Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
FAQ Gemeenschapswachten Opdrachten in het kader van de criminaliteitspreventie Kunnen de gemeenschapswachten op de parking van het station, van de supermarkt werken? Neen, de voor het publiek toegankelijke plaatsen die zich bevinden op privéterrein, zoals de parking van een handelscentrum en de betaalde openbare parkings zijn domeinen voorbehouden voor de private veiligheid. Kunnen de Gemeenschapswachten controleren of de voertuigen correct zijn afgesloten? Ja, zij kunnen een visuele controle uitoefenen, maar in geen geval mogen zij het voertuig „aanraken‟ (de portieren handmatig proberen, een folder in de auto leggen, enz.) Kunnen de Gemeenschapswachten deelnemen aan campagnes van ‘Politietoezicht’? Ja, de Gemeenschapswachten kunnen steun verlenen aan de politie voor dit type van operatie, door te patrouilleren in de woonwijken, door tijdens de vakanties langs leegstaande huizen te patrouilleren. Maar het is hen niet toegestaan op privéterreinen te komen (de achterdeur controleren, enz.) Kunnen Gemeenschapswachten groepen scholieren begeleiden naar de gymzaal die op 300 m van de school ligt? Ja, de aanwezigheid van leerkrachten is natuurlijk wel vereist. Kunnen de Gemeenschapswachten bestuurders fotograferen die te hard rijden? Neen. Opdracht in het kader van de wetgeving “Gemeentelijke administratieve sancties”: Kunnen de Gemeenschapswachten-vaststellers zogenaamde "gemengde" inbreuken vaststellen? Neen, voor het vaststellen van inbreuken die niet uitsluitend met een administratieve sanctie beteugeld kunnen worden, zijn enkel de politieagenten en agenten van politie bevoegd. Kunnen de Gemeenschapswachten-vaststellers inbreuken op het gemeentereglement inzake parkeren vaststellen? Ja, en dit is een verandering ten opzichte van de opdrachten van de Stadswachten. Kunnen het voorwerp uitmaken van een vaststelling: inbreuken op het gemeentereglement inzake gemeenteretributie. Enkel inbreuken op het gemeentereglement inzake de gemeenteretributie, of die kunnen leiden tot administratieve sancties, kunnen vastgesteld worden door een gemeenschapswacht. Kunnen Gemeenschapswachten-vaststellers een identiteitscontrole uitvoeren? Ja, in het kader van administratieve inbreuken en niet in het kader van de retributies. (Een burger is echter niet verplicht zich aan de controle door de Gemeenschapswacht te onderwerpen.)
1 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
Met betrekking tot het toepassingsgebied van de wet: Wat betreft de oprichting van de Dienst «Gemeenschapswachten»: wat houdt dat precies in? Is dit een verplichting? Welke procedure dient gevolgd te worden? De gemeente is niet verplicht een Dienst «Gemeenschapswachten» op te richten. Enkel wanneer een gemeente personeelsleden in dienst heeft of besluit aan te werven, die één of meerdere activiteiten, bedoeld in de wet, zullen uitoefenen, is zij wel verplicht een Dienst «Gemeenschapswachten» op te richten. Deze wet is van toepassing op alle gemeenten; zelfs de kleine gemeenten die slechts één ambtenaarvasteller in dienst hebben, moeten een Dienst «Gemeenschapswachten» oprichten. Gelet op het feit dat de gemeenschapswachten niet-politionele, op preventie gerichte taken zullen verrichten, dienen zij een plaats te krijgen binnen een gemeentedienst, met aan het hoofd daarvan een gemeenteambtenaar. De Dienst «Gemeenschapswachten» kan slechts worden ingericht, nadat daartoe beslist is in de gemeenteraad. Het gemeenteraadsbesluit bevat bepalingen inzake: de oprichting van de dienst; de omschrijving van de opdrachten; de naam van de gemeenteambtenaar belast met de leiding van deze dienst; de wijze waarop burgers bij de organiserende gemeente klacht kunnen indienen aangaande de Dienst «Gemeenschapswachten». Voornoemd gemeenteraadsbesluit wordt door de gemeente overgemaakt aan de Minister van Binnenlandse Zaken, binnen een periode van 3 maanden nadat het besluit werd genomen. - Vallen alle personeelsleden van de gemeente die onder het toepassingsgebied van de wet vallen onder de dienst Gemeenschapswachten (terwijl ze functioneel onder andere diensten vallen: preventiedienst, milieudienst, plantsoendienst, enz.)? - Is iemand uit de milieu- of plantsoendienst die in het verlengde van z‟n taak sporadisch één van de taken uit art. 3 van de wet gemeenschapswachten toepast, ook een gemeenschapswacht? - Hoe ver reikt deze wet? Loutere bevestiging van bestaande (stadswacht)functies of uitbreiding naar andere functies (in bijv. milieudienst)? - Wat verstaat men onder „als kernopdracht uitoefenen‟? Algemeen kan het volgende gesteld worden aangaande de functie van de gemeenschapswachten: Elke persoon die rechtstreeks of onrechtstreeks tewerk wordt gesteld door een gemeente en de opdrachten vermeld in de wet van 15 mei 2007 als kernopdracht uitvoert, wordt beschouwd als gemeenschapswacht. Het betreft : alle niet-politionele publieke veiligheids- en preventiefuncties, meer bepaald de vroegere functies van de parkwachters, stadswachten, gemachtige opzichters en vaststellende ambtenaren in het kader van de gemeentelijke administratieve sancties. Onder « rechtstreeks of onrechtstreeks tewerkgestelden » worden verstaan: - de beambten die rechtstreeks door de gemeente worden aangeworven via een arbeidsovereenkomst (Bediende, Arbeider, Activa-statuut, Contingent Startbaan,…) ; 2 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
- de beambten die onrechtstreeks door de gemeente worden aangeworven via een PWAagentschap; - de beambten aangeworven via een door bepaalde gemeenten opgerichte rechtspersoon, ( vb. gemeenten die hun preventiedienst bijvoorbeeld hebben willen onderbrengen in een VZW). Als «kernopdracht» staat tegenover als «nevenopdracht». Onder een activiteit uitgeoefend als nevenopdracht, verstaat men een activiteit die occasioneel wordt uitgevoerd. Het gebeurt immers dat bepaalde gemeentelijke beambten geconfronteerd worden met het uitvoeren van taken die zijn voorbehouden aan de Gemeenschapswachten. Derhalve komen niet in overtreding met de wet van 15 mei 2007 : - een lerares of die de kinderen voor de school helpt de straat oversteken ; - een redder die een toezicht houdt op personen op het strand ; - een preventieambtenaar die de bevolking rechtstreeks sensibiliseert door folders uit te delen ter gelegenheid van een preventieactie ; - een werknemer van de reinigingsdienst die ertoe gebracht wordt om op niet-recurrente wijze een inbreuk vast te stellen die kan leiden tot een gemeentelijke administratieve sanctie. De functies van sociale preventie en de technopreventief adviseurs worden ook niet geviseerd door de wet van 15 mei 2007, aangezien hun kernopdracht het kader van de loutere sensibilisering ruim overschrijdt. Indien een gemeente bovengenoemde beambten in dienst heeft, of deze wenst aan te werven, is zij verplicht een dienst gemeenschapswachten op te richten, van waaruit alle gemeenschapswachten opereren. In een aantal gevallen kan dit een verschuiving van personeel uit diverse andere bestaande diensten tot gevolg hebben. Vallen de studenten die een toezichtsfunctie uitoefenen hier ook onder? Vermoed wordt dat met "studenten die een toezichtsfunctie uitoefenen" bedoeld wordt: studenten die een vakantiejob uitoefenen bij bv. een preventiedienst. In dit geval dient gewezen te worden op de voorwaarden waaraan de gemeenschapswachten moeten voldoen, die worden opgesomd in artikel 8 van de wet van 15/05/2007; en dit niet enkel bij hun aanwerving, maar gedurende de hele duur dat ze hun functie uitoefenen. In de context van de gestelde vraag vallen met name 2 voorwaarden op: enerzijds de leeftijdsvoorwaarde van minstens 18 jaar oud zijn, en anderzijds de basisopleiding gevolgd hebben. De vraag kan dan ook gesteld worden of een lokale overheid die studenten aangeworven heeft voor het vervullen van een vakantiejob, deze de basisopleiding "gemeenschapswacht" zullen laten volgen. Vallen de veiligheidsbeambten (geen gemeentelijk personeel) ook onder deze wet op de gemeenschapswachten? Zij kunnen de opleiding GAS-vaststeller niet volgen. De veiligheidsbeambten zijn statutaire ambtenaren van de FOD Binnenlandse Zaken , die ter beschikking gesteld zijn van de 9 kustgemeenten, waar zij werken onder het dagelijks gezag van de lokale overheid. Zij worden in die kustgemeenten ingezet in het kader van preventietaken, het uitvoeren van preventief toezicht, het informeren en sensibiliseren van de burger en/of deze doorverwijzen naar de bevoegde diensten, het signaleren van euvels aan de bevoegde diensten (gemeentelijke diensten, lokale politie), het voorkomen en bestrijden van maatschappelijke overlast en verkeersonveiligheid; met andere
3 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
woorden: voor het uitvoeren van dezelfde taken als de gemeenschapswachten die in diezelfde steden en gemeenten worden ingezet. Gelet op het feit dat het hier gaat om dezelfde activiteiten die geviseerd worden door de wet van 15/05/2008, en vanuit de bekommernis de zichtbaarheid, uniformiteit, en legitimatie van de veiligheidsbeambten te garanderen, zullen zij hetzelfde uniform te dragen als de gemeenschapswachten en zoals bepaald in de wet van 15/05/2007. Aangezien de veiligheidsbeambten federaal personeel zijn, en meerbepaald statutaire ambtenaren van de FOD Binnenlandse Zaken, beschikt deze dienst over de nodige budgetten om de kosten te dragen voor deze werkkledij van de veiligheidsbeambten. Kan een gemeenschapswacht, aangeworven onder het PWA-statuut, al dan niet een gemeenschapswacht-vaststeller zijn (noch voor GAS, noch voor retributies)? Een PWA-er is geen gemeenteambtenaar. Hoewel hij ter beschikking gesteld is van een gemeente via een PWA-kantoor, behoudt betrokken persoon het statuut van werkloze. In het kader van de vigerende regelgeving voor GAS-vaststellers is het een conditio sine qua non dat de betrokken beambte een gemeenteambtenaar is (dus rechtstreeks aangeworven door de lokale overheid via een arbeidscontract). Deze voorwaarde is niet van toepassing op vaststellende ambtenaren die enkel vaststellingen doen van inbreuken op de gemeentelijke retributiereglementering. Gemeenschapswachten met het PWA-statuut kunnen dus wel worden ingezet in het kader van de vaststelling van inbreuken op de gemeentelijke retributiereglementering, maar niet in het kader van vaststellingen van inbreuken op de GAS-reglementering. Wat met gemengde patrouilles: mag een wijkagent nog samen op pad gaan met een gemeenschapswacht, vb. in het kader van het vakantietoezicht? De wet van 15 mei 2007 verwijst duidelijk naar de wens om een concrete samenwerking tot stand te brengen tussen de gemeenschapswachten en de lokale politie. Deze samenwerking bestaat hoofdzakelijk uit een complementariteit van taken en met name een effectieve uitwisseling van geactualiseerde informatie. De afspraken met de politiediensten zijn vastgelegd in een overeenkomst. Deze heeft betrekking op het type van informatie dat regelmatig uitgewisseld wordt, maar ook afspraken inzake de wijze van uitvoering van de taken, de bepaling van de uit te voeren toezichtsrondes, enz. Op deze wijze kan de hiërarchisch verantwoordelijke van de gemeenschapswachten de activiteiten van de beambten aanpassen in de zin van acties en afgelegde rondes enz. De gemeenschapswachten kunnen, aangezien ze op het terrein werken, op hun beurt informatie overmaken aan de politie. Er kan echter geen sprake zijn van gemengde patrouilles, vermits gemeenschapswachten uitsluitend niet-politioneel toezicht uitoefenen en omdat de politieambtenaren onderworpen zijn aan het geheim van het onderzoek. Mogen gemeenschapswachten optreden bij een evenement georganiseerd door een VZW binnen de gemeente op privé-terrein. Het evenement is wel voor publiek toegankelijk? Mogen gemeenschapswachten optreden op een evenement georganiseerd door een feitelijke vereniging met openbaar karakter georganiseerd op een openbare plaats?
4 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
Als algemene regel geldt dat de gemeenschapswachten hun opdrachten uitsluitend kunnen uitvoeren op de openbare weg en de openbare plaatsen ten behoeve van de organiserende gemeente, en behorend tot haar grondgebied (art. 4). Met «organiserende gemeente» gemeente wordt bedoeld: de gemeente die de gemeenschapswachten heeft aangeworven en die een dienst Gemeenschapswachten heeft opgericht. Als uitzondering op deze algemene regel geldt dat gemeenschapswachten ook kunnen worden ingezet op de openbare weg en de openbare plaatsen op het grondgebied van en ten behoeve van: - een gemeente, andere dan de organiserende gemeente, die tot dezelfde politiezone behoort. Deze gemeente wordt ook «begunstigde gemeente» genoemd. - de provinciale parken van de provincie waartoe de organiserende gemeente behoort, en gelegen op het grondgebied van de organiserende of begunstigde gemeente. - een openbare vervoersmaatschappij, voor het uitoefenen van de opdrachten op diens infrastructuur die behoort tot het grondgebied van de organiserende of begunstigde gemeente. Deze afwijking is evenwel slechts mogelijk op voorwaarde dat de organiserende gemeente voorafgaand aan de uitoefening van de activiteiten van de gemeenschapswachten, met de begunstigde partij (gemeente, provincie of openbare vervoersmaatschappij) een schriftelijke overeenkomst afsluit. (art. 5) De gemeenschapswachten kunnen hun opdrachten dus niet uitoefenen op privaat terrein of ten behoeve van derden, voor zover deze niet voorzien zijn in de wet van 15 mei 2007. Zo kunnen zij niet worden ingezet in een private feestzaal, museum of op de parking van een warenhuis, winkelgalerij, of een ziekenhuis. Ze kunnen evenmin worden ingezet in een gemeentelijke feestzaal bij een evenement, uitsluitend georganiseerd door een andere organisator dan de overheid. Als enige uitzondering geldt de activiteit van het veiligheidstoezicht bij evenementen. Deze opdracht kan worden uitgeoefend op alle plaatsen waar de overheid het evenement organiseert op het grondgebied van de organiserende gemeente. Het kan dus gaan om evenementen die door de lokale overheid (mede)georganiseerd worden, maar ook om evenementen die op het grondgebied van de organiserende of begunstigde gemeente georganiseerd worden maar waarbij niet de lokale overheid, maar de wel de federale, regionale of provinciale overheid bij de organisatie betrokken is. Het veiligheidstoezicht bij andere evenementen (dus uitsluitend georganiseerd door een andere organisator dan de overheid), valt onder de wet tot regeling van de bijzondere en private veiligheid van 10 april 1990. Zo kunnen gemeenschapswachten ook niet ingezet worden in een gemeentelijke feestzaal bij een evenement uitsluitend georganiseerd door een andere organisator dan de overheid. Met betrekking tot organisatorische consequenties: Uitgangspunt van het project stadswachten was tewerkstelling koppelen aan toezicht/preventie/veiligheid. Deze nieuwe wet op de gemeenschapswachten zorgt voor een verdere professionalisering (opleiding, bijkomende bevoegdheden…). Dit dreigt de tewerkststellingsmaatregel onder druk te zetten. Verder maakt deze professionalisering het rekruteren van mensen moeilijk (startbaners die pas tot 26 blijven), bovendien begint men in dezelfde pool mensen te rekruteren als private veiligheid rekruteert (door o.a. opleidingsvoorwaarden…) waardoor men ook op dezelfde moeilijkheid zal stoten om personeel te vinden als deze bewakingssector.
5 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
De wet op de gemeenschapswachten regelt enkel de functie van de gemeenschapswachten, maar heeft geen betrekking op het arbeids- en sociaal statuut van de beambten die deze functie uitoefenen. Op die wijze kan de lokale overheid opteren voor het sociaal dispositief van haar keuze en kan zo aan de beambten het statuut toekennen dat zij het meest geschikt acht. Een verschil bestaat echter met betrekking tot de dispositieven die in het verleden gelanceerd zijn door de overheid; denken we vb. aan het dispositief 160 FTE gemeenschapswachten (startbaanstatuut). Voornoemd dispositief werd gelanceerd door de federale overheid in het kader van de uitvoering van de Generatiepactwet. Aan deze projecten zijn specifieke subsidies verbonden: zo wordt de loonkost van de jongeren die in deze projecten tewerkgesteld worden via een startbaanovereenkomst, volledig gedragen door de federale overheid. De instap in het project gebeurde na een oproep aan de geïnteresseerde gemeenten (omzendbrief PREV 29 van 26-6-2006), die op vrijwillige basis een conventie konden aangaan met genoemde ministers om aldus één of meer gesubsidieerde startbaners-stadswachten te kunnen aanwerven. De intekenende gemeenten, elk wat haar betreft, een opportuniteits- en haalbaarheidsanalyse gemaakt hebben (kunnen wij zo‟n startbaner(s) gebruiken en kunnen onze behoeften en de manier waarop wij gewoonlijk met de veiligheidsproblematiek omgaan, ingepast worden in dit project?) alvorens de conventie te sluiten… Vermits de conventie op vrijwillige basis gesloten werd, kan zij ook op vrijwillige basis beëindigd worden: als een gemeente door het inzetten van startbaners-stadswachten onoverkomelijke moeilijkheden ondervindt bij het implementeren van haar veiligheids- en preventiebeleid, dan is zij uiteraard vrij te beslissen om niet langer van deze formule gebruik te maken. Anderzijds is het de bedoeling dat jongeren in “globale projecten” kunnen doorstromen. Als een jongere goed functioneert als gemeenschapswacht, dan moet het aflopen van de subsidie (bij einde startbaan = einde kwartaal van 26ste verjaardag) niet noodzakelijk betekenen dat de gemeente die jongere ontslaat. Een gemeente kan deze "ex-startbaner" eventueel verder in dienst houden, en eventueel bijkomend opnieuw een gesubsidieerde startbaner aanwerven. Hierover kan zij vrij beslissen. De coördinatie van de stadswachten gebeurde door de lokale politie. Wordt door de nieuwe wet vanaf 15/11/2007 deze dienst stopgezet en moet het geheel worden overgeheveld naar de gemeente? En dit met een nieuwe coördinator? De gemeenschapswachten verrichten niet-politionele, op preventie gerichte taken. Zij dienen een plaats te krijgen binnen een gemeentelijke dienst. Deze dienst wordt geleid door een gemeenteambtenaar. Deze maakt bijgevolg geen deel uit van het personeel van de politiezone. Bovendien worden in artikel 8 de voorwaarden geformuleerd waaraan de gemeenschapswachten, de gemeenschapswachten-vaststellers, en de gemeenteambtenaar belast met de leiding van de dienst, moeten voldoen. Hierbij wordt o.a. bepaald dat zij niet tegelijkertijd werkzaamheden mogen uitoefenen van privé-detective; een functie in het kader van de wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid; of lid zijn van een politiedienst. Wat betreft de gemeenteambtenaar belast met de leiding van de Dienst «Gemeenschapswachten»: dient deze net als de nu bestaande stadswachtcoördinator ook een minimumniveau B te hebben? De voorwaarden waaraan de gemeenteambtenaar belast met de leiding over de dienst, moet voldoen, worden bepaald in artikel 8 van de wet. De wetgeving voorziet geen voorwaarden met betrekking tot het opleidingsniveau voor de gemeenteambtenaar, belast met de leiding over de Dienst «Gemeenschapswachten». In dezen wordt de autonomie van de lokale overheid gerespecteerd. Aan welke voorwaarden moeten de gemeenschapswachten voortaan voldoen? 6 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
De voorwaarden waaraan de gemeenschapswachten, de gemeenschapswachten-vaststellers, alsmede de gemeenteambtenaar belast met de leiding van de dienst, moeten voldoen, worden opgesomd in artikel 8 van de wet van 15 mei 2007: - Minstens 18 jaar oud zijn; - Niet veroordeeld geweest zijn, zelfs niet met uitstel, tot een correctionele of een criminele straf, bestaande uit een boete, een werkstraf of een gevangenisstraf – behoudens veroordelingen voor verkeersovertredingen. - Geen feiten gepleegd hebben die, zelfs als ze niet het voorwerp hebben uitgemaakt van een strafrechtelijke veroordeling, kunnen raken aan het vertrouwen in de betrokkene, omdat ze ofwel een ernstige maatschappelijke tekortkoming uitmaken, of omdat eruit blijkt dat de betrokkene niet beantwoordt aan het gewenste profiel van gemeenschapswacht. - Voor wat betreft de «Gemeenschapswacht – vaststeller», de Belgische nationaliteit hebben en voor wat betreft de «Gemeenschapswacht», onderdaan zijn van een lidstaat van de Europese Unie of van een andere staat en in dit laatste geval, sedert 3 jaar zijn wettige hoofdverblijfplaats hebben in België. - Zij mogen niet tegelijkertijd werkzaamheden uitoefenen van privé-detective; een functie in het kader van de wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid; lid zijn van een politiedienst; of een door de Koning bepaalde activiteit uitoefenen. - Aangeworven zijn door de organiserende gemeente. - Voldoen aan de voorwaarden inzake de opleiding en vorming, zoals bedoeld in artikel 10 van de wet van 15 mei 2007. Voor wat betreft de «Gemeenschapswacht-vaststeller»: voldoen aan de minimumvoorwaarden van artikel 119bis, §6, van de nieuwe gemeentewet. Het gewenste profiel van de gemeenschapswacht en de gemeenschapswacht-vaststeller wordt gekenmerkt door: - Respect voor de medemens; - Burgerzin; - Een incasseringsvermogen ten aanzien van agressief gedrag van derden en het vermogen om zich daarbij te beheersen; - Respect voor plichten en procedures. Wat is de rol van de korpschef bij de aanwervingsprocedure? De korpschef vervult bij de aanwervingsprocedure een adviserende rol. De gemeenschapswachten, de gemeenschapswachten-vaststellers, en de gemeenteambtenaar belast met de leiding over de dienst, kunnen slechts door de gemeente worden aangeworven na advies van de korpschef van de lokale politie, bevoegd voor de politiezone waartoe de betrokken gemeente behoort. Voor het formuleren van zijn advies, houdt de korpschef in het bijzonder rekening met de elementen die betrekking hebben op de volgende vereisten: - Zij mogen niet veroordeeld geweest zijn, zelfs niet met uitstel, tot een correctionele of een criminele straf, bestaande uit een boete, een werkstraf of een gevangenisstraf – behoudens veroordelingen voor verkeersovertredingen. - Zij mogen geen feiten gepleegd hebben die, zelfs als ze niet het voorwerp hebben uitgemaakt van een strafrechtelijke veroordeling, kunnen raken aan het vertrouwen in de betrokkene, omdat ze ofwel een ernstige maatschappelijke tekortkoming uitmaken, of omdat eruit blijkt dat de betrokkene niet beantwoordt aan het gewenste profiel van gemeenschapswacht. Volgende categorieën kunnen onder deze feiten begrepen worden: 7 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
o Strafrechtelijke feiten die het voorwerp uitmaken van een strafrechtelijk onderzoek, of een opsporingsonderzoek, of een strafrechtsprocedure zonder dat er reeds een definitieve rechtelijke uitspraak is; o Strafrechtelijke feiten die onvoldoende zwaarwichtig worden beschouwd om er op strafrechtelijk vlak gevolgen aan te verbinden, maar die toch van aard zijn om te twijfelen aan het vertrouwen in de betrokkene om hem of haar als gemeenschapswacht aan te stellen; o Feiten van bestuurlijke politie (vb. ordeverstoringen, hooliganisme);
-
-
Voor wat betreft de «Gemeenschapswacht – vaststeller», de Belgische nationaliteit hebben en voor wat betreft de «Gemeenschapswacht», onderdaan zijn van een lidstaat van de Europese Unie of van een andere staat en in dit laatste geval, sedert 3 jaar zijn wettige hoofdverblijfplaats hebben in België. Zij mogen niet tegelijkertijd werkzaamheden uitoefenen van privé-detective; een functie in het kader van de wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid; lid zijn van een politiedienst; of een door de Koning bepaalde activiteit uitoefenen.
Welke loonschalen zijn van toepassing op de gemeenschapswachten? De wet van 15 mei 2007 is niet regulerend op het vlak van het arbeidsstatuut, noch op het vlak van het sociaal statuut van de gemeenschapswachten. De wet regelt dus niets met betrekking tot het statuut waaronder de gemeenschapswachten aangeworven zijn of zullen worden aangeworven: hierin wordt de autonomie van de gemeente gerespecteerd. De gemeente kan dus opteren voor het sociaal dispositief van haar keuze en kan zo aan de beambten het statuut toekennen dat zij het meest geschikt acht. De loonschalen van de gemeenschapswachten zullen dan ook afhankelijk zijn van het statuut, de werktijden enz. waaronder de lokale overheid haar gemeenschapswachten heeft aangeworven of wenst aan te werven. In welke mate mogen in de nieuwe wetgeving de gemeenschapswachten ’s nachts worden ingezet? De wet van 15 mei 2007 heeft geen betrekking op het arbeids- en sociaal statuut van de beambten die de functie van gemeenschapswacht uitoefenen. Indien de regelgeving verbonden aan het arbeids- en sociaal statuut van de aangeworven gemeenschapswacht hierin voorziet, kunnen zij worden ingezet in het kader van weekend-, avond- en nachtwerk; cfr. o.a. de lokale arbeidsreglementering voor het gemeentepersoneel. Met betrekking tot de opleiding: Mogen de gemeenschapswachten de vorming «Technopreventie» volgen? Gemeenschapswachten kunnen burgers sensibiliseren, via het verspreiden van folders, documenten of affiches, maar ook via verbale contacten tijdens informatiestands, of informatiecampagnes of –sessies met het oog op het aan de burgers overmaken van een boodschap of inlichtingen die betrekking hebben op veiligheid of criminaliteitspreventie. Technopreventief advies wordt gegeven voor private woningen, handelszaken, enz. Deze behoren allen tot het privaat domein. Gelet op het feit dat de wetgever heeft bepaald dat gemeenschapswachten hun taken enkel kunnen uitoefenen op het openbaar domein en de openbare plaatsen van een gemeente, is het hun dus niet toegestaan om technopreventief advies “aan huis” te geven. 8 Bron: www.besafe.be
Bron: website van de FOD Binnenlandse Zaken www.besafe.be
Het verdient dan ook de voorkeur om de gemeenschapswachten opleidingen te laten volgen die nuttig zijn voor de uitoefening van hun taken. Een lokale overheid die een gemeenschapswacht wenst in te zetten als technopreventief adviseur en deze daarom de opleiding «Technopreventie» laat volgen, zal dus de keuze moeten maken of deze beambte wordt ingezet als gemeenschapswacht of als technopreventief adviseur.
9 Bron: www.besafe.be