Financiële misbehandeling Europese aanpak Evenwicht en variatie, de sleutel tot een gezonde voeding. Ouderenweek 2003: cultuur mee-(s)maken

• Financiële misbehandeling • Europese aanpak • Evenwicht en variatie, de sleutel tot een gezonde voeding

• Ouderenweek 2003: cultuur mee-(s)maken

2

Interview met Jacky Raymaekers: Nieuwe voorzitter van de vzw Liberale

Beweging

voor Volksontwikkeling

3

SOCIAAL Een vernieuwd webstekje voor LBV Taxicheques aan personen met een ernstige motorische handicap De zorgverzekering-plus: een verzekering om uw medische uitgaven financieel dragelijker te maken Drie jaar gratis met De Lijn Ouderenweek 2003: cultuur mee-(s)maken Vooraankondiging: Ouderen parlement 2004 NIEUWS UIT EUROPA Vervalsing: snel en krachtig Financiële misbehandeling

4

5 5 6 7 7

8-9

optreden

9

ACTUEEL Meer fysieke activiteit is noodzakelijk Op reis met uw huisdier Radiofrequentie-ablatie kan snurken verhelpen Over schapen en kamelen Moediger door alcohol? Gedrag en verw,achtingen in verband met het einde van de loopbaan Nieuwe inzichten in het functioneren van het geheugen Diabetes en beweging

10-11

CULTUREEL Tentoonstelling: "Van wijsheid met vreugd gepaard. Twee eeuwen vrijmetselarij in Gent", Sint-Pietersabdij te Gent Het Muziekinstrumentenmuseum (MIM) te Brussel Tentoomstelling: Deze herfst in het MIM: banjo! Schilde werken van Georges Aron, gepensioneerde uit (Neer)Linter GEZONDHEID Evenwicht

en variatie,

de sleutel tot een gezonde

VOEDING De mosselen zijn er weer! Recept: Gebakken mosselen met spekreepjes Kooktermen Wat is de beste koelkasttemperatuur? TOERISME Op verkenning

in ... De Cevennen:

15 15

16-17

voeding

op een bedje van gevarieerde

land van Gorges en Causses

CURSIEFJE Ik stoor toch niet? UIT DE PROVINCIES Antwerpen, Brabant,

12-13 14

sla

18 18 19 19

20-22

23

Limburg,

Oost-Vlaanderen

en West-Vlaanderen

24-31

b~t\AAL

3

INTERVIEW MET JACKY RAYMAEKERS, NIEUWE VOORZITTER VAN DE VZW LIBERALE BEWEGING VOOR VOLKSONTWIKKELING

LBV wordt vaak beschouwd als de koepel van de Liberale Bonden van Gepensioneerden. Hoe ziet u de doelgroep van LBV? Het weze duidelijk dat de Liberale Beweging voor Volksontwikkeling niet een, maar twee doelgroepen heeft: enerzijds de SO-plussers die uit het actieve beroepsleven zijn gestapt en daarnaast richten we ons tot personen met een handicap. Wanneer we de eerste doelgroep in beschouwing nemen, zien we dat de discussie over de leeftijd van pensionering nog steeds een heet hangijzer vormt. Wat is uw visie hierover? Ik verwijs hiervoor naar een recent onderzoek dat ik onlangs onder ogen kreeg. De Vakgroep Sociologie van de Vrije Universiteit Brussel, heeft samen met P&V-verzekeringen, Knack en Le Vif/L'express onderzocht hoe de Belg omgaat met het einde van zijn loopbaan. De resultaten staan zwart op wit: te veel mensen stoppen te vroeg met werken. Mensen die vandaag met pensioen gaan, hebben uitzicht op een postactieve levensfase van dertig jaar. Bedenk hierbij dat vijftig jaar geleden, de levensverwachting voor mannen lager was dan de gemiddelde pensioen leef tijd. Er wordt dus, ook in de ons omringende landen, zorgelijk gekeken naar onze dure sociale zekerheid en vooral, de pensioenlasten. De manier waarop we het einde van onze loopbaan organiseren, krijgt daarom meer dan ooit de aandacht van de beleidsmensen. Ondanks aangekondigde maatregelen, 'merken we intussen weinig van de afbouw van het brugpensioen en het vervroegd pensioen. Precies, brugpensioen en vervroegd pensioen maken ondertussen deel uit van het

leven: voor de werknemers vormen ze een verworven recht, werkgevers maken er gebruik van in het kader van hun personeelsbeleid. Dit is niet zomaar een situatie die je kan omkeren. Niet alleen neemt daardoor de groep van gepensioneerden voortdurend toe, maar tevens worden de leeftijdsverschillen binnen die groep altijd maar groter. Wat betekent dit voor de werking binnen LBV? De hierboven geschetste situatie is meer dan een loutere vaststelling, het is een fenomeen waarop wij als ouderenorganisatie gepast dienen te reageren. Dit betekent onder andere dat LBV voor de groep van gepensioneerden een breed activiteitenaanbod zal moeten uitwerken, activiteiten die rekening houden met de behoeften en de eigenheid van de verschillende leeftijdsgroepen. Ik geef als voorbeeld de kaartnamiddagen, waar vooral onze oudere leden erg op gesteld zijn en die, in tijden van voortschrijdende individualisering, een belangrijke sociale- en ontmoetingsfunctie vervullen. De bruggepensioneerden en jong-gepensioneerden zul je hier echter niet gauw mee aantrekken. Voor hen kan een aanbod uitgedacht worden met bijvoorbeeld een museumbezoek, een sportnamiddag of een citytrip. Naast de pensioenleeftijd, staat vandaag ook de ouderenparticipatie sterk in de belangstelling. Op dit moment is men in de Vlaamse regering werk aan het maken van een decreet dat de gemeentelijke seniorenadviesraden dient te verankeren. Ziet u hier ook een rol weggelegd voor LBV? Wat de vertegenwoordiging in overleg- en adviesraden betreft, staat de liberale familie traditioneel vrij zwak, zeker wat het lokale niveau betreft. Op dat vlak hebben we nog een inhaalbeweging te maken. Wanneer het decreet op het lokaal ouderenbeleid er komt, is het zaak om er op tijd bij te zijn. Ik zie hier vooral een rol weggelegd voor onze plaatselijke afdelingen, die uiteraard nauw betrokken zijn bij het lokaalouderenbeleid. Het ouderenbeleid is echter geen eenvoudige materie, naast het verenigingsleven gaat het ook over

mobiliteit, de veiligheid, de thuiszorg, huisvestiging, enz. Wanneer we willen streven naar meer vertegenwoordiging vanuit liberale hoek in de adviesraden, volstaat het niet om enkel stimulerend te werken naar onze leden en plaatselijke afdelingen, maar vereist dit ook een gepaste omkadering. Concreet denk ik dan aan een vormingsaanbod waarin de verschillende materies van het lokaalouderenbeleid aan bod komen. Het ouderenbeleid speelt zich niet alleen op het lokale niveau af... De internationalisering van het ouderenbeleid is een vaststaand feit. De ouderenproblematiek is geen louter Vlaamse of Belgische aangelegenheid, maar past binnen een internationale context. Dit voedt de nood om over de grenzen heen met elkaar te gaan praten. Kunnen we bijvoorbeeld onze sociale zekerheid en ons pensioenstelsel blijven handhaven in het huidige Europa? De Liberale Beweging voor Volksontwikkeling neemt hier gelukkig geen afwachtende houding aan. LBV is immers een van de grondleggers van AGE, het Europees Ouderenplatform en vertegenwoordigd in de directieraad van FIAPA, de Internationale Federatie van Ouderenorganisaties. Zodoende blijven we op de hoogte van al wat reilt en zeilt rond het internationale ouderenbeleid en kunnen we bijdragen aan de vormgeving ervan. Aan het begin van dit interview benadrukte u dat LBV zich ook richt tot de personen met een handicap. Zo is dat, en als voorzitter wil ik meteen het engagement aangaan om in de toekomst meer aandacht te schenken aan deze doelgroep. Wij ervaren dagelijks dat wij in onze samenleving eerder kijken naar wat hen van anderen onderscheidt, in plaats van aandacht te hebben voor de mogelijkheden die zij hebben om hun leven in eigen handen te nemen. Onze studiedag "Positief omgaan met een handicap" op 8 oktober e.k. in Neerpelt, zal daarvoor een eerste aanzet zijn.

o Frederik

Fluyt

4

EEN VERNIEUWD WEBSTEKJE VOOR LBV Op het landelijk secretariaat van LBV werden de zomermaanden aangegrepen om het webstekje in een nieuw kleedje te steken. Met een frisogende lay-out, een betere invulling van de rubrieken en enkele interactieve luikjes hopen we het niveau van onze website op te krikken. Maar wat maakt nu een goede website?

u Op onze site de activiteitenkalender per provincie kunt raadplegen. Voor onze lokale werkingen hebben we een plaatsje gereserveerd in de rubriek "afdelingsnieuws". Hiervoor willen we vooral onze vrijwillige medewerkers in de afdelingen engageren: aankondigingen, verslagen van activiteiten, foto's, een voorstelling van de afdelingswerking e.d. mogen steeds bezorgd worden op het nationaal LBVsecretariaat en kunnen in principe meteen online gepubliceerd worden. Tenslotte hebben we ook een digitaal luikje ingebouwd. Aan de hand van een maandelijkse LBV-poll houden we maandelijks een peiling onder onze bezoekers rond een actueel thema.

doorstoten, met liefst niet meer dan één tussenpagina. De toegankelijkheid en bereikbaarheid vormen eveneens belangrijke aandachtspunten. Het vinden en terugvinden van een site is geen eenvoudige zaak in het kluwen dat het internet zo typeert. Een eenvoudig internetadres en een hoge rangorde in het resultaat van een zoekmachine dienen de geïnteresseerde zonder omwegen naar de site te brengen. En tenslotte is er de lay-out. Knappe grafische hoogstandjes, bewegende plaatjes en filmpjes kunnen het niveau van een website naar omhoog brengen, echter te veel toeters en bellen werken al gauw storend of blijken slechts de magere inhoud te verbergen. Sobere en overzichtelijke sites worden vaak nog het meest geapprecieerd door de ervaren internetter.

In tijden waar de digitale communicatie en het internet hoogtij vieren, lijkt het bijna vanzelfsprekend dat elke zichzelf respecterende organisatie over een eigen website beschikt. "Je bestaat pas als je online bent". Dit geldt evenzeer voor niet-commerciële organisaties. Een beperkte zoektocht op het internet leert dat het merendeel van de sociaal-culturele organisaties en vormingsinstellingen over een website beschikt. Hiertussen zitten prachtige juweeltjes, sites die een streling voor het Vertaald naar de website van LBV betekent oog zijn en die ook inhoudelijk heel wat te dit dat we ons engageren om op regelmabieden hebben. Andere websites ogen dan tige basis het informatieaanbod actueel te weer erg amateuristisch of zijn al lange tijd houden. Aankondigingen, nieuws en niet meer geactualiseerd. weetjes met betrekking tot de vrijetijdsbeEen eigen website kan een meerwaarde steding, eigen programma's en projecten opleveren voor een organisatie, mits en de wereld van de senioren komen aan inachtneming van een aantal criteria. bod en worden regelmatig vernieuwd. Zoniet riskeert men dat een moeizaam Ook hopen we in de toekomst meer aanopgebouwd imago onderuit wordt dacht te besteden aan onze doelgroep van gehaald. Maar wat maakt nu een goede personen met een handicap. Handig is dat website? Een eenduidig antwoord valt hier niet op te geven, wel kunnen we als gebruiker een website beoordelen aan de ~D~~~~~~~~~~~~~~~~w~d~m~,o~p'~~~.~~~fu~~~ A ~ hand van een aantal criteria als daar zijn de dynamiek, de structuur, de toegankelijkheid, het interactief aspect en de esthetiek. Met dynamiek doelen we op nieuwswaarde van een website. Immers, de sterke kant van het online gaan is dat je ongelemiteerd en bijzonder snel actuele informatie kan aanbieden. In feite is regelmatig nieuwe informatie aanbieden, of "updaten" in internettaal, een essentiële voorwaarde wil men een vast en trouw publiek opbouwen en behouden. Een onnodig complexe websitestructuur valt absoluut te mijden. Een doorzichtige en makkelijk navigeerbare opbouw moet het inhoudelijk aspect dragen. In een spreekwoordelijk oogopslag dient de bezoeker de hele site te overzien bij de openingspagina, van waaruit hij of zij meteen naar de gewenste informatie kan

• Standpunl

Waar staat

• Sociaal

LBV voor"? LBVstaat

• Vrije lijd

Beweging

• Afdelingsnleu\'ts

• Organlsatle

~:~~;~~i~~~~e\~~~'I:~~e~oboern ook

• Kalender

personen

met een handicap.

Als

erkende sociaal-culturele verenig ng bieden \~1Jonze leden vcrmirqs- en

• 'IJds
o

". ••

o Frederik

Fluyt

••~n~~~v~~~~~~~~~~~~~~0~81

Dynamisch leven met een handicap voor liberale

voor Volksontwll:kclng en richt zich tot Sû-plussers en

tUV

Voor info, vragen of suggesties kan je mailen naar [email protected] of contact opnemen met het nationaal secretariaat. Regelmatig organiseren de provinciale werkingen internet- en computercursussen. Raadpleeg hiertoe de activiteitenkalender.

actueel

• ucruc I

~

De website van Ibv www.lbvvzw.mut400.be

'I

"/.'/

~••• ~,.: .' I,'

I.~'

ontspanningsactiviteiten aan. Deze activiteiten worden In I hoofdzaak op provinciaal vla~ georganiseerd en vmden uitwerking in onze aangesloten afdeling en clubs. Daartoe doet lBVeen beroep op vele vrijv"Uigers die zich binnen deze aldehrqen engageren. [en team van educatieve medewerkers zorgt voor de Invulling en begeleiding van het vorm ll!Paanbod. T evers verzorgen \'''1 de belaöqenbehar tging van onze doelgroep door onze vertegenwoord'91ng In verschillende landelijke. Europese en internationale ouder enorganisaties.

.1,

I

I1

I

11".

Onder de ntei 'Dynamech leven met een handrcap' organiseert LBV In hel najaar een :;t,udICdag. Aan de

~~~~a~~~:~~~~~~~~~;a~k n~~tg:~~~~~~rce:pwordt

benadrukt. .r.~~"'Ay,"'I,t,··n" .... r··\J-+

Activiteitenkalender juli - september Tijdens de zomermaanden Zitten de LOV-afdehngen niet stil. Tal VJn activiteiten staan de tornende weten op het programma. Voor onze leden geven '.';'1) per pr ovmcie een overzrcht van de acuvitelten.

6'M'.'..,.." ••J.I'..••~,,/~

Senioren en de in r ormatlemaa tschappij?1\

I fll,l I I , t, Oe Liberale Bewegl1lg voor Vo!)!;ontmU:eLng benadrukt het belang van een tweesporenbeleid, dat zo-•••. el aandacht heeft voor de tueuwe gebru kers. als zij die een beroep wensen te doen op de lJa:.sicl:c ccmmumcattenuddelen.

~-+

~

11 PA

WUI U IN muM»

1••••ljl

t••• tr4ItQro:~rvtrpl

laot uwstem horen l1a de mesndehkse

~

(.I",,'.

"~.f

e

5

TAXICHEQUES AAN PERSONEN MET ERNSTIGE MOTORISCHE HANDICAP Reeds enkele jaren geeft het Provinciebestuur Limburg Taxicheques uit aan personen met een ernstige motorische handicap. Onlangs werden enkele wijzigingen inzake het reglement aangebracht zodat een bredere doelgroep gebruik kan maken van deze taxicheques.

EN

2. De persoon heeft een goedkeuring voor tegemoetkoming in de kosten voor de aankoop van een elektronische rolstoel van één van de volgende instanties: • Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (via de mutualiteit aan te vragen) • Fonds voor Arbeidsongevallen • Fonds voor Beroepsziekten.

~an welke voorwaarden moet er voldaan worden? Om in aanmerking te komen voor taxicheques moet voldaan worden aan volgende algemene voorwaarden: 1. de persoon kan zich niet verplaatsen zonder elektronische of manuele rolstoel 2. de persoon is niet in het bezit van een aangepast voertuig dat hij/zij zelf kan besturen 3. de persoon dient effectief gedomicilieerd en woonachtig te zijn in Limburg 4. de persoon verblijft niet in een intramurale voorziening voor opvang van personen met een handicap 5. de aanvrager kan en zal in het kader van Limtax enkel vervoerd worden IN de manuele of vierwielige elektronische rolstoel.

Cumul 2 1. de aanvrager is een persoon met een ernstige motorische handicap met een blijvende invaliditeit van ten minste 50% aan de onderste ledematen. Als bewijs hiervoor wordt een attest van het Ministerie van Sociale Zaken voorgelegd. EN 2. Voor meerderjarigen: De persoon bevindt zich minimum in categorie 4 voor de integratietegemoetkoming en scoort dus 18 of meer punten op de puntenschaal met betrekking tot de zelfredzaamheid. Voor minderjarigen: • Geboren vóór 1996: de persoon bevindt zich in categorie 3 en scoort 7 of meer punten op de puntenschaal met betrekking tot de zelfredzaamheidsgraad • geboren vanaf 1996: de persoon bevindt zich minimum in categorie 5 en scoort dus 18 of meer punten op de puntenschaal met be-

Bijkomend voldoet de aanvrager aan één van de volgende cumuls: Cumul 1 1. De aanvrager is een persoon met ernstige motorische handicap met een blijvende invaliditeit van tenminste 50% aan de onderste ledernaten. Als bewijs hiervoor wordt een attest van het Ministerie van Sociale Zaken voorgelegd.

vëng •• ~~

IJ, rre~rin~u .. mediSCfl 'in tdۏl drag lij er te ~I{en',

G~~~.;t9':.-

_

Sinü ori . r bi Cl ä ['Ij rale• Mrtuaftteit . t II d k . k ~Ie" a een e ~or~verzle ~nng aan maar 00 e zorgverze ennq-p us . Deze verzekering kan aangegaan worden naast de zorgverzekering of gelijk welke hospitalisatieverzekering. Zij verleent een bepaalde maandrente afhankelijk van de graad van zorgbehoevendheid. EIk lid van de Liberale Mutualiteit tussen 25 en 70 jaar en woonachtig in België kan aansluiten bij de "zorgverzekering-plus". De jaarbijdrage is afhankelijk van de leeftijd

á

Z.i· .

~n' tim;. gek. aandF'e tè e.n w. j~rlCj~gt· ':'"'dd11xeerä. •• ••••

-t

,_N

..

r.

R.

a

I:i~el .L~el1~gbehoevelil ~e~5t~pn te sluiten, IS 60 Jaar oud en kiest voor de hoogste maand rente. De jaarpremie 2003 zal voor hem 412,90 euro bedragen. 1/00

Het lid, dat aansluit, kan kiezen tussen volgende maandrentes, nl. 255 euro of 383 euro ofwel

510 euro (bedragen geldig vanaf

01.01.2003).

Of de gekozen maandrente volledig uitbetaald wordt, hangt af van de graad van verlies van de zelfredzaamheid en als deze blijvend van aard is. Om deze maandrente te bekomen dient er

trekking graad.

tot de zelfredzaamheids-

Cumul 3 1. De persoon kan een attest van vrijstelling van BTW voor aankoop van een wagen voor persoonlijk gebruik voorleggen. EN 2. De persoon kan een attest van amputatie of verlamming van de bovenste ledematen voorleggen. EN 3. De persoon heeft een goedkeuring voor tegemoetkoming in de kosten voor de aankoop van een elektronische rolstoel van één van de volgende instanties: • Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap • Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering • Fonds voor Arbeidsongevallen • Fonds voor Beroepsziekten. Nieuw is ook dat de aanvrager een eigen bijdrage van 0,25 euro per kilometer moet betalen ofwel 0,12 euro indien hij/zij gerechtigd is op de voorkeurregeling in het kader van de ziekteverzekering. De aanvraag tot het bekomen van taxicheques moet ingediend worden vóór 15 oktober voorafgaand aan het jaar waarin de cheques kunnen toegekend worden. De aanvraag moet gericht worden aan het Provinciebestuur Limburg, 2de directie . Sectie Personen met een Handicap, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt. Aanvraagformulieren kan men bekomen op bovengenoemd adres afwel bij de sociale dienst van het ziekenfonds.

o Monique

Muës i.s.w.m. C.A.W. Limburg

~ee~. ed. i* ...e v agerllilSP..ï1.gevu'ldtl-.wbroèn. V00~b~IÖi Oi1'Z~tb'rc9öeli'oeJ'nd ~eft

~~- ••

111

••••

vo,gr o~ noggste l'@and~fl1e'g~.kozen.en behaalde een score van 25 punten Inzake het verlies van zijn zelfredzaamheid. Hierdoor ontvangt hij 70% van de 510 euro ofwel 357 euro per maand. Wenst u meer informatie hierover te bekomen, neem dan contact op met het plaatselijke mutualiteitskantoor ofwel met de dienst zorgverzekering te Hasselt op telefoonnummer: 011/29 1020. .J_Monique Muës i.s.w.m. C.A.W. Limburg. l

b~t\AAL

6

DRIE JAAR GRATIS MET DE LIJN Wanneer je 's morgens de verkeersinformatie hoort, valt het je steeds op dat er als maar meer files zijn. Het verkeer in ons land dreigt op termijn stil te komen staan. Om dit te voorkomen worden er regelmatig maatregelen genomen om zulke situaties te voorkomen. De lijn biedt een gratis netabonnement (Buzzy Pazz of Omnipas) aan in ruil dat je je gezinswagen of één van je wagens uit het verkeer haalt. Dat wil zeggen dat de nummerplaat binnengeleverd dient te worden bij de Dienst voor Inschrijving van de voertuigen (DIV). Per ingeleverde nummerplaat krijgt één gezinslid naar keuze een gratis netabonnement. Indien het de enige personenwagen van het gezin betreft, krijgen alle gezinsleden een gratis netabonnement. Welke zijn nu de voorwaarden? •

•

De nummerplaat moet ingeleverd worden bij de DIV en mag niet opnieuw aangevraagd worden binnen de termijn van drie jaar. Het schrappingsbewijs, afgeleverd door de DIV, dateert van na juni 2002. De nummerplaat stond minstens 6 maanden op naam van de aanvrager. U noch een ander gezinslid mag over een bijkomende personenwagen beschikken (vb. een bedrijfswagen of een geleasde wagen).

.--------

•

U kunt maar éénmaal genieten van een gratis netabonnement.

Hoe bekom ik zo'n gratis netabonnement?

U bezorgt aan De Lijn-afdeling strategische planning, Hendrik Consciencestraat 1, 2800 Mechelen volgende documenten: • een kopie van het schrappingsbewijs; • een attest van gezinssamenstelling, afgeleverd door de gemeente; • wanneer het de eniqe wagen binnen het gezin betreft, een kopie van de identiteitskaarten van alle gezinsleden. Vervolgens ontvangt u een overeenkomst in tweevoud, waarvan u één ondertekent en terugstuurt. Daarna wordt u een abonnement bezorgd. Jaarlijks wordt dit abonnement verlengd na het insturen van een nieuw attest "samenstelling van het gezin". Wat ingeval u niet meer voldoet aan de voorwaarden? Als u de overeenkomst niet naleeft, wordt er een toeslag aangerekend die tweemaal de prijs van het netabonnement bedraagt. Een auto huren, een motor aankopen of aan autodelen doen vormen geen beletsel. Tevens kunt u steeds schriftelijk vrijwillig de overeenkomst met De Lijn opzeggen. Dit houdt wel in dat het abonnement wordt ingeleverd ofwel dat de resterende waarde ervan door u vergoedt wordt. Verder nog veel rijplezier.

o Monique

Muës en Cor Stappers

KOM OP VOOR JEZELF Medio oktober start het project "Laat van je horen" in onze centrale zetel te Gent. Dit trainingsprogramma richt zich naar 50plussers die enerzijds nog voldoende mobiel zijn doch anderzijds een gebrek aan assertiviteit en moeilijkheden met het leggen van sociale contacten ondervinden. "Laat van je horen" wil gedurende 6 wekelijkse groepsessies het zelfvertrouwen van de deelnemers versterken door hen te leren opkomen voor hun rechten zonder daarbij anderen voor het hoofd te stoten. Ouder worden brengt bovendien een aantal beperkingen mee waardoor de nood aan het leggen van sociale contacten vaak juist toeneemt. Ook hieraan wordt uitvoerig aandacht besteed. Bovendien wil het programma het leggen van sociale contacten stimuleren en meteen het zoeken naar een actieve vrijetijdsbesteding bevorderen. Prijs: • € 25 voor leden van de Liberale Mutualiteit • € 35 voor niet-leden Data van de groepssessies: • 16 en 23/10/2003 • 6, 13, 20 en 27/11/2003 Aanvang: Telkens van 14 tot 16 uur. Geïnteresseerd? Laat dan van u horen op het nummer 09/223 19 76 bij onze psychologe, Cindy Troch. Zij is diegene die de groepsessies begeleidt. Het aantal deelnemers is beperkt, dus aarzel niet te lang!

7

OUDERENWEEK 2003: CULTUUR: MEE-{S)MAKEN Van 17 tot 23 november 2003 Vroeger was cultuur (beschaving, civilisatie) een verzamelbegrip voor kunstzinnige . uitingen en hoogstaande opvattingen. Tegenwoordig slaat het cultuurbegrip op alle levensuitingen en opvattingen van mensen: van eetgewoonten en erotiek tot en met wetenschappen en technologie. Behalve ruim is het huidige cultuurbegrip ook zeer dynamisch omdat het leven razend snel verandert. De ontwikkeling van technologie speelt daarbij een grote rol. Maar ook de Amerikaanse invloeden die tot bij ons overwaaien en het samenleven met steeds meer allochtonen is daarbij van belang. De waarden en normen die wij traditioneel hebben overgeërfd, worden heel vaak in vraag gesteld en geconfronteerd met iets nieuws, iets onbekend. De ondersteuning en de veilige beslotenheid van de eigen groep (familie, buurt, gemeenschap ...) is niet meer zo prominent aanwezig als vroeger. Mensen worden meer en meer individualist en profiteren graag van de vele vrije keuzemogelijkheden die ze aangeboden krijgen. Binnen het hierboven geschetste kader situeert zich nu een hele waaier van cultuuruitingen. In het ruime welzijnswerk voor ouderen trachten tal van verenigingen, diensten,

VOORAANKONDIGING: OUDERENPARLEMENT 2004

instellingen, bewegingen, enz. via een rijk en gediversifieerd aanbod zoveel mogelijk mensen te laten participeren aan cultuur . Een nobele doelstelling, want deskundigen beweren immers dat cultuur de samenleving verzoet en de democratie bevordert! "Cultuur mee-(s)maken" kan men op verschillende manieren realiseren. Er wordt niet enkel gedacht aan cultuurverspreidende evenementen zoals het bezoek aan film- of toneelvoorstellingen, musea e.d., maar ook aan cultuurbeoefening en cultuurschepping, zoals bijvoorbeeld schilderen, tekenen, fotograferen en andere creatieve hobby's. Volgende activiteiten liggen dan weer eerder in de sfeer van cultuurbeleving: muziekuitvoeringen, leesgroepen, kooroptredens e.a. Maar evenzeer wordt aan cultuurbemiddeling gedaan via allerhande themabesprekingen, interactieve- en intergenerationele spelen, cursussen en vormingsactiviteiten allerlei. Tijdens de Ouderenweek wordt het veelomvattend begrip "Cultuur" ook in uw omgeving extra in de verf gezet. Concrete samenwerking op lokaal vlak met andere sociaal-culturele organisaties zal allicht aan nog meer ouderen de kans bieden om te participeren zonder onoverbrugbare • •

beleidsparticipatie; bewegen is gezondheidspromotie.

25 maart 2004 - Oud Sint-Jan, Brugge In 2004 vindt het tweejaarlijkse Ouderenparlement plaats. Het 10-jarig bestaan van het Vlaams Ouderen Overleg Komitee vormt aanleiding om het Ouderenparlement in het teken te stellen van een stand van zaken van het ouderenbeleid in Vlaanderen. Wat is de impact geweest van 10-jaar OOK, hoe kan het bestaande verbeterd worden en hoe kan verder samengewerkt worden vanuit verscheidenheid, vormen enkele van de achterliggende vragen. Deze vragen zullen getoetst worden aan de hand van vier discussiethema's met betrekking tot ouderen en het ouderenbeleid: • intergenerationeel samenwerken; • intercultureel samenleven;

Gezien het belang van deze thema's, zal voor de eigenlijke zitting van het Ouderenparlement een brede consultatie plaatsvinden waarbij we zoveel mogelijk senioren willen betrekken. Dit zal gerealiseerd worden door in elke provincie een hoorzitting te organiseren waarbij de bovengenoemde thema's door respectievelijke werkgroepen behandeld worden. Elke oudere, al dan niet actief in een vereniging of adviesraad is welkom om zijn of haar visie kenbaar te maken of toe te lichten. Deze zittingen zullen plaatsvinden in het najaar en worden georganiseerd in samenwerking met de lidorganisaties van het OOK en de ouderendiensten van de Vlaamse provincies. De standpunten en zienswijzen die uit

drempels en tegen betaalbare en toegankelijke voorwaarden. Wij heten u allen "welkom in cultuur!" PRAKTISCH: De Ouderenweek 2003 vindt plaats van 17 tot 23 november en zal uitwerking vinden in tal van plaatselijke ouderenverenigingen, dienstencentra, rusthuizen en gemeentelijke seniorenadviesraden. Naar aanleiding van de Ouderenweek 2003 publiceerde het OOK, begin juli een brochure waarin het thema van dit jaar uitvoerig uit de doeken wordt gedaan. U kunt deze brochure aanvragen op het secretariaat van het OOK. Een digitale versie hiervan is tevens te vinden op de website van het OOK: www.seniornet.be Voor meer info of voor bestelling van de brochure "Ouderenweek 2003" kunt u contact opnemen met het secretariaat van het OOK: Vlaams Ouderen Overleg Komitee vzw, Koningstraat 136, 1000 Brussel Tel.: 02/209 34 51 of 52 - Fax: 02/2093453 E-mail: [email protected]

o Frederik

Fluyt

deze provinciale hoorzittingen voortvloeien vormen de basis van de plenaire zitting in Brugge 2004, resulterend in een finale standpunten bepa Iing. Voor meer informatie omtrent het ouderenparlement en de data van de provinciale hoorzittingen kunt u steeds terecht op het secretariaat van het OOK of op de website www.seniornet.be. Inschrijven voor de provinciale hoorzittingen is noodzakelijk: Vlaams Ouderen Overleg Komitee vzw, Koningstraat 136, 1000 Brussel Tel.: 02/209.34.51 of 52 Fax: 02/209.34.53 E-mail: [email protected] of [email protected]

o Frederik

Fluyt

W'EtAW~ tA'T EtAR~PA

8

ve-~v,AL

S;CI\J&:

SNEL EN KRACHTIG OPTREDEN 84% van de pc's die momenteel in Europa worden verkocht, zijn uitgerust met een cd-brander. Het is dan ook erg eenvoudig en verleidelijk - om de laatste cd die een vriend heeft gekocht te kopiëren zonder één cent uit te geven ... op 2 euro, de gemiddelde prijs van een blanco cd, na.

meer juridische duidelijkheid scheppen, de richtlijn tot de nieuwe intellectuele eigendomsrechten uitbreiden en tenslotte een nieuw wetgevend instrument ontwikkelen waarmee de fraudepraktijken beter kunnen worden aangepakt. Moeilijk bij te benen De tijd dringt. Volgens de douanediensten is het aantal vervalsingen dat aan de buitengrenzen van de Unie werd onderschept, tussen 1998 en 2001 met 900 % toegenomen!

Afschrikken door de strijd tegen overtreders op te voeren. De Europese Commissie heeft zich voorgenomen om de maffianetwerken te ontmantelen. Als het onlangs ingediende voorstel tot richtlijn van Frits Bolkestein snel wordt goedgekeurd, wordt het communautaire arsenaal tegen piraterij en vervalsing aanzienlijk versterkt. "De doeltreffendheid van onze verdedigingsmiddelen tegen namaak en vervalsing zal afhangen van de snelheid waarmee we dit voorstel in de praktijk brengen". Die ene zin van Frits Bolkestein, Europees commissaris voor de interne markt, resumeert perfect de uitdaging, met name de dringende noodzaak om het communautaire arsenaal uit te breiden. Het voorstel tot richtlijn, dat op 30 januari 2003 werd ingediend, is verstrekkend. Vooraleer het voorstel van kracht wordt, moeten het Europees Parlement en de Raad van ministers van de Europese Unie er zich eerst over buigen met het oog op de goedkeuring ervan in het kader van de medebesl issingsproced ure. Tien dagen eerder had Frits Bolkestein al voorgesteld om de huidige richtlijn (EG nr. 3295/1994) over de voorwaarden tot douaneinterventie ten aanzien van de verdachte goederen te vervangen. Hiermee wil hij

Terwijl het aantal dossiers blijft stijgen, wordt het verschijnsel ook steeds moeilijker bij te houden. Vervalsers en namakers hebben het immers niet meer zozeer gemunt op voorwerpen met grote meerwaarde, maar eerder op heel courante, op grote schaal vervaardigde producten. Intussen zijn de kleine en middelgrote bedrijven steeds vaker het economische slachtoffer van die trafieken. Een onafhankelijke studie wijst uit dat jaarlijks ruim 170.000 Europese arbeidsplaatsen verloren gaan als gevolg van piraterij en vervalsing. In bepaalde sectoren, zoals informatica, is de toestand uiterst zorgwekkend: in de Unie is 37 % van de gebruikte software illegaal, wat neerkomt op een inkomensverlies van 2,9 miljard euro. Ook de muziekindustrie wordt getroffen: in 2002 liep de verkoop in die bedrijfstak in de Unie gemiddeld met bijna 10 % terug ... Verder dan de WTO Terwijl het internet iedereen tot een potentiële vervalser maakt, wijst de Commissie voornamelijk op de impact van de georganiseerde misdaad of zelfs terreurorganisaties met betrekking tot die onwettige praktijken. Vandaag maken die organisaties duidelijk misbruik van de verschillen tussen de lidstaten door te opereren waar ze het minst gevaar lopen. Een juridische harmonisering dringt zich dan ook op. Hoewel

het

fenomeen

zich uiteraard

wereldwijd voordoet en er op het niveau van de wereld handelsorganisatie een overeenkomst werd gesloten om het juridisch arsenaal te versterken, wil de Europese Commissie een stap verder gaan. Ze stelt dan ook vijf nieuwe maatregelen voor: • toestellen verbieden waarmee veiligheidsvoorzieningen kunnen worden vervalst en de consumenten over de echtheid van de goederen kunnen worden misleid; • het recht van beroepsorganisaties en' collectieve beheersvennootschappen erkennen om in rechte op te treden; • aan de juridische overheid het recht verlenen om bij wederverkopers van nagemaakte of vervalste goederen informatie af te dwingen over de herkomst van de goederen, over het geproduceerde, geleverde en bestelde aantal exemplaren en over de prijzen en om de personen te identificeren die actief bij de productie- en distributienetwerken zijn betrokken; • de gerechtelijke beslissingen publiceren; • de illegale goederen op kosten van de overtreder van de markt halen. Technisch gezien zit het voorstel tot richtlijn op de goede praktijken vervat in de wetgevingen van de lidstaten die het meest doeltreffend zijn gebleken. Meer bepaald weerhield de Commissie de rechterlijke bevelen om een einde te stellen aan de verkoop van de nagemaakte goederen en de maatregelen tot bezwarend beslag op de bankrekeningen van de vermeende overtreders. Verder zullen de lidstaten erop moeten toezien dat elke zware inbreuk op de intellectuele eigendomsrechten - zowel opzettelijk als met commerciële doeleinden - als strafrechterlijk misdrijf wordt beschouwd. Twee maten en twee gewichten De Commissie heeft de "grote overtreders" als belangrijkste doelwit gekozen. Het voorstel tot richtlijn spitst zich dan ook toe op "misdrijven die met commerciële doeleinden zijn gepleegd of de rechthebbenden aanzienlijk nadeel berokkenen".

W\EtAW~ tA\T EtAR~PA Het is een eerste stap, maar dat volstaat niet, betreuren sommige platenproducenten en software-uitgevers. Via hun beroepsfederaties hebben die industriëlen lucht gegeven aan hun ontgoocheling. Volgens hen dreigt de Commissie, door vrijwel uitsluitend aandacht te hebben voor de strijd tegen maffiose namaak- en vervalsingsnetwerken en door geen gebruik te maken van de mogelijkheid om te straffen voor het downloaden van muziekfragmenten voor niet-commerciële doeleinden te verzwaren, een systeem met twee snelheden inzake piraterij in het leven te roepen, met een aanvaardbaar luik, beperkt tot de niet-commerciële privé-sfeer, en een strafbaar luik met commerciële inslag dat de illegale economie spijst. Daarbij ziet men echter een andere richtlijn van mei 2001 over de harmonisering van de auteursrechten in de informatiemaatschappij over het hoofd. Het probleem is dat die richtlijn nog niet door alle lidstaten werd bekrachtigd! Op de piratenplaneet wegen die "misdrijfjes onder vrienden" zwaar door. Sindsdien blijft de verkoop van cd's dalen: 5 % in 2001, bijna 10 % in 2002... Onrustwekkender is de forse groei van het aantallnternetverbindingen tegen' hoge snelheid. Met de opkomst van de software voor "peer-to-peer" bestandsuitwisseling - dus tussen particulieren onderling - kan men tegenwoordig gaan grasduinen in de privé-verzamelingen van programma's, songs en films van internauten die lid zijn van gespecialiseerde netwerken zoals Kazaa of Morpheus. Tot dusver haalden de noodkreten van de producenten - "kopiëren is dodelijk", "piraterij is diefstal" - niets uit. Volgens heel wat specialisten ligt het probleem in het feit dat men is vastgeroest in de idee dat het Internet een gratis medium is! Bron: Europabericht

nr. 274, apri/2003

9

10

MEER FYSIEKE ACTIVITEIT IS NOODZAKELIJK Uit een gezamenlijke werkgroep van voedingsexperten van de WHO (World Health Organisation) en de FAO (Food en Agriculture organisation) kwam een rapport tot stand met aanbevelingen omtrent het voorkomen van chronische ziekten. De voedingsexperten kwamen tot het besluit dat fysieke activiteit een onmisbare schakel vormt in de relatie voeding en gezondheid. Volgens de experten is fysieke activiteit de belangrijkste determinant van energieverbruik en is dus bepalend voor de energiebalans en de gewichtscontrole. De gunstige effecten ervan op het metabolisme reiken verder dan enkel en alleen het voorkomen van overgewicht. De fysieke inactiviteit vormt nu reeds een groot globaal gezondheidsrisico en dit zowel in de geïndustrialiseerde landen als in de ontwikkelingslanden. De maatregelen en het beleid dat wordt gevoerd om gezondere voedingsgewoonten te promoten en deze die een fysiek actiever leven moeten bevorderen steunen op dezelfde principes en dienen elkaar te versterken om zo tot een gezondere levensstijl te komen. Bron: Nutrinews 2003, Nr. 2

OP REIS MET UW HUISDIER

AtT\AEEl eenduidige wetgeving invoeren voor gans de Unie. In de toekomst moet uw hond of kat die u op reis vergezelt, voorzien zijn van een microchip of een tatoeage voor identificatie. Een attest tegen hondsdolheid blijft noodzakelijk. De extra test voor UK en Zweden wordt behouden. Deze voorschriften zullen opnieuw worden geëvalueerd na 5 jaar, waarna ze eventueel opnieuw kunnen gewijzigd worden. Bron: Europabericht

,

RADIOFREQUENTTIE-ABLATIE KAN SNURKEN VERHELPEN Met behulp van radiofrequente golven kunnen kunstmatige littekens worden aangebracht ter hoogte van het gehemelte. Door die verlittekening spant het gehemelte zich op en trilt minder tijdens de nachtelijke ademhaling. Hierdoor verdwijnt het snurkprobleem. Het voordeel van deze techniek is dat ze kan gebeuren onder lokale anesthesie en nauwelijks 20 minuten duurt. Nadien kan de patiënt meteen naar huis en meestal kan hij of zij nog dezelfde dag aan het werk. De behandeling zou eveneens doeltreffend zijn in geval van slaapapnoe. In dit geval gebeurt de tussenkomst zowel ter hoogte van het gehemelte als van de tongbasis. Dit verhindert een plotse verslapping van de bovenste luchtwegen. Deze tussenkomst duurt iets langer en gewoonlijk blijft de patiënt één nacht in het ziekenhuis. Specialisten waarschuwen wel voor veralgemeende toepassing van deze techniek. Er is een nauwkeurige patiëntenselectie noodzakelijk.

plantaardige oestrogenen ontdekt. Maar ook in Japan werd vastgesteld dat vrouwen vaak minder last hadden van menopauzale klachten. Dit zou te wijten zijn aan het rijkelijk gebruik van soja. Of het allemaal zo simpel is moet nog worden bewezen. Het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie, dat onderzoek verricht op het gebied van levenswetenschappen, zoals menselijke gezondheidszorg en planten systeembiologie, publiceerde in het vakblad "Nature" de resultaten van twee vorsers aan de VUB. Deze wetenschappers vonden in kamelen een antilichaam tegen amyloïde ziektes zoals de ziekte van Creutzfels-Jacob en de ziekte van Altzheimer. Hun bevindingen openen misschien een nieuwe weg naar een efficiëntere aanpak van dit soort pathologieën. Bron: New Scientist

MOEDIGER DOOR ALCOHOL?

Bron: Artsenkrant

OVER SCHAPEN EN KAMELEN

Wie met zijn huisdier op reis wil gaan door de Europese Unie, kan dat in principe zonder problemen als hij een geldig attest heeft dat het dier tegen hondsdolheid is ingeënt. In het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Zweden is ook na de inenting een test vereist die bevestigt dat de inenting efficiënt gebeurde. Ondertussen zijn er nieuwe maatregelen op komst die een

De eerste personen die de aandacht vestigden op de aanwezigheid van plantaardige hormonen waren geen hoog gediplomeerde wetenschappers maar wel schapenkwekers uit Australië. Ze stelden vast dat schapen die rode klaver aten duidelijk minder vruchtbaar waren dan de anderen. Vertrekkende vanuit deze vaststelling zijn wetenschappers op zoek gegaan naar een redelijke uitleg voor dit fenomeen. Op die manier werden honderden natuurlijke

Sociaal angstige mensen nemen vaak alcohol als hulpmiddel, als zelfmedicatie om "zich moed in te drinken" en zo de drempel van het beangstigende sociale contact te verlagen. Toch geeft het bestaande onderzoek geen eenduidig antwoord op de vraag of alcohol wel effectief is voor dit doeleinde. Als alcohol angstdempend is, dan is dit enkel een kortstondig effect. Het kan bovendien mettertijd juist de sociale omgang verstoren en er ontstaat uiteindelijk gevaar op afhankelijkheid.

AtTtAEEL Personen met sociale angst hebben dan ook een groot risico om aan alcohol gerelateerde stoornissen te ontwikkelen. Onderzoek suggereert dat bij vele sociale angstigen, de alcohol eerder een placebowerking heeft. In dat geval zal men dus ook de verwachtingen moeten bijstellen. Uiteindelijk is de ontwikkeling van sociale vaardigheden de beste manier om met sociale angst om te gaan.

11

Vanuit deze cijfers trekken de onderzoekers enige conclusies. Ze wijzen erop dat de discussie over de houdbaarheid van de relatie tussen actieven en niet-actieven niet enkel kan worden gevoerd in termen van de evolutie van de pensioen leeftijd van mensen met een relatief volledige loopbaan. In de verandering van de levensloop zijn een aantal duidelijke krachtlijnen te onderkennen die in deze discussie moeten verwerkt worden.

Bron: Adictive Behavior

GEDRAG EN VERWACHTINGEN IN VERBAND MET HET EINDE VAN DE LOOPBAAN In opdracht van de vorige minister van Sociale Zaken en Pensioenen voerde een equipe van de VUB een onderzoek uit naar de eindeloopbaanproblematiek. Dit rapport dat werd opgesteld door Mark Elchardus en Joachim Cohen, geeft een realistisch beeld van de toestand in België. Van de Belgische mannen van 55 tot 59 werkt nog 42%, van de mannen van 60 tot 65 nog 12%. Bij de vrouwen zijn de overeenkomstige percentages 19 en 3. Uit dit onderzoek blijkt dat werken na 55 nog slechts door een minderheid wordt gedaan, zelfs van de mannen. Werken na 60 is een zeldzaamheid geworden. Vanaf 55 leeft de overgrote meerderheid van de Belgen in een vrijetijdsmaatschappij. Alhoewel het brugpensioen een belangrijke rol speelt bij de vroege uittreding uit de arbeidsmarkt stellen de onderzoekers vast dat één derde van de geënquêteerde mannen en vrouwen dit stelsel niet kennen. Van diegenen die vervroegd op pensioen zijn gegaan, zegt 60% dat zij dat wel vrijwillig deden. Dat wijst volgens de auteurs minstens op een instemming. Van personen die het brugpensioen kennen, zegt iets meer dan de helft van de 45 tot 65-jarigen, dat er een redelijke tot zeer grote kans bestaat dat zij van dit stelsel zullen gebruik maken. Over de leeftijd waarop men best stopt met werken of met pensioen gaat, bestaan nieuwe normen. Voor mannen ligt die leeftijd bij de 58 en voor vrouwen bij de 55 à 56. Opvallend is nog dat heel wat mensen al vroeg plannen maken om uit het arbeidsproces te trekken. Van de mannen en vrouwen tussen 45 en 49, loopt al 20% met dergelijke plannen rond.

Bron: Het rapport is te consulteren site: www.vub.ac.be/TOR.

op de web-

verondersteld nog veel meer onderzoek op het vlak van de biologie van het onthouden en vergeten. De gebreken van het geheugen behoren uiteindelijk ook tot haar deugden! Bron: Science et vie

DIABETES EN BEWEGING Twee uur per dag wandelen zou met 40% het risico tot overlijden aan complicaties bij diabetespatiënten verminderen.

NIEUWE INZICHTEN IN HET FUNCTIONEREN VAN HET GEHEUGEN Een wetenschappelijk team heeft een proteïne ontdekt die verantwoordelijk is voor het vergeten van feiten, gebeurtenissen e.a. De ontdekking van een biologisch substraat van het vergeten toont aan dat ons geheugen een subtiel evenwicht is van onthouden en vergeten. Dat is in tegenstelling met wat men vroeger dacht. Vergeten is nu een actief proces dat vitaal lijkt voor het onthouden. Omdat de meeste onderzoeken gericht waren op het ontdekken en het begrijpen van de werking van moleculen die het onthouden verbeteren werd het onderzoek van het Zwitsers team in den beginne als weinig belangrijk beschouwd. Toch bleven ze deze weg bewandelen en ontdekten uiteindelijk een eiwit(PP1) dat zowat werkt als een elektrische schakelaar. Om het onderzoek te kunnen uitvoeren werden muisjes genetisch gemodifieerd om bij hen de activiteit van het eiwit beter te kunnen controleren. De diertjes werden toen getraind op het herkennen van objecten. Vastgesteld werd dat de geheugenprestaties van de muisjes beter is indien ze iets worden aangeleerd in vijf scéances en met een tussentijd van 15 minuten. Maar als de activiteit van het ontdekte eiwit verminderd is één training van 25 minuten ruimschoots voldoende. Bij die diertjes schijnt ook het vasthouden van informatie van langere duur te zijn. De ontdekking opent nieuwe wegen naar de behandeling van geheugenstoornissen die wel eens zouden kunnen te wijten zijn aan een deregulatie van het PP1. Maar dit

Dit gegeven komt uit een studie bij 3000 ' patiënten van 18 tot 95 jaar die gedurende meer dan tien jaar aan de ziekte leiden. Het gunstig effect van wandelen is van toepassing op alle leeftijdscategoriën en wordt vastgesteld in aanwezigheid van verschillende aan de ziekte geassocieerde pathologieën. De inspanning moet matig zijn en daarbij is voorzichtigheid geboden om hypoglycemie te vermijden. Bron: Archives of International

o Guido

Verbrugghe

Medecine

t\I1LTtAR EEL

12

TENTOONSTELLING:

"VAN WIJSHEID MET VREUGD GEPAARD. TWEE EEUWEN VRIJMETSELARIJ IN GENT" Van 3 oktober tot zondag 4 januari 2004. Kunsthal Sint-Pietersabdij

te Gent

metselarij tonen zoals ze is, ontdaan van de misleidende ballast die ze sinds haar ontstaan met zich meedraagt. In zijn zuiverste vorm veronderstelt het maçon zijn een streven naar een beter mens zijn. De maçonnerie is een initiatiek genootschap dat vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid hoog in het vaandel voert. Daarnaast functioneert de vrijmetselarij ook als een gezelligheidsvereniging en als een société de pensée, waar ongestoord kan worden geëxperimenteerd met nieuwe ideeën, die op welbepaalde momenten tot een direct maatschappelijk engagement hebben geleid.

Van Wijsheid met Vreugd gepaard is een tentoonstelling gerealiseerd door het Liberaal Archief Gent in het kader van het Museum van de Vlaamse Sociale Strijd van de Provincie Oost-Vlaanderen, in samenwerking met de Stad Gent, Kunsthal SintPietersabdij. De tentoonstelling loopt van 3 oktober 2003 tot en met 4 januari 2004 in de Kunsthal Sint-Pietersabdij, SintPietersplein 9 te Gent. Met de tentoonstelling verschijnt ook een boek.

KORTE VOORSTELLING Wat zijn vrijmetselaars, wat is een loge? Wie wordt vrijmetselaar, hoe en waarom? Hoe zien tempels eruit en wat gebeurt daar allemaal? Is de loge een geheim genootschap of een discrete vereniging? Deze en andere vragen hielden en houden heel wat mensen bezig. Zelden wordt een genuanceerd antwoord gegeven. Door haar intrinsieke beslotenheid werd de vrijmetselarij vrijwel onmiddellijk na haar ontstaan geconfronteerd met onbegrip en demonisering. Wat zich niet laat kennen, boezemt immers angst in. Het Liberaal Archief wil in deze tentoonstelling de vrij-

Het verleden Eerst krijgt de bezoeker een overzicht van de turbulente en complexe geschiedenis van de vrijmetselarij in Gent. Sinds de tweede helft van de 18e eeuw is de vrijmetselarij bijna permanent aanwezig in de Vlaamse steden. Vooral in Gent bleek een publiek te vinden dat gevoelig was voor de sociabiliteit en de tolerante sfeer die in de loges kon worden aangetroffen. De rijke geschiedenis van de Gentse vrijmetselarij is niet los te koppelen van de ruimere politiek-maatschappelijke context waarin ze ontstond en zich ontwikkelde. Het orangisme, de vernederlandsing van Vlaanderen, het algemeen stemrecht, de positie van de vrouw, de burgerlijke begrafenissen, het openbaar onderwijs ... al deze Belgische twist- en strijdpunten speelden ook een belangrijke rol in de Gentse vrijmetselarij en hebben haar tot op heden diepgaand beïnvloed. De tentoonstelling plaatst de geschiedenis van een besloten gemeenschap in een open wereld, waarmee ze trouwens steeds bleef dia logeren. De weg naar de tempel Na dit historisch bad wordt de bezoeker als het ware uitgenodigd om toe te treden tot een loge. Aan de hand van een rondreis door de wereld van de vrijmetselarij worden we 'ingewijd' in wat voor velen een mysterie is. Stap voor stap volgen we het parcours dat de profaan moet afleggen om uiteindelijk vrijmetselaar te worden: van de graad van leerling-vrijmetselaar tot de

l8de eeuwse gravure van de ceremonie tot verheffing van meester-vrijmetselaar (Cultureel Maçonnike Centrum Prins Frederik, Den Hag)

complexe geschiedenis van de hogere graden. Aan de hand van historische documenten zien we hoe de diverse inwijdingen verlopen. De symbolische en rituele wereld speelt een primordiale rol binnen de vrijmetselarij. We krijgen dan ook een waaier aan attributen te zien die deze wereld visualiseren. Met een rijk en gevarieerd palet aan historische en kunsthistorische objecten uit tal van publieke en private collecties brengt "Van Wijsheid met Vreugd gepaard" het maçonnieke verleden tot leven.

PRAKTISCHE GEGEVENS Realisatie: Jeffrey Tyssens Klaart je Schrijvers Locatie: Kunsthal Sint-Pietersabdij Sint-Pietersplein 9 te 9000 Gent Openingsuren: van 10 uur tot 18 uur (incl. zon- en feestdagen)

ttALTtAREEl

13

gesloten op maandagen en op 24,25 en 31 december 2003 en op1 januari 2004. Toegangsprijs: € 5 (€ 3 voor gewone reductiehouders voor groepen vanaf 15 personen).

en

Hoe te bereiken: Met de trein: Station Gent Sint-Pieters Met het openbaar vervoer vanaf het Station Gent Sint-Pieters: autobus 9, 28, 70, 71, 72, 73 en 74 (halte Heuvelpoort) en tram 1 (halte Kortrijksepoortstraat) Met de auto: via autosnelweg E 17, uitrit Gent B 401, 'Alle richtingen' volgen, aan de verkeerslichten linksaf, rechtdoor tot aan de tweede verkeerslichten (Heuvelpoort), rechtsaf via de Overpoortstraat naar het SintPietersplein. Vanaf autosnelweg E 40 kan men de E17 bereiken via de verkeerswisselaar Zwijnaarde, richting Antwerpen. Parkeergelegenheid op het Sint-Pietersplein. Bijkomende informatie en rondleidingen: Liberaal Archief Kramersplein 23 - 9000 Gent tel. 09 221 7505 fax 09 221 12 15 [email protected] Website: http://www.wijsheid-en-vreugd.be

* *

*

HET BOEK Samen met de tentoonstelling verschijnt het boek Van Wijsheid met Vreugd

gepaard. Twee eeuwen vrijmetselarij in Gent en Antwerpen als nummer 20 in de reeks "Bijdragen Museum van de Vlaamse Sociale Strijd" van de Provincie OostVlaanderen. Het rijk geïllustreerd en prachtig vormgegeven boek dat onder leiding stond van Jeffrey Tyssens, bevat tal van oorspronkelijke bijdragen. De geschiedenis van de Gentse en Antwerpse loges wordt met een kritische blik door diverse specialisten bekeken. Zo brengen de auteurs een stuk cultureel en politiek verleden naar boven dat op vele punten onbekend was gebleven: * Jeffrey Tyssens. Vrijmetselarij in Gent

inleiding

*

*

Kunsthal Sint-Pietersabdij Sint-Pietersplein 9 - 9000 Gent tel. 09 243 97 30 fax 09 243 97 34 [email protected]

en Antwerpen:

Tableau van een vrijmellelaarswerkplaats

tot

de

geschiedenis van een kosmopolitisch en verlicht initiatiek genootschap. Hugo De Schampheleire (t). Se trouver à table avec des soldats. Militairen en vrijmetselarij in Antwerpen en Gent in de l8de eeuw. Herman Balthazar. Orangisme en vrijmetselarij. De Gentse brandhaard. Jeffrey Tyssens. Adorateurs du diabie! Over vrijmetselaars en levensbeschouwing. Gita Deneckere. Een vrouwenvoet tussen de tempeldeur. Het 'kleine verschil' in de vrijmetselarij van de 19de en 20ste eeuw. Jeffrey Tyssens en Henk Van daele.

Orde, zorg en spaarzaamheid. Vrijmetselarij en onderwijs. * Raymond Vervliet. Naar eenheid in verscheidenheid. Vrijmetselarij en taal. * Jeffrey Tyssens en Michel Vermote. 'Par la parole et par les actes ... ' Vrijmetselarij en de emancipatie van de arbeiders. Van Wijsheid met Vreugd gepaard neemt verschillende aspecten van het verleden onder de loep. Het maçonnieke engagement rondom het onderwijs wordt uiteraard belicht. Ook de wijze waarop vrijmetselarij en katholieke kerk diametraal tegenover elkaar zijn gaan staan, krijgt ruime aandacht. Op genuanceerde wijze wordt beschreven hoe vrijmetselaars - na lang kerks te zijn gebleven - een bittere strijd met de clerus hebben uitgevochten rond de sociale omkadering van sterven en begraven. De auteurs brengen nieuwe gegevens aan

omtrent het culturele klimaat, het soms merkwaardige kosmopolitisme en de alledaagse beleving van de gezelligheid in de loges. Ook wordt ingegaan op de specificiteit van de 18de-eeuwse militaire maçonnerie en op de relativiteit van het egalitarisme van de toenmalige loges. In Gent had het orangisme een invloed op de eigenheid van meerdere loges, ook al was de vrijmetselarij lange tijd een Franstalige aangelegenheid. Vanuit Antwerpen ontstond echter een Nederlandstalige vrijmetselarij die de Vlaamse emancipatie wilde ondersteunen. Gedurende lange tijd waren de loges weinig vrouwvriendelijke mannengenootschappen, maar uiteindelijk veroverden de vrouwen er toch een eigen plaats. Ten slotte schetst deze publicatie ook de actieve betrokkenheid van loges en vrijmetselaars bij de 19de-eeuwse strijd voor sociale emancipatie en bij vroege experimenten met coöperatieven.

Deze publicatie is een uitgave van Marot (Brussel) en Tijdsbeeld (Gent) en telt ruim 200 blz. (formaat: 28 x 23 cm) en ca 240 illustraties in kleur. Het is afgewerkt met een hardcover en een Franse stofwikkel. Het boek kost € 45 en kan worden besteld door storting op rekening 035-4488787-56 van Uitgeverij Tijdsbeeld, Gent. Er verschijnt eveneens een Franstalige versie.

Bron: Liberaal Archief

t\AlTtAREEl

14

HET MUZIEKINSTRUMENTENMUSEUM (MIM) TE BRUSSEL Het MIM beheert een wereldberoemde collectie van muziekinstrumenten. Zijn missie heeft verschillende aspecten: conservatie, restauratie, wetenschappelijk onderzoek, informatie, pedagogie, ontspanning. Het MIM wil een museum van de nieuwe generatie zijn, professioneel, dynamisch, open naar het publiek, met gebruik van de nieuwste technieken wat scenografie, wetenschappelijk onderzoek en communicatie betreft. Gelegen in het hart van de culturele activiteit van de hoofdstad, wil het MIM een levendige plaats zijn, een permanent muziekforum, een trefpunt voor culturen en disciplines. Het MIM biedt een reeks van activiteiten aan voor een zo breed en zo verschillend mogelijk nationaal en internationaal publiek. Deze activiteiten exploreren de oude, moderne, wereld- en volksmuziek. Het MIM is een federale wetenschappelijke instelling, het 4de departement van de KMKG. DE INSTALLATIEVAN HET MIM IN OlO ENGLAND AAN DE HOFBERG Kort na de oprichting van het museum in 1877 werd de verzameling opgeslagen in de Wolstraat, in een bijgebouw van het Koninklijk Muziekconservatorium. Het conservatorium betrok een nieuw gebouw aan de Regentschapsstraat dat ontworpen was door architect Jean-Pierre Cluysenaar. Daarnaast kreeg het museum ook een herenhuis op de hoek met de Kleine Zavel, waarin directeur François-Auguste Gevaert (1828-1908) zijn intrek nam. Maar de verzameling groeide zo vlug aan dat het noodzakelijk bleek om nieuwe lokalen te vinden. . Bovendien moesten de omstandigheden verbeterd worden waarin de instrumenten werden bewaard in de reserves. De situatie werd kritiek en in 1926 dreigde Louis Cavens er zelfs mee dat hij zijn schenkingen aan het MIM zou terugeisen als de regering geen geschikte maatregelen nam. Hij kreeg beloften in die zin, maar er kwam alleen een voorlopige oplossing uit de bus. De reserves in de Wolstraat werden vergroot en het mooie gebouw op de hoek met de Zavel werd verbouwd tot een tentoonstell ingsru imte.

num 15 mensen, zonder rondleiding): € 2,00 Leerkrachten, kinderen (-12 jaar in gezinsverband), vrienden van het MIM en het KMKG,studenten van het hoger onderwijs in de muziek (musicologen en conservatorium), pers, DWTC, Icom, kaart Per Musea: Gratis Elke eerste woensdag van de maand vanaf 13 uur (alleen permanente collectie): gratis.

Tentoonstelling:

DEZE HERFST IN HET MIM: BANJO! 16 okt. 2003 tot 15 feb. 2004

Foto-opame

uit 2000

PRAKTISCHE INFORMATIE Plaats: Muziekinstrumentenmuseum Hofberg 2 - 1000 Brussel Tel.: 02/545 01 30 Fax: 02/545 01 78

(MIM)

De banjo raakte in de achttiende en negentiende eeuw algemeen bekend als Afro-Amerikaans instrument, dat zich geleidelijk verspreidde in de hele Amerikaanse maatschappij. Zang en dans werden op het Amerikaanse platteland vaak begeleid met banjo, tamboerijn en viool. Na de Burgeroorlog leidden Europese elementen, onder meer de invloed van de gitaar, tot een meer klassieke speelstijl. Hybridische banjo's, met de hals van andere tokkelinstrumenten, deden hun intrede, verdere ontwikkelingen waren de viersnarige tenor-banjo, de

Openingsuren Dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag van 9.30 tot 17.00 uur Zaterdag en zondag van 10 tot 17 uur Het MIM is gesloten op maandag, op januari, 1 mei, 1 en 11 november, 25 december. Entreekaart jes worden verkocht tot drie kwartier voor sluitingstijd. Prijs: Volwassenen: € 5,00 Reductietarief (reducties worden enkel toegestaan op het volwassen tarief en zijn niet cumuleerbaar met andere reducties): studenten (onder 26 jaar), senioren (+65 jaar). Groepen (mininum 15 mensen, zonder rondleiding): € 3,50 Werkzoekenden, mindervaliden, schooIgroepen en jongerengroepen (mini-

Banjospeler, William Sydney Mount, 1856 (The Long Island Museum of American Art, Stony Brook-NY)

ttALT\AREEL omschakeling naar metalen snaren en de bouw van zwaardere klankkasten. Tijdens de folk revival in de jaren 1960 eiste de vijfsnarige banjo zijn plaats weer op en ontstond er een explosie van individuele creativiteit. Tientallen instrumenten en overvloedig beeldmateriaal evoceren in deze tentoonstelling het parcours van het banjorepertoire, de verschillende speelstijlen en de vele varianten in de constructie. Enkele video's, waarvan één speciaal voor de tentoonstelling gemaakt, worden permanent getoond. Kenners en spelers zijn uitgenodigd voor lezingen met demonstraties, concerten en workshops.

• •

14.00 uur: Tom Paley (GB): 'The banjo during the nineteen sixties folk revival' 15.00 uur: Bob Carlin (VSA): 'The banjo in the nineteenth century'

Banjo jam: 16.00 uur: met Tom Paley, Joe Locker, Bob Carlin, Gérard De Smaele, Steve Louvat en iedereen die een banjo heeft Concert: 20.00 uur • Bob Carlin (VSA), banjo • Tom Paley (VSA) & the New Deal String Band (GB), traditional banjo Tom Paley, banjo

BANJO!

Lezingen met demonstratie • 10.30 uur: Ulf Jägfors (Zweden): 'The African origins of the banjo', met live muziek van Mamoudou Soma Dia (Senegal), hoddu

TENTOONSTELLING:

SCHILDERWERKEN VAN GEORGES ARON, GEPENSIONEERDE UIT (NEER) LINTER Kunst is door de eeuwen heen steeds een voorwerp van discussie geweest. Geen enkel onderwerp werd meer verguisd en/of bejubeld. De laatste decennia heeft kunst verschillende stromingen ondergaan. Tijd zal uitmaken welke vorm zal overgeleverd worden. Ik ben echter de mening toegedaan dat welke stijl ook steevast zijn roots terugvindt in het vakmanschap van de schilderkunst uit de "Gouden Eeuw". Georges Aron, gepensioneerd technisch bediende, schildert nog met dezelfde precisie en vakmanschap die ons aan deze 17de eeuwse schilderkunst doen terugdenken. Velen kennen hem reeds van zijn bloemstukken, waardoor hij reeds bekendheid verwierf, doch thans heeft hij zijn oeuvre uitgebreid tot stillevens, landschappen en genretaferelen, die een sprankelende schilderkunst uitstralen.

•

Ben Paley, viool Joe Locker, banjo Malik Pathé Sow & Mamoudou Dia (Senegal), hoddu

Soma

Concertinleiding om 19.00 uur Een onuitgegeven drieslag, niet te missen als je geïntrigeerd bent door de banjo. Op één avond krijg je de kans om te horen wat enkele snaren op een kam op een vel in een klankkast betekend hebben voor de Amerikaanse rootsmuziek. voor de traditionele orale overlevering bij de Peul in West-Afrika en voor de ambiance in een Britse bruine kroeg. Inlichtingen en reservaties Educatieve Dienst (rondleidingen en ateliers): 02/54501 53 Verhuring: 02/741 7348 Culturele Dienst (concerten): 02/545 01 53 Pers-Public Relations: 02/545 01 54 Bibliotheek: 02/545 01 70

BANJODAG opening van de tentoonstelling Zaterdag 18 oktober Van 10.30 tot 22.30 uur

15

o Christine Een oogstrelend koloriet verrast ons telkens in zijn werken die uiterst nauwgezet zijn. Zijn landschappen, waarin de natuur in al haar pracht is weergegeven, nodigen ons uit om de kleinste details te ontdekken en stralen rust en kalmte uit. De boerderijtjes doen ons terugdenken aan de landbouwer die nog tijd heeft om zijn paarden te tuigen en zo zijn werk te doen.

Moreau

Geïnteresseerden kunnen werken bezichtigen op de kunsttentoonstelling in het Ontmoetingscentrum DE LINDE te 3350 (Neer)Linter op zaterdag 04 oktober 2003: van 14.00 tot 22.00 uur zondag 05 oktober 2003: van 10.00 tot 19.00 uur

6EZ~WD-t+E' D

16

EVENWICHT EN VARIATIE, DE SLEUTEL TOT EEN GEZONDE VOEDING Een evenwichtige en gevarieerde voeding, veel beweging, een goed lichaamsgewicht en niet roken zijn belangrijke basisvereisten om gezond oud te worden. We weten dit allemaal maar toch volgen we deze richtlijnen niet systematisch op. Wat is er mis? Via allerlei kanalen zoals kranten, tijdschriften, TV en radio, het internet, verpakkingen, advertenties en gezondheidswerkers, wordt veel informatie gegeven. Er is dus geen gebrek aan informatie. Probleem is echter dat er dikwijls tegenstrijdige boodschappen of zelfs onjuistheden worden verteld. Daarbij komt dat de voedingswetenschap een relatief nieuwe en nog zeer dynamische wetenschap is. We ontdekken en leren elke dag nieuwe zaken. Dit betekent dat voedingsaanbevelingen regelmatig moeten worden aangepast. Hoe gebeurt dit in de praktijk? Voedingsaanbevelingen

voor België

In België hebben zich verschillende wetenschappers vanuit diverse domeinen van de voeding verenigd met als doelstelling het formuleren van aanbevelingen voor gezonde personen in België. Deze groep functioneert binnen het kader van de Hoge Gezondheidsraad. Voor elk onderdeeltje van onze voeding, gaande van macronutriënten zoals vetten tot sporenelementen zoals selenium, wordt nagegaan hoeveel we ervan nodig hebben tijdens de verschillende fasen van ons leven. De aanbevelingen zijn ook gericht op de preventie van chronische ziekten zoals overgewicht en hart- en vaatziekten, geen onbelangrijk feit binnen de westerse welvaartsmaatschappij. Er wordt bij de analyse tenslotte ook rekening gehouden met Belgische studieresultaten. Dit resulteert in zeer lange en ingewikkelde tabellen die op die manier niet verstaanbaar en rechtstreeks bruikbaar zijn voor de doorsnee Belg. Alle nieuwe evoluties worden

deel van een voedingsvoorlichtingsmodel is dat er wordt gewerkt met voedingsmiddelen in plaats van met voedingsstoffen en dat iedereen in een oogopslag kan zien waar de belangrijkste accenten binnen een gezonde voeding liggen.

nauwgezet opgevolgd, waardoor er regelmatig aanpassingen moeten gebeuren. Terwijl er over sommige thema's' een wetenschappelijke consensus is, zijn er andere waarover' discussie bestaat. Vooraleer nieuwe inzichten op grote schaal kunnen worden verspreid, moet er eerst voldoende zekerheid zijn. Iedereen is het er bijvoorbeeld over eens dat een voeding rijk aan verzadigde vetzuren het risico op hart- en vaatziekten verhoogt. Over de gezondheidseffecten en bijgevolg ook over de precieze richtlijnen inzake bepaalde onverzadigde vetzuren is er nog geen eenduidigheid. Voor wie de wetenschappelijke evolutie onvoldoende volgt kan dit aanleiding geven tot verwarring en onzekerheid. Reacties zoals "wie of wat moeten we nu eigenlijk nog geloven" zijn dan niet vreemd.

De voedingsdriehoek Het voedingsvoorlichtingsmodel dat in België wordt gebruikt is de voedingsdriehoek. Hij leert ons hoe een goede voeding samen te stellen met de bedoeling voldoende voedingsstoffen op te nemen. De voedingsdriehoek is met andere woorden een vertaling van de uitgebreide en ingewikkelde tabellen die de wetenschappers hebben samengesteld.

De basisregel van de voedingsdriehoek luidt: gebruik producten uit elke voedingsgroep (verhoudingsgewijs meer uit de Om misverstanden en als gevolg daarvan grote dan uit de kleine groepen) en varieer desinteresse voor gezonde voeding te verzoveel mogelijk. Eén enkel voedingsmiddel mijden zijn twee zaken belangrijk. Voorlevert nooit alle vereiste voedingsstoffen. eerst zou elke Belg een minimale kennis In het model zijn 7 groepen voedingsmidvan de basisprincipes van een gezonde delen opgenomen die elk hun aandeel voeding moeten hebben. Dit betekent leveren in de samenstelling van een gezononder meer dat voedingsvoorlichting en de gevarieerde en evenwichtige voeding. -opvoeding al op de kleuterschool of zelfs Het topje van de voedingsdriehoek is de nog vroeger moet starten. Het is pas de restgroep. De voedingsmiddelen in de restlaatste jaren dat dit via de eindtermen een groep leveren geen essentiële bijdrage tot vaste plaats heeft verworven op school. een gezonde voeding. De restgroep wordt Ouders kunnen hier misschien nog leren daarom beschouwd als een toemaatje. van hun kinderen. Daarnaast moet er een zeer concreet en duidelijk voedingsvoorDe aanbevelingen die bij de voedingsdrielichtingsmodel beschikbaar zijn. Het voorhoek zijn aangegeven, zijn opgesteld voor de algemene bevolking en Of VOfO/NGSOR/fHOf/t gezonde personen. Wie voor fIn dog.lijkJf .v.nwichtigf' k'1I1. intensief sport, zware licha~ --mmma melijke activiteiten verricht of een bepaald dieet moet •.-u volgen op voorschrift van de rIO

@lNftNd'r."lij'iW

I' -

n J",4 •••

~hl••• ' •• 4

arts, vraagt best meer advies

aan een diëtist(e) over de juiste hoeveelheid, de keuze en de variatie van voedingsmiddelen. Sportinspanningen vragen bijvoorbeeld een grotere vochtbehoefte dan de aanbevolen 1,5 liter die we in normale omstandigheden moeten drinken.

6EZ~WD*E'D Een dynamisch model Wanneer de voedingsaanbevelingen worden herzien moeten deze waar nodig, dus mogelijk ook in de voedingsdriehoek, worden bijgestuurd. Dit is echter niet altijd eenvoudig. De Hoge Gezondheidsraad heeft recent de aanbevelingen voor afzonderlijke vetzuurgroepen en in het bijzonder voor de polyonverzadigde vetzuren herzien. Hierbij wordt vooral het belang van de Q-3-vetzuren onderstreept. Hoe deze boodschap visueel kan worden weergegeven opdat ze begrijpbaar en interpreteerbaar zou zijn voor het grote publiek is vooralsnog niet duidelijk. Momenteel is deze info opgenomen in de achtergrondinformatie van de voedingsdriehoek. Men moet vermijden dat een boodschap omtrent de gunstige gezondheidsaspecten van bepaalde wetten uitmondt in een verhoging van de totale vetinname. Vetten leveren 9 kcal/gram, ongeacht het soort vet, en kunnen gemakkelijk de energiedensiteit van onze voeding (het aantal calorieën per gram) opdrijven. In het kader van het toenemende probleem van overgewicht - in België wegen nu al één op drie volwassenen en één op tien kinderen te veel - moet naast de kwaliteit ook de kwantiteit een belangrijk aandachtspunt blijven. Gezien het belang van voldoende lichaamsbeweging ter bevordering van het energieverbruik en zo ook ter preventie van overwicht, moet verder worden onderzocht of deze boodschap niet explicieter in de voedingsdriehoek kan worden opgenomen. Het staat nu vermeld bij de gezondheidstips die bij de achtergrond info van de voedingsdriehoek zijn opgenomen. Gelijk maar toch verschillend In grote lijnen zijn de voedingsaanbevelingen op basis van wetenschappelijke inzichten gelijk voor de ganse wereldpopulatie. Nochtans heeft quasi elk land een eigen voedingsvoorlichtingsmodel. Dit dient evenwel niet om alles nog moeilijker en verwarrender te maken, maar omgekeerd, om de aanbevelingen zo duidelijk en concreet mogelijk te kunnen voorstellen. Maatschappelijke en culturele factoren spelen hierin een belangrijke rol. Een voorlichtingsmodel werkt immers maar als het aansluit bij de voedingsgewoonten van het land of een bepaalde populatie. Aandacht voor de typische eigen voedingsmiddelen

is ook belangrijk. Naarmate een advies verder afwijkt van de gewoonten van een populatie, is de kans dat het wordt opgevolgd kleiner. Dit betekent bijvoorbeeld dat een model dat geschikt is voor de VS niet per definitie een goed model is voor België. Omdat de wereld bij manier van spreken een dorp is geworden en iedereen wereldwijd met elkaar kan communiceren, wordt dit laatste nog wel eens over het hoofd gezien. Dat geldt bijvoorbeeld voor wat er recent is gebeurd naar aanleiding van de publicatie van de "Healthy Eating Pyramid", een initiatief van Prof. Walter Willett, een vooraanstaande Amerikaanse epidemioloog van de Harvard School of Public Health en de Harvard Medical School. Willett heeft belangrijk voedingsonderzoek verricht en heeft hiervoor diverse onderscheidingen gekregen. Hij slaagt er bovendien in zijn kennis op een zeer heldere manier over te brengen. De Belgische media vergeet echter al te gemakkelijk dat zijn uitspraken en adviezen gebaseerd zijn op Amerikaanse voedingsgewoonten en producten waarvan de samenstelling vaak anders is dan deze van Belgische producten. In de VS gebruikt men doorgaans nog meer witte broodsoorten dan bij ons. In België is volkorenbrood al meer ingeburgerd. Willett bant de aardappel naar de top van zijn voedingspiramide. Aardappelen worden in de Amerikaanse samenleving meestal gebakken of gefrituurd opgediend. In het Belgische voedingspatroon nemen gekookte aardappelen nog een belangrijke plaats in. Gekookte aardappelen hebben een lage energiedensiteit en bevatten gemiddeld evenveel vezels als groenten en volkorendeegwaren. Daarom zijn aardappelen in de voedingsdriehoek opgenomen in de basisgroep van de graanproducten. Frieten en kroketten worden naar de restgroep doorverwezen. Omdat zuivelproducten en vlees een bron van verzadigde vetten kunnen zijn, raadt Willett aan deze producten te beperken en zuivel te vervangen door een calciumsupplement. Hiermee gaat hij echter voorbij aan het feit dat er zowel in het zuivel- als in het vleesaanbod veel varianten zijn met weinig vet. Bovendien brengen beide productgroepen essentiële voedingsstoffen aan. Om deze voedingsstoffen uit andere voedingsmiddelen te halen, is een vrij drastische aanpassing van de voedingsgewoonten nodig. Wanneer dit bovendien onvoldoende wordt opgevolgd, neemt de kans op voedingstekorten

17

toe. Momenteel is er met andere woorden geen reden om de Belgische voedingsdriehoek aan te passen aan de adviezen van Willett. Zelfs de meest gerenommeerde wetenschapper is op dit ogenblik niet in staat om alle controversen rond voeding te verklaren. Elke rapportering over voeding en gezondheid moet dan ook altijd met de nodige voorzichtigheid en nuancering gebeuren om verwarring en misverstanden te vermijden. Voorlopige onderzoeksresultaten mogen niet zomaar als feiten worden gepubliceerd. Zijn voedingssupplementen

nodig?

Een voeding die beantwoordt aan de principes van de voedingsdriehoek en voldoende variatie biedt, voorziet in alle noodzakelijke voedingsstoffen. Verse producten en zelfbereide maaltijden krijgen de voorkeur. In normale omstandigheden zijn supplementen dus niet nodig. Tot op heden zijn er evenmin wetenschappelijk gefundeerde argumenten om supplementen van bijvoorbeeld antioxidantia aan te bevelen bij een gezonde en gevarieerde voeding om ons te behoeden tegen veroudering, kanker, harten vaatziekten enz. Mochten de inzichten hieromtrent wijzigen, dan zullen op dat moment ook de aanbevelingen en het voorlichtingsmodel worden herzien. De enige supplementen die op dit ogenblik algemeen worden aanbevolen, zijn foliumzuursupplementen voor zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger willen worden. Hoewel foliumzuur in onze voeding aanwezig is, kan de hoeveelheid die tijdens de eerste weken van de zwangerschap nodig is niet met de voeding alleen worden aangebracht Voor gedegen voedingsinformatie kan men zich wenden tot diëtisten. Zij zijn opgeleid om praktisch voedingsadvies te geven en volgen de voedingswetenschappen op de voet. Adressen van diëtisten kunnen worden bekomen via de Vlaamse Vereniging voor Voedingsdeskundigen en Diëtisten (VVVD - http:/users.skynet.be/ dietistenvereniging, tel.: 0478/48 20 48), de huisarts of via de telefoongids waar de diëtisten in een aparte rubriek zijn ondergebracht.

o Prof.

Dr. ir. Greet Vansant KU Leuven, UZ Gasthuisberg

Bron: Nutrinews nr. 2, 2003

18

,

De traditionele maanden met een "R" zijn er weer. In de volksmond of kennersmond betekent dit dat de mosselen eindelijk op hun best zijn en dat er weer heerlijke smuldagen in het vooruitzicht zijn. Maar in feite is deze populaire uitspraak niet juist. Mosselen zijn perfect eetbaar vanaf half juli. Vroeger was het vervoer van de mosselen wegens gebrek aan koeltechniek tijdens de zomermaanden moeilijk te doen. Om reden van versheid en bewaring vermeed men dus de commercialisering ervan tijdens de maanden juli en augustus. Het eten van mosselen is een traditie die al dateert vanuit de middeleeuwen. Toen kende men in Frankrijk al mosselkwekerijen. Stilaan heeft deze cultuur zich verspreid en gespecificeerd en spreekt men nu van "moules bouchon" in Frankrijk en de geprezen Zeeuwse mosselen. Maar ook in Spanje en in Italië worden mosselen gekweekt en als onze Zeeuwse vrienden niet opletten op de verkoopprijs van hun delicatessen, zou er in de toekomst wel eens flinke concurrentie kunnen ontstaan tussen hun drieën. De Franse "moule bouchon" is kleiner van kaliber en is ook typisch van smaak. Gewoonlijk worden ze opgediend als voorgerecht. Meestal worden ze enkel klaargemaakt in een scheutje witte wijn en wat boter. Zo zijn ze op hun best. In de Landes worden ze ook bereid in papillot met dennennaalden. In de Languedoc-Roussillon bereidt men ze op gloeiend druivelaarhout en aan de middellandse zee kan je ze ook proeven met look of sjalotten. Ook voor onze Zeeuwse mosselen hebben we de traditionele recepten. Volgens de cijfers van de Horeca blijft de "marinière" het meest gevraagde recept. Tien percent zou de mosselen liever gebakken eten en 27% zou helemaal niet voor mosselen te vinden zijn. De mytilus edulis, dit is haar geleerde naam, is een weekdier. Het is constant bezig met water te filtreren. Dat is ook de enige manier waarop het zich voedt. Twee maal per jaar produceert de mossel miljoenen eitjes. Die zoeken naar een geschikte hechtingsplaats en met de tijd ontstaan daardoor mosselbanken. Mosselen komen in Nederland voorname-

V~ED'tJG

lijk voor in twee grote gebieden: de Oostersehelde en de Waddenzee. Deze laatste beschikt over het grootst aantal kweekpercelen. Naast de bodemcultuur wordt in Nederland, Frankrijk, Italië en Spanje sinds enkele jaren ook de hangcultuurmethode toegepast. Volgens deze wijze groeit de mossel sneller maar heeft ze wel een iets minder sterke schelp. Ze moet tevens niet "verwaterd" ttz zandvrij gespoeld worden. Mosselen moeten vers zijn. Als de schelpen open staan is het voorzichtig om ze eventjes onder koud water te houden. Indien de mossel zich niet sluit, verwijder ze dan. Sluit ze zich wel, dan leeft de mossel nog. Over mosselen is er heel wat verkeerde informatie gegeven over de voedingswaarde ervan. In feite bevatten ze veel eiwitten en weinig vet. Ze zijn rijk aan mineralen en aan vitaminen, hebben een hoog jodium gehalte en bevatten seleen, koper en ijzer. Hun vetten behoren tot de categorie van de onverzadigde vetzuren waardoor het eten van mosselen niet bijdraagt tot de verhoging van het cholesterolgehalte. Honderd gram mosselvlees bevat ongeveer 70mg cholesterol dit is equivalent aan 100gr mager rundvlees. Omdat een normale portie mosselen ongeveer 250gr mosselvlees bevat, hoeft men zich dus over een toename van cholesterol geen zorgen te maken. (een gemiddeld ei van 60gr levert zowat 200mg cholesterol op). Andere schaal- en schelpdieren bevatten trouwens veel meer cholesterol. Maar ook daar is fout om ze als hartonvriendelijk te beschouwen. Zij bevatten eveneens veel onverzadigde vetzuren waarvan het gunstig effect op hart en vaatziekten gekend is. Mosselen worden op verschillende wijze klaargemaakt en kunnen worden opgediend met frietjes, brood, rijst of spaghetti. Gefrituurd of gegratineerd vormen ze een perfect voorgerecht vaak vergezellen ze als ingrediënt enkele vermaarde visschotels. Marinière worden ze meestal geserveerd met een frisse pint of

een glas witte wijn. Probeert u het onderstaande gerecht ook eens met een fris glas Pinot Noir of een rode Loire wijn.

RECEPT

q~~md~ ~op~~~.~ lUeeIuie

d.k

Per persoon: 80 gr gekookte mosselen 20 gr gerookte spekreepjes 1 middelgrote tomaat enkele blaadjes gevarieerde sla 1 afgestreken koffielepel broodmeel een takje verse dragon, enkele blaadjes van jonge groene selder peper, zout en een klontje boter Breng een klontje boter in' de braadpan. Als de boter zingt, voegt u er de gekookte mosselen aan toe en u strooit er een weinig broodmeel over. De mosselen eventjes laten bakken en er dan de reepjes mager gerookt spek aan toevoegen. De tomaat pellen en ontpitten. Het vruchtvlees versnijden in fijne blokjes en de helft ervan samen met de versnipperde dragon toevoegen in de braadpan. Nog eventjes zachtjes laten sudderen. Ondertussen versiert u een bord met een rosas van gevarieerde sla. De mosselen daarop aanbrengen, bestrooien met de rest van de tomaatblokjes en versieren met een fijn takje van jonge selder.

o Guido

Verbrugghe

/

V~ED\tJ6

Trouwe lezers van onze Courant zullen ieder kwartaal kunnen genieten van de recepten die u worden uitgelegd op een eenvoudige en overzichtelijke manier. Toch worden in de keuken soms niet alledaagse woorden gebruikt die voor een niet geoefende keukenpiet misschien niet zo duidelijk zijn. Daarom willen wij hierna enkele veel gebruikte keukentermen verklaren.

.,tI~:

het snel rondom dichtschroeien en bruin laten worden in heet vet. Hierdoor worden de sappen beter bewaard.

.,tiL Jude:

een Italiaanse uitdrukking die letterlijk" aan de tand" betekent. Verwijst naar voedsel dat gekookt is maar nog steeds stevig is en een "bijt" heeft. Dit wordt meestal gebruikt voor pasta of groente.

.,tIu ~ma/Ue.: een Franse culinaire term voor het verwarmen en bereiden van voedsel in een schaal of een pan die geplaatst is in een bak met heet water. Door deze methode kookt het voedsel gelijkmatig.

tf).~: gerechten met een brandende alcoholhoudende drank overgieten. Hierdoor wordt het aroma van het gerecht verhoogd. De drank moet minstens 40% alcohol bevatten. Tijdens het flamberen vervliegt de alcohol. tf).~: een zeer sterk ingekookte bouillon. Wordt vaak als basis voor het bereiden van sauzen, stoofschotels en soepen gebruikt. tf).~: het in heet vet of olie glazig of lichtbruin bakken van groenten .

q~:

in de oven of onder de grill een bruin korstje geven aan een gerecht na er broodkruim, paneermeel of kaas over te hebben gestrooid.

!J~:

het concentreren of binden van een vocht door koken. Het water verdampt waardoor het volume afneemt en de smaak sterker wordt.

!~:

een Franse culinaire term voor groenten, vis, vlees, gevogelte of paddestoelen die in luciferdunne reepjes gesneden zijn.

A1~:

vlees, wild of gevogelte omwikkelen of bedekken met lapjes vet spek om tijdens de bereiding uitdroging te voorkomen.

het doordrenken van vlees of vis met een gekruide vloeistof om het malser en geuriger te maken. Tijdens het marineren de vis of het vlees regelmatig keren.

B~:

A1~:

B~:

het kort onderdompelen van ingrediënten in kokend water en ze daarna meteen laten schrikken onder de koude kraan. Het koude water stopt meteen het kookproces en helpt de kleur van de groenten te behouden. Blancheren wordt ook toegepast om het schillen van groenten en vruchten te vergemakkelijken.

B~

~: een bosje aromatische kruiden dat gebruikt wordt om bouillons en soepen smaak te geven. De verhouding tussen kruiden en specerijen is afhankelijk van het recept.

e~:

een ontvette heldere bouillon met of zonder vulling. Een consommé is sterker en krachtiger dan een normale bouillon.

:h~:

het afmaken van saus door na het bakken of braden wijn of bouillon toe te voegen en al roerende de aangebakken deeltjes losmaken.

een mengsel van fijngesneden groenten en kruiden. Bij toevoeging van reepjes doorregen spek wordt gesproken van een vette mirepoix.

A1~:

het afmaken van saus door er geleidelijk klontjes boter door te kloppen. Dit komt de smaak en het uitzicht van de saus ten goede.

(!)~:

het minder zout maken van ingrediënten (vb. ansjovis) door ze een paar uur in melk te leggen.

'kJeLLe.n: voedsel laten opzwellen in water, bouillon of wijn wat tegen het koken aan wordt gebracht. Deze lijst is zeker niet volledig maar kan u toch helpen om in de toekomst gerechten in tijdschriften of op televisie beter te volgen en te begrijpen.

o Anny

Vernimmen

19

20

OP VERKENNING IN ....

DE CEVENNEN: LAND VAN GORGES EN CAUSSES In het laatste lentenummer van Courant brachten we verslag uit over het Parc national des Ecrins. Deze keer richten we onze aandacht een stuk zuidelijker en verkennen een ander nationaal park van Frankrijk: de Cevennen. Het steppengevoel Causse Méjean

opsnuiven op de

Ondanks dat ik hier al voor de derde opeenvolgende keer kom, blijf ik het een schitterende plek vinden. Zittend op een uitstekende kalkrots, laat ik het landschap volledig in mij opnemen. Een dame die deel uit maakt van een groepje zondagstoeristen stapt op mij af en begint ronduit vragen te stellen. Mijnheer, zijn dit nu de beroemde Przewalskipaarden? En hebben ze hier genoeg te eten of worden ze bijgevoederd? En hoeveel veulentjes zijn er? Met ongeschoren en bruin geblakerd aangezicht en trekkersuitrusting lijk ik blijkbaar meer op een plaatselijke schapendrijver dan op een modale toerist. Maar ik kan het enthousiasme van de dame echt niet kwalijk nemen. Immers, wie een trip maakt op de hoog gelegen vlakten van de Causse Méjean mag niet nalaten om nabij het gehucht La Villaret even de auto aan de kant te zetten. Het tafereel dat zich hier afspeelt lijkt zo geplukt uit het stenen tijdperk. Op het rotsig en zonovergoten steppelandschap grazen kuddes wilde przewalskipaarden, die in uiterlijk sprekend lijken op de prehistorsiche grotschilderingen van Lascaux of Niaux. De gelijkenis is geen toeval, want het primitieve przewalskipaard is het laatste zuivere wilde paardenras dat nog bestaat. Tot in de jaren '70 was er nog een kleine, in het wild levende populatie in de Mongoolse Gobiwoestijn, tot deze ook door toedoen van de mens verdween. Dankzij fokprograma's met de resterende exemplaren die zich verspreid in verschillende dierentuinen bevonden, kon men terug een levensvatbare populatie opbouwen ... Om het voortbestaan van de soort te garanderen, werd in samenwerking met het Parc National des Cévennes de veren i-

t?1

ging TAKH opgericht (Takh betekent wild paard in het Mongools). Op een afgerasterd gebied van om en bij de 300 hectaren kunnen de przewalski's in hun oorsponkelijk milieu zich voeden en voortplanten. We laten de przewalskipaardjes en de aangroeiende bezoekersstroom achter ons, en besluiten verder de Causse Méjean te verkennen. Met een oppervlakte van 33.000 hectaren en langs alle zijden abrupt begrensd door diepe ravijnen en canyons met loodrechte wanden (de zogenaamde gorges) heeft de Causse Méjean veel weg van een eiland. De Causse Méjean (van médian: middelste) vormt het middelpunt van de grote causses van het Franse centraal massief. Het wijdse, golvende landschap bereikt hier een hoogte van 900 tot 1250 meter. Het klimaat verschilt dan ook niet sterk van een middelgebergte-klimaat. De bevolkingsdichtheid is hier een van de laagste van Frankrijk. Het landschap is hier gekenmerkt door uitgestrekte steppes, die normaal pas voorkomen in centraal-Europa. Door de eeuwen heen werd hier aan houtkap gedaan en op de nieuw ontstane open plekken werd vervolgens schapen gehoed. Door dit aanhoudend beheer hebben de oorsponkelijke uitgestrekte bossen plaats geruimd voor open graslandschappen die geleidelijk gekoloniseerd werden door een typische steppenflora en fauna. Onderweg passeer ik de piepkleine dorpjes Hueres en Drigas, die een perfecte eenheid schijnen te vormen met het omliggende landschap. De bouwstijl van de eeuwenou-

Przewalskipaarden

op de Causse Méjan

de huisjes is afgestemd op het ruige en onherbergzaam karakter van de causses en is een typisch voorbeeld van de agrarische architectuur van het zuidelijk centraal Massief. De eenheid van stijl is een gevolg van de fysieke beperkingen opgelegd door de ruige natuur: een grote afwisseling in reliëf, de geïsoleerdheid en een uitermate wispelturig klimaat, steeds fluctuerend tussen extremen.

De huizen zijn opgetrokken uit opeengestapelde stenen, met kleine openingen. Op deze wijze blijft het 's zomers koel binnen, terwijl de dikke muren in de wintermaanden beschutting bieden tegen de felle en koude wind en neerslag op de hoogvlaktes. Het dakspant is zwaar uitgevoerd zodat ze het dak plus nog een potentieel pak sneeuw kan dragen. De nederzettingen zijn afgestemd op een leven van landbouwen veeteelt. De stallen voor het vee en de voedselopslagruimtes hebben een vooraanstaande plek, dichtbij of deeluitmakend van het woonhuis. De schapenteelt was tot voor kort de voornaamste bron van inkomen op de causses. Alhoewel

T~ER'b~E er in de meeste dorpjes op de causse nog wel een schapenhouder huist, worden de meeste stenen huisjes tegenwoordig ingericht als een alternatieve vakantiewoning of als gastenverblijf voor rondtrekkende wandelaars. Andere, ontvolkte nederzettingen raken stilaan vervallen. De dorpjes zijn uitermate charmant, maar erg veel valt er eigenlijk niet te bezichtigen en algauw wordt de tocht verder gezet. We besluiten resoluut het steppengevoel op te snuiven door middel van een fikse wandeling dwars doorheen de "pelouses" . Dat opsnuiven mag je overigens letterlijk nemen want d~gele rolklaver, die volop in bloei staat, verspreidt een zoete, alomvertegenwoordigde geur die erg zinnenprikkend werkt. Het licht glooiend landschap zonder noemenswaardige hoogteverschillen, een koel zomerbriesje en een aangename junizon herleiden het stappen hier tot een comfortabele bewegingsactiviteit. De pluimgrassen langs het bewegwijzerd wandelpad kriebelen onze blote kuiten en op de tierlantijnenzang van de veldleeuwerik na, is het hier onwezenlijk stil. Tijdens het stappen belanden achtereenvolgens duinpieper, grauwe klauwier, ortolaan en grauwe kiekendief in m'n waarnemingenboekje, broedvogels die in ons overgeasfalteerd Belgenlandje zo goed als uitgestorven zijn. Een donkere roofvogel cirkelt hoog boven de horizon. "Daar, een steenarend! Die zie je hier veel makkelijker dan in de Alpen" roep ik tegen mijn stapgenoten. Mijn enthousiasme slaat blijkbaar niet over want ze halen enkel hun schouders op wanneer ik hen de machtige roofvogel aanwijs. "Is dat alles, een donker stipje in de lucht ?" Niet alleen de vogelwereld is hier bijzonder, ook de planten trekken hier de aandacht. Naast tal van geurige wilde kruiden, stoten we op regelmatige afstanden op eigenaardige, stekelige planten met grote lichtgele bloemen, "zonnetjes". Het betreft hier een van de meest karakteristieke planten die hier een plaatsje heeft weten te veroveren op de schrale kalkbodem: de Carlina acanthifolia, een prachtige stengelloze distel met een stervormige bloeiwijze. Lokale bewoners noemen de plant ook wel "chardon baromètre". De plant bezit namelijk de eigenschap dat het zijn bloem opent of sluit, afhankelijk van de luchtdruk. Kartsenlandschap AI wandelend op de causse komen we af en toe komvormige inzinkingen tegen, die nog eens geaccentueerd worden door een vegetatie die groener en frisser oogt dan

de omgeving. Dit zijn dolines, plaatselijke depressies waar de kalksteen is opgelost. Door ontbinding van de kalksteen, komt een erg vruchtbare rode aarde vrij. Niet zelden worden deze dolines daarom gebruikt als grasland of akker. Verspreid over de dorre vlakte zijn er zo een aantal frisse, groene plekken. De dolines maken duidelijk dat we hier te

De Carlina

maken hebben met een zogenaamd "karstenlandschap" . Door infiltrerend water dat rijk is aan zuren en koolzuurgas, ontstaat een chemische reactie die de kalksteen oplost. Dit maakt dat de ogenschijnlijk kurkdroge causses ondergraven zijn door een actief netwerk van water, grotten en holen. Deze onderaardse holten kunnen gigantische vormen aannemen, die bedekt zijn met minerale afzettingen in de schitterendste vormen. Deze holten worden aven genoemd. Een van de bekenste aven, is de Aven Armand, genoemd naar de Parijse rechter Louis Armand die in zijn vrije tijd speologie beoefende. In 1887 ontdekte hij op de Causse Méjean de grot die later naar hem benoemd is. De Aven Armand is tegenwoordig een toeristische trekpleister. Een tandradbaan voert de bezoekers naar de enorme grotzaal.

De Gorges du Tarn nabij la Marlène

21

De Gorges du Tarn Er is amper een groter contrast denkbaar tussen de uitgestrekte en zachtgolvende causses en de duizelingwekkende dieptes van canyons of "gorges" die deze plateaus omringen. Dankzij de eroderende werking van rivieren, waarvan de Tarn het meest indrukwekkende voorbeeld is, werd gedurende duizenden jaren de gesteentemassa uitgediept. Tussen de plaatsjes Florac en Le Rozier baant de rivier zich een weg tussen steile wanden van enkele honderden meters hoog. Langs de loop van de rivier bevinden zich verschillende dorpjes, kastelen en uitstekende rotspunten die telkens een apart zicht geven op deze indrukwekkende kloof. Een goed vertrekpunt om de Gorges du Tarn te verkennen is Florac. Hier is tevens het bezoekerscentrum gevestigd in het kasteel dat boven het stadje heerst. Ook de esplanade en de bron van de Pêcher (perzikboom), waarvan het water als een witte sluier doorheen het stadje stroomt, zijn een bezoek waard. Wie nu door het typische 'cévenole' stadje wandelt, vermoedt niet dat Florac en de streek van de Cevennen ooit het strijdtoneel vormden van de godsdienstoorlogen. In de 17de eeuw werden hier bloedige gevechten gehouden tussen de Hugenoten die hier een bolwerk hadden en de koningsgezinde katholieken. De smalle kronkel baan tussen Florac en Le Rozier, een goede test voor je stuurmanskunsten, volgt stroomafwaarts de Tarn. Onderweg komen we dorpen als Charbonnières, Parade, La Malène en Les Vignes tegen, die elk een bezoek waard zijn. La Malène, waar ik de gemeentelijke camping kan aanraden, ligt op de punt waar twee grote ravijnen in de gorge uit-

22

monden. Van hieruit vertrekken twee haarspeldbochten naar de Causse de Sauveterre in het noorden en de Causse Méjean in het zuiden. Een aparte belevenis is een tocht met platboot en schipper op de Tarn tussen La Malène en het Cirque des Baumes. Een dergelijke boottocht laat de gorge zien vanuit een ander perspectief, waarbij de grootsheid van de steile wanden nu pas echt tot hun recht komen. Die groenblauwe en ondiepe stroom nodigt op het heetst van de dag uit om pootje te baden en ondergetekende heeft voor u zelfs de zwemwaardigheid van de Tarn getest (en goed bevonden), al raad ik het niet aan voor wie een panische angst heeft voor waterslangen. Verder stroomafwaarts bevinden zich Les Vignes en Ie Rozier, het pitoreske hoofdstadje van het canton Meyrueis. Dit is ook de plek waar de al even impressionante Gorges de la Jonte aansluiting vindt op de Tarne. Maar vandaag beperken we de verkenning van de Gorges de la Jonte tot genieten van het uitzicht op deze kloof vanop een heerlijk zonbeschenen terrasje. Santé!

PRAKTISCH Nationaal park de Cevennen Het Nationaal Park de Cevennen strekt zich uit over een gebied van 236.000 ha. Het park omvat een grote gevarieerdheid aan

T~ER'~~E landschappen: de ronde toppen van de Mont Lozère, de causses en gorges en de langgerekte bergkammen aan de flanken van de Mont Aigoual. Het bezoekerscentrum van het park bevindt zich in Florac op volgend adres: Parc national des Cévennes B.P.F48400 Florac Telefoon vanuit België: 0033 (0)4 66 49 01 E-mail: [email protected] Website: www.parcsnationaux-fr.com/cevennes Wandelen Het Nationaal Park van de Cevennen wordt doorkruist door bekende wandelroutes. De tocht rond de Aigoual, de Cevennentocht, de tocht van de Mont-Iozère, de GR's 7 (Vogezen-Pyreneeën), 6 en 60 (RhóneCevennen), enz. Iedereen vindt in de Cevennen een passend circuit voor een kleine of grotere buitengewone wandeling. Er zijn ook tal van kleine, door het Nationaal Park uitgezette, wandelroutes. U kunt hiertoe best ter plaatse een wandelkaart aanschaffen. Gastronomie De Cevennen zijn het land van de kastanjeboom, de fameuze "broodboom" waarvan de vruchten de basis zijn van tal van gerechten: kastanjesoep ("bajanat") met

melk of wijn, confituur, terrine, taart, koek, brood, enz. Het gebied staat ook bekend om de "pélardon", ronde geitenkaasjes die net als wijnen recht hebben op een AOC-naam, typische vleesgerechten (rund, varken, eend, forel, wild), confituren van bosvruchten (bramen, wilde aardbeien, blauwe bosbessen en frambozen). Vervoer en verblijf Het openbaar vervoer is zwak uitgebouwd, eigen vervoer is aan te raden. De rit vanuit België duurt ongeveer 10 uur (920 km) en de weg er naar toe is relatief eenvoudig: via de Autoroute du Nord volgt men op de Parijse ring richting Bordeaux en vervolgens La Méridienne. De afrit La Caourgue vormt een van de toegangspoorten tot de Cevennen. De bezoeker heeft keuze tussen verschillende, in hoofdzaak kleinschalige verblijfsmogelijkheden: gemeentelijke campings, gites d'étapes en op tal van plaatsen bevind"en zich kleine en grotere hotels. Op 900 m hoogte, op de hellingen van de Mont-Lozère, ligt het kuuroord van Bagnols-Ies-Bains dat al bij de Romeinen bekend was. Het ontvangt kuurgasten met reumatische en ademhalingsaandoeningen en biedt fitnessprogramma's.

o Frederik

Fluyt

t\ARb\Ef"E

23

IK STOOR TOCH NIET? Terwijl de meeste pendelaars op het perron een oprechte poging ondernemen om zich te verzoenen met de nieuwe werkdag, onderneemt een jonge Nederlander een al even oprechte poging om niet over zijn benen te struikelen. Wanneer hij de bank tegen de zijwand bereikt heeft, lijkt hij de operatie geslaagd te beschouwen en laat zich als een bloemzak neervallen tussen twee vrouwen in. De wat frêle jonge vrouw langs rechts schuift een beetje opzij, waarop de man haar van over zijn schouder aankijkt en vraagt of hij niet stoort. "Nee hoor, glimlacht ze, deze bank is van iedereen." "Oh, dank u, maar als ik stoor, moet u het zeggen, hoor!" Zijn benen hangen breeden languit vóór hem. Het vrouwtje bewaart haar glimlach: "Nee, maak u maar geen zorgen!" Maar één vrouw is uiteraard niet het hele station en daarom herhaalt de man zijn vraag aan de andere vrouw die hem hetzelfde antwoordt. "U moet het heus wel zeggen, hoor!" "Dat zal ik wel doen," zucht de tweede vrouw zonder op te kijken van haar krant. "Jaja, voor Henk hoeft u zich niet te generen, heus niet." Dat was de vrouw ook niet meteen van plan en de man is blij dat te horen: hij vindt de meeste Belgische vrouwen zó braaf, dat je niet meteen weet wat ze denken. "Dat hoeft toch niet." "Wat hoeft niet?" "Dat u weet wat ik denk." "Oh dat? Maar het is wel leuk dat u het zegt wanneer ik u stoor. Allebei hoor." "Jaja," mompelt de eerste vrouw, maar de tweede voegt er wel voor alle duidelijkheid aan toe dat de man niet stoort als hij hen tenminste rustig de krant laat lezen. Dan stoort hij hen niet: echt niet. De boodschap klinkt Henk een beetje ingewikkeld op het vroege uur: daarom krabt hij even in het haar: "Nou, even kijken of ik het allemaal wel goed gevat heb: als ik u rustig de krant laat lezen, stoor ik niet. Goed, maar dat betekent dat ik u anders wel zou storen?" "Zo zou je het ongeveer kunnen stellen, ja," probeert de tweede vrouw. Haar blik in mijn richting doet vermoeden dat ze hem het liefst van al de mond zou dichtplakken.

"Oooh, maar had dat dan meteen gezegd!" roept hij uit. Plots krijgt hij mij in de gaten en kijkt me aan met wijd openstaande pupillen: "U zit daar te glimlachen, mijnheer. Dat betekent dat ik wèl stoor, jewèèèl, ik stoor, ik had het al gedacht." Nu zijn aandacht is afgeleid, ziet de eerste vrouw haar kans schoon -orn meteen een heel eind van hem weg te schuiven. Met een ruk draait hij zich om: "He, ho, mevrouwtje, u mag blijven zitten hoor, ik ga heus niet aan uw lijf zitten prutsen waar iedereen bij is, nee, dat doet Henk niet!" "Wees gerust, glimlacht de vrouw verlegen, dat dacht ik niet meteen." "Oh, dan is het goed. Maar waarom gaat u dan verder van mij weg zitten? Stink ik soms? Ach, weet u, het zou eigenlijk best kunnen, want ik heb me deze morgen niet mogen wassen." "Dat kan gebeuren," zucht de vrouw ongeïnteresseerd en kijkt verder naar haar krant. "Maar u vraagt me niet eens hoe het komt dat ik me niet gewassen heb? Ik kan u wel 'Vertellen dat Henk er normaal altijd netjes bij loopt. Echt waar, hoor, ik heb een hekel aan vieze geurtjes. Mag ik u eens ruiken? Nee, u ruikt lekker: een heerlijk parfum hebt u." "Dank u wel," antwoordt de vrouw verveeld. "Nee, werkelijk, het uwe ruikt veel lekkerder dan dat van die agente deze morgen. Klokslag zes uur kwam ze de deur open doen. Een lekker grietje, dat wel, maar een koele kikker. Zelfs geen goede morgen kon erop af en even later stond ik op straat, zonder zelfs maar een tas koffie of een broodje." "Hoe durven ze toch," merk ik op, "hoge bezoekers zo te behandelen!" "Ik had het niet tegen u, mijnheer, ik was tegen die mevrouw aan het praten!" De vrouw links van hem merkt op dat hij het dan wel zo luid doet dat heel het station kan meeluisteren. "Nou goed, als u aandringt, mag u het ook horen," gaat de man verder. "Hoe heet u eigenlijk?" "Heeft dat belang?" "Nou, komaan zeg, Henk mag niet eens uw naam weten en jullie vragen mij ook niet wat ik hier kom doen." "Ik ben niet zo nieuwsgierig," antwoordt de vrouw koeltjes. Henk schudt het hoofd en zijn haren slingeren over zijn schouders: "Nou, te gèk, die

Belgische wijven: nog moeilijker te begrijpen dan de Hollandse!" "Kijk Henk, merkt de vrouw op, als u nu naar rechts loopt, ziet u daar de tweede deur. Ziet u ze?" De kerel volgt haar vinger naar de muur aan het eind van het perron en knikt als hij de deur bemerkt heeft. "Goed dan, daar zit de stationschef en hij heeft een micro. Misschien kunt u het dan voor heel het station vertellen!" "Hooo, ik voor heel het station vertellen?" giert de man. "Die is goed, man, hahaha! Nee, ik houd het liever wat intiem. Ik moet terug naar Rotterdam. Mijn laatste trein gemist gisterenavond. Ik had een paar pinten gedronken van dat flutbier van jullie en toen ik even later in het portiek van dat kerkje - hoe noemen jullie dat hier: de kathedraal? - stond te kotsen, nou, toen hebben ze mij opgepakt en mijn hele voorraad weed gejat. Wat een kutstad is dat hier toch: kut, kut, kut!!!" De woorden schieten uit zijn mond als kanonskogels. De twee vrouwen kijken hem aan met gefronste wenkbrauwen: het onderkotsen van de kathedraal wordt in Antwerpen niet erg geapprecieerd en een Koninck flutbier noemen zo mogelijk nog minder! Ik raad hem aan om dan maar zo snel mogelijk betere oorden op te zoeken. Daar is hij het roerend mee eens: nooit zien ze hem hier nog! Nooit meer! Wanneer ik merk dat er een trein is binnengereden, besluit ik meteen om hem bij zijn voornemen te helpen: "Zeg Henk, zei je niet dat je naar Rotterdam moest? Haast je, want daar staat je trein!" Met moeite hijst de man zich overeind: "Weet u dat zeker? Dan moet ik die dus hebben. U bent toch echt heel erg zeker?" Ik ondersteun hem tot bij de deur: "Heel zeker Henk, haast je maar, anders mis je hem nog!" "Nou, het was me erg aangenaam. Jammer dat jullie niet mee mijn richting uit moeten! Tot kijk!" Net op tijd: de deur sluit zich voor zijn gezicht. "Maar dat is toch de trein naar Oostende?" vraagt de tengere vrouw een beetje gegeneerd. Ik haal mijn schouders op: "Een fris zeebriesje zal hem goed doen. Stel je voor dat hij met ons mee naar Brussel wil!"

o Frans

24

ANTWERPEN

LBG -LVSW ,

Poppenspel "Poesje van Antwerpen" Woensdag 8 oktober 2003 De Poesje van de Repenstraat is het oudste nog bestaande poppenspel in Antwerpen dat gekenmerkt wordt door de dubbele stangpoppen. Het kende vooral in de 19de eeuw een groot succes in volkse buurten zoals het SintAndries-kwartier en het Schipperskwartier. De volgende 3 stukken worden opgevoerd: • Genoveva van Brabant • Romeo en Juliette • De Maegd van de Burchtgracht Bijeenkomst: om 14.40 uur voor het Stadhuis op de Grote Markt te Antwerpen Prijs: € 3)5 Op woensdag 15 oktober 2003 wordt eveneens een poppenspel opgevoerd voor LBG. Ditmaal exclusief voor de afdelingen LBG-Kapellen en LBG-Hoboken. IIThe Party's over" Dinsdag 14 oktober 2003 In dit solonummer vertelt Anne Mie Gils het verhaal van 10 vrouwen: Bessie Smith, Billie Holiday, Edith Piaf, Judy Garland, Dinah Washington, Marilyn Monroe, Patsy Cline, Dalida, Janis Joplin en Ann Christy. Dit levert zowel bekende pareltjes als enkele onvergetelijke hits op, zoals La vie en rose, Me and Bobby McGee, Dag vreemde man en Gigi I'amoroso, allemaal gezongen in de oorspronkelijke taal. Waar: Theater 't Eilandje - Koninklijk Ballet van Vlaanderen Kattendijkdok - Westkaai 16, 2000 Antwerpen Prijs: € 12,50/persoon (leden) € 13,75/persoon (niet leden) 1 consumptie inbegrepen Toneelvoorstelling: "Prosper zit in de scheer" Zaterdag 25 oktober 2003 Dit jaar viert Theater Zeemanshuis zijn 20ste verjaardag met de spetterende komedie "Prosper zit in de scheer" van de Engelsen Mortimer en Cooke, vertaald, bewerkt en geregisseerd door Alex Van Haecke.

Waar: Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, Antwerpen Aanvang: 14.30 uur Prijs: € 10 (leden), € 12 (niet leden) 16-daagse begeleide groepsreis: IIHet mooiste van Zuid-Afrika" van 3 tot 18 november 2003 Ontdek het mooiste van Zuid-Afrika in 2 weken! Tijdens de reis worden de belangrijkste bezienswaardigheden van ZuidAfrika bezocht en maakt u kennis met enkele regio's die ook de moeite waard zijn zoals het Nationaal Krugerpark, de Tafelberg, ... Prijs: - € 2.515/persoon in een tweepersoonskamer -€ 2.855/persoon in een éénpersoonskamer Inbegrepen: luchthaventransport Antwerpen/Zaventem heen en terug; alle vluchten in economy; alle uitstappen, inkomgelden en verplaatsingen; Vlaamse reisbegeleideren en Zuid-Afrikaanse gediplomeerde gids; alle overnachtingen in een tweepersoonskamer; half-pension: diner; uitgebreid informatiepakket; BTW en alle luchthaventaksen; waarborg "Vlaamse Solidariteit Reisgelden; elektrische adapter in bruikleen; volledig reisverzekerinqspakket, met franchise van € 125 per persoon bij annulering. Niet inbegrepen: middagmalen, dranken, fooien en persoonlijke uitgaven Demonstratie Bloemschikken Dinsdag 9 december2003 Aan de hand van een 5-tal verschillende bloemstukken wordt gedemonstreerd hoe u een prachtig bloemstuk in het teken van Kerstmis kunt maken. Naar aanleiding van deze demonstratie en naargelang de interesse zullen er in 2004 enkele cursusdagen worden ingericht, nl. rond Valentijn, Pasen, Moederdag, ... Onder begeleiding kan dan zelf een bloemstuk worden gemaakt Waar: zaal "De Meirminne", Lange Nieuwstraat 109, 2000 Antwerpen Aanvang: 14.00 uur Prijs: € 4,50 (leden), € 5,50 (niet leden)

ACTIVITEITENKALENDER 55+ Actief Antwerpen Maandag 6 oktober Dinsdag 21 oktober Dinsdag 4 november Dinsdag 18 november Dinsdag 2 december Bewegingsles Plaats: "De Meirminne" - Antwerpen Aanvang: 10.00 uur Woensdag 22 oktober Wedstrijd kegelen: 55+ Actief Antwerpen tegen L.B.G. Berchem Plaats: Kegelhuis - Antwerpen Aanvang: 14.30 uur Seniorenclub Help U Zelve Donderdag 2 oktober Kwis Donderdag 6 november Documentaire Plaats: "De Meirminne" - Antwerpen Aanvang:"14.00 uur Zorg voor Later Vrij Edegem Dinsdag 7 oktober Kwis Dinsdag 28 oktober Volksspelen: Sjoelbak Donderdag 27 november Geheugentraining onder spelvorm Plaats: Volkslust - Edegem Aanvang: 14.00 uur L.B.G. Willebroek Maandag 17 november Etentje + film: "De laatste schuilplaats van de reuzenpanda's" Plaats: Casino - Willebroek Aanvang: 13.00 uur L.B.G. Zwijndrecht Dinsdag 21 oktober Voordracht: Generische geneesmiddelen Plaats: Toerist - Zwijndrecht Aanvang: 14.00 uur L.B.G. Berchem Woensdag 22 oktober Wedstrijd kegelen: L.B.G. Berchem tegen 55+ Actief Antwerpen Plaats: Kegelhuis - Antwerpen Aanvang: 14.30 uur

tA\T DE PR~V\~t\E'---

______

BRABANT LBG -LVSW

L.B.G. Mechelen Donderdag

23 oktober

Voordracht: "Zorgverzekering" Plaats: Liberale Mutualiteit - Mechelen Aanvang: 14.00 uur

7 november

Geheugentraining onder spelvorm Plaats: "Ravenstein" - Schelle Aanvang: 14.00 uur Vriendenkring Senioren Turnhout ~oensdag 12 november Kwis Plaats: Lokaal Hoofdstuk 11 - Turnhout Aanvang: 14.00 uur L.B.G. Mortsel Donderdag

13 november

Ledenbijeenkomst Plaats: "De Vlegel" - Mortsel Aanvang: 14.00 uur

18 november 16 december

19 november - Hoboken

L.B.G. Gestel

+ L.B.G. Gestel

"Bella Donna's" 26 november

van

Musical "De Notenkraker" door het Ballet van Vlaanderen Dinsdag 25 november Aanvang: 14.30 uur

Hoger Lager Plaats: "Landbouwerszonen" Aanvang: 14.00 uur

- Gestel

Kaarten bestellen, inschrijvingen en info bij: LBG/LVSW Antwerpen Lauwrijs Petra Lange Nieuwstraat 109, 2000 Antwerpen Tel.: 03/203 76 91 - Fax: 03/225 02 35 E-mail: [email protected]

Programma: - 09.30 uur: bezoek "Huis van de toekomst 11" te Vilvoorde - 12.00 uur: middagmaal in Brouwershuis brouwerij

met de oorspronkelijke functie van de muziekinstrumenten en hun plaats in de maatschappij. We gaan op zoek naar de verschillende hoofdstukken in het verhaal van het orkest, van de stadsmuzikanten uit de Renaissance tot de grote symfonische orkesten van de twintigste eeuw. Aanvang: 14.00 uur Reservatie door voorafbetaling: € 8 Voorstelling "Dîner des Cons" het Brussels Volkstejoêter Zondag 25 januari 2004

door

Het Brussels Volkstejoêter hoeft niet meer voorgesteld te worden. U kent hen van "Bossemans en Coppenolle" en "De traafiest van Mademoiselle Beulemans". Thans komen ze terug met een totaal nieuw stuk. De acteurs hebben ons verzekerd dat het weer lachen geblazen zal zijn, maar willen nog niets kwijt over de inhoud. Wie er bij wil zijn kan best zo snel mogelijk zijn zitje reserveren. Aanvang: 14.30 uur

Mogelijkheid aanvraag cultuurwaardebons. Wij reserveerden 150 plaatsen. Bestel tijdig uw kaarten. Reservatie is pas geldig na storting van € 5 voorschot op rekening LBG Brabant 310-0150746-94 Voor al deze activiteiten is reservatie vereist! ACTIVITEITENKALENDER

Daguitstap "Vroeger en nu" Woendag 3 december

te Steenhuffel - 13.30 uur: bezoek

25

Plaats: in het Vlaams Centrum voor Amateurskunsten (CVA) Veeweydestraat 24-26 te Anderlecht Tickets: € 10 (60 plussers) - € 13

24 november

Voordracht: "Van Schipper naast Mathilde tot FC De Kampioenen" . Plaats: Raadhuis - O.L.V. Waver Aanvang: 14.00 uur

Woensdag

€ 3

Plaats: Theater 't Eilandje te Antwerpen Prijs: € 25/persoon (busvervoer inbegrepen)

L.B.G. Waverland Maandag

Bezoek museum Vrijmetselarij te Brussel Donderdag 30 oktober Aanvang: 14.00 en 15.30 uur

Aanvang: 14.00 uur Het bezoek staat onder leiding Professor Paul De Ridder Reservatie door voorafbetaling: € 7

L.B.G. Hoboken Hoger Lager Plaats: "Sorghvliedt" Aanvang: 14.00 uur

soonskamer Supplement single: € 155

Bezoek aan de resten van het voormalig hertogelijk paleis onder het Koningsplein Woensdag 26 november

Ledenbijeenkomst Plaats: "Palace" - Boom Aanvang: 14.00 uur

Woensdag

2003

Wegens het succes vorig jaar herhalen we de 15-daagse vliegtuigreis naar Almeria, Spanje. Verblijf in half pension in Hotel Porto Magno**** te Aguadulce. Excursiemogelijkheden ter plaatse. Prijs: € 566 op basis van een tweeper-

Reservatie door voorafbetaling:

L.B.G. Boom Dinsdag Dinsdag

4DE KWARTAAL

15 daagse vliegtuigreis naar Almeria, Spanje van vrijdag 3 tot 17 oktober

L.B.G. Schelle Vrijdag

AGENDA

_

Palm

productieproces - bezoek paardenstoeterij in Kasteel Diepensteyn - museum "De Oude Bottelarij" + degustatie Prijs: € 35/persoon Bezoek aan het "Muziekinstrumentenmuseum" Woensdag 17 december Thematische rondleiding "Geschiedenis van het orkest". Het orkest zoals we dat vandaag kennen, is niet toevallig ontstaan. De geschiedenis ervan hangt nauw samen

Gespreksnamiddagen en creatieve ateliers in verschillende LBV en LVSW kringen, openstaand voor al onze leden, 4de kwartaal 2003 LVSW Diest 2 oktober: Videoreportage "Afvaart van de Demer" + bespreking (milieu problematiek) 6 november: Kookdemonstratie "Gezonde voeding: desserten" 11 december: Creatief atelier bloemschikken: kerstslinger Plaats: Zaal Casino Grote Markt Aanvang: 14.00 uur LVSW Aarschot 14 oktober: Gespreksnamiddag "Klassieke homeopathie" 16 december: Creatief atelier bloemschikken: kerstslinger Plaats: Liberale Mutualiteit Aanvang: 13.30 uur

26

\I1\T DE PR~V\~t\E:.......---

_____

LVSW Tiense Suikerraffinaderij 16 oktober: Gespreksnamiddag "Klassieke Homeopathie" 20 november: Kookdemonstratie "Gezonde voeding: desserten" Plaats: Lokaal gepensioneerden, StTruidensesteenweg 229 Aanvang: 14.00 uur LVSW Asse 20 oktober: Gespreksnamiddag "Gezond slapen, fit ontwaken" - misbruik van slaapmedicatie en antidepressiva bij senioren 17 november: Kookdemonstratie "Gezonde voeding: desserten" 15 december: Creatief atelier bloemschikken: kerstslinger Plaats: "In den Bloeyenden Wijngaerdt", Markt 14 Aanvang: 14.00 uur 27 oktober: Gespreksnamiddag "Voeding en zwaarlijvigheid" Plaats: Café Sporta Aanvang: 14.30 uur LBG Vilvoorde Kassei 21 oktober: Gespreksnamiddag "Gezond slapen, fit ontwaken" - misbruik van slaapmedicatie en antidepressiva bij senioren 18 november: Filmforum "Walking Ned Devine" Plaats: Liberale Mutualiteit Aanvang: 14.00 uur LBG Blauwe Bloem Brussel 23 oktober: Gespreksnamiddag "Osteoporose" Plaats: Trefcentrum De Markten Aanvang: 14.00 uur LBG Zemst 24 oktober: Gespreksnamiddag "Voeding en kanker" 21 november: Kookdemonstratie "Borrelhapjes" Plaats: Chalet Molenveld Elewijt Aanvang: 14.30 uur LBG Galmaarden 28 oktober: Gespreksnamiddag "Voeding en zwaarlijvigheid" Plaats: Zaal Willem Teil Tollembeek Aanvang: 14.30 uur LBG Herent 31 oktober: Gespreksnamiddag stille moordenaar" Plaats: café "Het Sportlokaal" Aanvang: 14.00 uur

"CO: de

LBG Vilvoorde Centrum 4 november: Gespreksnamiddag "Osteoporose" Plaats: Liberale Mutualiteit Aanvang: 14.00 uur

LBG Lommel Elke vrijdag: Zwemmen Aanvang: van 16.00 tot 17.00 uur Plaats: Stedelijk zwembad Elke 2de dinsdag van de maand: Fietsen Elke 4de dinsdag van de maand: Bloemschikken Plaats: Zaal Heuvel VV Aanvang: 13.30 ur Laatste weekend van november verblijf aan de Moezel!!!

LBG Machelen-Diegem 5 november: Creatief atelier Plaats: CC Diegem Aanvang: 13.30 uur LBG Koningslo 13 november: Creatief atelier: eindejaarsfeesttafel + servetten plooien Plaats: c.c. Koningslo Aanvang: 14.00 uur Voor inlichtingen, reservaties en inschrijvingsformulieren voor al deze activiteiten kunt u terecht bij: LBG - LVSW Brabant Liliane Vannieuwenborgh Koninginneplein 51-52, 1030 Brussel Tel.: 02/20949 30 - Fax: 02/209 01 54 E-mail: [email protected]

LIMBURG LBG -MIVAL Provinciaal LBG Samenkomsten rond seniorenraden 30 oktober: Algemene vergadering LBV te Wemmel 25 november: Musical: "De Notenkraker" te Antwepen 28 november: Alg. vergadering Provinciaal 27 december: Cultureel aanbod: "De Schreeuw van de Leeuw" ACTIVITEITENKALENDER

_

LBG

LBG Beringen 7 oktober: Natuurwandeling 21 oktober en 18 november: Petanque 2, 30 oktober - 13, 27 november en 4 december: Bingo 4 november: Shownamiddag 9 december: Kerstmarkt Plaats: Taverne Modern Aanvang: 14.00 uur LBG Landen-WaasmontWalshoutem 2 en 23 oktober: Koffie en kaartnamiddag 9 december: Kerstmarkt 20 december: Kerstfeest

LBG Ordingen 14,28 oktober - 11, 25 november en 9 december: Gezellig samenzijn en kaar~n . 23 december: Programmering feest Plaats: Parochiaal-centrum Aanvang: 13.30 uur

en kerst-

LBG De Actieve Senior Turnclub Elke maandag: Turnen Plaats: 't Paviljoentje Aanvang: Tussen 13.30 en 14.30 uur Contactpersoon: Rubberg Annie Tel.: 089/75 63 62 LBG De Korenbloem Wandelclub Info in jaarplanning Contactpersoon: Sleutelings Christine Tel.: 089/75 6408 LBG De Blauwvoet Fietsvereniging Info in jaarplanning Contactpersoon: Thora Lambert Tel.: 089/79 24 33 LBG De Blauwe Bal Petanqueclub Elke maandag: van 13.30 tot 16.30 u. Contactpersoon: Geysen Hubert Tel.: 089/79 23 08 LBG Gezelligheid kent geen tijd Vrijetijdsinvulling en educatieve vormingsIessen Elke maandag: van 13.30 tot 17.00 uur 13 oktober: Giftige planten in en om 't huis 17 november: Korf in lood 15 december: Bloemschikken Kerst: engel in lood 22 december: Stress en depressie Contactpersoon: Stienen Léon

______

"1\T DE PR~V\~t\E.

LBG Hobby-Borgloon en Groot-Borgloon Elke donderdag: Creatieve namiddag 16 oktober: Gezond vermageren Plaats: Burgerwelzijn Aanvang: 13.30 uur

Mival Alken 5 november: Giftige planten in en om 't huis 3 december: Becel Plaats: Rijksbasisschool Aanvang: 14.00 uur

LBG Ham 15 oktober: Educatieve uitstap 10 november: Week van de derde leeftijd 17 december: Programmering en kerstfeest Plaats: lokaal OCMW Aanvang: 13.30 uur LBG Linkhout 13 november: Stomen 11 december: Kerstfeest Plaats: Lokaal Oosterhof Lummen Aanvang: 14.00 uur Provinciale samenkomsten en kaderdagen MIVAL 21 oktober: Reuma en voeding Bofrost 30 oktober: Algemene vergadering LBV te Wemmel 25 november: Musical: "De Notenkraker" te Antwerpen 27 november: Algemene vergadering Provinciaal 27 december: Cultureel aanbod: "De Schreeuw van de Leeuw"

Mival Wandelclub Gaat weer de sportieve toer op met verschillende wandeltochten: 8 oktober: Natuurwandeling Bovy olv. natuurgids 20 oktober: Herk 26 november: Ruilingen 12 november: Stevoort 10 december: St. Truiden Vetrekpunt: Lokerstraat 80 Aanvang: 13.30 uur Mival Beringen 7 oktober: Omgaan met pijn 2 november: Huid en handverzorging 2 december: Programmering en evaluatie Plaats: Breugelhof Aanvang: 14.00 uur Mival Borgloon 18 november: Educatieve kwis. Elke dinsdag: Creatieve namiddag Plaats: Lokaal Rode Kruis Aanvang: 14.00 uur

MIVAL

Mival Halen 9 oktober: Kip lusten ze allemaal 13 november: Stomen 6 december: Kerstfeest met cultureel programma 11 december: Gezond vermageren Plaats: De Koorgalmen Aanvang: 14.00 uur Mival Bilzen 8 en 22 oktober: Creatieve namiddag 15 oktober: Kaas en wijn 20 oktober: Bloemschikken: Allerheiligen 12 en 26 november: Creatieve namiddag 19 november: Bloemschikken: Adventskrans maken 10 december: Creatieve namiddag 17 december: Kerstfeest Plaats: CC De Kimpel Aanvang: 13.30 uur Mival Riemst 20 oktober: Kaas en wijn 17 november: Koken met vis Plaats: Lokaal Lemmekes Aanvang: 14.00 uur

Mival

27

Maasmechelen

16 oktober: Pijn en pijnbestrijding 13 november: Fit terwijl je zit 27 november: Kienen 13 december: Kerstfeest Plaats: Lokaal De Maasvallei Aanvang: 14.00 uur Mival Overpelt-Neerpelt 14 oktober: Koken met vis 9 december: Kerstfeest Plaats: Cheers Aanvang: 13.30 uur Mival Visclub 6 oktober: Hengelwedstrijd en toasten maken 25 oktober: Kampioenenviering Plaats: Stalkerwijer Aanvang: 12.30 uur Mival Tongeren 13 oktober: Educatieve uitstap 10 november: Straatkinderen 8 december: Sinterklaasfeest 20 december: Kerstfeest Plaats: Zaal St. Jan Aanvang: 14.00 uur Mival

Lummen

16 oktober: Marsepein verwerken Mival

ACTIVITEITENKALENDER

_

Hoepertingen

20 oktober: Bloemschikken: potje met kastanjes 17 november: Creatief koken Elke maandag: Creatieve namiddag Plaats: Ons Heem Aanvang: 13.30 uur Mival Leopoldsburg 27 oktober: Wokken 11 7, 14,21 en 28 oktober: Fietsen 29 november: Eindejaarsfeest 15 december: Bloemschikken: Kerst Plaats: CC Kastanjedreef Aanvang: 14.00 uur Mival Lommel 17 december: Kerstfeest Plaats: Seppenherberg Aanvang: 13.30 uur Mival Aktief 18 oktober: Gezonde voeding 29 november: Eindejaarsactiviteit Plaats: Ons Heem Aanvang: 13.30 uur

13 november: Stomen 11 december: Barbecue Plaats: Oosterhof Aanvang: 14.00 uur Mival

Wellen

9 oktober: Dansnamiddag 16 en 30 oktober, 6 en 20 november, 18 december: Hobbynamiddag 6 december: St. Niklaasfeest 11 december: Dansnamiddag Plaats: Lokaal Vloeiherk 26 te Wellen Aanvang: 14.00 uur Voor inlichtingen kan u terecht: LBG-MIVAL Limburg Monique Muës Geraetsstraat 20, 3500 Hasselt Tel.: 011/2910 24 Fax: 011/22 20 67

p~oviYlcie ~ limburg

w.,~

I

28

_____

tA\T DE PR~V\~t\E,---

OOST-VLAANDEREN LBG-MIVAL .'

naar voor brengen. In de namiddag is een bezoek voorzien aan het plaatselijk Textielmuseum.

DE GROTE LEERWEEK 2003 Zaterdag 6 september 2003 In het dienstencentrum "Zonneheem" te Eeklo namen op 6 september 2003 een veertiental gepensioneerden van LBG OostVlaanderen deel- aan de Grote leerweek. Onder het motto "Levenslang leren voor senioren" werden hier onder de leiding van mevrouw De Smaele Mariette prachtige, creatieve stukjes gemaakt zoals: poppen, beertjes, tafelkleedjes, wenskaarten, dozen, dakpannen, enz. Proficiat aan alle deelnemers.

Voorstelling "The Party's over" Theater 't Eilandje te Antwerpen Dinsdag 14 oktober LBG-Oost-Vlaanderen trekt op 14 oktober richting Metropol voor de muzikale happening "The Party's over". In een namiddagvullend soloprogramma vertelt de alombekende Anne Mie Gils het muzikaal verhaal van tien vrouwen: Bessie Smith, Billy Holiday, Edith Piaf, Judy Garland, Dinah Washington, Marilyn Monroe, Patsy Cline, Dalida, Janis Joplin en Anne Christy. Met hartverscheurende en persoonlijke songs wekt "de sprekende klok" Anne Mie Gils de ziel van elk van deze vrouwen opnieuw tot leven. Waar: Theater 't Eilandje, Kattendijk, Westkaai 16 te Antwerpen Aanvang: 14.30 uur Kaderdag LBG-Oost-Vlaanderen "kadert" op donderdag 23 oktober te Ronse Waar: Restaurant St. Sebastien, Sint-Pietersnieuwstraat 38 te Ronse. Aanvang: 09.30 uur Conferencier en auteur Roei Jacobs treedt op als gastspreker en zal onder de titel "Vlamingen kennen Brussel niet en het is hun eigen schuld" op een ludieke manier

Voor (groot)ouders en (klein)kinderen: "De Dromendief" op zondag 23 november te Eeklo Waar: CC De Herbakker, Pastoor De Nevestraat 10 te Eeklo. Aanvang: 15.00 uur Happening voor groot en klein onder de titel: "De Dromendief". In "De Dromendief", een nieuw muzikaal verteltheater krijgen jong en oud, (groot)ouders en (klein)kinderen een verhaal te zien en vooral te horen. Een spitse tekst, liedjes die meteen in het oor blijven hangen, een speels decor en schitterende vertolkers: Jean Bosco Safari, Connie Neefs, Karel Verleyen, Steven Jacobs, Bart Cafmeyer en Billy Overloop, Kortom, alle ingrediënten zijn aanwezig om de familie een onvergetelijk muzikaal theateravontuur te bezorgen. Sinterklaasfeest op 1 en 2 december 2003 Salons Mantovani te Oudenaarde Het jaarlijks Sinterklaasfeest wordt traditiegetrouwopnieuw een gezellige bedoening met muziek, een toetje en wie weet een bezoek van de Wijze Man. Aanvang: 14.00 uur ACTIVITEITEN

KALENDER

LBG Dendermonde (De Beiaard) 21 oktober: Kaas- en wijnproeverij 9 december: Kerstfeest Plaats: Zaal Boonwijt LBG Geraardsbergen (De Koornbloem) 15 december: Kerstfeest Plaats: Feestzaal Van Malder LBG Hamme 11 oktober: Herfstfeest 4 november: Initiatie in volksspelen 15 november: Avondfeest 6 december: Sinterklaasfeest Plaats: Zaal De Wuiten LBG Moerzeke 13 november: Volksspelen 11 december: Kerstfeest Plaats: De Klok Aanvang: 14.30 uur

_

LBG Oudenaarde 17 november: Bingonamiddag Plaats: Zaal Harmonie Aanvang: 14.00 uur 1 december: Sinterklaasfeest Plaats: Salons Mantovani Aanvang: 14.00 uur LBG Ronse (Bond d'Hauwer) 9 oktober: Mosselfestijn 2 december: Sinterklaasfeest Plaats: Salons Mantovani Oudenaarde Aanvang: 14.00 uur LBG Sint-Lievens-Houtem (+ Hobbyclub) 6 oktober: Bloemschikken 3 november: Wenskaarten maken 1 december: Bloemschikken (Kerststukje) 7 december: Sinterklaasfeest 21 december: Kerstfeest Plaats: Zaal Vrije Sociale Werken LBG Wetteren 7 oktober: Daguitstap met bezoek aan kaasboerderij en Euroshow te Brakel Vertrek: 09.15 uur 27 oktober: 'ontmoeting Plaats: Zaal De Korenbloem Aanvang: 15.30 uur LBG Zele 16 december: Kefrstfeest Plaats: Zaal Spiegel paleis LBG Zwalm 23 oktober: 17e verjaardagsfeest 27 november: Sinterklaasfeest 18 december: Kerstfeest Plaats: Lokalen Oude Gemeenteschool De Voorzorg Brugse Poort 3 november: Rondleiding" Achter de schermen van Kinepolis" + filmvoorstelling Plaats: Kinepolis, Ter' Platen Aanvang: 13.30 uur De Voorzorg "Mensen met onze wensen" 20 november: Gedachtenwisseling tussen ouderen en jongeren over "Beeldvorming" Plaats: Zaal "Sport Nautique" Aanvang: 14.00 uur 18 december: Kerstfeest met muzikaal intermezzo Aanvang: 12.00 uur

______

tA\T DE PR~V\tJt\E.

De Voorzorg Hoogpoort 21 november: Infonamiddag over "Gentse verwijtsels" Plaats: "Carios Quintos" Aanvang: 14.00 uur

De Voorzorg Merelbeke 5 oktober: Lustrum-viering 25-jarig bestaan afdeling Plaats: Salons Caipirinha Aanvang: 12.00 uur 3 november: Filmforum Plaats: Zaal Wilgenhof Aanvang: 14.00 uur 15 december: Kaart-, bingo-, kaas- en wijnnamiddag Plaats: Zaal Wilgenhof Aanvang: 14.00 uur

De Voorzorg Sint-Amandsberg 16 oktober: Infonamiddag over "Oorsprong van onze gezegden" 6 november: Filmforum Plaats: Zaal St. Elooi Aanvang: 14.00 uur

de

\ De Voorzorg Rabot-Meulestede 18 november: Diareeks "Met de Koning op reis" Plaats: Caemersklooster Aanvang: 14.00 uur De Voorzorg AL 8 oktober: Diavoorstelling over Hongarije Plaats: zaal "Willen is Kunnen" Aanvang: 14.00 uur 13 november: Gastronomische daguitstap met bezoek aan het Centrum van de Ronde van Vlaanderen, Oudenaarde 17 december: Bloemschikken Plaats: Zaal "Willen is kunnen" Aanvang: 14.00 uur De Voorzorg Berlare 7 oktober: Daguitstap Oudenaarde en de Zwalmstreek 12 november: Muzikale kwisnamiddag Plaats: Zaal Den Draver Aanvang: 14.00 uur De Voorzorg Deinze 25 november: Bloemschikken 23 december: Volksspelen Plaats: Zaal Palace Aanvang: 14.00 uur De Voorzorg Destelbergen 6 oktober: Kwisnamidag 17 november: Voordracht over "Het leven van Romain Deconick" Plaats: Zaal De Eekhoorn Aanvang: 14.00 uur De Voorzorg Eke 7 november: Mosselfestijn met kwisnamiddag 17 december: Bloemschikken Plaats: Zaal De Brouwerij Aanvang: 12.30 uur De Voorzorg Gavere 4 november: Filmforum + koffietafel Plaats: "The Club" Aanvang: 14.00 uur

De Voorzorg Sint-Denijs-Westrem 9 oktober: Wandeling Vertrek: Kerkenhoek St.-Martens-Latem Aanvang: 14.00 uur 27 november: Bloemschikken Plaats: Zaal 't Zwaantje Aanvang: 14.00 uur De Voorzorg Wondelgem 5 november: "Zuinige Anna" + koffietafel Plaats: Zaal De Voerman Aanvang: 14.00 uur 19 november: Rondleiding "Achter de schermen van de Opera" + aperitief Plaats: Opera, Schouwburgstraat, Gent Aanvang: 10.00 uur 11 december: Daguitstap "Kerstfeest in Parijs" Voor inlichtingen en inschrijvingen kan u terecht: LBV Oost-Vlaanderen • Bob Schatteman • Aimée De Vos 9000 Gent Hoogpoort 37 Tel.: 09/2251817 - Fax: 09/223 71 04

WEST-VLAANDEREN LBG - LVSW - 50 ACTIEF "ONTBOEZEMINGEN" Borstkanker en borstkankerpreventie Theater, muziek en gesprek rond borstkanker Met: vzw Theater Teljoor, optreden Margriet Hermans, WLZ-partners Waar: Theater CC De Dijk, Blankenbergsesteenweg 221, 8000 Brugge. Gemakkelijk bereikbaar met "De Lijn" - bus 3 vertrekt iedere 20' aan station Brugge. Wanneer: Dinsdag 14 oktober 2003 Aanvang: 14 u. Prijs: € 6,00 (genummerde zitplaatsen) Info en tickets: WLZ-kantoren, tel.: 050/45 01 00 LBV West-Vlaanderen: Tel.: 056/25 72 61

_

29

Musical "DE NOTENKRAKER" Koninklijk Ballet van Vlaanderen Dinsdag 25 november 2003 te Antwerpen Het verhaal is bebaseerd op een sprookje van E.T.A. Hoffmann en vertelt hoe kleine Clara's speelgoednotenkraker in een knappe prins verandert en haar meeneemt op een magische reis. Talrijke gezelschappen overal ter wereld brachten "De Notenkraker" in diverse uitvoeringen. André Prokowsky maakte er een eigen versie van, waarin hij, veel meer dan zijn voorgangers, de nadruk legt op dansen en daarbij niet nalaat humor en de sprookjesachtige sfeer in de verf te zetten. LBV West-Vlaanderen heeft een overeenkomst om deze vertoning exclusief voor haar leden te reserveren aan de helft van de normale inkomprijs. Tickets: € 16 per persoon Aanvang: om 14.30 uur in het theater 't Eilandje te Antwerpen. Reserveer nu uw kaarten en uw opstapplaatsen! Facultatief aanbod: met luxe-autocar heen en terug - vertrek voormiddag met een vrij bezoek Antwerpen, vrij middagmaal voor de prijs van € 11 per persoon. LBV-infolijn: Tel.: 056/25 72 61 ACTIVITEITENKALENDER 50 actief Brugge Dinsdag 28 oktober: cholesterol Dinsdag 25 november: stamboom Dinsdag 9 december: slaap Aanvang: 14.00 uur Plaats: WLZ-center te Brugge 50 actief leper Dinsdag 21 oktober: diavoordracht "Languedoc: het land van Katharen" met wijndegustatie Dinsdag 18 november: internet voor beginners Dinsdag 16 december: creatief koken: bereiden van aperitief en hapjes met degustatie Aanvang: 14.00 uur Plaats: leper "Open Golf" 50 actief Knokke Dinsdag 21 oktober: het gebruik van kruiden Maandag 8 december: samen naar de «betere» film Aanvang: 14.00 uur Plaats: CC Scharpoord

30

_____

Dinsdag 18 november: halve daguitstap naar Brussel met bezoek aan het instrumentenmuseum en vrijheidswandeling in Brussel met een unieke gids. Aanvang: 09.00 uur Plaats: Vertrek aan het station te Knokke 50 actief Kortrijk Donderdag 23 oktober: internet voor beginners Donderdag 27 november: leven in de Brugse gevangenis Donderdag 18 december: demonstratie bloemschikken Aanvang: 14.30 uur Plaats: Jeugdcafetaria KV Kortrijk 50 actief Oostende Maandag 6 oktober: borstkanker: vroeg opsporen Maandag 13 oktober: diavoorstelling «Languedoc: het land van Katharen» met wijndegustatie Maandag 3 november: werken met de microgolfoven Maandag 24 november: vier mensen, drie culturen, twee vrouwen, één verhaal Maandag 8 december: bloemschikken

«kerststuk» Maandag 15 december: eindejaarsfeest en algemene ledenvergadering Aanvang: 14.30 uur Plaats: lokaal Hertendale LBG Ardooie Maandag 13 oktober: muzikale namiddag met breughelmaaltijd Maandag 17 november: voordracht door VRT-Radio 1 journalist Vansevenant Johny Maandag 15 december: muzikale namiddag" Kerstsfeer". Aanvang: 14.15 uur Plaats: CC 't Hofland LBG Avelgem Woensdag 22 oktober: diavoorstelling Nieuw-Zeeland en m'as tu vu, op Waregem-koerse Dinsdag 25 november: kruiden van tuin naar keuken Dinsdag 16 december: kwisnamiddag Aanvang: 14.30 uur Plaats: In De Golf LBG Blankenberge Donderdag 20 november: educatieve kwis Donderdag 18 december: maken van likeuren met proevertjes Aanvang: 14.00 uur Plaats: In Sint-Sebastiaan

"1\T DE PR~V\~t\E,--LBG Diksmuide Dinsdag 7 oktober: koken voor senioren Woensdag12 november: internet voor beginners Aanvang: 14.30 uur Plaats: Sint-Sebastiaanzaal Dinsdag 16 december: kerstfeest Aanvang: 14.30 uur Plaats: Sint-Jan te Brugge LBG Eernegem Donderdag 16 oktober: soja Donderdag 20 november: veiligheid in en om het huis Vrijdag 19 december: kerstfeest Aanvang: 14.00 uur Plaats: New Capri LBG Gistel Donderdag 16 oktober: internetinitiatie Aanvang: 14.00 uur Plaats: 't Koekoeksnest Maandag 6 november: kreatief koken Maandag 1 december: lachen is gezond Aanvang: 14.00 uur Plaats: Cultureel Centrum LBG Gullegem - Moorsele Maandag 6 oktober: migraine Maandag 3 november: heksen, hekserijen en heksenprocessen Maandag 1 december: filmvoorstelling "Pauline en Paulette" op groot scherm Aanvang: 14.30 uur Plaats: 't Vijverhof LBG Ingelmunster Dinsdag 21 oktober: internet voor beginners Aanvang: 14.30 uur Plaats: 't Molentje LBG Houthulst Vrijdag 14 november: kookdemonstratie Aanvang: 14.00 uur Plaats: Feestzaal Maeke-Blyde LBG Knokke Maandag 27 oktober: kruiden Aanvang: 14.00 uur Plaats: CC Scharpoord LBG Kortrijk Dinsdag 21 oktober: diavoorstelling "De Lybische monumenten en de woestijn" Aanvang: 14.30 uur Plaats: ABA

_

LBG Kuurne Maandag 13 oktober: de werking van het Belgisch hof Maandag 3 november: diavoorstelling Maandag 15 december: kerstfeest Aanvang: 14.30 uur Plaats: Salons Vaernewijck LBG Lauwe Maandag 20 oktober: Humor in het bisdom Maandag 17 november: internet voor beginners Maandag 15 december: kerstfeest Aanvang: 14.30 uur Plaats: Cultureel Centrum LBG Menen Vrijdag 21 november: kaas- en wijnavond Aanvang: 19.30 uur Plaats: Zaal Eendracht Dinsdag 15 december: optreden van de Blauwe Vlinders Aanvang: 14.30 uur Plaats: Zaal Royal Palace LBG Mesen Woensdag 22 oktober: erfenissen en testamenten Aanvang: 14.00 uur Plaats: Hobbyhuisje LBG Middelkerke Dinsdag 14 oktober: internet voor beginners Dinsdag 25 november: zich ziek lachen is gezond Dinsdag 9 december: creatief koken: aperitiefhapjes Aanvang: 14.00 uur Plaats: 't Lindenhof LBG Oostkamp Dinsdag 14 oktober: spreuken en zegswijzen: hoe volks? Dinsdag 18 november: wat eten wij vandaag? Dinsdag 9 december: kerstfeest met muzikale show door Jos Roothooft & Co Aanvang: 14.00 uur Plaats: Feestzaal't Boldershof LBG Poperinge Woensdag 17 december: langer en gezond leven Aanvang: 14.30 uur Plaats: 't Belfort LBG Staden Donderdag 27 november: diavoorstelling Aanvang: 14.00 uur Plaats: Hof Ter Loo

31

LBG Torhout Maandag 24 november: internet voor beginners Maandag 22 december: zich ziek lachen is gezond Aanvang: 14.00 uur Plaats: 't Gravenhof LBG Waregem Maandag 20 oktober: op zoek naar onze voorouders Maandag 3 november: omgaan met verlies Maandag 8 december: algemene vergadering Aanvang: 14.30 uur Plaats: Dienstencentrum Eikenhove LBG Wervik Maandag 6 oktober: diavoorstelling Maandag 3 november: diensten van het WLZ Zaterdag 13 december: kerstfeest Aanvang: 14.00 uur Plaats: Zaal De Teerling LBG Zedelgem Dinsdag 7 oktober: diavoorstelling over Bretagne Dinsdag 4 november: alles over diabetes Dinsdag 2 december: Sint-Niklaasfeest Aanvang: 13.30 uur Plaats: 't Oud Gemeentehuis LBG Zwevegem Woensdag 15 oktober: veiligheid in en om de woning Woensdag 19 november: water, schaarste in overvloed Woensdag 17 december: kerstfeest Aanvang: 14.00 uur Plaats: 't Boldershof LVSW Blankenberge Donderdag 23 oktober: heksen, hekserijen en heksenprocessen Donderdag 27 november: het harde leven van onze Vlaamse seizoenarbeiders in Frankrijk Dinsdag 16 december: ontspanningsnamiddag Aanvang: 14.00 uur Plaats: Sint-Sebastiaan LVSW Brugge Donderdag 16 oktober: geleid bezoek aan het uitgebreide Stedelijk Volksmuseum Donderdag 20 november: muzikale voordracht met dia's "Zomerse dromen" Donderdag 18 december: omgaan met kri-

tiek - waardering geven Aanvang: 14.30 uur Plaats: WLZ-center LVSW Eernegem - Ichtegem Maandag 6 oktober: koken met de microgolfoven Maandag 3 november: de hervorming van de politie Maandag 1 december: Sinterklaasfeest met kwis Aanvang: 14.00 uur Plaats: New Capri LVSW Jabbeke Maandag 15 december: bloemschikken rond het thema Kerstmis Aanvang: 14.00 uur Plaats: Feestzaal De Linde LVSW Kortrijk Donderdag 9 oktober: over blauwers en komiezen Donderdag 13 november: bijstand voor personen met een handicap Donderdag 11 december: bereiding van warme hapjes voor de komende feestdagen Aanvang: 14.30 uur Plaats: Jeugdcafetaria KV Kortrijk LVSW Maldegem Donderdag 9 oktober: internet voor beginners Aanvang: 14.00 uur Plaats: Café Canada LVSW Menen Dinsdag 28 oktober: kerststukjes maken Aanvang: 14.30 uur Plaats: Eendracht LVSW Oostende Woensdag 15 oktober: veilig voedsel Woensdag 19 november: heksen, hekserijen en heksenprocessen Woensdag 17 december: diavoorstelling Griekenland Aanvang: 14.00 uur Plaats: Hertendale LVSW Revill Donderdag 2 oktober: geleid bezoek aan "De Passage" opvangcentrum voor vluchtelingen Donderdag 6 november: aseksualiteit Aanvang: 14.30 uur Plaats: WLZ-center te Brugge

LVSW Roeselare Dinsdag 14 oktober: bezoek aan museum Blomme Dinsdag 25 november: heksen, hekserijen en heksenprocessen Dinsdag 9 december: de veiligheid van de burger bedreigd Aanvang: 14.30 uur Plaats: zaal achter WLZ LVSW Themawerking In het kader van het Europees Jaar van Personen met een Handicap Woensdag 22 oktober: leven met een visuele handicap Woensdag 26 november: vzw Hachiko: hulphonden voor motorisch gehandicapten Aanvang: 14.30 uur Plaats: 't Waaihof LVSW Torhout Dinsdag 14 oktober: heksen, hekserijen en heksenprocessen Woensdag 12 november: diavoorstelling "van Pyreneeën tot Gibraltar" Aanvang: 14.00 uur Plaats: t' Lusthof LVSW Wervik Dinsdag 21 oktober: bingonamiddag Dinsdag 18 november: recycleren en composteren Dinsdag 16 december: kerstfeest Aanvang: 14.00 uur Plaats: zaal De Teerling LVSW Zedelgem Dinsdag 28 oktober: heksen, hekserijen en heksenprocessen Dinsdag 25 november: bloemschikken tegen Kerstmis Dinsdag 23 december: kerstfeest met "Zuinige Marie" Aanvang: 13.30 uur Plaats: 't Oud Gemeentehuis Voor inlichtingen en inschrijvingen kan u terecht: • LBG en 50 actief - Nadine Fiems • Lvsw - Madie Coevoet Groeningelaan 40 - 8500 Kortrijk Tel.: 056/25 72 61 Fax: 056/22 96 26 e-mail: Ibv.wvling.be

COURANT is het driemaandelijks tijdschrift van de v.z.w. Liberale Beweging voor Volksontwikkeling Redactie A. DE Vos, C. MOREAU,N. FIEMS,P. LAUWRIJS,M. COEVOET M. MUES, L. VAN NIEUWENBORGH, R. VAN HEE, B. SCHATIEMAN,F. FLUYT G. VERBRUGGHE, A. VER.NIMMEN Hoofdredacteur Guido VERBRUGGHE Zetwerk - Lay-out en abonnementen Christine MOREAU

beheer

Briefwisseling en verzendadministratie Alle briefwisseling in verband met de redactie, de abonnementen en de advertenties dienen gericht aan: Courant, Livornostraat 25, 1050 Brussel Telefoon: 02/538.59.05 Fax: 02/538.20.82 Abonnementen 4,96 € (200 BEF) door betaling op het rekeningnummer 310-0005171-19 van de L.B.V. Prijs per afzonderlijk nummer: 1,98 € (80 BEF) Verantwoordelijke uitgever Jacky Raymaeckers, Kasteellaan Druk Drukkerij

Diederik,

Adegem

33, 3500 Hasselt

- 050/71.23.26