fietsroute bredevoort
De achterkant van de Achterhoek
Waar
Nederland
ophoudt
68
Onverharde wegen, watermolens aan snelstromende beekjes, fossielen en een stadje vol boekwinkeltjes en antiquariaten. Is dit een fietstocht of een tijdreis? tekst Flip van doorn Foto’s wilco dragt
69
fietsroute bredevoort
Neem voldoende
kleingeld mee naar
Bredevoort
D
De Achterhoek. De naam van de streek is
streets have no name speelde, hadden ze dat
wat suggestief. Alsof daarna alles ophoudt,
hier moeten doen. Buurtschappen als
alleen nog een woeste leegte rest, een terra
Woold, Kotten, Ratum en Brinkheurne ken-
incognita achter Winterswijk. Vreemd
den geen straatnamen, ze hadden elk een
genoeg is dat zo; Nederland houdt hier op,
letter. Een boerderij had als adres Woold
letterlijk en figuurlijk. De meeste wegen,
K163 of Kotten H22. Pas in 1994 kregen de
vaak niet eens verhard, buigen af voor ze
straten hun huidige naam. Maar heel wat
de Duitse grens bereiken. De ruilverkave-
zijn er nog steeds onverhard.
lingen die de rest van Nederland in een korset van prikkeldraad persten, reikten nooit
Over de grens
tot dit achterste hoekje van de Achterhoek.
Een mooi gerestaureerd poortje is de grens-
Gelukkig maar, want een karakteristiek
overgang naar Duitsland. Een bord laat
kleinschalig landschap bleef zo in stand.
weten dat inwoners van de Europese
Kleine akkers, essen, veldjes, hagen, lapjes
Gemeenschap slechts te voet of per fiets de
bos; duizenden stukjes puzzelen samen een
Rijksgrens mogen passeren. Alleen tussen
zeldzaam mooi decor in elkaar. Gemaakt
zonsopgang en zonsondergang bovendien,
om doorheen te fietsen.
en op voorwaarde dat ze geen smokkelwaar meenemen. Aan de andere kant van het
70
K163
poortje is alles anders. De vakwerkboerde-
Route INFO
Dat begint al meteen ten zuiden van Brede-
rijen zijn verdwenen, de huizen moderner
Cultuurhistorie
voort. Echte woonkernen zijn er hier nau-
en donker. Oeding is een op-en-top Duits
Verharde paden
welijks. Buurtschappen bestaan uit een
stadje, op geen kilometer van Nederland.
Beschutting
school en een handjevol huizen, de boerde-
De namen op de winkels zijn dezelfde, ook
Horeca
rijen liggen verspreid in het landschap.
hier heten mensen Harmeling, Wenting of
Bereikbaarheid ov
Toen de Ierse band U2 in 1987 Where the
Albers. De burcht die het stadje eens be-
Meer fietsplezier Flusslandschaft/Rivierenlandschap is de naam van het boekje met vier fietsroutes door Achterhoek en Münsterland. De routes volgen de vier riviertjes Aa, Oude IJssel, Berkel en Slinge en sluiten op elkaar aan. Zo is het mogelijk zes verschillende rondritten te maken, in lengte variërend van 131 tot 260 kilometer. Via www.rivierenlandschap.eu is een routegids te bestellen en kun je een arrangement boeken.
71
fietsroute bredevoort
Boekenstad Bredevoort Leegstaande winkelpanden, verdwijnende middenstand, dalende huizenprijzen; rond 1990 pakten donkere wolken zich samen boven Bredevoort. Naar voorbeeld van Hay-on-Wye, op de grens van Engeland en Wales, bedeelde Bredevoort zichzelf in 1993 met de titel Boekenstad. Dat werkte. Ruim twintig boekwinkels, antiquariaten en galeries telt Bredevoort nu, en een boekbinderij, zeefdrukkerij en een poëziewinkel. Het hele jaar door vinden er boekenmarkten plaats; meer op www.boekenstad.com.
72
fietsroute bredevoort
schermde is verbouwd tot hotel. Langs het
open, wel hebben ze bijna allemaal kasten
terras zoekt het water van het riviertje de
vol boeken buiten uitgestald staan. Bij deze
Slinge zich een weg naar Nederland.
‘honesty bookshops’ kies je de boeken van je gading uit en stop je het verschuldigde
Karken en steunen
bedrag in de brievenbus. Een gidsje van de
Terug aan de Nederlandse kant van de
ANWB over de Achterhoek, bijvoorbeeld,
grens slingeren de weggetjes net zo als het
uit 1952. Twee euro. Tussen alle boek
riviertje. Met een grote boog gaat het langs
winkeltjes door is Bredevoort een fraai
de steengroeve van Ratum, een geologische
stadje, met mooie doorkijkjes naar de
rariteit in Nederland op steenworp afstand
molen, smalle slenterstraatjes en resten
van de grens. Drilboren en graafmachines
van vestingwerken. Op het Zand, waar ooit
hebben hier een diepe vallei blootgelegd
het kasteel stond, blader je door de pagina’s
waar toevallige passanten alleen vanuit de
van een reusachtig geschiedenisboek. Ze
hoogte even een blik op mogen werpen.
vertellen van het muntrecht van de stad,
Fossielen zoeken – zelfs pootafdrukken
van de beschermheilige, de burcht. In de
van dinosauriërs zijn er aangetroffen –
middeleeuwen vielen Aalten, Winterswijk
mag eens in de maand, op zaterdag.
en alle buurtschappen aan deze fietsroute
Oude, kronkelende paden, de meeste onver-
onder de Heerlijkheid Bredevoort.
hard, voeren naar de Bekendelle. De Slinge pakt uit. De watermolen bij restaurant De
Streek van verdienste
Gulle Waard heeft zijn beste tijd gehad,
Op het terras van de Heerlyckheid Breede-
maar Berenschot’s watermolen draait nog
voord komt de reisgids op tafel. ‘Het moet
als vanouds. In het restaurantgedeelte
iedere toerist in de Achterhoek, zelfs bij
kraken en steunen de houten assen. De
een vluchtig bezoek, opvallen dat het land-
oevers nodigen uit tot een wandeling;
schap hier anders is dan in andere delen
ijsvogels zijn de plaatselijke specialiteit.
van het land’, luidt het in 1952. ‘Alsof of de begroeiingen van de bodem als een lappen-
Geschiedenisboek
deken zijn uitgespreid.’ Zou vorig jaar
Neem voldoende kleingeld mee voor een
kunnen zijn geschreven. Geen verdienste
bezoek aan Bredevoort. Niet alle boek
van de auteur, maar in de eerste plaats van
handels en antiquariaten zijn dagelijks
de Achterhoek zelf.
fietsroute bredevoort / 28 en 55 kM / routeboekje pAGina 30
73
