Fresh Forward aardbeiveredeling grote stap vooruit Acht jaar na de oprichting van her veredelingsbedrijf Fresh Forward op de trocatie in Eck-en-Wiel in Nederlarid is ,,The Fmit Firni" op volle kruissnelheid gekomen. Fresh Forward is al langere tijd bekend bij de Noord-Europese aardbeitelers als het seleetiebedrijf dat de variëteiten Scnata, Figaro, Salsa en trtumira heeft voortgebracht. lNelclra worden er $.eer nieuwe soorlen ge'r'ntrcduceerd in Noord-Europa. In roaart bezochten wij Fresh Fonvard in NeCerland en hadden we de gelegenheid om rnet directeur Wim Aalberstrrerg naar Spanje te viiegen om daar hun msditerrane veredelingsprograama te bekijLen.
OpnrcHrrNe vnru FResn Fonwnno.
heeft op dit moment 11 medewerkers maar dit jaar worden nog extra drie
bonne voor de aardbeirassen Darse-
Het voormalige selectieprogramma
personen aangeworven; 1 persoon voor de marketing en 2 veredelaars voor de ondersteuning van het selec-
ook
van PRI (voorheen bekend als IVT en later het CPRO) verbonden aan de
van
Wageningen in Netijd de Noord - Europese aardbeiteelt met soorten zoals Elsanta, Gorella, Lambada, El-
universiteit
De venEoelrruo
MlRxertruc
EN LTGENTTEBEHEER
De afdeling Marketing en Licentie,
sen, Kovaka en Rapo).
heeft meer dan een derde van het personeel in dienst. Deze afdeling heeft de opdracht om alle soofien die onder licentie in de markt zljn gezeÍ onder licentie uit te geven voor vermeerdering en ook te beschermen tegen illegale vermeerdering. Fresh Forward is
De veredeling verhuisde van Elst (Wageningen) naar Eck-en-Wiel, een klein dorpje op ongeveer 30 km ten westen van Wageningen. Daar werd een kas
Figaro en Rumba. De vermeerderingsoppervlakte van deze variëteiten heeft de kaap van de 200 ha overschreden.
ward-The Fruit Firm. De helft van de aandelen werden door PRI verkocht aan een consortium van zes aardbeiplantenkwekers (Flevo-
plant, Van Alphen, De Kemp, Nees-
van 5 000 m2 met een bedrijfswoning gekocht. Op het bedrijf beschikte men ook over foliekassen (0.5 Ha), een trayveld (0.25 Ha) en stellingteelt (0.25 Ha). De selecties voor NoordEuropa worden ook verder getest in een normale vollegrondsteelt en in de
gekoelde teelt met wachtbedplanten op een bedrijf in de buurt van Venlo. De totale oppervlakte voor het selectiewerk in Nederland bedraagt momenteel 2 ha. Zodoende werd Fresh Forward uit de grond gestampt en kon
eigenaar van de rassen Salsa, Sonata,
Deze worden onder licentie voomamelijk in Nederland en Duitsland verMeer recent heeft Fresh Forward ook enkele van haar rassen geihtrodu-
.rLri 2013
het kassencomplex en dit ging gepaard met een vakkundige uitleg over de ac-
tiviteiten.
KRursrHGelr
In Eck-en-Wiel,
alle kruisingen gemaakt, zowel junidragers voor Noord-Europa,
nieuwe aardbeisoorten.
scr- Fnu'lnr',rlr
het beoordelen van nieuwe selecties. We kregen van hem een rondleiding in
wacht men dat ze goed overwinteren en een goede productie zullen geven in de Noord - Oostelijke staten van het Amerikaanse continent. Men hoopt dat deze aardbeisoorten vanwege hun smaak ook beter betaald zullen worden dan de aardbeien uit Califomië en
rc
soorlen zoals Sonata, Figaro en Rumba op zijn palmares staan. Bij ons bezoek in maart was hrj volop bezig met
markt. Van Sonata en Rumba ver-
Florida.
Be
Bokhorst. Bert Meulenbroek heeft
ceerd op de Amerikaanse en Canadese
er verder gewerkt worden met meer
Forward, vertelt ons dat Fresh Forward twee peilers heeft. Dit is enerzijds het licentiebeheer / controle en de marketing en anderzijds het veredelen van nieuwe aardbeirassen. Fresh Forward
De belangrijkste pijler van Fresh Forward is natuurlijk de veredeling van nieuwe aardbeirassen. Beil Meulenbroek is reeds 24 jaar beroepshalve in de aardbeiveredeling actief en de hoofdveredelaar blj Fresh Forward. Hij wordt geassisteerd door Karlijn
meerderd.
mogelijkheden aan de veredeling van
Wim Aalbersberg, directeur van Fresh
controlewerkzaamheden plaats voor diverse appelsoorten in Europa.
tieprogramma.
derland beheerste lange
vira en Bogota. Einde 2005 werd het echter geprivatiseerd en omgedoopt tot Fresh For-
lect en Darroyal. Daarnaast vinden er
Fresh Forward is ook nog actiefin het beheer van de licenties en de controle van de PRI rassen (Lambada, Polka, Korona etc.) en doet ook dit beheer voor andere veredelaars ( bvb Isaura). Fresh Forward doet eveneens controlewerk in opdracht van Planasa/Dar-
Nederland, worden de de
doordragers en deze voor het mediterrane gebied. De kruisingen worden allemaal uitgevoerd in februari-maart in de kas. In de beginjaren ging het om een dertigtal kruisingen maar momenteel ligt het aantal rond de negentig combinaties. De bloemen worden niet meer met de hand bestoven maar er worden vliegen voor ingezet. In speciaal ontwikkelde
kooien, afgedekt met gaasdoek, komen er telkens vijf planten van twee rassen die met mekaar gekruist moeten worden. Twee planten van de eerste
variëteit dienen als bestuiver (vader). De overige drie planten van het tweede
ras zijn de ontvangers van het stuifmeel (moeder). Om zeltbestuiving te voorkomen worden de meeldraden bij deze planten weggenomen. De vliegen dragen het stuifireel over en zorgen zo voor de bestuiving. Van iedere plant kunnen er in april-mei 15 tot 20 aardbeien geoogst worden. Iedere bevruchte aardbei levert tussen de 100 en 200 zaadjes op, elk met een andere genetische kombinatie.
Selecrre De kunst bestaat er in om in deze populaties van allemaal verschillende zaailingen de juiste eruit te selecteren. Het is ook bijzonder tijdrovend. Berl Meulenbroek : ,,Men moet onge-
veer l00.000 zaailingen
beoordelen om eindehjk een goede zaailing te vinden die dan in de praktijk op grotere schaal getest wordt en tot een ras kan uitgroeien. Datbetekent echter ook dat er 5 tot 7 jaar over heen gaat vooraleer
een nieuwe selectie gevonden wordt. Daarbovenop komen nog eens 3 tot 4 jaar om de selectie te vermeerderen en testen te doen bij telers. Tegen de tijd dat de selectie aangehouden wordt en een rasnaalll krijgt is men al snel 10 Íot 12 jaar verder na het eigenhjke kmisen.
ln
alger.neen
blijven er van 10 000
zaailingen het eerste jaar nog tussen de 200 en de 400 selecties (eerstejaars kloontjes) over. Het tweede jaar worden deze gereduceerd tot gemiddeld 50 en na driejaar zijn er nog tussen de .l 5 en 0 geavanceerde selecties over".
Heel het selectiewerk is gebaseerd op het kiezen van de juiste kruisingsouders, aantallen maken en vervolgens selecteren in een echte afvallingskoers
waarbij naar alle parameters gekeken
wordt; vruchtzetting, vruchtgrootte, stevigheid, smaak, bewaarbaarheid, opbrengst en planttype." Bert Meulenbroek : ,,Bij de zoektocht naar nieuwe aardbeirassen heeÍt Fresh
Forward duidelijke
doelstellingen vooropgesteld, behalve de vruchtkwaliteit is ook de economische rentabiliteit, namehjk opbrengst, plukren-
dement
en
ziektegevoeligheid van
belang. De veredelaar moet een corlpromis vinden in zijn seiecties waarbij hrj teler, l.randelaar en consument tevreden stelt. Geen gemakkelijke opdracht.
EENnnnnloRneENDE
{xonre one}
RASSÊN
Bij
Fresh Forward wordt vootnamehjk
aan junidragers voor Noord-Europa gewerkt. Er worden jaarlijks ongeveer 20.000 zaailingen gemaakt. Hierbtj wordt gezocht naar zowel vroege, middentijdse en late rassen voor NoordEuropa. Op een tweede locatie, nabij
deze zaailingen in de kas geselecteerd.
Hiertoe worden ze in potten met veensubstraat geplant en op hangende goten geplaatst. De zaailingen worden in twee rondes geplant. De eerste partij van een 12.000 stuks
wordt einde januari geplant
om
te
selecteren in maafi-april. Een tweede groep zaailingen van een 10.000 stuks
wordt in maart buiten opgekweekt
en
naar de kas getransfereerd tegen einde april wanneer de eerste partij geselec-
!e selall'eiirry;r*r fFlÍ*5 vr*r d* r*ilegli*ris- er gei**iC* l**ll ,ie*íl *6
reel gh*s
teerd is. De selectie van deze zaailingen r indt plaats in mei en juni. Door dit intensief systeem kunnen er al vroeg in het jaar onder bescherming een 20 toÍ 25 duizend zaailingen geselecteerd worden en zijn de risico's van buitenteelten uitgeschakeld. De kas wordt nadien, in de zomer, nog gebruikt voor de opkweek van de zaarlingen voor het programma in Spanje.
Ntguwe sELEcnENUMMERS KoRTE DAG RASSEN OP KOMST
Bert Meulenbroek denkt op korte ter-
trijn een middelvroeg ras en een laat ras te introduceren. De medewerkers
van de marketingafdeling hebben reeds enige jaren de twee selectienummer FFl003 en FFl005 op meer dan
50 locaties in Noord-Europa bij telers en onderzoeksintstellingen geplaatst. Ook dit jaar staat er van elk nummer ongeveer
l* s*J*kij*,tr*,l;er ilïflj kc*lic r**lr.
ls
e*r j*ie s*r,{ ,ïsi Eroi* /'t.r'
,
.:'.
. :r
'.
). r.,
i .-
',r Ce
í*-
Venlo, worden alle geavanceerde selecties uitgetest in de normale teelt en
vochtigheid. De jonge zaailingen worden vervolgens verspeend in plugjes
in de gekoelde teelt. HeI zaad dat verzameld wordt van de kr-uisingen ondergaat in januari een koudebehandeling en wordt in februari uilgezaard onder glas bij hoge lucht-
en later op het tralweld opgekweekt om dan, nadat ze in het najaar hun
3t-c slre Fpirrpr',1 r. r
2a1i}
bloem aangelegd hebben, in december in de koelcel bij minus 1.5 'C te bewaren. Het jaar nadien worden al
100 000 planten in de normale en de gekoelde teelt bij aardbeikwekers in proef. Waarschijnlijk zullen beide selecties weldra een naam krijgen. -De FF 1005 is een junidrager die mogelijkheden biedt in de gekoelde teelt en de normale teelt. De vruchten zijn zeer hatd en hebben veel glans, net daarom zyn ze bijzonder goed bewaarbaar. Ze zijn wel donkerder van kleur en minder zoeÍ dan Sonata. De opbrengst, vruchtzetting en vruchtgrootte zijn vergelijkbaar. -De FF1003 is een late junidrager met dikke vruchten. De rijpingsperiode ligt al vlug '1 tot 10 dagen later dan bij Sonata. Goede resultaten zijn er ook te verwachten in de gekoelde teelt.
FF 1003 groeit namelijk langzaam weg
en geeft niet alleen grotere maar ook beter gezette en hardere vruchten dan Elsanta.
Bij
ons bezoek in Nederland vielen ook de nummers FF1203 en FF1301
op. Met de vermeerdering van twee nummers
deze
is men
reeds gestart maar het duurt nog enkele jaren vooraleer ze grootschalig in de praktrjk zullen geteeld worden. -Van de selectienummer FF1203 ver-
wacht Berl Meulenbroek dat het een vervanger zijn kan voor Elsanta in de doorteelt in de kas. De aardbeien ver-
tonen praktisch geen misvotming en zijn harder dan Elsanta. Ze zijn tevens beduidend groter van stuk.
-De selectienummer FF130l is
gese-
lecteerd kenmerkt zich door een goede
vruchtzetting, een mooie vruchtvorm en een lekkere smaak maar ook door haar vruchtgrootte. Hier ltjken de resultaten in de gekoelde teelt veelbelovend.
FlEmorurenEruDE sooRTEN
Parallel loopt bij Fresh Forward in Eck-en-Wiel ook al een aantal ja-
ren een veredelingsprogramma voor doordragers. Hierbij wordt er naar een
soort gezocht die vroeg in productie gaat, over een goede vruchtkwaliteit beschikt en goed te telen is. Jaarhjks maakt Bert Meulenbroek 5000 tot 7000 zaailingen uit 20 tot 30 kruisingen. Iedere zaailing wordt eerst als trayplant opgekweekt en buiten geselecteerd op het trayveld. Daama worden de tweeen driejarige selecties op substraat, op een overkapte stellingteelt, verder begestarl met een veredelingsprogramma. Deze is gelokaliseerd in Lepe, in
oordeeld.
MEsrrERRnnN
vEREDELTNesPRo-
Huelva het hart van de Spaanse aardbeiteelt. Er staan hier vier tunnels ter
GRAMMA IN SPANJE
beschikking voor het testen van de nieuwe selecties voor het mediterrane
Fresh Forward is ook geinteresseerd in de mediterrane aardbeigebieden zoals
gebied. In de beginfase werden er 3000
Spanje, Italië, Portugal, Griekenland, Marokko en Turkije. Daarom werd er
in
1999
in Spanje op kleine
schaal
zaailingen getest, momenteel zijn er dat 7000 en volgend jaar beoordeeld Fresh Forward l0 000 zaailingen. De zaailingen worden als plugplanten
opgekweekt in Nederland en dan met de vrachtwagen begin oktober naar Spanje getransporteerd. Men plant standaard op verhoogde ruggen met zwarte folie in een tweerijensysteem. Einde november worden de proefvelden overtunneld. De medewerkers van Fresh Forward selecteren van einde januari tot midden april. Brj ons bezoek aan deze proefvelden in Huelva midden maaft waren we positief onder de
indruk van de twee- en drie.jarige geavanceerde selecties. De meeste nummers hadden zoals r.r e gewoon zijn van de mediterrane types een erg kompacte groeiwijze met lange bloemtakken en grote harde vruchten. De uitdaging is nu een ras te vinden met goede smaak voor de Noord-Europese markt.
Sonata
FT1005
FF1003
Vruchtkleur
Oranjerood
Rood
Oranierood
Vruchtstevigheid*
4
5
4.5
Glans*
4
4.5
4
Bewaring+
4
4.5
4
Smaak*
4.5
4
Na 14 jaar veredelingswerk in Spanje komt Fresh Forward met twee selek-
Oogst {dagan)
0
Gram/plant
I
ties namelijk FF 1 201 en FF 1 202 die in de praktijk getest worden. De FF1201 is een soort rnet een goede smaak die in de Premium categorie, zoals Can-
7- Klasse
1
vruchtgewicht gram
3.5
+8
a
050
1050
1300
86
84
8l
21
2t
28
*Beoordeling : 1: laag 5-hoog
donga en Sabrina, thuis hoorl. De FF1202 is een zeer productieve soorl die een vervanger van Camarosa worden kan.
lrusrnHogouDtNG vAN
Bnnl,rsRExEr,rD oNDERzoEr ruer PR I
gariae), stengelbasisrot(Phythophthora
In het veredelingsonderzoek PLANTMATE-
RIAAL
In de afgedichte luisvrije tunnels te Eck-en-Wiel worden alle selecties en rassen (in totaal 2500!) die bruikbaar
voor rood wortelrot (Phytophthora fra-
werkt
Fresh Forward samen met PRI (Plant Research International) van de universiteit Wageningen. Samen voeren ze onderzoek uit naar moleculaire merkers voor de resistentieveredeling. Daarbil wordt er gedoeld op de genen
cactorum) en antracnose (Colletotricum flragariae). Men verwacht van deze kennis dat het binnen de
vijfjaar
een grote vooruitgang zal betekenen voor het veredelingswerk.
zijn voor het verdere veredelingswerk
in
stand gehouden. Van de meeste
4 planten aangehouden, van belangrijke selecties en soorten kan dit oplopen naar 30 tot 50 planten. Over het algemeen wordt er gestekt van einde juli tot augustus. Al deze werkzaamheden worden ondersteund door een gigantische admiselecties worden er
nistratie want alle selectienummers 'moeten apaft vemeerderd en bewaard worden.
Handel in G
iAGRI.TEC}I
EWASBESCHERMI NGSMIDDELEN BEDRIJFSHYGIENEPRODUCTEN ZADEN
voor FRUITTELERS, TUINBOUWERS, TUINAANLEGGERS OPENBAAR GROEN
De stekplantjes van de in april uitgeselecteerde zaallingen (van de eerste planting in de kas) worden eerst nog
eens opgekweekt als moederplant want anders zouden zij te zwaar worden en te moeilijk te beoordelen. Hun uitlopers worden in september gestekt en worden hetjaar nadien beoordeeld.
Van de in juni geselecteerde kofiedag-nummers(van de tweede planting in de kas) wordt er in juli gestekt. Alle
Ook in ons gamma G
:
rondve rbete raa rs, meststoffen, snoei- en
p Iu
kmateria len,
ongediertebestrijdingsmiddelen, vogelverschrikkers Boompalen en opbindmateriaal Een passende teeltbegeleiding
is onze troef
I
stekplantjes worden als trayplanten buiten opgekweekt en in december in de koelcel bewaard. De doordragers worden einde augustus en begin september gestekt.
Molenhoekstraat 3 * tel. 03 735 00
9'170
10 *
Meerdonk (St.-Gillis-W.)
email:
[email protected]
Íax 03 735 00 15
*
www.agritech.be
