Focus op Neospora Praktische handleiding
Focus op Neospora Met de steun van
Voorwoord Beste veehouder, Beste dierenarts, Neospora caninum is een parasiet die wereldwijd voorkomt. Neospora is vooral gekend als belangrijke oorzaak van abortus bij het rund. Sinds het abortusprotocol van het FAVV eind 2009 werd ingevoerd, is ook in Vlaanderen duidelijk geworden dat Neospora oorzaak nummer 1 van abortus bij het rund is. Ongeveer 10 à 15% van alle abortussen is vermoedelijk het gevolg van een Neospora-besmetting. Het belang van Neospora wordt ook nog eens onderstreept door het feit dat een vijfde van alle verwerpers in Vlaanderen antistoffen vertoont en dus besmet is. De financiële verliezen die abortus met zich meebrengt kunnen bijzonder hoog oplopen. Wanneer men weet dat een met Neospora besmette koe 3 tot 7 keer meer kans maakt op een verwerping, is het vanzelfsprekend dat Neospora terdege moet worden aangepakt. Aangezien er momenteel geen goede behandeling bestaat en vaccinatie in Europa niet mogelijk is, blijft vooral een goede preventie van groot belang in de bestrijding van Neospora. Gesterkt door het onmisbare advies van hun bedrijfsdierenarts, zijn veehouders een belangrijke schakel om Neospora te voorkomen of gericht aan te pakken. Deze brochure kan hierbij – zowel voor dierenartsen als veehouders – een praktische leidraad vormen. Dit boekje is geschreven in de vorm van vragen en antwoorden. Wij hopen alvast dat het u de nodige informatie biedt. DGZ staat te uwer beschikking voor alle verdere vragen. Wij wensen u veel leerzaam leesplezier toe.
Team Gezondheidszorg Herkauwers
Inhoudsopgave De ziekte in het algemeen ............................................................... 4
Wat is Neospora? Wat zijn de symptomen?
De ziekte bij het rund ...................................................................... 5
Is Neospora vaak de oorzaak van abortus? Treedt abortus altijd op wanneer een koe besmet is met Neospora?
De overdracht ................................................................................. 6
Hoe worden runderen besmet met Neospora? Wat is het belang van de hond in het kader van Neospora? Zijn alle honden gevaarlijk voor mijn weides en de omgeving? Is de vos een mogelijke bron van besmetting voor mijn runderen? Wordt Neospora overgedragen door de stier? De levenscyclus van Neospora caninum
Neospora en abortus ....................................................................... 8
Wanneer is Neospora de oorzaak van een abortus? Wat moet ik doen wanneer een abortus (vermoedelijk) het gevolg is van Neospora?
De diagnose.................................................................................. 10
Wat zijn de verschillende methodes om Neospora op mijn bedrijf vast te stellen? Heeft het zin om de vaarskalveren bij de geboorte te laten testen voordat ze biest hebben gedronken? Heeft het zin om mijn hond te laten testen op Neospora?
De risico’s beperken ..................................................................... 13
Hoe kan ik de besmetting van mijn veestapel onder controle houden? Is aankoop een risicofactor? Is Neospora aankoopvernietigend?
De ziekte uitschakelen ................................................................... 15
Na een screening zijn er een aantal positieve dieren gevonden op mijn bedrijf. Moet ik alle dieren met een positieve bloedtest nu opruimen?
Geneesmiddelen tegen Neospora ................................................... 16
Hoe kan ik Neospora behandelen? Is er een vaccin tegen Neospora?
Plan van aanpak van Neospora op het bedrijf ................................. 17
De ziekte in het algemeen Wat is Neospora? Neospora caninum is een eencellige parasiet die in de jaren ’80 werd ontdekt. Deze parasiet behoort tot de familie van de coccidiën en kent verschillende eind- en tussengastheren. De belangrijkste tussengastheer is het rund, hoewel ook andere diersoorten (schapen, geiten, lama’s, …) als tussengastheer kunnen fungeren. De belangrijkste eindgastheer van Neospora is de hond. Neospora caninum is gekend als één van de belangrijkste oorzaken van abortus bij het rund. Het staat immers vast dat besmette runderen 3 tot 7 keer meer kans hebben om te verwerpen ten opzichte van niet-besmette runderen. Maar gelukkig is het wel zo dat niet elk besmet dier verwerpt en zijn er veel infecties zonder (duidelijke) symptomen.
Wat zijn de symptomen? Bij de tussengastheer = runderen Vaak zijn er geen symptomen waar te nemen. De voornaamste symptomen van een Neospora-besmetting zijn: abortus, vooral tussen de 6de en 8ste maand van de dracht, maar abortus gedurende de volledige drachtduur is mogelijk; andere vruchtbaarheidsproblemen (steenvruchten, terugkeerders) . Andere eerder zeldzame symptomen zijn: zenuwsymptomen bij pasgeboren kalveren (moeilijk of niet recht kunnen, evenwichtsstoornissen); laag geboortegewicht; aangeboren afwijkingen; doodgeboortes. Bij de eindgastheer = honden Vaak zijn geen symptomen te zien bij de eindgastheer. Volgende (eerder zeldzame) symptomen kunnen optreden bij de hond: zenuwsymptomen; ontstekingen van de hartspier, de longen, de lever of de huid . 4
Focus op Neospora
De ziekte bij het rund Is Neospora vaak de oorzaak van abortus? Neospora wordt beschouwd als één van de belangrijkste oorzaken van abortus bij runderen. Uit gegevens van het abortusprotocol van het FAVV blijkt dat 10 à 15% van alle verwerpingen vermoedelijk het gevolg is van een Neospora-infectie.
Treedt abortus altijd op wanneer een koe besmet is met Neospora? NEEN, in ongeveer 80 % van de gevallen verloopt de dracht bij een besmette koe zonder problemen, dus zonder verwerping. Zoals hoger vermeld is het zo dat een besmette koe 3 tot 7 keer meer kans maakt op een abortus. Bij een oude besmetting is de kans op verwerpen kleiner geworden (2 tot 3 maal hoger ten opzichte van niet-besmette dieren). Verschillende factoren bepalen echter of een koe al dan niet zal verwerpen, maar vooral de algemene weerstand van het dier is hierbij van groot belang. Het is gekend dat een gedaalde weerstand – vooral ten gevolge van een BVDinfectie op het bedrijf – de kans op abortus door Neospora sterk vergroot. Andere mogelijke oorzaken van een onderdrukte afweer zijn bepaalde infecties (viraal, bacterieel, parasitair), de langdurige aanwezigheid van schimmels in het voeder, slecht management, chronische stress, … Bijkomende factoren die bepalen of een rund zal verwerpen ten gevolge van Neospora zijn het moment van infectie, de infectiedosis en vermoedelijk ook de Neospora-stam. Abortus door Neospora kan zich onder verschillende vormen voordoen. Meestal gaat het om een sporadische abortus, maar soms kan het probleem uitgroeien tot een chronisch verhoogd abortuspercentage (meer dan 5% op jaarbasis). In de minderheid van de gevallen uit Neospora zich als een ware abortusstorm.
Focus op Neospora
5
De overdracht Hoe worden runderen besmet met Neospora?
De belangrijkste besmettingsroute is de verticale overdracht. Dit betekent dat een besmette drachtige koe de infectie doorgeeft aan haar nakomelingen. Zo wordt 80% van de kalveren geboren uit een besmette koe eveneens besmet geboren. Daarnaast kan een rund zich besmetten via de hond, wat dan de horizontale besmettingsweg wordt genoemd. Wanneer een hond besmet materiaal opeet (nageboortes, verworpen kalveren, vruchtwater, rauw vlees) zal hij ongeveer 10 tot 14 dagen later gedurende 2 tot 3 weken besmettelijke eitjes van Neospora uitscheiden in zijn uitwerpselen. Indien deze eitjes in het voeder of drinkwater terechtkomen, kunnen runderen zich besmetten. Dit kan op bepaalde bedrijven een echte abortusstorm veroorzaken. Maar, zoals hoger vermeld, is dit gelukkig eerder zeldzaam.
Wat is het belang van de hond in het kader van Neospora?
Honden kunnen besmet worden via opname van abortus- en geboorterestanten (nageboortes, geaborteerde foetussen, vruchtwater) van herkauwers. Ook opname van rauw vlees van besmette runderen zou in principe de hond kunnen besmetten. Ook bij de hond bestaat een verticale besmettingsroute waarbij puppy’s zich besmetten vóór de geboorte in de baarmoeder van de teef. Hoewel de uitscheiding dan vaak minder lang en minder intens is, kan een hond bij een herbesmetting opnieuw Neospora uitscheiden.
Zijn alle honden gevaarlijk voor mijn weides en de omgeving? Vooral honden die nageboortes opeten zijn risicovol. Aangezien stadshonden zo goed als geen contact hebben met besmette materialen, is het gevaar dan ook zeer minimaal.
6
Focus op Neospora
Is de vos een mogelijke bron van besmetting voor mijn runderen? NEEN, in verschillende wetenschappelijke studies werd nagegaan of de vos een rol speelt bij de overdracht van Neospora. Daaruit blijkt dat de vos zich effectief kan besmetten, maar – in tegenstelling tot de hond – konden nog nooit besmettelijke eitjes teruggevonden worden in zijn uitwerpselen. Er wordt dus aangenomen dat de vos geen bron van besmetting is.
Wordt Neospora overgedragen door de stier? Een stier kan op dezelfde manier als koeien besmet raken. Aangezien er tot nu toe nog nooit levensvatbare parasieten in het sperma van besmette stieren teruggevonden konden worden, is het dan ook meer dan waarschijnlijk uit te sluiten dat de stier Neospora overbrengt. Om die reden geldt de aankoopvernietiging van Neospora dan ook niet voor stieren.
De levenscyclus van Neospora caninum
Focus op Neospora
7
Neospora en abortus Wanneer is Neospora de oorzaak van een abortus? Het is onmogelijk om bij een verwerping met 100% zekerheid te zeggen dat deze het gevolg is van Neospora. Indien volgende zaken gelijktijdig teruggevonden worden, kan men echter wel stellen dat Neospora de vermoedelijke oorzaak is van de abortus: Het moederdier vertoont antistoffen tegen Neospora; De foetus vertoont antistoffen tegen Neospora; MENS De foetus vertoont typische weefselschade in de hersenen en de hartspier (histologie); De parasiet kan aangetoond worden met PCR of immunohistochemie in de foetus; Er is geen andere oorzaak van de abortus aan te duiden. Uit economische overwegingen wordt vaak gekozen om enkel bloedonderzoek van het moederdier te combineren met histologie of PCR op de foetus.
Wat moet ik doen wanneer een abortus (vermoedelijk) het gevolg is van Neospora? Indien het om een sporadische Neospora-abortus gaat: Bij elke verwerping waarbij het moederdier antistoffen vertoont tegen Neospora, is het aangeraden om alle vrouwelijke familieleden van dit rund te laten analyseren op een besmetting. Op die manier kan een eventuele positieve familielijn blootgelegd worden. Om de besmettingsgraad van een bedrijf in te schatten, kan een tankmelkmonster onderzocht worden op antistoffen (wanneer 15% van de in de tank gemolken dieren besmet is, zal deze positief tekenen). Op vleesveebedrijven kan hiervoor een bedrijfssteekproef genomen worden (10-tal risicodieren onderzoeken op antistoffen; risicodieren zijn dieren die verworpen hebben en waarvan de Neospora-status niet gekend is, dieren die moeilijk drachtig geraken, dieren die zwakke of kleine kalveren hebben gegeven). 8
Focus op Neospora
Indien het om een reeks/storm van Neospora-abortussen gaat: Een abortusstorm ten gevolge van Neospora kan twee oorzaken hebben: Een acute besmetting vanuit de omgeving (dus via opname van besmettelijke eitjes) van een aantal dieren die kort nadien verwerpen; Een chronische infectie op het bedrijf die plots tot uiting komt door een daling van de algemene weerstand. In beide gevallen wordt best eerst ingeschat wat de besmettingsgraad is op het bedrijf aan de hand van een tankmelkmonster of bedrijfssteekproef. Indien meer dan 15% van de veestapel besmet is, wordt geadviseerd alle dieren vanaf 6 maanden leeftijd te screenen aan de hand van antistoffenonderzoek. Bij een acute besmetting uit de omgeving zal de besmetting zich meestal grotendeels lokaliseren bij een bepaalde groep (bijvoorbeeld enkel bij de vaarzen of enkel bij de lacterende dieren). Bij een chronische infectie daarentegen zal duidelijk te zien zijn dat bepaalde families volledig positief tekenen over de generaties heen. Indien de besmettingsgraad lager is dan 15%, dient de focus te liggen op de verwanten van de positieve verwerpers om zo na te gaan of het om een acute dan wel een chronische infectie gaat.
Focus Focus op Neospora op Neospora
9
De diagnose Wat zijn de verschillende methodes om Neospora op mijn bedrijf vast te stellen? Beschikbare analyses bij verschillende monsters TEST
Tankmelk
Principe ELISA Onderzoek naar antistoffen tegen Neospora
Serum – Individueel melkstaal
Abortusweefsels
ELISA Onderzoek naar antistoffen tegen Neospora
PCR Onderzoek naar DNA van Neospora Histologie Onderzoek naar letsels tgv Neospora
Indirecte diagnose door aantonen van antistoffen Tankmelkonderzoek:
10
Positief resultaat: wanneer minstens 15% van de dieren (waarvan melk in de tankmelk zit) besmet is, tekent de tankmelk positief. Aangezien het vanaf een besmettingsgraad van 15% verantwoord is om een bedrijfsscreening uit te voeren, is dit voor melkveebedrijven dus een goede manier om na te gaan wat de status van het bedrijf is. Echter, vals positieve resultaten zijn mogelijk, en daarom wordt geadviseerd om bij een positieve tankmelk het onderzoek te herhalen alvorens over te gaan tot volledige screening.
Negatief resultaat: dit betekent NIET dat het bedrijf Neospora-vrij is. Er kan echter wel op basis van een negatief tankmelkonderzoek geconcludeerd worden dat de besmettingsgraad laag is (lager dan 15%). Een volledige screening is niet noodzakelijk, maar men dient zich wel te richten op de bloedlijnen waarvan men weet dat er bepaalde dieren besmet zijn (bijvoorbeeld vanuit het abortusprotocol) (zie stamboomonderzoek p 19). Aangezien een tankmelkonderzoek slechts een momentopname is, wordt geadviseerd dit tweemaal per jaar te herhalen om zo kort op bal te spelen.
Focus op Neospora
Individueel bloed- of melkonderzoek:
Positief resultaat: dit betekent ALTIJD dat het dier besmet is. Omdat Neospora meestal wordt overgedragen van moeder op kalf, dient men in dit geval na te gaan of er van het positieve dier nog vrouwelijke verwanten op het bedrijf aanwezig zijn. Aan de hand van bloed- of melkonderzoek van deze verwanten kan dan in kaart worden gebracht of het om een alleenstaand geval gaat of om een hele positieve familielijn.
Negatief resultaat: dit betekent MEESTAL dat het dier NIET besmet is. De hoeveelheid antistoffen kan bij sommige dieren echter wisselen in de tijd waardoor deze runderen op bepaalde momenten in hun leven vals-negatief tekenen (hoewel ze dus wel besmet zijn). Ook bij besmette dieren van ongeveer 15 maanden leeftijd worden regelmatig te weinig antistoffen aangetroffen om de test positief te laten tekenen. Indien in een bepaalde besmette familie een negatief dier opduikt, kan dit dier eveneens als besmet beschouwd worden. Wanneer men toch zekerheid wil, worden dergelijke dieren best hertest gedurende de laatste 3 maanden van de dracht of rond de kalving omdat dan de antistoffen in voldoende hoeveelheden aanwezig zijn.
Directe diagnose door middel van PCR of histologie op abortusweefsels Positief resultaat: Histologisch weefselonderzoek van de foetus kan een sterk vermoeden van een Neospora-besmetting geven wanneer de typische letsels worden teruggevonden in het hart- en hersenweefsel. Via PCR-onderzoek kan het genetisch materiaal worden opgespoord, wat dus de aanwezigheid van de parasiet zelf bevestigt.
Negatief resultaat: Men kan de mogelijkheid van een infectie niet definitief uitsluiten, omdat de parasiet en de letsels die hij mogelijk heeft veroorzaakt niet altijd duidelijk terug te vinden zijn.
Focus op Neospora
11
Heeft het zin om de vaarskalveren bij de geboorte te laten testen voordat ze biest hebben gedronken? JA, vaak is het zo dat kalveren uit een besmette koe reeds bij de geboorte en voordat ze biest hebben gehad, antistoffen vertonen in het bloed (en dus besmet zijn). Af en toe worden echter niet-besmette kalveren geboren uit besmette koeien, en dus kan het zinvol zijn om na te gaan of nakomelingen uit een positieve familie toch nog geschikt kunnen zijn voor verdere fokkerij. Indien een kalf afkomstig uit een besmette koe bij de geboorte negatief tekent, kan het dus zijn dat dit dier ook werkelijk vrij is. Het kan echter ook zijn dat de besmetting pas laat in de dracht heeft plaatsgevonden, waardoor het kalf nog geen of onvoldoende antistoffen heeft aangemaakt op het moment van de geboorte. Daarom luidt het advies dat een negatief kalf uit een positieve koe best wordt hertest na 6 maanden (wanneer de biestantistoffen verdwenen zijn). Indien het dan opnieuw negatief tekent wordt best nog een derde maal hertest op het moment dat het dier zelf moet kalven. Indien dan nog steeds negatief, kan men met zekerheid stellen dat het dier vrij is van Neospora.
Heeft het zin om mijn hond te laten testen op Neospora? NEEN, op het moment van problemen (verwerpingen, slechte vruchtbaarheid) bij de runderen zijn normaal gezien geen besmettelijke eitjes meer terug te vinden in de uitwerpselen van de hond. De uitscheiding is dan immers al lang gestopt. Bovendien geeft bloedonderzoek van de hond bij slechts een deel van de besmette honden een positieve uitslag. Ook honden zonder antistoffen kunnen dus besmet zijn. Wanneer de hond positief tekent, wil dit enkel zeggen dat hij in contact is geweest met Neospora. Men kan dan echter niet zeggen of hij nog effectief eitjes uitscheidt.
12
Focus op Neospora
De risico’s beperken Aangezien er geen behandeling voor Neospora bestaat, moeten maatregelen worden genomen op het bedrijf om de ziekte onder controle te krijgen en het risico op overdracht of nieuwe besmettingen te beperken. Wanneer geen maatregelen worden genomen, kan door herhaaldelijk fokken met positieve dieren de besmettingsgraad van het bedrijf steeds groter worden. Een hoge besmettingsgraad verhoogt uiteraard sterk het risico op een abortusprobleem door Neospora.
Hoe kan ik de besmetting van mijn veestapel onder controle houden? (1) Gerichte fokkerij is aangewezen om op termijn het aantal positieve dieren te verminderen Spoor de positieve familielijnen op via bloedonderzoek. Op die manier kan op termijn met een gerichte fokkerij het aantal besmette nakomelingen teruggedrongen worden. “Neospora-positief” wordt een opruimcriterium. Best geen dure KI toepassen op positieve dieren. Vaak wordt in dit kader (op melkveebedrijven) gebruik gemaakt van goedkopere kruisingsstieren, zodat de nakomelingen als vleeskalveren verkocht kunnen worden. Kalveren afkomstig uit positieve familielijnen worden best verkocht voor afmest of toch zeker geweerd uit de verdere fokkerij. Indien het om genetisch waardevolle moeders gaat die besmet zijn , is het toepassen van embryotransfer een alternatief. Plant men het embryo van een positieve moeder in bij een negatieve draagster, dan gebeurt er geen besmetting in de baarmoeder en wordt het kalf als negatief geboren. (2) Voorkom insleep van Neospora van buitenaf Via aankooponderzoek kan nagegaan worden of een dier al dan niet besmet is. Neospora is aankoopvernietigend voor vrouwelijke dieren. (3) Zorg ervoor dat geen nieuwe runderen vanuit de omgeving besmet geraken Vermijd contact van runderen met hondenuitwerpselen. Zorg ervoor dat de hond geen toegang heeft tot de stal, maar ook niet tot de voederopslagplaatsen. Vermijd dat honden zich (her)besmetten en (opnieuw) gaan uitscheiden. Zorg Focus op Neospora
13
er daarom voor dat honden geen nageboortes of andere abortus- en geboorterestanten kunnen opeten. Leer honden van jongs af aan om hun uitwerpselen op een bepaalde plaats, ver van het rundvee en ver van het voeder, achter te laten. Voorkom versleep van besmettelijke eitjes en hou daarom ongedierte en pluimvee weg van de runderen en hun voeder. Koop pas een nieuwe/jonge hond als de oude hond reeds weg is, zo kan de nieuwe hond niet besmet worden door de oudere.
Is aankoop een risicofactor? Het kopen van een rund houdt altijd het risico in dat een ziekte in een veestapel wordt gebracht. Om de gezondheidstoestand van een aangekocht dier te kennen, is het absoluut noodzakelijk dit via bloedonderzoek te laten testen. Een positieve serologie (het aantonen van afweerstoffen) betekent dat het dier besmet is. Wanneer een dier negatief tekent, kan het echter zijn dat het toch besmet is. Dit is te verklaren doordat het antistoffengehalte tegen Neospora in het bloed kan schommelen. Dergelijke dieren worden best hertest worden de laatste 3 maanden van de dracht of rond de kalving omdat dan meer antistoffen te vinden zijn.
Is Neospora aankoopvernietigend? Neospora is aankoopvernietigend voor vrouwelijke runderen als een besmetting binnen de maand na aankoop aangetoond kan worden aan de hand van een ELISA-bloedtest. Aangezien Neospora bij stieren vermoedelijk niet van belang is, geldt deze aankoopvernietiging enkel voor vrouwelijke runderen.
14
Focus op Neospora
De ziekte uitschakelen Na screening is er een aantal positieve dieren gevonden op mijn bedrijf. Moet ik alle dieren met een positieve bloedtest nu opruimen? NEE, het is immers zo dat Neospora niet besmettelijk is van rund op rund. Enkel de overdracht van moeder op kalf tijdens de dracht is gekend. Dit betekent dus dat het aanhouden van positieve dieren geen direct gevaar op verspreiding betekent. Natuurlijk is het wel zo dat positieve dieren uit de fokkerij geweerd moeten worden omdat anders het aantal besmette dieren zal toenemen ten gevolge van de verticale overdracht. Hoewel er bedrijven zijn waar – ondanks een hoge besmettingsgraad – geen abnormaal abortuspercentage optreedt, is het toch van groot belang dat er aan actieve bestrijding wordt gedaan. Bedrijven met een groot aantal besmette koeien zijn immers tijdbommen waar, bij de geringste weerstandsdaling, plots erge abortusproblemen kunnen optreden. In de bestrijding is het vooral van belang dat men weet welke de positieve familielijnen zijn. Op die manier kan via een gericht fokbeleid de besmettingsgraad over de jaren heen verminderd worden en dooft de besmetting uit.
Focus op Neospora
15
Geneesmiddelen tegen Neospora Hoe kan ik Neospora behandelen? Momenteel bestaat er geen behandeling voor Neospora. Dieren die vóór de geboorte besmet zijn, blijven dan ook levenslang besmet. Hoewel eerder zeldzaam, is het wel zo dat een dier dat zich na de geboorte besmet heeft, in sommige gevallen terug vrij van Neospora kan geraken.
Is er een vaccin tegen Neospora? Tot voor kort was er nog een Amerikaanse vaccin. De werkzaamheid ervan was echter eerder twijfelachtig. Zo zou de overdracht van koe naar kalf niet geremd worden, waardoor de verticale besmetting gewoon blijft doorgaan. Door de tegenvallende resultaten, is dit vaccin begin 2014 van de markt genomen. Momenteel wordt er in Europa wel aan nieuwe vaccins gewerkt.
16
Focus op Neospora
Plan van aanpak van Neospora op het bedrijf a. Indien er regelmatig verwerpingen met Neospora vermoedelijke oorzaak op het bedrijf voorkomen:
als
Stap 1a BVD jongveevenster (bloed van 10 dieren tussen 8-14 maanden leeftijd onderzoeken op antistoffen tegen BVD) o Indien negatief: OK o Indien positief: BVD bestrijden (zie website DGZ voor meer info omtrent BVD-bestrijding) Stap 2a Tankmelkonderzoek = TMO (melkvee) of bedrijfssteekproef = BSP (vleesvee: bloed van 10 risicodieren) onderzoek op antistoffen tegen Neospora o Indien > 15% besmetting (= positief TMO of > 1/10 positieve stalen in BSP) ga naar stap 3a o Indien < 15% besmetting (= negatief TMO of ≤ 1/10 positieve stalen in BSP) ga naar stap 2b (zie p. 19) Stap 3a Bedrijfsscreening: bloed- of melkonderzoek op antistoffen van alle vrouwelijke dieren vanaf 6 maanden leeftijd Fictieve opsplitsing van het bedrijf in positieve en negatieve families aan de hand van stamboomonderzoek (zie p. 19) o Negatieve families opwaarderen Duurdere KI toepassen Eventueel gesekst sperma inzetten om zo snel mogelijk meerdere niet besmette vrouwelijke kalveren te hebben o Positieve dieren en families Op termijn opruimen Gebruik van kruisingsstieren op melkveebedrijven Kalveren niet meer gebruiken in de fokkerij
Raadpleeg steeds uw dierenarts om Neospora aan te pakken
Focus op Neospora
17
b. Indien geen of sporadisch verwerpingen met Neospora als vermoedelijke oorzaak op het bedrijf voorkomen Stap 1b Tankmelkonderzoek = TMO (melkvee) of bedrijfssteekproef = BSP (vleesvee: bloed van 10 risicodieren) onderzoek op antistoffen tegen Neospora o Indien > 15% besmetting (= positief TMO of > 1/10 positieve stalen in BSP) ga naar stap 3a (zie p. 18) o Indien < 15% besmetting (= negatief TMO of ≤ 1/10 positieve stalen in BSP) ga naar stap 2b Stap 2b Bloed- of melkonderzoek van alle vrouwelijke dieren vanaf 6 maanden leeftijd die verwant zijn aan dieren waarvan gekend is dat ze Neosporapositief zijn (stamboomonderzoek). Start hierbij met de voorouders en (half)zusters en, indien deze positief zijn, dienen ook de nakomelingen getest te worden. o Positieve dieren en families: Op termijn opruimen Gebruik van kruisingsstieren op melkveebedrijven Kalveren niet meer gebruiken in de fokkerij Herhaal het TMO of BSP elke 6 maanden
Raadpleeg steeds uw dierenarts om Neospora aan te pakken
18
Focus op Neospora
STAMBOOMONDERZOEK
(half)zuster Groen = getest negatief Rood = getest positief moeder
Eerst gevonden besmette koe
Oranje = dubbelzinnig resultaat kleindochters
(half)zuster
dochters
Actuele informatie over het Neosporaprogramma vindt u op: http://www.dgz.be/programma/neosporaprogramma
Focus op Neospora
19
Deze brochure is een uitgave van Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Verantwoordelijk Uitgever - Denis Volckaert Alle informatie in dit document werd geacht correct te zijn op het moment van publicatie. DGZ kan niet aansprakelijk gesteld worden voor fouten of onvolledigheden. V20160331
Focus op Neospora
Info & contact: www.dgz.be
[email protected]
