Voor de particuliere belegger FIDELITY Publicatie Voorjaar 2013
Kies actief: hoe beleggen, waarin beleggen?
Kennis als basis voor beleggings filosofie
Fidelity Worldwide Investment is wereldwijd een van de grootste aanbieders van actieve beleggingsstrategieën en pensioen oplossingen voor professionele cliënten, bedrijven en particulieren. Het beheerde vermogen is momenteel 248,2 miljard US $*. Fidelity belegt actief, omdat we ervan overtuigd zijn dat onafhankelijke en diepgaande kennis van de beleggingsobjecten meerwaarde biedt. Daarom beschikt Fidelity over een netwerk van honderden onderzoekers en analisten over de hele wereld. Op basis van onderzoek selecteren onze fondsmanagers voor hun fondsen de meest veelbelovende ondernemingen. Fidelity beschikt over kennis van duizenden ondernemingen - meer dan 95 procent van de wereldwijde marktkapitalisatie - en dat vormt de basis van onze beleggingsfilosofie**. Voor aandelen betekent dit dat er niet één beleggingsvisie overheerst. Onze analisten zorgen voor goed onderzoek, en de fondsmanagers kiezen op basis daarvan de geschikte benadering en juiste belegging. ▸ * Data per 31-3-2013 ** Fidelity Analyst Survey 2013: Investment thinking for tomorrow’s world, January 2013
inhoud
Actief vermogensbeheer Kennis 3 Hoe beleggen? 5 Waarin beleggen? 6 Opleving van het Westen 7 Demografie 8 De kunst van monetair beleid 9 Tot slot 10
Colofon Productie: Fidelity Worldwide Investment, RedactiePartners (FD Mediagroep), Geert Dekker, Nick Armet, Mariska Schotman. Als bron voor dit document zijn diverse door Fidelity geschreven White Papers gebruikt.
3
In obligaties wordt gespreid belegd over diverse bronnen van rendement. Voor zowel looptijden als beleggingscategorieën kunnen we verschillende beleggingsstrategieën toepassen. Ook hier weer op basis van de expertise en overtuiging van de fondsmanager. Bij het opbouwen van de portefeuilles is risicobeheersing de leidraad. Fidelity omarmt Equal Risk Contributions (ERC) als grondbeginsel voor risicomanagement. Niet het rendement van een beleggingscategorie of belegging is bepalend voor de weging ervan in een portefeuille, maar de risico’s van die categorie of belegging. Hoewel Fidelity’s oorsprong in de Verenigde Staten ligt, werd het bedrijf in 1969 juist opgericht om cliënten in Europa en Azië te bedienen. Ruim veertig jaar later telt het cliëntenbestand 7 miljoen instellingen en particulieren. Met die schaalgrootte onderscheidt Fidelity zich, net als met de keuze voor lokale aanwezigheid in belangrijke markten. Onze onderzoekers en fondsmanagers zitten onder meer in Londen, Parijs, Frankfurt, Milaan, Mumbai, Singapore, Hongkong, Sjanghai, Taipei, Seoul, Sydney, Tokio, São Paulo en Bermuda. Fidelity is particuliere eigendom - voor het grootste deel van de senior managers -, en daardoor zelfstandig en onafhankelijk. Dat stelt ons in staat om een langetermijnstrategie te kiezen. Daardoor en door de tientallen jaren ervaring, de schaalgrootte en de wereldwijde expertise, neemt Fidelity als vooraanstaande vermogensbeheerder een unieke positie in.
4
Portefeuille constructie
Effecten selectie Waarde analyse Fundamenteel onderzoek
Hoe beleggen? Onzekerheid verliest terrein
Sinds 2007 zijn de financiële markten in de ban geweest van meerdere crises. De kredietcrisis, de bankencrisis en de crisis van Europese overheidsschulden zijn uitgemond in een economische recessie met teruglopende inkomens en oplopende werkloosheid. Velen zijn gaan twijfelen aan de economische, politieke en financiële fundamenten van de maatschappij. Zo veel onzekerheid is sinds de Grote Depressie (jaren dertig van de vorige eeuw) niet meer voorgekomen. En die onzekerheid beheerste de financiële markten. De koersvorming leek alleen nog te worden beïnvloed door macro-economische onzekerheid; het verband tussen bedrijfseconomische factoren en de waardering van aandelen was ernstig aangetast. Maar ‘Het schrikbewind van de onzekerheid’ lijkt op z’n laatste benen te lopen. Op ingrepen van centrale banken wordt niet meer zo heftig gereageerd en economieën en markten ontwikkelen zich weer meer en meer in hun eigen tempo. Beleggen is in 2013 weer een kwestie
van kiezen. Verschillen tussen regio’s, landen, sectoren en ondernemingen gaan veel meer het verloop van koersen bepalen.
Actief versus passief Fidelity is ervan overtuigd dat dit het moment is voor actief management van beleggingen. Passiviteit wordt afgestraft. Met actief management zijn gevaren als dalende koersen en volatiliteit te ontwijken. Bovendien liggen er juist nu kansen. Gebaseerd op onderzoek van honderden analisten, die duizenden ondernemingen op de voet volgen, selecteren onze fondsmanagers de meest veelbelovende aandelen. Zij kiezen: actief!
5
Waarin beleggen? Twee markten, twee snelheden
Opkomende markten: gelaagde groei De komende tien jaar staan vrijwel zeker in het teken van een verschuiving van macht, invloed en economische kracht van ontwikkelde landen (met hun schulden) naar opkomende markten. De kredietcrisis was het kantelpunt: terwijl de ontwikkelde economieën stagneerden, zette de groei in Azië door, net zoals in Zuid-Amerika en een groep Afrikaanse landen.
Bij minder macro-onzekerheid is het verstandig te kiezen voor actief management. Maar welke beleggingskeuzes moeten worden gemaakt? Welke kansen komen met actief management binnen handbereik? Welke gevaren moeten worden vermeden? Om die vragen te beantwoorden is het belangrijk om te onderkennen dat we leven in een wereld van twee snelheden. Terwijl de ontwikkelde economieën stagneren, is er blijvende groei in de opkomende economieën.
Toegenomen regionale diversiteit 700
Opkomende markten Azië Opkomende markten Europa, Midden-Oosten en Afrika Opkomende markten Latijns-Amerika
600 500 400 300 200
Weliswaar groeien de opkomende economieën niet meer met dubbele cijfers, zoals tussen 2003 en 2008, maar met groeipercentages tussen 5 en 8 eisen grootmachten als China en Brazilië nadrukkelijk een hoofdrol op in de wereldeconomie. Alle investeringen dus in de opkomende markten? Dat zou een voorbarige conclusie zijn. Markten ontwikkelen zich zelden in een rechte lijn en er zijn veel aanwijzingen dat opkomende markten zich zeer verschillend zullen ontwikkelen. In China zien we inmiddels dat de eenzijdige gerichtheid op export tot onevenwichtigheden heeft geleid. Binnenlandse consumptie moet de nieuwe basis worden voor verdere economische ontwikkeling. De sterke loonstijgingen, vooral sinds 2007, maken dat ook mogelijk. Maar daardoor zal niet alleen dat de economische groei waarschijnlijk lager uitvallen, maar de groei zal vooral anders zijn samengesteld. De Chinese vraag naar grondstoffen zal afnemen en de vraag naar
6
100 0 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Bron: Datastream 15-11-2012
consumptiegoederen, zowel geïmporteerd als ‘made in China’, toenemen. Dit heeft grote gevolgen voor landen met stevige handelsbanden met China.
Inspelen op toekomstige trends Er zijn grote, structurele verschillen tussen de diverse opkomende landen. Spreken over ‘de BRIC-landen’* is alweer achterhaald: de Braziliaanse, Russische, Indiase en Chinese economieën ontplooien zich zo verschillend, dat ze niet langer als een blok zijn aan te duiden. Politieke en sociaal-culturele factoren spelen daarbij een grote rol. De kwaliteit van wet- en regelgeving, de kwaliteit van het toezicht en de kwaliteit van de corporate governance zijn van beslissend belang voor de effectiviteit en efficiëntie
van aandelenmarkten in opkomende economieën. En de verschillen tussen landen worden eerder groter dan kleiner. Opkomende economieën vormen dus niet één geheel; daarvoor zijn de omstandig heden te complex. Passief beleggen - in indices bijvoorbeeld - is daarom niet aan te raden, omdat daarmee specifieke risicofactoren niet zijn uit te sluiten. Actief management is niet - zoals passief beleggen - gebaseerd op het eenvoudig doortrekken van voorbije trends, maar gaat uit van toekomstig potentieel. Aandelen worden geselecteerd op basis van fundamentele research die rekening houdt met marktomstandigheden en aandeel specifieke factoren. Dat is volgens Fidelity de beste strategie voor beleggingen in opkomende markten.
* Fidelity In Perspective: Emerging Markets: The ‘Free Lunch’ is over: It’s time to get active in Emerging Markets, November 2012
Ontwikkelde markten: Opleving van het Westen
In de westerse economieën worden de wrakstukken van de financiële crisis opgeruimd. Dat duurt naar verwachting nog meerdere jaren. Het terugbrengen van de schuldenlast staat centraal, zowel bij particulieren, financiële instellingen als overheden.
Hoe zullen overheden daarbij te werk gaan? Kiezen ze voor schuldfinanciering door de geldpers aan te zetten, zoals de Verenigde Staten, of kiezen ze voor het verminderen van schulden door bezuinigingen, zoals Europese landen aanvankelijk deden? In beide gevallen is schuldafbouw een kwestie van balanceren. Het aanzetten van de geldpers werkt alleen als de economie blijft groeien, maar ook dan blijft het inflatiegevaar op de loer liggen. Een gevreesd effect van het aanhalen van de broekriem is dat de economie wordt afgeremd. Europese landen kiezen daarom nu voor ‘een combinatie van geldpers en broekriem’. In ieder geval zijn analisten het erover eens dat schuldafbouw nog geruime tijd een beeldbepalende factor zal zijn voor de economische ontwikkeling van westerse landen.
Industriële renaissance Is dat voor beleggers reden het Westen te mijden? Ook dat is een te gemakkelijke conclusie. Want het bedrijfsleven is over het algemeen financieel gezond en wes-
terse economieën zijn technologisch hoog ontwikkeld en innovatief. 70 Procent van de wereldwijde R&D-uitgaven komt voor rekening van westerse economieën. Van de vijftig meest innovatieve bedrijven zijn er 44 gevestigd in ontwikkelde landen. Ook komen de sterke merken vooral uit het Westen. Of het nu om voedingsmiddelen gaat, verzorgingsproducten, luxe goederen of auto’s: Europese bedrijven hebben een reputatie van kwaliteit. Voeg daar nog bij de ontwikkelingen rond onshoring (het terughalen van productie naar het eigen land) en de exploitatie van schaliegas. De Amerikaanse winbare schaliegasvoorraad bijvoorbeeld is vier keer zo groot als de oliereserves van Saoedi-Arabië. De energieprijzen in de VS zijn al gedaald en dat doet de concurrentiekracht van de Amerikaanse economie goed. De verwachtingen zijn hooggespannen: de exploitatie van schaliegas zou in 2020 al 2 tot 3 procentpunten toevoegen aan het bbp. Dit alles bij elkaar genomen maakt duidelijk dat ontwikkelde economieën zeker in staat zijn tot een industriële renaissance.
7
Waarin beleggen?
Hoe leiden mensen hun leven, hoe oud worden ze, waar wonen ze, waaraan geven ze hun geld uit? De antwoorden op die vragen zijn voor beleggers cruciaal. Demografische trends hebben immers vele en complexe gevolgen. Over het algemeen zullen vooral de sectoren van de consumentengoederen en de gezondheidszorg profiteren van de huidige demografische ontwikkelingen.
Demografie, factor van economische groei Naast de wereld op twee snelheden zijn er twee, voor de middellange en lange termijn dominante thema’s die aandacht verdienen: demografische ontwikkelingen als drijvende factor achter economische groei en de zorgen die er zijn over de kans op inflatie.
De leeftijdsopbouw van een bevolking en de plaats waar mensen wonen en werken worden vaak beschouwd als dé motor achter langjarige ontwikkelingen op financiële markten. In de economisch goed ontwikkelde economieën is vergrijzing hét demografische thema. Toegenomen welvaart en betere gezondheidszorg leiden tot lagere sterftecijfers en lagere geboortecijfers. En vergrijzing leidt tot krimp, zoals we duidelijk zien in Japan. Als gevolg van de bevolkingsafname zal de Japanse economie krimpen. Japan zal daarom voor beleggers waarschijnlijk een markt blijven voor zorgvuldige aandelenselectie. In westerse economieën gaan de babyboomers massaal met pensioen en dat uit zich op de financiële markten in een toenemende belangstelling voor inkomengenererende beleggingen: obligaties en dividenduitkerende aandelen. De tijd dat het vermogen alleen maar hoefde te groeien is voorbij; het moet nu vooral het verlangde pensioen opleveren.
Groter deel van de bevolking 60 jaar of ouder 35
Bevolking 60 jaar of ouder, % van de totale bevolking
30 25
‘Verstedelijking’ is een tweede demografische trend die veel impact heeft op opkomende economieën. Daar neemt de trek naar de stad* veelal de vorm aan van een volksverhuizing. De komende twintig jaar krijgen steden wereldwijd naar verwachting nog zevenhonderd miljoen tot één miljard mensen te verwerken. Dat legt een grote druk op de infrastructuur. Wegen, spoorwegen, elektriciteitsnetwerken, telecommunicatie en waterleidingnetwerken moeten worden aangelegd of uitgebreid. De rol van de private sector in de financiering hiervan neemt alleen maar toe. India is in dit verband het beste voorbeeld. Het is een van de snelst groeiende economieën ter wereld, maar de infrastructuur van het land heeft die groei niet kunnen bijhouden. De Indiase regering heeft nu plannen gemaakt voor infrastructurele investeringen tot een bedrag van 500 miljard US $. Van dat bedrag gaat 60 procent naar de sectoren energie en transport.
Wereld Meer ontwikkelde landen Minder ontwikkelde landen
20 15 10 5 0
1960
1975
2000
2012
2050
Bron: Verenigde Naties, ‘World Population Ageing 1950-2050’; ‘Population Ageing and Development 2012’
8
Opkomende economieën staan er totaal anders voor. In India, Brazilië, Rusland en Turkije schept een jonge, groeiende populatie een geweldig beleggingspotentieel. Binnen afzienbare tijd bereiken deze landen hun piek wat betreft de relatieve omvang van de beroepsbevolking (15 tot 64 jaar) en intussen breidt de consumentenmacht zich uit. Dat laatste geldt ook voor China, maar dat land heeft zich door de eenkind-politiek in een bijzondere positie gemanoeuvreerd. Straks staat de generatie die enig kind was voor de taak om twee gepensioneerde ouders te verzorgen.
* Fidelity Analyst Survey 2013: Investment thinking for tomorrow’s world, January 2013
Inflatie: De kunst van het monetair beleid
De maatregelen van de centrale banken hebben geleid tot een sterke stijging van de geldhoeveelheid. Zolang dat geld bij banken en overheden rust, blijven de gevolgen binnen de perken. Maar als al dat geld in omloop wordt gebracht, zal de inflatie sterk oplopen. Is dat te voorkomen? Dat vraagt om de ware kunst van monetair beleid. Op welk moment - zo moet de centrale bank inschatten - trekt de economie voldoende aan zodat het aan banken geleende geld ook werkelijk in omloop zal komen? Dat is het moment dat de centrale bank de leningen aan financiële instellingen moet terugvorderen en de geldhoeveelheid
Inflatie en de vrees daarvoor zijn dominante thema’s op de financiële markten. De vele honderden miljarden dollars en euro’s die centrale banken in de economie hebben gepompt om ineenstorting te voorkomen, hangen als een zwaard van Damocles boven de markten. Hoe kunnen beleggers daar rekening mee houden? zal afnemen. Doet de centrale bank dat te vroeg, dan smoort de economische opleving in de kiem. Is de centrale bank te laat, dan loopt de inflatie op. Dezelfde afweging moet gemaakt worden bij de momenten waarop aangekochte staatsobligaties weer op de markt gebracht kunnen worden.
Economie is geen theorie* Het vertrouwen van de markt in de kundigheid van de centrale bankiers is voor beleggers iets om alert op te zijn. Niemand twijfelt eraan dat de beleidsmakers in theorie uitstekend begrijpen wat de juiste timing is. Maar, zo weten beleggers, economie is geen theorie. De praktijk
* Fidelity Analyst Survey 2013: Investment thinking for tomorrow’s world, January 2013
is complex en soms chaotisch. Zijn de centrale banken in staat onder moeilijke omstandigheden de juiste beslissingen te nemen? Op dit moment van schrijven blijkt uit de inflatieverwachtingen op de middellange termijn dat het vertrouwen er is. Lopen de risico’s toch op, dan zijn beleggingen die sterk correleren met inflatie een goede bescherming. Grondstoffen hebben het meeste verband met inflatie, gevolgd door vastgoed. Beleggingen in natuurlijke hulpbronnen (olie, gas, water en hout) bewegen ook sterk mee met prijsschommelingen, terwijl ook infra structuur als beleggingscategorie in aanmerking komt.
9
Tot slot Beleggen in 2013 is een kwestie van kiezen. Werden de markten de afgelopen crisisjaren geregeerd door grote onzekerheden, nu zijn er voldoende aanwijzingen dat ondernemingen en landen zich daaraan ontworstelen. Maar welke landen en welke ondernemingen? Actief management, gebaseerd op fundamentele research, is een vereiste om als belegger de goede keuzes te maken.
Mogelijkheden zijn er genoeg. Zowel in opkomende markten als in de ont wikkelde economieën liggen kansen. Natuurlijk zijn vele ogen gericht op China, de tweede economie ter wereld. De geplande omschakeling van een productie- naar een consumptie-economie zal ingrijpende gevolgen hebben voor exporteurs. Van belang is ook hoe de governance-cultuur zich ontwikkelt, zowel in China als in andere opkomende markten. Welke bedrijven kunnen de zekerheden en het commitment aan aandeelhouderswaarde bieden die westerse beleggers verlangen? Intussen lijkt stagnatie de westerse economieën in haar greep te hebben. Maar onder die laag van onrust staat een aantal zaken stevig overeind: vrijwel onverminderde concurrentiekracht, hoogwaardige technologie, innovatie en marketingtalent. Ook het achterwege blijven van verdere loonstijgingen en de verwachtingen rond de winning van schaliegas geven het Westen een duw in de rug. Zijn demografische ontwikkelingen en inflatiedreiging in dit verband reden tot zorg? Fidelity benadrukt liever dat die twee thema’s vooral kansen bieden aan beleggers, en dat geldt voor vrijwel alle ontwikkelingen van de afgelopen maanden. Het tijdperk is voorbij waarin markten alleen gevoelig waren voor signalen over macro-politieke onzekerheden. Beleggen in 2013 gaat over het toekomstige potentieel van individuele aandelen. Met actief management wordt dat potentieel blootgelegd. Dat is Fidelity’s vaste overtuiging.
10
Waar vindt u Fidelity? FIL (Luxembourg) S.A. Netherlands Branch WTC, Toren H, 6e etage Zuidplein 52 1077 XV Amsterdam T +31 20 797 7100 F +31 20 799 3990 E
[email protected] Gratis via: 0800 - 022 47 09
Tenzij anders aangegeven zijn alle hier gegeven meningen en visies afkomstig van Fidelity. Deze publicatie is niet bestemd voor inwoners van het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten en is uitsluitend bestemd voor personen die gevestigd zijn in rechtsgebieden waar de betreffende fondsen voor distributie zijn toegelaten of waar een dergelijke toestemming niet vereist is. Fidelity/Fidelity Worldwide Investment betekent FIL Limited, en zijn dochterondernemingen. Fidelity, Fidelity Worldwide Investment, het Fidelity Worldwide Investment logo en het ‘F symbool’ zijn handelsmerken van FIL Limited. Verwijzingen naar specifieke beleggingen dienen niet te worden beschouwd als aanbevelingen om deze te kopen of te verkopen, maar zijn slechts als voorbeeld opgenomen. Beleggers dienen er eveneens rekening mee te houden dat de hier gegeven opvattingen en meningen niet langer geldig kunnen zijn en reeds van invloed kunnen zijn geweest op het handelen van Fidelity. De hier vermelde research- en analysegegevens zijn door Fidelity vergaard ten behoeve van het beheer van onze compartimenten en kunnen al voor de betreffende beleggingen zijn aangewend. Fidelity verstrekt uitsluitend informatie over haar eigen producten en diensten en geeft geen beleggingsadviezen die gebaseerd zijn op persoonlijke omstandigheden. Uitgegeven door FIL (Luxembourg) S.A., goedgekeurd en gereguleerd in Luxemburg door de CSSF (Commission de Surveillance du Secteur Financier). CL 1305202/1113
