Wat doe je met een kapotte laptop? Een mooiere wereld begint bij je thuis Recyclage: de cirkel is rond
Afval sorteren is de boodschap
eten naar de Lege wijnflessen mo rton worden apart ka glasbak. Papier en ns en conserven opgehaald. Drinkkarto e PMD-zak. Afval doe je in een blauw it gaat in de GFTvan groenten en fru rteren, zo noemen so l va bak of zak. Af langrijk dat we dat. Het is heel be erkt. Ook je ew iedereen daaraan me ren is de rte so l va Af ouders. Ook jij! ze wereld leefbaar enige manier om on ere wereld begint te houden. Een schon … dus bij jou thuis
Recycleren kun je leren: tips & tricks voor dummies & slimpies
Een speciaal geval: elektro-afval! Ook elektro-afva l gooien we niet zomaar op stra at. Maar wat is dat: elektro-afval? He el simpel: alles waar een snoer of st ekker aan zit, of wat op batterijen werkt . Een gsm, haar droger, wasmachine, ko elkast, maar oo k tv’s, laptops …
! R A A GEV oor v t k n a Bed sten n e i d n beweze estel stuk is, kan ejen
llen in e elektroto Als zo’n lijk laten herste et dat je r u rt h het natu ar soms gebeu kt. Je wil a M n afdan winkel. t gewoo we computer a a r a p p nieu een a t eeld een at game bijvoorb roter scherm (d en e n g wille ouders met een je oed f (g O k . a jker!) vriesv r te o r makkeli g n mmm). t met ee meer ijsjes in, koelkas n e ar kunn plan, da
Afgedan elektro-a kte pparaten zijn afva ls waardev toffen waarin olle gron dstoffen kunnen zitten, e n soms o gevaarli jke prod ucten. D ok voor koe at is zo lk a s te n, gsm’s dus niet , … Laat rondslin ze g e kelder o ren op z f o boodsch in de garage. Op lder, in de a r zoals kw p. Want gevaarli uimen is de jk ik e b onderde ij v oo de natuu len, r terecht. rbeeld, komen b est niet En waard zoals -ja in wel- h evolle gerecup ereerd. D et goud in je gsm grondstoffen, e planee , worden t zal je e beter euwig d ankbaar zijn.
PAS OOK OP MET KLEIN GEVAARLIJK AFVAL (KGA) Ook spaar- en TL-lampen, rookmelders en batterijen kunnen gevaarlijke stoffen bevatten. Daarom spreken we van Klein Gevaarlijk Afval.
R E K E O Z WOORD F
J
K
M
L
R
T
O
L
D
D
I
E
P
V
R
I
E
Z
O
T
E
L
E
V
I
S
I
E
T
S
L
R
W
H
L
Y
U
R
O
C
L
Y
E
K
M
L
R
T
E
H
L
D
K
Z
O
V
E
N
S
E
Y
U
K
A
A
C
H
T
T
E
D
I
E
K
L
A
M
P
E
4. Met deze hulp zal je je nooit meer overslapen (6 letters).
R
R
T
R
E
E
T
O
E
L
5. Snel even een pizza opwarmen in de … (4 letters).
A
P
P
A
R
A
A
T
Z
T
In dit rooster zitten 5 elektro-apparaten verborgen. Dat zijn voorwerpen waar een stekker of een snoer aan zit of die op batterijen werken. We hebben een voorbeeldje in kleur gezet: zaklamp. Zoeken maar! We even je wel enkele tips en (tussen haakjes) het aantal letters: 1. Hiermee kan je de Rode Duivels live zien schitteren (16 letters). 2. Geen schijn van kans voor je stoppelbaard (14 letters). 3. Ideaal om ijsjes te bewaren (11 letters).
Opgeruimd staat netjes! Maar waar moet het elektro-afval naartoe?
Het toestel is niet meer bruikbaar
Het toestel is nog wel bruikbaar
containerpark of elektrowinkel
Tijd voor een uitstapje naar het containerpark in je buurt. Daar zie je meteen hoe sorteren in zijn werk gaat. Je vindt er boxpalletten en tonnen voor de verschillende elektrotoestellen. De parkwachter vertelt je waar precies je een bepaald soort afval kan achterlaten.
een 2de leven in de Kringwinkel
Je kan een kapot apparaat ook in een elektrowinkel achterlaten. Als je bijvoorbeeld een nieuwe broodrooster koopt, kan je de oude achterlaten in de winkel. Ook als de winkelier thuis een nieuwe koelkast levert, is hij verplicht om de oude mee te nemen. Handig, niet?
Als je een oude koelkast of wasmachine hebt die nog perfect werken, niet langer wil gebruiken, kan je ze ook weggeven aan een kennis, school of jeugdbeweging. Of je kan ze een tweede leven geven door ze naar de Kringwinkel te brengen. Daar worden oude toestellen opgeknapt en verkocht aan een verminderde prijs.
à Zie www.dekringwinkel.be
DE JUISTE W
EG!
Zoek dus de juiste bestem ming voor el Let op: er zi k product. jn soms vers chillende mog elijkheden.
Waar brandt de spaarlamp?
een stekker? Heeft een spaarlamp mp een rla aa sp n ee Neen. Heeft rlampen aa snoer? Neen. Maar sp e Klein ori teg ca vallen onder de dat ze om A), (KG l va Gevaarlijk Af tten va be n ook gevaarlijke stoffe ar na s du ze zoals kwik. Breng de ar na of rk rpa het containe je een nieuw elektrowinkel waar exemplaar koopt.
KAPOTTE GSM
BLIKJE FRISDRANK
LEGE BOKAAL APPELMOES
OUDE TAFEL
KOELKAST
ELEKTROWINKEL
GLASBOL
CONTAINERPARK
KRINGWINKEL
PMD-ZAK
Recycleren in
5 stappen:
de recyclagecyclus
Je hebt alle elektro-afval naar het containerpark of de elektrowinkel gebracht? Prima! Maar wat dan? Vraag je je ook af wat er gebeurt met je kapotte koelkast of boormachine, nadat je ze afgegeven hebt?
WELKOM IN HET VERWERKINGSBEDRIJF In België komen alle toestellen – groot en klein – terecht bij verschillende verwerkingsbedrijven die elk hun specialiteit hebben (lampen, TV-toestellen, …).
1 WEG MET DE GEVAARLIJKE STOFFEN!
2
3
5
Koelkasten, spaarlampen, wasmachines, smartphones, … allemaal bevatten ze stoffen die erg waardevol zijn, maar die ook gevaarlijk zijn wanneer ze in het milieu terechtkomen. Olie en gas, maar ook metalen als lood, kwik, koper en goud worden daarom met de hand verwijderd. Door zo voorzichtig om te springen met afvalstoffen, raakt het drinkwater niet vervuild en beschermen we planten en dieren. Daarenboven kunnen al die kostbare grondstoffen opnieuw worden gebruikt.
IN DE MIXER Vanaf nu doen de machines hun werk. Eerst worden alle grote onderdelen in een enorme mixer vermalen tot duizenden kleine stukjes.
4 NIEUWE GRONDSTOF Alles is nu mooi gesorteerd. Met alle afzonderlijke materialen kan je zo nieuwe producten maken. De recyclagecirkel is rond.
SORTEREN, DIE HANDEL! Nu kan het sorteren beginnen. Soort zoekt soort. • Door grote magneten worden eerst alle stukjes metaal eruit gehaald. Die kunnen meteen opnieuw gebruikt worden als nieuwe grondstof. • Wat overblijft, is kunststof, glas, plastic, stof … Die gaan door een windtunnel zodat de lichte deeltjes van de zware deeltjes gescheiden worden. • Wat overblijft wordt door een watertafel gestuwd: plastic (licht) blijft drijven, glas (zwaar) zinkt naar de bodem.
Afval is duur
verwerken kosten Recycleren en afval en moet zijn ook geld. Dus iedere em bijvoorbeeld steentje bijdragen. Ne thuis gebruikt: je die de vuilniszakken D bijvoorbeeld. die blauwe voor PM te kopen betalen Door die zakken aan afvalverwerking. de je ouders mee voor je gebruikt, hoe En hoe meer zakken is maar goed ook: meer je betaalt. Dat ijt wil, hoe meer je hoe meer afval je kw te verwerken. betaalt om dat afval
Wie moet dat betalen? Ook voor de ve rwerking van el ektroafval moet je be talen. Bij de aa nkoop van een elektrot oestel moet je daarom een Recupel-bijd rage betalen. Ki jk maar eens op de reke ning als je oude rs een nieuwe koelkast kopen. De Recu pelbijdrage staat ap art vermeld. He t geld dat zo ingezam eld wordt, gebr uikt Recupel om ou de elektrotoest ellen op te halen en te verw erken.
Wat is Recupel? Recupel is een organisatie die de ophaling en verwerking van kapotte elektroapparaten in België regelt. Recupel laat deze elektro-apparaten ophalen bij de containerparken, winkeliers en Kringwinkels. Daarna worden de kapotte apparaten naar de verwerkers gebracht, waar ze gerecycleerd worden. De Recupelbijdrage die je betaalt wanneer je een nieuw apparaat koopt, wordt hiervoor gebruikt.
Gezocht : goudzo e kers (m Recycle /v) ren kost g
maniere e n winstg ld maar is op v erschille evend. G In een g nde a sm zitte n versch maar na. (goud, z illende ink, ijze s oorten m r, nikkel, toestelle eta …). n recyclee inzamelt en uit Als je kapotte g al smrt), kan elkaar h je uit 1 (1 ton = ton gsm aalt (en dus 1000 kil ’s o) Dat lijkt niet vee … 300 gram go ud hale l. Maar Het is n n. sc amelijk erg moe hijn bedriegt. te winn ilijk om en in de g oud na bevinde n zich v tuur. De goudm aak in m ijnen natuurg ooie en eb afgelege ontginn ieden, die scha n de ing milieu is swerken. De ko leiden tijdens de stprijs v dus erg oor men groot. s en
R O O V N E R E L C RECY S E I P M I L S & DUMMIES Echte Recycle Girlzzz & Boys knopen volgende tips & tricks in hun oren: 1. Eerst sorteren, dan recycleren. 2. Elektro-afval: alles waar een snoer of een stekker aan zit, of wat op batterijen werkt. 3. Afgedankte elektro-apparaten kunnen waardevolle producten bevatten. Laat ze thuis dus niet rondslingeren. 4. Elektrotoestellen die niet meer werken, breng je naar het containerpark of een elektrowinkel. Zo groot is de toren als je al het elektromateriaal opstapelt dat op 1 jaar wordt verzameld!
5. Een toestel dat nog goed werkt, breng je naar een Kringwinkel. 6. De Recupel-bijdrage wordt gebruikt om het elektro-afval op te halen en te verwerken.
4m
32
DE JUISTE WEG: • kapotte gsm: containerpark, elektrowinkel • blikje frisdrank: pmd-zak • lege bokaal appelmoes: glasbol • oude tafel: Kringwinkel, containerpark • koelkast: Kringwinkel, containerpark, elektrowinkel U
Y
E
L
H
Y
L
C
R
L
S
E I
D
J
F
T D L E K
A R E K K E W E P M
R E K A Z K H V V L
WOORDZOEKER: 1. televisietoestel 2. scheerapparaat 3. diepvriezer 4. wekker 5. oven
A E L A O M L I R R
A T A C V L Y S I T
T O M H E R U I E O
Z E P T N T R E Z L
T L E T S E O T O D
2m
I
D
E T
P
10
P R
Dus: België – Nederland: 1 – 0. Goed gedaan van ons. Maar laat dit goede resultaat vooral een stimulans zijn om het in de toekomst nog beter te doen. Zo verliezen we onze voorsprong niet.
R
Belgen zijn goede afvalsorteerders. Jij dus ook. Proficiat! We staan aan de top in Europa. Per inwoner van België wordt elk jaar meer dan 10 kg elektro-afval ingezameld. Dat is veel meer dan bijvoorbeeld in Nederland.
A
BELGIË IS TOP!
v.u.: Recupel, Peter Sabbe, A.Reyerslaan 80, 1030 Brussel
OPLOSSINGEN
