Financiële Planning een kansrijk adviesgebied?
Eric Hoepelman
Agenda
Introductie
Nederlands Belgisch Expertisecentrum Eric Hoe
p e lm a n L
LM MSc
Planning ■ Vereist: – ideaal, wens of doel
Houtsnede van Ambrosius Holbein uit de editie van 1518 van Thomas More's Utopia.
Planning
Plan
Klant centraal
■ Onderneming vs. ondernemer
■ Communicatie: zender vs. ontvanger
Agenda
Certificeringen
Aandachtsgebieden
■ Belastingen ■ Recht ■ Pensioenen, sociale zekerheid en verzekeringen ■ Sparen, beleggen en financieren
Agenda
Analyse van inkomensstromen ■ Fysieke geldstromen – Winst- en verliesrekening – Belastbaar inkomen – Kasstroomoverzicht • ‘staat van herkomst en besteding van middelen’ • ‘cash flow statement’
Inkomensrisico’s ■ Financiële gevolgen van – Ziekte en arbeidsongeschiktheid – Echtscheiding – Ontslag – Ouderdom – Overlijden
Ziekte en arbeidsongeschiktheid ■ Pijler I en II: – zelfstandig ondernemer – DGA • loondoorbetaling (art. 7:629 BW) • WIA ► ‘werknemer’? (art. 8-1 WIA, 6-1-d en 6-5 ZW)
Arbeidsongeschiktheidsverzekering ■ AOV premies aftrekken? ■ Art. 3.124, lid 1, onderdeel c Wet IB: – “premies voor aanspraken op periodieke uitkeringen en verstrekkingen ter zake van invaliditeit, ziekte of ongeval, waarvan de uitkeringen toekomen aan de belastingplichtige” – CPP2008/287M, 3.2: Clausule “A” en “B”
■ DGA: – AOP-toezegging – premievrijstelling bij AO (en de afdekking daarvan)
Arbeidsongeschiktheidsverzekering ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■
Oorzaak van arbeidsongeschiktheid Arbeidsongeschiktheidscriterium Verzekerd inkomen/bedrag Indexering Uitkeringshoogte Eindleeftijd Uitkeringsduur Wachttijd
Arbeidsongeschiktheidsverzekering ■ Vrijwillige voortzetting ZW- / WIA-verzekering – binnen 13 weken na inschrijving als zelfstandige aanmelden bij het UWV – geen medische keuring – WIA-premie: 5,60% (2012) – ZW-premie: 9,65% (2012) – verzekerd bedrag: max. premiedagloon (€ 191,-)
■ Vangnetregeling voor moeilijk verzekerbare zelfstandigen (door verzekeraars in het leven geroepen)
Echtscheiding ■ Periodiek verrekenbeding – beleggingsleer
■ Pensioen en dga – hoofdregel: afstorten (plicht voor dga en BV!!) – tenzij: dga aannemelijk maakt dat er geen liquide middelen kunnen worden vrijgemaakt of aangetrokken zonder de continuïteit van de vennootschap in gevaar te brengen
Echtscheiding ■ Ouderdomspensioen –
50/ -verdeling 50
(‘verevening’) van opbouw tijdens
huwelijk
– (eigen) recht op uitbetaling door pensioenuitvoerder, mits ‘formulier’ binnen 2 jaar is ingediend (art. 2-2 WVPS)
Echtscheiding ■ Verdeling ouderdomspensioen huwelijkse periode (art. 2-1 WVPS) ■ Gehele (nog aanwezige) aanspraak op (art. 57-1 PW) partnerpensioen ■ Uitsluiting mogelijk: – huwelijksvoorwaarden (partnerrelatievoorwaarden) of – (echt)scheidingsconvenant
Echtscheiding
■ Conversie
(art. 5-1 WVPS)
Ontslag ■ WW – Werknemer – Regeling aanwijzing directeur-grootaandeelhouder
■ Verlies partnerpensioen? – Risicobasis – Voortgezette dekking (art. 61 PW, lid 10nieuw 2012)
Ouderdom ■ Bedrijfstakpensioenfondsen – Schilders: Bedrijfstakpensioenfonds voor het Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf (BPF Schilders) – Stukadoor (in het afbouw-, het natuursteen- of terrazzobedrijf): Bedrijfspensioenfonds voor de Bouwnijverheid (BPF Bouw)
■ Beroepspensioenfonds – Wet verplichte beroepspensioenregeling (Wvb) – vrije beroepsbeoefenaars en werknemers in bepaalde sectoren
Ouderdom ■ Vrijwillige voortzetting pensioenregeling ■ Bijdrage = negatief loon, mits
(art. 54 PW)
(art. 10a-1-c UBLB)
– ≥ 3 jaren deelnemer geweest • voorkomt dat kort voor ontslag alsnog wordt deelgenomen
– nadien pensioenrechten niet worden verbeterd – geen cumulatie met oudedagsreserve of nieuwe (beroeps)pensioenregeling – niet drie jaren voorafgaande aan pensioendatum, tenzij dienstbetrekking om medische reden beëindigd Besluit 16 maart 2007, nr. CPP2007/482M (BWBR0021560)
.
Ouderdom ■ Pensioenfondsen ■ Karakter pensioenovereenkomst – uitkeringsovereenkomst – kapitaalovereenkomst – premieovereenkomst
■ Dekkingsgraad
Dekkingsgraad
Bron: www.pensioenthermometer.nl
Rekenrente pensioenfondsen
Film ‘rentetermijnstructuur’ swapcurve
Rentetermijnstructuur (zero coupon rentes)
Bron: dnb.nl (04-06-2012)
Crisisplan pensioenfondsen ■ Beleidsregel financieel crisisplan pensioenfondsen (DNB beleidsregel 5-12-2011; Stcr. 2011, 22350)
– – – –
premieverhoging bijstorting werkgever beperken of niet toekennen van toeslagen toepassen gesplitste kortingsregel (zonder premie te verlagen) – versoberen pensioenregeling (zonder premie te verlagen) – aanpassen beleggingsbeleid – korten van pensioenaanspraken en -rechten
DNB rondt evaluatie herstelplannen pensioenfondsen af (22 mei 2012)
Aantal kortingsfondsen Totale pensioenverplichtingen kortingsfondsen Gewogen gemiddelde korting (opgenomen resp. doorgevoerd) Aantal fondsen dat meer dan 7% verwacht te moeten korten
Voorgenomen kortingsmaatregelen
Doorgevoerde kortingen per 01-04-2012
103
5
390 miljard
1,8 miljard
2,2%
6,8%
34
Deelnemers totaal
7,5 miljoen
28.000
- Actieven
2,4 miljoen
9.000
- Slapers
3,9 miljoen
16.000
- Gepensioneerden
1,2 miljoen
3.000
Herstelplannen ■ Vereiste minimale dekkingsgraad: 105% ■ Gemiddelde dekkingsgraad (eind mei 2012): 95% – Daling van vier procentpunten in één maand. – Zonder rekening te houden met het driemaands gemiddelde zou de daling 11 procentpunten zijn!
■ Door de sterke daling in dekkingsgraad lopen pensioenfondsen mogelijk meer achter op hun herstelplannen.
Overlijden ■ ANW – Nabestaande
■ Partnerpensioen – Risicobasis, ‘in dienst’
■ Overlijdensrisicoverzekering
Recapitulatie ■ Hoe kunt u inkomensrisico’s beperken – – – – –
Ziekte en arbeidsongeschiktheid Echtscheiding Ontslag Ouderdom Overlijden
Agenda
Analyse van vermogen
■ www.bigthink.com/zvibodie
Vermogensplanning ■ Vermogensontwikkeling – waarschijnlijkheidsanalyse – risicobeheersing
Beleggingsvehikel en aansprakelijkheid ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■
Openbare vennootschap Stille vennootschap Vennootschap onder firma Commanditaire vennootschap Maatschap Besloten vennootschap Fiscale beleggingsinstelling Vrijgestelde beleggingsinstelling …
Personenvennootschappen
ge d
ij f r d e V.O.F. b +
ho o f de
na
am
MAATSCHAP
C.V. be p erk t
e el
li jk
telij k
Aansprakelijkheid belegger?
Agenda
Rendement en risico ■ Rendement in procenten – Rekenkundig gemiddelde – Meetkundig gemiddelde
■ Risico – Standaarddeviatie
Gemiddeld rendement ■ Veronderstel een belegging met de volgende rendementen: • Jaar 1: • Jaar 2:
+ 50% -/- 50%
■ Wat is het gemiddeld rendement?
Gemiddeld rendement
Welke belegging kiest u? Belegging I
■ Rendementen
■ Rendementen – Jaar 1: – Jaar 2 t/m 10:
Belegging II
- 50% +10%
– Jaar 1 t/m 9: – Jaar 10:
+10% - 50%
€ 117,90
€ 117,90
( € 100 × 0,51 × 1,19 )
( € 100 × 1,19 × 0,51 )
Risicoprofiel ■ Art. 4:23 Wft – Advies of beheer – ‘wint zij in het belang van de consument onderscheidenlijk de cliënt informatie in over diens financiële positie, kennis, ervaring, doelstellingen en risicobereidheid’
■ Adviseren: – Specifiek financieel product/instrument/verzekering – Bepaalde consument/cliënt
Financiële bijsluiter
Risicometer bij de Essentiële Beleggersinformatie
AFM risicowijzer ■ Beleggingen en risicoprofiel
Beleggingscategorie Liquiditeiten
Standaarddeviatie 2,5%
Staatsleningen Staatsleningen Euro AAA-AA Staatsleningen Euro A en lager Staatsleningen niet-Euro AAA-AA Staatleningen niet-Euro A en lager Staatsleningen opkomende markten
3,5% 4,5% 6,5% 7,5% 10,0%
Bedrijfsobligaties (Credits) Investment Grade Bedrijfsobligaties Euro High Yield Bedrijfsobligaties Euro Investment Grade Bedrijfsobligaties niet-Euro High Yield Bedrijfsobligaties niet-Euro
5,0% 15,0% 8,0% 16,0%
Aandelen Aandelen ontwikkelde markten Aandelen opkomende markten
17,5% 22,5%
Vastgoed Privaat indirect Europa Privaat Wereld ex-Europa Alternatieve beleggingen Hedge funds Grondstoffen Private equity
7,5% 9,5%
12,5% 22,5% 17,5%
Uit: AFM-rapport "Leidraad informatie over risicoprofielen", blz. 21 Tabel 1: Aanbevelingen voor risico parameters (bron: VBA)
Normaal verdeling Marge: 21 x standaardafwijking
68,26% 95,44%
Beleggingsportefeuille-optimalisatie
Scenario’s
Scenario’s
Agenda
Vragen?
