Frequently Asked Questions (FAQ voor vrijwilligers en gidsen van het muZIEum)
Het muZIEum Hoe is het muZIEum ontstaan? De eerste sporen van het muZIEum ontstaan in 1859 in het blindeninstituut St. Henricus te Grave, waar ze de eerste brailleboeken maakten. In 1918 groeide deze ‘huisbibliotheek’ uit tot de Stichting Bibliotheek Le Sage ten Broek (LSB). LSB zette vanaf 1918 informatie om in aangepaste leesvormen en werd later de grootste braillebibliotheek in Europa. Door herstructurering van de blindenbibliotheken en de invoering van nieuwe technologieën, ontstond er in 2002 behoefte aan een duidelijker instrument. Het idee van een ervaringsmuseum als dé plek in Nederland waar een breed publiek zich bewust kan worden over de wonderen van het zien en de ervaring om niet te kunnen zien, werd geboren. Uiteindelijk opende in 2005 het muZIEum aan de Nieuwe Marktstraat, maar ging na vijf jaar helaas failliet. Op 20 augustus 2012 hebben we een nieuwe start gemaakt op de huidige locatie: Stadsschouwburg Nijmegen.
Definities Hoeveel blinden en slechtzienden zijn er in Nederland? Er zijn naar schatting ruim 320.000 blinden en slechtzienden in Nederland. Exacte aantallen zijn niet bekend. De grote meerderheid is slechtziend. Men schat het aantal blinde en slechtziende mensen met een visus van minder dan 0.05, dus 5% op ca. 76.000 en het aantal met geen enkele restvisus op ca. 10.000. Blind of slechtziend Er bestaat geen eenduidige definitie van blindheid of slechtziendheid. De normen en omschrijvingen van deze twee termen verschillen van land tot land, van organisatie tot organisatie. Een indeling die vaak gebruikt wordt, is die van de W.H.O. (Wereld Gezondheids Organisatie). Deze organisatie onderscheidt 5 categorieën van visuele afwijkingen: slechtziend, zeer slechtziend, maatschappelijk blind, blind en totaal blind.
Wanneer spreekt men van een visuele beperking? Een visuele beperking is een beperking die er ons van weerhoudt om de dingen rondom ons goed te zien en juist te interpreteren. De oorzaken van die beperking zijn divers: misschien werkt het oog niet goed, ofwel wordt het beeld niet goed doorgestuurd naar de hersenen, soms verloopt de verwerking van het beeldsignaal niet vlot. De problemen kunnen zich manifesteren op verschillende vlakken: een verminderde gezichtsscherpte, een kleiner gezichtsveld, een beperkt dieptezicht, kleurenblindheid, slechte oogmotoriek, problemen met de aanpassing aan licht en donker. Bij ernstige visuele beperkingen spreekt men van slechtziendheid of blindheid. Wanneer ben je slechtziend of blind? Om de graad van slechtziendheid of blindheid te bepalen wordt vooral rekening gehouden met twee begrippen, namelijk gezichtsscherpte (visus) en gezichtsveld. Gezichtsscherpte De gezichtsscherpte of visus is een maat voor de kleinste details die iemand nog kan onderscheiden. De gezichtsscherpte kan gemeten worden met letterkaarten, symboolkaarten of plaatjes: hoe kleiner de tekens die je op een bepaalde afstand nog van elkaar kunt onderscheiden, hoe beter je gezichtsscherpte. Als 'normaal' wordt de waarde 1.0 genomen: hierbij kun je, eventueel met bril, van op een welbepaalde afstand de verschillen zien tussen de tekens in een welbepaalde grootte. Wie hiervoor een stuk dichterbij moet komen (of de tekens zoveel groter moet laten verschijnen), krijgt een lager cijfer. Een visus van 0.5 betekent dat je alles van 2 maal zo dicht moet bekijken om hetzelfde te kunnen zien als een 'normaal' ziend persoon. Met een visus van 0.10 moet je 10 maal zo dichtbij staan. Bij visus 0.0 spreekt men van totale blindheid. Al wat tussen 0.0 en 1.0 ligt, is slechtziend, variërend van licht slechtziend tot feitelijk blind. Gezichtsveld Een tweede criterium bij het bepalen van slechtziendheid is de grootte van het gezichtsveld waarmee iemand kan zien. We zien met onze ogen niet alleen het ene punt dat recht voor het oog ligt, maar een breder veld, gaand van links naar rechts en van boven naar onder. De breedte van het gezichtsveld is bij de meeste mensen met normale ogen 140 graden. Bij slechtzienden kan dat een stuk kleiner zijn. Is het resterende gezichtsveld met het beste oog kleiner dan 10 graden, dan spreekt men (bij de meeste organisaties) van blindheid.
Braille en screenreader Is braille een internationaal blindenschrift? Braille is inderdaad een internationaal blindenschrift. Alle brailleschriften zijn gebaseerd op een braillesysteem wat ontwikkeld is door de fransman Louis Braille, het doel is uniformiteit en een maximale verwantschap te handhaven tussen de verschillende brailleschriften wereldwijd: Braille is dus een wereldstandaard. De Fransman Louis Braille ontwierp het brailleschrift op basis van het nachtschrift. Een code waarmee militairen in de tijd van Napoleon in het donker communiceerden. Het nachtschrift was met zijn 12 punten te lastig om met een vinger te kunnen voelen. Louis Braille was 16 toen hij in 1825 het brailleschrift opzette en vandaag de dag is het dé taal voor de blinde en slechtziende mensen onder ons. Braille bestaat uit 6 puntjes, onderverdeeld in 3 rijen met 2 punten. Die rijen kunnen al dan niet worden ‘ingevuld’. Op de computer komt daar nog een 4de rij bij om de speciale tekens te kunnen weergeven. Er zijn 63 verschillende combinaties mogelijk; 63 letters. Onze 26 letters van het alfabet, plus leestekens en een reeks speciale karakters uit de andere Europese talen. Ook bladmuziek kan in braille worden weergegeven. Een gemiddelde ziende lezer leest zo’n 250 woorden per minuut. Een geroutineerde braillelezer haalt maar 150 woorden, wat overeenkomt met een normale voorleessnelheid. Braille op zijn Chinees In onze Europese talen, wordt braille gerepresenteerd door het gebruik van het Griekse en Romeinse alfabet. Maar in het Chinees, Japans en Vietnamees, is het braille aangepast zodat het ook de oosterse karakters omvat. Er zijn drie methodes om het Chinees in braille te schrijven. Allereerst is er pinyin, waarbij het Chinees in het Romeinse alfabet geschreven wordt. Dit wordt niet zo erg veel gebruikt. Maar er is ook twee- en drie-karakter braille. Deze vorm van braille bestaat uit klinkers en medeklinkers die lettergrepen in het Chinees (Mandarijn) vormen. En door de verschillende braillepuntjes met behulp van een ingewikkeld systeem te ordenen, is het mogelijk om “tonen” te schrijven. Dit is redelijk moeilijk, omdat de karaktercombinaties in braille slechts beperkt zijn. In 1987 werd er een nieuwe generatie braille ontwikkeld. Het drie-karakter braille, waarbij het laatste braillesymbool de toon aangeeft, lijkt heel simpel, maar maakte het mogelijk om zowel de verschillende tonen, als het hele Kantonees correct te kunnen schrijven. “Dit maakt het veel makkelijker om de tekst te begrijpen.
Blindheid komt meer voor in Tibet dan in de rest van China, voornamelijk omdat de Tibetanen hun huizen verwarmen met de uitwerpselen van de jaks, waarbij het roet blindheid kan veroorzaken. Juist omdat er zoveel blinden in Tibet wonen, zette Sabriye ten Berken samen met haar vriend, Nederlandse ingenieur Paul Kronenberg, een aantal onderwijsinstellingen op en introduceerde ze het Braille voor de Tibetanen. Sabriye is blind en had braille nodig om de Tibetaanse taal te leren. “Maar omdat er nog geen braille bestond voor het Tibetaans, maakte ze zelf een systeem bestaande uit 30 karakters. Kort daarop werd dat systeem goedgekeurd en wordt nu in Tibet gebruikt als officieel braille voor de blinde Tibetanen.” Worden brailleschrijfmachines nog steeds gebruikt? De conventionele mechanische braille schrijfmachine wordt nog steeds veel door de braillelezers gebruikt. Met name in ontwikkelingslanden waar geen geld voorhanden is voor dure hulpmiddelen is de machine nog erg gewild. Ook in Nederland wordt de machine nog gebruikt in het onderwijs bij het aanleren van braille en voor het merken van spullen. Wel is de brailleprinter in het huidige digitale tijdperk erg in opkomst en zal op de langere termijn de overhand krijgen bij het produceren van braille teksten. Wat is een brailleleesregel? Een brailleleesregel wordt door blinden en slechtzienden gebruikt om digitale informatie zoals documenten en websites te kunnen lezen. Het bestaat uit een dynamische leesregel, vaak onder het toetsenbord geplaatst, waaruit pennetjes omhoog komen in het braillepatroon. Door met de vingers te voelen aan deze pennetjes, kan een blinde of slechtziende die erin getraind is voelen wat er op het scherm staat. Leesregels zijn duur omdat ze in stukproductie geproduceerd worden. De prijs voor een leesregel met 80 tekens, meestal cellen genoemd, bedroeg anno 2007 meer dan €10.000,- Apparaten met 40 tekens zijn aanzienlijk goedkoper. Wat is een screenreader? Een screenreader (Engels voor "schermlezer") is een extern softwareprogramma dat de tekst van andere software kan voorlezen, en soms de software met stem kan besturen. Screenreaders worden voornamelijk gebruikt door blinde of zeer slechtziende mensen, bijvoorbeeld in combinatie met webbrowsers. De screenreader kan die mensen dan helpen om op het World Wide Web te surfen. De screenreader software stuurt de spraaksynthesizer en of de brailleleesregel aan. Tegenwoordig zijn er ook smartphones met een screenreader. De iPhone van Apple is in de wereld van blinden en slechtzienden een zeer gewild toestel, omdat de screenreader standaard in de software is geïmplementeerd.
Taststok Wat betekenen de rode bandjes op een taststok? Er gaan hierover verschillende fabels in het rond. Het aantal rode bandjes zegt niets over de mate van slechtziend of blindheid. Het heeft puur een signaalfunctie en deze rode bandjes zorgen voor betere herkenbaarheid en zichtbaarheid. Overigens hebben alleen in Nederland de taststokken twee rode bandjes, in overige landen is de stok gewoon wit. Ook een internationaal kenmerk vooral bij sportmanifestaties zijn de gele hesjes en badmutsen met zwarte grote stippen. Waarom zijn er verschillende soorten stokken? De stok wordt zowel door blinden als slechtzienden gebruikt. Onderscheiden worden de herkenningsstok die in het dagelijks leven gebruikt wordt om aan te geven dat iemand blind of slechtziend is, en een taststok, die ook als mobiliteitshulpmiddel gebruikt wordt. Het verschil tussen beide stokken is dat een taststok op de lengte van de gebruiker is afgestemd en een speciaal uiteinde (de tip) heeft. De tip van de stok zorgt voor een goede echo-akoestiek die belangrijk is bij het lopen en slijtvast is. Naast de klassieke tip die een tikkend geluid geeft bij contact met een harde ondergrond, zijn er tegenwoordig ook punten die bestaan uit een platte schijf of een ronde bal. Een dergelijke rolpunt houdt in principe voortdurend contact met de ondergrond en geeft minder akoestische feedback. De rolpunten zijn bedoeld om de fysieke belasting van de arm wat te verlichten. Er bestaan rechte taststokken en speciale laagtasters die een knik hebben voor nog betere tast-resultaten. De stokken zijn gemaakt van licht materiaal, zoals: glasfyber of aluminium en sommige modellen kunnen opgevouwen worden.
Blindengeleidehond Wanneer kom je in aanmerking voor een blindengeleidehond? Om in aanmerking te komen voor een blindengeleidehond dien je blind of zeer slechtziend te zijn. Niet iedere blinde of slechtziende heeft een blindengeleidehond aangezien het een persoonlijke keuze is en je je ook prima kunt redden met een taststok. Wat kan een blindengeleidehond voor zijn baas betekenen? Geleidehonden (ook wel blindengeleidehonden genoemd) zijn assistentiehonden die speciaal zijn geselecteerd en getraind om visueel beperkten veilig door het verkeer en langs obstakels te leiden, zoals containers, op de stoep geparkeerde fietsen, laaghangende takken of zonweringen. Zo kunnen de baas en de hond overal veilig langs en onder door.
en bekend misverstand is dat geleidehonden zelf de weg zouden weten. Echter, de blinde of slechtziende moet zelf de route kennen en de hond sturen met commando’s. Tijdens de route geeft de hond bepaalde punten, zoals stoepranden en zijstraten aan ter oriëntering. Daarnaast kan een aantal commando’s gebruikt worden om de hond bepaalde zaken aan te laten geven, zoals zoek de zebra, de brievenbus, een deur, een zitplaats en nog talloze andere zaken. Op plaatsen waar de hond vaak komt weet hij zelf de weg. Komt de boodschappentas tevoorschijn dan weet hij dat er gewinkeld gaat worden. De hond loopt dan zelf de goede kant uit. Nog een groot misverstand is, dat de hond geen assistentie verleend bij het oversteken van een drukke straat. De hond kan namelijk niet inschatten hoe snel een auto of fiets hem nadert. Dus zijn baas moet zelf bepalen door goed te luisteren of het veilig is om over te steken en geeft dan pas het commando aan de hond. Een geleidehond mag niet gevoerd of geaaid worden, dat leidt de hond af van zijn werk. Het afdoen van de geleide beugel is voor het dier een teken dat het vrije tijd heeft. Eén van de belangrijkste taken van de blindengeleidehond is zijn intelligente ongehoorzaamheid. Kort gezegd betekent dit, dat een geleidehond een commando weigert als dit gevaar oplevert voor hem en zijn baas.
Algemene vragen Kunnen mensen met een visuele beperking beter horen? Nee helaas, al gebruiken ze hun oren wel meer dan mensen die wel kunnen zien. Want als je slechtziend of blind bent, moet je proberen je andere zintuigen zo goed mogelijk te gebruiken. Intensiever eigenlijk. De zintuigen raken beter getraind dan bij ziende mensen. Veel visueel gehandicapten kunnen bomen, muren en struiken 'horen'. Dat komt doordat ze heel goed letten op het geluid dat weerkaatst wordt. Hoe dromen blinde mensen? Mensen die pas later blind zijn geworden, dromen in beelden, net als iedereen. In hun droom kunnen ze dus gewoon weer zien! Iemand die zijn leven lang al blind is, droomt in gewaarwordingen. Ze horen, ruiken en voelen in hun droom. Precies zoals ze de wereld overdag beleven.
Weten blinden hoe kleuren er uit zien? Iemand die blind geboren is, heeft nooit kleuren gezien en weet dan ook niet wat kleuren zijn. Soms is dat wel lastig, zoals met het uitzoeken van kleren. Hoe weet je nou wat bij wat staat? Welke kleuren mooi staan met elkaar, moeten ze uit hun hoofd leren. Dit gaat wat makkelijker, als je bijvoorbeeld een klein knoopje naait aan de kleren die goed bij elkaar passen. Als de knoopjes verschillende vormen hebben, is alles goed uit elkaar te houden. Er zijn ook speciale kledingmerkjes te koop waarop in braille een paar lettertjes staan, die de kleur aangeven. Ook bestaat er een sprekende pen waarmee je bijgeleverde labels kunt inspreken. Waarom bewegen blinde en slechtziende mensen soms zo vreemd? Blinde mensen maken soms vreemde bewegingen met hun armen en hun hoofd. Met een moeilijk woord heet dat 'blindisme'. Er is veel onderzoek gedaan, maar nog niemand is er achter, wat blindisme nou veroorzaakt. Het is zo dat je als blinde je eigen bewegingen niet kunt zien. En je weet ook niet hoe andere mensen bewegen. Ook merkt een blinde niet dat hij met zijn hoofd schudt; hij ziet de wereld om zich heen daardoor niet heen en weer gaan. Hoe herkent een blinde of slechtziende andere mensen? Aan iemands stem. Iedereen heeft een andere stem! Wel moet een blinde of slechtziende altijd even wennen aan nieuwe stemmen en zal hij of zij je niet altijd gelijk herkennen. Gewoon veel praten! Kijken blinde en slechtziende mensen televisie? Als je niet goed kunt zien maar wel kunt horen, gebruik je de televisie als radio. Vooral mensen die altijd goed hebben kunnen zien, vinden het heel vervelend. Het is veel moeilijker een film te volgen als je de beelden niet kunt zien. Wat als er iets spannends gebeurt waarbij niet wordt gepraat? En wordt er wel gepraat, versta je de taal dan wel?! Tegenwoordig bestaat de mogelijkheid om de ondertiteling van je televisie met een computerstem te laten voorlezen. Nederlandse soaps met veel dialoog, nieuws en praatprogramma's zijn over het algemeen als blinde redelijk te volgen.
Hebben blinde en slechtziende mensen 's avonds het licht aan? Ja, meestal wel. Het hoeft natuurlijk niet, maar voor andere mensen is het wel zo handig: als er bezoek is bijvoorbeeld. Maar ook als er vrienden in het donker langslopen. Dankzij het licht zien ze dat hun blinde vriend(in) nog wakker is! Wanneer het licht aan moet, is wel een beetje moeilijk. Wanneer is het nou donker? Mensen met een visuele beperking kunnen dat niet zien. Er bestaat een apparaatje wat licht kan detecteren. Hoe hoger het piepje, hoe feller het licht. Kunnen blinde en slechtziende mensen koken? Ja hoor. Er bestaan pratende magnetrons en weegschalen, enorme kookwekkers en nog veel meer. Een inductie kookplaat is daarbij handig, maar het lukt ook prima op gewoon gas. Ook kunnen mensen met een visuele beperking 'op de tast' heel aardig aardappels leren schillen, groentes snijden en wassen. De zout en kruiden dosering doe je op je hand. En rammelt de deksel van een pan op het vuur? Dan kookt het water! Men kan kooklessen volgen bij de bekende hulpverleningsinstellingen, Bartiméus en of Koninklijke Visio. Kunnen blinde en slechtziende mensen van vakantie genieten? Vaak wordt er verondersteld dat wanneer je niet kunt zien, je ook niet van vakantie kunt genieten. Een vakantiegevoel is suggestief. Dus ondanks dat je niet kunt zien, voelt het heerlijk om eens in een andere omgeving te zijn. Denk maar eens aan vreemde landen waar je andere talen hoort, bijzondere geuren ruikt, de zon op je huid voelt, ander eten proeft en kunt genieten van mooie natuur, zee en strand. Er bestaat in Nederland een reisorganisatie Twin Travel genaamd, die middels extra begeleiding specifieke reizen voor blinden en slechtzienden organiseert. Kunnen blinde en slechtziende mensen op het eerste gezicht verliefd worden? Blinden en slechtzienden worden meestal verliefd op iemands stem en het gevoel dat iemand hem/haar geeft. Zij gaan meer af op hun andere zintuigen bij verliefd worden. Zo kan een blinde of slechtziende zelfs verliefd worden op de prettige geur die iemand om zich heen heeft.
Kunnen blinde en slechtziende mensen sporten? Blinde en slechtziende mensen kunnen zich meestal zelfstandig redden tijdens het sporten. Ze krijgen soms extra begeleiding of er worden aanpassingen gedaan. Er bestaan specifieke sportverenigingen, zoals: Running Blind, een skivereniging voor visueel beperkten, een schaak- en dam vereniging, diverse tandemclubs, een Goalbal- en showdownvereniging en Twin Travel organiseert vele wandelvakanties in Nederland. Deze organisaties zijn weer aangesloten bij Gehandicaptensport Nederland. Bijna iedereen met een visuele beperking beschikt over een tandem om zodoende met vrienden of partner te kunnen gaan fietsen. Ze kunnen meedoen aan: zwemmen, skiën, boogschieten, zeilen, paardrijden, judo, schaken, hardlopen etc.. Er zijn speciale sporten voor blinden en slechtzienden ontworpen. Voorbeelden hiervan zijn Showdown en Goalball. Deze sporten worden op wereldniveau gespeeld. Het zijn indoorsporten. Bij Goalball proberen de 2 teams te scoren door een rinkel bal bij elkaar in het doel te gooien. Showdown is een soort tafeltennisspel, waarbij het aankomt op gehoor en reactie. Hoe weten blinden en slechtzienden hoe laat het is? Er bestaan diverse soorten klokjes en horloges. Er is een analoog braillehorloge met een klepje wat je kunt openen en dan heel voorzichtig aan de stand van de wijzers kunt voelen hoe laat het is. Verder zijn er sprekende horloges, klokjes en wekkers. Maken blinden en slechtzienden gebruik van sociale media? Blinden en slechtzienden maken gewoon gebruik van social media. Om te kunnen internetten zijn er verschillende speciale computerprogramma’s ontwikkeld, waarbij bijvoorbeeld de tekst uitvergroot kan worden. Slechtzienden kunnen op die manier de tekst lezen. Voor blinde mensen is het ook mogelijk om de tekst door de computer voor te laten lezen of de tekst op een braille leesregel weer te laten geven. Ook met een iPhone van Apple zijn dankzij de ingebouwde spraakmodule de media apps toegankelijk geworden. Zo kunnen blinde en of slechtziende mensen gewoon jouw statusupdates en twitterberichten volgen. Blinde mensen hebben minder aan de foto’s die gepost worden op facebook en twitter Vinden blinden en slechtzienden hun uiterlijk belangrijk? Over het algemeen is het uiterlijk voor een blinde of slechtziende even belangrijk dan voor een ziende persoon. Ook voor hen is het belangrijk om er goed en verzorgd uit te zien. Ziende mensen beoordelen anderen vaak op het uiterlijk, dat is het eerste wat we van iemand zien. Door alleen naar het uiterlijk van iemand te kijken ontstaan ook veel vooroordelen. Blinden beoordelen anderen niet op het uiterlijk, het eerste waar ze op kunnen beoordelen is vaak de stem en de geur.
Gaan blinden en slechtzienden shoppen? Uiteraard gaan blinden en slechtzienden gewoon shoppen. Kleding kopen doet een blinde vaak net als een ziende samen met iemand. Een blinde en slechtziende gaat vaak shoppen met een vertrouwd iemand die zijn/haar smaak goed kent. Diegene dient dan eigenlijk als spiegel. Kunnen blinden en slechtzienden alleen boodschappen doen? Hoe kunnen blinden en slechtzienden het verschil weten tussen een blik groente en een blik tomatensoep? En hoe kunnen blinden en slechtzienden een beslissing maken uit zo veel merken chips? Omdat het voor blinden en slechtzienden erg lastig is om de juiste producten te vinden in de winkel (alles is heel visueel, denk aan reclames) nemen ze vaak iemand mee waar ze samen boodschappen mee doen. Ook het personeel van de supermarkt kan helpen om de juiste producten te vinden. Sommige blinde en slechtziende mensen bestellen hun boodschappen via internet of met hun smartphone. In winkels en op niet al te drukke markten waar je persoonlijk geholpen wordt lukt het prima om alleen boodschappen te doen. Gaan blinden en slechtziende ook op stap? Veel blinden en slechtzienden vinden het ook leuk om lekker uit eten te gaan of een avondje gezellig te gaan stappen met vrienden. Uitgaan doen veel blinde (jongeren) dus ook. Voor een blinde of slechtziende is het wel lastiger om in de discotheek te communiceren vanwege de luide muziek. Hebben blinden en slechtzienden hoogtevrees? Hoogtevrees bij blinden en slechtzienden bestaat. Als iemand een goed oriëntatie vermogen heeft en de ruimte goed kan ervaren met behulp van zijn andere zintuigen, zoals gehoor, dan kan het ervaren van een grote hoogte of diepte net zo goed beangstigend zijn’. Bij blinde mensen komt de cognitieve hoogtevrees voor, bij slechtzienden zie je vaak optische hoogtevrees. ‘Normaal gebruik je je zicht om te focussen. Je weet precies hoe je je verhoudt tot de omgeving, waar je voeten zich bevinden, hoe je de straat over moet steken, hoeveel passen tot de overkant. Slechtzienden missen dit en kunnen hierdoor optische hoogtevrees hebben. Bij hoogtevrees gaat het om de angstgedachte, daarvoor hoef je de afgrond niet daadwerkelijk te zien. Het ervaren van hoogte is genoeg voor vrees en dat kun je ook zonder zicht.
Kunnen blinden en slechtzienden ook last hebben van dyslexie? Er zijn blinde kinderen die moeite hebben met braille lezen. De vraag is alleen: is dit dyslexie? Of komt het omdat braille moeilijker is om te lezen? Lastig hierbij is dat wetenschappers het nog niet eens zijn wat dyslexie precies is en waardoor het wordt veroorzaakt. Er zijn sterke aanwijzingen dat dyslexie ontstaat vanwege een tekort aan verwerkingscapaciteit in de hersenen wanneer informatie snel achter elkaar komt. Dit is een probleem dat net zo goed kan optreden bij woorden die je voelt. Of hoort. En inderdaad blijkt uit ander onderzoek dat dyslectici ook moeite hebben met het ontrafelen van gesproken woorden. Alleen gaat gesproken taal zelden zo snel dat dit een probleem oplevert. Kunnen blinden en slechtzienden zeeziek worden? Reisziekte, wagenziekte, zeeziekte, luchtziekte of algemeen bewegingsziekte is een verschijnsel dat zich voordoet wanneer de signalen van het evenwichtsorgaan (dat versnelling en beweging registreert) en de waargenomen horizon niet met elkaar in overeenstemming zijn. Zeeziekte komt bijvoorbeeld voor op zee wanneer een schip over de lengte- en/of breedtes beweegt bij ruwe zee. Ook in andere transportmiddelen komt bewegingsziekte voor - waarbij meestal termen als 'wagenziekte', 'reisziekte' of meer algemeen 'bewegingsziekte' gebruikt worden. Overigens kunnen patiënten in elk vervoermiddel dat schommelt ziek worden, dus ook bij het berijden van dieren (paard, olifant, kameel), maar ook en ritje in de theekopjesattractie of achtbaan. Doorgaans begint de patiënt op te knappen zodra de beweging stopt, een malaisegevoel kan echter nog uren blijven bestaan. Reisziekte kan beperkt worden door naar een vast punt te kijken gelegen buiten het voertuig. Maar dat is niet het hele verhaal. Intussen is de wetenschap er namelijk ook achter dat er nog een andere bijzondere reden is voor reisziekte; namelijk het bewegen met een bepaalde frequentie van 0.16 Hz. Simpeler gezegd, als we bewegen met een periode van ongeveer 7 seconden, dan slaat je evenwichtssysteem ‘op hol’. Het is een soort resonantiefrequentie, vooral voor op en neer gaande bewegingen. Bijna iedereen wordt misselijk bij deze frequentie. Dus ook blinden en slechtzienden. Zelfs vissen in een aquarium kunnen zeeziek worden als je het aquarium met deze frequentie zou schudden. Dus wanneer een boot of voertuig met een bepaalde frequentie schudt, kan ook een blinde of slechtziende ziek worden.
