10
P ASSMAP TIE DE UMMER
10
A PRIL 2010
Feesteditie 10de Passmap en koninklijk bezoek
Dit is de tiende editie van Passmap. Oorspronkelijk is Passmap ontstaan vanuit de gedachte mensen die betrokken waren bij het project, informatie hadden gegeven enz. te informeren over de stand van zaken. Dirk vertelde mij dat hij het altijd jammer vond dat hij destijds, in zijn vorige functies, allerlei initiatieven input had gegeven maar er verder nooit nog iets over had gehoord. Dit wou hij bij het project Passwerk niet laten gebeuren… de Passmap was een feit. De reacties van de lezers van de Passmappen waren positief en na de opstartfase
bleef de behoefte om zowel de betrokkenen van het eerste uur als alle andere geïnteresseerden over Passwerk te blijven informeren. Deze tiende editie heeft een extra feestelijk tintje dankzij het uitgebreide verslag over het bezoek van het vorstenpaar in maart. Het koninklijk bezoek was een echt succes! We hebben met z’n allen genoten van de interesse van het koningspaar voor onze activiteiten en voor de positieve kwaliteiten van mensen met een autismespectrumstoornis. We hopen alvast dat de aandacht van de media voor
Passwerk naar aanleiding van dit bezoek anderen zal inspireren en ook laat inzien dat, als we focussen op positieve kwaliteiten van mensen, een heel positieve dynamiek tot stand kan komen.
I N DIT NUMMER :
K ONING
2
EN KONINGIN OP
BEZOEK
Nico De Cleen
R-D AY
5
HET LEVEN ZOALS HET IS DE KONING OP BEZOEK
…
P ROGRAMMA
VAN HET KONINKLIJK BEZOEK
7
A ANDACHT
VAN DE VERSCHILLENDE MEDIA
8
P ASSMAP
9
WORDT
10!
G ETUIGENIS V LAAMSE M AAT-
10
SCHAPPIJ VOOR WATERVOORZIENING (VMW)
INTERVIEW
MET S AM , EEN VAN ONZE TEST ENGINEERS
12
G ETUIGENIS D E P OST
15
A DVIESCOMITÉ
16
IT’ S
NOT A BUG , IT ’ S A FEATURE
17
M AATSCHAPPELIJKE
ZICHTBAARHEID EN BETROKKENHEID
19
P ASSWERK
19
P OSTER :
IN CIJFERS
WAARDEVOLLE KWALITEITEN BIJ AUTISME
20
P AGINA 2
P ASSMAP
Koning en koningin op bezoek 4 maart was het zover… de koning en de koningin op bezoek bij Passwerk. We hadden er maanden naar uitgekeken en er waren heel wat uurtjes voorbereiding ingekropen, maar dat was het zeker waard! Het is natuurlijk iets bijzonders het vorstenpaar op bezoek te krijgen. Men weet vooraf niet echt wat men ervan mag verwachten. Nadien kan wel de balans worden opgemaakt en die is positief. Het koningspaar was zelf erg geïnteresseerd tijdens het bezoek, iedere aanwezige voelde zich toch even bevoorrecht en de aandacht in de media naar aanleiding van het bezoek was vrij groot. In andere artikelen in deze Passmap vindt u meer details over het bezoek, hoe alles concreet verliep en werd beleefd en wordt dieper ingegaan op de aandacht in de media. Hieronder alvast wat foto’s van het bezoek.
P AGINA 3
P ASSMAP
Links: Buitengewone Raad van Bestuur Onder: Bijzonder Adviescomité
Boven: Opstelling rond Anysurfer Rechts: Test engineers, job coaches, test coach en distributeurs
P AGINA 4
P ASSMAP
Afsluitende receptie
P AGINA 5
P ASSMAP
R-day (Royal Day) Het leven zoals het is … de koning op bezoek 3 maart 2010 ‘s Avonds wat moeilijker in slaap gevallen dan anders. Het deed me wat denken aan het gevoel dat je hebt op de avond voor een schoolreis in de lagere school. 4 maart 2010 6.45 uur De wekker loopt af om kwart voor zeven uur. In het ochtendprogramma wordt niets speciaals gemeld. Nog even blijven liggen om het nieuws te beluisteren en gelukkig ook daar geen melding van rampen of ander onheil. Het lang verwachte bezoek zal dan eindelijk toch doorgaan. Het is wel een beetje onwezenlijk moet ik toegeven, het koningspaar op bezoek krijgen. Tijdens het ontbijt gaat de presentatie die ik moet geven nog eens door mijn hoofd. Die presentatie blijft door mijn hoofd razen op de weg naar kantoor.
slot. Ik loop nog eens door het hele kantoor en stel vast dat Nico ervoor gezorgd heeft dat alles er piekfijn uitziet. Even later komt ook Nico aan. De mensen van de catering en het event bureau volgen al snel en stemmen de laatste details met hem af. De hostesses die onze gasten zullen ontvangen en begeleiden komen wat later aan, hun hoeden nog in een hoedendoos. Van de nervositeit die me gisteren te pakken had is niets meer overgebleven. Gelukkig maar, want van deze dag wil ik echt genieten. 9.30 uur Onze eerste gasten komen aan. Enkele deelnemers aan de buitengewone Raad van Bestuur had ik al enige tijd niet meer persoonlijk gezien, wat dit weerzien extra leuk maakt. Iedereen heeft blijkbaar rekening gehouden met mogelijke files, want iedereen is mooi op tijd. Ik dacht: “Wat leuk, het vorstenpaar zou wat vaker moeten komen.”
10.30 uur Het vorstenpaar komt stipt om halfelf aan. Blijkbaar hadden ook zij geen fileproblemen, maar misschien heeft de gemotoriseerde escorte wel een handje geholpen. De gouverneur ontvangt het vorstenpaar als eerste en stelt vervolgens schepen Voorhamme, mijzelf en Nico voor. Je knieën knikken toch wel even als de koning zo in levende lijve voor je staat. Na de ontvangst gaan we met z’n allen naar boven, sommigen met de lift, anderen verkiezen de trap. 10.35 uur
8.15 uur Aankomst op kantoor. Ik lijk de eerste te zijn want de deur is nog op
en Robert Voorhamme, schepen van de Stad Antwerpen, komen aan. We praten met z’n allen wat over Passwerk en het nakende bezoek, tot de veiligheidsmensen van het paleis ons komen melden dat de wagens weldra zullen aankomen en dat we dus beter naar beneden kunnen om de gasten te ontvangen.
10.00 uur Cathy Becx, gouverneur van Antwerpen,
Alle deelnemers aan de buitengewone Raad van Bestuur gaan bij
binnenkomst van het vorstenpaar staan. Ze worden een voor een door Nico aan de koning en de koningin voorgesteld. Nico bijt de spits af en legt het concept van Passwerk uit. Fons Leroy neemt vervolgens de fakkel van Nico over en geeft aan hoe belangrijk arbeid voor de integratie van mensen met een arbeidshandicap is. Fons doet dat, zoals altijd, voortreffelijk. Nadien worden de deelnemers begeleid naar het hotel dat tegenover ons kantoor gelegen is omdat de op ons kantoor beschikbare ruimte te beperkt is. 10.50 uur Ik kom in actie. Een voor een komen de deelnemers aan dit uitzonderlijke adviescomité binnen. Ik stel ze aan het vorstenpaar voor. Zodra iedereen plaats heeft genomen, doe ik mijn verhaal over onze markt en onze ervaringen op die markt. Doordat ik dankzij Nico wat extra tijd in de schoot geworpen had gekregen, kon ik mijn verhaal rustig afwerken, wat anekdotes vertellen en wat uitweiden over een en ander. Nadien gaf
P AGINA 6 Tim, een van onze vier job coaches, toelichting bij de kwaliteiten van mensen met een autismespectrumstoornis en de voorwaarden voor hun inzetbaarheid in het normaal economisch circuit. Hij was erg goed voorbereid. Alles verliep erg vlot en ontspannen. Vervolgens gaven Paul Danneels, CIO van VDAB, en Paul Bussé, application development manager van Verizon, een getuigenis over hun ervaringen. Het waren mooie en sprekende getuigenissen. Elk op hun manier, maar doorleefd. Nadien stelde de koning nog een aantal vragen over onze werking en aanpak. Het koningspaar leek onder de indruk en erg geïnteresseerd. 11.35 uur We waren wat op het tijdschema uitgelopen, dus nu naar de twee opstellingen waar kennis kon worden gemaakt met onze test engineers, onze job coaches, onze test coach en onze beide distributeurs. Bij aankomst in de zaal overheerste het geluid van klikkende fototoestellen. Het was echt een overrompeling van persmensen in die klei-
P ASSMAP ne ruimte. Dit was het moment voor hen om de beelden te maken waarvoor ze gekomen waren. Het leek wel een perscentrum. Bart van Ordina Belgium gaf als eerste toelichting bij de opstelling rond de signing box. Nadien gaf Jürgen van M2Q (Cronos Group) uitleg bij de opstelling van Anysurfer. 11.55 uur Nico neemt het vorstenpaar mee naar de leden van de oorspronkelijke stuurgroep van Passwerk. Dit zijn de mensen die in de beginfase van Passwerk mee rond de tafel zaten om na te denken hoe we alles vorm konden geven. Piet, de voorzitter van de stuurgroep, was duidelijk in zijn nopjes, maar ook de
andere aanwezigen leken Nico’s introductie wel te smaken. Nadien was het mijn beurt om enkele klanten te introduceren. Eric Goris van De Post, Eddy Van Keer van ACV en Luc Lathouwers van Departement Bestuurszaken van de Vlaamse Overheid werden individueel aan de koning en koningin voorgesteld. Na een kort gesprek werden de vorsten tot slot voorgesteld aan Theo Peeters, directeur van het Opleidingscentrum Autisme (OCA), Alice Suls, bestuurder bij het Franstalige APEPA en Martine Thys, psychologe bij Participate! Nadien volgden de laatste introducties aan Inne Van de Ven, coördinatrice van Steunpunt Expertise Netwerk (SEN), aan Minnie
Boey, de voorzitster van de Vlaamse Vereniging voor Autisme (VVA) en tot slot aan Jos Valkenborg, directeur van Autisme Centraal. Het vorstenpaar nam ruimschoots de tijd om met verschillende aanwezigen een praatje te maken en van gedachten te wisselen. 12.30 uur Er werd aanstalten gemaakt om te vertrekken. Ik stap op de koning af en vraag: “Sire, ik zou u nog om een laatste gunst willen vragen.” Ik zie een bedenkelijk gezicht en zeg snel: “Mag ik u een hand geven voor de foto?”, wat de gelaatsuitdrukking van de koning onmiddellijk terug doet veranderen. Het ontvangstcomité
P AGINA 7
P ASSMAP
vertrekt samen met het vorstenpaar en hun gevolg naar beneden waar afscheid wordt genomen. Nico als eerste, dan komen ik, de schepen en de gouverneur. Het koningspaar zwaait nog even naar ons terwijl hun wagen vertrekt. Wanneer ik het hoofd van de veiligheid van het paleis zie bedank ik hem voor
de prima zorgen, want zij hebben op de achtergrond echt puik werk geleverd. Onmiddellijk na hun vertrek stapt een filmploeg op me af. Of ze een interview mogen afnemen. Ik stem natuurlijk toe, maar wil wel vooraf weten wat ze me gaan vragen. Na afloop van het interview is er nog iemand van de ge-
schreven pers die me wil interviewen. Ik heb een beetje te doen met de journalist in kwestie die blijkbaar al een hele tijd buiten stond. Zijn verkleumde handen slagen er bijna niet meer in nog iets op papier te zetten. We hebben dan maar in de inkomsthall het interview verder gezet.
12.45 uur Vlug terug naar boven want de andere genodigden zijn in ons kantoor nog aanwezig op de receptie. Dit is het moment om na te praten. Iedereen lijkt tevreden en dat ben ik ook. Dirk Rombaut
Programma van het koninklijk bezoek 10.30 uur Aankomst en verwelkoming. 10.35 uur Buitengewone Raad van Bestuur waarop Nico De Cleen het concept van Passwerk uitlegt en Fons Leroy het belang aangeeft van arbeid voor de integratie van mensen met een arbeidshandicap. 11.00 uur Bijzonder Adviescomité waarop Dirk Rombaut toelichting geeft bij de softwaremarkt en de ervaringen van Passwerk op die markt. Nadien gaat Tim Schampheleer dieper in op de kwaliteiten van mensen met een autismespectrumstoornis en op de noodzakelijke voorwaarden om hen succesvol in te zetten in een normaal economisch circuit. Tot slot geven Paul Danneels, CIO bij VDAB, en Paul Bussé, application development manager bij Verizon een getuigenis over hun ervaringen van met Passwerk samen te werken. 11.40 uur Kennismaking met de concrete werking van Passwerk. Via twee proefopstellingen, een rond de signing box en een rond Anysurfer label, wordt aan het vorstenpaar een idee gegeven van de activiteiten die de test engineers uitvoeren. Ook kan het vorstenpaar kennismaken met de job coaches, test coach en distributeurs. 11.50 uur Afsluitende receptie waarop het vorstenpaar kennismaakt met de leden van de initiële stuurgroep van Passwerk, enkele klanten en vertegenwoordigers van verschillende landelijke organisaties actief in autismespectrumstoornissen. 12.30 uur Afscheid en vertrek
P AGINA 8
P ASSMAP
Aandacht van de verschillende media Door diverse media werd aandacht besteed aan het koninklijk bezoek. Hieronder een overzicht. De verschillende artikelen, beelden geluidsfragmenten kan u terugvinden op onze website onder de rubriek “)ieuws”, subrubriek “Pers”. Donderdag 4 maart ‘s Ochtends werd op Radio 2 in het programma Ochtendpost een interview afgenomen van Nico De Cleen.
Zaterdag 6 maart Op Radio 1 wordt een interview met Nico De Cleen uitgezonden in het programma De Ochtend.
Tijdens het 13 uur journaal van de VRT Zondag 7 maart werden de eerste beelEen kort beeldverslag den getoond van het bezoek. Later die dag over het bezoek wordt volgt een ander beeldverslag op ATV (de Antwerpse regionale zender). Om 19 uur wordt tijdens het VRTjournaal opnieuw aandacht besteed aan het koninklijk bezoek. Vrijdag 5 maart Zowel in Het Nieuwsblad, Het Laatste Nieuws als Gazet van Antwerpen wordt geschreven over het bezoek.
op VTM uitgezonden in Royalty. Maandag 15 maart In de nieuwspagina’s van De Nieuwe Antwerpenaar verschijnt een artikel over Passwerk.
Woensdag 17 maart Een artikel rond het bezoek verschijnt in De Streekkrant. Heeft u nog ergens anders iets gelezen, gehoord of gezien rond dit koninklijk bezoek? Laat het ons even weten.
P AGINA 9
P ASSMAP
Passmap wordt tien! U leest nu de tiende editie van Passmap. Deze publicatie is zelfs ouder dan Passwerk zelf. De eerste editie ervan werd uitgebracht in oktober 2007. Dirk was toen ongeveer anderhalve maand bezig met het vooronderzoek, met allerlei gesprekken en met het opmaken van het businessplan.
Om Passmap vlotter leesbaar te maken werd Vanessa De Zitter van VDAB gevraagd de teksten na te lezen en te verbeteren. Vanessa heeft dat verschillende edities met veel inzet gedaan. Inmiddels is dit de derde editie die door Filip van Brabander (
[email protected]) wordt geredigeerd. Filip De oorspronkelijke be- was ruim zestien jaar hoofdredacteur Eosdoeling was diegenen magazine en is nu actief die op een of andere als freelancejournalist. wijze bij het concept van Passwerk betrokken Zijn aanbod de waren, over de vooruit- Passmappen gratis te gang die geboekt werd redigeren werd in dank aangenomen. bij de oprichting van Passwerk te informeren en van deze mensen ook Betrokkenheid input te krijgen rond allerlei onderwerpen. Het verhogen van de betrokkenheid bij de In de eerste Passmap evoluties binnen stond ook dat het de bePasswerk is altijd al een doeling was vier betrachting geweest. Passmappen uit te geven. De positieve reacties, maar ook de behoefte om met alle belangstellenden te blijven communiceren, hebben ervoor gezorgd dat we verder zijn gegaan en zullen blijven gaan.
10
Verhogen leesbaarheid
Met de verschillende Passmappen zijn we erin geslaagd toelichting te geven bij onze aanpak en activiteiten. De interviews met test engineers en job coaches geven dan weer een goed beeld van autismespectrumstoornissen en wat eraan verbonden is. De getuigenissen van klanten geven uit eerste hand beeld van de toegevoegde waarde die de passwerkers kunnen bieden.
Passie op papier Inmiddels zijn in de verschillende Passmappen meer dan honderd pagina’s verschenen. Veel informatie, maar – aldus heel wat lezers – ook “veel passie tussen de regels”. Deze passie
is nu eenmaal kenmerkend voor Passwerk. De gedrevenheid waar alle medewerkers mee naar buiten komen straalt deze passie uit. Deze passie trachten we met de Passmappen met anderen te delen in een professioneel ogend formaat en zonder dat dit al te veel geld kost.
Toekomst De Passmappen geven een inkijk in ons bedrijf, ons denken, onze aanpak en onze realisaties. Het is een van de middelen die we inzetten om de transparantie die we nastreven vorm te geven. Deze transparantie willen we behouden.
P AGINA 10
P ASSMAP
Getuigenis Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) Passwerkers testen klantenbeheersysteem van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) heeft sinds 2008 een nieuw klantenbeheersysteem in gebruik. Het pakket biedt op een gebruiksvriendelijke manier een oplossing voor de steeds complexer wordende facturatie, maar de achterliggende programmalogica is behoorlijk ingewikkeld. De VMW doet regelmatig een beroep op testers van Passwerk bij de voorbereiding van nieuwe releases, tot tevredenheid van alle betrokken partijen. De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) is het grootste drinkwaterbedrijf in Vlaanderen en is als integraal waterbedrijf ook een partner in de uitbouw van gemeentelijke rioleringsnetten. De VMW werkt bovendien waterprojecten op maat uit voor bedrijven. De VMW levert drinkwater aan 2,6
miljoen klanten in 170 Vlaamse gemeenten, verdeeld over Westen Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg. Sinds de invoering van de integrale waterfactuur bevat die factuur naast de kosten voor de productie en levering van drinkwater ook een bijdrage voor de afvoer en zuivering van dat water. De ITinfrastructuur op het vlak van klantenbeheer en integrale waterfactuur bleek niet langer in staat om de snelle marktevolutie te blijven volgen. Deze klantentoepassingen waren opgebouwd in mainframe-omgeving. Daarom zocht de VMW een soepeler en goedkoper systeem voor geautomatiseerde facturatie en een betere opvolging van klanten. In maart 2008 werd het nieuwe klantenbeheersysteem ‘Arcado’ in gebruik genomen. Dit gebruiksvriendelijke en dynamische pakket biedt meer mogelijkheden en is flexibeler op het vlak van de facturatie en opvolgen van de veranderende regelgeving. Per jaar worden met
dit softwarepakket 6 miljoen facturen gemaakt, a rato van 25.000 facturen per nacht, goed voor een jaarlijkse omzet van 470 miljoen euro. Het is duidelijk dat de VMW zich niet kan veroorloven dat er foutieve facturen buitengaan. Elke uitgaande factuur moet van dag 1 correct zijn. Passwerk test nieuwe versies via planmatige aanpak De VMW heeft vanaf het begin een beroep gedaan op Passwerk om de acceptatietesten van de nieuwe versies te laten uitvoeren. Per release wordt een groot aantal regressietesten uitgevoerd en worden ook de nieuwe toegevoegde functionaliteiten onder de loep genomen. In totaal zijn er meer dan 500 testscenario’s uitgewerkt door de softwareleverancier op Quality Center. Jan Hammenecker, directeur bedrijfssystemen en communicatie: ‘Het software-
pakket van de integrale waterfactuur is complex en de programmalogica is relatief ingewikkeld. Maar de testers van Passwerk slaagden erin zich uiterst snel in te werken: een van hen ontdekte zelfs nog tijdens de opleiding van het pakket al onmiddellijk een fout in de complexe facturatiemodule.’ Sinds Passwerk de testen voor zijn rekening neemt, zijn alle partijen verplicht om volgens een vooraf bepaalde structuur te werken. Tijdens de testfase moeten alle betrokken planmatig alles op voorhand uitwerken, wat de kwaliteit zeker ten goede komt. De VMW was vanaf dag één vragende partij om een sterke structuur op te zetten. De VMW-medewerkers en softwareleveranciers begrepen dat Passwerkmedewerkers hier nood aan hebben en toonden alle begrip. Door deze formele werkwijze zijn alle releases trouwens van uitstekende kwaliteit wanneer zij in productie gaan.
P AGINA 11
De kwaliteitsverbetering start al bij het maken van de testscripts. De Passwerkers debuggen de voorbereide testscripts (nu al meer dan 500) van de softwareleverancier en testen ze op volledigheid. Alle testscripts worden gebundeld in Quality Center, een test management tool dat de communicatie verzekert tussen de testers, de ontwikkelaars en het projectmanagement. Vervolgens worden de testscripts zeer nauwgezet uitgevoerd. Elke test, van de eerste tot de laatste, wordt met dezelfde nauwkeurigheid afgehandeld en dit volledig volgens de opgezette planning. Het zeer strikt opvolgen van de planning is zeker een kwaliteit die de testers van Passwerk bieden. Ondertussen doet de VMW al voor de derde maal een beroep op Passwerk om de testen uit te voeren. Jan Hammenecker: ‘In het begin moesten de pro-
P ASSMAP
cedures en werkomgeving een beetje worden aangepast, maar dankzij de goede begeleiding en de intake gesprekken van Passwerk werden we overtuigd van de kwaliteit van het geleverde werk en nu is de samenwerking met Passwerk routine geworden. We hebben ervoor gezorgd dat de testers in een aparte ruimte kunnen werken, zodat ze zich rustig en ongestoord kunnen focussen op het uitvoeren van de testen.’ De Passwerkers werden continu bijgestaan en begeleid door een testcoördinator, die voor een realistische en duidelijke planning zorgde. Het testtempo lag steeds hoog, er werden veel testcycli doorlopen, wat resulteerde in de verwachte kwaliteit van de productieomgeving van de nieuwe releases. Cruciaal in dit alles is de aanwezigheid van een goede coördinator,
die realistisch plant en de communicatie naar de VMW voor zijn rekening neemt. De communicatie tussen VMW- medewerkers en Passwerk-medewerkers stelt geen probleem, maar in de praktijk bleek dat de Passwerkers zelf minder actief contact zoeken met de mensen van VMW. Waarschijnlijk heeft dit ook te maken met het feit dat zij telkens voor een korte periode van enkele weken worden ingezet. Jan Hammenecker: ‘Na de eerste release waren wij zo tevreden van het geleverde testwerk, dat wij bij de volgende releases steeds opnieuw een beroep hebben gedaan op Passwerk. Op dit ogenblik is er opnieuw een zeer belangrijke releaseupgrade gepland voor juni 2010 en de hele regressietest zal door Passwerk wor-
den uitgevoerd. Ondertussen is onze softwareleverancier en -integrator ook overtuigd van de efficiënte inzet van Passwerkmedewerkers en wordt Passwerk ook in die omgeving ingehuurd. Dit verhoogt de continuïteit van de leercurve van de medewerkers aanzienlijk. Kortom: de VMW is zeer tevreden over het geleverde werk en wij zijn sterk overtuigd van de toegevoegde waarde die de Passwerkmedewerkers bieden.’ Jan Hammenecker directeur bedrijfssystemen en communicatie
P AGINA 12
P ASSMAP
“Dit is de eerste keer dat ik nog geen enkele dag met tegenzin naar het werk kwam” Interview met Sam, een van onze test engineers Dit is het vierde interview met een van onze test engineers. Bart beet destijds de spits af en Dirk, Dieter en nu Sam zijn gevolgd. Deze interviews geven een goed beeld van het profiel van onze test engineers en dat is handig voor bijvoorbeeld toekomstige klanten. Maar niet alleen voor mogelijke klanten werken de verhalen verhelderend. Ook andere geïnteresseerden, die minder vertrouwd zijn met de specifieke kenmerken verbonden aan een autismespectrumstoornis (ASS), bieden ze een realistisch en genuanceerd beeld. We hopen in de toekomst nog tal van interviews te kunnen publiceren, want we zijn ervan overtuigd dat dit kan bijdragen tot het verminderen van de stigmatisering die met ASS gepaard gaat. Dag Sam, hoe zag jouw loopbaan eruit vooraleer je bij Passwerk bent komen werken ? Ik heb, voor ik bij Passwerk kwam, ver-
schillende jaren gewerkt. Ik heb voor de klas gestaan, ben verkoper geweest, monitor in een beschutte werkplaats, medewerker boekhouding. Dat ging telkens op dezelfde manier: vol enthousiasme
beginnen, me helemaal klemwerken door veranderingen, sociale dingen, om dan ziek te worden en niet meer terug te durven.
over de problemen kan praten. Ik moet de problemen niet meer helemaal alleen te lijf gaan. Concreet betekent dat ik ontzettend veel steun Het grote verschil is dat heb aan mijn job coach ik bij en door Passwerk en aan de begeleidster mensen heb waarmee ik op het werk.
P AGINA 13
TIENDE NUMMER
Waarom heb je op een Gaat het werk nu beter gegeven moment beslo- dan bij jouw vorige ten om bij Passwerk te werkgever? solliciteren? Toen ik mijn diagnose kreeg, besefte ik dat een tewerkstelling zonder aanpassingen nooit zou lukken. Ik volgde dan een project rond job coaching, waarbij ik stages deed in de wondere wereld van de boekhouding, maar ik kwam terecht in een vzw die zich in het midden van een financiële crisis bevond – een ongelooflijk chaotische omgeving. De mensen daar waren op de hoogte van mijn autisme, maar er was geen kennis en geen (juiste) ondersteuning. Daar wilde ik geen deel meer van uitmaken, en net op dat moment kreeg ik de kans om bij Passwerk deel te nemen aan tests. Ik heb lang getwijfeld of ik in het Passwerkproject zou stappen, omdat ik het op een bepaalde manier toch een soort van hokjesmentaliteit vond hebben. Ik heb de mening gevraagd van mensen uit mijn omgeving en alles samengelegd. Na jaren van proberen was ik wel toe aan een bedrijf waar voor de verandering wél rekening werd gehouden met wat ik wel en niet kan.
Het gaat stukken beter dan in het verleden. Dit is de eerste keer dat ik langer dan een jaar voor eenzelfde werkgever werk. Dit is de eerste keer dat ik nog geen enkele dag met tegenzin naar het werk kwam. De ondersteuning geeft me zoveel ademruimte. Ik kan en mag praten over wat me dwarszit. Als er problemen zijn worden die niet zomaar weggestopt. Problemen zijn zowat altijd een aanzet om dingen te bespreken. Wat liep er fout? Wat kan veranderd worden? Hoe ziet elke partij die aanpassingen? Intussen heb ik op die manier een aantal methodes ontwikkeld om met crisissituaties om te gaan. De hulpmiddelen die ik nu gebruik zou ik ook perfect kunnen gebruiken in een andere werksituatie, en ook dat is pure winst! Ervaar je nu minder stress dan bij je vorige werkgever? De verwachtingen liggen anders. Als ik wil meedoen aan sociale
activiteiten (iets drinken na het werk, ‘s middags samen met collega’s eten in de kantine, deelnemen aan een quiz...) dan is dat nu mijn keuze, en niet langer een verplichting. En uiteraard zijn er stressmomenten, maar die worden dan aangepakt samen met jobcoach en begeleidster. Ik probeer daar dingen uit te leren en er constructief mee om te gaan in plaats van te vluchten. Ik ben een heel tevreden Passwerkwerknemer! Ik ken en kan mijn werk aan, weet wat er van me verwacht wordt, en krijg hulp om pijnpunten weg te werken. Heb je door Passwerk bepaalde zaken geleerd?
Door over problemen te praten zie ik hoe anderen denken, en zien anderen hoe ik denk. Ik denk dat mijn blikveld daardoor iets ruimer is geworden. Met welke opdracht ben je momenteel bezig? Voor De Post test ik de applicatie die gebruikt wordt door de loketbedienden. Dat is een heel uitgebreid programma, gaande van de verkoop van postzegels over verzekeringen tot bankverrichtingen, postbuscontracten, verzendingen... Omdat er vaak aanpassingen gebeuren is het nodig dat er veel regressietests worden uitgevoerd.
Ik voer daar bijvoorbeeld de regressietests uit, maar ik schrijf ook testscripts voor aanpassingen aan de toepasIk wist al dat ‘gewone mensen’ anders denken, sing. maar het is pas sinds kort dat dat steeds duiWaar ben je voor je delijker voor me wordt. huidige opdracht erg Via Passwerk ben ik in goed in? contact gekomen met een auticoach, en daar zijn al verschrikkelijk Kleine dingen die in de confronterende dingen applicatie veranderden gezegd. Confronterend merk ik erg snel op. maar o zo leerrijk. Volgens collega’s Ook op het werk wordt schrijf ik, wanneer ik een fout ontdek, erg steeds duidelijker wat echt helpt, en wat maar duidelijke issues. Omdat ik het werk ontzetlapmiddeltjes zijn.
P AGINA 14
TIENDE NUMMER
tend graag doe, kan ik ook erg lang geconcentreerd doorwerken. Word je anders benaderd door mensen zodra ze weten dat jij een ASS hebt? De meeste mensen benaderen me anders, ja. De verwachtingen liggen iets lager, en heel vaak schat men me fout in. Ik heb daar weinig problemen mee. De mensen die met me praten en me willen kennen, kennen me ook. Dat vind ik ruim voldoende. Heb je er iets aan dat ook je collega’s binnen Passwerk een ASS hebben? Ik heb een paar keer samengewerkt met een Passwerkcollega, en dat was niet altijd even makkelijk. Het is niet omdat twee mensen autisme hebben, dat ze als mens perfect bij elkaar passen. Nu, met een paar Passwerkcollega’s klikt het wel, en dan is het wel aangenaam om een keer te kunnen praten, onder meer over problemen. Het is op dat moment prettig om een zelfde soort van denkwijze te hebben. Som-
mige dingen die voor ‘normale mensen’ zo verschrikkelijk vreemd zijn, zijn voor ons zo eigen… Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren en de samenwerking met je optimaal te laten verlopen? Duidelijkheid werkt wel voor mij. Vage boodschappen als “Later komt er misschien wel iemand helpen” maken het alleen maar ingewikkeld. Wie komt me helpen? Wanneer? Wanneer en van wie hoor ik of het ‘misschien’ dan wel ‘zeker’ is? Verder is voorspelbaarheid mooi (laat me liever weten dat je langskomt dan me te overvallen), en heb ik bij veranderingen vaak even tijd nodig. Wat vinden je familie en vrienden ervan dat je nu bij Passwerk werkt? Door de zekerheid en de structuur van het werk ben ik rustiger... Dat is vast iets dat mensen in mijn omgeving opmerken. Ik vermoed dat Passwerk voor fa-
milie en vrienden een bedrijf is als elk ander bedrijf, maar dat komt dan omdat ook zij mijn autisme wel aanvaard hebben. Zou jij andere personen met een ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? Meer zelfs: ik heb al met andere autisten over Passwerk gesproken. Maar ik wil daar ook niet te ver in gaan. Het is niet omdat iets voor mij werkt, dat het ook voor anderen zo zou zijn. Ik zou me ontzettend schuldig voelen
als het voor iemand een fiasco zou worden nadat ik hem of haar overtuigd heb... De dingen die als het over Passwerk gaat altijd aan bod komen, zijn de job coaching, de mogelijkheid tot aanpassing, de herhaling in mijn werk.
P AGINA 15
P ASSMAP
Getuigenis De Post Begin 2009 ontving ICT De Post van Passwerk de vraag of de testers ook autisten (mensen met autismespectrumstoornis = ASS) mochten zijn. De Post stapte mee in het project en zo maakten Sam en één van zijn collega’s, beiden werkzaam bij Passwerk op 16 februari 2009 hun entrée bij het testteam van PostStation (= loketapplicatie van de Post). De collega van Sam liet al snel weten dat het werk inhoudelijk niet aan haar wensen voldeed en voor haar vervanger bleek het bureaulandschap de grootste drempel te zijn. Maar Sam paste zich zo goed en kwaad als mogelijk aan en maakt nu ondertussen al meer dan een jaar deel uit van ons testteam. Mensen met ASS vinden het over het algemeen niet erg om repetitief werk te doen. En als je er uiteindelijk in slaagt een goede verstandhouding op te bouwen, dan krijg je er heel veel voor terug. Maar het vraagt echter heel veel tijd om door te dringen tot mensen met ASS. Je voelt meestal wel aan dat er iets is, maar het vraagt heel wat tijd om te ontdekken wat het juist is
en wat je eraan kan doen. Concreet bij Sam betekent dit dat hij enorm gedreven is bij het uitvoeren van de testen; hij er geen problemen van maakt om desnoods tot vervelens toe regressietesten te blijven herhalen en dat hij zeer veel oog heeft voor details (elke kleine wijziging wordt door hem gedetecteerd). Maar tegelijkertijd wordt alles, maar dan ook alles in vraag gesteld en gedetecteerd. Elk testscript wordt gedetailleerd gecontroleerd, elke kleine wijziging of afwijking van het testscenario wordt in vraag gesteld. Het bureaulandschap & het bijhorende geluid/geroezemoes is eveneens niet zo optimaal voor Sam: een piepende deur, de vele beltonen, het klikken van een bic, de vele discussies tussen de collega’s… Alles wordt door Sam opgevangen en in zijn “systeem” opgeslagen, wat soms voor extra stressfactoren zorgt. Dit proberen we dan op te vangen door oordopjes te gebruiken, korte pauzes in te lassen, … Maar het is niet altijd evident om in een bestaande, soms hectische (test)organisatie een duidelijke, omkaderde structuur te vinden. Het
is een voortdurend zoeken naar een evenwicht tussen veranderingen, tijdsdruk, budget, collega-testers & de extra noden van Sam. Samen met de jobcoach van Sam probeer ik dan ook na te gaan hoe we deze zaken het beste aanpakken. Zij komen regelmatig langs om Sam op te volgen en zeker in het begin is dit echt wel nodig. Voor het project met Passwerk was ik namelijk nog nooit in contact geweest met mensen met ASS. Via een mindmap kreeg ik een goed idee van de persoonlijkheid van Sam, al moet ik zeggen dat ik pas door het persoonlijke contact met Sam hem wat beter begin te begrijpen. Ik vermoed ook dat ik Sam nooit 100% “echt” zal kennen, aangezien hij bepaalde zaken op het werk zo goed kan verstoppen/verbergen dat het niet altijd duidelijk is of er iets gebeurt omdat het volgens hem zo hoort op de werkvloer (opdrachten van de baas moeten ge-
woon uitgevoerd worden, graag of niet) of omdat hij het zelf ook zo wilt. Ik heb momenteel een positieve indruk over werken met Passwerk en mensen met ASS, maar ik denk wel dat een goede begeleiding bij de werkgever absoluut nodig is om dergelijk project te laten slagen. Zonder begeleiding, wekelijkse opvolgingsgesprekken, een luisterend oor, … zou dergelijk project in onze structuur niet haalbaar zijn. Maar door het vinden en werken aan een goed evenwicht zijn we erin geslaagd om Sam al een jaar bij ons testteam te houden en wat mijzelf en de collega’s betreft, mag hij gerust nog wat langer blijven … Ingrid Van Eycken Test Lead RSS ICT Application Services.
P AGINA 16
TIENDE NUMMER
Adviescomité Het derde adviescomité startte in januari in Brussel – wegens de verkeershinder waarmee meer dan de helft van de leden te kampen had – met heel wat vertraging. Nadat toelichting was gegeven bij de resultaten van 2009 en
de plannen voor 2010, werd het eerste werkjaar van het adviescomité geëvalueerd. Tot slot werd ingegaan op de commerciële vooruitzichten en het koninklijk bezoek. Tijdens de afsluitende drink werd afscheid
genomen van Louis Collet, Ivo De Meersman, Carlos Van den Bossche en Patrick Van Riet. Wij willen hen langs deze weg nogmaals hartelijk danken voor hun engagement genomen in ons comité. Intussen is de
samenstelling van het vernieuwde adviescomité bekend. De eerste vergadering in de nieuwe samenstelling is gepland in mei.
Vernieuwd adviescomité (naam van nieuwe leden in het vet) Els Blaton
Luc Tack
(Axa, CIO)
(De Lijn, CIO)
Paul Danneels
Freddy Van den Wyngaert
(VDAB, CIO)
(Agfa-Gevaert Group, CIO)
Christiaan De Backer
Yves Vander Auwera
(TomTom, CIO)
(Fedict, Director Shared Services)
Frank De Saer
Jef Van Der Wee
(FOD Economie, KMO, Middenstand en
(Departement WSE, CIO)
Energie, CIO) Dany Dewulf
Johan Vandewalle
(VAPH, Algemeen Directeur)
(ACV, Verantwoordelijke IT)
Paul Gistelinck
Marlies Van Elst
(Eandis, CIO)
(ING, CIO Operations & IT Banking)
Dirk Hoebeeck
Erik Vertommen
(Dexia, CIO)
(FinArch, CTO)
Frank Robben
Marc Van Hove
(Smals, CEO)
(BNP Paribas, General Manager Operations IT & Functions IT)
Steven Slabbinck (Easypay, COO)
P AGINA 17
TIENDE NUMMER
“It’ not a bug, it’s a feature” is een nieuwe rubriek in de Passmap. In deze rubriek zullen onze beide distributeurs, Ordina Belgium en M2Q van de Cronos Group, artikels schrijven rond testing en andere quality assurance onderwerpen. Dit eerste artikel is een bijdrage vanuit Ordina Belgium. Wanneer alles testen onmogelijk is… Het is de nachtmerrie van elke project manager bij het einde van een project te moeten vaststellen dat niet voldoende getest is. Meestal uit zich dit in een groot aantal defecten en in grote ontevredenheid van de klant. Gevolgen zijn veel patch releases en rework om de situatie recht te trekken, wat vanzelfsprekend heel
wat kosten met zich mee brengt. Uitgebreid testen kost flink wat geld en resources en daarbij komt nog dat het bijna onmogelijk is een applicatie volledig te testen. Het spreekt dus voor zich dat zo efficiënt mogelijk testen tegen de laagste prijs een hele uitdaging is.
Wanneer je voor elk van deze 24 combinaties duizend test cases zou uitvoeren, dan mag je er als tester zeker van zijn dat je van de kwaliteit van het product een goed beeld hebt. Het zou echter 22 maanden duren om dit getest te krijgen (ervan uitgaande dat een doorsnee tester vijftig test cases per dag afwerkt)! Dit is uiteraard veel te lang en in de praktijk moeilijk uitvoerbaar. Het testen zou immers een te grote impact hebben op het budget en op de timing. De doelstelling zou moeten zijn de belangrijkste defecten te vinden binnen een aanvaardbare tijd (en budget). Op welke manier pak je dit het best aan?
webbrowser, …) uitoefenen op welke functionele vereisten. Maak een lijst van de meest gebruikte platformen. Probeer een zicht te krijgen op welke platformen de gebruikers de applicatie zullen installeren en rangschik deze volgens populariteit. Je gaat jouw tests dan maximaal toespitsen op meest gebruikte platformen. Op de andere platformen ga je dan gewoon eens snel door de applicatie om de hoofdfunctionaliteiten te testen (smoke testing). Een klein defect dat zichtbaar is voor de meeste gebruikers, is immers erger dan een groot defect dat slechts voor een paar gebruikers zichtbaar is.
Ken de functionele vereisten van de te tesKoppel prioriteiten ten applicatie. aan je test cases. Onderzoek of het echt Laten we het probleem nodig is elke functione- Gebruik je gezond verbekijken aan de hand stand en beslis welke le vereiste voor elk van een voorbeeld. Ver- platform te testen. Een functionele vereisten onderstel dat we een voldoende belangrijk voorbeeld: als het om webapplicatie aan het een statische webpagina zijn om volledig te testesten zijn, waarvoor gaat, dan is het niet no- ten (het is meestal aanduizend test cases opgewezen dit samen met dig deze te testen op gesteld zijn (alle functi- verschillende databases de ontwikkelaars en onaliteiten zijn hiermee of besturingssystemen. analisten te doen). Op afgedekt). De applicatie Je kan wel kijken of die basis van verschillende moet werken op twee factoren koppel je dan pagina er op verschildatabaseservers, drie lende browsers identiek een ‘hoge/middel/lage’ besturingssystemen, uitziet. Je moet dus be- prioriteit aan elke test twee web-/applicatiepalen welke invloed de case. Deze factoren servers en twee browcomponenten van de te kunnen zijn: een functisers. Dit maakt in totaal ondersteunen combina- onaliteit die dikwijls/ 24 te testen combinanauwelijks gebruikt ties (database server, ties. wordt, een functionalibesturingssysteem,
P AGINA 18
TIENDE NUMMER
teit die voor de gebruiker (on)zichtbaar is, een security vereiste, … Tijdens het testen is het dan natuurlijk de bedoeling dat je eerst de test cases met hoge prioriteit zal uitvoeren en nadien pas de lagere prioriteiten. Op die manier komen de defecten in de belangrijkste stukken het eerst aan het licht. Testmatrix opstellen. Zodra je weet welke platformen belangrijk zijn en ook weet welke functionaliteiten prioritair zijn, is het kinderspel om een testmatrix op te stellen. Horizon-
taal plaats je de te ondersteunen platformen en verticaal de functionaliteiten. Nadien markeer je welke functionele vereisten op welk platform (al dan niet volledig) getest moeten worden. Hou rekening met de projectrisico’s en trek op tijd aan de alarmbel.
onvoldoende hebben kunnen testen? Op vaste tijdstippen met betrekking tot geteste scenario’s een stand van zaken opmaken en de gevonden defecten oplijsten is dus zeker geen overbodige luxe.
Door deze of een gelijkaardige aanpak te gebruiken kan je de Bepaal op voorhand testtijd en de kostprijs samen met de andere actoren wat de project- aanzienlijk vermindedoelstellingen zijn. Wat ren, zonder daarbij het gaan we doen als we gevaar te lopen dat je meer defecten vinden belangrijke zaken over dan voorzien? Wat als we door tijdsgebrek op het hoofd ziet. Wat in tijden van economische een bepaald platform
Dank aan al onze klanten
crisis uiteraard altijd mooi meegenomen is.
W IST
U DAT
...
In onze vorige editie van de Passmap werd de poster rond sterke kanten van autisme voorgesteld. Roland Angenent maakte nu een poster die net als de eerste focust op de waardevolle kwaliteiten bij autisme, maar bedoeld is voor volwassenen. Op pagina 18 van deze Passmap vind u een exemplaar van de poster die u zelf in A3- of A4formaat kan downloaden van de site www.deautismecoach.nl
P AGINA 19
TIENDE NUMMER
Maatschappelijke zichtbaarheid en betrokkenheid van Passwerk Media
Aanwezigheid
Naast de aandacht die aan Passwerk werd geschonken naar aanleiding van het koninklijk bezoek in maart, verscheen in februari een artikel in Bodytalk en in maart een in Bizz. Op donderdag 18 maart werd een reportage over Passwerk uitgezonden in het halfachtjournaal van La Une (RTBF).
In maart werd het concept van Passwerk voorgesteld op een bijeenkomst van Rotary Amerloo alsook aan Le Forem. Eveneens in maart werd aan studenten van de Katholieke Hogeschool Mechelen toelichting gegeven over de aanpak van Passwerk en over de resultaten die we boekten.
Passwerk in cijfers 100
In onze Passmappen verschenen al meer dan honderd pagina’s.
2
De koning en koningin brachten gedurende twee uur een bezoek aan Passwerk.
20
Na het koninklijk bezoek en de aandacht ervoor in de verschillende media, kregen we twintig nieuwe sollicitaties voor de functie van test engineer.
17
Het aantal leden in ons vernieuwde adviescomité bedraagt 17, waarvan 5 nieuwe leden.
P ASSWERK
37
Zevenendertig klanten deden of doen momenteel een beroep op onze dienstverlening.
Nico De Cleen Directeur 0474 087 200
250
Tot nog toe werden meer dan 250 gesprekken met potentiële klanten gevoerd
1.200
Meer dan 1200 bedrijven werden als mogelijke eindklant benaderd.
25
Vijfentwintig test engineers zijn inzetbaar voor testopdrachten op locatie bij klanten of via onze test factory.
Altijd leuk om dingen in één oogopslag te kunnen zien... daarom onze werking heel strak, kort en bondig in cijfers:
Dirk Rombaut Sales manager 0495 290 196 www.passwerk.be Potvlietlaan 5B 2600 Berchem
