Fostpost
28
s, de nale u m ercom de int , n e t n e e geme lad voor d Informatieb
2
4
Studenten strijden om de netste stad
In de natuur is er geen afval
8
e nd ne e r rato lope a v f a
rs. leu c y rec
2 nr st o stp Fo
8-
3 01 r2 e b em c de
Samen voor een duurzame producentenverantwoordelijkheid
Recycle!, het antwoord op al uw afvalvragen Wat zijn de openingstijden van het containerpark in uw gemeente? Wordt PMD deze week ingezameld of volgende week? En waar kunt u terecht met gebruikte batterijen? Binnenkort vindt u het antwoord gewoon op uw smartphone of tablet.
R
ecycle! is de naam van de nieuwe mobiele applicatie die Fost Plus, Bebat en Recupel samen ontwikkelden. De app moet de referentie worden voor alle Belgische consumenten die op zoek zijn naar informatie over de inzameling, sortering en recyclage van hun afval. Recycle! bundelt praktische informatie van de drie organisaties en meer dan 25 intercommunales. Gebruikers krijgen in elke situatie snel toegang tot correcte informatie en een aantal handige tools die het leven een stuk gemakkelijker maken. Zo biedt de ophaalkalender naast een weekof maandoverzicht van de inzamelingen in uw gemeente of stad
ook de mogelijkheid om herinneringen voor de inzamelingen in te stellen. Onder de sorteerwijzer vindt u een overzichtelijke lijst met de sorteerregels voor de meest uiteenlopende types afval – van huishoudelijke verpakkingen tot elektronische toestellen. U kunt ook alle inzamelpunten in uw buurt raadplegen, inclusief de openingstijden van de containerparken. Vanuit de kaartweergave krijgt u de snelste weg ernaartoe meteen op uw scherm. Download de app vanaf januari op www.ophaalkalender.be of via de Apple App Store (iOS) en de Google Play Store (Android). De app is beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels.
Snel toegang tot correcte informatie over sorteren en recyclage.
België blijft voorbeeld voor Europa 90%
Recyclagepercentages voor verpakkingsafval in 2011
80% 70%
Europees gemiddelde
60% 50% 40% 30%
De pas gepubliceerde cijfers van Eurostat (voor het jaar 2011) laten er geen twijfel over bestaan. België laat opnieuw alle andere Europese landen achter zich wanneer het op de recyclage van verpakkingsafval aankomt. Ook al moeten we altijd kritisch blijven tegenover vergelijkingen tussen landen onderling, toch zijn deze recente cijfers een mooie – en officiële – erkenning van onze uitstekende prestaties.
20% 10%
Polen
Malta
Liechtenstein
Roemenië
Letland
Cyprus
Denemarken
Zweden
Noorwegen
Portugal
Finland
Hongarije
Ver. Koninkrijk
Frankrijk
Litouwen
Slowakije
Griekenland
Estland
Slovenië
Spanje
Italië
Bulgarije
Oostenrijk
Luxemburg
Tsjechië
Ierland
Duitsland
Nederland
België
0%
De resultaten zijn ook het beste bewijs dat het Belgische systeem wel degelijk vruchten afwerpt. We hopen dan ook dat het als voorbeeld zal dienen voor de Europese instanties bij het vastleggen van de richtlijnen voor de Extended Producer Responsibility (EPR).
Fostpost nr 28 - december 2013
edito
Samen toonaangevend blijven
D
e jaarlijkse hitlijst van Eurostat bevestigt nog maar eens de toonaangevende rol die België op het Europese toneel speelt inzake verpakkingsrecyclage. Het is meteen ook het beste bewijs dat onze aanpak – waarbij niet alleen het bedrijfsleven voluit zijn verantwoordelijkheid neemt, maar ook de lokale en regionale overheden de handen uit de mouwen steken – effectief tot uitstekende resultaten leidt. Zo’n erkenning doet uiteraard deugd. Maar er is geen reden om op onze lauweren te rusten. Want het is nu al duidelijk dat we met de herziening van een aantal Europese richtlijnen in de komende jaren een tandje zullen moeten bijzetten als we onze koppositie willen consolideren. En dat blijft onze ambitie: samen met onze partners toonaangevend zijn in duurzaam verpakkingsbeheer. Algemeen wordt aangenomen dat de recyclagedoelstellingen in de nieuwe verpakkingsrichtlijn een stuk scherper zullen worden gesteld. Vooral rond de doelstelling voor plastics woedde de voorbije maanden al een stevig debat. Sommige partijen schuiven daarbij cijfers tot 75 % recyclage naar voren. Of dat cijfer realistisch is, wordt door velen betwijfeld. Maar er zullen hoe dan ook bijkomende inspanningen nodig zijn. En daarop is Fost Plus zich volop aan het voorbereiden. We willen ons immers blijven richten op het Europese beleid om tot een Resource Efficient Europe te komen. Een grotere captatie en
recyclage van selectieve stromen, waaronder verpakkingen, zal hiervoor niet voldoende zijn. We zullen ook stroomopwaarts moeten blijven werken, onder meer door de ontwikkeling van meer duurzame verpakkingen. De uitreiking van de Greener Packaging Awards midden november toonde alvast dat het steeds meer bedrijven menens is om ook op dit vlak aanzienlijke inspanningen te leveren. De studie die Fost Plus eind 2012 afrondde over de uitbreiding van de plastics in de PMD-fractie past eveneens in dit kader. Hoewel de studie aantoonde dat die uitbreiding vandaag nog niet de verhoopte positieve balans oplevert, wil Fost Plus in de komende jaren verder experimenteren met de recyclage van extra plasticstromen. We zijn ook bereid om daarvoor de nodige financiële middelen uit te trekken. Zo verdubbelde in onze recente erkenningsaanvraag de tussenkomst voor de zogenaamde artikel 8-stromen, waaronder de plastics die op het containerpark worden ingezameld. Kortom, zoals altijd staat ons opnieuw een uitdagend jaar te wachten. Ik wens u dan ook alvast prettige feestdagen en een bruisende start voor 2014! Steven Boussemaere Director Operations
Netstrijd
Studenten strijden om de netste stad Vijf Vlaamse studentensteden vormden in oktober het toneel voor Netstrijd, een heuse zwerfvuilcompetitie. De opzet was eenvoudig: de studentenstad met het minste zwerfvuil kreeg de beste party.
O
ok in 2013 zette indevuilbak – een gezamenlijk initiatief van Fost Plus, de OVAM en de lokale overheden – de strijd tegen zwerfvuil verder. De grote zomercampagne werd in oktober gevolgd door een specifieke actie voor studenten, de Netstrijd. De uitgaansbuurten in Antwerpen, Gent, Hasselt, Kortrijk en Leuven kregen van 10 tot 17 oktober elke morgen het bezoek van de stedelijke
Hoe netter de studentenbuurt, hoe groter het feest. veegdiensten. Die beoordeelden de netheid van de buurt met een score op basis van de netheidsbarometer. Elke dag kon de stad met de hoogste score een paar extraatjes verdienen voor de grote fuif op het einde van de actie – van een spectaculaire lasershow tot exclusieve optredens. Naast jongerenzender Studio Brussel zetten ook verschillende artiesten hun schouders onder het initiatief. Buscemi, A Brand, Discobar Galaxie, Halve Neuro & Slongs en Steak Number Eight gaven niet alleen optredens op de slotdag, ze vervulden ook de rol van ambassadeur voor hun stad en moedigden de studenten aan. Grote overwinnaar werd Hasselt, met het hoogste aantal punten en dus ook de beste party. De respons en dynamiek was in alle deelnemende steden positief. De organisatoren hopen dan ook dat de Netstrijd de studenten aan het denken heeft gezet over een problematiek die niet altijd kan rekenen op de hoogste prioriteit.
Foto: Elisabeth Verwaest
2
Studenten, artiesten en Studio Brussel samen ten strijde tegen zwerfvuil.
Openbare netheid, Wallonië maakt de balans op Ook Wallonië trekt ten strijde tegen zwerfvuil. Een oproep van alapoubelle leidde tot de selectie van een dertigtal innovatieve en originele projecten die in de loop van 2013 werden uitgevoerd. Initiatiefnemers zijn zowel gemeenten en intercommunales als diverse verenigingen. Op 23 oktober 2013 vond in Jambes
de eerste editie van Assises des Déchets plaats, georganiseerd door COPIDEC, de federatie die de zeven Waalse intercommunales verenigt. Het evenement maakte de balans op van de openbare netheid in ons land – verleden, heden en toekomst. Deelnemers kregen er een overzicht van
Studiedag zwerfvuil de vele tools die ter beschikking staan van gemeenten en intercommunales. Verschillende goede voorbeelden uit de praktijk passeerden de revue en er was aandacht voor de psychologische aspecten die meespelen in openbare netheid. Fost Plus lichtte haar proactieve rol in de strijd tegen zwerfvuil toe.
Indevuilbak organiseerde op 24 september een studiedag rond zwerfvuil. Meer dan 200 medewerkers van gemeenten en intercommunales woonden de lezingen bij en namen deel aan de praktijkgerichte workshops, onder meer rond een betere inzet van openbare vuilnisbakken of de aanpak van zwerfvuil op bedrijventerreinen. Ook het nieuwe subsidiestelsel voor zwerfvuil werd er toegelicht.
Fostpost nr 28 - december 2013
illegale inzameling
Steeds meer illegale inzamelcircuits voor papier-karton De gestegen prijzen van papier-karton maken de inzameling ervan soms tot een lucratieve bezigheid. Fost Plus zag de afgelopen jaren het aantal illegale inzamelcircuits stelselmatig toenemen en pleit voor een nauwe samenwerking met verschillende partijen om het probleem aan te pakken.
P
arallelle inzamelingen kunnen de meest uiteenlopende vormen aannemen, van relatief onschuldig – papierinzamelingen door jeugdbewegingen of zelfs particulieren – tot volkomen illegaal, met onder meer georganiseerde bendes die de straten letterlijk leegroven. “Het gebeurt steeds vaker dat de ophalers van de gemeente op de morgen van de inzameling tot de vaststelling komen dat het papier-karton al door anderen werd opgehaald”, zegt Christof Delatter van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG).
Leeggeroofde straten – een steeds vaker voorkomend fenomeen. “De diefstal van materialen is uiteraard geen nieuw fenomeen”, zegt Alain Martens van Net Brussel. “Denk maar aan de koperdiefstallen die de afgelopen jaren zo vaak in het nieuws kwamen. Maar doordat ook de prijzen van andere materialen hoge toppen scheren, verbreden georganiseerde bendes hun actieterrein. Ze leggen zich nu steeds vaker toe op textiel en papierkarton. Die materialen zijn relatief eenvoudig om in te zamelen en je raakt ze gemakkelijk kwijt. De vraag is groot en er is een dicht netwerk van recuperanten. Het zijn bovendien goed georganiseerde bendes – in een bepaald geval hadden de inzamelaars zelfs een tweedehandse vrachtwagen op de kop kunnen tikken waarop nog het logo van een bekend afvalbedrijf prijkte. Dat maakte hen meteen ook minder verdacht als ze ’s nachts opgemerkt werden”. De precieze omvang van de parallelle circuits is moeilijk in te schatten. “De ingezamelde hoeveelheden papier-karton schommelen sowieso al heel sterk van maand tot maand door vakantieperiodes of weersomstandigheden”, zegt Mik Van Gaever van Fost Plus. “Op basis van vaststellingen in de praktijk en onze eigen inzamelcijfers gaan we ervan uit dat het vandaag al om verschillende duizenden tonnen per jaar gaat”.
De sterk gestegen prijzen voor papier-karton maken het tot een gegeerd materiaal.
De parallelle circuits stellen alle betrokken partijen – gemeenten, intercommunales, afvalbedrijven en Fost Plus – voor problemen. “De inzameling van huishoudelijk afval is de juridische bevoegdheid van de gemeenten, die de taak hebben om de inzameling op hun grondgebied te organiseren”, legt Christof Delatter uit. “De inkomsten uit de materialen gebruiken ze om een kwaliteitsvolle inzameling te garanderen, ook van minder waardevolle materialen en voor inwoners die bijvoorbeeld op minder gemakkelijk bereikbare plaatsen wonen”. “De parallelle circuits ondermijnen de goede werking van het systeem en zullen onvermijdelijk leiden tot hogere kosten, ook voor de burger”, vult Mik Van Gaever aan. “Wanneer de materiaalprijzen hoog zijn, wil iedereen een graantje meepikken en verliezen de gemeenten de inkomsten waarop ze eigenlijk recht hebben. Wanneer de prijzen laag zijn, is niemand nog geïnteresseerd en blijven de gemeenten achter met de kosten van de inzameling”.
“Daarnaast vormen de praktijken ook een oneerlijke concurrentie tegenover de afvalophalers die contracten hebben gesloten met de gemeenten”, zegt Alain Martens. “Inzamelaars die op eigen houtje werken, hebben geen vergunning en hoeven zich niets aan te trekken van veiligheidsvoorschriften of milieuwetgevingen. In veel gevallen betalen ze ook geen belastingen op hun inkomsten, geen sociale bijdragen en geen btw”. Om het probleem van illegale inzamelcircuits aan te pakken, pleit Fost Plus voor een nauwe samenwerking tussen de verschillende betrokken partners. “We kunnen het fenomeen enkel aanpakken als we samen aan hetzelfde zeel trekken”, zegt Mik Van Gaever. “Om te beginnen moeten we de georganiseerde diefstal in kaart kunnen brengen. We rekenen dan ook op
de gemeenten en de intercommunales om zoveel mogelijk melding te maken van de diefstallen en het probleem de aandacht te geven die het verdient. Enkel met hun hulp kunnen we politie en parket voldoende stevige dossiers bezorgen. In een aantal gevallen, onder meer in Antwerpen, heeft deze aanpak al tot effectieve vervolging van de illegale inzamelingen geleid”. Maar ook de recyclagebedrijven die het materiaal opkopen spelen een belangrijke rol. “Sinds de koperdiefstallen zijn metaalhandelaars bijvoorbeeld verplicht om de verkopers te identificeren en mogen ze niet meer cash uitbetalen”, zegt Christof Delatter. “Als ook handelaars in andere materialen dit beginnen doen, wordt het voor de bendes veel moeilijker om een afzetmarkt te vinden”.
De parallelle inzamelingen knagen aan de inkomsten van gemeenten.
3
4
Fostpost nr 28 - december 2013
biomimetisme
In de natuur is er geen afval “In de natuur bestaat er niet zoiets als afval, want alles wordt uiteindelijk een nieuwe grondstof. Bedrijven moeten hun processen herzien om hetzelfde te bereiken”. Dat was de boodschap van Gauthier Chapelle, gastspreker op de Greener Packaging Awards.
G
authier Chapelle staat bekend als een van de grote voortrekkers van het zogenaamde biomimetisme. “Daarbij laten we ons inspireren door processen in de natuur om duurzame oplossingen te ontwikkelen”, zo legt hij uit. De term werd in 1997 gelanceerd door Janine Benyus in haar boek Biomimicry: Innovation Inspired by Nature. Gauthier Chapelle is vandaag Executive Director van Biomimicry Europe, het instituut dat biomimetisme promoot, en de oprichter van Greenloop, dat bedrijven helpt om het principe in de praktijk te brengen. “Eigenlijk willen we komen tot de creatie van processen, producten of verpakkingen
die geen afval meer veroorzaken, net als in de natuur. Alles wat overblijft na een bepaald proces moet met een minimum aan energieverbruik volledig gerecupereerd kunnen worden. Dat vergt in veel gevallen een volledige herziening van de productieprocessen”. “Bedrijven hebben bovendien geen tijd meer te verliezen”, benadrukt Gauthier Chapelle. “De koplopers in duurzame ontwikkeling zijn een grote voorsprong aan het nemen op de concurrentie. De voordelen – zowel qua kosten als qua imago – kunnen niet langer worden ontkend. Bovendien zal de steeds strenger wordende wetgeving bedrijven uiteindelijk toch verplichten om initiatieven te nemen”.
Gauthier Chapelle Executive Director Biomimicry Europe
Foto: Julie Grégoire
De natuur toont ons hoe we onze verpakkingen duurzamer kunnen maken.
De natuur maakt verpakkingen …
… die de mens inspireren.
Een ei moet ervoor zorgen dat het embryo zich verder kan ontwikkelen tot het kuikentje. Daarvoor moet het zuurstof kunnen opnemen en afvalstoffen als koolstofgas kunnen afvoeren. De microporeuze structuur van de eierschaal, die uit calcium bestaat, maakt deze uitwisseling mogelijk. Tegelijk geniet het toekomstige kuikentje een voldoende stevige bescherming.
Speciaal ontworpen plastic folies regelen de uitwisseling van zuurstof en CO2 tussen het product en de buitenwereld. Deze verpakkingen worden onder meer gebruikt voor verse groenten en garanderen een optimale omgeving voor de producten. Daardoor kunnen de producten veel langer worden bewaard.
Awards
Greener Packaging Awards 2013 Op 18 november 2013 reikte
Colruyt Gewichtsreductie, herbruikbare verpakking en vermijden van verspilling
Fost Plus voor de tweede keer de Greener Packaging Awards uit. Grote winnaars werden Colruyt en Procter & Gamble.
D
e Greener Packaging Awards zijn een gezamenlijk initiatief van Fost Plus, VAL-I-PAC en retailmagazine Gondola. De prijzen belonen bedrijven die uitzonderlijke inspanningen leveren om hun verpakkingen duurzamer te maken. Zowel huishoudelijke als industriële verpakkingen komen in aanmerking. Voor de editie van 2013 werden meer dan 60 kandidaturen ingediend. In elk van de vier categorieën – Preventie, Herkomst van materialen, End-of-life en Productverspilling vermijden – is er telkens een prijs voorzien voor een kmo en een grote onderneming. Er zijn ook speciale prijzen voor studenten en professionele designers. Dit jaar werden twee grote winnaars geselecteerd voor hun duurzame verpakkingsbeleid: Colruyt (industriële verpakkingen) en Procter & Gamble (huishoudelijke verpakkingen).
Ephec Studentenprijs
Procter & Gamble Volumereductie en vermijden van verspilling
SCHÜTZ Benelux BV Herkomst materialen en end-of-life Laboratoires Expanscience SA Gewichtsreductie
Meer info?
U vindt alle informatie over de winnaars en de foto’s van de prijsuitreiking op www.greenerpackaging.be.
De winnende verpakkingen en de categorieën waarin ze genomineerd werden.
SICOS, L’Oréal Herkomst materialen en end-of-life
Fostpost nr 28 - december 2013
Preventpack
Lokale communicatieacties
Vernieuwde website voor Preventpack
Grootscheepse PMD-campagne in Limburg Intercommunale Limburg.net organiseerde in de tweede helft van 2013 een grootscheepse campagne gericht op haar inwoners. Centraal stond de P van PMD. De campagne werd niet alleen via radio, televisie en kranten gevoerd, maar was ook in het straatbeeld aanwezig. Een mobiele infostand ging samen met een reporter de weg op, die voorbijgangers aan een korte sorteerquiz onderwierp. Een goed antwoord leverde uiteraard een leuke prijs op. Verder kleurden ook de bussen van De Lijn en de ophaalwagens van de intercommunale voor de gelegenheid blauw. En zelfs de stickers die de ophalers op de blauwe zakken kleefden stonden in het teken van de campagne.
Bedrijven kunnen al jaren op www.preventpack.be terecht voor alle informatie over verpakkingspreventie en -optimalisatie. De website werd onlangs grondig vernieuwd. Naast een nieuwe look ging de aandacht ook naar nog meer gebruiksgemak.
D
e informatie op de website werd verder aangevuld en is nu nog gemakkelijker te raadplegen. Zo is de navigatie opgebouwd rond de vier voornaamste behoeften van bedrijven die hun verpakkingen willen optimaliseren: informatie raadplegen, kennis verwerven, optimaliseren en communiceren. Op die manier vinden ze nog gemakkelijker de weg naar de juiste informatie.
Daarnaast biedt de website heel wat bijkomende informatie rond verpakkingen en verpakkingsoptimalisatie. Zo vinden bedrijven er alle informatie over de Belgische en Europese wetgeving, de verschillende stappen voor ecodesign, de rol van verpakking, nieuwe trends, voorbeelden uit de praktijk en publicaties. Een nieuwe zoekfunctie helpt bovendien om snel en gemakkelijk de juiste informatie te vinden.
Alles over verpakkingspreventie en -optimalisatie op één website.
Sorteerkennis op scherp De Afvalknaller, een nieuw mobiel sorteerspel van Fost Plus, maakte de afgelopen maanden furore op verschillende evenementen. Het concept is heel eenvoudig. Deelnemers moeten met behulp van een luchtdrukgeweer de juiste verpakking in het juiste doel mikken – PMD, glas, papier-karton of restafval. IOK (regio Kempen) stelde de Afvalknaller al op tijdens Pennenzakkenrock en Horizon Net (regio Knokke-Heist) maakte er gebruik van tijdens hun jaarlijkse sensibiliseringscampagne. IDM (regio Durme-Moervaart) had dan weer de fandag van voetbalclub Sporting Lokeren in het vizier. Meer informatie? Mail naar
[email protected].
Budget- en milieuvriendelijk koken Efarmz Herbruikbare verpakking
Fost Plus en een aantal Vlaamse intercommunales hebben een kookboekje uitgebracht voor studenten. Het verzamelt een reeks recepten waarmee ze met een beperkt budget een lekkere maaltijd op tafel kunnen toveren, van eenvoudige tapa’s tot een uitgebreid diner. En uiteraard helpt het boekje de studenten ook om achteraf op te ruimen en correct te sorteren. Elke pagina bevat een sorteerwijzer voor de gebruikte ingrediënten en hun verpakking. Benieuwd? U kunt de recepten raadplegen op facebook.com/fostplus.
Geen drankzakjes in de blauwe zak!
Jam&Ry sprl Ontwerper
Drankzakjes horen niet bij PMD Die populaire drankzakjes bevatten plastic én metaal, maar toch mogen ze niet bij PMD. PMD Waarom? Omdat de samenstelling van deze verpakkingen te complex is voor een succesvolle recyclage. PMD staat enkel voor Plastic flessen en flacons, Metalen verpakkingen en Drankkartons. Drankkartons
Snel geleerd, vlot gesorteerd!
Een schat aan informatie, kant-en-klaar Intercommunales kunnen al een hele tijd bij Fost Plus terecht voor kanten-klare informatie over sorteren en recycleren. We hebben namelijk een reeks (korte) artikels ontwikkeld voor publicatie in gemeentelijke infobladen, milieukranten en andere media. Elk artikel behandelt een specifiek thema, meestal naar aanleiding van veelgestelde vragen of vaak voorkomende sorteerfouten. Ook iets voor uw gemeente of intercommunale? Mail naar
[email protected].
Samen > Goed sorteren > Beter recycleren
ALLBOX Network Vermijden van verspilling
Glasbollen nemen het op tegen zwerfvuil Fost Plus en de intercommunale Intradel (regio Luik) hebben in de zomer van 2013 het videospelletje Raging Bulle gelanceerd. Daarin neemt een glasbol het op tegen het vuil dat zich opstapelt op de glasbolsites. De naam van het spelletje is geïnspireerd op Raging Bull, de film van Martin Scorsese waarin Robert de Niro de rol speelt van een bokser. Het spel is niet alleen leuk om te spelen, maar sensibiliseert inwoners ook rond het belang van netheid rond de glasbollen. Het kon onder meer worden gespeeld tijdens een aantal grote evenementen en op parkings van supermarkten.
5
6
Fostpost nr 28 - december 2013
sorteren op het werk
De aparte vuilnisbakken voor PMD en restafval worden stilaan een vertrouwd beeld bij RTL Belgium.
Sorteren op het werk in de praktijk Sinds 1 juli 2013 is sorteren verplicht voor alle bedrijven in Vlaanderen. Brussel volgt op 2 februari 2014. Maar hoe verloopt de invoering van de selectieve inzameling op de werkvloer? We vroegen het aan drie bedrijven.
ICI Paris XL
Sensibiliseren vraagt tijd
V
oor ICI Paris XL was de invoering van de sorteerverplichting niet zo eenvoudig als het lijkt. De winkels zelf zetten hun blauwe zak al langer (twee)wekelijks buiten, maar op de hoofdzetel van het bedrijf werd nog niet gesorteerd. “Alleen papier-karton zamelden
we apart in, al het andere afval kwam terecht bij het restafval”, geeft preventieadviseur Hanne Michielsen toe. Ze merkte vooral dat sensibiliseren tijd vraagt. “Je moet medewerkers verschillende keren informeren, je hebt affiches nodig, je moet opvolgen of de sorteerregels juist toegepast worden en je houdt iedereen het best op de hoogte over hoe het sorteren verloopt. Dat doe je niet alleen als het minder goed gaat, maar ook als alles loopt zoals het hoort. Verder kochten we nieuwe vuilnisbakken aan en gaven we ze een evidente en duidelijk zichtbare plaats in het bedrijf”. ICI Paris XL koos ervoor om de nieuwe vuilnisbakken onder meer in de keukens te plaatsen. “Daar is een afvoer voorzien. Medewerkers kunnen er hun verpakkingen gemakkelijk leegmaken, waardoor we in onze blauwe zakken geen halfvolle drankjes terugvinden, een vaak voorkomend probleem”. Eens de sensibiliseringscampagne van start was gegaan, verliep de hele actie vlot. “De reacties die ik kreeg waren allemaal positief”, glimlacht Hanne Michielsen.
Hanne Michielsen Preventieadviseur ICI Paris XL
Surf naar sorterenophetwerk.be. Je vindt er nuttige tips, voorbeelden van mails, gratis affiches.
Balta Group
Net zo eenvoudig als thuis
“B
ij Balta Group sorteren we al langer”, begint Wim Denecker, Environmental Health and Safety Manager. “Dat moet, want door de producten die we maken – tapijt en vloerbekleding – telt het bedrijf maar liefst 49 verschillende afvalstromen. Ook een deel van het PMD werd vroeger al gesorteerd. Zo kwamen blikjes bij het metaal terecht. Plastic en drankkartons gingen wel nog naar het restafval”. Medewerkers overtuigen om PMD te sorteren, verliep vlot. “De enige moeilijkheid voor onze eigen mensen bleken de plastic bekertjes”, zegt Dieter Viaene, preventieadviseur en milieucoördinator van de Balta-site in Oudenaarde. “Die kwamen in het begin vaak in de blauwe zak terecht. Maar met wat bijsturing via mail en overleg met de ploegbazen was dat probleem snel opgelost”. “Waar we wel nog geen ideale oplossing voor gevonden hebben, zijn de externe chauffeurs uit het buitenland”, vervolgt Wim Denecker. “Zij zijn helemaal niet vertrouwd met afval sorteren en gooien hun blikjes bij het restafval. Omdat ze vaak geen Nederlands begrijpen, loopt de communicatie daarover moeilijk. Daarom kijken we nu bepaalde zakken restafval extra na”. De werknemers van Balta Group reageren alvast positief. “Sorteren op het werk ligt in het verlengde van wat ik thuis doe. Die sorteerverplichting op het werk had al lang geleden ingevoerd mogen worden”, wist een van hen te vertellen.
Dieter Viaene, Preventieadviseur en milieucoördinator van de Balta-site in Oudenaarde Wim Denecker, Environmental Health and Safety Manager Balta Group
Zorg voor een goede relatie met je afvalophaler. Eventuele problemen zijn op die manier gemakkelijker te bespreken.
Fostpost nr 28 - december 2013
out of home
RTL Belgium
Sorteren als automatisme
D
e 650 medewerkers van RTL Belgium – en de talloze bezoekers van de studio’s – produceren jaarlijks 1.600 kg PMD. “De invoering van de selectieve inzameling helpt ons dan ook om onze ecologische voetafdruk aanzienlijk te verkleinen”, zegt Stéphane Geerts, directeur Algemene Diensten. RTL Belgium besteedde heel wat aandacht aan informatie en sensibilisering. “We organiseren een keer per jaar een Green Day, die volledig gewijd wordt aan de milieu-initiatieven die we ondernemen. In 2011 stond de dag in het teken van afval sorteren. We legden uit waarom en hoe we de selectieve inzameling van PMD in ons bedrijf wilden invoeren”. “Als je wilt dat sorteren een automatisme
wordt, moet je de drempel zo laag mogelijk maken”, vervolgt Stéphane Geerts. “Daarom voorzien we voldoende PMD-bakken, op zoveel mogelijk plaatsen. Sorteren mag geen extra moeite kosten. Goede en duidelijke instructies zijn eveneens belangrijk. Zo staat op alle bakken aangegeven dat plastic bekertjes niet bij het PMD horen, wat in het begin weleens voorkwam”. RTL Belgium onderzoekt nu de mogelijkheid om het aantal vuilnisbakken voor restafval in de bureaus te verminderen. “Omdat we nu sorteren, worden die bakken in veel gevallen overbodig. Bovendien voorkomen we dat medewerkers voor de gemakkelijkste oplossing kiezen en alles in dezelfde vuilnisbak gooien”.
Stéphane Geerts Directeur Algemene Diensten RTL Belgium
Voorzie voldoende vuilnisbakjes voor PMD, zodat het medewerkers geen extra moeite kost om te sorteren. Ook in de 14 ADEPS-sportcentra in Wallonië wordt nu gesorteerd.
Sporten en sorteren gaan hand in hand Sinds begin dit jaar wordt in alle BLOSO-centra gesorteerd. Een voorbeeld dat navolging krijgt, want ook ADEPS in Wallonië en de gemeentelijke sportcentra in Vlaanderen zijn gestart met de selectieve inzameling.
H
et Waalse Gewest gaf eerder dit jaar groen licht om de inzameling van PMD in te voeren in de veertien sportcentra van ADEPS, de Waalse tegenhanger van BLOSO. Negen centra zijn intussen al klaar hiermee. Spa en Mons gingen in de zomer al van start, Louvain-la-Neuve, Froidchapelle, Loverval, Seneffe, Jambes, Arlon en Chiny volgden in het najaar. In Vlaanderen vormde het BLOSO-project de aanleiding om de gemeentelijke sportcentra te overtuigen van het sorteren. Fost Plus werkt daarvoor samen met ISB, het Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid,
Fost Plus biedt gratis communicatiemateriaal Fost Plus helpt bedrijven bij de invoering van de sorteerverplichting. Zo bieden we gratis communicatiemateriaal om medewerkers te informeren, waaronder affiches en een sorteergids. Bedrijven kunnen het materiaal
bestellen of meteen downloaden op www. sorterenophetwerk.be. Ze kunnen er ook terecht voor concrete tips en voorbeelden uit de praktijk.
dat de gemeentelijke sportcentra overkoepelt. Verschillende gemeenten gingen al in op het aanbod en rustten hun sportcentra uit met de bestickerde afvalbakken voor gescheiden inzameling. Het BLOSO-project is ook in de media niet onopgemerkt voorbijgegaan. Het werd op 25 juni 2013 aan de Vlaamse pers voorgesteld, in aanwezigheid van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur. Met een heuse sorteerrace demonstreerde het nationale bobsleeteam samen met een aantal jonge topsporters nog even dat sporten en sorteren uitstekend samengaan.
Maatwerk voor ziekenhuizen en VDAB Fost Plus ontwikkelde al heel wat communicatiemateriaal om de invoering van het sorteren in bedrijven en organisaties te ondersteunen. Voor een aantal specifieke doelgroepen en situaties leveren we ook maatwerk – denk maar aan de projecten in samenwerking met de universiteiten en de luchthaven van Zaventem. Eerder
dit jaar ontwikkelden we een reeks sensibiliserende affiches voor de patiënten en bezoekers van ziekenhuizen en rusthuizen. Ook in de 90 vestigingen en 66 competentiecentra van de VDAB verschenen specifieke affiches die medewerkers en cursisten ervan moeten overtuigen om hun PMD te sorteren.
7
8
Fostpost nr 28 - december 2013
EXPRA
Samen voor een duurzame producentenverantwoordelijkheid Fost Plus stond eerder dit jaar aan de wieg van EXPRA (Extended Producer Responsibility Alliance). EXPRA verenigt 18 organisaties uit heel Europa die net als Fost Plus ijveren voor een duurzame evolutie van de producentenverantwoordelijkheid.
“D
e leden van EXPRA delen een gemeenschappelijke bezorgdheid”, legt Joachim Quoden, managing director van EXPRA, uit. “Ze zien een aantal evoluties die de goede werking van de producentenverantwoordelijkheid – ook wel Extended Producer Responsibility of EPR – ondermijnen. Nochtans heeft het systeem de afgelopen twee decennia uitstekende resultaten opgeleverd voor de recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval”. Vandaag zijn al 18 organisaties lid van EXPRA. Het gaat stuk voor stuk om organisaties die – net als Fost Plus dat in België doet – een systeem beheren voor de inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval. Fost Plus neemt op dit moment de voorzittersrol waar. Alle leden van EXPRA scharen zich achter tien principes, die samen garant staan voor een duurzaam systeem van producentenverantwoordelijkheid in het belang van alle stakeholders – producenten, overheden en burgers. “De leden van EXPRA engageren zich onder meer om geen winstoogmerk na te streven, om te investeren in een kwalitatieve inzameling en recyclage voor alle
burgers en om bedrijven te helpen om hun verpakkingen duurzamer te maken op een kostenefficiënte manier”, zegt Joachim Quoden. “Ze zijn er ook van overtuigd dat de systemen in handen moeten blijven van de producenten zelf – en dus niet gerund mogen worden door afvaloperatoren of investeringsmaatschappijen. Ze pleiten bovendien voor een duidelijke toewijzing van verantwoordelijkheden binnen het systeem, waarbij elke partij een specifieke en afgebakende rol heeft. Daarnaast moeten de leden van EXPRA voldoen aan een aantal strikte voorwaarden. Zo moeten ze betrouwbare en transparante gegevens kunnen voorleggen over de materialen die ze inzamelen en verwerken”. De leden van EXPRA wisselen onderling expertise en best practices uit, onder meer
om hun inzamelsystemen te verbeteren in functie van lokale noden. Ze ijveren ook samen voor wetgevende initiatieven die een duurzaam beheer van verpakkingsmaterialen stimuleren. EXPRA wil ook werk maken van betrouwbare en vergelijkbare cijfers over de selectieve inzameling en recyclage van verpakkingsmaterialen in Europa. De nieuwe organisatie vormt overigens geen concurrentie voor PRO EUROPE, de overkoepelende vereniging van alle Groene Punt-organisaties in Europa. “PRO EUROPE focust zich verder op zijn kernactiviteit – de promotie en de bescherming van de gebruiksrechten voor het Groene Punt”, benadrukt Joachim Quoden. “De twee organisaties zijn dus perfect complementair. De meeste leden van EXPRA zijn en blijven dan ook lid van PRO EUROPE”.
Joachim Quoden Managing director van EXPRA
Verschillende evoluties ondermijnen de goede werking van ons model.
groene punt
Evolutie van de gemiddelde materiaalprijzen 120
Lichte daling voor Groene Punt-tarieven in 2014
80 EUR/T
De Groene Punt-tarieven voor 2014 vertonen
100
60 40
opnieuw een lichte daling tegenover 2013. De totale
20
ledenbijdrage daalt met 1%. Reden hiervoor zijn de
0
2009
hoge materiaalprijzen.
2010
2011
2012
2013
De gemiddelde materiaalprijzen zijn in 2013 net als in 2012 vrij stabiel gebleven. Bovendien bevinden deze prijzen zich nog steeds op een zeer hoog niveau, wat aangeeft dat de waarde van gerecycleerde materialen gehandhaafd blijft.
De materiaalprijzen zitten al een paar jaar op een historisch hoog niveau, wat leidde tot een flinke daling van de Groene Punt-tarieven voor zowat alle materialen. Ook in 2014 dalen de tarieven nog licht. De totale ledenbijdrage wordt gebudgetteerd op 60,5 miljoen euro, een daling van 1% tegenover 2013. Op de tabel hieronder kunt u de Groene Punt-tarieven voor alle materialen raadplegen.
Bijdrage van de leden 100 80 Mio EUR
D
e Groene Punt-tarieven worden jaarlijks vastgelegd door Fost Plus en zijn bepalend voor de bijdrage die de leden betalen voor de verpakkingen die ze op de markt brengen. De berekening is gebaseerd op de gebudgetteerde kosten voor de inzameling en sortering van de verpakkingen enerzijds en de verwachte opbrengsten uit de verkoop van de materialen anderzijds. Het verschil tussen de twee wordt via de Groene Punt-tarieven gefinancierd door de leden.
60 40 20 0
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
De Groene Punt-tarieven zijn de afgelopen jaren sterk gedaald.
Uw mening interesseert ons!
Uw mening is belangrijk om Fostpost verder te verbeteren. Gelieve ons te laten weten welke artikels u bijzonder interesseren of waarover u in een volgend nummer graag meer wenst te lezen. Wilt u reageren op een artikel, of hebt u vragen of suggesties, speel ze dan door aan de redactie (zie gegevens hieronder). Dank voor uw medewerking!
Fostpost is het informatieblad voor de gemeenten, de intercommunales, de afvaloperatoren en de recycleurs, uitgegeven door Fost Plus, erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval. Overname van artikels of gedeelten daaruit is toegestaan mits vermelding van de bron. Redactie: Fost Plus vzw • Olympiadenlaan 2 • 1140 Brussel • T +32 2 775 03 50 • F +32 2 771 16 96 •
[email protected] Vormgeving: Head Office • Verantwoordelijke uitgever: Johan Goossens • Fostpost werd gedrukt op gerecycleerd papier. www.fostplus.be
