1
FRANCO-FIL No 22 – AUTOMNE 2009 – SYLVAIN LELARGE
Den Haag, 11 september 2009
Chers amis, Voici pour vous mon vingt-deuxième Francofiel. Voor wie voor de eerste keer mijn Franco-fil ontvangt: dit is mijn manier om u te ondersteunen in het plezierig leren van het Frans. U vindt er keer op keer de vijf volgende rubrieken: • Les ‘tuyaux’: de gouden tips • De actuele cursusinformatie van Talen voor Talent • Een column van mijn hand (in het Nederlands), dit maal sur BB & B • Un reportage ou une Chronique sur la vie des Français, texte toujours original et amusant, en français et avec une liste de vocabulaire. • Een chanson met tekst en clip, deze keer van Carla Bruni. Voor wie ze zingt laat ik u raden… Zie ook helemaal onder het document de Prijsvraag! Bien à vous, Sylvain
1/ Les tuyaux: •
•
•
‘Bienvenue en France!’ wordt in 2010 opnieuw in Utrecht georganiseerd, op 13 en 14 februari. Ik zal zeker een aantaal vrije kaarten weer kunnen regelen. Bent u geïnteresseerd, dan kunt u het me alvast laten weten en ik zal mijn best doen om u daarmee plezier te doen. Vanaf eind september is er meer te lezen op www.bienvenueenfrance.nl. De Franse zijn zeer gesteld op hun geschiedenis – zozeer dat zij niet altijd bewust zijn dat er ook geschiedenis bestaat buiten Frankrijk ☺. De referenties ernaartoe zijn ook legio in taal en cultuur. Een uitstekende site om in kleine hapjes – EN IN HET Frans - zich in te wijden of verdiepen in de Franse geschiedenis is www.herodote.net. U verbeterd zo uw taalkennis terwijl u leert wat de Fransen bezielt. Vorige keer wilde ik al twee geweldig mooie stripverhalen aanbevelen, prachtig getekend en met beiden keer een bijzonder - typisch Frans - verhaal. De auteur heet Gibrat en het de titels zijn: ‘Le vol du corbeau’ en ‘Le sursis’ (allebei tweedelig en te kopen bij www.fnac.com).
2 2/ Cursusinformatie van Talen voor Talent: zie voor meer details www.talenvoortalent.nl/aanbod.html •
‘En route!’ (voor bijna-beginners) wordt nu in Frankrijk gegeven als weekcursus met volpensioen, in Condorcet bij Nyons in de Drome provençale (bij www.roseraie-drome.com) middenin Frankrijk. De omgeving is magisch volgende data is van 6 t/m 13 maart 2010
•
NIEUW: Voor wie liever in Nederland aan de ‘En route!’ zou deelnemen is er vanaf dit nu ‘Plein sud’, de vijfdaagse versie ervan. Het is een prima manier om zich goed te oriënteren in taal en cultuur en een eigen leerdynamiek op te bouwen. Het is een dagcursus (ochtend en middag) van woensdag t/m zondag en vindt plaats in Wassenaar (www.hoteldekieviet.nl). Het voordeel is dat u alleen drie werkdagen hoeft te investeren en dat niet hoeft naar Frankrijk te reizen. De kosten zijn ook ongeveer 25% lager dan voor ‘En route!’. Volgende data: 18 t/m 22 november a.s.
•
‘Vivez la France!’ (de intense weekervaring om uw Franse ‘ik’ leven in te blazen – www.talenvoortalent.nl/boekjevivez.pdf). Een week om uw kennis en ervaring van de Franse taal te verruimen. Chansons, verhalen, grammaticale wandelingen, lange gesprekken aan tafel: alles is gericht op het leren voelen en communiceren als 'ware' Fransman of Française. Wij spreken ook zoveel mogelijk Frans en gaan ook op ontmoetingstocht met de echte Fransen. Een onvergetelijke week in een prachtige omgeving.De volgende data zijn van zaterdag 26 september t/m zaterdag 3 oktober 2009 in Bergerac (www.laleotardie.com) en wederom, op dezelfde locatie, van 10 t/m 17 april en van 17 t/m 24 april 2010.
Voor de ‘Vivez!’-week van 26 september zijn er nog twee plaatsen met 25% korting. •
‘Le Français profond’, une semaine d’exploration en profondeur de la mémoire collective et de la culture quotidienne, et une rencontre pleine de surprises entre Francophiles parlant déjà bien le français. Voir : www.talenvoortalent.nl/aanbod.html. Prochaines dates: du 24 au 31 octobre 2009 près de Mirepoix, dans les Pyrénées, en wederom op dezelfde plek van 5 t/m 12 juni 2010.
•
Liever een cursus bij u in Frankrijk? Vind een paar leergierige vrienden en nodig me uit om een cursus in uw eigen Franse omgeving te geven: een win-win formule mogelijk voor elke van de bovenstaande programma’s. Klik op www.talenvoortalent.nl/vivezchezvous.pdf.
•
‘Ces Chansons qui nous enchantent!’, een hele dag samen op ontdekkingstochten langs de mooiste - bekende en onbekende – Chansons. De volgende datum (na zaterdag 17 oktober, al volgeboekt) is zaterdag 16 januari 2010, op een prachtige oude pastorie in het historische centrum van Delft (van 10.00 uur tot 16.30 uur). Zie www.talenvoortalent.nl/ceschansons.pdf.
3/ Column:
Les trois B du Bon vivant J’aime la lettre B! De initiaal van Beau, van Bien en van Bon! Bovendien keer op keer - met haar wulpse vormen - een geschreven knipoog van onze BB! Minder glamoureus maar even essentieel voor de Franse bon vivant is de volgende triplet: Béret, Baguette et jeu de Boules… Want wat kan Franser zijn dan dit dagelijkse tafereel onder de platanen: een tiental boulistes, van hun geliefde tijdverdrijf genietend? Dat de fièvre tranquille intussen Nederland stevig in haar grip heeft, is te zien aan de vele verenigingen met veelbelovende namen als ‘Entre nous’, ‘De gooiers’ of zelfs ‘De Bouledozers’… Het spel dat ze spelen is de pétanque, oftewel de Jeu de Boules voor reumatieklijders. Jawel, het is in La Ciotat in 1907 uitgevonden door een bejaarde oud-kampioen van de veel sportievere ‘Jeu de boules provençal’ die diens drie aanloopstappen niet meer kon opbrengen. Op een dag schuifelde het verkleumde oudje naar een rustig hoekje van het plein en begon met de voeten tegen elkaar (‘pieds tanqués’ in het Provençaals) zijn boules met grote precisie naar de
3 but te gooien. Een unieke sport* was geboren, intussen officieel de achtste in Frankrijk qua aantaal leden, en zeker de sport die het diepst geworteld is in de Franse ziel. Maar wat maakt het zo bijzonder? Eerst: (bijna) iedereen – man, vrouw, kind, oude van dagen - kan meedoen en ook succes hebben, mits hij of zij het een beetje serieus aanpakt maar ongeacht de atletische aanleg. Het is een spel waar de kleine mens de show kan stelen. Het is trouwens de enige sport die op competitieniveau gemengde man-vrouw teams verwelkomt. Dat het groot publiek trouwens de namen van de Franse pétanque-grootheden niet kent, is niet omdat die er niet zijn: Frankrijk won 35 van de 42 wereldkampioenschappen met 78 deelnemende landen. Het is omdat het er simpelweg niet toedoet. In tegenstelling tot golf of tennis, die als elitesport bestempeld zijn, is en blijft de pétanque van Monsieur Tout-le-monde. Ten tweede is het een heel sociaal spel. Het biedt veel ruimte aan de ontmoeting: één team speelt tegelijk maar iedereen staat erbij en de vaak demonstratieve commentaren zijn deel van het spel. Als het gebruikt wordt om een tegenspeler uit zijn concentratie te halen, heet het faire la chanson… Aan de filmfanaten bevel ik de pétanque-scene in ‘Le temps des amours’ van Marcel Pagnol aan. Iedere speler klapt bij een mooie gooi, ongeacht wie de punten krijgt. Het woord bouligan bestaat wel, maar onsportief gedrag eigenlijk niet. Een pikant ritueel van de pétanque-cultuur is trouwens de verplichting voor het team dat geen enkel punt heeft kunnen scoren (0-13) om het achterwerk van Fanny en public te kussen. De oorspronkelijke Fanny was de knappe serveuse in een cafeetje en troostte de ongelukkige stamgasten met een kus… tot de dag dat de burgemeester – tegen wie zij blijkbaar iets had – tussen de verliezers stond. In plaats van haar wangen presenteerde ze hem haar fesses, en de arme man bleef jarenlang het mikpunt van allerlei joligheden. Sindsdien hoort een basreliëf of een foto van Fanny’s zachtste delen bij elke spelterrein te hangen, om zo de complete verliezers voor de grap te honen. Recentelijk mochten Franse bovenbouwleerlingen de pétanque voor de eerste keer kiezen als alternatieve sport voor hun eindexamen. Zo konden ze blijk geven van hun ‘concentratie, precisie, strategie, respect en… humour’. Eigenschappen die men zijn hele leven nodig heeft, jusqu’à ce qu’il ‘perde la boule’ (definitief gek wordt)…
NB: ‘Question de savoir-vivre: waarom Fransen uw Frans niet snappen…’ (het bundeltje met mijn eerste 24 columns) is bij mij te bestellen voor € 10 (+ portokosten). Meeste latere columns kunt u lezen op www.francofiel.nl.
4 4/ Chronique: Comment se débarrasser d’un télévendeur... Parfois, je regarde mon téléphone avec tendresse. Oui, vraiment, car soyons sincères : c’est une invention géniale et certainement, en dehors du chien, le meilleur ami de l’homme (Groucho Marx ajouterait que par ailleurs, dans le chien, il fait trop noir pour téléphoner). Mais il y a deux choses qui peuvent me donner l’envie de le jeter par la fenêtre, deux choses qui m’horripilent. Les répondeurs-labyrinthes de nombre d’administrations (et de toutes les entreprises de téléphonies), systèmes diaboliques qui transforment une simple demande de renseignements en un parcours du combattant épuisant, et les télévendeurs. Quoi de plus irritant, que l’on soit en train de travailler avec concentration ou de se délasser avec délectation, que de recevoir l’appel importun d’un Monsieur Durand ou d’une Madame Dupont – que vous ne connaissez ni d’Ève, ni d’Adam - dont la mission est de vous convaincre d’acheter quelque chose dont vous n’avez nul besoin ? Je considère un tel coup de téléphone comme une atteinte à ma vie privée et, de plus, une insulte à mon intelligence. Car je me considère encore en état de prendre moi-même l’initiative si je pense avoir besoin de quelque chose, ou si je m’intéresse à un nouveau produit. Mais voilà : se débarrasser d'un télévendeur n'est pas si difficile que ça. Ces gens-là, qui d’autre part doivent bien gagner leur vie, reçoivent une formation spéciale sur les 1001 techniques pour ne pas lâcher prise. Et ma bonne éducation m’interdit de raccrocher au nez (si je le fais sous le coup de la colère, je m’en veux à moimême pendant toute la journée). Ce n’est pas pour rien que le colportage est interdit dans les quartiers résidentiels ! Alors, après avoir mûrement réfléchi, et faisant fi de la retenue et de la politesse qui me sont naturelles, j’opte maintenant résolument pour la contre-offensive psychologique. Permettez-moi de partager avec vous les quelques techniques de contre-attaque que j’ai mises au point : 1 - Si le vendeur commence par vous demander comment vous allez, répondez en trainant la voix et en la faisant : "Et bien, je suis bien content que vous me posiez la question parce que, depuis quelque temps, plus personne ne me le demande. Avec tous les problèmes que j'ai ! Ma sciatique me fait horriblement souffrir, j’ai des cors aux pieds, ma fille ne m’appelle plus jamais et mon chien est en train de mourir." 2 - Si le vendeur vous annonce qu'il s'appelle Untel, de la société XYZ, demandez-lui de vous épeler ses nom et prénoms. Puis demandez-lui de vous épeler le nom de la société. Puis demandez-lui l'adresse de la société. Puis demandez-lui de répéter le tout. Recommencez autant de fois que nécessaire. 3 - Imaginons que la vendeuse s'appelle Juliette Machin. Répondez : "Juliette ! Vraiment, c'est toi ? Je n'en reviens pas. Comment vas-tu depuis tout ce temps ?" Certaines Juliettes en sont tellement désarçonnées qu'elles en oublient l'objet de leur appel.
5 4 - Dites "Non". Dites seulement "Non". Dites et redites "Non". Inlassablement et d'une voix monocorde. 5 - Si votre interlocuteur est de l'autre sexe, écoutez son boniment en disant juste "Ah, oui !" ou "C'est intéressant", de temps à autre. Quand il ou elle vous demande d'acheter, demandez-lui de vous épouser. Pour dissiper sa surprise, expliquez-lui qu'il vous semble hors de question de faire des affaires avec un(e) parfait(e) inconnu(e). 6 - Dites au vendeur que vous êtes occupé, mais que vous êtes tout à fait disposé à le rappeler. Il vous répondra systématiquement qu'il ne peut pas vous donner le numéro de la société. Demandez-lui alors son numéro personnel. D'après les stratèges, cette tactique est la plus rapide et la plus sûre. Pour les irréductibles courtois qui se disent qu'il faut bien que les télévendeurs gagnent leur vie, mais qui, malgré tout, ne veulent plus être importunés, il reste le "majordome téléphonique". Il s'agit d'un bla-bla préenregistré que l'on déclenche en appuyant sur la touche étoile de son téléphone. Une voix avec l'accent anglais déclame alors : "Vous êtes en communication avec le majordome téléphonique. Je suis chargé de vous faire savoir que les maîtres de maison sont au regret de devoir repousser votre requête. Veuillez avoir l'obligeance de retirer ce numéro de votre liste. Passez une agréable journée." Et vous, continuez tranquillement ce que vous étiez en train de faire avec un petit sourire victorieux aux lèvres… Sylvain Lelarge
Vocabulaire : • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Ça m’horripile: ça m’énerve énormément Nombre de = beaucoup Le parcours du combattant est une épreuve sportive épuisante à la base de l’entrainement militaire. Se délasser = se reposer, se relaxer Délectation = plaisir Je ne le connais ni d’Éve, ni d’Adam [prononcer ADAN] : je ne le connais pas du tout. Nul besoin = pas besoin Se débarrasser de = se libérer de // débarrasser la table = enlever les assiettes et couverts de la table après le repas Raccrocher au nez: interrompre brutalement le coup de fil (= communication téléphonique) Après avoir mûrement réfléchi = après avoir longtemps pensé sur la question Faire fi de : mettre de côté, ne pas prendre en compte Sciatique = lumbago Les cors aux pieds sont des excroissances douloureuses qui empêchent de bien marcher Quand on parle en général et qu’on veut donner un exemple, on emploie Monsieur Untel comme nom d’une personne quelconque. Je n’en reviens pas = je suis bouche-bée, très étonné Désarçonné = déséquilibré Dissiper : faire disparaitre Etre disposé: être prêt (à faire quelque chose) Irréductibles: qui n’acceptent pas de compromis (comme les irréductibles Gaulois d’un petit village bien connu…) Courtois = poli. Déclencher: mettre quelque chose en marche
6 5/ La chanson: une ballade d’amour légère et élégante, insaisissable comme son auteure… Regardez d’abord le clip : http://www.youtube.com/watch?v=Me7wlASiKUg&feature=PlayList&p=EE398036CE9A9246&playnext=1&pla ynext_from=PL&index=12
L’amoureuse – Carla Bruni Il semble que quelqu’un ait convoqué l’espoir… Les rues sont des jardins ; je danse sur les trottoirs. Il semble que mes bras soient devenus des ailes, Qu’à chaque instant qui vole, je puisse toucher le ciel… Qu’à chaque instant qui passe, je puisse manger le ciel… Les clochers sont penchés; les arbres déraisonnent. Ils croulent sous les fleurs Au plus roux de l’automne. La neige ne fond plus, la pluie chante doucement, Et même les réverbères ont un air impatient… Et même les cailloux se donnent l’air important… Car je suis l’amoureuse, je suis l’amoureuse, Et je tiens dans mes mains La seule de toutes les choses… Je suis l’amoureuse, je suis ton amoureuse, Et je chante pour toi la seule de toutes les choses Qui vaille d’être là, qui vaille d’être là ! Le temps s’est arrêté; les heures sont volages. Les minutes frissonnent et l’ennui fait naufrage. Tout paraît inconnu, tout croque sous la dent, Et le bruit du chagrin s’éloigne lentement… Et le bruit du passé se tait tout simplement… Les murs changent de pierres, Le ciel change de nuages. La vie change de manières et dansent les mirages. On a vu - m’a-t-on dit - le destin se montrer : Il avait, mine de rien, l’air de tout emporter… Il avait ton allure, ta façon de parler… Car je suis l’amoureuse, oui, je suis l’amoureuse, Et je tiens dans mes mains la seule de toutes les choses… Je suis l'amoureuse, je suis ton amoureuse, Et je chante pour toi la seule de toutes les choses Qui vaille d’être là, qui vaille d’être là !
Het lijkt alsof iemand de hoop ontboden heeft… De straten zijn net tuinen; ik dans op de trottoirs. Het lijkt alsof mijn armen vleugels zijn geworden, En ik op elk moment de hemel kan raken… En ik op elk moment de hemel op kan eten… De kerktoren staan scheef; de bomen lijken gek. Zij bezwijken onder de bloesem in hartje najaar. De sneeuw smelt niet meer de regen zingt zachtjes, en zelfs de lantaarnpalen lijken ongeduldig… En zelfs de kiezelstenen doen even belangrijk… Want ik ben de verliefde, de verliefde ben ik, en ik hou in mijn handen het enige der dingen… Ik ben de verliefde, jouw verliefde ben ik, en ik zing voor jou het enige der dingen dat het waard maakt, die het waard maakt… hier te zijn… De tijd is gestopt, de uren vliegen weg. De minuten huiveren en de verveling verdampt. Alles lijkt nieuw, alles is knap’rend vers, En het geluid van het verdriet sterft langzaam weg… En het geluid van het verleden gaat simpelweg zwijgen… Want ik ben de verliefde, de verliefde ben ik, en ik hou in mijn handen het enige der dingen… Ik ben de verliefde, jouw verliefde ben ik, en ik zing voor jou het enige der dingen dat het waard maakt, die het waard maakt… hier te zijn… De muren wisselen van stenen, de lucht van wolken. Het leven kiest andere paden en droombeelden dansen overal. Men zag – zo wordt gezegd – dat het lot zich heeft laten zien; Het leek heel argeloos alles weg te voeren… En liep met jouw pas, en sprak net als jou. Want ik ben de verliefde, de verliefde ben ik, en ik hou in mijn handen het enige der dingen… Ik ben de verliefde, jouw verliefde ben ik, en ik zing voor jou het enige der dingen dat het waard maakt, die het waard maakt… hier te zijn… Vrij vertaling van Sylvain Lelarge (merci à Sandra Tangelder)
7 6/ En de prijsvraag: Na de beroemde slaapkamer van Vincent van Gogh, ziehier de slaapkamer van een amper minder beroemde Belgische journalist. Het bevindt zich uiteraard in Kasteel Molensloot. Maar waar precies in Frankrijk? De winnaar wint een gratis deelname aan een van mijn Chansondagen, of naar wens een mooie verzamel-CD met teksten.
Antwoorden naar
[email protected]
