Fostpost nten, gemee e d r o blad vo Informatie
29
, de ales n u mm terco de in
af
e nd ne e r o rat ope l a v
29 r tn os tp s Fo rs. u e ycl rec
2 4 8 Is sorteren nog hip? Academische Zitting: 20 jaar proactiviteit en samenwerking
Nieuwe campagne: sorteren in elke sector
De Belgische sorteercentra investeren
Recent onderzoek van Fost Plus toont een sterk milieubewustzijn
Persoonlijke bijdrage aan het milieu Wat doet u of wat zou u kunnen doen als individu, als burger, om een steentje bij te dragen aan de verbetering van het milieu?
bij Belgische consumenten. Ze zien sorteren als hun belangrijkste persoonlijke bijdrage aan een beter milieu, maar sensibilisering blijft cruciaal.
F
ost Plus organiseert om de vijf jaar een kwalitatief onderzoek bij Belgische consumenten. Daarin wordt gepeild naar hun gedragingen, percepties en attitudes op het vlak van milieu. De resultaten worden telkens gebundeld en gepubliceerd in de Milieubarometer van Fost Plus. In december 2013 en januari 2014 werden 793 Belgen thuis ondervraagd. De resultaten tonen geen grote verschuivingen tegenover het vorige onderzoek, dat uit 2009 dateert. De milieuproblematiek leeft nog steeds heel sterk bij de ondervraagden, maar opvallend is dat de cijfers niet langer in stijgende lijn gaan en hier en daar zelfs lichtjes dalen. Dat geeft aan dat sensibilisering geen overbodige luxe is en nodig blijft om burgers permanent te motiveren. De ondervraagden ervaren luchtvervuiling, de opwarming van de aarde en de afvalberg als de belangrijkste milieuproblemen. Het sorteren van afval zien ze als hun belangrijkste persoonlijke bijdrage aan een beter leefmilieu. De participatie aan
Sorteren van afval
50
Minder de wagen gebruiken voor kleine afstanden
het sorteren daalt lichtjes tegenover 2009, maar toch zegt nog steeds 91 % dat ze regelmatig sorteren. Ze doen het bovendien om de juiste reden: omdat ze ervan overtuigd zijn dat het beter is voor het milieu. De selectieve inzameling is goed ingeburgerd en kan rekenen op een hoge tevredenheid. Meer dan 90 % ondervindt weinig of geen moeite om de PMD-sorteerregels toe te passen. De Belgen ervaren ook dat er steeds meer mogelijkheden komen om buitenshuis te sorteren. 77 % sorteert bovendien al op het werk. Een aantal respondenten stelt zich vragen bij het nut van sorteren op bepaalde plaatsen. Ook hier zal een verdere sensibilisering een belangrijke rol spelen. De ondervraagden toonden een vrij brede kennis over de recyclagecyclus van afval. Ze staan bovendien zeer positief tegenover verpakkingen of producten die gerecycleerde materialen bevatten. Toch hebben ze het gevoel dat ze ook hierover beter geïnformeerd willen worden.
32 15
Spaarzamer zijn met water
14
Minder afval produceren Spaarzamer zijn met elektriciteit en verwarming
9 9
Niet aan sluikstorten doen
8
Producten met minder verpakking kopen
7
Minder consumeren Ecologische lampen gebruiken
6
Een auto kopen die minder CO2 uitstoot
4
Materialen en producten hergebruiken
4
Beter isoleren
4
Minder vervuilende producten gebruiken
2
Het sorteren van afval geldt nog steeds als de belangrijkste persoonlijke bijdrage aan een beter leefmilieu.
De nieuwe erkenning, wat verandert er voor u? Fost Plus kreeg eind 2013 een nieuwe erkenning van de Interregionale Verpakkingscommissie. Die nieuwe erkenning biedt nieuwe mogelijkheden voor gemeenten en intercommunales.
D
e nieuwe erkenning opent de weg naar de recyclage van meer plastic verpakkingen dan enkel flessen en flacons. Zo worden er extra financiële middelen voorzien voor de recyclage van plastic verpakkingen die in de containerparken worden ingezameld. Daarnaast maakt de erkenning het mogelijk om de inzameling flexibeler in te vullen, bijvoorbeeld om in te spelen op lokale behoeften of specifieke woonsituaties. Zo laat de erkenning toe dat ook gezinnen gebruikmaken van
papiercontainers en kunnen grotere verzamelcontainers voor PMD ingezet worden bij gegroepeerde inzamelpunten. Er komen ondergrondse glasbollen bij en PMD en papier-karton mag voortaan ook driewekelijks ingezameld worden. De ophaling zelf mag voortaan ook in het weekend of ’s nachts plaatsvinden. Tot slot bevestigt en stimuleert de erkenning de inspanningen die Fost Plus levert om het buitenshuis sorteren te promoten. Fost Plus zal de nieuwe bepalingen en mogelijkheden van de nieuwe erkenning bespreken en implementeren in nauwe
samenwerking met alle betrokken partijen, zodat ze leiden tot een betere en efficiëntere inzameling en recyclage van huishoudelijke verpakkingsafval – zowel voor de gemeenten en intercommunales als voor de burgers. MEER INFO?
Voor meer informatie en de mogelijkheden voor uw organisatie kunt u terecht bij
[email protected].
4 01 i2 l ju
2
Fostpost nr 29 - juli 2014
EDITO
Het bestaande systeem verder verbeteren
O
p 19 december 2013 kreeg Fost Plus van de Interregionale Verpakkingscommissie een nieuwe erkenning. Haar vijfde. Het was een mooi startpunt voor het jubilieumjaar 2014, want Fost Plus werd al in 1994 opgericht door het bedrijfsleven en viert dus haar 20e verjaardag. Onze jaarlijkse Academische Zitting stond dan ook volledig in het teken van deze bijzondere verjaardag. Een jubileum is immers altijd een mooi moment om terug te blikken. We deden dat onder meer met ons eerste duurzaamheidsrapport. Het illustreert op treffende wijze de bijdrage die de recyclage van huishoudelijke verpakkingen de afgelopen twee decennia heeft geleverd aan een duurzamere economie en maatschappij. De producentenverantwoordelijkheid was in het begin van de jaren 90 nog een vrij nieuw concept, dat meteen werd omarmd door het Belgische bedrijfsleven en met veel engagement, proactiviteit, samenwerking en creativiteit in de praktijk werd gebracht. Vandaag is het een van de kerninstrumenten in het moderne afvalbeheer, dat wereldwijd geïmplementeerd wordt. Bij die implementatie in andere landen zien we echter dat er regelmatig een aantal basisprincipes overboord gegooid worden in het buitenland. Zoals het principe dat het bedrijfsleven – op wie de verantwoordelijkheid uiteindelijk rust – zelf de touwtjes in handen moet houden. Of het geloof dat enkel een sterke
publiek-private samenwerking tot de beste resultaten kan leiden op het vlak van kosten, kwantiteit en kwaliteit. Ik hoop dat we op onze partners in de publieke en private sector kunnen blijven rekenen om het Belgische model te verdedigen en te promoten. Maar een 20e verjaardag is evengoed een gelegenheid om vooruit te blikken. De erkenning voor de periode 2014-2018 hernieuwt niet alleen het partnershipmodel dat we vandaag kennen, maar biedt ook mogelijkheden om stappen vooruit te zetten. Door meer plastic verpakkingen te recycleren, door de inzameling slimmer en efficiënter te organiseren en door volop in te zetten op buitenhuis sorteren. Ik kijk er naar uit om deze nieuwe opportuniteiten – en de bijkomende middelen die van het bedrijfsleven gevraagd worden – samen met u zo optimaal mogelijk aan te wenden om het bestaande systeem verder te verbeteren. Ik wens iedereen alvast een prettige en deugddoende vakantie! Steven Boussemaere Director Operations
ACADEMISCHE ZITTING
Van links naar rechts : William Vermeir (Fost Plus), Martine Gillet (Office wallon des déchets), Paul Macken (Interafval), Cédric Slegers (FEBEM), Jean Eylenbosch (Coca-Cola Enterprises) en Alex Puissant (moderator).
20 jaar proactiviteit en samenwerking blijft sleutel tot succes
Inkomsten en uitgaven
F
ost Plus hanteert een transparant financieel model: de inkomsten uit de verkoop van de materialen moeten samen met de ledenbijdragen alle kosten voor het inzamelen en sorteren dekken. Fost Plus
Opbrengsten De opbrengsten uit de materialen zijn sterk gestegen en bedragen nu evenveel als de ledenbijdrage. De hoge materiaalopbrengsten komen voort uit een sterke vraag naar gerecycleerde materialen en de hoge kwaliteit van de materialen die Fost Plus aanbiedt.
De Academische Zitting van 12 mei 2014 stond volledig in het teken van 20 jaar Fost Plus. Maar er werd uiteraard ook naar de toekomst gekeken.
O
nder de aanwezigen op de Academische Zitting waren opvallend veel sleutelfiguren uit de geschiedenis van Fost Plus – medeoprichters, voormalige gedelegeerd bestuurders en voorzitters, en partners die bij cruciale projecten betrokken waren. Ze kwamen ook aan het woord tijdens een uitgebreide video. Uit hun getuigenissen bleek meermaals dat engagement, proactiviteit, samenwerking en creativiteit een belangrijke rol hebben gespeeld. Maar er werd ook naar de toekomst gekeken. “Het succes van de afgelopen 20 jaar mag geen reden zijn voor zelfgenoegzaamheid”, benadrukte gedelegeerd bestuurder William Vermeir. “Want we willen nog heel veel realiseren. Denk maar aan het buitenshuis sorteren en onze diensten rond verpakkingsoptimalisatie. Maar de belangrijkste uitdaging voor de toekomst ligt misschien wel op het Europese niveau, waar we samen met EXPRA ons duurzame model van producentenverantwoordelijkheid willen uitdragen.”
6,3 % 0,4 % 46,4 %
46,9 %
William Vermeir Gedelegeerd bestuurder van Fost Plus
20 jaar succes mag niet tot zelfgenoegzaamheid leiden In het afsluitende rondetafelgesprek gingen verschillende vertegenwoordigers van Fost Plus-stakeholders – overheden, gemeenten en intercommunales, bedrijven en de milieusector – met elkaar in debat. Verschillende topics passeerden de revue, waaronder de kwaliteit van de inzameling en de recyclage, de uitgebreide inzameling van plastics en het belang van het buitenhuis sorteren. Kortom, heel wat stof tot nadenken.
streeft steeds naar een optimale uitvoering van de wettelijke verplichtingen voor haar leden, aan een correcte kost. De twee grafieken hieronder geven inzicht in de verdeling van de kosten en de inkomsten van Fost Plus.
● bijdrage van de leden ● opbrengsten van de materialen in 2013 ● provisie materialen ● financiële opbrengsten
Kosten
Meer dan 80 % van de kosten gaat naar de selectieve inzameling en sortering van papier-karton, glas en PMD.
4,6 % 3,8 %
8,3 %
83,4 %
● operationele kosten (ophaling en sortering, controle) ● communicatie ● bijdrage aan de Gewesten ● algemene kosten
Fostpost nr 29 - juli 2014
3
ACADEMISCHE ZITTING
Naar een koolstofarme kringloopeconomie
Wat u moet onthouden •
In 2013 werd 10.000 ton verpakkingsafval ingezameld. Opvallend is de daling bij het papier-karton. 90,2 % van de verpakkingen die de leden op de markt brachten, werd gerecycleerd of nuttig toegepast.
•
De nieuwe erkenning van Fost Plus – die tot eind 2018 loopt – verzekert de continuïteit van het huidige systeem, maar biedt ook de nodige flexibiliteit om de inzameling en sortering verder te optimaliseren.
•
Het percentage restafval in het ingezamelde PMD daalde naar een historisch laag niveau dankzij gerichte acties van gemeenten en intercommunales.
•
Het buitenhuis sorteren komt op kruissnelheid, met projecten in universiteiten, kampplaatsen, ziekenhuizen en Brussels Airport. In Vlaanderen werd sorteren in bedrijven verplicht.
•
60 bedrijven dienden een kandidatuur in voor de Greener Packaging Awards, een van de vele Fost Plus-initiatieven die een duurzamer verpakkingsbeleid stimuleren.
•
Meer dan 145.000 mensen hebben de Recycle!-app gedownload, waarmee ze de ophaalkalender en de inzamelpunten in hun gemeenten op hun smar tphone kunnen raadplegen.
Met haar visie voor 2050 introduceert Europa bijzonder ambitieuze milieudoelstellingen. In zijn keynote speech op de Academische Zitting van Fost Plus lichtte Hans Bruyninckx, directeur van het Europese Milieuagentschap, een tip van de sluier.
E
ind 2013 werd het 7e Environmental Action Programme van de Europese Unie van kracht, dat het milieubeleid voor de komende decennia zal bepalen. Het motto van het programma – Living well, within the limits of the planet – geeft al duidelijk aan welke richting Europa uit wil. “Het is de eerste keer dat Europa die limieten zo expliciet als uitgangspunt neemt voor haar beleid”, zegt Hans Bruyninckx. Hans Bruyninckx Directeur van het Europees Milieuagentschap
Business as usual zal niet volstaan Het programma schuift drie grote pijlers naar voor: een koolstofarme maatschappij die minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen, een kringloopeconomie waarin geen afval meer bestaat en een veerkrachtig ecosysteem dat opgewassen is tegen de gevolgen van de klimaatverandering die op ons afkomen. Ondanks de economische crisis zijn de doelstellingen ambitieuzer dan ooit. Zo wil Europa tegen 2050 de uitstoot van broeikasgassen met 80 tot 95 % reduceren. “2050 lijkt misschien nog lang, maar het is nu al duidelijk dat er een drastische omwenteling in onze economie en onze maatschappij zal nodig zijn als we deze doelstellingen willen behalen”, benadrukt Hans Bruyninckx. “Business as usual is niet langer een optie. We zullen fundamenteel
moeten nadenken over hoe we onze sociale systemen in de toekomst willen organiseren, of het nu om mobiliteit, voeding of huisvesting gaat.” Hans Bruyninckx ziet vandaag overigens al de eerste tekenen dat die maatschappelijke omwenteling wel degelijk onderweg is. “Een aantal burgers kiest bewust voor een andere, duurzamere levensstijl. Denk maar aan het succes van lokale initiatieven rond autodelen, voedselteams, repair-cafés of verpakkingsloze winkels. Wat vandaag nog een niche is, wordt morgen wellicht een onomkeerbare trend.” Voor bedrijven wordt het vooral belangrijk dat ze deze transitie omarmen en inspelen op de veranderende context. “Je kan niet een beetje duurzaam zijn. Neem het voorbeeld van verpakking. Vandaag zijn de inspanningen van bedrijven vooral gericht op de optimalisatie van een bestaande verpakking. Maar ze doen er goed aan om verder te denken en de hele levenscyclus van product én verpakking te herbekijken, inclusief productieprocessen en gebruikte materialen.” Op iets kortere termijn – 2020 – ligt de klemtoon op een betere en consequentere toepassing van de milieuwetgeving. “Europa heeft vandaag heel veel reglementering, maar de implementatie blijft achter”, bevestigt Hans Bruyninckx. “De komende jaren zullen op dit vlak grote inspanningen geleverd worden. We moeten bovendien af van ad hoc maatregelen die vooral bedoeld zijn om de overheidskas te spijzen en in bepaalde gevallen zelfs contraproductief werken. Op termijn streven we naar een verschuiving van de lasten op de ‘societal goods’ – arbeid en toegevoegde waarde – naar de ‘societal bads’ – vervuiling en verspilling. Setting the prices right
wordt een belangrijk aandachtspunt.” “Daarnaast moet een ernstige reflectie komen rond de hoeveelheid afval die we produceren per capita. Ook in landen die het bijzonder goed doen qua recyclage – waaronder uiteraard ook België – zien we de hoeveelheid afval die op de markt komt niet dalen. Bovendien zien we ook het gerecycleerde gedeelte stagneren. Vooral wat hout en plastics betreft, boeken we onvoldoende vooruitgang. Afvalverbranding volledig beperken tot niet-recycleerbare stromen en werken aan de kwaliteit van de recyclage zullen dan ook cruciaal zijn.”
Europa’s visie voor 2050
Living well, within the limits of the planet Hans Bruyninckx benadrukt tot slot nog dat er in dit domein heel veel knowhow aanwezig is in België. Zo leidt het VITO-kenniscentrum samen met OVAM het Europees Thematisch Centrum voor Afval en Materialen in een Groene Economie, dat het Milieuagentschap de komende vier jaar zal bijstaan in de omslag van een afval- naar een materialenbeleid. “En dat is goed nieuws voor België, want landen die voorop lopen in eco-innovatie, blijken ook vaak de meest competitieve economieën”, besluit Hans Bruyninckx.
Jaarverslag 2013 Een beproefd systeem, een blijvende dynamiek
Samen > Goed sorteren > Beter recycleren
MEER INFO?
Download ons jaarverslag op www.fostplus.be.
Duurzame keuzes, blijvende resultaten Fost Plus publiceerde naar aanleiding van haar twintigjarig bestaan haar eerste duurzaamheidsrapport. Het rapport illustreert hoe de activiteiten van Fost Plus de afgelopen twintig jaar hebben bijgedragen aan een betere economie, maatschappij en leefomgeving.
Hoe de recyclage van huishoudelijke verpakkingen een evidentie werd 20 jaar bijdragen aan duurzame ontwikkeling
Samen > Goed sorteren > Beter recycleren
MEER INFO?
Wie meer wil weten, kan het rapport aanvragen of downloaden via www.fostplus-duurzaamheid.be.
We zullen fundamenteel moeten nadenken over hoe we onze sociale systemen in de toekomst willen organiseren.
4
Fostpost nr 29 - juli 2014
COMMUNICATIECAMPAGNE
Sorteren in elk decor Midden februari ging de nieuwe nationale campagne van Fost Plus van start. De opmerkelijke tv-spot promoot sorteren als de nieuwe norm: een evidente keuze thuis, maar ook op het werk, in de sportclub of op festivals.
Z
oals steeds combineert de nationale campagne verschillende media voor een maximaal bereik, met onder meer affiches in het straatbeeld en een reeks radiospots. Maar het meest opmerkelijke onderdeel van de campagne is misschien wel de tv-spot. Centraal staat een hoofdpersonage dat zijn plastic flesje wil sorteren en daarbij in de meest uiteenlopende situaties terechtkomt.
we zelf hadden na het slagen van de opnames.” “Sinds de samenwerking met Fost Plus zijn we ons overigens ook bewuster geworden van de noodzaak om te sorteren”, voegen Lernert en Sander er nog aan toe. “In Nederland gooien we nog al te vaak alles in één bak en eigenlijk is dat zonde.” MEER INFO?
Bekijk de tv-spot op www.fostplus.be of www.betersorteren.be. Er is ook een making-of voor
Nieuwe campagne promoot sorteren als de nieuwe norm, thuis en elders Alles start thuis in de keuken en via heel wat omwegen komt hij uiteindelijk op een festival terecht, waar het flesje in de juiste afvalbak belandt. De acteur blijft doorheen de spot dezelfde, alleen transformeert zijn outfit en het decor waarin hij zich bevindt in een razendsnel tempo. “De opnames waren een echt huzarenstukje”, aldus Lernert en Sander, het Nederlandse duo dat de tv-spot regisseerde. “We wilden immers bewust geen klassieke montage of digitale trucs gebruiken om de wisselende sorteersituaties te creëren. Dus bouwden we een set waarbij de vier verschillende sorteerlocaties op een ingenieuze manier in beeld komen, terwijl de hoofdacteur op dezelfde plek blijft staan met zijn te sorteren plastic flesje. Die niet-digitale, fysieke aanpak past volgens ons perfect bij het authentieke karakter van sorteren en recycleren.” Op het einde van het spotje krijgt de kijker nog een glimp te zien van de volledige set met de decors en de acteurs. “Daarmee willen we tonen hoe we de overgangen voor elkaar kregen en met de kijkers de sensatie delen die
wie even achter de schermen wil kijken.
De campagne combineert verschillende media voor een maximaal effect.
Achter de schermen
De opnames van de spot waren een echt huzarenstukje.
Geen digitale trucs: de verschillende sorteerlocaties werden op de set nagebouwd.
KORT
Fost Plus ondersteunt uw sensibiliseringsacties U wilt de inwoners van uw gemeente of uw eigen medewerkers sensibiliseren rond het belang van correct sorteren? Dan kunt u bij Fost Plus terecht voor ondersteunend communicatiemateriaal. Fost Plus ontwikkelde doorheen de jaren heel wat communicatiemateriaal over sorteren en recyclage, van affiches die het sorteren promoten tot informatieve posters, brochures en video’s die het recyclageproces uitleggen. Al het materiaal staat ter beschikking van gemeenten, intercommunales of milieubedrijven die sensibiliseringsacties willen organiseren. MEER INFO?
Mail naar
[email protected] voor meer informatie of om de materialen aan te vragen.
Nieuwkomers worden sorteerkampioenen Afval en sorteren is een belangrijk onderdeel van het inburgeringstraject voor nieuwkomers in ons land. Fost Plus ontwikkelde een bordspel dat de deelnemers aan de cursussen helpt om hun sorteerkennis te oefenen. Het opzet van het spel is heel eenvoudig. In elke groep krijgen de deelnemers een aantal kaarten met daarop telkens een bepaald type afval dat ze op de juiste plaats op het spelbord moeten leggen: restafval, PMD, glas, papier-karton, GFT, KGA, enzovoort. Hoe meer kaarten ze juist hebben, hoe meer punten ze verdienen. De teams strijden over verschillende rondes tegen elkaar voor de titel van sorteerkampioen. Het spel werd ontwikkeld in samenwerking met het Centrum Informatieve Spelen (CIS) en in overleg met lesgevers van de inburgeringscursussen. Het spel is vanaf september beschikbaar.
Fostpost nr 29 - juli 2014
5
LOKALE COMMUNICATIEACTIES
Allemaal samen voor propere glasbollen Intercommunale Hygea (regio Bergen) en Fost Plus lanceerden in juni opnieuw een grote sensibiliseringsactie om het zwerfvuil rond de glasbollen tegen te gaan. Net als in de herfst van vorig jaar schuimen stewards vermomd als grote glasbollen de markten en lokale evenementen in de regio af. Ze vragen inwoners om samen met hen op de foto te gaan en een online charter tegen zwerfvuil te tekenen op www.bullespropres.be. Alle deelnemers krijgen ook een herbruikbare zak mee naar huis om hun glas – netjes gescheiden in gekleurd en niet-gekleurd glas – naar de glasbol te brengen. De actie loopt nog tot begin oktober.
Henegouwse intercommunales slaan de handen in elkaar De drie Henegouwse intercommunales – Hygea, ICDI en IPALLE – ontwikkelden samen een radiospot in het kader van hun PMD-actieplan. De spot was gedurende twee weken te horen op de lokale radiozenders in de provincie. Alle inwoners leefden mee met de lotgevallen van een vrouw die haar man probeert aan te leren hoe hij correct moet sorteren. Ook intercommunale BEP (regio Namen) zond in dezelfde periode de PMD-spotjes uit. Daardoor bereikte de actie meer dan de helft van de Waalse bevolking.
Gentenaars persoonlijk aangesproken Medewerkers van de intercommunale IVAGO (regio Gent) gaan sinds begin juni op pad in de buurten waar PMD opgehaald wordt. Bedoeling is om inwoners beter te informeren over de juiste sorteerregels. De IVAGOmedewerkers inspecteren de aangeboden PMD-zakken voor de ophaalwagen langskomt. Overal waar ze fouten vaststellen, maken ze tijd om bewoners persoonlijk aan te spreken en hen te helpen bij het correct sorteren. Tot
Het centrale hoofdpersonage sorteert zijn plastic flesje in de meest uiteenlopende situaties.
de meest voorkomende sorteerfouten behoren onder meer yoghurtpotjes en botervlootjes, verpakkingen van yoghurt of roomijs, kaas- en vleesschaaltjes en andere plastic voorwerpen. De IVAGO-ophaalploegen kleven uiteraard ook een rode sticker op fout gesorteerde zakken en bewoners riskeren een boete voor sluikstorten wanneer ze de zakken laten staan of op een andere plaats achterlaten.
De slimste sorteerder Welke kleur heeft de PMD-zak? Mag aluminiumfolie bij PMD? En wat met yoghurtpotjes? Het is maar een greep uit de vragen die inwoners uit het werkingsgebied van de intercommunale IPALLE voorgeschoteld krijgen bij hun bezoek aan het containerpark. Want in de maand juli wordt iedere bezoeker die PMD bij heeft onderworpen aan een korte PMD-quiz. Ze krijgen de keuze uit tien kaartjes met daarop telkens drie vragen – twee gemakkelijke en een moeilijke. Wie op alle drie correct kan antwoorden, krijgt ook nog een cadeautje uit gerecycleerd materiaal mee naar huis.
tri ! ion du Cham-vpous un bon trieurtio?ns figurant au dos
es Etes au x 3 qu carte . ant au répond cette carte ettez votre nsé. de t, rem compe ctemen us serez ré rre co vo ez et répond votre parc us vo Si é de prépos en vrez-le
Décou
Ensemble Trions bien
Appartementen krijgen sorteerruimtes De Cité Bellevue in het Waalse Frameries had al een tijdje te kampen met grote hoeveelheden zwerfvuil, die zich opstapelden in de grasperkjes rond de appartementen. Vijf partijen besloten het probleem samen aan te pakken: intercommunale Hygea (regio Bergen), de gemeente Frameries, de huisvestingsmaatschappij Toit & Moi, de Régie des Quartiers en Fost Plus. Ze richtten in de appartementsblokken sorteerruimtes in waar bewoners met hun afval terechtkunnen. Er zijn twee ruimtes voorzien: een voor restafval en een voor PMD en papier-karton. De containers voor PMD en papier-karton hebben een opening die aangepast is aan het type afval waarvoor ze bestemd zijn. Stickers en opschriften maken bovendien duidelijk wat waar hoort. Alle partijen hopen in de komende maanden een sterke verbetering te zien in de hoeveelheid zwerfvuil en de kwaliteit van de gesorteerde materialen.
Recyclons mieux
PMD-zakken krijgen code In heel wat stadscentra blijven geweigerde PMD-zakken op straat achter. Het is immers moeilijk om te achterhalen wie de eigenaar is. Intercommunale IVM (regio Meetjesland) wilde dit aanpakken. Ze startte op de Grote Markt in Deinze een project waarbij bewoners gevraagd werd om een persoonlijke code op hun PMD-zak te plakken. Op die manier konden medewerkers van de intercommunale de bewoner in kwestie aanspreken. De actie bleek heel succesvol. Niet alleen steeg de kwaliteit van de inhoud van de zakken, er bleven ook minder geweigerde zakken achter. De verhoogde sociale druk had duidelijk een positieve invloed op alle inwoners – ook bij diegene die de persoonlijke code niet gebruikten. IVM herhaalde de actie begin dit jaar in Eeklo. Ook de intercommunales Haviland (Pajottenland) en Ivarem (Mechelen) werkten intussen gelijkaardige acties uit.
6
Fostpost nr 29 - juli 2014
BUITENHUIS SORTEREN
Universiteit Hasselt blijft studenten actief sensibiliseren om de kwaliteit van het PMD te verhogen.
UHasselt blijft sensibiliseren In oktober 2012 lanceerde Universiteit Hasselt een campagne die studenten en medewerkers aanmoedigt om PMD te sorteren. De ambitie was om de restafvalfactuur met 10 % te verlagen.
“V
oor de start van de sorteringscampagne werd er jaarlijks 55 ton restafval opgehaald. Dat is heel wat voor een universiteit met 5.500 studenten en 1.200 personeelsleden”, zegt Jan Vanhove, preventieadviseur en milieucoördinator van Universiteit Hasselt. In samenwerking met Fost Plus en de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) lanceerde de universiteit een grootscheepse campagne om het sorteren aan te moedigen op de campus in Diepenbeek. Op strategische plaatsen werden aparte bakken geplaatst voor restafval en PMD met
Jan Vanhove Preventieadviseur en milieucoördinator van UHasselt
De universiteit wil haar restafvalfactuur met 10 % verlagen affiches die aanduiden wat waar hoort. Toch kwam nog heel wat restafval bij het PMD terecht. “Dikwijls zijn mensen er zich niet van
Meer dan 100.000 studenten sorteren Het voorbeeld van Universiteit Hasselt vindt intussen navolging op andere universiteiten. Zo werden ook op de campussen van de KULeuven, KHLeuven, Ugent, KULAK, UAntwerpen, KaHo Vives en Sint Lieven sorteereilandjes geplaatst. Zo’n 100.000 studenten en 10.000 personeelsleden hebben nu de mogelijkheid om PMD te sorteren. Op de campus van KaHo Sint Lieven in Gent, met 2.000 studenten, werden onlangs naast rest- en papier- ook PMD-containers geplaatst. “Sinds maart 2014 zijn we gestart met het sorteren van PMD in de klaslokalen en openbare ruimtes”, zegt Heleen Vandromme, campusdirecteur van KAHO Sint-Lieven. “De omschakeling verliep zeer vlot omdat
het sorteren sowieso al een gewoonte is geworden in het huishouden, maar via de campuskrant proberen we het milieubewustzijn bij onze studenten en docenten hoog te houden. In september 2014 starten we ook met een sensibiliseringscampagne via de rolkrant.” KAHO Sint-Lieven is overigens al heel lang sterk begaan met de milieuproblematiek. “We kregen al tien jaar op rij het Milieucharter OostVlaanderen”, zegt milieucoördinator Philippe Demeester. “We schenken bijzondere aandacht aan thema’s zoals bewustwording, water, energie, gevaarlijke producten en afval. Ook in 2014 maken we opnieuw kans om het milieucharter te behalen, onder meer dankzij onze sorteerinspanningen.”
bewust dat plastic bekers eigenlijk thuishoren bij het restafval. De intentie om te recycleren is er wel, maar soms ontbreekt de kennis nog”, benadrukt Jan Vanhove. De eerste week van de campagne stonden stewards in de buurt van de afvalbakken die twijfelende studenten hielpen om correct te sorteren. “Tijdens die eerste week werd daardoor 92 % van het afval correct gesorteerd. Daarna is dat gedaald naar 80 %. Blijven sensibiliseren is dus de boodschap. Bij de start van elk academiejaar worden de eerstejaars actief gesensibiliseerd door middel van projecties over het sorteerbeleid voor de start van elke
les. Dit zullen we aan het begin van elk academiejaar blijven doen.” Na een eerste fase op de campus van Diepenbeek werd het sorteren ook geïntroduceerd op de campus in Hasselt. “We zijn intussen goed op weg om onze doelstelling van 10 % minder restafval te behalen. In 2013 werd in totaal 1.657 m³ afval opgehaald, waaronder 235 m³ PMD, goed voor 14 % van het totaal. We kunnen dus terugblikken op een geslaagde campagne, al blijft er nog werk aan de winkel om de kwaliteit te verbeteren”, besluit Jan Vanhove.
Fostpost nr 29 - juli 2014
7
ZWERFVUIL
Iedereen wil toch een propere buurt? De jaarlijkse zomercampagne is uitgegroeid tot een vaste waarde in de strijd tegen zwerfvuil. Opvallend is de positieve toon van de nieuwe campagne en de link met de directe leefomgeving.
D
e strijd tegen zwerfvuil is een werk van lange adem, zoveel is duidelijk. Zowat iedereen ervaart zwerfvuil als een belangrijk probleem, maar in de praktijk zien we ons eigen gedrag al te gemakkelijk door de vingers. Een duurzame gedragsverandering kan er enkel komen door een blijvende sensibilisering. Daarom slaan het Vlaamse gewest, OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) en Fost Plus ook dit jaar weer de handen in elkaar. De nieuwe campagne grijpt terug naar het alom gekende vuilbakmannetje dat zich in bochten wringt om een stukje afval in de vuilnisbak te werpen. De beeldtaal van de nieuwe affiches is eenvoudig, laagdrempelig en to-the-point. De baseline – een propere buurt is een plezantere buurt – legt de link tussen zwerfvuil en het effect op de directe leefomgeving. De campagne hanteert bovendien een positieve toon, zonder te zwaaien met het moraliserende vingertje. Hetzelfde concept wordt ook doorgetrokken in de radiospotjes. Net als de voorbije jaren zoomt de campagne ook in op een specifieke context. Dit jaar is dat de Belgische kust. In juli en augustus wordt in de badsteden intensief campagne gevoerd met aangepaste communicatiemiddelen. Zo komen er strandemmertjes met een speciale zwerfvuilboodschap en affiches gemaakt uit zand.
Iedereen kan meehelpen in de strijd Zwerfvuil is een zaak van iedereen en bovendien een grote bron van ergernis. Daarom mikt de campagne ook op de actieve participatie van alle burgers. Zo kunnen ze op de website indevuilbak.be hun eigen persoonlijke affiche maken – met de naam van hun straat, buurt, gemeente, ... – die ze voor hun raam kunnen ophangen. Elke radiospot eindigt met een warme oproep om de affiche te downloaden. Ook in de Vlaamse gemeentehuizen en bibliotheken kan iedereen deze zomer terecht voor de affiche. Tot slot is de affiche ook als bijlage voorzien bij De Zondag van 27 juli.
MEER INFO?
Downloaden van de persoonlijke affiche kan op www.indevuilbak.be.
De affiches leggen de link tussen zwerfvuil en de directe leefomgeving.
Buitenhuis sorteren, de zomer komt eraan! Fost Plus heeft een drukke zomer voor de boeg. Want ook dit jaar staan weer tal van projecten op stapel die toeristen, jeugdbewegingen en festivalgangers aansporen om correct te sorteren.
Z
o verschijnen deze zomer sorteereilandjes voor restafval en PMD op de stranden van Nieuwpoort, Middelkerke, Bredene en De Haan. Fost Plus startte daarnaast een pilootproject in samenwerking met vakantieparken Sunparks De Haan en Del Huzo Koksijde. Ook de sorteerprojecten op kampplaatsen voor
jeugdbewegingen werden flink uitgebreid. Tot slot is Fost Plus opnieuw aanwezig op een dertigtal evenementen in heel het land, waaronder sportmanifestaties en muziekfestivals. Zoals steeds ontwikkelt Fost Plus voor elke doelgroep aangepast communicatiemateriaal. Daarnaast voorzien we opleidingen voor het
onderhoudspersoneel, kwaliteitsmonitoring en logistieke ondersteuning. Fost Plus komt ook financieel tussenbeide voor het inzamelen en sorteren van de PMD-fractie. Alle projecten lopen in samenwerking met de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij).
Vergeet de poetsploeg niet Sorteren op de werkvloer kan alleen maar succesvol zijn als u erin slaagt om uw medewerkers te motiveren. Maar vergeet ook de poetsploeg en het onderhoudspersoneel niet, want hun betrokkenheid en vooral hun sorteerkennis zijn evengoed essentieel. De nieuwe e-learningmodule van Fost Plus kan daarbij helpen. Poetsmedewerkers doorlopen in een twintigtal minuten een reeks scenario’s waarbij ze verschillende types afval correct moeten sorteren. Ook de sorteerregels voor PMD, papier-karton en glas worden opgefrist, net als de belangrijkste instructies voor gebruikte batterijen en accu’s, lampen en elektronische apparaten. De module is gratis, zal in de loop van augustus beschikbaar zijn in twee talen en werd ontwikkeld in samenwerking met de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij).
MEER INFO?
De module zal beschikbaar zijn op www.sorterenophetwerk.be.
Bezoekers van evenementen en festivals frissen hun sorteerkennis op.
8
Fostpost nr 29 - juli 2014
ILLEGALE INZAMELING
Veroordeling diefstal papier-karton in Antwerpen De strijd tegen de illegale inzamelcircuits voor papier-karton werpt zijn eerste vruchten af. De recente veroordeling van een dader maakt duidelijk dat Fost Plus en haar partners niet bij de pakken blijven zitten.
S
tad Antwerpen en Fost Plus ondernamen vorig jaar gerechtelijke stappen naar aanleiding van een grootschalige diefstal in de periode 2010-2011. Op 26 maart 2014 heeft de rechtbank van eerste aanleg de vordering gegrond verklaard. De dader werd veroordeeld tot betaling van de gederfde inkomsten, te vermeerderen met de wettelijke intresten en de
rechtsplegingsvergoeding. De uitspraak is belangrijk voor toekomstige zaken in andere steden en gemeenten. Fost Plus roept de gemeenten en intercommunales op om vaststellingen van illegale inzamelingen te blijven melden aan de gewestelijke overheid (www.ovam. be/meldingsformulier-afval) en Fost Plus en samen de strijd aan te binden tegen het fenomeen. Illegale inzamelingen van papier-karton blijven niet langer onbestraft.
SORTEERCENTRA
De Belgische PMD-sorteercentra investeren De Belgische PMD-sorteercentra spelen een belangrijke rol in het recyclageproces. Ze investeren volop in nieuwe technologieën.
D
e blauwe PMD-zakken die bij de mensen thuis worden ingezameld, bestaan uit een vrij diverse mix van verpakkingen. Vooraleer ze gerecycleerd kunnen worden, moeten ze dan ook eerst verder gesorteerd worden. Dat gebeurt in de gespecialiseerde sorteercentra in België. Concreet wordt de inhoud van de zakken in acht verschillende materiaalstromen gesorteerd: vier verschillende types plastic flessen, drankkartons, staal, aluminium en de blauwe zakken zelf. Wat dan nog overblijft is residu, wat in grote mate bestaat uit het door de burger foutief gesorteerde materiaal. De materialen worden per groep samengeperst en doorverkocht aan recyclagebedrijven die op hun beurt alles herwerken tot secundaire grondstoffen voor nieuwe producten. De sorteercentra in België zijn op twintig jaar tijd enorm geëvolueerd. In de beginjaren werd alles handmatig gesorteerd op een lange rubberen loopband. Enkel staal kon via elektromagneten mechanisch gesorteerd worden. Daarna kwamen machines die onder meer aluminium en (sommige) drankkartons automatisch konden sorteren. Vandaag investeren sorteercentra volop in optische technologie. Daarmee kunnen plastic flessen en flacons – een belangrijk onderdeel van de PMD-fractie – en in bepaalde gevallen ook drankkartons automatisch gesorteerd worden. Kleur en materie van de materialen worden met behulp van licht- en infraroodstralen geanalyseerd, waarna ze automatisch gesorteerd kunnen worden. De nieuwe technologieën gaan gepaard met aanzienlijke investeringen, maar ze bieden ook heel wat voordelen. Vooreerst zorgt automatisering voor een verhoogde capaciteit van de sorteercentra en voor betere werkomstandigheden. De sorteerders worden vandaag immers steeds meer ingezet voor kwaliteitscontrole. De machines zijn niet 100 % efficient, waardoor een manuele controle nodig blijft.
Uw mening interesseert ons!
De integratie van de nieuwe technologieën verloopt ook niet altijd zonder slag of stoot. De interactie tussen de verschillende machines, de synchronisatie, de positionering, de afstelling en de controleposten moeten vaak aangepast worden bij de start van het proces. Fost Plus adviseert de sorteercentra heel vaak bij de automatisering van hun sorteerlijnen en de implementatie van innovaties. In 2013 hebben drie sorteercentra in België geïnvesteerd om hun capaciteit te verhogen.
Medewerkers worden steeds meer ingezet voor de finale kwaliteitscontrole.
Uw mening is belangrijk om Fostpost verder te verbeteren. Gelieve ons te laten weten welke artikels u bijzonder interesseren of waarover u in een volgend nummer graag meer wenst te lezen. Wilt u reageren op een artikel, of hebt u vragen of suggesties, speel ze dan door aan de redactie (zie gegevens hieronder). Dank voor uw medewerking!
Fostpost is het informatieblad voor de gemeenten, de intercommunales, de afvaloperatoren en de recycleurs, uitgegeven door Fost Plus, erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval. Overname van artikels of gedeelten daaruit is toegestaan mits vermelding van de bron. Redactie: Fost Plus vzw • Olympiadenlaan 2 • 1140 Brussel • T +32 2 775 03 50 • F +32 2 771 16 96 •
[email protected] Vormgeving: Head Office • Verantwoordelijke uitgever: Johan Goossens • Fostpost werd gedrukt op gerecycleerd papier. www.fostplus.be
