\ffHHKALAD
...
'ra.
:%:!:.
ffià**
Fffi#
g
È1::.
{ê
4
ï'& *it,.,
ê: 1,3* .i
,.t'
.ta
-{
t,
rr
\
\
:b -=\
Column N
ieuws
Strand
Mediq wil voor het einde van dit jaar meerjarige contracten
afsluiten met zorgverzekeraars vooÍ de levering van farmaceutiVoor iedereen díe de maond iulí ín wormer oorden
sche zorg. volgens bestuursvoorzitteÍ Marc van Gelder van
Mediq verlopen de onderhandelingen constructief. "We zien dat
heeft doorgebrocht: de NZa heeft groen licht
er van de zijde van de verzekeraars veel interesse is voor hetgeen
gegeven. De tien prestotíes voor farmoceutísche
wij hebben ontwikkeld."
zorg zijn vostgesteld. Een cruciole stap op weg noar de vrije prijzen in zotz.
De klacht
Dat apothekers vanaf jonuori ín een'geheel
Mevrouw willemse vertelt onaf hankelijk klachtenbemiddelaar
nieuwe wereld' terechtkomen is ook Medíq-
Manja Verhoeven dat ze twee keer voor niets naar haar apotheek
topmon Marc van Gelder níet ontgaon. Hii is er helemoal klaar voor, zo vertelt ht in dit PW
is gekomen voor haar medicijnen, die in nalevering staan. Als ze daar boos over wordt
-
(zíe pogino 6). Voor het einde van het
ze moet immers eerder van haar
werk om nog vooÍ sluitingstijd van de apotheek aan te komen
-
ioar sluít
Medíq meerjarige zorgcontrocten met zorgverzekeraors.
bonjouren de assistenten haar de apotheek uit.
Apotheekbedrijven en zorgverzekeroars komen
Column huisarts
tot steeds concretere afspraken.
1L
De Associoties
van Ketenopotheken (ASKA) en Achmea/Agís S
I5
FI(
hebben een somenwerkíngsovereenkomst getekend. Ze gaon het contracteerproces verbeteren
openbare apotheken leverden in de eerste helft van zott 2,7 miljoen keer een oogmedicijn af
en werken naor een doelmatíger ínkoop von
uit het basispakket.
geneesmiddelen.
Middelen tegen droge ogen werden het vaakst verstrekt.
Moar hoe gaot het met u? Tussen al dat geweld
Kiezen tussen Avastin en Lucentis oogaÍtsen houden zich de komende
von deze grote marktpartíjen. Nog druk geweest
16
met het ínlezen in de príncipes van morktwerking
tijd bezig met de vraag
het goedkope, maar niet voor deze aandoening geregistreerde
in de zorg - daar op het strond? Natuurlíjk heeft de individuele opotheker zorgen
Avastin, of het dure wel geregistreerde Lucentis. Sommige
over zí jn toekomst. Maor ondonks olles is het van
onderzoeken suggereren dat het beteÍ is om Avastin niet te
groot belang dot opothekers blíiven innoveren.
gebruiken bij mensen met cardiovasculaire risicofactoren.
Zij geven de formaceutische zorg vorm. ook in de
well< medicijn de voorkeur verdient bij natte maculadegeneratie;
toekomst! Apotheker Jon Jonsen weet daorvon
KN M P
Verenigingsnieuws
mee te praten. Hij startte onlongs de eerste
28
ln memoriam: mÍ. EveÍt Harderwijk, de oud-algemeen secretaris van de KNMR die op r4 juli jongstleden op 83-jaÍige leeftijd
oogapotheek van Nederlond. Met dertig ioar ervoring met oogmedicotie ís hii een echte
overleed in Den Haag. Hij was van 1962tot t99o verbonden
speciolíst! Zo ontwikkelde hij díverse oogdruppels
aan de staf van de KNMP. Harderwijk gaf bij voorkeur Ieiding
en instructies voor toedieníng. Voor apothekers
op basis van gezag en veÍtÍouwen.
KN MP Wetenschappelijk lnstituut
als Jon Jansen lanceert de KNMP een nieuwe príis:
-
de Zorginnovotiepríjs (zie pogino
openbare en
bíjdroagt oan effectíef, veilig en doelmatig
Oogdruppels zonder conserveermiddel zijn sterk in opmars. Soms zijn de benodigde oogdruppels niet in de handel en
-v
moet een apotheek ze bereiden.
De apotheker
fl.
ziekenhuísapothekers die zorg ontwíkkelen die
29
medícijngebruík maken kans op deze príis van €.5ooo. Tíjdens het KNMP Congres op 4 oktober is de eerste uitreiking. Jan Jonsen heeft nog tot z september om zijn oogopotheek ín te sturen.
30
Apotheker Nienke KuiteÍt voelt zich vooral verwant met zelfstandige apothekers. Als manager van apothekeÍsplatform
Edwín Bos
Pluriplus bezoekt zij wekelijks apothekers in het land. Haar werk
Redocteur
bestaat onder andere uit faciliteren van FPZ-pÍojecten, optimaliseren van bedriifsprocessen en kwaliteitszorg in de apotheek.
fi0
Re a
g
e re
n?
r e
d ac
ti
e
(d
p
w. n I
5 auslrsrrs
Fllí :r l:zl:o,
E
lApotheker Jan Jansen op de bres voor oogpatlënt
tot ze
Van druppeltruc Het Oogziel<enhuis in Rotterdam heeft sinds kort een eigen
C:a:::theek.
van de polilcliniek l
:-
Bezoekers
zrjii verzekerd van
een desl(undige instructie. "Zowel de staf als de patiënten z!;" elthousiast", zegt
apothel(eÍ Jan Jansen. L:.':t I Rene
De Oogapotheek in het Rotterdamse Oogziekenhuis opende in
april de deuren. De nieuwe voorziening is opgezet als pilot en slaat
heie kunst". zegt Iansen. "Druppelen is moeililk. Zeker voor oudere
Rotterdam.
vanwege hun leeftijd vaak rvat moeilijker. Een goede insrructie is van
"Het idee voor een Oogapotheek bestond al heel lang", maakt apotheker Jan |ansen duidelijk. "Er is geen ziekenhuis in Nederland dat geen poliklinische apotheek heeft. De directie wilde ook hier een
groot belang. Het is bekend dat van de mensen met glaucoom een verontrustend hoog percentage niet goed druppelt. Daardoor kan de glaucoom zich verder onrwikkelen. "
apotheek. Oogartsen worden vaak gebeid wanneer ze eenwat afuijkende oogdruppel voorschrijven. Veel apotheken weten niet hoe ze die moeten bereiden. Ze schrilcken er een beetje van."
Volgens Jansen wijst de praktijk uit dat de gemiddelde aporheek patiënten onvoldoende oogdruppelinstructies geeít. "Bovendien hebben wij allerlei druppeltrucjes ontwikkeld. Bijvoorbeeld de
De Oogapotheek heeft de meeste druppels steeds op voorraad. Patiënten die naar het ziekenhuis komen - gemiddeld komen dagelijks vijfhonderd mensen naar de polikliniek - kunnen hun
tafeltjesmethode, waarbij iemand zijn eigen aÍm steunt. Daarbij komt een druppel eigenlijk altijd goed terechr. En we stellen echt
'll< ben er zo ingerold'
!
Een ander g:oo:;oordeel r'an de apotheek is de mogelijkheid patiënten een goede oogdruppelinstructie te bieden. "Dat is nog een
goed aan. De verwachting is dat de apotheek blijft behouden voor her ziekenhuis. De apotheek is een joint venture van het ziekenhuis en Medsen en gelieerd aan de Medsen Apotheek Westblaak in
middelen direct meenemen.
j;
Groeneueld
1
I
mensen, die r-eel last hebben van oogaandoeningen zoals glaucoom en staar. Zij moeten meer druppelen dan anderen; voor hen is dat
gerichtvragen. Hoe gaat het met het druppelen? Lukt het u? En wanneer de oogarts denkt dat het niet goed ga^t, zet hij op het recept:'graag druppelinstructie'." Assistenten krijgen van het ziekenhuis een opleiding om oogdruppelinstructies te kunnen geven aan patiënten. "Zij kunnen ook de familie of andere mantelzorgers eventueel druppelinstructie
Apotheker Jan Jansen heeft inmiddels dertig jaar ervaring met
geven. Want je moeder
oogmedicatie. Hij ontwil
kunstje apart."
zijn moeder, destijds toezichthoudend apotheker in het Oogziekenhuis in Rotterdam. "EÍ was geen apotheek", legt hij uit. "DaaÍ was
Geen enkele dwang
het te klein voor.
Er was
alleen een depot met toezichthouding. lk
ben er zo ingerold."
oíje echtgenote druppelen, is nog
een
De Oogapotheek heeít een bescheiden plek op de begane grond van het ziekenhuis. Iansen: "Het is vrij klein maar het werkt. We hebben behalve oogdruppels eigenlijk alleen enkele antibiotica en
Het Oogziekenhuis stond meerdere keren op de nominatie om op te gaan in een algemeen ziekenhuis. "Celukkig zijn er altijd directeu-
I
ren en stafmedewerkers met visie geweest die zeiden: dit willen we graag handhaven als het even kan."
niet goed druppelen, kan de glaucoom
Het specialistische ziekenhuis heeft een internationale Íeputatie en
zich verder ontwil
is als Centre of Excellence verbonden aan The American Association
20
Doordat mensen met glaucoom
of Eye & EaÍ Hospitals, een vereniging van veertien topinstituten. Het is heel Ieuk om hier de apotheker te zijn", zegt Jansen. "De oogartsen die hier werken zijn allemaal internationale toppers." De apotheker
wordt regelmatig geconfronteerd met vragen van
oogaÍtsen. "lk vind het leuk en spannend. Hier gebeuÍt het."
pijnstillers. Andere medicatie leveren wij niet af. Ook mensen met uveïtis verwijzen we naaÍ de gewone apotheek. Zij krijgen allerlei iruilruunsupressoren. met veel interacties met andere middelen. "
Ë.
5 aLrs!sL!s
PblÍ r,i;, to,,
C,og"potheek stuurt na het bezoek van een patiënt standaard de
D
OS5
IE
RO OGZI E KT E N O O GAPOTH E E K
fbedacht oo gmedicijn *q",".',,
#ffi
Apotheker lan lansen bereídàe ols eerste apothel<er p
ouidanla dium-
rn Nederland o o
zef
gdrupp els, nu
uermeldin de NHG-Stondcard de G-StondaaÀ uon
eigen apotheek van de bezoekers een fax met een overzicht van de afgeleverde medicatie. Overigens halen niet alle bezoekers van het Oogziekenhuis hun middelen af bij de Oogapotheek. "Er zijn ook mensen die altijd hun druppels in hun eigen apotheek halen. Er is geen enkele dwang." Daarmee lopen patiënten in sommige gevallen wel het risico dat de eigen apotheker het voorgeschreven middel niet wil maken. "Dat is iets waaraan ik me wel eens erger", maakt Jansen duidelijk. "Zelfs
bereidingsapotheken weigeren dat soms domweg. Dan denk ik: jullie zijn toch ook apotheker? Dat noem ik weinig servicegericht.
Gelukkig zijn er ook goeie bij."
In de auto
en
Z-Inda
De Oogapotheek is in april begonnen als pilot. "Men wil eerst de opstartfase bekijken. Maar onze gedachte was meteen: die pilot gaat wel lukken. De staf is enthousiast, evenals de patiënten. De mensen hoeven niet meer op pad voor hun druppels. Zel<et op de niet zo
gangbare druppels moeten ze soms twee dagen wachten. " Jansen weet het nodige van oogdruppels. In de afgelopen dertig jaar ontwikkelde hij tal van soorten. Hij bereidde als eerste apotheker
i
Bij de tafeltjesmethode
ondersteunt iemand zijn eigen arm
bij het oogdruppelen
)1
Zelíhecht Jansen sterk aan zorgvooÍ de patiënt. "Ik ben laatst naar Dordrecht gereden om iets te brengen. Als dat het beste is op dat moment, stap ik in de auto. Het komt niet vaak voor maar bij een oogbedreigende infectie kunnen echt problemen ontstaan.
in Nederland zelf povidonjodium-oogdruppels. "Er kwam een oogarts naar me toe die zei: we hebben problemen met een
Natuurlijk waarderen mensen het heel erg, wanneer je een geneesmiddel bij ze brengt. Dat streelt je ook weer. "
adenovirus. Sommiee mensen hebben daar niet zo'n last van. Dan jeukt en #rrr..r, h.t"."n beetje, waarna het vanzelf overgaat. Maar
5 aLLgustlrs
Fhí r, ,r
rn,,
D
>
het kan ook heel heftig doorgroeien en tot-zware oogontstekinge:. leiden. Die oogarts vroeg oíikvan betadine oogdruppels wilde maken. Ik heb het geprobeerd en de druppels staan nu in de NHGStandaard en de G-Standaard van Z-Index. " De povidonjodium'oogdruppels worden inmiddels in heel
Nederland gebruikt, met name bij virale iníecties van het oog. "Wel lachen", zegtJansen. "Al heb ik er niets aan verdiend. Het patent l2g
bij de betadine. Iedereen maakt deze druppels tegenwoordig. Het is een van de meest simpele voorschriften die ik ooit heb kunnen bedenken: verdunnen van het povidonjood. Er zijn nog maar weinig bereidende apotheken, maar zil kunnen het allemaal maken."
Eigen voorschrift Ook voor mensen met hoornvliesbeschadiging of cornea erosie heeft Iansen iets bedacht. "Deze aandoening, die wordt veroorzaakt
OSSI ERO OGTI
E
Droefenis over lot
KTE N O O GAPOTH
EEK
EPD
Het oogziekenhuis en de poliklinische oogapotheek in Rotterdam
zijn zeer teleurgesteld over het afblazen van het Elektronisch Patiënten DossieÍ (EPD). "De hele richtlijn overdrachtvan medicotiegegevens in de keten is in feite gebaseerd op een situatie met het LSP",
zegt apothekerJan Jansen. "Nu het
EPD
wegvalt, is het een
hele klus de medicatieoverzichten van de mensen te bemachtigen' Terwijl dit wel een standaardprocedure is."
uit dat patiënten die de polikliniek bezoeken altijd om een medicatieoverzicht wordt gevraagd. Het blijkt in de dagelijkse
Jansen legt
praktijk de nodige moeite te kosten alle informatie in de dossiers te krijgen. "De patiênten zijn vaak bejaarden die nogal wat medicatie hebben. Dat moet allemaal worden ingeklopt in ons systeem. lk
door een bacteriële infectie, kan heel heftig en zelfs zichtbedreigend zijn. Je moet daar een heel breed spectrum antibiotica op loslaten. In
heb vaak gedacht: waaÍom geven we niet iedereen een elektronisch
navolging van apothekers in Amerika wilden ze dat ik versterkte
ook geen last meer van privacyschendingen."
kaartje en de behandelaars een lezer om het te lezen. Dan heb je
Op niet zo gangbare druppels
moeten mensen 50ms twee dagen wachten
gentamicinedruppels maakte. Daartoe spoot men een ampul gentamicine bij de gentamicine-oogdruppels. Ik heb daar toen zelf mijn eigen voorschriít voor bedacht, in samenwerking met het Laboratorium der Nederlandse Apothekers. Deze combinatie wordt nog veel voorgeschreven en gebruikt, met goed resultaat." lansen heeft verder foscarnetdruppels ontwikkeld voor de aanpak van een herpesinfectie in het oog. "Mensen worden altijd met aciclovir behandeld, maar op een gegeven moment houdt dat op. Ik ben samen met een oogarts de literatuur ingedoken en toen kwamen
n'e op foscarnet. Dat
blijkt ook
te werken tegen het herpesvirus.
Ik
heb er druppels van gemaakt en het is een groot succes. Mensen die
door de gewone behandeling heen breken, blijken vaak met deze
druppel geholpen." Een andere druppel maakt Jansen van het bloed van patiënten zelf. "sommige mensen hebben echt chronische cornea-problemen. Zii lopen constant rond met ontstoken ogen. Dat kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van droge ogen. Wij maken voor deze mensen van hun bloed eigen serum-oogdruppeis. We centrifugeren het bloed waarna we onder in de buis de bloedcellen en boven het serum overhouden. Dat zuig ik in een injectiespuit en verdeel ik onder aseptische omstandigheden over oogdruppelflesjes. We weten niet eens precies hoe het werkt, maar het werkt. Het is geen placebo. Misschien dat de eiwitten de omstandigheden verzachten."
23 AssisÍenten krijgen uan het Oogziekenh,.tis een opleiding om 66n p 6ÍiënteÍ te
o og
drupp elínstructie
geuen. DaÍ ís nodíg, want goeà druppelen is een hele kunsi.
5
ausust*
PhÍ
3,13r
ro,,
