J A A r g A N G 13 N um m er 52 o k t o b e r 2 0 15
Rabobanken op koers met de binnenvaar t
De crisis voorbij?
2 Samen de crisis voorbij varen.
6 Geen kortetermijndenken.
10 Financieel geduld opbrengen.
Voorwoord
Alex de Fouw
De crisis voorbij? Op 1 juli 2015 startte ik als directeur Bedrijven bij Rabobank Oosterschelde. In de afgelopen periode ontmoette ik al een aantal schippers en ik hoop er de komende maanden nog veel meer te treffen. Het magazine Op koers is een mooi initiatief om met u als ondernemer kennis en ervaringen uit te wisselen. Het thema is “De crisis voorbij?” Gelukkig staan inderdaad veel signalen inmiddels weer op groen. De economische bedrijvigheid trekt aan. Dat uit zich in een toenemende industriële productie, groeiende export en zeker niet onbelangrijk voor de binnenvaart, een bouwnijverheid die aan een inhaalslag bezig lijkt te zijn. Volumes stijgen en liquiditeitsposities verbeteren. Goede ontwikkelingen! De directe gevolgen voor de binnenvaart ondervinden we in onze dagelijkse ondernemerscontacten met u. Het aantal ondernemers dat weer de volledige aflossing voldoet, neemt toe en wat ook helpt is de laagwaterperiode van afgelopen zomer. Is het dan alles goud wat er blinkt en zijn alle zorgen voorgoed voorbij? U weet natuurlijk dat dit niet zo is. De vrachtprijzen zijn nog niet wat ze zouden moeten zijn, de vooruitzichten in de tankvaart zijn onzeker, de overcapaciteit is nog steeds in bepaalde segmenten aanwezig, financiële achterstanden van de crisisjaren moeten worden weggewerkt en de wijzigingen in wet- en regelgeving staan niet stil. En zo zijn er nog meer uitdagingen. Kijk naar de mondiale economie die soms lijkt op ons weerbeeld (bijvoorbeeld de ontwikkelingen in China net na de zomerperiode). Na een hevige regenbui schijnt ineens de zon weer en uiteindelijk begint het toch weer te regenen. Een dag later kan het weer helemaal anders zijn. Toch ben ik positief. Ondanks de zorgen die er nog zijn, overheersen de positieve signalen die we om ons heen waarnemen. We zien voldoende markten opveren wat leidt tot toekomstperspectief. Er liggen kansen voor duurzame concepten en innovaties. De binnenvaartsector kenmerkt zich daarnaast door flexibiliteit die versterkt wordt door de veerkracht die ik bij veel ondernemers zie. Uiteindelijk maakt goed ondernemerschap het echte verschil! Alex de Fouw Directeur Bedrijven Rabobank Oosterschelde
Rabobank Binnenvaartbanken: naast Rabobank Oosterschelde zijn dat Rabobank Krimpenerwaard, Rabobank Merwestroom en Rabobank Altena.
2
Op koers
Thema: (Nieuwe) koers varen
Vooral samen de crisis voorbij varen Bevrachters doen zaken met verladers. Daarmee zijn zij een belangrijke schakel binnen de logistieke keten. Op het snijvlak van vraag en aanbod opereert Van der Veen Shipping al decennia lang. De economische crisis zette vooral het zoeken naar alternatieven in gang. Met succes. Op meerdere vlakken.
Aan het Eemskanaal, met zicht op de zeesluizen van Delfzijl, staat het pand van allround binnenvaartkantoor Van der Veen Shipping. De Farmsumerhaven ligt op loopafstand. Hoe mooi wil je het hebben? Aan het roer van de onderneming staat Bouke van der Veen. Met bijna veertig jaar ervaring is hij gepokt en gemazeld binnen de sector. De bevrachter timmert sinds 1979 aan de waterweg. Samen met een neef begeleidde hij in die tijd zijn eerste turftransporten. Dat gebeurde vanuit Noord-Duitsland naar groothandelaren in het Westland. Later ook vanuit Polen naar diverse
Maasbestemmingen. Veentransporten die overigens tot op de dag van vandaag gevaren worden. Op jaarbasis honderdduizenden m3 per schip. Maar turfvoorraden zijn eindig. Dat houdt een keer op. Mede om die reden organiseerde Van der Veen divers alternatief werk onder de vlag van het bevrachtingskantoor. Zo onderhoudt men anno 2015 ook een containerlijndienst tussen Rotterdam en het Noord-Duitse Dörpen, waar het eigen schip Flevotrans onderdeel van is. Daarnaast wordt in samenwerking met MCS in Drachten de lijndienst Delfzijl-Rotterdam
Bouke van der Veen: ' We moeten samen het transport tot een goed einde brengen'
3 Op koers
Thema: De crisis voorbij?
vervolg van pagina 3
'De term "macht" is stoere bevrachterstaal. Dat werkt niet meer.'
onderhouden met ms Delftrans. Tevens varen ongeveer veertig multi-inzetbare relatieschepen (droge lading) voor het Delfzijlse kantoor. Naast bevrachtingen regelt men ook totaaltransporten (door to door), diensten in de kustvaart, ijkopnames, op- en overslag en wordt de expertise ingezet rond de aan- en verkoop van schepen. Kortom, het bruist in het pand aan de Zijlvest. Alternatief In 2007 diende de kredietcrisis zich aan. Eind 2008 sloeg deze ook hard toe in de binnenvaart. Er volgden pittige jaren. In hoeverre ging in Delfzijl het roer toen om? Bouke van der Veen legt uit: 'We doen veel aan bevrachting. Dat is pure bemiddeling. De manier van werken veranderde niet. De benadering van klanten bleef natuurlijk hetzelfde. Wel gingen de onderhandelingen over een transport makkelijker. Klanten zeiden sneller tegen een bepaalde prijs "Doe maar." Er was immers een groter aanbod van laadruimte. Nadien was dat over.' Door de malaise veranderde er meer. Zo werden schepen op andere lijndiensten ingezet. Het transport van veevoeder richting Noord-Duitsland bijvoorbeeld veranderde door een verminderde omzet aldaar. 'Vanwege de continuïteit moesten we toen natuurlijk wat doen. Daarom gingen we op zoek naar alternatieve ladingen. Die vonden we onder andere in cellulosetransporten van Vlissingen naar Dörpen. Die schepen laden dan weer veengrond terug. In de loop der tijd kregen we zo een verschuiving van turf, dat was de basis, naar ander vervoer.' Toekomst Met de snelheid waarmee veranderingen zich aandienen, laat de toekomst zich moeilijk voorspellen. Ook Van der Veen kan dat niet. Toch is hij voorzichtig optimistisch. Het bevrachtingskantoor werkt vooral met
kanaalschepen in het Noord-Duitse kanalengebied tot en met België en Frankrijk. Daarin is men sterk. 'Onze schippers hebben zeker allemaal wat moeten inleveren, maar over de hele linie is er de achterliggende jaren niet slecht gevaren. De vaste aflossingen werden steeds betaald. Dat komt omdat de investeringen in kanaalschepen, de oudere schepen, niet zo hoog zijn. Met een ton of vijf, zes houdt dat op. Die mannen konden dus gewoon doorvaren.' Een andere ontwikkeling die zeker zijn aandacht heeft, is de krimp in laadcapaciteit. Veel ondernemers die dertig jaar geleden begonnen, zijn inmiddels gestopt of verkochten het schip naar het buitenland. Die trend betekent dat kanaalschepen rond de 1.000 tot 1.200 ton steeds schaarser worden. 'Dat signaleren wij al langer. Er ontstaat straks een tekort. En nieuwbouw gebeurt al jaren niet meer. De meeste vraag nu gaat uit naar deze 1.000 tonners.' Aan de andere kant ziet Van der Veen vooral de laatste twee jaar een groeiend vertrouwen. 'De instroom van jongeren groeit. Het punt is dat ondernemers geld nodig hebben en dan niet altijd bij banken kunnen aankloppen. Crowd funding is dan een goed alternatief. Ik ken de voorbeelden.' Direct voegt de bevrachter toe dat aan die financieringsvorm ook risico's kleven. Het heikele punt is namelijk de beschikbare financiële ruimte, bijvoorbeeld bij averij. 'Stel er loopt een motor in elkaar. Dan houdt het verhaal feitelijk op. Bij wie moet de ondernemer dan aankloppen? Crowd funders lopen dan het risico hun inleg kwijt te raken. Dát is bij banken natuurlijk anders. Die zoeken, al dan niet eenvoudig, een oplossing.' Voor de onderliggende vraag "Wat dan wel?" gesteld kan worden, geeft de
4 Op koers
Thema: (Nieuwe) koers varen
spreker het antwoord. Van der Veen Shipping zoekt bij de aankoopbemiddeling naar mogelijkheden om de ondernemer te helpen door hen bijvoorbeeld 'ruim te bevoorschotten. De verrekening volgt later wel.' Macht Op de vraag of dat niet de gezonde balans in verhoudingen kan verstoren, in termen van macht en controle, reageert hij: 'Nee, je doet dat in onderling overleg. Iedereen moet zich daar prettig bij voelen. We zijn de laatste die schippers iets opleggen of hen verplichten bepaalde transporten te doen.' De "machtsverdeling" blijkt juist 180 graden anders te liggen. 'De ondernemer heeft zijn schip en wij breiden zo de bevrachtingsmogelijkheden uit. Uiteindelijk is het een win-winsituatie.' Sterker nog, Van der Veen werpt de veronderstelling dat "bevrachters alle macht hebben" verre van zich. Zijn bevrachtingskantoor werkt met een transparant beurtsysteem. 'Wij bedienen de schippers zo op een maximaal eerlijke manier. Zij krijgen zoveel mogelijk
gelijke vrachten. Natuurlijk zijn er verschillen, maar wij proberen de gemiddelde marktprijzen te hanteren. Met schippers wordt in heel veel gevallen ook gewoon overlegd. Dus de term "macht" wil ik zeker niet gebruiken. Dat is stoere bevrachterstaal. Dat werkt allang niet meer.' Samenwerken Waar het dan wel om draait, is stabiliteit en continuïteit. Zaken die leiden tot vertrouwen. 'Beschaam je dat één of twee keer dan ben je die ondernemer kwijt. We moeten uiteindelijk samen het transport tot een goed einde brengen. Daarin heb je elkaar nodig.' Efficiënt samenwerken is misschien niet altijd makkelijk, maar levert vroeg of laat beslist voordeel op. Bij Van der Veen Shipping is de bereidheid hier in te investeren zeker aanwezig. In Delfzijl wil men immers de crisis samen wegvaren. Dát is het beste concept voor de vaart van morgen.
5 Op koers
Thema: De crisis voorbij?
De voorsteven voorbij... Regeren is vooruitzien. Wie vooruit wil, moet investeren. Letterlijk en figuurlijk. Samenwerken is één manier, ontwikkeling een prima tweede. Bijvoorbeeld van je eigen capaciteiten. Want hoe is het gesteld met je kennis en kunde als ondernemer? Jan Steenstra pakte met visie die handschoen op. Hij werd er "rijker" van.
'Met een kwartier passeren wij de brug bij Sas van Gent', klinkt de opgewekte telefonische boodschap. De jonge binnenvaartondernemer heeft er zin in. Speciaal voor Op koers legt hij zijn schip Con Amore tegen de kant. Aan de Westkade, met zicht op de Belgische grens, wordt het schaduwrijke dek de plek van ontmoeting. Steenstra (34) blijkt een boeiend spreker. Eentje met visie, iemand die over zaken nadenkt en verder wil kijken dan de boeg van zijn schip. Een man die sinds 2009 als zelfstandig ondernemer met ms Con Amore het water dun vaart. Stuurstoel Voor die tijd maakte Steenstra, na zijn matrozenopleiding, een uitstapje naar de zeevaart. Als matroos had hij daar 'een interessante tijd'. Na een paar jaar trok de dynamiek van de binnenvaart hem toch terug in het nest. 'De stuurstoel was mijn doel. Die plek kon ik in de binnenvaart sneller bereiken. Het roer op zee is vooral de gradenknop bedienen en goed weten waar je op de kaart bent. Dan vaar je uren of dagen aan één stuk. In de binnenvaart is dat anders. Daar kun je
geen vijf minuten van het roer weg', motiveert hij de terugkeer. Anno nu vaart hij op de spotmarkt en vervoert hij vooral kunstmest, staal of granen. En daarnaast 'alles wat erin kan'. Steenstra vaart veel in het Donau-gebied en komt onder meer in Hongarije, Servië, Kroatië en Roemenië. Regio's waar de concurrentie groot is door opkomende Oost-Europese rivalen en rederijen die worden opgekocht door westerse logistieke bedrijven. 'Dat zijn ondernemingen die varen met Oost-Europese schepen en dito personeel. Goederen worden vaak vervoerd tot Regensburg, ik noem maar wat, en van daaruit vervoerd door goedkopere vervoerders. Die werken met andere voorwaarden.' De ondernemer meent dat enkel op basis van prijsconcurrentie die slag daar niet gewonnen wordt. 'De westerse kwaliteit van schip en bemanning en de betrouwbaarheid van het vervoer heeft zijn prijs. Daar zit tegelijk onze kracht. Het is voor de goederen beter als die in hetzelfde schip blijven. Zo worden bijkomende over- en opslagkosten bespaard. Dan kost het uiteindelijk niet eens heel veel meer.' Concurrentie Als het dan toch over concurrentie gaat, vindt Steenstra het 'uitermate zonde' dat de EUBO is mislukt. Hij wijt dat aan het heersende kortetermijndenken op veel plekken binnen de sector. 'Met ondernemers die te veel het geld zien en een regelgeving die tekort schiet, zit de binnenvaart in een lastige spagaat', legt hij uit. 'Uniformiteit in prijs en regelgeving zou dat oplossen. In ons eentje redden wij het niet. Natuurlijk kost dat tijd en geld en is het impopulair. Maar uiteindelijk is het winst voor iedereen.' Steenstra realiseert zich terdege dat hij zeker niet alle wijsheid in pacht heeft, maar weet wel dat je als ondernemer verder moet durven kijken dan de kop van je schip. 'Ondernemerschap moet niet vastzitten aan de prijs van één enkele reis. Het gaat ook om morgen'.
6 Op koers
Thema: (Nieuwe) koers varen
Opleiding Anders gezegd: kortetermijndenken en snelle winsten doen de sector uiteindelijk geen goed. Steenstra is meer een man van de langetermijnvisie. Om dat inzicht te voeden ('Ik wilde niet inkakken en iets nuttigs doen.') spijkerde hij zijn kennis en kunde op het gebied van ondernemerschap bij. Hij gaf zich op voor de cursus Ondernemer Binnenvaart. Dat betekende zes vrijdagen én zaterdagen naar het Nova College in IJmuiden. Goed voor twaalf dagen omzetverlies. Het was hem de investering meer dan waard. Onder leiding van een econoom en een financieel hoogleraar (die beiden varen) werd nagedacht over zaken als marktonderzoek: hoe doe je dat, waarom doe je wat je doet, met welk schip en hoe zit dat met de financiering. Ook voorraadbeheer bleek een leerzame kwestie: moet je geld steken in voorraden en hoeveel? Daarnaast stonden financiën, administratie en (inter) nationale wetgeving op het programma. De cursus bracht hem veel. Zo was het boeiend te ontdekken dat er met andere binnenvaartondernemers veel parallellen te trekken zijn, ondanks de brancheverschillen. 'Als ondernemer denk je vaak in dezelfde lijnen', legt Steenstra zijn nieuw verworven inzichten uit. Hij leerde meer vergelijkend te kijken en kritisch te denken over zijn eigen bedrijf. Om die reden is hij dan ook trots op zijn vakbekwaamheidsdiploma. 'Ik kan nu legaal en zelfstandig mijn eigen onderneming draaien en hoef niet te varen op het procuratieschap van een ander. Ik ben onafhankelijk.' Dat vindt hij belangrijk en is voor hem de rode draad in zijn verhaal als ondernemer én als mens. Bewuster Opnieuw komt hij terug op de in zijn ogen noodzakelijke professionalisering van de sector. 'Vroeger werd je ondernemer van vader op zoon, maar die tijden zijn veranderd. Eigenlijk zou iedere binnenvaartschipper een ondernemersdiploma moeten hebben. Dat papiertje is gewoon nodig. Het maakte mij in ieder geval bewuster en de opgedane kennis en inzichten helpen mij om op termijn financieel onafhankelijk te worden.' Dat is voor Steenstra de stip op zijn horizon. Hij wil verder kijken dan zijn voorsteven. Want daar begint zijn vrijheid van keuzes maken op economisch en financieel vlak. Jan Steenstra: 'Vrijheid van keuzes maken is belangrijk.'
7 Op koers
Thema: De crisis voorbij?
Op koers naar de verandering Stijgende volumes en toenemende prijzen: het gaat weer goed in de binnenvaart. Niet gek, want iedere recessie gaat immers een keer voorbij. Aan de huidige crisis lijkt nu echt een einde te komen. Wordt alles dan weer zoals voorheen? 'Nee', stelt Monique van Plateringen beslist. Wel zijn er lessen te leren voor een sector die morgen écht veranderd is.
Monique van Plateringen (Rabobank Nederland) is heel duidelijk in haar stellingname. De Sectormanager Transport & Logistiek legt uit dat Nederland de achterliggende twintig jaar in een groei-economie leefde. Los van een enkele dip waren het tijden van hoogconjunctuur. Toen kwam in 2007 de kredietcrisis. Deze liet diepe dalen zien. Aanleiding was de val van de Amerikaanse huizenmarkt die uiteindelijk een stevige impact had op Europa, op Nederland en uiteindelijk ook op de binnenvaartsector. Door de globalisering
hebben veranderingen elders nu een veel bredere impact. Recent voorbeeld is de drie minuten durende beurscrash in China, die direct gevolgen had op de Nederlandse beurs. Daarnaast is onder invloed van internet, social media en nieuwe technologieën de wereld van vandaag allang niet meer dezelfde. Ook de logistieke keten is veranderd. Denk aan de opkomst van e-commerce en 3D-printing, maar ook aan veranderend consumentengedrag. De menselijke factor heeft zijn invloed: nieuwe generaties
Moinque van Plateringen: 'Er zijn lessen te leren.'
8 Op koers
Thema: (Nieuwe) koers varen
hebben een andere kijk op een (vast) dienstverband, hiërarchie en de verdeling/omgang tussen zakelijk en privé. Het zijn allemaal elementen in je omgeving waar je als ondernemer rekening mee te houden hebt. Hij is immers afhankelijk van hoe handelsstromen zich bewegen die op hun beurt sterk bepaald worden door de economische groei in de wereld. 'Daar hebben ondernemers alles mee te maken.' Monique van Plateringen neemt als voorbeeld Rotterdam, weliswaar nog steeds de grootse Europese haven, en wijst op de veranderingen in het Midden-Oosten, vooral rond Dubai. 'Transport via die weg gaat sneller, zeker nu het Suezkanaal is uitgediept.' Schipper 2.0 Ze beweert hiermee niet dat het er voor de binnenvaartschipper slecht uitziet: 'De economie in Europa groeit nog steeds.' Ze wil benadrukken dat de veranderingen doorgaan en dat de binnenvaartsector daar op in moet spelen. De huidige, versnipperde markt stagneert te veel de goede voortgang. De groeiende volumes maken de grote noodzaak tot verandering niet minder. 'De marktmacht van de individuele ondernemer ten opzichte van de verlader is nihil. De kracht zit in het collectief', meent de Sectormanager. 'Dus een groep schippers die op een professionele manier met een bevrachter of verlader zaken doet. Zij kunnen op die manier vervoerszekerheid, kwaliteit en flexibiliteit leveren. Schippers moeten die handschoen oppakken!' Zij breekt een lans voor de sector die zich promoot als schoon, duurzaam en innovatief. Bedreigingen kunnen naar haar stellige overtuiging kansen worden. Maar dan moet de sector wel beter functioneren. 'Verladers en ontvangers bundelen de vervoersstromen en hebben inzicht in elkaars planning wat betreft een optimale logistiek. Maar hoe is de binnenvaartschipper daar op aangesloten? Kan deze hier een rol in pakken, bijvoorbeeld als drijvend voorraadmagazijn? Juist door nieuwe technologieën is er meer transparantie en zijn er ook meer mogelijkheden voor een adequate planning in het steeds complexer wordende vervoersproces. Het is per slot van rekening de schipper die kan constateren waar het slimmer kan. Hij ligt met zijn schip onder die kraan.'
Omarmen Monique van Plateringen klinkt gedreven als zij uitlegt dat sectorale verbeteringen gewoon broodnodig zijn. Wegkijken kan niet meer. Immers, veranderingen komen sneller, hebben meer impact en duren korter. De markt zit nu anders in elkaar en stelt nieuwe eisen aan de binnenvaart. In plaats van te vechten tegen ontwikkelingen, moet de sector ze juist omarmen door te zorgen dat de logistieke keten nog beter functioneert. 'Ik weet bijvoorbeeld dat er schippers zijn die hun GPS-tracker uitzetten om te voorkomen dat de bevrachter weet waar ze zitten en hen zo geen "goedkoop" vrachtje kan aanbieden. Dat is niet meer van deze tijd. Het moet veel meer gaan om afweging "Welk schip zit het dichtst bij welke lading en kan die dan meenemen?" Zo word je relevanter voor je opdrachtgever. Dat is waar het om gaat.' De manager Transport & Logistiek realiseert zich heel goed dat er schippers zijn die financieel in zwaar weer zitten door grote investeringen en halvering van omzetten. 'Die komen nu wat op adem. Maar door een enkele inhaalslag van achterstallig onderhoud en reparatie kom je er niet. Het wegvervoer zit op Euro6. De voorsprong die de binnenvaart nu heeft, raakt men kwijt als daar niet adequaat mee aan de slag wordt gegaan.' Anders gezegd: de sector moet mee met de vernieuwing zoals LNG, dual fuel enzovoorts. Voor dergelijke innovaties moet alleen méér financiële ruimte zijn. Het is de exploitatie die deze zal moeten bieden. 'Daarom zijn financieel onderbouwde businessplannen onmisbaar', meent Monique van Plateringen. Dat geldt wat haar betreft ook voor een goed managementinformatiesysteem. 'Je moet weten wat een reis je oplevert. Pas dan kun je ondernemersafwegingen maken. Daar is nog best een wereld te winnen.' Structuurversterking Voor de sector betekent dit alles handen uit de mouwen in een markt van matige economische groei met uitschieters naar boven én beneden. De moraal is helder. Het roer moet echt om. Door structuurversterking moet de binnenvaart streven naar een volwaardig partnerschap in de totale logistieke keten. Verandering is de koers op weg naar morgen.
9 Op koers
Thema: De crisis voorbij?
Flexibel ondernemen voor de beste prijs Vrij zijn om je eigen handelen te bepalen. Wie wil dat niet? In de binnenvaart gebeurt dat op de spotmarkt. Wie daarvoor kiest, moet in ieder geval flexibel zijn en kennis hebben van de markt. Bijvoorbeeld weten wie de mooiste vrachten aanbiedt tegen de beste prijs. Ondernemersfamilie Van Wijk gaat die uitdaging al jaren aan. En natuurlijk lukt het ook weleens een keer niet.
Grijpers grijpen gretig hun lading uit de ruimen van de verschillende schepen. Ms Voyage (110 x 11.45 meter) maakt even verderop deel uit van dat decor vol bedrijvigheid. Het schip ligt een aantal dagen geladen in de Amsterdamse Neptunushaven. Zodra het bericht van 'lossen' komt, gaan de touwen los en varen Sjaak, echtgenote Ineke, samen met zoon Robin, naar de plek van bestemming. Maar nu dus even rust. Met de radio zacht op de achtergrond praat de familie over hun bedrijf, hun ondernemersvisie en waarom onderhandelen over scherpe tarieven zo leuk is.
Sinds 2007 doen ouders en zoon dat samen in de onderneming J. van Wijk V.O.F. Dit jaar vervoert de drijvende onderneming vooral containers. Dat komt zo uit. Maar ook zand en grind gaan de ruimen in, evenals droge lading. Van Wijk senior: 'Wij varen overal en voor iedereen. Dat maakt ons werk leuk.' Afweging Wát er gevaren wordt, is toch meestal wel een prijsafweging, legt de ondernemer achter een dampende kop koffie uit. Het uiteindelijke wel of niet wegvaren van
Robin van Wijk: ' Zoveel mogelijk zaken doen met de klant zelf'.
10 Op koers
Thema: (Nieuwe) koers varen
lading komt vooral tot stand door te luisteren en door te weten wat er speelt. 'Daar heb je oren naar. Maar het is ook een kwestie van goed observeren en praten met collega's.' Een breed netwerk is dan natuurlijk heel prettig. Net zoals internet een bron van informatie blijkt te zijn. Dan glimlachend: 'Andersom gebeurt het ook dat mensen je bellen: "Ik hoor dat u..." En dat is prettig. Door de crisis moet je op de kleintjes letten. Iedereen heeft daar last van gehad. Wij ook.' Van Wijk legt uit dat de keuze voor een bepaalde vracht met elkaar gemaakt wordt. Gaat het om een langere reis of is het juist een kort reisje? Past het privé? Echtgenote Ineke vult aan: 'Als we bijvoorbeeld een tijd hetzelfde traject varen en je opnieuw door die bepaalde sluis komt, dan wil je ook wel weer eens een andere leuke reis. Vaak lukt dat ook.' Haar man bevestigt dat dit makkelijker gaat dan een aantal jaar terug. Ten tijde van de crisis had je eenvoudigweg niets te kiezen en was je blij met elke reis. 'Het aanbod van werk is nu beter en de prijzen zijn navenant.' Daarmee zegt de ondernemer overigens niet dat de crisis nu volledig voorbij is. Robin: 'In zijn algemeenheid is dat qua werk wel zo, maar qua schulden niet.' Hij schat in dat veel ondernemers nog hard moeten varen om de lasten weg te werken. 'Er is nog veel financieel achterstallig onderhoud.' Financieel geduldig Op de vraag of hun huidige varensbestaan een bewuste keuze is, reageert Robin dat het 'ook gaat zoals het gaat. Daar rol je na verloop van tijd in.' De crisis heeft daar niettemin wel invloed op gehad. 'Je wordt zakelijker.' Hij bedoelt te zeggen dat, nu er meer ruimte is, er scherper wordt onderhandeld over de prijs. In termen van lukt het om er het maximale uit te halen. 'Het gaat om vraag en aanbod. Alles gaat omhoog, dus waarom zou je dan geen scherpere prijs vragen. Niet iedereen doet dat. Het is ook wel een kwestie van durven, denk ik. En natuurlijk lukt het ook weleens niet. Dan blijf je rustig en kijk je na het weekend verder. Geen paniekdingen.' Van Wijk senior noemt dat 'financieel geduld opbrengen'. Maar niet iedereen wil of kan dat, is zijn begrijpelijke stelling. 'Wij spelen ook weleens verkeerd. Dan heb je gepokerd en mis gepokerd', lacht hij. Maar dat is all in the game, meent de familie.
'Door de crisis moet je op de kleintjes letten'
Flexibel Wie dat "spel" zo speelt, moet flexibel zijn en snel kunnen schakelen. Anders gezegd: wie dat niet wil of kan, loopt kans om de boot te missen. Van Wijk noemt een bijzonder voorbeeld van de WhatsApp die hij van een bevrachter kreeg in de nacht van zaterdag op zondag. Het bericht "Ben je nog wakker?" leidde tot een telefoongesprek en de ochtend daarop lag ms Voyage om 10.00 uur te laden. Dat is wat je noemt flexibiliteit. 'Het is natuurlijk niet de standaardmanier van zaken doen, maar het maakt een gemiste reis wel weer goed. En wij zijn natuurlijk niet alleen flexibel, heel veel van onze collega's zijn dat ook. Laat dat gezegd zijn.' Klant Een ander punt waar ouders en zoon sterk voorstander van zijn, is zoveel mogelijk zaken doen met de klant zelf. Direct, één op één. Tussenpersonen zijn immers schakels die extra kosten met zich meebrengen. Dat geld wordt betrokkenen wel gegund, maar kan uiteindelijk beter in de binnenvaartpocket terecht komen, menen ze gedrieën. 'Voordeel van tussenpersonen is dat je maar één nummer hoeft te onthouden en je een grotere zekerheid hebt. Wij hebben 55 à 60 opdrachtgevers en die bellen ook weleens een ander als wij bedenktijd vragen.' Zo bezien snijdt het mes van flexibel ondernemerschap dus aan twee kanten.
11 Op koers
it blad is een uitgave van de Rabobank D Binnenvaartbanken en verschijnt vier keer per jaar. De oplage bedraagt 1.045 exemplaren en wordt verstuurd aan binnenvaartondernemingen. Heeft u opmerkingen en vragen, dan kunt u deze doorgeven aan de betreffende bank. Rabobank Altena Almkerk Telefoon (0183) 50 76 00 Twitter @RaboAltena Rabobank Krimpenerwaard Krimpen aan den IJssel Telefoon (0182) 32 27 00 Twitter @RaboKwaard Rabobank Merwestroom Hardinxveld-Giessendam Telefoon (0184) 67 31 11 Twitter @RaboMWS Rabobank Oosterschelde Goes Telefoon (0113) 24 80 00 Twitter @rabooost Redactie Rabobank Binnenvaartbanken www.rabobank.nl/binnenvaart Ontwerp TekstAtelier® - Wijk en Aalburg Druk Drukkerij De Waard - Houten
