Femke s eerste stapjes De ontwikkeling van het Moederkindcentrum Femke en haar mogelijkheden tot verdere groei

Femke’s eerste stapjes

De ontwikkeling van het Moederkindcentrum Femke en haar mogelijkheden tot verdere groei


8 november 2010 In opdracht van Moederkindcentrum Femke Door Marjon Hooijen Te Katwijk ZH Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enig vorm of op enige wijze, hetzij elektronische, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de coördinator van het Moederkindcentrum Femke, Anya van Hees-Camurlu

Pagina 2


Voorwoord Voor u ligt een onderzoeksrapport van Marjon Hooijen, stagiaire bij Femke en betrokken bij diverse activiteiten. Zij heeft dit rapport geschreven in het kader van haar opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming(CMV) aan de Hogeschool Leiden en hiermee tegelijk een goed overzicht gegeven van wat het Moederkindcentrum Femke de afgelopen vijf jaar heeft betekend voor de vrijwilligers, de bezoekers, in de wijk en in Katwijk. Want Femke bestaat al weer vijf jaar en viert dus haar eerste lustrum. Toen in 2005 een start werd gemaakt met dit initiatief was onduidelijk of het kans van slagen zou hebben in een dorp als Katwijk. Na vijf jaar kunnen we constateren dat Femke nog steeds van betekenis is voor veel vrouwen en ambities heeft om voor nog meer vrouwen van betekenis te zijn. In dit onderzoek worden de achtergrond, de verwachtingen en de resultaten van vijf jaar Femke aangegeven. Goed is dat Marjon Hooijen veel mensen heeft geïnterviewd, waardoor een evenwichtig beeld ontstaat van wat Femke heeft betekend de afgelopen vijf jaar en waar de uitdagingen voor de komende tijd liggen. Zij heeft gedegen onderzoekswerk gedaan en dit gecombineerd met literatuur die er al is. Geconcludeerd wordt dat Femke een plek in Katwijk heeft veroverd door van betekenis te zijn voor haar bezoekers en vrijwilligers, maar door ook tal van nevenactiviteiten die zij de afgelopen periode heeft ontwikkeld. Voor de toekomst kunnen tal van zaken verder uitgewerkt worden, zoals de werving van vrijwilligers, de PR, de huisvesting, de sponsoring en de rol van de coördinator. Met dit rapport heeft Marjon Hooijen een goede bijdrage geleverd aan de discussie hierover. De ambities van Femke reiken immers naar een tweede lustrum.

Jeanine Wienen Beschermvrouwe Moederkindcentrum Femke

Pagina 3


Inhoud Inleiding

p. 5

1. De eerste stap van Femke

p. 7

2. Femke doet het zo

p. 10

3. Femke presenteert

p. 17

4. Femke in haar natuurlijk omgeving

p. 21

5. Conclusie

p. 23

6. Aanbevelingen

p. 25

Literatuur

p. 27

Bijlage: Hoofd en deelvragen Web MKC Femke

Pagina 4


Inleiding ‘Femke’ is een naam met wortels die diep in de geschiedenis terug gaat. Femke is afgeleid van de voornaam Femme, dat is afgeleid van de Germaanse voornaam Fredemar, dat vrede of beroemde beschermer betekent. Maar waar de voornaam Femke haar charmes vandaan heeft is dat Femke ook wel meisje betekent en is een echte Friese naam. Daarom is Femke in Holland anders: het is een andere cultuur, een andere taal. Maar zij heeft ook recht op een plekje, net zoals de nationaliteiten die Femke bezoeken. Het maakt niet uit waar ze vandaan komen, ze zijn vrouw en horen erbij. Daarom heeft Femke deze naam gekregen. En als een echt meisje begint ook Femke klein, zoekt ze stappen die ze kan zetten om te groeien en haar leven als zelfstandig meisje/vrouw voort te zetten. Maar net als ieder kind heeft zij hulp nodig, iemand die een voorbeeld is en iemand die haar helpt stappen te nemen. In 2004 stelde het Oranjefonds aan maatschappelijke organisaties geld beschikbaar om nieuwe initiatieven op te zetten ter bevordering van de multiculturele samenleving. Dit was aanleiding voor Factor Welzijn om het vrouwenwerk op de kaart te zetten. Vanaf het moederkindcentrum Femke(lees verder Femke) is het werk door getrokken naar de vrouwenprijs en Internationale Vrouwendag. Via Femke is er ook oog op de ontwikkelingen in de buurt, zoals de organisatie van een buurtfeest. Via Femke heeft Factor W expertise ontwikkeld op het gebied van etnisch werken. Hieronder wordt in dit verslag verstaan het werken met verschillende groeperingen van diverse afkomst. Factor heeft in de loop van de tijd bewezen een belangrijk onderdeel te zijn van het sociaal cultureel werk in Katwijk. Femke is gestart in 2005, met als doel om vrouwen met elkaar in contact te brengen, onder leiding van vrijwilligsters. Femke bestaat in 2010 vijf jaar, een jubileum dat gevierd wordt. In de afgelopen jaren is Femke gegroeid op verschillende gebieden, zoals signalering, ontwikkeling en doorverwijsmogelijkheden. Dit is tevens een mooi moment om te evalueren, te kijken naar de toekomst en de ‘kracht van Femke’. In opdracht van de coördinator van Femke, is dit onderzoek opgezet om te ontdekken hoe Femke zich heeft ontwikkeld op de gebieden signalering, ontwikkeling en doorverwijzen van de bezoeksters, in hoeverre dit ondersteuning heeft geboden aan de bezoeksters en hoe Femke in de komende vijf jaar verder kan ontwikkelen. Het jubileum is daarnaast een mooi mijlpaal om te kijken in hoeverre Femke zich een bestaansrecht heeft opgebouwd in de gemeente Katwijk. Door in kaart te brengen wat Femke heeft betekend voor haar doelgroep, kan er vervolgens gekeken worden wat dan nieuwe ontwikkelingen kunnen worden. Dit onderzoek belicht dus niet alleen wat de ontwikkelingen zijn geweest, maar ook wat de doorgroeimogelijkheden zijn van Femke. Belangrijk hierbij is dat de directe omgeving van Femke wordt betrokken bij het onderzoek, om te kijken of Femke betekenis heeft gehad. De grote leidraad in dit onderzoek, zijn de interviews met de doelgroep: de bezoeksters en vrijwilligers van Femke. Door middel van huisbezoeken zijn de interviews afgenomen. Dit werkt prettiger voor de geïnterviewden, omdat zij in hun eigen comfortzone zijn op dat moment. Daarnaast zijn er ook professionals die direct betrokken zijn met Femke geïnterviewd. Deze professionals werken met Femke op lokaal of landelijk niveau en kijken vanuit een ander perspectief naar Femke. Voor dit onderzoek zijn ook de ervaringen meegenomen die is op gedaan vanuit de loopbaan die ik heb gehad als stagiaire. Het onderzoek was onderdeel van de stageperiode en gedurende de stage zijn gegevens getest in de praktijk. Waar nodig werd er Pagina 5


ingesprongen op de informatie. Deze bevindingen worden indirect in meegenomen in het onderzoek. Vanuit deze achtergrond is de hoofdvraag van het onderzoek opgesteld: ’Wat heeft Femke betekend voor haar doelgroep en de wijk Hoornes/Rijnsoever en welke toevoeging kan Femke hebben voor dezelfde punten in de toekomst?’. Deze hoofdvraag wordt beantwoord gedurende dit rapport. In hoofdstuk 1 vindt u hoe Femke is gestart en wat zij heeft gedaan om te komen waar ze nu is. Hoofdstuk 2 gaat over de manier van werken, het beleid en hoe zij omgaat met haar vrijwilligers. Hoofdstuk 3 over haar activiteiten en wat voor impact het heeft op de vrouwen. Daarna komt hoofdstuk 4 over haar locatie, hoe zij fungeert in de wijk, in Katwijk staat en locatie in de wijk. Daarna komen de conclusies en aanbevelingen die naar aanleiding van dit onderzoek zijn opgesteld. Tenslotte komen de literatuurlijst en enkele bijlage aan bod.

Pagina 6


1. Femke ontpopt De vrouwen van Femke worden gezien als de belangrijkste factor in de familie, vanwege hun rol als moeder, opvoeder, echtgenote en coördinator van de familie. Door hun rol kunnen de andere familieleden informatie en/of handvaten aangereikt krijgen over deelname in de samenleving. Ongeacht hun eigen inzet (passief/actief), krijgen de vrouwen een plek bij Femke. Vanuit hier wordt er gekeken naar hun eigen kracht/talent en hoe dit ontwikkeld kan worden voor hun eigen ontplooiing, die van het gezin en/of Femke. Ja, het uiteindelijke doel moet zijn dat de vrouwen van Femke zich ontpoppen in zelfstandige vrouwen, die klaar zijn voor de wereld. Femke wil vrouwen in Katwijk bewust maken van hun eigen plek, maar ook oog hebben voor de omgeving waarin zij leven. Er wordt niet direct gerefereerd naar alle vrouwen, maar juist de vrouwen die een extra steuntje in de rug nodig hebben. Om dat te kunnen bereiken moet je goed voor ogen hebben ‘wat’ je wil bereiken en ‘waarom’ je iets wil doen. Het formuleren van een goede doelstelling werkt mee aan het goed formuleren van je plan van aanpak om je doel en doelgroep te bereiken. Hierbij komt ook de haalbaarheid ter sprake, omdat je geen tijd in iets hoeft te steken wat niet te verwezenlijken is. Het kan voorkomen dat je daarom wat in je doelstelling moet aanpassen.1 Om hier je marketingstrategie op te baseren is een te grote uitdaging. Femke kan niet met één strategie alle vrouwen bereiken, want de doelgroep bestaat uit te veel verschillende subgroepen/culturen. Om juist die vrouwen te bereiken, dient in het wervingsbeleid een goede definitie te komen wie de doelgroep is. Van daaruit kan juist betere methodes ontwikkeld worden om ze te werven. Op het gebied van de werving van de doelgroep moet de doelgroep aangepast worden.2 Femke geeft wel prioriteiten voor een bepaalde specificatie.3 Zij heeft namelijk een reden waarom zij is gevestigd in een bestaande flatwoning in de buurt Hoornes Noord Oost. Deze locatie verlaagt de drempel voor de bewoonsters van deze buurt. Door de werklocatie in deze buurt te centreren, geef je aan dat de doelgroep die zich hier heeft gevestigd, een aandachtpunt is. De doelgroep waar Femke zich op richt zijn dan met name de vrouwen in de buurt Hoornes Noord Oost. In mei 2010 is er vanuit het team wijk en buurt van Factor Welzijn, een onderzoek(genaamd de contactladder)gehouden in de buurt van Femke, uitgevoerd door Verwey-Jonker Instituut. Het Verwey-Jonker Instituut is een onafhankelijk onderzoeksinstituut voor advies en innovatie op sociaal-maatschappelijk terrein in Utrecht. Hieruit komen enkele opvallende zaken naar voren, die Femke als centraal punt in de wijk, op kan pakken: ‘Het feit dat veel bewoners aspecten noemen op het terrein van onderlinge omgang en sociale samenhang toont aan dat dit onderwerp, speelt onder een deel van de bewoners en kan daarmee een aanknopingspunt zijn voor Factor Welzijn.’ (contactladder, 39) Femke heeft in het centrum een spontane samenstelling van wijkbewoners en is dus een afspiegeling van de maatschappij. Haar activiteitenprogramma is een middel om preventief te werken naar sociale samenhang in de buurt en meer bewust worden van elkaars leefwerelden. De contactladder is één van de middelen die Femke mee kan nemen voor het formuleren van de toekomstplannen. 1

De Boer, Houten (42-49) De Boer, Houten (51-62) 3 De Boer, Houten (51-62) 2

Pagina 7


Femke roept Hoe maak je een onbekend, nieuw project zichtbaar? De interne en externe communicatie zijn altijd een van de belangrijkste onderdelen geweest van de taken van de coördinator. Dit was niet alleen om Femke van de grond te krijgen, maar ook om in Katwijk bekendheid te geven over de doelstelling, doelgroep en samenwerkingsverbanden. Het streven was een nieuw geluid in het huidige sociaal cultureel werk te laten klinken. Het etnisch werken was nog niet op het gebied van wijkgericht werken en empowerment, vertegenwoordigd in Katwijk. Femke sloeg in het sociaal cultureel werk een nieuwe weg in. De coördinator richtte zich ook op de media om Femke zichtbaar te krijgen. Er werd door de coördinator nagedacht over de unieke methode om voor bekendheid te zorgen voor het moederkindcentrum in Katwijk. Bij de start van het centrum benaderde de coördinator Jeanine Wienen, de echtgenote van de burgemeester van Katwijk. Zij was hierdoor gecharmeerd en twijfelde niet lang om zich te verbinden als beschermvrouwe van Femke. In onderling overleg werd gekozen voor een taakverdeling: Jeanine Wienen ging de rol van boegbeeld op zich nemen. Zeker in de startfase waren zij sparringpartners over de weg die Femke op ging. De rol die Jeanine op zich nam, ervaart zij nog steeds als prettig en ervaart haar rol als een toegevoegde waarde. Bij bekendheid komt ook een goed netwerk van pas. De coördinator realiseerde zich dit, dat vanaf de start hier hard aan getrokken moest worden. Dit niet alleen voor de bekendheid van Femke, maar ook om samenwerkingsverbanden aan te gaan en de doorverwijsfunctie van Femke te realiseren. Ook de geïnterviewde collega’s van Factor Welzijn beamen dit en benadrukken dat dit goed is uitgevoerd en een kracht is van deze coördinator. Naast bekendheid creëren, had zij in 2005 nog andere prioriteiten, zoals het zoeken van woonruimte, fondsen aanvragen en actieve vrouwen werven. Maar gedurende de vijf jaar van haar carrière bij Femke bleef zij op de communicatie hameren. Om een moederkindcentrum van de grond te krijgen, wierf zij nieuwe bezoeksters en vrijwilligers. Vanuit de interviews is gebleken dat dit zeker effect heeft gehad. Een groot deel van de vrijwilligsters had ooit gereageerd op een persbericht van de coördinator. De eerste lichting vrijwilligsters, die bij het opzetten van Femke ‘Mensen zien het zich hadden aangemeld, hadden ook gereageerd op een niet, als het hen niet persbericht. De coördinator was op zoek naar gemotiveerde interesseert’ vrouwen die mee wilden werken aan de opbouw van het moederkindcentrum. Deze vrijwilligers zijn of jaren gebleven of zijn nu nog steeds actief. Ze hebben een doordachte keuze gemaakt om zich in te zetten bij Femke. En zijn zij niet in staat om activiteiten te draaien, zijn enkele oud-vrijwilligers nog bezoekster. Dit voorbeeld geeft ook aan dat als de vrouwen vrijwilligers worden, zij zich inzetten voor Femke en het nodig vinden dat Femke voort bestaat. Ze voelen zich nog ‘ik heb er steeds verbonden met Femke en enkele verwoorden dit ook als vrienden bij vriendschappen die blijvend zijn. gekregen’ Een vrijwilliger geeft aan dat zij Femke erg speciaal vind. Ze komt met veel mensen in contact: jong, oud, Hollands of van ver. Iedereen zit door elkaar kan zijn verhaal kwijt. Iedereen heeft een plek volgens haar. Voor haar gaf Femke het gevoel dat zij er bij hoorde.

Pagina 8


Femke is gegroeid in de jaren, weliswaar nog niet bekend bij iedereen, maar via haar vrijwilligers en het actieve beleid met betrekking tot de communicatie is Femke bij haar doelgroep en bij externen geen onbekend begrip meer. Iedere geïnterviewde vrouw geeft wel aan dat zij het over Femke hebben binnen haar kennissenkring. De ene heeft haar kring niet veel binnen Katwijk en andere juist weer wel. Maar het feit dat zij allemaal aangeven dat zij Femke noemen, werkt ook aan bekendheid. Hoe kleinschalig dat ook mag zijn. ‘Mensen Vrijwilligers worden op verschillende manieren geworven. Veel van de nodigen elkaar bezoekster en vrijwilligers van Femke hebben uit’ ‘Ik kan Femke niet het vaak in hun omgeving over Femke. De mond loslaten’ tot mond reclame is de beste reclame die een organisatie of bedrijf kan hebben. Maar zeker in het geval van Femke erg belangrijk, door het laagdrempelige te houden. Als vrouwen in de eigen omgeving positief praten over Femke, is iemand eerder geneigd om binnen te lopen. Dit is ook wat enkele geïnterviewden aangaven als belangrijk en dat zij zeker hun ervaringen bij Femke verspreiden door de wijk/Katwijk. Mond tot mond reclame is de reclame die voor Femke het beste werkt. Dit zorgt ervoor dat de kwetsbare vrouwen toch bij Femke binnenkomen. De actieve vrouwen De vrijwilligers in Femke maken het centrum zoals het is, want zij voeren het programma uit dat er wordt gedraaid. De actieve vrouwen voelen zich sterk verbonden met Femke. Ze hebben er moeite mee, om bijvoorbeeld afstand te nemen van Femke of elders actief te worden. En dit dan vervolgens over te brengen aan de coördinator of andere vrijwilligers. De persoonlijke ervaringen en ontwikkelingen dragen bij tot de verbondenheid van de vrijwilligers. Een vrijwilliger voelde zich niet prettig toen ze moest aangeven dat ze tijdelijk moest stoppen met vrijwilliger zijn, in verband met haar werk. En een ander duo voelden zich bezwaard om een interview te geven, terwijl zij liever eerst met de coördinator bespraken wat ze hun activiteit niet lekker vonden lopen. Zij vonden het lastig om feedback en positieve kritiek te leveren. Zij waarderen de inzet van de coördinator en willen steun geven aan Femke. In hun ogen zouden zij dan Femke en de coördinator afvallen. Onderling ervaren de vrouwen ook een drempel om elkaar aan te spreken. Er wordt bijvoorbeeld niet afgesproken om in te vallen bij ziekte. Enkele vrouwen geven duidelijk aan dat ze vinden dat het niet hun taak is om anderen aan te spreken als het even niet goed gaat. Dit geldt ook voor de vrijwilligers naar de bezoeksters. Niet alle vrijwilligers nemen de regie in handen, maar laten hun middag op hun beloop. Een vrijwilliger geeft duidelijk aan dat er ook wat uit henzelf moet komen. Een andere vrijwilliger geeft aan dat ‘Ik ben er niet om bijvoorbeeld over het spreken in hun eigen taal, als zo vaak iets schooltje te spelen’ van gezegd is, dat extra energie hierin steken een vergane zaak voor hen is.

Pagina 9


2. Femke doet het zo In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het gebied van het beleid van Femke. Hiervoor wordt gekeken naar de dagelijkse gang van zaken van het moederkindcentrum en hoe dit in de toekomst verder gaat, zodat het aansluit bij de ontwikkelingen en de vraag vanuit de wijk en de doelgroep.4 De beleidsvoering kan waar nodig is, aangepast worden naar de strategie die vanuit de doelgroep en coördinator naar voren wordt gedragen. In de non-profit sector is het van belang dat binnen de strategische beleidsvoering de nadruk wordt gelegd op de kwaliteit van de organisatie en inspeelt op behoeften van de doelgroep.5 Als dit als essentieel wordt gehouden, kan er vervolgens gekeken worden hoe het beleid hierop aansluit. De pijlers waar een moederkindcentrum op gebaseerd is staan hieronder uiteengezet: 1. zelforganisatie en beheer: de deelneemsters zijn verantwoordelijk voor het programma, sfeer en organisatie. Zij hebben een eigen ruimte verworven en beheren deze gezamenlijk. 2. Open aanbod: de activiteiten en diensten in het centrum ontstaan vanuit de eigen initiatieven van de vrouwen. Ze zijn toegesneden op hun belangen en behoeften: ieder levert prestatie op basis van deskundigheden, talenten en interesse. 3. Werk wordt betaald: iedere vrouw die in het centrum vaste taken op zich neemt wordt gezien als medewerkster en krijgt in ruil hiervoor gratis gebruik van faciliteiten en deelname aan activiteiten. 4. Kinderen horen erbij: in de organisatie van alle activiteiten binnen het centrum speelt ruimte, zorg en aandacht voor kinderen van de deelnemende vrouwen en de vrijwilligsters een belangrijke rol. Deze pijlers zijn de basis geweest waar Femke zich om heeft ontwikkeld. De kracht van deze pijlers is dat vrouwen zich ontwikkelen en ontplooien. De vrouw wordt als hoofd van de familie gezien en ook Femke wordt draaiende gehouden door vrouwen. Dat is de gedachte achter Femke. Maar de realiteit wijst uit dat dit toch anders is. Hier wordt later op in gegaan. Vanuit de ondersteunende welzijnsorganisatie, Factor Welzijn, waar Femke onder valt, is er geen beleid gericht op vrouwen en/of allochtonen. Factor Welzijn heeft wel een ondersteunende rol in het begeleiden van de Turkse en Marokkaanse zelforganisaties. Maar door de ruime doelstelling van Factor Welzijn past het project Femke goed binnen de organisatie, aldus de directeur. Femke was de stap voor de welzijnsorganisatie om haar huidige werk met etnische minderheden en vrouwen uit te breiden. Een collega uit het team buurt & wijk vindt dat het vrouwenwerk een belangrijk onderwerp binnen Factor Welzijn is. De ontwikkeling van de vrouwen heeft haar doorwerking op het hele gezin. Centra werken met hun beleid bottum-up.(Movisie, onderzoek kwaliteit dienstverlening) Vrouwen komen binnen als bezoekster, oriënteren zich op het aanbod, hebben contact met andere bezoeksters en kijken waar zij behoefte aan hebben. Doordat ze deel uit maken van de doelgroep, kunnen ze beter inventariseren waar de doelgroep behoefte aan heeft. Vrouwen zijn niet altijd direct open naar vrijwilligers toe. Signalen kunnen soms eerder tussen bezoeksters 4 5

Cees van Zoest, 2003(blz. 21-26) Cees van Zoest, 2003(blz. 21-26)

Pagina 10


onder elkaar worden uitgewisseld, dan door de vrijwilligers en/of coördinator. Een bezoekster kan hier op inspelen en moet dit dan natuurlijk wel naar voren durven brengen. Ze kan dan zelf een activiteit bedenken of bekend maken bij vrijwilligers waar er behoefte aan is. Er is bij Femke altijd mogelijkheid om een nieuwe activiteit te bespreken, alleen moet er wel iemand op staan die dat gaat leiden als vrijwilligster. Niet iedere bezoekster is hier klaar voor om deze kans aan te nemen.6 7 Enkele vrouwen weten toch in de rol van vrijwilliger te groeien. Zij laten door deze ontwikkeling zien, dat Femke’s principes werken. Voor een van de vrijwilligers was het ook een logisch gevolg om beter in haar schoenen te staan, niet zielig te zijn, te gaan groeien en eigen waarden te gaan ontwikkelen. Er zijn ook vrouwen die Femke ontgroeien. Zij zijn vrijwilliger geweest, gaan op meerdere/andere plekken vrijwilliger worden of krijgen een baan. Het is in het algemeen jammer om vrijwilligers te verliezen, maar de ontwikkeling die zij persoonlijk doormaken bij Femke is het streven en wordt gestimuleerd: Door juist hun netwerk te verbreden en te kijken naar waar zij hun eigen kwaliteiten verder kunnen ontplooien. ‘Femke is een soort jeugdhonk voor Bij Femke is er een omgeving gecreëerd die aansluit bij de vrouwen’ leefwereld van de vrouwen. Door deze vertrouwde omgeving, schept het wel meer ruimte voor vrouwen om zich te openen. In bepaalde activiteiten worden persoonlijke ervaringen gedeeld. Vrouwen die hier behoefte aan hebben, kiezen om bij deze activiteiten aanwezig te zijn en te delen met de desbetreffende groep. Dit verschilt dus met de situatie van de vorige alinea, waar vrouwen niet direct de vrijwilligers en/of de coördinator durven aan te spreken. Daar ging het over vrouwen die elkaar aanspreken op hun handelen binnen het centrum. Hier openen vrouwen zich over hun eigen ervaringen en wordt er ongeacht wat er besproken wordt een veilige omgeving gecreëerd door het binnen de muren te laten. Een van de essentiële elementen van Femke is dat er onder de vrouwen onderling een band wordt gecreëerd. Vaak is de eerste reden om naar Femke te gaan, om meer contact te krijgen. Ze vergroten hun netwerk en komen op straat elkaar tegen in de wijk. Door te groeten en een praatje te maken, kan de vrouw al opleven. Enkele vrouwen gaven dit ook aan als iets wat ze ontwikkelden tijdens hun komst bij Femke en waar zij veel waarden aan hechten. Vrijwilligerswerk Het moederkindcentrum bouwt op haar vrijwilligers, ook wel de ‘actieve vrouwen van Femke’ genoemd. Zonder hen, was er geen Femke, geen moederkindcentrum. De vrouwen doen op vrijwillige basis de uitvoering van de activiteiten in het centrum. De vrouwen van Femke zijn, zoals het jaarverslag 2005 ons vertelt: ‘vrouwen uit de samenleving die achter het doel van het centrum staan en vanuit dat doel de werkzaamheden uitvoeren.’ De vrouwen zijn het boegbeeld van het gezin en zijn de drijfveer achter de dagelijkse bezigheden van alle andere leden van het gezin. De vrouwen creëren een veilige situatie voor de bezoeksters en leren hen wat zij weten. Ze signaleren wat de behoeften en wensen zijn van de bezoeksters en proberen hier ondersteuning te bieden.

6

Onbekend, 21-1-2010, Movisie, 21-1-2010

7

Pagina 11


In 2005 werden de taken van de actieve vrouwen als volgt opgesteld:8  Gastvrouw; zij zijn het gezicht van Femke en vangen de bezoeksters op. Sommige actieve vrouwen willen alleen deze taak vervullen. De vrouwen houden het logboek bij door te noteren hoeveel bezoeksters er aanwezig zijn en wat er gebeurt is.  Beheer; huishoudelijke taken uitvoeren voor, tijdens en na eigen dagdeel  Talenten overdragen; door invulling te geven aan een eigen dagdeel. Zij nemen hier ook de voorbereidingen op zich en activeren de vrouwen tot deelname door PR. Verschillen tussen de motivatie vrijwilligers kan sterk verschillen. Over het algemeen hebben alle vrouwen hart voor Femke en vinden ze het werk en doel erg belangrijk om voort te laten bestaan. De manier waarop zij dat invullen, verschilt echter wel. Zo zijn er vrouwen die binnen komen, hun activiteit doen en weer weg gaan. Maar er zijn ook vrouwen die meer meehelpen met het beheer, opruimen en folders verspreiden. Desondanks blijven deze laatste punten vaak liggen voor de eventuele stagiaires of dat het zo ver gaat, dat het een noodzaak wordt. Het opruimen en folders verspreiden, worden over het algemeen gedaan op verzoek van de coördinator. Door dit verschil tussen de vrouwen, kan ook de motivatie van de sterk actieve vrouwen aangetast worden. Als enkele vrouwen zich meer in zetten als de ander, leidt dit tot irritaties. Vrijwilligers krijgen het idee dat ze achter elkaar de rommel opruimen. Bij binnenkomst van het centrum is het de bedoeling dat de vorige vrijwilliger de ruimte startklaar heeft gemaakt. Kan een vrijwilliger niet direct starten, doordat zij nog klussen moet doen, komen de frustraties bovendrijven. Dit wordt niet altijd uitgesproken tussen de vrouwen onderling. Dit laat zien dat de samenhang en samenwerking tussen de vrijwilligers van belang is en de coördinatie van bovenaf kan helpen aan het gezamenlijke moraal van de vrijwilligers. Over de rol van de coördinator, wordt later in dit hoofdstuk op in gegaan. Volgens Astrid de Vrueh, die 3 december 2005 voor de actieve vrouwen van Femke een tweedaagse workshop verzorgde, zijn de vrouwen niet daadkrachtig en leidinggevend.9 De leidende houding heeft niet iedere vrijwilligster. De vrouwen moeten de leiding nemen in het centrum, maar vallen snel terug op de coördinator. De vrijwilligers brachten de coördinator naar voren als leidende rol in het centrum. Zij wordt gezien door de vrijwilligers gezien als de bouwsteen van Femke. De meeste geven aan dat zij het Moederkindcentrum, zonder coördinator, niet lang voort zien bestaan. De vrouwen geven zelf al aan dat zij iemand nodig hebben die hun structuur geeft. Ook de geïnterviewde professionals en de beschermvrouwe zien het belang van een beroepskracht in: iemand die spin in het web is en de vrouwen aanspoort. Een moederkindcentrum is er om de vrouwen in hun kracht te zetten en deze waar nodig te laten ontdekken. De vrouwen die bij Femke komen zijn vaak onzeker over henzelf en hebben niet of nooit de mogelijkheid gehad om zich te profileren. Daarnaast zijn de vrijwilligers vaak maar één keer per week een dagdeel actief, waardoor er nooit voor continuïteit gezorgd kan worden door één of twee vrijwilligers. De actieve vrouwen zijn vrouwen met verschillende achtergronden, opleiding en kennis. Door de grootte van de groep en het ontbreken van structureel contact, kan er binnen deze groep moeilijk verwacht worden dat er beslissingen 8 9

Anya Camurlu, januari 2006(blz 10) Astrid de Vrueh, mei 2006

Pagina 12


genomen kunnen worden. Deze signalering sluit aan bij de gedachtegang van empowerment. Hierbij is het belang dat mensen in hun kracht worden gezet, maar zij hebben hiervoor begeleiding nodig van een professional, die hen ook weer los laat, zodra een vrouw haar eigen weg heeft gevonden.10 Vrouwen zijn sterk bezig met hun eigen ontwikkelingen, waardoor zij het geheel niet in kaart kunnen brengen of naar een toekomst beeld werken voor het centrum. De actieve vrouwen doen hun eigen activiteit en hebben geen structuur of binding met het welzijnswerk. Hiervoor is een centraal persoon nodig, waar de vrouwen op terug kunnen vallen, die de structuur behoudt van de activiteiten en de vrouwen begeleidt. Vrouwen hebben niet altijd de ervaring om iets te organiseren. Ze willen graag iets bijdrage en hun kracht overbrengen naar anderen. Maar de structuur om een wekelijkse inhoud te geven aan de activiteiten die ze organiseren, ontbreekt soms, ondanks dat de wil sterk is. Een groot deel van de vrijwilligers zijn juist de doelgroep van Femke: zij hebben een steuntje in de rug nodig. De vrouwen hebben hier begeleiding bij nodig over plannen, communicatie, voorbereiden, doelgroep en soms ook zelfvertrouwen. Competenties De ontwikkeling van de vrijwilligers is nodig om hun deskundigheid te bevorderen. In het dagelijks reilen en zeilen van Femke kunnen de vrijwilligers in aanraking komen met allerlei problematiek. Doordat het vrije inloop is, een open deur voor alle vrouwen, kunnen de vrouwen met verschillende achtergronden binnen lopen. Maar deze vrouwen krijgen bezoeksters op hun dagdeel die soms hun hart moeten luchten over zaken die erg heftig kunnen zijn. Oude en verborgen patronen, die in een vrouw zitten, kunnen boven komen tijdens gesprekken die over allerlei zaken kunnen gaan. ‘Zij zijn anders, Bij Femke komen daarnaast veel verschillende vrouwen, met zij zijn niet zo’ verschillende achtergronden. Dit is een prachtig gegeven, maar iedereen heeft zijn eigen normen en waarden en manier van communiceren. Deze culturen kunnen ook wel eens botsen, onverwacht, door bijvoorbeeld miscommunicatie. Dit is een onverwachte situatie. Enkele vrijwilligers die dit ervaren hebben, het ontzettend lastig vinden om hier mee om te gaan en hierop in te springen. Deze vrijwilligers zijn niet alleen van autochtone afkomst, maar ook de vrijwilligers van allochtone afkomst maken deze botsingen van cultuur mee. Vrijwilligers worden vaak in het diepe gegooid, tijdens enkele activiteiten. In sommige gesprekken kunnen vrouwen ineens breken, als er te zware onderwerpen besproken worden. Deze onderwerpen worden niet altijd vanuit de vrijwilligers geïnitieerd, maar vanuit de doelgroep zelf. Femke zien zij als een plek om het met andere vrouwen over bepaalde onderwerpen te hebben, zij voelen zich veilig en hebben geen of weinig contacten om het over dergelijke onderwerpen te hebben. Sommige vrijwilligers ervaren dit als erg lastig en geven aan dat hier ondersteuning nodig is. Vanuit de coördinator is er weinig begeleiding in verband met tijd en geld. Zij kan niet elk dagdeel aanwezig zijn en kan hier ook niet voor betaald worden. Vrouwen hebben hun eigen expertise en interesse, maar er kunnen verschillende situaties voordoen, waar een vrijwilliger geen specifieke deskundigheid over bezit. De vrijwilligers zelf geven aan dat zij ook wel interesse hebben in specifieke cursussen en workshops. Thema ’s die vanuit de vrijwilligers zijn aangereikt zijn: gespreksvoering, leiding geven, zelfweerbaarheid en EHBO. Daarnaast vinden enkele het belangrijk om elkaar te leren 10

Sweers, Al, 2008

Pagina 13


kennen, ervaringen te delen en te overleggen. Dit geeft aan dat de meeste vrijwilligers wel inzicht hebben in wat zij nodig hebben. Een professional van Factor Welzijn geeft aan dat bijvoorbeeld een basistraining de vrijwilligers kan voor bereiden op onverwachte momenten en bij problemen. Maar zij geeft aan dat de spontaniteit er wel in moet blijven. Je moet handvaten kunnen bieden. Hierin kan bijvoorbeeld het Multi-etnisch werken, communicatieve vaardigheden, etc. worden verwerkt. Waardering De beloning voor de vrijwilligers bij Femke belichaamt vooral het ‘Je ziet dat het gebruik maken van de faciliteiten van Femke. Toch maken veel van vrouwen zijn hier’ de vrijwilligers hier weinig tot geen gebruik van. Het onderzoek van Jillis Kors wijst bijvoorbeeld uit dat er niet meer vrijwilligers zich aanmelden voor vrijwilligerswerk als het betaald is, maar betaalde vrijwilligers nemen hun taak wel serieuzer.11 Ondanks dat het vrijwilligerswerk vanuit Femke beloond wordt, zijn de vrijwilligers niet bewust van het gebaar. Vrijwilligers gaan in de interviews weinig in op de mogelijkheden die Femke biedt om bijvoorbeeld spullen te lenen. Het kan zijn dat vrouwen dit als vanzelfsprekend ervaren. Daarnaast stellen de vrouwen wel erg op prijs hoeveel moeite er wordt gedaan voor een geschenk rondom kerst en bijeenkomsten voor vrijwilligers. Er wordt regelmatig iets georganiseerd vanuit de coördinator en vrijwilligers en dat valt op. Een vrijwilligster geeft aan dat het merkbaar is dat er alleen maar vrouwen in het centrum zijn, omdat er meer waardering en aandacht is voor elkaar. De actieve vrouw en haar motivatie De coördinator voert met de nieuwe vrijwilligers een intakegesprek. Hierbij wordt er gekeken naar wat de talenten en deskundigheid van de persoon in kwestie is, waar haar interesses liggen en waar zij ondersteuning bij nodig heeft. 12 Iedere vrijwilliger heeft een dergelijk gesprek gehad. En iedereen geeft ook aan dat zij dit erg prettig vinden. Enkele gaven zelfs aan dat het enthousiaste gesprek van de coördinator de doorslaggevende reden was om vrijwilliger te worden. Naast dat vrouwen vanuit de doelgroep kunnen doorgroeien als vrijwilligster, zijn er nog andere mogelijkheden. Er zijn ook nieuwe vrijwilligers die via een andere vrijwilliger wordt gevraagd om te helpen. Zo zijn twee vrijwilligers beide gevraagd door een ander. Zij kenden elkaar, waren collega’s of vriendinnen, en zij gingen samen naar Femke om te kijken of het iets voor hen was. Zo zegt een vrijwilliger dat ze met ‘open zin’(een open houding) naar Femke ging, omdat ze in eerste instantie geen idee had wat Femke was. Veel van de vrijwilligers die niet eerst als doelgroep bij Femke kwamen, zijn vrouwen die al een sterke voorkeur hebben voor ‘Femke maakt haar het multiculturele werk. Zo heeft iemand al jaren met nieuwe plaatje compleet in Nederlanders gewerkt en op zoek naar een plek waar zij haar Nederland’ ervaring en kennis kan delen. Een andere vrijwilliger was naar Nederland verhuisd en benadrukte dat de multiculturele accenten bij Femke in haar leven terug komen. ‘Dit is het’

11 12

Jillis Kors, Zorg & Welzijn Anya Camurlu, januari 2006(blz 10)

Pagina 14


De vrijwilligers kennen elkaar niet altijd goed genoeg. De vrijwilligers zijn over het algemeen alleen aanwezig op hun eigen dagdeel, waardoor het contact met degene die vervolgens in de middag komt bijvoorbeeld er vaak niet is. Hierdoor ontbreekt er vaak de communicatie tussen wat de vrijwilligers. Dit betekent concreet dat vrijwilligers elkaars activiteiten niet kunnen promoten en niet op de hoogte zijn van de gebeurtenissen. De vrijwilligers geven wel aan dat ze dit jammer vinden en dat dit bij hen zelf ligt. Het maakt wel duidelijk dat vergaderingen een belangrijk moment zijn om ook contact met elkaar te leggen. Deze momenten kunnen dus dubbel worden ingezet: formeel en informeel; Elkaar leren kennen en werkzaamheden bespreken. Hier ligt de actieve taak voor de coördinator, die als spil in het web fungeert. De coördinator De functie van de beroepskracht in Femke is vooral het centrum op de achtergrond draaiende houden: de vrouwen begeleiding geven, doorverwijsfunctie, stimuleren van de vrouwen, beleid voeren, toekomst plannen maken, grootschalige activiteiten plannen, taken verdelen, etc. Een veel omvattende taak, zo op het eerste gezicht. In het functieprofiel van de coördinator Moederkindcentrum Femke wordt dan ook geschreven dat iedere persoon zijn eigen invulling aan de taken en de functie moet geven om het allemaal in de uren te laten passen. In de voorgaande pagina’s is naar voren gekomen dat binding van de vrouwen erg essentieel is voor het goed lopen van het centrum. Zonder binding, geen samenhangend centrum en geen vrijwilligers. Er is zeker iemand nodig die dat coördineert. Iedere vrouw van Femke die geïnterviewd werd, zag het moedercentrum niet uit zichzelf werken. Daarbij ook dat zij zichzelf ook niet zagen als iemand die de taak op zich nam. Ze geven aan dat ze iemand nodig hebben waar ze op terug kunnen vallen. Maar deze functie kan door het gebrek aan uren niet optimaal worden uitgevoerd door de coördinator. Een coördinator kan niet elk dagdeel aanwezig zijn en dus direct inspringen op de vraag van de vrijwilligers en/of bezoekers. Ondanks dat zij wel dag en nacht bereikbaar is voor de vrijwilligers, wordt er in sommige gevallen niet gebruik van ‘Zonder coördinator is gemaakt. Een vrijwilliger gaf aan dat het zonder coördinator Femke stuurloos op het voor vrijwilligers ook te vrijblijvend blijft. Een coördinator is water’ een stok achter de deur voor haar. In de praktijk dienen de eventuele aanwezige stagiaires vaak als aanvulling als fysieke aanwezigheid. Of het desbetreffende probleem blijft liggen, tot een volgende ontmoeting met de coördinator. En dat kan in de praktijk veel later zijn, waarna het probleem is verwaterd en niet meer actueel is. Overigens merken de vrijwilligers wel ze niet bij iedere stagiaire aan kunnen kloppen: de een is daar gekwalificeerder voor dan de andere. Ongeveer een half jaar is er geen coördinator geweest. Twee vrijwilligers hadden de taken overgenomen van haar, in plaats van een professional. Hoe zeer zij ook hun best deden, vlekkeloos verliep dit niet: post werd niet geopend, communicatie stond stil, alles liep achter. Het centrum is zelfs enkele keren uit noodzaak gesloten, omdat er geen andere mogelijkheden werden gezien. Uit deze periode is duidelijk af te leiden dat een coördinator wel degelijk een grote rol speelt in het bestaan van Femke. Eén van de personen die de taak van de coördinator overnam, vertelde dat zij merkte dat zij zelf leiding nodig had en liever het werk uitvoert. De landelijke coördinator moeder- en vadercentra van MOVISIE, liet weten dat de coördinator zelf initiatief nam om contact op te nemen met het netwerk en zich verder te verdiepen. Ze Pagina 15


wordt bij MOVISIE gezien als een aanwinst, iemand die niet achteroverleunt en ideeën geeft. Ze begrijpt de doelgroep en communiceert met verschillende externen Zoals al eerder gemeld in de voorgaande tekst is de coördinator degene die het intakegesprek houdt met een toekomstige vrijwilliger. De vrijwilligers praten over haar als iemand die altijd enthousiast is. Een vrijwilliger gaf zelfs aan dat ze denkt dat de coördinator veel meer in haar mars heeft. Ze hebben allemaal bewondering voor de coördinator of tegenover de persoon die nu die functie vervult. Want de vrijwilligers praten over de persoon die de functie vervult, dan specifiek over de rol van de coördinator algemeen. Deze lijn is erg dun. Bij de vrijwilligers komt duidelijk naar voren dat degene die de rol van coördinator nu vervult, geschapen is voor het werk. De meerwaarde die de persoon geeft aan de functie, ‘Ze gaat er voor 200% voor blijkt voor de vrouwen doorslaggevend te zijn. en geeft die vlam dan ook De coördinator houdt de vrijwilligers ook regelmatig op de over naar anderen’ hoogte met informatie over het centrum. Soms situaties die zijn voorgevallen, een aankondiging over een activiteit of andere zaken die op dat moment spelen. Dit wordt vaak via de mail gedaan, omdat het lastig is om alle vrouwen tegelijk in één ruimte te krijgen. Niet iedereen leest daarentegen haar mail goed. Waardoor vaak veel punten vergeten worden of overheen wordt gelezen. Een voorbeeld hiervan is informatie over het logboek dat werd aangeschaft. Dit werd lang alleen bijgehouden door één vrijwilliger, langzaam deden enkele andere vrijwilligers het ook. Een kanttekening hierbij is dat dit op dagdelen gebeurden, waarop er een stagiaire aanwezig was. Er moet dus een sturende factor aanwezig zijn, die het initieert. Veel mails werken tegenstrijdig, maar ook lange mails met veel ongestructureerde informatie werkt sommige vrijwilligers tegen. Terwijl andere vrijwilligers wel aangeven dat ze het fijn vinden dat de coördinator hun goed op de hoogte houdt van de gang van zaken. De manier van werken van de huidige coördinator valt in de smaak bij zowel de bezoeksters als de vrijwilligers en ze geven allemaal aan dat ze Femke niet zonder een coördinator zien.

Pagina 16


3.Femke presenteert Eén van de belangrijkste pijlers van een moederkindcentrum is zelforganisatie: De vrouwen zijn verantwoordelijk voor het aanbod van het centrum. Als uitgangspunt wordt niet de problemen van de vrouwen genomen, maar de krachten/ kwaliteiten van de vrouwen. En juist deze krachten en kwaliteiten te delen met andere vrouwen die deze kennis en vaardigheden eigen kunnen maken om sterker in de maatschappij te staan. Vrouwen kunnen op deze manier werken aan versterking van hun eigen welzijn. Deze empowerment is juist weer de kracht van Femke. Mensen kunnen door deze methode weer grip krijgen op hun leven in een veilige omgeving.13 Deze veilige omgeving blijkt na de interviews een grote kracht te zijn. Veel vrouwen kunnen niet goed hun draai vinden in de maatschappij en krijgen niet het gevoel om zich te kunnen uitten. Ze zijn op zoek naar o.a. een luisterend oor, informatie, advies en vooral contact. Veel bezoeksters zijn op zoek naar contact, contacten die ze zelf niet kunnen maken. Zonder deze contacten zouden de vrouwen thuis zitten en weinig buiten komen. Ondanks dat eenzaamheid moeilijk te constateren is, kun je toch zeggen dat deze groep dan eenzaamheid ervaart. Uit onderzoek van Anja Machielse heeft een op de drie mensen wel eens met eenzaamheid te maken. Uit een ander onderzoek blijkt dat zeven van de tien professionals in de zorg en welzijn minimaal zes keer per jaar eenzaamheid tegen komen. Hier aan kan juist gewerkt worden, stelt MOVISIE onderzoeker Bard Briels, door het verbeteren van de sociale vaardigheden en coaching. Veel van de oudere generaties houden ‘Mijn man werkt vast aan hun partner, maar door contacten naast de partner, veel, mijn kind zit op weerhoudt degene ervan uit het sociale circuit te vallen.14 De school, ik ben directeur van Factor Welzijn stelt daarnaast dat in Katwijk de eenzaam’ familiebanden erg sterk zijn, waardoor de mensen die dit niet hebben, gelijk in een gat vallen. Hij geeft wel duidelijk aan dat Katwijk geen uitzondering is in Nederland. Tijdens het afnemen van de interviews kwam ook naar voren dat het huisbezoek door sommige vrouwen ook erg op prijs wordt gesteld. Een vrouw had al vier dagen niemand meer gezien of gesproken en stelde het bezoek dermate op prijs, dat het bezoek in totaal veel langer duurde dan alleen het interview. Een andere bezoekster gaf aan dat haar moeder zonder Femke nooit naar buiten zou komen. Nu komt ze haast iedere dag. De contacten die ontstaan bij Femke, is bijvoorbeeld één van die middelen om de weerbaarheid van de vrouwen te ondersteunen. Dit gebeurt alleen al door het bespreekbaar maken van problemen in de wijk of in het leven van de vrouwen. Vooral één actieve vrouw wil de versterking van de weerbaarheid, voert dit specifiek uit in haar activiteit. Zij gaat in op de positieve krachten van de vrouwen en maakt hen er van bewust dat zij de wereld aan kunnen. Ontmoeting is één van de belangrijkste redenen waarom vrouwen bij Femke komen, bleek uit het onderzoek. Het sociale netwerk van de vrouwen bij Femke is het fundament van de ontplooiing van de vrouwen. Bepaalde stappen in iemands leven zijn fijner als je dat niet alleen hoeft te doen. Het vertrouwen in elkaar dat hier bij komt kijken, kunnen ondersteuning bieden ‘Femke is een tweede huis’

13 14

Penninx, Utrecht (19-42) Zuithof, Zorg en Welzijn

Pagina 17


in het sociale netwerk van de vrouw. En juist een sociaal netwerk is een van de levensbehoeften van de mens. De activiteiten Activiteiten worden vaak georganiseerd omdat er behoefte of vraag naar is. Om deze redenen kan alleen worden georganiseerd als het huidige aanbod bekend is.15 Bij Femke worden de activiteiten georganiseerd door de vrijwilligers die uit de doelgroep zelf komen. Zij komen met voorstellen aan de hand van hun eigen talenten, maar ook het contact met de doelgroep. Zij kunnen aan de behoeften van de vrouwen op hun manier voldoen. Soms komt het ook voor dat de vrouwen zelf initiatief nemen om een activiteit te starten, omdat zij dat goed kunnen en iets bij kunnen dragen aan de zelfontplooiing van de doelgroep. Dit hoeft dan niet altijd aan te sluiten bij de behoeften van de doelgroep. En dat is niet erg, want van daar uit kunnen er wel weer behoeften komen. 16 ‘Een doelgroep is niet de groep die vraagt naar of behoefte heeft aan een aanbod, maar de groep waarmee of waarvoor iemand een doel wil bereiken!’(De boer, 57) Door middel van de activiteiten worden er verschillende thema’s behandeld. Dit kan gaan over de opvoeding, het inkomen, gezondheid, integratie en de buurt. Binnen activiteiten kan er ook tot verzoeken komen van bepaalde thema’s. Deze thema’s worden niet direct afgestemd op elkaar, maar er wordt gekeken in hoeverre het thema binnen hun activiteit past. Zo kunnen er allerlei thema’s worden besproken, zonder dat dit direct uitgebreid wordt aangegeven. Juist de lage drempel van deze activiteiten, die heel goed bij de behoeften van de vrouwen aansluiten, is het succes van kennis overdracht van Femke. Al moeten enkele deelnemers wel extra aangemoedigd worden, vaak uit onzekerheid en niet wetende dat zij er wat aan hebben. Voor vrouwen is het vrijwilligerswerk bij Femke ook een doorstroom naar werk. Doordat vrouwen bij Femke hun eigen krachten in het vrijwilligerswerk stoppen, werken zij ook aan de ontwikkeling van die krachten, die vaak ook hun passie is. De ervaring die zij op doen, kan juist dat stapje zijn in de richting van een baan. Deze situatie kan zich voordoen bij iedere vrouw, maar ook in het bijzonder voor vrouwen die moeten integreren of vrouwen die vanuit GGZ de doorstroom zoeken naar structuur in de maatschappij. Het uiteindelijke doel natuurlijk bij alle vrouwen is om dan te participeren in de samenleving. Kinderen horen er bij Jonge kinderen(onder de vier jaar) zijn ook welkom bij Femke, waardoor er zelfs in de meest kwetsbare en belangrijke jaren van een leven, gewerkt wordt aan de ontwikkeling bij Femke. Maar activiteiten zijn meer gericht op vrouwen en hun ontwikkeling, niet op vrouw én kind. Dit hoeft niet direct nadelig te zijn voor het behalen van de doelstelling van een moederkindcentrum. Doordat de vrouwen de kinderen mee kunnen nemen naar het centrum, wordt er de mogelijkheid gecreëerd om überhaupt naar Femke te komen. Moeders kunnen vaak niet dingen ondernemen, omdat zij geen opvang voor de kinderen hebben. Enkele vrouwen benadrukken wel dat er bij Femke meer met de kinderen gedaan kan worden. De kinderen hangen er bij. Vrouwen ontfermen zich wel over de kinderen, maar hebben ook behoefte op bij de activiteit waar ze voor komen, volledig te storten. Maar voor deze kinderen is 15 16

De Boer, Houten (55-57) De Boer, Houten (55-57)

Pagina 18


er niet een aparte ruimte naast de ontmoetingsruimte. Kinderen moeten bij de volwassenen blijven, omdat er geen opvang is of een ruimte waar zij vrij kunnen spelen. Bij de weerbaarheid en zelfontplooiing van een vrouw is een kind ook mee gebaat. Jonge kinderen nemen hun ouders als voorbeeldfunctie en wanneer de thuissituatie beter is, kan het kind zich ook beter ontwikkelen. Daarnaast wordt er bij een moedercentrum vraaggericht gewerkt en bij geen vraag, ook geen activiteit. Sinds kort wel alleenstaande moeders op maandagochtend. Hier komen, soms ook jonge, alleenstaande moeders bij elkaar om te praten over hun zwangerschap of hun pas geboren baby en hun ontwikkeling. Deze vrouwen staan zonder een partner voor de zorg van hun kind en vaak is de omgeving van de moeder niet in staat haar op te vangen. De vrouwen op de maandagochtend vinden steun bij elkaar en geven elkaar tips over ook de opvoeding. Andere activiteiten die Femke doet zijn dus voornamelijk voor de ontwikkeling van de vrouwen zelf. Het reilen en zeilen van Femke Over praktische zaken zijn de vrijwilligers vaak wel verdeeld. Sommige vinden bijvoorbeeld een nieuwsbrief praktisch. Het is iets wat niet lang hoeft, maar wel mooi naar buiten toe is. Je kan mensen betrokken maken en vasthouden. Praktische zaken als rommel opruimen en vernieuwingen in de programmering kunnen juist in een nieuwsbrief. Maar bij doorvragen blijkt dat niemand dit op zich wil nemen. Vrouwen realiseren zich goed dat dit veel tijd kost. Het risico dat nieuws, geen nieuws meer is. De site is iets waar de vrouwen totaal niet mee bezig zijn. Enkele hebben er wel eens op gekeken, bij de start van hun carrière bij Femke. Maar verder houdt het op veel op. Een vrouw zocht een formulier en dat kon ze ook niet vinden op de site. Het komt over dat de site wel een belangrijk medium is om meer kennis te krijgen over Femke. De enkele vrouwen die recentelijk op de site hebben gekeken, benadrukten wel dat de site moet worden bijgehouden. Degene die deze site op heeft gezet, vertelt ook dat de site professioneler kan. Folders wegbrengen is een lastig punt voor de vrijwilligers. Ze zien hun taak puur als die in het centrum en daarna zijn zij klaar. Niet iedereen beseft het nut hiervan en dat er zonder vrouwen ook geen activiteit is. Daarnaast zijn er zaken, net als in je eigen huis, die gedaan moeten worden: lamp vervangen, handdoeken verschonen, klok terugdraaien, telefoon beantwoorden, etc. Deze zaken worden niet gezien als de taak voor de vrijwilligers. Zoals al eerder is gemeld, zien de vrouwen hun taken niet breder dan hun eigen activiteit. Ook op deze vlakken van beheersfunctie ontbreekt het initiatief. Enkele vrouwen merken punten op en pakken dit aan. Maar het grote deel pakt het niet op, ook niet na een oproep in de groep. Iedere vrouw die geïnterviewd was, heeft wel een bijzonder moment die zij nooit zal vergeten. De één kan er wel tien op noemen en kan gewoonweg niet kiezen, maar er zijn er ook die één of enkele specifieke momenten nooit meer vergeten. Dit kunnen ‘En ze zei: “dan denk mooie momenten zijn, zoals de uitnodiging voor een ‘intiem’ ik dat is mijn straf” besnijdenisfeest, overeenkomsten tussen culturen, reis naar Istanbul of gewoon ontmoetingen buiten Femke. Maar soms zijn die moment ook veel ingrijpender: mensen die ernstig ziek zijn of vertellen over persoonlijke ervaringen als miskramen. De impact die het heeft op de vrouwen is soms erg heftig. Vrouwen delen soms lief en leed met elkaar, waardoor de band van de vrouwen van Femke toch iets heel bijzonders is. Er zijn ook geluiden uit de interviews opgevangen dat de vrouwen bijvoorbeeld toch meer aan elkaar moeten denken en niet alleen maar aan zichzelf. Ze Pagina 19


blijven bijvoorbeeld in hun eigen taal praten, terwijl de regel is dat er Nederlands wordt gesproken en (misschien nog wel erger) er zitten mensen met een andere taal bij. Dit geeft weer aan dat de doelgroep van Femke erg divers is en men moet om kunnen gaan met soms sterke verschillen in normen en waarden, zoals de vrijwilligers onder elkaar.

Pagina 20


4.Femke in haar natuurlijk omgeving Zeven jaar geleden werd er gestart met het wijkgericht werken in de buurt Hoornes Noord Oost vanuit Factor Welzijn en de wijkvereniging Hoornes Noord Oost om de sociale cohesie en betrokkenheid van de bewoners te vergroten. De stroeve contacten van de bewoners, met name die tussen allochtoon en autochtoon, bleven. De gezinnen uit deze buurt hebben daarnaast ook een economische achterstand, waarbij het vaak gaat om eenverdieners en vrouwen die fulltime de zorgtaken van het gezin hebben. Het moederkindcentrum Femke speelde op deze punten in door haar vestiging en activiteiten op het gebied van zelfontplooiing in combinatie met zorgtaken en initiatieven. De buurt Hoornes Noord Oost is een achterstandswijk, waar veel speelt en gebeurt. Het werken in een sociale achterstandswijk is niet aantrekkelijk voor de professional.17 MOVISIE benadrukt de rol van Femke in de wijk. Het eerste wat haar op viel tijdens het bezoek aan Femke, was dat zij direct naar buiten werd genomen om kennis te maken met de omgeving van Femke. Niet alleen op de wijk, maar ook verbindingen leggen met andere organisaties. In het kader van de WMO werkt Femke aan verschillende doelen ‘Vrijwilligers zijn het in de wijk. De WMO gaat er om mensen te versterken en cement van de zelfstandig te kunnen functioneren in de maatschappij. In wijken waar er veel problemen zijn op economisch, fysiek en samenleving’ sociaal gebied is de collectieve daadkracht niet groot genoeg om aan te sluiten bij de WMO. Door vrijwilligerswerk, gaan mensen hun kracht ontdekken, ‘het haalt de unieke dingen naar boven in een persoon’, aldus directeur van Factor Welzijn,. Femke is vanuit Factor Welzijn het enige dat zich echt in een wijk centreert. Factor Welzijn is zich hier van bewust. Een collega vindt ook dat de bestaande organisaties meer in wijken actief moeten zijn en op plekken gecentreerd zich kunnen vestigen. Dit kan in verschillende gebouwen: wijkverenigingen bijvoorbeeld. Groepen kunnen dan meer samen komen, want aparte groepen vindt zij niet meer van deze tijd. Daarnaast wordt gesteld dat er veel kerkgenootschappen zijn, die niet allemaal voorstander zijn van emancipatie. Een goed communicatiebeleid met meerdere organisaties kan helpen om een buurt te activeren en begripvol te maken voor de kwetsbaren in de wijk. Woningcorporaties zijn een bijvoorbeeld. Femke heeft bij de opzet van het centrum contact gelegd en vertelde over haar doel in de wijk. De woningcorporatie verhuurde sinds die tijd het appartement van Femke waar zij nu nog steeds in is gevestigd. Ook op deze manier kunnen meerder organisaties hun hoofden bij elkaar leggen om te werken naar verdere ontwikkeling van de wijk. Femke is juist een wijkgericht project, waar mogelijkheden liggen om d.m.v. de vrouwen de wijk te verbeteren. ‘De centra zijn buurtgerichte voorzieningen die in de wijk een belangrijke rol kan innemen’, aldus MOVISIE in haar folder. Uit de interviews bleek dat de actieve vrouwen zelf niet altijd de meerwaarde van Femke in de wijk zagen. Als ze dit zagen, woonden ze zelf in de wijk en keken ze vooral naar de impact die de ontwikkelingen van de vrouw hebben op het gezin. Het waren vooral de beroepskrachten die inzagen wat Femke’s kracht en rol is in de wijk. Dit geeft toch aan dat de vrouwen van Femke, met betrekking tot de alomvattende taak van Femke niet ruimer kunnen kijken dan wat er

17

Mesters, volkskrant

Pagina 21


binnen de deuren gebeurt en wat zij direct ervaren. Sommige vrouwen zeggen dan ook ‘dat moet haast wel’, maar kunnen niet benoemen wat zij dan signaleren. Femke heeft in de afgelopen jaren volgens velen geïnterviewden, een duidelijk rol ook gekregen in Katwijk. Katwijk heeft afmetingen van een stad, maar werkt als een hecht dorp.18 Een projectleider van MOVISIE, vindt het juist belangrijk dat Femke zit in een dorp. In een dorp zijn minder voorzieningen en het welzijnswerk is anders ontwikkeld. Zij heeft ook het idee dat in dorpen de huizen meer gesloten zijn, waardoor mensen sneller geïsoleerd raken en in een kwetsbare positie komen te zitten, omdat ze niet praten over hun problemen. Dan vindt zij juist een moederkindcentrum, de plek waar de eerste signalen opgevangen kunnen worden en een opstapje is naar ontwikkeling. Ook enkele vrouwen vinden Katwijk meer een gesloten gemeenschap. Op het gebied van bekendheid in Katwijk kan Femke nog groeien. Ondanks dat er ‘onbekend maakt veel PR wordt gedaan, valt het mensen niet altijd op. Een onbemind’ vrijwilligster stelt dat als mensen er geen interesse in hebben, het in de eerste plaats als niet opvalt. Dat maakt het voor Femke wel lastig om dit nieuwe gegeven in Katwijk bekend te maken. Mensen weten niet wat het is en trekken snel conclusies. De vrouwen vinden dit al helemaal lastig om dit in te schatten. Ze praten veel over Femke binnen hun vrienden en kennissenkring, waardoor zij het merken wat er gedacht wordt. De vrouwen van Femke komen in aanraking met vooroordelen en stereotyperingen over een moederkindcentrum. Vaak is het onbekend hoe hier mee om moet worden gegaan, het is iets nieuws voor hen. Maar over het algemeen staan de vrouwen wel hun mannetje in de buitenwereld en dus ook Femke. Femke wordt wel erkend, ook door de politiek, aldus de directeur van Factor Welzijn. Dit valt vooral op doordat er subsidie vrij gemaakt wordt. De ruimte van Femke is iets waar tachtig procent van de vrouwen op reageerde als iets waar Femke de komende tijd aan moet werken. De ruimte wordt dan bedoeld met de bestaande flatwoning waar Femke zich in heeft gevestigd. De ruimte is te klein soms, er komen meer vrouwen naar de activiteiten. De vrouwen hebben daarnaast ook wel eens ideeën voor een activiteit die niet plaats kan vinden, omdat de ruimte te klein is. Hierbij kun je denken aan dansen, vrijwilligersfeest, weerbaarheidoefeningen, kookworkshops, etc. Er wordt ook de conclusie getrokken dat Femke niet te veel moet promoten, want met betrekking tot het aantal vrouwen per activiteit, is de ruimte te klein. Daarnaast is er op last van de brandweer, de regel ingevoerd dat er niet meer dan 15 personen in de ruimte mogen zijn.

18

Rabobank, 2008

Pagina 22


Conclusie De hoofdvraag, ’Wat heeft Femke betekend voor haar doelgroep en de wijk Hoornes/Rijnsoever en welke toevoeging kan Femke hebben voor dezelfde punten in de toekomst?’, was leidraad door dit onderzoek en van daaruit is geprobeerd antwoord te krijgen op de vraag van de opdrachtgever. Bij Femke komen allerlei verschillende vrouwen, maar zij richt zich vooral op de wijk Hoornes/Rijnsoever. De meerwaarde heeft Femke bewezen in de wijk Hoornes/Rijnsoever, een wijk waar veel ontwikkeling kan plaatsvinden. Vrouwen als basis van het gezin trekken andere gezinsleden mee in hun ontwikkeling, zeker bij de kinderen. Samenwerking met andere organisaties in deze wijk kunnen het extra geven waar de wijk mee gebaat is en het grootste bereik hebben. Dit is niet inzichtelijk voor de vrouwen, maar wel voor de beroepskrachten. Femke is gebouwd op de pijlers van een moederkindcentrum. Deze pijlers worden naar eigen invulling nageleefd. Het vrouwenwerk en etnisch werken wordt gezien als een belangrijke toevoeging voor het welzijnswerk in Katwijk. Vrouwen kunnen binnen het centrum groeien en doorstromen van bezoekster tot vrijwilliger: principe van een moederkindcentrum. Signalen kunnen beter door bezoeksters onderling worden opgevangen dan door een vrijwilliger en coördinator. De bezoeksters moeten wel in staat zijn om dit om te zetten tot een aanbod. Vrouwen kunnen Femke ook ontgroeien door hun netwerk te verbreden en te kijken waar zij hun kwaliteiten kunnen ontplooien. De vertrouwde omgeving van Femke schept ruimte voor Femke om zich te openen en ervaringen te delen. Maar vaak is de eerste reden om naar Femke te gaan, om meer contacten te krijgen. Dat is de eerste stap naar hun ontwikkeling. Vrouwen krijgen een plek bij Femke om hun eigen kracht en talent te ontwikkelen en zich te ontplooien, ook in het belang van hun familie. Vanuit het onderzoek (de contactladder)van Factor Welzijn, zijn er zaken aan het licht gekomen, waar Femke ook mee aan de slag kan in de toekomst. Femke bouwt op haar vrijwilligers, het centrum heeft dankzij hun een dagelijkse invulling. Iedere vrouw heeft haar eigen motivatie en die kunnen van elkaar verschillen. De ene vrouw doet meer in het centrum als de andere, bijvoorbeeld op het punt beheer. Soms zijn ze hier van bewust, maar zijn ze nog niet in staat om dit te veranderen. Dit geldt ook over het reilen en zeilen van Femke, waar vrouwen niet actiever worden met zaken als flyeren, nieuwsbrieven, de site en kleine klusjes. Samenhang en samenwerking is belangrijk tussen vrijwilligers en coördinatie kan helpen aan het gezamenlijk moraal. De vrouwen geven zelf aan dat zij iemand nodig hebben die hen structuur geeft, net als professionals en de beschermvrouwe. Dit ook in verband met de verbinding met het welzijnswerk en gebrek aan organisatievermogen. Femke is vanaf de start al bezig om zich via de media kenbaar te maken en heeft zelfs een beschermvrouwe om bekendheid te krijgen. Via persberichten komen er nieuwe bezoeksters en vrijwilligers. Veel vrijwilligers en bezoeksters blijven soms jaren verbonden aan Femke. Zij vinden dat Femke moet blijven bestaan en hebben vaak een speciale herinnering aan hun ontwikkeling van Femke. Femke heeft een actief beleid met betrekking tot de communicatie, naast de vrouwen die hun kennissen en vrienden op de hoogte houden door mond tot mond reclame. Femke heeft daardoor een plek in Katwijk veroverd en doorbreken het idee van Katwijk als gesloten gemeenschap. De vrouwen verdedigen Femke in hun kringen, waardoor de binding met Femke duidelijk wordt. Pagina 23


De communicatie tussen de vrijwilligers en coördinator verloopt stroef, doordat zij niet altijd beseffen dat zij zonder voorwaarden kunnen spreken over de zaken in het centrum. Zij zijn daarentegen wel erg verbonden met Femke en elkaar. Ook het heft in eigen handen nemen tijdens hun activiteit blijkt een drempel te zijn. Door vrije inloop kunnen vrouwen met allerlei achtergronden binnenkomen, dus ook met allerlei problematieken. De vrouwen kunnen hier op worden voorbereid door cursussen en workshops. Femke heeft hierin een signaleringsfunctie, die juist bij de vrouwen en/of gezinnen kan plaatsvinden die verder buiten beeld vallen. Hierbij moet voor de vrouwen gedacht worden aan omgaan met culturen, conflictbemiddeling, gespreksvoering, EHBO, leiding geven en zelfweerbaarheid. Ervaringen uitdelen en elkaar leren kennen hoort hier ook bij. Dit kan is een basistraining voor vrijwilligers. Vrouwen zien niet altijd hoe de invulling van hun beloning is. Er wordt enkele keren per jaar wat georganiseerd, wat zij erg waarderen. Maar zij kunnen ook gebruik maken van de faciliteiten en dat is minder bekend. Het intakegesprek met de vrijwilligers is van essentieel belang voor de loopbaan van de vrijwilligers. Vrouwen nemen de vrijheid om ook vrienden te vragen om vrijwilliger te worden, wat ook goede vrijwilligers met zich meeneemt. Vrouwen komen vaak individueel aanwaaien en vaak kennen zij elkaar dan niet of nauwelijks. Gezamenlijke momenten zouden dubbel moeten worden benut: elkaar leren kennen en vergaderingen. De coördinator wordt gezien als spil in het web en onmisbaar in de structuur van Femke. Dit voor binding, terugvalpersoon, leiding, toekomstbeeld, actualiteiten en netwerk. De vrijwilligers zien Femke niet zonder een coördinator. Zij kan alleen niet altijd aanwezig zijn en probeert via mails iedereen op de hoogte te houden en te activeren. Contact is de essentie van Femke, die eenzaamheid van enkele vrouwen heeft doorbroken. Activiteiten worden echt op behoefte van de vrouwen georganiseerd en zorgen voor de ontwikkeling van de vrouwen binnen verschillende thema’s. De laagdrempeligheid is de essentie van Femke en juist de sleutel tot het bereik van de onzekere, kwetsbare vrouwen. De stappen leiden weer tot doorgroeien. De ruimte waarin Femke is gehuisvest is te klein voor de doorgroei en nieuwe activiteiten. Promoten is momenteel risicovol voor het overtreden van de brandveiligheidsregels. Kinderen horen erbij, maar er wordt nog niet veel mee gedaan. Er is niet directe opvang, maar wel allerlei moeders die onbewust toch een oogje in het zeil houden. De activiteiten kunnen ook meer geprogrammeerd worden op ouder en kind. Alle vrouwen hebben onvergetelijke momenten van Femke. Momenten die hen raakt op verschillende vlakken. De vrouwen nemen Femke mee in hun verdere leven. In hun toekomstig beroep of woning, Femke zit in hun hart en wordt niet vergeten. Hun blik is verruimd of hebben zichzelf ontdekt.

Pagina 24


Aanbevelingen Vrijwilligers  Door de drukte van alle dag zijn vrouwen geneigd om de basiswaarden van Femke te vergeten. Door boekje met de basis voor het vrijwilligerswerk, kunnen zij hier op terug vallen;  Vrijwilligerbijeenkomst zijn regelmatig nodig voor binding, afstemming, uitwisseling, verdere ontwikkeling en ter herhaling van afspraken. Hier moet meer tijd vrijkomen om ook tijd in te lassen om het compleet te maken voor de samenhang van het centrum;  De vrijwilligers moeten een openere werkrelatie krijgen met de coördinator zodat zij eerder met problemen aan komen. Hier ligt ook een deel bij de zelfverzekerdheid van de vrouwen, die daarvoor ontwikkeld moet worden;  Vrijwilligers hebben hun eigen expertise, ook op de gebieden waar de vrouwen zich nog op kunnen ontwikkelen ter bevordering van Femke en zichzelf. Het is ook voor de binding een goed idee zijn als de vrouwen activiteiten voor elkaar gaan doen in plaats van extra vergaderingen;  Er moet een systeem komen om voor vrijwilligers meer met elkaar uit te wisselen. Dit kan door middel van een nieuwsbrief of logboek. De draagkracht hiervoor moet persoonlijk overgebracht worden, zodat iedereen hier achterstaat;  De vrouwen moeten meer getraind worden in onverwachte situaties of er moet meer begeleiding komen om de vrouwen hierin te ondersteunen. De doorverwijsfunctie van Femke kan hierdoor niet altijd goed uit de vlekken komen. Aanpak  Het werken vanuit de pijlers biedt structuur aan het moederkindcentrum en is juist de manier waarop vrouwen meer zelfstandiger en verantwoordelijker worden. Het beleid is goed;  Een coördinator is nodig om structuur te geven aan het centrum, daarnaast moet zij flexibel kunnen zijn om daar te zijn waar zij nodig is. Desnoods op ieder dagdeel. Er kan overwogen worden om dit mee te nemen in het contract en uren;  De organisatiestructuur kan niet veel verwachten van de actieve vrouwen ter voorkoming van het kwijtraken van de doelgroep. Vrouwen zijn individueel bezig met hun ontwikkeling en die van de deelnemers van hun activiteit. Iedere vrouw komt in haar eigen tijd, met een eigen achtergrond en eigen motivatie. Zonder binding, geen samenhangend centrum en geen vrijwilligers. Er is zeker iemand nodig die dat coördineert.  Vrouwen kunnen zichzelf niet organiseren en initiatief nemen op het gebied van beleid: zij moeten zich nog ontwikkelen om zelfredzaam te worden. Hiervoor moet een beroepskracht(iemand die daar in gespecialiseerd is) zorgen door doorgroei in de toekomst;  Er is behoefte aan Femke, het laagdrempelige is een kracht die moet blijven. Juist dan komen de kwetsbare vrouwen binnen;  Voor meer structuur binnen het centrum kan er gekozen worden om vaste taken in het centrum toe te delen aan de actieve vrouwen. Hiervoor een schema te maken en bekend te maken, zodat vrouwen elkaar kunnen aanspreken op verantwoordelijkheid; Pagina 25


 De ervaringen die opgedaan zijn met het vrouwenwerk en etnisch werken, kunnen worden uitgebreid en meegenomen worden in de toekomst. Dit werk heeft gebleken een belangrijk aspect te zijn van het welzijnswerk in Katwijk. Hier liggen mogelijkheden voor Factor Welzijn. Communicatie  De beschermvrouwe biedt naast ondersteuning in de PR, een voorbeeld voor de bezoekers. Zij zorgt voor binding van de vrouwen. De beschermvrouw hoort bij Femke, is een meerwaarde/stimulans voor vrouwen en een icoon dat behouden moet worden;  De communicatieve vaardigheden van de vrijwilligers en bezoekers kunnen worden vergroot, om zo conflicten te vermijden. Hier hoort ook meer begrip voor elkaars achtergrond bij. Locatie  Een grotere locatie ter bevordering van de groei van Femke. Hiervoor moet een grotere ruimte komen, waarbij wel de laagdrempeligheid behouden moet worden;  De ondersteunende rol in de wijk kan verder uitgebreid worden om zo meer vrouwen te bereiken. De rol in een achterstandswijk is van belang voor de gehele wijk. Femke moet haar vesting hier houden om die rol te behouden;  Femke kan met een groter locatie ook haar bereik uitbreiden naar vrouwen in Katwijk algemeen, in hoeverre ze dat nu al niet doet. Activiteiten  Deelname aan grotere activiteiten in de wijk en in Katwijk bevorderen de bekendheid van Femke en zorgen voor meer samenhang bij de vrouwen en tussen andere doelgroepen;  Samenwerking met andere organisaties zorgt voor bredere programmering en diepgang op de stof;  Tijdens de activiteiten kunnen soms onvoorspelbare momenten plaatsvinden. Om hier op voorbereid te zijn, moeten zij een bepaalde basis hebben en eventueel kijken naar verdere ontwikkeling van hun vaardigheden;  Om meer PR te kunnen maken voor de activiteiten en onderlinge bekendheid van de inhoud van dagdelen, moeten de vrijwilligers verder vooruit plannen om hun inhoud te verspreiden. Deskundigheidsbevordering:  Degene die de workshop geeft moet een terughoudende rol hebben, zodra de vrijwilligers op gang komen. Ze is er voor de begeleiding en coaching, zodat de vrijwilligers zelf met input komen;  Om de vrouwen zelfstandiger te maken, moeten de vrouwen meer leiding durven nemen tijdens de activiteiten. Hiervoor moeten zij begeleiding, kennis en vaardigheden krijgen;  Vrijwilligersbijeenkomsten zijn nodig om de vrijwilligers voor te bereiden op hun taken. Herhaling is daarbij nodig om de vaardigheden eigen te maken;  Vrouwen kennen niet altijd hun kracht. Via een test kunnen vrouwen zichzelf ontdekken en inventariseren hoe zij hun kracht in kunnen zetten in hun activiteit en beheer van het centrum. Pagina 26


Literatuurlijst Artikelen: - Vrueh, A. de ’Femke’s Team-Training’, Nieuwsbrief Moederkindcentrum, mei 2006 - Mesters, B. ‘Werken in achterstandswijk trekt professionals niet meer’, Volkskrant, 18 januari 2009 - Kors, J. ‘Vrijwilliger met vergoeding’, Zorg en Welzijn, 21 oktober 2009 - Sweers, A. ‘Professional moet de eigen kracht van de burger zien’, Zorg en Welzijn, december 2008, Boeken: - Boer, J. de ‘Oog voor de doelgroep: marketing voor welzijns- en andere non-profit organisaties’, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 1991 - Heinsius, J. ‘Vrijwilligersmanagement’, Uitgeverij Coutinho, Bussum 2008 - Penninx, Scholten, ‘Werken aan maatschappelijke ondersteuning: Een handreiking voor sociale professionals’, Uitgeverij LEMMA BV, Utrecht, 2005 - Zoest, C. van ‘Strategische beleidsvoering voor non-profitorganisaties’, Uitgeverij Nelissen, Soest, 2003 Jaarverslagen: - Camurlu, A. ‘Jaarverslag 2005’, Factor W/Moederkindcentrum Femke, januari 2006 - Camurlu, A. ‘Verankeringplan’, Factor W/ Moederkindcentrum Femke, augustus 2006 Scripties: - Hilgersom, M. ‘Meer toeschouwers uit de omgeving naar FC Volendam’, Hogeschool Leiden, 18 april 2006 Rapporten: - Oevering, F.J. ‘Katwijk op een tweesprong’, Rabobank Nederland, 29 mei 2008 Interviews: Bezoeksters: Anap, Zöhre, Fatma, Emine, Nezehat, Semiha, Silvia en Gaby Vrijwilligsters: Behyan, Coba, Corin, Els, Elma, Hanneke, Hilde, Ina, Lida, Shahla, Sandra, Wil, Nadine en Nazire. Beroepskrachten: Jamila Achahchah(MOVISIE), Piet van Arkel(directeur Factor Welzijn), Margriet Rous(sociaal cultureel werker) en Mareille van der Horst(MKC Rumoer Den Haag) Beschermvrouwe: Jeanine Wienen Websites: - Zuithof M., ‘Eenzaamheid moet bespreekbaar worden’, beschikbaar op: www.zorgwelzijn.nl , 11 maart 2010, gelezen op: 31 augustus 2010 - Zuithof M., ‘Jet Bussemaker: Veel gemeenten leunen nog achterover bij de WMO’, Beschikbaar op: www.zorgwelzijn.nl, 7 september 2009, gelezen op: 31 augustus 2010 - Movisie, ‘op weg naar buurtzorg’, beschikbaar op: www.movisie.nl , 21 januari 2010 - Onbekend, ‘top-down of bottum-up’, beschikbaar op: www.salesiseenvak.nl, 21 januari 2010 Pagina 27


BIJLAGEN

Pagina 28


Bijlage 1: Vraagstelling De hoofdvraag van het onderzoek luidt: ’Wat heeft Femke betekend voor haar doelgroep en de wijk Hoornes/Rijnsoever, waar zij is gevestigd en welke toevoeging kan Femke hebben voor dezelfde punten in de toekomst?’. Deelvragen: Welke ervaringen hebben de bezoeksters met Femke gehad in de afgelopen vijf jaar? Wat zijn de wensen/behoeften van de bezoeksters van Femke op het gebied van het aanbod? Wat zijn de wensen/behoeften van de vrijwilligers van Femke op het gebied van het aanbod? Hoe ziet de wijk de toevoeging van het moederkindcentrum? Zijn de bezoeksters en vrijwilligers voor verdere uitbreiding van Femke? Welke toevoeging hebben de activiteiten gehad op de bezoeksters/vrijwilligers?/Welke activiteiten gaven een toevoeging aan de deelnemers? Wat is de toekomst van Femke? Hoe slaan grotere projecten, zoals internationale vrouwendag aan in de gemeente Katwijk?

Pagina 29


Bijlage 2: Het web van Femke Anya Camurlu, sociaal cultureel werker 20uur per week Coördinator MKC -

Projectleider

Financiën PR Begeleiding vrijwilligers Begeleiding stagiaires Communicatie externen Beleidsvormend Overleg Movisie Intern Overleg Faciliteiten organiseren

- nieuwe beleidsinitiatieven - vrouwen, kinderen, - minderheden, - wijk en buurt

Stichting Factor Welzijn -

Externe organisaties

Bestuur Directie Administratie

Team wijk en buurt -

Wijkopbouwwerker Organisatie en beleidsontwikkelaar Sociaal cultureel werker Kinderwerker Begeleider zelforganisaties

-

Moederkindcentrum Femke, pijlers: -

Gemeente Katwijk -

Politiek Ambtenaren

Stichting Steunpunt Medelanders Consultatie bureau JPP GGZ Valent Verloskundige Media Vrouwenverenigingen Wijkverenigingen Fondsen Zelforganisaties Meander

-

-

Zelforganisatie en beheer Open aanbod Werk wordt ‘betaald’ Kinderen horen erbij

Vrijwilligers Hoe gaan we nu met onze ervaringen en opgedane valkuilen na ons jubileumfeest weer verder de volgende vijf jaren tegemoet?

-

Movisie Landelijke coördinatie Moeder- en vadercentra -

Landelijke Netwerk Groep Voorbereiding Conferentie Nieuwe initiatieven t.b.v. centra

Jeanine Wienen Beschermvrouwe

Doelgroep: vrouwen

Pagina 30

Femke s eerste stapjes De ontwikkeling van het Moederkindcentrum Femke en haar mogelijkheden tot verdere groei

Recommend Documents