Fotografie Photography 2008 Geen kale muren No bare walls Johannes Schwartz
Johannes Schwartz: Geen kale muren
Johannes Schwartz: No bare walls
U kent het gevoel van verwondering dat u besluipt in de woonkamer van de buren, toen u er voor het eerst was. Wat direct in het oog springt zal voor u anders zijn dan voor uw collega of voor mij. Je vindt de bank aangenaam zitten, maar wel lelijk, en tijdens een stukje taart zijn paarse muren best leuk. Je bekijkt alles rustig. Hoe veel je ook over je buurman denkt te weten, de aanblik van de woonkamer is een extra dimensie. Een tweede buurman wordt geboren, als het ware. De attributen gedeeltelijk vertrouwd, maar in de exacte vorm en combinatie onbekend, vormen een ‘materiële psyche’ ofwel de ziel der dingen van de ander. Deze is doorgaans een verrijking voor ons.
You know the sense of surprise that you experience the first time you go into your neighbour’s living room. Your first impression will be different to your colleague’s, or mine. You think the settee is comfortable but ugly, and you are able to appreciate purple walls while eating a piece of cake. You take a good long look at your surroundings. However much you may think you know about your neighbour, the sight of his living room gives you an added dimension, almost as if a second neighbour has materialised. These characteristics, which are partly familiar but whose exact shape and combination is as yet unknown, form a ‘material psyche’ or in other words, the spirit of other people’s possessions. We generally experience this as a personal enrichment.
Wat voor de buurman als privé-persoon geldt is op een andere manier ook traceerbaar in een openbaar gebouw. De kwaliteit van deze ruimtes is principieel anders omdat de functie van de plek in duidelijk aanwijsbare elementen aanwezig is. Maar ook al is de verlichting vergeleken met de woonkamer kil en de meubels overgeproportioneerd, er is een element of plek die zich hieraan onttrekt, de muur. Hier kan eigenlijk van alles hangen. Meestal hangt er niets. Als er wat hangt dan zijn het vaak afbeeldingen met symbolische waarde. Juist deze symbolische waarde laat ons keer op keer terugkijken naar de afbeelding en die opnieuw interpreteren en waarderen. Er vindt een essentiële toevoeging aan de ruimtelijke kwaliteit van de ruimte plaats.
What counts for our neighbour as a person is also true in its own way for public buildings. The quality of these spaces is fundamentally different because their function is expressed in clearly identifiable elements. But even if the lighting lacks the warmth we see in our neighbour’s living room and the furniture is over proportioned, there is one element or place to which this does not apply: the wall. You can hang anything you like on the wall. Usually the walls are bare, and if there are any pictures there, these generally have a symbolic value. It is this very symbolic value that makes us look at the picture again and again and continually reinterpret and revalue it. An essential contribution is made to the spatial quality of the room.
In mijn werk voor Bloedbeeld wil ik door middel van de fotografie hiervan een idee schetsen.
I would like to give an idea of this in terms of photography in my work for Bloedbeeld.
Johannes Schwartz
Johannes Schwartz
Kunstcollectie Sanquin Sanquin bezit de oudste bedrijfskunstcollectie van Nederland. In 1959 startte Joghem van Loghem (wetenschappelijk directeur (CLB) van 1950 tot 1978) met het verzamelen van kunst voor het CLB. Directeur Van Loghem geloofde destijds heilig in een creatieve kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap, mits op hoog niveau bedreven. Kunst in een laboratorium moest inspirerend werken.
Sanquin Art Collection Sanquin possesses the oldest corporate art collection in the Netherlands. Joghem van Loghem – scientific director (CLB) from 1950 to 1978 – started collecting works of art for the CLB in 1959. Back then Van Loghem firmly believed in creative interaction between art and science, on condition that this took place at top level. He felt that art in a laboratory should have an inspiring effect.
Galerie Joghem Het werk van Van Loghem is in de loop der jaren overgenomen door een Kunstcommissie, die in 1985 werd opgericht. Sindsdien heeft Sanquin een eigen galerie: Galerie Joghem, genoemd naar toenmalig directeur Joghem van Loghem en opgezet door kunstcoördinator Bouke Bottelier. Hier vinden maandelijks exposities plaats van jonge kunstenaars. Ook uit deze exposities koopt Sanquin regelmatig werk aan voor de eigen kunstcollectie.
Galerie Joghem Van Loghem’s task was taken over in due course by an Art Committee, which was formed in 1985. Since then, Sanquin has had its own art gallery, called Gallery Joghem after former director Joghem van Loghem and set up by art coordinator Bouke Bottelier. This gallery holds monthly exhibitions of work by young artists, and Sanquin regularly purchases work from these exhibitions for its own art collection.
Referentie www.exposities.sanquin.nl
Reference www.exposities.sanquin.nl
Carina Ellemers \ z.t. \ 1994 \ lijst met kaasdoek en olieverf \ 200 x 200 cm \ aangekocht in 1994
Ad Dekkers \ Groot cirkel \ 1968 \ witgespoten houten plaat \ diameter 180 cm \ aangekocht in 1968
Jan Maarten Voskuil \ Hoek (scheluw) \ 2001 \ acryl op linnen \ 170 x 130 x 30 cm \ aangekocht in 2002
Barbara Beukeveld \ z.t. \ 2001 \ olieverf op doek \ 181 x 143 cm \ aangekocht in 2001
Peter Klashorst \ Pegasus \ 1984 \ olieverf op doek \ 200 x 200 cm \ aangekocht in 1984 \ linker kunstwerk is niet in eigendom
Natasja Kensmil \ z.t. \ 1998 \ olieverf op doek \ 185 x 265 cm \ aangekocht in 1998
Jan Cremer \ De blauwe nacht \ 1962 \ olieverf op doek \ 200 x 150 cm \ aangekocht in 1998
Marleen de Bruijn: Naar kunst moet je leren kijken
Marleen de Bruijn: You have to learn how to look at art
Marleen de Bruijn, secretaris van de Raad van Bestuur van Sanquin, heeft moeten leren kijken naar kunst. ”Soms spreekt het me niet zo aan en soms denk ik: wel leuk, maar op een gegeven moment ben ik er dan toch op uitgekeken. Kunst vraag iets van je, het is niet makkelijk.” Nog niet zo lang geleden heeft ze haar dochters laten portretteren door Iris Frederix, die in 2005 voor het eerst in Galerie Joghem van Sanquin exposeerde.
Marleen de Bruijn, secretary to the Executive Board of Sanquin, says she had to learn how to look at art. “Some art doesn’t really appeal to me and sometimes I think it’s not bad, but then I still get tired of it after a while. Art isn’t easy; it really makes demands on you.” A short while ago De Bruijn commissioned Iris Frederix, who held an exhibition of her work in Sanquin’s Gallery Joghem for the first time in 2005, to paint a portrait of her daughters.
Een not-for-profit instelling met een van de oudste bedrijfskunstcollecties van Nederland. Is dat niet bijzonder? “Ja, dat is heel bijzonder, zeker naast grote instellingen als ABN AMRO, LUMC en DSB”, zegt de Bruijn, “en ook als je weet hoe die tot stand is gekomen. Toen het voormalige CLB in 1959 naar de Plesmanlaan in Amsterdam verhuisde kreeg directeur Joghem van Loghem van de bouwer geld voor planten en posters. Van Loghem besloot het geld te besteden aan kunst om op die manier de jonge onderzoekers te inspireren. Zij moesten namelijk creatief kunnen denken om hun werk goed te doen. Met veel kunst- en vliegwerk is de collectie tot stand gekomen. Sinds 1985 bestaat Galerie Joghem, waar maandelijks exposities worden gehouden. Jaarlijks wordt hieruit een aantal aankopen gedaan. Inmiddels hebben we een mooie collectie opgebouwd met soms kostbare werken. Doordat van Loghem veel kijk had op kwaliteit kon hij in een vroeg stadium werken aankopen van kunstenaars die later belangrijk bleken te zijn. Zo kocht hij ooit in New York voor twee dollar een werk van Roy Liechtenstein.”
Isn’t it rather unusual for a not-for-profit organisation to have one of the oldest corporate art collections in the Netherlands? “Yes, it’s certainly unusual, especially compared to largescale institutions like ABN AMRO, Leiden University Medical Centre and DSB Bank,” says De Bruijn, “and the way it all started is interesting too. When the former CLB moved to the Plesmanlaan in Amsterdam in 1959, the building contractor presented director Joghem van Loghem with a sum of money to buy plants and posters. Van Loghem decided to spend this money on works of art which would serve as an inspiration to young researchers, since creative thinking was considered essential to enable them to do their work properly. It took a lot of time and effort, but the collection was eventually established. Gallery Joghem was opened in 1985, exhibitions are held here every month, and a number of works from these exhibitions are purchased each year. We’ve now built up a great art collection containing some valuable works. Van Loghem had a good eye for quality, which meant he was able to buy works of art early on from artists who later turned out to be of consequence. When in New York he once paid two dollars for one of Roy Liechtenstein’s paintings.”
Collectie “Ik denk dat onze kunstcollectie inspirerend is en niet alleen voor onderzoekers. Het is wel een beetje jammer dat wij de collectie exposeren zoals we dat nu doen. Wij zouden daar selectiever in moeten zijn. In de algemene ruimte zou minder werk moeten worden geëxposeerd dan nu, zodat werken meer aandacht kunnen krijgen. Er komt nu een proefproject in themagangen, zo komt er een Cobragang. Dat zou veel meer zo moeten worden doorgevoerd.” De Bruijn dacht dat ze bij de exposities vaak werk zou zien dat ze zelf in huis zou willen hebben, maar dat is niet het geval. “Dat is misschien maar goed ook. Je moet uiteindelijk je smaak voor kunst ontwikkelen. Ik zie nu exposities waar ik niet op zou vallen. Soms wordt daar werk uit aangekocht dat je dan vaker ziet en het grappige is dat je dat toch leert waarderen. Misschien moet je kunst niet meteen mooi vinden. Een werk van Annemiek Vera: Prince charming vond ik in het begin niks, maar nu vind ik het wel mooi.” Not-for-profit en kunst Hoe zou Sanquin zich met zijn kunstcollectie willen profileren? “Bijna niemand weet dat wij die collectie hebben. Voor klanten zou het heel
Melissa Romani de Wit \ Krul \ 2001 \ acrylverf op doek \ 130 x 195 cm \ aangekocht in 2002
Collection “I think that our art collection is a source of inspiration for many people, not only for researchers, although it’s rather a pity that we exhibit the collection as we are doing at present. We ought to be more selective in this and display less art in the public area so that individual works get more attention. A pilot project has been planned for different corridors, where each corridor will have its own theme, such as a Cobra corridor. They should do this kind of thing far more often.” Although De Bruijn initially thought she would often come across work at the exhibitions that she might like to have in her own home, this is not the case. “And maybe that’s a good thing,” she adds. “People have to develop their own taste in art. I’ve recently seen exhibitions of work that I didn’t really like. We sometimes buy pictures from these exhibitions, so you often see them, and the funny thing is that you do learn to appreciate them in the end. Perhaps it’s better if people don’t start liking works of art straight away. At first I didn’t think much of one of Annemiek Vera’s paintings (Prince Charming), but now I really like it.”
leuk zijn. Als je uitlegt hoe de collectie tot stand is gekomen vindt iedereen het bijzonder. Het zou heel inspirerend kunnen zijn als Sanquin lid zou worden van de Vereniging van Bedrijfskunstcollecties. We kunnen op kunstgebied van andere bedrijven veel leren. Over twee jaar bestaat Galerie Joghem 25 jaar. Dat is een mooie gelegenheid om er meer aandacht aan te besteden. We zouden eigenlijk een kunstprogramma op tv ervoor moeten interesseren. Ook zou er voor deze bijzondere gelegenheid een extra budget beschikbaar gesteld kunnen worden voor de aankoop van een werk. Een catalogus met onze mooiste werken behoort ook tot de mogelijkheden. Ik hoop dat we voor de toekomst mensen blijven vinden die het werk voor onze galerie en collectie met veel enthousiasme zullen voortzetten.” Anneke de Regt
Not-for-profit and art What kind of identity does Sanquin want to project with its art collection? “Hardly anyone knows about our collection, but I think it would be great for clients to know more about it. Everyone is really impressed when you explain how the collection was formed. It might have a very inspiring effect if Sanquin joined the Dutch Association for Corporate Art Collections. We could learn a lot about art from other companies. Gallery Joghem will be celebrating its 25th anniversary in two years’ time, and this would be a good opportunity to focus attention on it. Really, we should think about getting a TV art programme interested in our gallery, and an additional budget could be earmarked for the purchase of a work of art to mark this special occasion. We could publish a catalogue of our best works, too. I hope we’ll still be able to find people in the future who will continue to work enthusiastically for our gallery and our collection.” Anneke de Regt
Onbekend \ Sepikmasker \ onbekend \ gevlochten masker \ 150 x 100 cm \ aangekocht in 1978 Onbekend \ Konomasker \ onbekend \ hout \ 100 x 50 cm \ aangekocht in 1975
Linde Ex \ Dieptegloed \ 2007 \ olieverf, klei, lijnolie \ 210 x 130 cm \ expositie in Galerie Joghem december 2007
Adolf Luther \ z.t. \ 1968 \ spiegelobject \ 60 x 83 x 9 cm \ aangekocht in 1968
Nikki de Saint Phalle \ z.t. \ 1972 \ zeefdruk \ 68 x 52 cm \ aangekocht in 1972 Cécile van Hanja \ Empty space \ 2006 \ acryl \ 60 x 80 cm \ aangekocht in 2007
Annemiek Vera \ z.t. \ 2003 \ gemengde technieken op karton \ 210 x 125 cm \ aangekocht in 2003
Iris Frederix \ Knollen nr. 4 \ 2007 \ olieverf \ 210 x 220 cm \ aangekocht in 2007
Mattijs van den Bosch \ z.t. \ 2000 \ inkt op papier \ 108 x 147 cm \ aangekocht in 2000
Pietje Tegenbosch: Van bedrijfscollectie tot cultureel erfgoed
Pietje Tegenbosch: From corporate art collection to cultural heritage
Pietje Tegenbosch is deskundige op het gebied van bedrijfscollecties. Vanaf de oprichting in 2005 was ze bestuurslid van de Vereniging Bedrijfscollecties Nederland (VBCN), een samenwerkingsverband van bedrijven, organisaties en instellingen die naast hun hoofdactiviteit kunst verzamelen.
Pietje Tegenbosch is an expert on corporate art collections. She has been on the committee of the Dutch Association for Corporate Art Collections (VBCN) since it was set up in 2005. The VBCN is a joint venture comprising a number of companies, organisations and institutions that collect works of art in addition to their major activities.
Pietje Tegenbosch heeft kunstgeschiedenis gestudeerd en werkte in haar jonge jaren in de galerie van haar vader. Later is zij gaan schrijven over kunst voor diverse tijdschriften, de Volkskrant, het Parool en voor catalogi. In 1996 werd ze gevraagd om bij de Akzo Nobel Art Foundation te komen werken. “Van 2003 tot de fusie met Fortis werkte ik als adviseur bij de kunststichting van de ABN AMRO. In november 2007 ben ik op bijzonder pijnlijke wijze aan de kant gezet. De wijze waarop dat ging en de achtergronden bij die geschiedenis maken duidelijk dat de positie van veel bedrijfscollecties heel kwetsbaar is. Maar ik heb er met heel veel plezier fantastische dingen kunnen doen.” Tijdgeest “Bij de oudere bedrijfscollecties zie je veel overeenkomsten die samenhangen met de tijd waarin ze zijn ontstaan. Ze zijn vaak geïnitieerd vanuit een persoonlijk engagement van iemand uit een directie of een Raad van Bestuur die zelf niet actief was in de kunstwereld. Bij ABN AMRO moesten er in het begin vooral veel gebouwen worden gevuld, waardoor er veel grafiek werd aangekocht. Persoonlijke voorkeuren speelden een grote rol in de opbouw van de collectie. De specifieke aard van een bedrijf brengt meestal weer grote verschillen met zich mee. Dat zie je ook bij de Sanquin-collectie. Kantoren zijn iets anders dan een werkvloer als die van Sanquin waar ook kunst hangt. Bij ABN AMRO was er meer geld om kunst te kopen en bij Sanquin exposeren meer jonge Nederlandse kunstenaars.” Belangen behartigen De VBCN heeft inmiddels ruim 40 leden. “Ik vind het jammer dat Sanquin geen lid is, want als lid van de vereniging heb je veel baat bij de ervaringen van collega’s. Als beheerder van een bedrijfscollectie moet je altijd twee heren dienen, het bedrijf en de kunst. Je krijgt via de vereniging veel informatie op het gebied van behoud en beheer, maar je ondervindt ook steun bij het ontwikkelen van strategieën om bijvoorbeeld een Raad van Bestuur ervan te overtuigen dat er budget nodig is om de collectie in stand te houden. Als je verhalen van andere bedrijfscollecties hoort dan weet je wat de kracht is van je eigen bedrijfscollectie. We gaan regelmatig op bezoek bij een van de leden om elkaars collectie te leren kennen. Daarnaast organiseren we speciale projecten en evenementen, zoals een ook voor het publiek toegankelijk symposium over bedrijfscollectie als cultureel erfgoed.”
Cornelius Rogge \ z.t. \ 1977 \ reliëf \ 88 x 88 cm \ aangekocht in 1977
Pietje Tegenbosch studied History of Art and worked in her father’s gallery when she was younger. Later on she started writing about art for a number of magazines and catalogues, as well as for Dutch newspapers such as De Volkskrant and Het Parool. The Akzo Nobel Art Foundation asked her to join them in 1996. “I worked as advisor at the ABN AMRO Art Foundation from 2003 right up to the Fortis takeover last year,” she says. “But they pushed me out in an extremely unpleasant way in November 2007. The way they got rid of me and the background to this affair has made it quite clear that many corporate collections are in a very vulnerable position. But I was still able to do some fantastic work there, and I really enjoyed doing it.” Spirit of the times “You can see a lot of similarities in the older corporate collections, which are due to the period in which they were formed. They were often started by directors or board members who showed personal engagement but who were not directly active in the art world themselves. ABN AMRO’s main aim at the start was to fill wall space in a lot of buildings and so they bought a great deal of graphic art. Personal taste and preferences played a large part in building up the collection. The specific nature of a company usually results in big differences. You can see this in the Sanquin collection too. Offices are quite different to a work environment like the one at Sanquin, where also works of art are present. ABN AMRO had more money to buy art work, whereas more young Dutch artists exhibit their work at Sanquin.” Promoting interests The VBCN now has more than 40 members. “It’s a pity Sanquin isn’t a member, because if you’re a member of the association, you can benefit tremendously from other people’s experiences. Curators of corporate collections are always serving two masters, the company and art. The association can give you a lot of information on maintenance and administration, and it can also provide support in devising strategies for convincing a board of directors that a budget is required for maintaining the collection, for instance. If you hear stories about other corporate collections, you can learn about the power of your own corporate collection. We often visit other members in order to get acquainted with each other’s collections. And we organise special projects and events, like a public
Kracht Galerie Joghem Tegenbosch is regelmatig actief in jury’s van kunstcompetities. Zo was ze van 2002 tot dit jaar voorzitter van de jury voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. In december 2005 was Tegenbosch voorzitter van de jury ter gelegenheid van de jubileumexpositie vanwege het 20-jarig bestaan van Galerie Joghem van Sanquin. “Galerie Joghem heeft als galerie een mooie signalerende rol. De rol van galeriehouder Bouke Bottelier als stug doorzetter verdient veel respect. De galerie heeft een eigenzinnig beleid, beslist niet modieus. Bij de exposanten zitten echt goede namen. Het is duidelijk bestemd voor jonge kunstenaars en is voor hen een goede opstap in hun carrière.” Tegenbosch vindt dat als je een kunstcollectie in huis hebt, je als bedrijf de verplichting hebt om er goed voor te zorgen. “Ik vind dat Sanquin moet nadenken over de relatie tussen de kunstcollectie en de galerie. Met zo’n collectie kun je je naar buiten toe sterk profileren. Dan moet er echter wel budget zijn om een beleid te ondersteunen, zowel inhoudelijk als qua behoud en beheer. Je moet zo’n bezit goed onderhouden want je komt er niet zo maar vanaf. Als je als bedrijf kunst verzamelt laat dat ook iets zien over je ideële integriteit. Een kunstcollectie kan voor het bedrijf werken en het imago versterken.” Anneke de Regt
symposium on corporate collections as part of our cultural heritage.” The power of Gallery Joghem Tegenbosch often sits on the jury during art competitions. She was president of the jury for the Royal Award for Painting between 2002 and 2008, and president of the jury during the special exhibition held to mark the 20th anniversary of Sanquin’s Gallery Joghem in December 2005. “Galerie Joghem has an important signalling role and its manager, Bouke Bottelier, is a stubborn go-getter who deserves a lot of respect. The gallery is run on its own lines and is not trying to be trendy. There are some really well-known names among the artists who exhibit work there. It’s obviously intended for young artists, and it can give them a useful boost in their career.” Tegenbosch feels that companies that have an art collection are morally obliged to take good care of it. “I think Sanquin should give some consideration to the relationship between the art collection and the gallery. A collection like that enables them to project a strong image to the outside world, although they would have to have a budget to provide support for their policy, both regarding content and maintenance and administration. This is something that needs careful looking after, since you can’t get rid of it that easily. If a company collects art, this tells us something about their idealistic integrity too. An art collection can really do things for a company and enhance its image.” Anneke de Regt
Iris Frederix \ Ora et Labora\ 2005 \ olieverf op doek \ 200 x 160 cm \ aangekocht in 2005
Ad Dekkers \ Vierkant met driehoek\ 1969 \ Wit gespoten houten platen \ 90 x 90 cm \ aangekocht in 1969
A.C. v.d. Lee \ Bloedtransfusie met ‘de spuit van Jubé’ \ 1933 \ olieverf op linnen \ 76 x 117 cm \ in 1937 aangeboden aan Prinses Juliana als
Ad Dekkers \ Groot Cirkel \ 1968 \ Wit gespoten houten platen \ 180 in cm in diameter \ aangekocht in 1968
voorzitter van het Nederlandse Rode Kruis (later in permanente bruikleen bij de Centrale Medische Bloedtransfusiecommissie en later Sanquin)
Roy Lichtenstein \ z.t. \ 1974 \ zeefdruk \ 72 x 54 cm \ aangekocht in 1974
Tim Ayres \ Me and Vermeer I \ 1992 \ multiplex, hout, verf en parketlak \ 150 x 130 cm \ aangekocht in 1992
Tess-Danyeal van Brakel \ De kamer \ 2007 \ acryl op linnen \ 90 x 120 cm \ aangekocht in 2007
Roger Raveel \ z.t. \ 1966 \ olieverf op doek \ 94 x 125 cm \ aangekocht in 1967
Kunstverzamelaar Otto Schaap: “Verzamelen is een passie!”
Art collector Otto Schaap: “Art collecting is a passion!”
In zijn huis met uitzicht over het Vondelpark waan je je in een museum. Een tafel vol Afrikaanse kunst, een mooie foto van Annemiek Vera aan de muur en zijn meest dierbare bezit, een eenhoorn van Stephan Balkenhol vullen de kamer. In afwachting van een verbouwing zijn150 van zijn kunstwerken helaas nog ingepakt. Deze werken heeft hij afgelopen zomer geëxposeerd in het Stedelijk Museum in Schiedam, dat jaarlijks een expositie uit privébezit organiseert.
When you enter his house, which overlooks Amsterdam’s Vondelpark, you feel as if you have strayed into a museum. The room is filled by a table crowded with African art, a beautiful photograph of Annemiek Vera on the wall, and his most precious possession: a sculpture of a unicorn by Stephan Balkenhol. Unfortunately, 150 of his works of art are still packed up because his house is awaiting renovation. He exhibited these works last summer in the Stedelijk Museum in Schiedam, which organises exhibitions from private collections every year.
Otto Schaap, oud-medewerker van het CLB, begon in 1973 met het verzamelen van hedendaagse kunst. In 1979 kocht hij zijn eerste Afrikaanse beeld, een Senufovogel. “Mijn familie verzamelt veel kunst en ook Afrikaanse kunst. Maar het komt ook door Joghem van Loghem, de toenmalige directeur van het CLB dat ik kunst ben gaan verzamelen. Eigenlijk ben ik niet bewust gaan verzamelen, het ligt anders. In 1973 ging ik met vrienden naar een opening van een tentoonstelling van de Utrechtse kunstenaar William Kuik in een galerie in de Jordaan. Ik was zo onder de indruk van een tekening dat ik hem meteen kocht. Liefde op het eerste gezicht. Na die tekening is het niet meer gestopt.” In 35 jaar heeft Schaap zo’n 750-800 werken aangekocht, waarvan 125 Afrikaanse beelden en maskers. Het grootste deel van zijn collectie staat elders opgeslagen, omdat hij niet alles in zijn huis kwijt kan. “Verzamelen is een passie, die je niet kunt onderdrukken. Het is ook een soort hebberigheid! Als iets je emotioneert, dan wil je het hebben.” Topstuk Ik ben heel erg gehecht aan de Eenhoorn van Stephan Balkenhol, een beroemde Duitse kunstenaar, die ik vijf jaar geleden in Berlijn heb gekocht. Sokkel en beeld vormen een geheel. Er was net een optie op genomen door een museum in de Verenigde Staten die die avond verliep. ’s Avonds waren de Amerikanen er nog niet uit en verliep hun optie. Toen was het nu of nooit.” Galerie Joghem Toen Joghem van Loghem met pensioen ging, kwam het beheer van de kunstcollectie van het CLB in handen van een door van Loghem benoemde kunstcommissie met Otto Schaap, Cees Lucas en Bouke Bottelier. Vanaf 1985 organiseerde Bouke samen met Schaap de maandelijkse tentoonstellingen. “In het begin was dat best wel moeilijk in de commissie. Bouke bezocht zelfstandig galeries en nam af en toe een optie op een werk dat Cees en ik dan moesten beoordelen. Bouke’s oog voor kunst moest echter nog groeien maar dat heeft hij heel snel ontwikkeld. Ik heb heel veel waardering voor Bouke en voor zijn doorzettingsvermogen. Toen hij eraan begon had ik niet gedacht dat hij het zo lang vol zou houden. Hij doet het nog steeds met veel enthousiasme en daarvoor alle
Herman Makkink \ Hemellichaam \ 1990 \ pastel en aquarel \ 79 x 108 cm \ aangekocht in 1990
Otto Schaap, who used to work at the CLB, started to collect contemporary art in 1973. He bought his first African sculpture – a Senufo bird – in 1979. “My family collects a lot of art, including African art,” he explains. “But former CLB director Joghem van Loghem was also influential in my decision to collect art myself. To be honest, I didn’t start collecting intentionally. Quite the reverse, in fact. In 1973 I went with some friends to the opening of an exhibition by William Kuik, an artist from Utrecht, in an art gallery in Amsterdam’s Jordaan neighbourhood. I was so impressed by one of the drawings that I bought it straight away. It was love at first sight, and since then I’ve never stopped collecting.” Schaap has bought about 750 to 800 works during the past 35 years, including 125 African sculptures and masks. He has put most of his collection into storage because there is no room for it all in his house. “Collecting art is a passion, you can’t keep it down. It’s a kind of greed, too: if something arouses your emotions, you just have to have it.” Showpiece “I’m extremely attached to the Unicorn, sculpted by the famous German artist Stephan Balkenhol, which I bought five years ago in Berlin. The sculpture and the base are in one piece. A museum in the USA had just taken out an option on it which expired that same evening. And because the Americans had still not made up their minds by the time the evening came around, their option expired. So I thought: it was now or never.” Gallery Joghem When Joghem van Loghem retired, the management of the CLB’s art collection was transferred to an art committee appointed by Van Loghem and comprising Otto Schaap, Cees Lucas and Bouke Bottelier. In 1985 Bouke Bottelier and Otto Schaap started organising the monthly exhibitions together. “The situation in the committee was quite difficult at first. Bouke visited galleries independently and sometimes took out an option on a work that Cees and I then had to judge. But Bouke still had to develop an eye for art, although I must say he did this very quickly. I’ve got a lot of respect for Bouke and for his perseverance. When he first started
hulde.” Eind 2009 bestaat Galerie Joghem 25 jaar. “Het zou leuk zijn als de Raad van Bestuur dan eens wat dieper in de buidel zou tasten en natuurlijk in overleg, een bijzonder beeld voor de tuin zou aankopen, dat feestelijk zou kunnen worden onthuld door bijvoorbeeld Bouke.” Schaap is al jaren niet meer direct betrokken bij de galerie. Hij ging in 1994 met de VUT. Wel bezoekt hij nog regelmatig de openingen. Zijn advies is om selectief aan te kopen. In zijn verzamelwoede last hij een pauze in. Immers zijn woning wordt binnenkort verbouwd. “Dat is wel moeilijk, want ik ga nog steeds naar openingen en als ik weer iets zie, dan krijg ik toch weer die aanvechting.” Anneke de Regt
working on the committee, I never expected him to keep it up for such a long time. Yet he’s still going strong with just as much enthusiasm as ever, and I really admire him for it.” Gallery Joghem will be celebrating its 25th anniversary at the end of 2009. “It would be great if the board would reach deeper into its pockets to mark this occasion and buy a very special sculpture for the garden, in consultation of course. And then someone like Bouke could unveil this during a festive ceremony, for instance.” Schaap has not been directly involved in the gallery for many years, having taken early retirement in 1994, although he still attends openings regularly. He advises to buy selectively; he himself is taking a break from his passion for collecting, since his house will be renovated in the near future. “I find it very difficult, though, because I still go to openings and if I see something I like there, I still have to fight the urge to buy.” Anneke de Regt
Kinderen Bouwdorp Nijmegen o.l.v. Diederik Grootjans \ Pelikaan \ 2000 \ hout en acrylverf \ 120 x 170 cm \ aangekocht in 2000
Dominique Chan \ Compositie\ 2004 \ acrylverf op canvas \ 20 x 20 cm \ aangekocht in 2005
Fotoprints van ‘Geen Kunst’ \ Woestijn \ 2005 \ foto op platen \ 1000 x 250 cm \ aangekocht in 2005
Piet Heinen \ Heamatokosmo (Kloppend Hart) \ 1982 \ acrylverf op doek \ 130 x 150 cm \ geschonken door kunstenaar Fotoprints van ‘Geen Kunst’ \ Golven \ 2005 \ foto op platen \ 1000 x 250 cm \ aangekocht in 2005
Christa Dohmen \ They \ 2004\ acrylverf op canvas \ 120 x 40 cm \ aangekocht in 2005
Christa Dohmen \ Kuzzies \ 2005 \ doek op hout gespannen \ 10 x 10 cm \ aangekocht in 2005
Fotoprints van ‘Geen Kunst’ \ Grotten \ 2005 \ foto op platen \ 1000 x 250 cm \ aangekocht in 2005
Redactie / Editor Anneke de Regt Fotografie / Photography Johannes Schwartz Vertaling / Translation Wilkens c.s., Leiden Ontwerp / Design Robbert Zweegman, Reynoud Homan Druk / Printed by Cliteur, Amsterdam Oplage / Copies 1500 ISSN 1574-2903 © Bloedbeeld, 2008 Sanquin Postbus 9892 1006 AN Amsterdam
Fotoprints van ‘Geen Kunst’ \ Lightning \ 2005 \ foto op platen \ 1000 x 250 cm \ aangekocht in 2005
Johannes Schwartz (München, Duitsland, 1970)
Johannes Schwartz (Munich, Germany, 1970)
Johannes Schwartz woont en werkt in Amsterdam
Johannes Schwartz lives and works in Amsterdam
Johannes Schwartz studeerde fotografie aan de Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam. Sinds 1998 heeft hij groepsexposities gehad in Keulen, Parijs, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Waregem (België), Djakarta (Indonesië) en sinds 2000 solo-exposities in Amsterdam, Brussel, Keulen and Parijs. Er is werk van hem te zien in de volgende collecties: FRAC/Bretagne, Sammlung Künne/Hannover, Deutsche Ausgleichbank/Bonn, Randstad Collectie/Amsterdam, Van Gogh Museum/Amsterdam, ABN AMRO Collectie/Amsterdam, Stedelijk Museum/Amsterdam
Johannes Schwartz studied photography at the Gerrit Rietveld Academy, Amsterdam. Since 1998 he had group exhibitions in Cologne, Paris, Amsterdam, The Hague, Rotterdam, Waregem (Belgium), Djakarta (Indonesia) and since 2000 solo exhibitions in Amsterdam, Brussels, Cologne and Paris. His work can be found in the following collections: FRAC/Bretagne, Sammlung Künne/Hannover, Deutsche Ausgleichbank/Bonn, Randstad Collectie/Amsterdam, Van Gogh Museu/Amsterdam, ABN AMRO Collectie/Amsterdam, Stedelijk Museum/Amsterdam
Prijzen: 1998: Esther Kroon Award 1998 2007: Cobra Kunstprijs Amstelveen
Awards: 1998: Esther Kroon Award 1998 2007: Cobra Art award Amstelveen 2007
Sanquin
Sanquin
Sanquin verzorgt op non-profit basis de bloedvoorziening in Nederland en bevordert bloedtransfusiegeneeskunde zodanig dat wordt voldaan aan de hoogste eisen van kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid. Zij levert producten en diensten, verricht wetenschappelijk onderzoek en verzorgt onderwijs, opleidingen bij- en nascholing.
Sanquin is the national not-for-profit blood supply organization in the Netherlands. It advances blood transfusion medicine in such a way as to comply with the highest demands of quality, safety and efficiency. Sanquin supplies products and services, performs scientific research, and provides education and training.
Sanquin geeft het tijdschrift Bloedbeeld uit, bestemd voor hen die gebruikmaken van haar producten en diensten: medisch specialisten, klinisch chemici, ziekenhuisapothekers, ziekenhuizen en onderzoeksinstellingen in Nederland. Bloedbeeld wordt ook gezonden aan landelijke advies- en beleidsorganen op het gebied van de gezondheidszorg, overheid en media. Het verschijnt vier keer per jaar. Naast artikelen over de ontwikkelingen en activiteiten binnen Sanquin op het gebied van productie, diagnostiek, onderzoek en onderwijs wordt in Bloedbeeld ook een fotografisch beeld van Sanquin gegeven. Jaarlijks wordt hiertoe een opdracht gegeven aan een fotograaf. In 2008 werd de opdracht verstrekt aan Johannes Schwartz. Deze bundel omvat het resultaat van deze opdracht. Johannes Schwartz heeft door middel van de fotografie een idee willen schetsen van hoe muren zich onttrekken van de inrichting van een ruimte, omdat daar meestal iets hangt en vaak met symbolische waarde. Zo vindt er een essentiële toevoeging plaats aan de ruimtelijke kwaliteit van de ruimte.
Sanquin publishes the quarterly, Bloedbeeld. It is intended for the clients of Sanquin’s products and services: medical specialists, clinical chemists, hospital pharmacists, hospitals and research institutions in the Netherlands. Bloedbeeld is also sent to national advisory bodies and policy makers in health care, the government and the media. Besides articles on the internal developments and activities in the field of production, diagnostic services, research and education at Sanquin, Bloedbeeld also shows a photographic impression of Sanquin. Each year Sanquin commissions a photographer to do this, and the 2008 commission was awarded to Johannes Schwartz. This volume shows the results of his work. Schwartz has used photography to express his idea of how walls dissociate themselves from the furnishings and fittings in a room. This is because there is usually something of symbolic value hanging on the wall which makes an essential contribution to the spatial quality of the room.
