Financieel toezicht De crisis voorbij?
Commissie ABF 25 november 2015
Even voorstellen Afdeling Kwaliteit Openbaar Bestuur Team Interbestuurlijk Toezicht Jenneke Hollebrandse Dick Schuurman
2
Inhoud presentatie
- Wat is financieel toezicht? - Gelderse werkwijze - Huidige ontwikkelingen - Begrotingen 2016 - 2019 - Belangrijke momenten - Databank financieel toezicht
3
Wat is financieel toezicht? algemeen Wettelijk - gemeente moet zorgen voor sluitende begroting en/of meerjarenraming - provincie ziet daarop toe - is vastgelegd in Gemeentewet (art. 189 en 203) Doel - voorkomen van artikel 12 Fvw-aanvragen/situaties Hoe? - repressief en preventief toezicht - Gelderse werkwijze
4
Wat is financieel toezicht? horizontaal vs verticaal Horizontaal toezicht Gemeenteraad *)
College van B&W
verantwoordelijk voor structureel en reëel sluitende begroting
Verticaal toezicht
provincie (GS) voorkomen van artikel-12 status gemeente
www.gelderland.nl/financieeltoezicht *) Ondersteuning Gemeenteraad door accountant en rekenkamer
Wat is financieel toezicht ?
wie?
Gemeenten
54
Gemeenschappelijke regelingen
60
Waterschappen
3
Wat is financieel toezicht? toezichtvormen Preventief toezicht Zware vorm van toezicht Vooraf goedkeuring begroting en begrotingswijzigingen Gericht op herstel Repressief toezicht Lichte/terughoudende vorm van toezicht Stukken ter kennisname Arhi toezicht Als preventief toezicht Gericht op belangenbehartiging nieuw te vormen gemeente
Wat is financieel toezicht? criteria Criteria voor begrotingstoezicht - begrotingsjaar sluitend óf meerjarig sluitend structureel sluitend reëel sluitend - bij voorkeur: alle jaren sluitend - geen jaarlijks opschuivend perspectief - wettelijke data (15 juli en 15 november) - risico’s (weerstandsvermogen)
Gelderse werkwijze (1) • Partnerschap / samenwerking • Transparantie • Versterking horizontaal toezicht door raad • Pro-actief naar gemeenten • Informeren/adviseren naar behoefte • Anticiperen op ontwikkelingen • Meedenken over wet- en regelgeving
Gelderse werkwijze (2) Doorontwikkeling • Stilstand is achteruitgang • Actief benaderen en triggeren van gemeenteraden • Uitdragen van visie • Adviezen uit rekenkamerrapport 2014 • Informatievoorziening aan PS • Raden pro-actiever informeren • Faciliteer contact tussen gemeenten
Ontwikkelingen bij gemeenten (1)
Ontwikkelingen bij gemeenten (2) Gedecentraliseerde Rijkstaken Participatiewet, Jeugdzorg en WMO • Ca. € 10 miljard (Gemeentefonds was € 17 miljard) (Centrumgemeenten: € 750 – €1.100 per inw.) (Overige gemeenten: € 300- € 700 per inw.)
• Inclusief (zeer forse Rijksbezuiniging) • Combinatie met verdere bezuinigingen op gemeentefonds • Budget loopt verder terug in komende jaren (-10%) • Budget wordt herverdeeld. • Onzekerheden over kosten zorgaanbieders • Risico’s (solidariteits- of profijtbeginsel)
Ontwikkelingen bij gemeenten (3) Voortdurende kortingen en herverdelingen Steeds meer weerstand bij gemeenten • Gemeente ageren in verschillende samenstellingen • Wethouders financiën gezamenlijk op de barricaden • GS heeft brief gezonden aan ministers • Bezuinigingsmogelijkheden uitgeput ? • Inkomsten verhogen met precariorechten
Ontwikkelingen toezicht (1) Onderzoek naar uitbreiding wettelijke mogelijkheden toezicht • •
Bijvoorbeeld i.v.m. negatieve reserves / vermogen Uitbreiden wettelijke bepalingen voor preventief toezicht?
Invoeren verplichte kengetallen • • • • •
Exploitatie, schuld en grond Gemeenten betrekken ze zelf bij eigen oordeel Nog in ontwikkeling Niet meegenomen bij bepalen toezichtvorm Wél opgenomen in begrotingsbrieven
Voorbeeld 2015
Ontwikkelingen toezicht (2) Kengetallen - 2015
Gelderland heeft al geanticipeerd Hierdoor ook voordeel voor individuele Gelderse gemeenten
- 2016
Wettelijk voorgeschreven Gemeenten nog zoekende Vermelding in begrotingsbrieven
Voorbeeld 2016 Kengetal
Gelders gemiddelde
Waarde kengetal Testvoorbeeld
Categorie Categorie Categorie A B C
1a. Netto schuldquote
75%
132%
<90%
90-130%
>130%
1b. Netto schuldquote gecorrigeerd
68%
118%
<90%
90-130%
>130%
2. Solvabiliteitsratio
35%
24%
>50%
20-50%
<20%
3. Grondexploitatie
26%
40%
<20%
20-35%
>35%
Structurele exploitatieruimte Begr.
0,25%
-0,21%
Structurele exploitatieruimte MJR
-0,06%
0,67%
98%
94%
4.
5. Belastingcapaciteit
Begr én MJR >0% <95%
Begr of MJR >0% 95-105%
Begr én MJR <0% >105%
Begrotingen 2016 - 2019 • Vastgesteld door gemeenteraden en ingezonden vóór 15 november • Toezichthouder werkt ook met concepten ivm planning • Beeld zeker niet negatief • Decentralisaties veelal nog budgettair neutraal • Het zit vooral in de risico’s • GS-besluit preventieve gemeenten: half december
Belangrijke momenten Jaar voorafgaand: • April: algemene begrotingscirculaire naar gemeenten • Half december: besluit preventieve gemeenten en gr’s, persbericht/samenvatting GS besluit • Eind december-half februari: verzending begrotingsbrieven preventieve en repressieve gemeenten • Eind februari: update website + factsheet (begroting) Informatiemoment aan PS Jaar opvolgend: • Eind september: update website + factsheet (jaarrek.) Informatiemoment aan PS
Databank financieel toezicht http:/ftgelderland.databank.nl • Openbare informatie gegroepeerd • Vooral info die in kader van toezicht beoordeeld wordt • Ook openbare documenten • Transparantie en vergelijkingsmateriaal • Gelderland is vooralsnog uniek (Gelders model) • Aanbod deels afgestemd op vraag en genereert ook vraag
Dank u voor uw aandacht! Zijn er nog vragen?
