Frisse Scholen Toets. >> Als het gaat om energie en klimaat. Voorbeeld Toetsingsrapport

Frisse Scholen Toets

>> Als het gaat om energie en klimaat

Voorbeeld Toetsingsrapport

>> Als het gaat om energie en klimaat

Inhoud 1. Inleiding 1.1 Methode van toetsing 1.2 Toelichting op toetsingsresultaten

2. Projectgegevens 3. Toetsingsresultaat alle fasen 4. Bijlagen 4.1 Ambitieprofiel 4.2 Toetsingsresultaat Voorlopig Ontwerp (VO) 4.3 Toetsingsresultaat Definitief Ontwerp (DO) 4.4 Toetsingsresultaat Technisch Ontwerp (TO)/bestek 4.5 Toetsingsresultaat 1e Oplevering 4.6 Toetsingsresultaat 2e Oplevering

1. Inleiding Voor het ontwerp van uw schoolgebouw is een toets uitgevoerd. Deze toets heeft tot doel na te gaan of met het ontwerp kan worden voldaan aan de ambities voor de school ten aanzien van het Programma van Eisen (PvE) voor Frisse Scholen van Agentschap NL. In dit rapport vindt u de resultaten van deze toets.

1.1 Methode van de toetsing De toets is gebaseerd op het Programma van Eisen (PvE) Frisse Scholen. Het PvE geeft (prestatie)eisen voor de aspecten energie, binnenluchtkwaliteit, thermisch comfort, visueel comfort en akoestisch comfort. De eisen zijn opgesteld op 3 ambitieniveaus: Klasse C (acceptabel), Klasse B (goed) en Klasse A (zeer goed). Het ontwerp van het schoolgebouw is getoetst aan de eisen uit het PvE behorend bij het ambitieprofiel van de school. Deze eisen betreffen de aspecten energie, binnenluchtkwaliteit, thermisch binnenklimaat, visueel comfort en akoestisch comfort. In dit toetsingsrapport is aangegeven of wordt voldaan aan de ambities van de school, eventueel met een toelichting. Het PvE Frisse Scholen is van toepassing op standaard groepsruimten (theorielokalen) in scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs. De toets van het ontwerp aan de hand van de scorekaart beperkt zich daarom tot deze ruimten. Voor vaklokalen (zoals lokalen voor scheikunde/ natuurkunde of muziek), praktijklokalen, collegezalen, speellokalen, aula’s, kantoren en spreekkamers, werkplekken op de gang (zoals onderwijspleinen) of ruimten voor andere functies binnen een brede school of multifunctionele accommodatie (MFA) (zoals kinderopvang, welzijnswerk, bibliotheek) is het PvE Frisse Scholen en deze toetsingsmethodiek niet altijd toepasbaar.

1.2 Toelichting op toetsingsresultaten In dit toetsingsrapport zijn de resultaten van de toets weergegeven. Het rapport bestaat uit :

1. Projectgegevens 2. Toetsingsresultaat alle fasen De resultaten van de verschillende toetsingsfasen zijn vervolgens samengevat in een scorekaart. Bij een negatieve beoordeling is daarbij aangegeven wat hiervan het risico is.

3. Toetsingsresultaat per fase In de bijlagen zijn voor elke fase waarvoor u de toets heeft laten uitvoeren de resultaten weergegeven. Standaard zijn dit: • Toets Voorlopig Ontwerp (VO); • Toets Definitief Ontwerp (DO); • Toets Technisch Ontwerp (TO) / bestek; • Toets 1e Oplevering; • Toets 2e Oplevering. Hierin is aangegeven of voor de afzonderlijke toetsingsaspecten is voldaan aan de voor de school gestelde eisen. Deze eisen zijn eveneens terug te vinden in het document. Hierbij vindt u zo nodig een toelichting van de adviseur die de toets heeft uitgevoerd.

2. Projectgegevens School Naam school Adres Postcode / Plaats Contactpersoon Telefoon E-mail

Het Frisse Voorbeeld Schoolstraat 100 1000 FS Schoolstad H. Schoolstra 000 0000000 [email protected]

Adviseur Naam adviesbureau Adres Postcode / Plaats Contactpersoon Telefoon E-mail

Jansen & Jansen Jasstraat 100 2000 FS Schoolstad H. Jansen 000 0000000 jansen@jansen&jansen.nl

3. Toetsingsresultaat alle fasen School: Datum:

3. Toetsingsresultaat alle fasen Het Frisse Voorbeeld Ambitie‐ niveau

VO

Energieprestatie (verplicht)

Klasse C

Voldoet

Nog niet getoetst

Isolatie van de gebouwschil

Klasse C

Voldoet

Energiezuinige ventilatie

Klasse B

Twijfel

Regeling ventilatie

Klasse B

Energiezuinige verwarming

Klasse C

Thema

Toetsingsresultaat DO TO/bestek

1e Oplevering

2e Oplevering

Opmerkingen

Energie

Efficiënte opwekking en distributie van warmte Regeling verwarming

Voldoet

Voldoet

‐

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Energiezuinige koeling

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Energiezuinige verlichting

Klasse B

Voldoet

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Ventilatiecapaciteit (verplicht)

Klasse B

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet niet

Spuiventilatie

Klasse C

Voldoet

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Luchtkwaliteit Voldoet

‐

Kwaliteit van de toevoerlucht

Klasse B

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet niet

Onvoldoende hygiëne van mechanische ventilatiesystemen heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van de lucht die in de ruimten wordt ingeblazen. Dit leidt met name tot klachten over 'droge lucht' (veroorzaakt doordat verontreinigingen de slijmvliezen van o.a. neus, ogen en keel irriteren).

Ruimtevolume

Klasse B

Voldoet

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐


Het Frisse Voorbeeld

Thema

Ambitie‐ niveau

VO


1e Oplevering

2e Oplevering

Opmerkingen

Doorspoeling van de ruimte

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet niet

Wanneer de ventilatie‐effectiviteit in een ruimte onvoldoende is kan voldoende luchtverversing niet in alle delen van de ruimten worden gegarandeerd ('dode hoeken'). Dit kan bijdragen aan klachten over bedompte en muffe lucht.

Emissies en stofverspreiding uit bouw‐ en interieurmaterialen

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Emissies van apparatuur

Klasse C

Voldoet

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Schoonmaakbaarheid

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Tabaksrook

Klasse C

Voldoet

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Toiletten

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Legionella

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Thermisch comfort Operatieve temperatuur (winter) (verplicht) Operatieve temperatuur (zomer) (verplicht) Tocht

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Individuele beïnvloeding

Klasse B

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Vloertemperatuur

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Verticale temperatuurgradiënt

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Stralingsasymmetrie

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Klasse B

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Visueel comfort Kunstlicht (verplicht)


Het Frisse Voorbeeld Ambitie‐ niveau

VO

Daglicht ‐ lokalen

Klasse C

Voldoet

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Helderheidswering

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Individuele regelbaarheid

Klasse B

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet niet

Voldoet

‐

Installatiegeluid (verplicht)

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Nagalmtijd

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Klasse C

Twijfel

Nog niet getoetst

Voldoet

Voldoet

‐

Thema


1e Oplevering

2e Oplevering

Opmerkingen

Akoestisch comfort

Luchtgeluidisolatie binnen het gebouw Contactgeluid Geluidisolatie van de gevel

‐

4. Bijlagen

Bijlage 4.1 Ambitieprofiel Naam School:

4.1 Ambitieprofiel

Het Frisse Voorbeeld

Kwaliteitsniveau Energie

Klasse C

VERPLICHTE CRITERIA Energieprestatie KEUZECRITERIA

Klasse C

Isolatie van de gebouwschil Energiezuinige ventilatie Regeling ventilatie Energiezuinige verwarming

Klasse C Klasse B Klasse B Klasse C

Efficiënte opwekking en distributie van warmte

Klasse C

Regeling verwarming Energiezuinige koeling Energiezuinige verlichting

Klasse C Klasse C Klasse B

Kwaliteitsniveau Thermisch binnenklimaat VERPLICHTE CRITERIA Operatieve temperatuur KEUZECRITERIA Tocht Individuele beïnvloeding Vloertemperatuur Verticale temperatuurgradiënt Stralingsasymmetrie

Kwaliteitsniveau Visueel comfort

Klasse C Klasse C Klasse C Klasse B Klasse C Klasse C Klasse C

Klasse B

VERPLICHTE CRITERIA

Kwaliteitsniveau Binnenluchtkwaliteit VERPLICHTE CRITERIA Ventilatiecapaciteit KEUZECRITERIA Spuiventilatie (persoonlijke beïnvloeding luchtkwaliteit) Kwaliteit van de toevoerlucht Ruimtevolume Doorspoeling van de ruimte Emissies en stofverspreiding uit bouw‐ en interieurmaterialen Emissies van apparatuur Schoonmaakbaarheid Tabaksrook Toiletten Legionella

Kunstlicht

Klasse B

Klasse B

KEUZECRITERIA

Klasse B

Daglichttoetreding Helderheidswering Individuele regelbaarheid

Klasse C Klasse C Klasse B

Kwaliteitsniveau Akoestisch comfort

Klasse C

Klasse C Klasse B Klasse B Klasse C

VERPLICHTE CRITERIA

Klasse C

Installatiegeluid

Klasse C Klasse C Klasse C Klasse C Klasse C

Nagalmtijd Luchtgeluidisolatie binnen het gebouw Contactgeluid Geluidisolatie van de gevel

Klasse C

KEUZECRITERIA Klasse C Klasse C Klasse C Klasse C

Bijlage 4.2 Toetsingsresultaat Voorontwerp (VO) School: Het Frisse Voorbeeld 4.2 Toetsingsresultaat Voorlopig Ontwerp (VO) Datum: Thema

Ambitieniveau

Toetsingscriterium

Wordt aan eis voldaan?

Energie Energieprestatie (verplicht)

Klasse C

‐ De energieprestatiecoëfficiënt wordt bepaald overeenkomstig NEN 2916 en is minimaal 15% lager dan vereist volgens Bouwbesluit.

Voldoet


Klasse C

‐ De gevel, de begane grondvloer en het dak hebben een Rc‐waarde van minimaal 3,5 m2K/W. ‐ De beglazing heeft een U‐waarde van maximaal 1,2 W/m2K (HR++).

Voldoet


Klasse B

‐ Bij gebalanceerde ventilatie dient warmteterugwinning (wtw) met een rendement van minimaal 75% toegepast te worden.

Twijfel

Regeling ventilatie

Klasse B


Klasse C


Klasse C

‐ Wanneer een gasgestookte ketel wordt toegepast dient deze te zijn voorzien van Gaskeur HR107. ‐ CV‐leidingen die niet door een verblijfsruimte lopen, zijn geïsoleerd.

Twijfel

Klasse C

‐ De verwarming is voorzien van een weersafhankelijke voorregeling van de aanvoerwatertemperatuur. ‐ De verwarming kan per ruimte worden nageregeld. ‐ De naregeling bestaat minimaal uit thermostatische radiatorkranen.

Twijfel

Regeling verwarming

‐ De ventilatie is vraaggestuurd (tijdafhankelijk met verschillende standen of CO2‐gestuurd). ‐ Het verwarmingssysteem heeft een aanvoerwatertemperatuur van maximaal 50°C.

Twijfel Twijfel

Opmerkingen




Ambitieniveau

Klasse C

Klasse B

Toetsingscriterium ‐ Op alle gevels behoudens de noordgevel dient buitenzonwering (screens of uitvalschermen) aanwezig te zijn. ‐ Het geïnstalleerd vermogen van (nood)verlichting dient maximaal 15 W/m2 te zijn. ‐ Het ventilatiesysteem dient te worden voorzien van een automatische regeling voor zomernachtventilatie. Dit betekent dat buiten de bedrijfstijden op basis van vooraf ingestelde waarden voor binnen en buitentemperatuur de ventilatie automatisch aan en uitgeschakeld wordt. ‐ Er dienen spuiventilatievoorzieningen aanwezig te zijn overeenkomstig de eisen voor luchtkwaliteit. ‐ De daglichttoetreding is optimaal. Zie hiervoor de eisen bij visueel comfort. ‐ De verlichting heeft een lichtopbrengst van minimaal 55 lm/W. ‐ Het gehele gebouw is voorzien van een veegschakeling. ‐ De toiletten zijn voorzien van aanwezigheidsdetectie voor de verlichting. ‐ Verlichtingsarmaturen hebben hoogfrequente voorschakelapparatuur. ‐ De regeling is afgestemd op de hoeveelheid daglicht (bijv. daglichtafhankelijke regeling).


Twijfel

Voldoet

Luchtkwaliteit Ventilatiecapaciteit (verplicht)

Klasse B

‐ De CO2‐concentratie in groepsruimten (in de ademzone) is tijdens gebruikstijd maximaal 1.000 ppm, waarbij in het reguliere onderwijs uitgegaan dient te worden van 30 leerlingen en 1 docent per groepsruimte.

Twijfel

Opmerkingen


Spuiventilatie

Ambitieniveau

Klasse C


Klasse B

Ruimtevolume

Klasse B

Toetsingscriterium ‐ Groepsruimten hebben ten minste 4 te openen ramen (totaal oppervlak minimaal 4 m2), waarvan minimaal de helft bovenin het raamvlak. ‐ Spuiventilatievoorzieningen (te openen ramen) zijn licht bedienbaar staand vanaf de vloer en hebben meerdere fixeerstanden (incl. kierstand) of zijn traploos instelbaar. Aanwezige mechanische ventilatiesystemen voldoen aan de Klasse B‐ eisen uit cahier P1 Eisen voor gezonde mechanische ventilatiesystemen (2003), Serie Praktijkboek Gezonde Gebouwen ISSO/SBR. Dit betekent o.a.: ‐ Alle elementen die in aanraking komen met de toegevoerde ventilatielucht zijn zodanig gematerialiseerd, geproduceerd en afgewerkt dat na ingebruikname de luchtkwaliteit niet nadelig kan worden beïnvloed. Dit geldt ook voor voorzieningen voor natuurlijke ventilatie. ‐ Er wordt geen gebruik gemaakt van recirculatie, behalve in all‐ airsystemen onwille van aanwarming van het gebouw buiten gebruikstijd. ‐ Filtersecties zijn voorzien van een zakkenfilter van minimaal filterklasse F6 of een vergelijkbaar effectief filtersysteem. ‐ De luchtkanalen worden op de bouwplaats voldoende beschermd tegen verontreiniging. De openingen van de kanalen worden afgesloten. Beschermende onderdelen worden pas vlak voor installatie verwijderd en voor ingebruikname goed gereinigd. ‐ Bij warmteterugwinning wordt gebruik gemaakt van een type warmteterugwinsysteem dat een hoge mate van scheiding tussen retourlucht en toevoerlucht garandeert (bijv. een kruiswisselaar, warmtewiel of twincoil). Bij toepassing van een warmtewiel wordt de retourventilator zuigend opgesteld. ‐ De hoofdkanalen zijn op strategische plaatsen voorzien van inspectieluike van dusdanige afmetingen dat ze tevens gebruikt k d h t h k d k l ‐ In groepsruimten is de afstand van vloer tot (verlaagd) plafond minimaal 3,2 m.


Voldoet

Twijfel

Voldoet

Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse C

‐ De ventilatielucht wordt in de verblijfsruimten zó toegevoerd en afgevoerd, dat voldoende doorspoeling van de ruimte mogelijk is. De ventilatie‐effectiviteit εv bedraagt minimaal 0,8.

Twijfel


Klasse C

Bouw‐ en inrichtingsmaterialen bevatten geen schadelijke weekmakers/ftalaten (zoals DEHP, DBP en BBP)

Twijfel


Klasse C

Verontreinigende apparatuur (bijv. printers, copiers) staat in een aparte ruimte die op onderdruk staat t.o.v. omringende ruimten.

Voldoet

Schoonmaakbaarheid

Klasse C

‐ De constructie en detaillering bevordert geen aanhechting van stof, vuil, vocht e.d. ‐ Vloerbedekking in groepsruimten is eenvoudig reinigbaar.

Twijfel

Tabaksrook

Klasse C

Toiletten

Klasse C

Legionella

Klasse C

Thermisch comfort

‐ Leerlingen en leerkrachten worden in het schoolgebouw niet blootgesteld aan tabaksrook. Geurverspreiding vanuit toiletten naar elders in het gebouw wordt voorkomen. ‐ De toiletruimten worden op onderdruk gehouden t.o.v. de omliggende ruimten. ‐ De afvoercapaciteit van de toiletten bedraagt minimaal 50 m3/h afzuiging per toilet(pot)/urinoir. ‐ Vloeren en wanden (tot min. 70 cm hoogte) zijn zo uitgevoerd dat urine niet in het materiaal kan trekken. ‐ De lucht uit toiletten wordt beschouwd als retourlucht en wordt direct uit deze ruimten naar buiten afgevoerd. ‐ Installaties voor warm en koud tapwater moeten worden uitgevoerd conform de bepalingen in ISSO‐publicatie 55.1 Legionellabestrijding.

Voldoet

Twijfel

Twijfel

Opmerkingen


Operatieve temperatuur (verplicht)

Tocht

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C

Minimaal 90% van de gebruikstijd wordt voldaan aan deze eisen: ‐ De operatieve temperatuur is op alle werk‐ en leerplekken (waar iemand meer dan 2 uur per dag zittend werkt of leert) minimaal 19°C. ‐ Bij buitentemperaturen <20°C is de operatieve temperatuur maximaal 24°C. ‐ Bij buitentemperaturen >20 °C ligt de operatieve temperatuur maximaal 4°C boven de buitentemperatuur.

Twijfel

Klasse C

‐ De luchtsnelheden in de leefzone zijn 's zomers niet hoger dan 0,23 m/s. ‐ De luchtsnelheden in de leefzone zijn 's winters niet hoger dan 0,19 m/s. ‐ Alternatief: Draught Rate <30%.

Twijfel


Klasse B

Vloertemperatuur

Klasse C


Klasse C

‐ De operatieve temperatuur is in het stookseizoen per verblijfsruimte met één bedieningsknop regelbaar tot minimaal 2°C boven en beneden de setpointtemperatuur. ‐ De bedieningsknop voor de temperatuur moet zonder instructie te begrijpen zijn. ‐ De temperatuur kan door de docent worden beïnvloed met één bedieningsknop. Deze knop is buiten bereik van de leerlingen aangebracht (bijv. op wand naast het schoolbord). ‐ Indien (buiten)zonwering aanwezig is dient deze vanuit de groepsruimten bedienbaar (of te overrulen) te zijn.

‐ De vloertemperatuur ligt tussen 17 en 29°C (conform de Klasse C‐eis van de norm NEN‐EN‐ISO 7730). De verticale temperatuurgradiënt (verschil tussen de luchttemperatuur op enkel‐ en hoofdhoogte) is <4 K/m.

Twijfel

Twijfel Twijfel

Opmerkingen


Stralingsasymmetrie

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C

De stralingstemperatuurasymmetrie (verschil in temperatuur van tegenoverliggende vlakken) voldoet aan de Klasse C‐eisen van de norm NEN‐EN‐ISO 7730: ‐ bij een warm plafond <7°C; ‐ bij een koude wand <13°C; ‐ bij een koud plafond <18°C; ‐ bij een warme wand <35°C. De stralingstemperatuur (de gemiddelde oppervlaktetemperatuur van plafond, vloer, wanden, ramen, verwarmingspanelen en inrichting) in groepsruimten is 's winters hoger dan de luchttemperatuur.

Twijfel

Klasse B

‐ Het verlichtingssterkte door kunstlicht is op werkvlakniveau minimaal 500 lux. ‐ Indien geen digitale schoolborden worden toegepast zijn er speciale (apart schakelbare) armaturen waarmee een verlichtingssterkte van 500 lux (verticaal) op het schoolbord wordt behaald. ‐ De UGRL (waarde voor de beperking van de 'verblindingshinder' ) van de in degroepsruimten toegepaste armaturen is <19. ‐ De kleurweergaveindex (Ra) van de verlichting is minimaal 80 of vergelijkbaar.

Twijfel

Klasse C

De daglichtfactor op het werkvlak in het midden van groepsruimtes is minimaal 3%. ‐ Glas is blank of grijnsgetint. ‐ De lichttoetredingsfactor (LTA‐waarde) van het glas is minimaal 0,60. ‐ Het percentage glas in de gevel van groepsruimten is minimaal 30%.

Voldoet

Visueel comfort

Kunstlicht (verplicht)


Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C

‐ Bij aanwezigheid van digitale schoolborden is in de groepsruimten (ook aan de noordzijde) helderheidwering aanwezig, waarmee hinderlijk tegenlicht en hinderlijke reflecties worden voorkomen. Bij het gebruik van de helderheidswering blijft enig uitzicht naar buiten mogelijk. ‐ De helderheidswering wordt zodanig geselecteerd dat luminantieverhoudingen ('contrasten' in het gezichtsveld) tussen taak (bijv. schrift), directe omgeving (bijv. tafelblad) en perifirie (bijv. raam) maximaal 1:10:30 (taak:directe omgeving: periferie) bedragen.

Twijfel

Klasse B

‐ Kunstverlichting in groepsruimten is beperkt regelbaar: de verlichting is bijvoorbeeld in delen aan‐ of uit te schakelen of dimbaar. ‐ De helderheidwering kan per groepsruimte worden bediend.

Twijfel


Klasse C

‐ Het geluidniveau in de groepsruimten t.g.v. installaties is maximaal 35 dB(A).

Twijfel

Nagalmtijd

Klasse C

‐ De nagalmtijd in ingerichte groepsruimten is maximaal 0,8 s.

Twijfel

Klasse C

‐ Luchtgeluidisolatiewaarde (R’w) tussen groepsruimten of kantoren onderling is > 38 dB. ‐ Luchtgeluidisolatiewaarde (R’w) tussen groepsruimten en verkeersruimten is > 26 dB. ‐ Er vindt geen geluidsoverdracht plaats via ‘lekken’ (bijvoorbeeld boven een scheidingswand via het verlaagd plafond, ter plaatse van leidingdoorvoeren e.d.). Doorvoeren van kanalen en leidingen naar de groepsruimten zijn aangebracht boven de gangwand.

Twijfel

Klasse C

‐ De contactgeluidisolatie (Ico) tussen groepsruimten is ten minste 0 dB. ‐ Hinderlijke trillingen van de vloer of trappen door lopen/bewegen of muziek worden voorkomen.

Twijfel

Helderheidswering


Akoestisch comfort

Luchtgeluidisolatie binnen het gebouw

Contactgeluid

Opmerkingen

Bijlage 4.2 Toetsingsresultaat Voorontwerp (VO) School: Het Frisse Voorbeeld 4.2 Toetsingsresultaat Voorlopig Ontwerp (VO) Datum: Thema Geluidisolatie van de gevel

Ambitieniveau Klasse C

Toetsingscriterium ‐ Het geluidniveau binnen t.g.v. buitengeluid is bij gesloten ramen (maar met basisventilatie) maximaal 35 dB(A).

Wordt aan eis voldaan? Twijfel

Opmerkingen

Bijlage 4.3 Toetsingsresultaat Definitief Ontwerp (DO) School: Het Frisse Voorbeeld 4.3 Toetsingsresultaat Definitief Ontwerp (DO) Datum: Thema

Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse C




Klasse C




Klasse B



Regeling ventilatie

Klasse B


Klasse C


Klasse C



Klasse C



Regeling verwarming


Wordt aan eis voldaan? Wordt aan eis voldaan?

Opmerkingen




Ambitieniveau

Klasse C

Klasse B






Klasse B



Opmerkingen


Spuiventilatie

Ambitieniveau

Klasse C


Klasse B

Ruimtevolume

Klasse B

Toetsingscriterium


‐ Groepsruimten hebben ten minste 4 te openen ramen (totaal oppervlak minimaal 4 m2), waarvan minimaal de helft bovenin het raamvlak. Wordt aan eis voldaan? ‐ Spuiventilatievoorzieningen (te openen ramen) zijn licht bedienbaar staand vanaf de vloer en hebben meerdere fixeerstanden (incl. kierstand) of zijn traploos instelbaar. Aanwezige mechanische ventilatiesystemen voldoen aan de Klasse B‐ eisen uit cahier P1 Eisen voor gezonde mechanische ventilatiesystemen (2003), Serie Praktijkboek Gezonde Gebouwen ISSO/SBR. Dit betekent o.a.: ‐ Alle elementen die in aanraking komen met de toegevoerde ventilatielucht zijn zodanig gematerialiseerd, geproduceerd en afgewerkt dat na ingebruikname de luchtkwaliteit niet nadelig kan worden beïnvloed. Dit geldt ook voor voorzieningen voor natuurlijke ventilatie. ‐ Er wordt geen gebruik gemaakt van recirculatie, behalve in all‐ airsystemen onwille van aanwarming van het gebouw buiten gebruikstijd. ‐ Filtersecties zijn voorzien van een zakkenfilter van minimaal Wordt aan eis voldaan? filterklasse F6 of een vergelijkbaar effectief filtersysteem. ‐ De luchtkanalen worden op de bouwplaats voldoende beschermd tegen verontreiniging. De openingen van de kanalen worden afgesloten. Beschermende onderdelen worden pas vlak voor installatie verwijderd en voor ingebruikname goed gereinigd. ‐ Bij warmteterugwinning wordt gebruik gemaakt van een type warmteterugwinsysteem dat een hoge mate van scheiding tussen retourlucht en toevoerlucht garandeert (bijv. een kruiswisselaar, warmtewiel of twincoil). Bij toepassing van een warmtewiel wordt de retourventilator zuigend opgesteld. ‐ De hoofdkanalen zijn op strategische plaatsen voorzien van inspectieluike van dusdanige afmetingen dat ze tevens gebruikt k d h t h k d k l ‐ In groepsruimten is de afstand van vloer tot (verlaagd) plafond Wordt aan eis voldaan? minimaal 3,2 m.

Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse C




Klasse C




Klasse C



Schoonmaakbaarheid

Klasse C



Tabaksrook

Klasse C

Toiletten

Klasse C

Legionella

Klasse C

Thermisch comfort





Opmerkingen



Tocht

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C

Minimaal 90% van de gebruikstijd wordt voldaan aan deze eisen: ‐ De operatieve temperatuur is op alle werk‐ en leerplekken (waar iemand meer dan 2 uur per dag zittend werkt of leert) minimaal 19°C. ‐ Bij buitentemperaturen <20°C is de operatieve temperatuur Wordt aan eis voldaan? maximaal 24°C. ‐ Bij buitentemperaturen >20 °C ligt de operatieve temperatuur maximaal 4°C boven de buitentemperatuur.

Klasse C



Klasse B

Vloertemperatuur

Klasse C


Klasse C


‐ De operatieve temperatuur is in het stookseizoen per verblijfsruimte met één bedieningsknop regelbaar tot minimaal 2°C boven en beneden de setpointtemperatuur. ‐ De bedieningsknop voor de temperatuur moet zonder instructie te begrijpen zijn. ‐ De temperatuur kan door de docent worden beïnvloed met één Wordt aan eis voldaan? bedieningsknop. Deze knop is buiten bereik van de leerlingen aangebracht (bijv. op wand naast het schoolbord). ‐ Indien (buiten)zonwering aanwezig is dient deze vanuit de groepsruimten bedienbaar (of te overrulen) te zijn.

‐ De vloertemperatuur ligt tussen 17 en 29°C (conform de Klasse C‐eis Wordt aan eis voldaan? van de norm NEN‐EN‐ISO 7730). De verticale temperatuurgradiënt (verschil tussen de Wordt aan eis voldaan? luchttemperatuur op enkel‐ en hoofdhoogte) is <4 K/m.

Opmerkingen


Stralingsasymmetrie

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C


Klasse B

‐ Het verlichtingssterkte door kunstlicht is op werkvlakniveau minimaal 500 lux. ‐ Indien geen digitale schoolborden worden toegepast zijn er speciale (apart schakelbare) armaturen waarmee een verlichtingssterkte van 500 lux (verticaal) op het schoolbord wordt behaald. Wordt aan eis voldaan? ‐ De UGRL (waarde voor de beperking van de 'verblindingshinder' ) van de in degroepsruimten toegepaste armaturen is <19. ‐ De kleurweergaveindex (Ra) van de verlichting is minimaal 80 of vergelijkbaar.

Klasse C

De daglichtfactor op het werkvlak in het midden van groepsruimtes is minimaal 3%. ‐ Glas is blank of grijnsgetint. Wordt aan eis voldaan? ‐ De lichttoetredingsfactor (LTA‐waarde) van het glas is minimaal 0,60. ‐ Het percentage glas in de gevel van groepsruimten is minimaal 30%.


Visueel comfort



Opmerkingen


Helderheidswering

Ambitieniveau

Klasse C

Toetsingscriterium


‐ Bij aanwezigheid van digitale schoolborden is in de groepsruimten (ook aan de noordzijde) helderheidwering aanwezig, waarmee hinderlijk tegenlicht en hinderlijke reflecties worden voorkomen. Bij het gebruik van de helderheidswering blijft enig uitzicht naar buiten mogelijk. Wordt aan eis voldaan? ‐ De helderheidswering wordt zodanig geselecteerd dat luminantieverhoudingen ('contrasten' in het gezichtsveld) tussen taak (bijv. schrift), directe omgeving (bijv. tafelblad) en perifirie (bijv. raam) maximaal 1:10:30 (taak:directe omgeving: periferie) bedragen.

Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse B




Klasse C



Nagalmtijd

Klasse C



Klasse C



Contactgeluid

Klasse C

‐ De contactgeluidisolatie (Ico) tussen groepsruimten is ten minste 0 dB. Wordt aan eis voldaan? ‐ Hinderlijke trillingen van de vloer of trappen door lopen/bewegen of muziek worden voorkomen.

Geluidisolatie van de gevel

Klasse C

‐ Het geluidniveau binnen t.g.v. buitengeluid is bij gesloten ramen (maar met basisventilatie) maximaal 35 dB(A).


Akoestisch comfort



Opmerkingen

Bijlage 4.4 Toetsingsresultaat Technisch Ontwerp (TO) / Bestek School: Het Frisse Voorbeeld 4.4 Toetsingsresultaat Technisch Ontwerp (TO) / Bestek Datum: Thema

Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse C


Voldoet


Klasse C


Voldoet


Klasse B


Voldoet niet

Regeling ventilatie

Klasse B


Klasse C


Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Regeling verwarming


Voldoet niet Voldoet

Opmerkingen




Ambitieniveau

Klasse C

Klasse B



Voldoet niet

Voldoet


Klasse B


Voldoet niet

Opmerkingen


Spuiventilatie

Ambitieniveau

Klasse C


Klasse B

Ruimtevolume

Klasse B



Voldoet

Voldoet niet

Voldoet

Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse C



Klasse C


Voldoet


Klasse C


Voldoet

Schoonmaakbaarheid

Klasse C


Voldoet

Tabaksrook

Klasse C

Toiletten

Klasse C

Legionella

Klasse C

Thermisch comfort


Voldoet niet

Voldoet

Voldoet

Voldoet

Opmerkingen



Tocht

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C


Voldoet niet

Klasse C


Voldoet


Klasse B

Vloertemperatuur

Klasse C


Klasse C



Voldoet niet

Voldoet Voldoet

Opmerkingen


Stralingsasymmetrie

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C


Voldoet

Klasse B


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Visueel comfort



Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C


Voldoet niet

Klasse B


Voldoet niet


Klasse C


Voldoet

Nagalmtijd

Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Helderheidswering


Akoestisch comfort


Contactgeluid

Opmerkingen

Bijlage 4.4 Toetsingsresultaat Technisch Ontwerp (TO) / Bestek School: Het Frisse Voorbeeld 4.4 Toetsingsresultaat Technisch Ontwerp (TO) / Bestek Datum: Thema Geluidisolatie van de gevel



Wordt aan eis voldaan? Voldoet

Opmerkingen

Bijlage 4.5 Toetsingsresultaat 1e Oplevering School: Het Frisse Voorbeeld 4.5 Toetsingsresultaat 1e Oplevering Datum: Thema

Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse C


Voldoet


Klasse C


Voldoet


Klasse B


Voldoet

Regeling ventilatie

Klasse B


Klasse C


Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Regeling verwarming


Voldoet Voldoet

Opmerkingen




Ambitieniveau

Klasse C

Klasse B



Voldoet

Voldoet


Klasse B


Voldoet niet

Opmerkingen


Spuiventilatie

Ambitieniveau

Klasse C


Klasse B

Ruimtevolume

Klasse B



Voldoet

Voldoet niet

Voldoet

Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse C



Klasse C


Voldoet


Klasse C


Voldoet

Schoonmaakbaarheid

Klasse C


Voldoet

Tabaksrook

Klasse C

Toiletten

Klasse C

Legionella

Klasse C

Thermisch comfort


Voldoet niet

Voldoet

Voldoet

Voldoet

Opmerkingen



Tocht

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet


Klasse B

Vloertemperatuur

Klasse C


Klasse C



Voldoet

Voldoet Voldoet

Opmerkingen


Stralingsasymmetrie

Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C


Voldoet

Klasse B


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Visueel comfort



Opmerkingen


Ambitieniveau

Toetsingscriterium


Klasse C


Voldoet

Klasse B


Voldoet


Klasse C


Voldoet

Nagalmtijd

Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Helderheidswering


Akoestisch comfort


Contactgeluid

Opmerkingen

Bijlage 4.5 Toetsingsresultaat 1e Oplevering School: Het Frisse Voorbeeld 4.5 Toetsingsresultaat 1e Oplevering Datum: Thema Geluidisolatie van de gevel



Wordt aan eis voldaan? Voldoet

Opmerkingen

Bijlage 4.6 Toetsingsresultaat 2e Oplevering (1 jaar na ingebruikname) School: Het Frisse Voorbeeld 4.6 Toetsingsresultaat 2e Oplevering (1 jaar na ingebruikname) Datum: Thema

Ambitieniveau

Toetsingscriterium



Klasse B


Voldoet

Thermisch comfort

Operatieve temperatuur winter (verplicht)

Operatieve temperatuur zomer (verplicht)

Klasse C


Voldoet

Klasse C


Voldoet

Opmerkingen

Het project Frisse Scholen is onderdeel van het programma Energie & Gebouwde Omgeving (EGO). Het heeft tot doel scholen te stimuleren minder energie te verbruiken en het binnenmilieu te verbeteren. Op de website www.frissescholen.nl staat nuttige informatie voor iedereen die streeft naar gezonde en energiezuinige scholen.

De site is bedoeld voor schoolbesturen en -directies en voor ambtenaren onderwijshuisvesting van lokale overheden. Ook leerkrachten, ouders en technisch adviseurs kunnen hun voordeel doen met www.frissescholen.nl. U vindt er actuele en praktische informatie rondom het realiseren van Frisse Scholen, zowel op technisch, organisatorisch als financieel gebied. Ook staan er ervaringen opgetekend van schoolbesturen en gemeenten. Bent u op zoek naar relevante publicaties dan kunt u die via www.frissescholen.nl bestellen en/of downloaden.

Frisse Scholen Toets. >> Als het gaat om energie en klimaat. Voorbeeld Toetsingsrapport

Recommend Documents