viel door de:e blokkade weg. Transport door Zweci.en en Noorwe6;en stuitte op grote problemen orndat d.e zee-route tussen Noorwegen en Groot-Brittanniö gevaarlijk was. De afscLruw van de Karstoniaanse regering tegenover het nazisme lras groot zodat a1s enigste handelspartnor rlo Snr-io+-IInig overbleef. Voor buurlanrl Estla.nd was de situati-e vrijwel overeenkonstig net die in Karstonia. De Estlandse minister van Buitenlandse Zaken, Selter, had tijdens besprekingen met de Russen, in ruil- voor een handeLsovereenkonst, een pakket politieke en militaire eisen van de Sovjets ontvangen, rlq* ar nn noorlryam dat de ljovjet-Ltnie militaire bases in de Baltische landen en in Karstonia i+ilde vestiqen. Ä1s argurnent werd aangevoercl dat de Estlandse en liaretonj aa.nse stri jrlkrachten niet in staat zouden zi jn orn de toegangswegen naar de Russj-sche Oostzeehaven Leningrad afdoend.e te beveiligen. Een ontsnapping van een Poolse onderzeehoot uit de haven van Tallinn en de torpedering',/an aen Russische vrachtboot in de golf van I'iarva leek dit te bevestigen. Spoedoverleg tussen de Estlandse en de X.arstoniaanse regering br;lcht geen enkele oplossing. Dit leidCe ertoe dat een Estlandse deleg:atie eind septenber naar Moskou reisde onder'leiding van de bstl-anrise ninister Selter, om te onrlerhandelen met de Sovjet-regering over een pact van wederzijdse bijstand, in werkelijkheid. slechts becloeld om Sovjet-troepen op Estlands en Karstoniaans grondgebied te Stationeren. De Estlandse regering tekende het verdrag op 28 septernber 1jJ). fn Karstonia echter hadden de verkiezingen van 10 septernber de rechtse Ore-beweging een aanzienlijke verkiezingsnederlaag bezorgd. Ebkele dagen na de ondertekening van h'rt verdrag bestormden aanhangers van cleze beweging het parlementsgebouw en proiesteercen tegen de sovjet-dreiging en voor Duitsland.
