FAQ - Algemeen Inhoud

FAQ - Algemeen

Inhoud 1. Hoe dien ik een klacht in ? .................................................................................................................. 3 2. Wat als ik word verhoord? .................................................................................................................. 4 3. Wat gebeurt er als de politie en/of het parket ter plaatse komt? ...................................................... 5 4. Wat doet het parket met mijn dossier? .............................................................................................. 6 5. Wat als het parket mij een minnelijke schikking voorstelt?................................................................ 7 6. Wat is bemiddeling in strafzaken? ...................................................................................................... 8 7. Wat is schadebemiddeling?................................................................................................................. 9 8. Wat is herstelbemiddeling?............................................................................................................... 10 9. Hoe verkrijg ik de hoedanigheid van benadeelde persoon? ............................................................. 11 10. Hoe stel ik mij burgerlijke partij? .................................................................................................... 12 11. Wat is het verschil tussen een opsporingsonderzoek en een gerechtelijk onderzoek? ................. 13 12. Wat als een onderzoeksrechter met mijn dossier is gelast? ........................................................... 14 13. Wat gebeurt er wanneer iemand wordt aangehouden? ................................................................ 15 14. Wat is de rol van de Raadkamer? .................................................................................................... 16 15. Mijn zaak komt voor de rechtbank, wat nu?................................................................................... 17 16. Kan iedereen een rechtszaak bijwonen?......................................................................................... 19 17. Wat kan ik doen als ik de bijstand van een advocaat wens, maar niet over de nodige financiële middelen beschik? ................................................................................................................................. 20 18. Wat zijn mijn rechten als slachtoffer wanneer de dader in de gevangenis zit?.............................. 21 19. Ik ben veroordeeld …. Wat nu? ....................................................................................................... 22 20. Mag ik afscheid nemen van mijn overleden naaste als zijn of haar overlijden onderzocht wordt door het gerecht? .................................................................................................................................. 23 21.Wat indien je slachtoffer wordt van een seksueel misdrijf? ............................................................ 24 22. Kan ik, als slachtoffer, nog iets ondernemen als het parket mijn dossier geseponeerd heeft? ..... 25 23. Hoe kan men inzage of kopie van een dossier bekomen? .............................................................. 26 24. Kan men bijkomende of nieuwe elementen in een dossier kenbaar maken? ................................ 27 25. Welke stappen ondernemen indien iemand vermist is? ................................................................ 28 26. Hoe kan ik herstel in eer en rechten (eerherstel) bekomen? ......................................................... 29 27. Ikzelf of mijn vennootschap werd failliet verklaard. Wat nu?........................................................ 30 28. Hoe kan ik maatregelen in verband met bezoekrecht voor minderjarige kinderen bekomen? Welke regelingen moeten worden getroffen met betrekking tot de kinderen als een relatie is stukgelopen? ......................................................................................................................................... 31

29. Wat moet er gedaan worden wanneer de bestaande regeling m.b.t. de kinderen niet meer voldoet? ................................................................................................................................................. 32 30. Wat dient er te gebeuren wanneer de kinderen bij de grootouders verblijven? ........................... 33 31.Wat als een kind zich in een “problematische opvoedingssituatie" bevindt? ................................. 34 32. Wat als een minderjarige een als misdrijf omschreven feit pleegt? Welk gevolg geeft het parket hieraan? ................................................................................................................................................. 35 33. Wat indien een minderjarige lijdt aan een psychische aandoening en een gevaar is voor zichzelf en/of anderen?...................................................................................................................................... 36 34. Wat indien een gedwongen opname van een geesteszieke in een psychiatrische dienst zich opdringt? ............................................................................................................................................... 37 35. Wat wanneer jij of iemand uit jouw omgeving te maken heeft met intrafamiliaal geweld? ......... 38

1. Hoe dien ik een klacht in ? Indien je meent het slachtoffer te zijn van een misdrijf, kan je steeds een klacht indienen. Dit doe je door contact op te nemen met de politie. Het is aangewezen alle nuttige documenten mee te nemen zodat ze bij uw klacht kunnen gevoegd worden. Sommoge misdrijven zoals bijvoorbeeld stalking zijn klachtmisdrijven. Het slachtoffer van de stalking moet dus persoonlijk klacht neerleggen en expleciet om vervolging vragen. Het is best hier niet te lang mee te wachten want hoe langer je wacht hoe groter het gevaar dat bewijsmateriaal verdwijnt of getuigenverklaringen onzekerder worden. Na verloop van tijd kan het zelfs gebeuren dat de daders niet meer kunnen worden vervolgd omdat de feiten verjaard zijn. Voor de meeste misdrijven is de verjaringstermijn vijf jaar maar hij kan soms ook korter of langer zijn. Indien je twijfelt of de feiten, waarvan je het slachtoffer was, zouden zijn verjaard, is het best toch aangifte te doen. Dit is zeker het geval indien je slachtoffer zou zijn van een seksueel misdrijf want hier begint de (meestal langere) verjaringstermijn pas te lopen vanaf het moment dat je achttien jaar wordt. Je kan uiteraard altijd een advocaat raadplegen indien je vragen of twijfels hebt omtrent de verjaring van misdrijven. Top pagina

2. Wat als ik word verhoord? Soms zal je zelf, spontaan, de politie opzoeken om verhoord te worden (bij voorbeeld wanneer je een klacht wilt indienen of wanneer je getuige was van iets wat je aan de politie wilt melden), in andere gevallen zal de politie je vragen om een verklaring af te leggen. Indien de politie je vraagt om langs te komen om een verklaring af te leggen (te worden verhoord) en je weigert hierop in te gaan, is het mogelijk dat je wordt ‘geseind’. Dit wil zeggen dat je bij een identiteitscontrole (bij voorbeeld wanneer je met het vliegtuig op reis vertrekt of bij een wegcontrole) kan weerhouden worden om alsnog een verklaring af te leggen. Je bent niet verplicht om in te gaan op de uitnodiging van de politie of om een verklaring af te leggen. Er dient echter te worden onderlijnd dat het in jouw eigen belang is dit wel te doen. Anders kunnen er in jouw dossier beslissingen worden genomen zonder dat jou versie van de feiten is gekend. Tijdens het verhoor door de politie heb je een aantal rechten. Vooreerst heb je recht op een professionele en eerbiedige behandeling. De politie zal je zo vlug als mogelijk te woord staan op een vertrouwelijke en discrete wijze. De verbalisant (dit is de politieman die het verhoor afneemt) neemt hetgeen je verklaart over in een proces-verbaal (PV). Zeker als je een klacht laat noteren, geef je het best alle mogelijke informatie, ook wat op het eerste gezicht minder of niet belangrijk lijkt. Nadien mag je het PV nalezen en, indien nodig, wijzigingen of aanvullingen laten aanbrengen. Pas als het PV door jou werd goedgekeurd, onderteken je het. Je mag de verbalisant(en) steeds vragen dat bepaalde stukken die in je bezit zijn, aan het PV worden gevoegd en je kunt ook vragen dat bepaalde personen zouden worden gehoord. Indien je dit verkiest, kan zelfs geopteerd worden voor een letterlijke weergave van jouw verklaring in het PV. Je kan aan de politie alle nuttige documenten vragen, zoals de brochure "Je bent slachtoffer". Vergeet niet dat je het recht hebt om kosteloos een kopie van het proces-verbaal van verhoor te verkrijgen. In principe krijg je deze kopie dadelijk mee, maar in uitzonderlijke gevallen kan geoordeeld worden dat je deze kopie pas later krijgt. Top pagina

3. Wat gebeurt er als de politie en/of het parket ter plaatse komt? Nadat de politie op de hoogte werd gesteld van een misdrijf, komt zij ter plaatse om de nodige vaststellingen te doen. Daarbij kan de plaats van de feiten afgebakend worden en de toegang aan eenieder worden ontzegd. De politie, het gerechtelijk labo, de parketmagistraat en eventueel onderzoeksrechter en de gerechtsdeskundigen voeren hun onderzoek ter plaatse. Als alle noodzakelijke onderzoeksdaden zijn gesteld, zal de plaats door de onderzoeksrechter of de parketmagistraat vrij worden gegeven. Dit kan enige tijd in beslag nemen. Bij een huisbezoek heeft u het recht de politie in uniform of in burgerkleding om een identificatie te vragen. Top pagina

4. Wat doet het parket met mijn dossier? De politie maakt de PV's, die door haar werden opgesteld, aan het parket over. Het parket krijgt alle PV’s die door de politie worden opgesteld. Op basis van de inhoud van deze PV’s zal het parket zo nodig nog verder onderzoek bevelen naar de misdrijven waarvoor ze werden opgesteld. Als het onderzoek voltooid is, zal het parket een beslissing nemen over het gevolg dat aan de zaak moet verleend worden. Dit gevolg kan betekenen dat de zaak geseponeerd of vervolgd wordt, een minnelijke schikking wordt voorgesteld, een procedure bemiddeling in strafzaken wordt opgestart, .... Top pagina

5. Wat als het parket mij een minnelijke schikking voorstelt? De wet voorziet de mogelijkheid voor het parket om onder bepaalde voorwaarden aan de verdachte van een misdrijf voor te stellen om een geldsom te betalen. Hierbij kan de parketmagistraat je ook vragen om afstand te doen van bepaalde goederen (bijvoorbeeld een verboden wapen). Indien je hierop ingaat, vervalt de strafvordering zodat je niet meer kan vervolgd worden voor de rechtbank voor dit feit. Als je een voorstel tot minnelijk schikking krijgt, ben je niet verplicht hierop in te gaan. Als je ze weigert zal echter steeds tot dagvaarding worden overgegaan. In verkeerszaken is soms ook een ‘onmiddellijke inning van een geldsom’ door de politie mogelijk. De inning gebeurt hier niet op het niveau van het parket, maar wordt voorgesteld door de politie. Ook bepaalde ambtenaren met een opsporingsbevoegdheid kunnen een dergelijk voorstel doen. Ook hier is men niet verplicht om op het voorstel in te gaan. In verkeerszaken kan het parket in bepaalde gevallen beslissen toch te vervolgen ondanks het voorstel van onmiddellijke inning van een geldsom. Top pagina

6. Wat is bemiddeling in strafzaken? De procedure bemiddeling in stafzaken (BIS) betreft een alternatieve afhandelingsmethode van een strafdossier op het niveau van het parket. De rechtbank komt hierin niet tussen. Het parket kan aan deze procedure voorwaarden verbinden waaraan de betrokkene dient te voldoen. Dit kan gaan van de vergoeding van het slachtoffer tot een hele waaier aan alternatieve maatregelen, zoals het volgen van een geneeskundige therapie (bv. voor een alcohol- of drugsverslaving), het volgen van een cursus, het presteren van een aantal uren dienstverlening, ... De BIS-procedure is een gunstmaatregel die enkel kan worden toegekend wanneer de dader de feiten bekent en wanneer hij of zij nog over een (quasi) blanco strafregister beschikt. Het voordeel van deze procedure is dat de zaak wordt behandeld op een gesloten zitting (een correctionele zitting is daarentegen toegankelijk voor eenieder) en dat van deze maatregel geen spoor terug te vinden is op het strafregister van betrokkene. Het slachtoffer wordt bij de zaak betrokken en de dader kan een zinvolle (alternatieve) maatregel ondergaan. Op initiatief van het parket wordt deze procedure opgestart. Via tussenkomst van een justitieassistente verbonden aan het Justitiehuis wordt er contact opgenomen met de betrokkene. De justitieassistente bespreekt het dossier en de door het parket voorgestelde maatregelen. Vervolgens zal de betrokkene op een gesloten zitting voor de parketmagistraat dienen te verschijnen en zal het akkoord van de betrokkene officieel worden geakteerd. Indien de betrokkene akkoord gaat met de voorgestelde maatregel(en) en deze tot een goed einde brengt zal er geen strafvervolging meer kunnen gebeuren. De strafvordering “vervalt”. Mislukt de bemiddeling in strafzaken doordat de betrokkene niet ingaat op de uitnodigingen van de justitieassistente, de opgelegde voorwaarden niet naleeft of gedurende de BIS-procedure nieuwe feiten pleegt, zal er automatisch worden overgegaan tot dagvaarding. Top pagina

7. Wat is schadebemiddeling? Bij schadebemiddeling gaat de politie of een schadebemiddelingsdienst proberen te bemiddelen tussen de verdachte en het slachtoffer om de schade geregeld te zien. Een succesvolle schadebemiddeling doet de strafvordering niet vervallen. Het parket behoudt dus de mogelijkheid om de zaak voor de rechtbank te brengen. Top pagina

8. Wat is herstelbemiddeling? Herstelbemiddeling is het door een neutrale bemiddelaar op gang brengen en stimuleren van een vrijwillig en vertrouwelijk gesprek tussen de verdachte en het slachtoffer, met de bedoeling een regeling van het onderlinge conflict en/ of van de door het misdrijf veroorzaakte morele en materiële schade te bekomen. Een succesvolle herstelbemiddeling doet de strafvordering niet vervallen. Het parket behoudt dus de mogelijkheid om de zaak voor de rechtbank te brengen. Herstelbemiddeling wordt aangewend bij ernstigere misdrijven en heeft vooral tot doel bij te dragen tot een pacificatie, een verzoening tussen slachtoffer en dader. Top pagina

9. Hoe verkrijg ik de hoedanigheid van benadeelde persoon? Je kan de hoedanigheid van benadeelde persoon verkrijgen door een verklaring af te leggen (in persoon of door een advocaat) op het secretariaat van het parket. In de praktijk komt het erop neer dat je gevraagd zal worden een formulier in te vullen waarop een aantal gegevens moeten worden aangevuld. De hoedanigheid van benadeelde persoon geeft je het recht op de hoogte te worden gebracht van het gevolg dat verleend werd aan het dossier (of de zaak). Dit gevolg kan zijn : een eventuele seponering (je wordt dan ook op de hoogte gebracht van de reden hiervan), het instellen van een gerechtelijk onderzoek (dit is wanneer een onderzoeksrechter werd aangesteld) of, indien de zaak voor de rechtbank komt, een behandeling voor de rechtbank. Top pagina

10. Hoe stel ik mij burgerlijke partij? Je kan je burgerlijke partij stellen op de zitting van de correctionele rechtbank wanneer de zaak behandeld wordt. Een burgerlijke partijstelling komt er eigenlijk op neer dat je aan de rechtbank verklaart (en aantoont) dat je schade hebt geleden en dat je deze wil vergoed zien. Je doet er ook goed aan om voor de rechtbank een nota te maken waarin je de schade kort, maar volledig toelicht. Deze nota dient niet ondertekend te worden, maar je dient wel je bewijsstukken er aan toe te voegen en een kopie van de nota en de bewijsstukken aan de verdachte of diens advocaat te bezorgen. Je kan jezelf echter ook al eerder, dit wil zeggen tijdens het gerechtelijke onderzoek, burgerlijke partij stellen. Dit kan gebeuren voor de onderzoeksrechter (na betaling van een provisie) of voor een onderzoeksgerecht (de Raadkamer en in beroep de Kamer van Inbeschuldigingstelling). Door je tijdens het onderzoek burgerlijke partij te stellen, kan je soms ook bepaalde rechten verkrijgen zoals de inzage van het dossier en de mogelijkheid om bijkomende onderzoeksdaden te vragen. Eens je de hoedanigheid van burgerlijke partij hebt, word je bovendien verwittigd wanneer de zaak behandeld wordt. Als je je burgerlijke partij stelt bij de onderzoeksrechter, ga je een provisie moeten betalen (eigenlijk in bewaring geven), voor zover er nog niet eerder een gerechtelijk onderzoek gestart was. Het bedrag van deze provisie kan schommelen. Zo kan er een hoger bedrag gevraagd worden als het onderzoek veel kosten met zich brengt (bv. met het oog op een deskundigenonderzoek). Een aanvullende provisie kan steeds gevraagd worden naargelang de evolutie van het onderzoek en de kosten die dit met zich brengt. Rekening houdend met deze elementen (complexiteit van de procedure, financiële gevolgen), kan het interessant zijn een advocaat te raadplegen alvorens zich burgerlijke partij te stellen. Je bent het slachtoffer van een misdrijf geweest. Hoe bekomt je vergoeding van je schade? Hoe verloopt de terechtzitting voor de strafrechter? Wat als de schadevergoeding niet wordt betaald? Wie kan je verder helpen? Zoveel vragen waarop je een precies antwoord krijgt door op onderstaande webpagina te klikken. http://www.just.fgov.be/cgi_justice/publications/show_pdf.pl?id=8 Top pagina

11. Wat is het verschil tussen een opsporingsonderzoek en een gerechtelijk onderzoek? Indien het parket de leiding van het onderzoek heeft, noemt men dit onderzoek een opsporingsonderzoek. Indien een onderzoeksrechter met het onderzoek gelast is, spreekt men van een gerechtelijk onderzoek. Het opsporingsonderzoek is in feite de regel. Het parket krijgt de door de politie opgestelde PV’s binnen en onderzoekt de daarin vermelde misdrijven. Het parket kan evenwel een onderzoeksrechter vorderen om het onderzoek verder te zetten en dan wordt het opsporingsonderzoek een gerechtelijk onderzoek. Niet enkel het parket kan een onderzoeksrechter gelasten met een onderzoek. Een gerechtelijk onderzoek kan immers ook aangevat worden door een klacht met burgerlijke partijstelling. De rechten van de verdachte en de slachtoffers zijn enigszins verschillend naar gelang het een opsporingsonderzoek dan wel een gerechtelijk onderzoek betreft. Een gerechtelijk onderzoek wordt steeds ten laste en ten ontlaste van de verdachte gevoerd. Dit wil zeggen dat de onderzoeksrechter op zoek zal gaan naar alle elementen: zowel naar diegene die in het nadeel als diegene die in het voordeel van de verdachte spelen. Maar ook in een opsporingsonderzoek zullen politie en parket oog moeten hebben voor de elementen in het voordeel van de verdachte. Een opsporingsonderzoek kan op verschillende manieren eindigen. Het parket beschikt immers over een ganse waaier van mogelijkheden. Het kan de zaak seponeren, bemiddeling in strafzaken voorstellen, dagvaarden enz … Een gerechtelijk onderzoek eindigt steeds met een beslissing van de raadkamer. Deze kan een buiten vervolgingstelling uitspreken of de zaak verwijzen naar de rechtbank. Het parket kan op het einde van het opsporingsonderzoek beslissen een dossier te seponeren (ook al zijn er aanwijzingen van schuld). De raadkamer kan echter niet oordelen over de opportuniteit van een strafvervolging. Indien er voldoende ernstige aanwijzingen van schuld zijn, zal zij zaak dienen te verwijzen naar de rechtbank, die dan over de gegrondheid van de aanklacht zal oordelen. Top pagina

12. Wat als een onderzoeksrechter met mijn dossier is gelast? Het parket kan aan de onderzoeksrechter vragen om een gerechtelijk onderzoek te leiden. Wanneer je het slachtoffer bent van een misdaad of wanbedrijf, kan je ook zelf een gerechtelijk onderzoek op gang brengen door je burgerlijke partij te stellen bij de onderzoeksrechter. Als burgerlijke partij mag je de onderzoeksrechter verzoeken om inzage van het deel van het dossier dat betrekking heeft op de feiten die tot de burgerlijke partijstelling hebben geleid. Als de onderzoeksrechter dit weigert, kan je hiertegen beroep aantekenen. Als burgerlijke partij mag je de onderzoeksrechter ook vragen dat hij een bijkomende onderzoekshandeling stelt. Ook hiertegen kan je, ingeval van een weigering door de onderzoeksrechter, binnen de wettelijke voorwaarden in beroep gaan. Wanneer het gerechtelijk onderzoek is afgerond, wordt de zaak voor de Raadkamer gebracht. Deze spreekt zich dan uit over het verdere verloop van de zaak. De Raadkamer kan beslissen: ofwel dat er geen verdere vervolging zal plaatsvinden via een buitenvervolgingstelling of een opschorting uitgesproken in de Raadkamer, ofwel dat er verder onderzoek moet gebeuren, ofwel dat er wordt overgegaan tot de internering van de verdachte, ofwel dat de zaak naar een vonnisgerecht wordt verwezen. Top pagina

13. Wat gebeurt er wanneer iemand wordt aangehouden? De onderzoeksrechter kan een bevel uitvaardigen om een verdachte aan te houden. De Raadkamer oefent toezicht uit op de regelmatigheid van de aanhouding en over de noodzaak tot handhaving van de voorlopige hechtenis van verdachten die op bevel van de onderzoeksrechter werden aangehouden. Eerst doet ze dat binnen de 5 dagen na het uitvaardigen van het aanhoudingsbevel en naderhand van maand tot maand. In assisendossiers kan de Raadkamer de voorlopige hechtenis voor een termijn van drie maanden verlengen. Zo kan zij, in functie van het verloop van het gerechtelijk onderzoek, beslissen om de voorlopige hechtenis van de verdachte te verlengen dan wel de verdachte, al dan niet onder voorwaarden, in vrijheid te stellen. Eén van de voorwaarden kan bv. een verbod zijn om contact op te nemen met medeverdachten. Ook kan zij als voorwaarde opleggen dat de verdachte een begeleiding of een therapie volgt of een borgsom betaalt. Ook de onderzoeksrechter kan de verdachte op ieder ogenblik terug in vrijheid stellen en hierbij voorwaarden opleggen. Top pagina

14. Wat is de rol van de Raadkamer? De belangrijkste taken van de Raadkamer bestaan erin tijdens het gerechtelijk onderzoek te beslissen of de voorlopige hechtenis wordt gehandhaafd en op het einde van het onderzoek te bepalen wat het verder gevolg is dat aan de zaak moet gegeven worden. Indien een verdachte door de onderzoeksrechter wordt aangehouden, dient de Raadkamer binnen de vijf dagen na de aanhouding te beslissen of de voorlopige hechtenis wordt gehandhaafd, m.a.w. of de verdachte aangehouden blijft. De Raadkamer kan de verdachte, al dan niet onder voorwaarden, in vrijheid stellen maar kan dus ook beslissen dat de verdachte aangehouden blijft. In dit laatste geval zal de aangehoudene elke maand opnieuw voor de Raadkamer moeten verschijnen en zal de Raadkamer telkens dienen te beslissen over de voorlopige hechtenis. In assisendossiers kan de Raadkamer de voorlopige hechtenis voor een termijn van drie maanden verlengen. Wanneer het gerechtelijk onderzoek afgerond werd door de onderzoeksrechter, deelt hij het dossier mee aan het parket dat zal nakijken of het onderzoek inderdaad volledig werd gevoerd. Indien dit het geval is, zal het parket aan de Raadkamer vragen de in verdenking gestelde(n) buiten vervolging te stellen of door te verwijzen naar de rechtbank. Deze zal over de gegrondheid van de aanklacht moet oordelen. Top pagina

15. Mijn zaak komt voor de rechtbank, wat nu? Na de onderzoeksfase volgt de vonnisfase: een rechter beslist over de zaak. Of je nu dient te verschijnen als beklaagde, als burgerlijke partij of als getuige, in elk geval is het belangrijk om aanwezig te zijn op het uur vermeld in je oproeping, omdat de zaak anders in je afwezigheid kan worden behandeld. In de zaal is er een deurwaarder, bij wie je jezelf kan aanmelden. Als beklaagde ben je in principe niet verplicht om voor de correctionele rechtbank te verschijnen. De rechter kan aan je advocaat toestemming geven om je te vertegenwoordigen. Indien de beklaagde, noch zijn advocaat verschijnt, wordt de zaak bij verstek behandeld en zal de rechter een vonnis vellen zonder de beklaagde gehoord te hebben. Het is bijgevolg in jouw eigen belang om ofwel in persoon te verschijnen ofwel om een advocaat voor jou te laten verschijnen. Als slachtoffer ben je niet verplicht naar de zitting te komen. Als je echter je schade wenst te recupereren, moet je wel komen om je burgerlijke partij te stellen en je documenten te overhandigen aan de rechter. Als slachtoffer kan je je echter steeds laten vertegenwoordigen door een advocaat. Voor de jeugdrechtbank gelden specifieke regels. Indien je als minderjarige een als misdrijf omschreven feit hebt gepleegd, moet je steeds zelf voor de rechter verschijnen. Voor de minderjarige wordt automatisch de bijstand van een advocaat voorzien. Zijn ouders zijn als burgerlijk aansprakelijken ook verplicht om naar de zitting te komen. Voor slachtoffers gelden dezelfde regels als voor de correctionele rechtbank. Wel is het zo dat de jeugdrechter het dossier van iedere minderjarige afzonderlijk behandelt. Indien je slachtoffer bent geworden van een als misdrijf omschreven feit dat door verschillende minderjarigen samen werd gepleegd en je wenst vergoed te worden voor je schade, moet je je dus tegen elke minderjarige afzonderlijk komen burgerlijke partij stellen!! Je mag de rechter in bepaalde gevallen vragen om de zitting achter gesloten deuren te houden. Dit is uitdrukkelijk in de wet voorzien voor de slachtoffers van bepaalde seksuele misdrijven, zoals verkrachting of aanranding van de eerbaarheid. De rechter kan dit ook bevelen wanneer de belangen van minderjarigen op het spel staan of wanneer de bescherming van het privé-leven van de partijen dit vereist. Bij ernstige misdrijven kan je je als slachtoffer laten bijstaan door de justitieassistent van slachtofferonthaal. Je kan je burgerlijke partij stellen voor het vonnisgerecht, tenzij dit reeds gebeurd zou zijn voor de onderzoeksrechter of het onderzoeksgerecht. Als je jezelf burgerlijke partij hebt gesteld, mag je alle documenten waaruit uw schade blijkt aan de rechter overhandigen. De rechter zal deze documenten bekijken en er rekening mee houden in de uitspraak zaak. Na de behandeling van de zaak neemt de rechter de zaak in beraad. Op dezelfde zitting of op latere datum volgt dan een uitspraak.

Het vonnis zal openbaar uitgesproken worden op de zitting die daartoe door de voorzitter bepaald werd. Als je partij bent, als beklaagde of als burgerlijke partij, dan kan je vanaf de dag na de uitspraak op de correctionele griffie een kopie bekomen van het vonnis. Als je hoger beroep wenst aan te tekenen, dan moet dit gebeuren door een verklaring ter griffie, in principe binnen een termijn van vijftien dagen vanaf de dag na de uitspraak. Je hebt een dagvaarding ontvangen om voor de rechtbank te verschijnen? Door op onderstaande webpagina te klikken verneem je uit welke je rechten zijn, hoe een terechtzitting verloopt (verschijning, verhoor, getuigen, burgerlijke partij, vordering en verdediging), wat is de rol van uw advocaat en de getuigen http://www.just.fgov.be/cgi_justice/publications/show_pdf.pl?id=4 Je wordt opgeroepen om te getuigen in een strafzaak ? De oproepingsbrief vermeldt waar en wanneer je je moet aanmelden. Door op onderstaande webpagina te klikken vind je enige informatie over wat van u wordt verwacht. http://www.just.fgov.be/cgi_justice/publications/show_pdf.pl?id=11 Top pagina

16. Kan iedereen een rechtszaak bijwonen? In de grondwet staat dat de terechtzittingen van de (straf)rechtbanken openbaar zijn tenzij die openbaarheid gevaar zou opleveren voor de orde of de goede zeden. Deze openbaarheid is een fundamenteel beginsel en houdt in dat de deuren van de rechtszaal in principe open moeten zijn. Deze openbaarheid vormt een waarborg in de democratische samenleving zodat het publiek een controlemogelijkheid heeft op het functioneren van het gerecht. Het principe van de openbaarheid van de terechtzitting geldt niet voor minderjarigen. Volgens de jeugdbeschermingswet mogen de minderjarigen de terechtzittingen niet bijwonen, tenzij voor de behandeling en de berechting van de vervolgingen die tegen hen zijn ingesteld of wanneer zij in persoon moeten verschijnen of getuigenis moeten afleggen. Scholen, die in klasverband een zitting wensen bij te wonen, dienen daartoe vooraf een aanvraag in te dienen bij de hoofdgriffier van de rechtbank. In bepaalde gevallen wordt door de wet de behandeling ‘in Raadkamer’ voorgeschreven of mogelijk gemaakt. Dit betekent dat de hele zaak wordt behandeld in de enkele aanwezigheid van de betrokken partijen en hun raadslieden. Dit is onder meer het geval bij zedenzaken, wanneer een minderjarige wordt vervolgd of wanneer ‘de Raadkamer’ zitting heeft. Top pagina

17. Wat kan ik doen als ik de bijstand van een advocaat wens, maar niet over de nodige financiële middelen beschik? Iedereen heeft recht op juridische bijstand. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen juridische eerstelijnsbijstand en juridische tweedelijnsbijstand. Eerstelijnsbijstand is de kostenloze juridische bijstand die verleend wordt door advocaten aan de burger, onafhankelijk van hun inkomen. In het kader van een eerstelijnsbijstand mag men een eerste juridisch advies verwachten, een verstaanbare uitleg over de inhoud van een overeenkomst en het verstrekken van praktische inlichtingen. Bij elke balie werd een Bureau voor Juridische Bijstand ingesteld. Dit vormt eigenlijk de juridische tweedelijnsbijstand. Advocaten verlenen er juridisch advies en een uitgebreidere juridische bijstand tijdens de procedure. Personen met onvoldoende inkomsten kunnen daar om de kosteloze aanstelling van een advocaat verzoeken. Kinderen krijgen in ieder geval een advocaat toegewezen. Dit systeem wordt ook wel het pro-deo systeem genoemd. Het aanduiden van een ‘pro-deo advocaat’ gebeurt door het Bureau voor Juridische Bijstand te Mechelen, Keizerstraat 20, 015/26.11.42 en dit elke dinsdag om 15:30 uur en elke woensdag om 10:00 uur. Meer informatie over zowel juridische eerste- als tweedelijnsbijstand en waar je hiervoor moet zijn vind je op : http://www.balie-mechelen.be Je kan aan de rechtbank ook om kosteloze rechtsbijstand verzoeken, indien je onvoldoende inkomsten hebt om de overige kosten van de procedure (andere kosten dan deze van een advocaat, bij voorbeeld de deurwaarderskosten voor dagvaarding, enz.) zelf te betalen. Je wordt dan vrijgesteld van bepaalde kosten, en je kunt, als daartoe de toestemming werd verleend, gratis kopieën uit het dossier ontvangen. Niemand is gevrijwaard van nare omstandigheden, en een goed juridisch adviseur is zo nu en dan onontbeerlijk. Als je op onderstaande webpagina klikt wordt uitgelegd hoe je toegang kunt krijgen tot juridische eerste- en tweedelijnsbijstand: voorwaarden, procedures,... De lijst van justitiehuizen wordt erin weergegeven. http://www.just.fgov.be/cgi_justice/publications/show_pdf.pl?id=66 Top pagina

18. Wat zijn mijn rechten als slachtoffer wanneer de dader in de gevangenis zit? Als de rechter de dader heeft veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding aan jou, en de dader doet dit niet vrijwillig, dan kan je een gerechtsdeurwaarder inschakelen. Deze zal voor de gedwongen uitvoering van het vonnis zorgen. Ook in de fase van de uitvoering van de straf mag je om informatie vragen via de dienst slachtofferonthaal. Je mag je bekommernissen meedelen omtrent een eventuele invrijheidstelling en de mogelijke slachtoffergerichte voorwaarden. Je kan je hiervoor wenden tot de justitieassistent belast met het slachtofferonthaal. Dit kan wanneer de dader pas aangehouden is of in de loop van het uitzitten van zijn gevangenisstraf. Met andere woorden: komt de dader in aanmerking om voorwaardelijk in vrijheid te worden gesteld, dan zijn er voor jou als slachtoffer een aantal bijzondere rechten gegarandeerd. Zo kan je onder bepaalde voorwaarden vragen om gehoord te worden door de strafuitvoeringsrechtbank. De strafuitvoeringsrechtbank zal rekening houden met de houding van de dader tegenover jou als slachtoffer. Je krijgt dan ook de gelegenheid om je bekommernissen te uiten. De strafuitvoeringsrechtbank beslist over de voorwaardelijke invrijheidstelling. Bijstand is mogelijk door speciaal hiertoe erkende verenigingen voor hulpverlening (de lijst is te verkrijgen op het Ministerie van Justitie). De justitieassistenten belast met het slachtofferonthaal van het Justitiehuis in je buurt kunnen je hierover informeren. Top pagina

19. Ik ben veroordeeld …. Wat nu? De rechter heeft zich over jouw zaak uitgesproken en heeft je veroordeeld. Wat moet je doen? Door op onderstaande webpagina te klikken krijgt u een antwoord op een aantal vragen. De brochure legt met name de inhoud van het vonnis of het arrest uit, de rechtsmiddelen, de genade en het verblijf in de gevangenis. http://www.just.fgov.be/cgi_justice/publications/show_pdf.pl?id=6 Top pagina

20. Mag ik afscheid nemen van mijn overleden naaste als zijn of haar overlijden onderzocht wordt door het gerecht? Wanneer bij het overlijden van een verwant de tussenkomst van het gerecht noodzakelijk is, zullen de politie en de gerechtelijke diensten je op een waardige manier inlichten over het overlijden. De politiekorpsen beschikken over personen die een speciale opleiding hebben gevolgd om dergelijke "slecht nieuws- meldingen” te doen (slachtofferbejegenaars). De nabestaanden mogen aan de magistraat vragen het lichaam van de overledene te zien en om er op een waardige manier afscheid van te kunnen nemen, ook wanneer een autopsie wordt bevolen. De magistraat beslist wie als nabestaande kan worden beschouwd en wanneer het lichaam mag worden gezien. Top pagina

21.Wat indien je slachtoffer wordt van een seksueel misdrijf? Indien je het slachtoffer wordt van bepaalde seksuele misdrijven, zoals een verkrachting of aanranding van de eerbaarheid, dan kan je aan een lichamelijk onderzoek onderworpen worden. Om sporen te vrijwaren is het zeer belangrijk je niet te wassen en de kledij die je droeg op het ogenblik van de feiten te overhandigen aan de politie. Hierbij kan de geneesheer, die door het gerecht werd aangeduid, de seksuele-agressie-set gebruiken. Door het lichamelijk onderzoek met de instrumenten van deze set verzamelt de geneesheer het bewijsmateriaal voor het onderzoek. De geneesheer moet op voorhand aan het slachtoffer de gids voor slachtoffers van verkrachting en aanranding van de eerbaarheid ter beschikking stellen, samen met alle inlichtingen over dit lichamelijk onderzoek (uitleg over de rol van de geneesheer en over het gebruik van de seksuele-agressie-set, uitleg over het doel van de handelingen en afnemingen en inlichtingen over de weg die de seksuele-agressie-set aflegt). Je heeft het recht dit lichamelijk onderzoek te weigeren, of het te laten plaatsvinden in het bijzijn van een arts naar eigen keuze, zonder bijkomende kosten. Ben je minderjarig dan heb je het recht je tijdens het onderzoek aan het lichaam te laten bijstaan door een meerderjarig persoon van je keuze, behoudens tegenstrijdig advies van het parket of de onderzoeksmagistraat. Top pagina

22. Kan ik, als slachtoffer, nog iets ondernemen als het parket mijn dossier geseponeerd heeft? Indien het parket een dossier seponeert, heeft een slachtoffer de mogelijkheid om bij de onderzoeksrechter een klacht met burgerlijke partijstelling in te dienen. Hieraan zijn kosten verbonden maar de onderzoeksrechter is in tegenstelling tot het parket, verplicht om de klacht te onderzoeken. Indien er geen verder onderzoek nodig is, kan men als slachtoffer de dader rechtstreeks dagvaarden voor de rechtbank. Om zijn schade te recupereren kan een slachtoffer zich ook steeds wenden tot de burgerlijke rechtbank. De bewijslast ligt dan wel bij het slachtoffer zelf. Dit betekent dat het slachtoffer moet kunnen bewijzen dat er een oorzakelijk verband is tussen de schade die het leed en de daden van diegene die men dagvaardt. Top pagina

23. Hoe kan men inzage of kopie van een dossier bekomen? Om een strafdossier te mogen inkijken of een kopie te mogen nemen, moet je toestemming krijgen van de Procureur des Konings. Je kan hierom per gewone brief verzoeken. Als het onderzoek nog loopt of als je niet betrokken bent bij het dossier, zal je geen toelating verleend worden. In alle overige gevallen, beoordeelt de parketmagistraat of je het dossier mag inkijken en of je al dan niet een kopie mag laten nemen. Kopies worden afgeleverd door de griffie, maar hier zijn wel kosten aan verbonden. Top pagina

24. Kan men bijkomende of nieuwe elementen in een dossier kenbaar maken? Men mag steeds bijkomende elementen toevoegen aan een dossier. Dit kan door een bijkomende verklaring af te leggen bij de politie of door een brief te schrijven aan de procureur des Konings. Indien een dossier reeds geseponeerd werd, zal de Procureur des Konings bekijken of het dossier omwille van deze nieuwe elementen moet heropend worden. Top pagina

25. Welke stappen ondernemen indien iemand vermist is? Bij aangifte van de verdwijning van een familielid of naaste is volgende informatie van belang opdat de onderzoekers snel kunnen handelen:       



Beschrijving van het uiterlijk van de vermiste en de kledij die deze droeg op het ogenblik van de verdwijning. Een recente foto van vermiste, en indien mogelijk van de kledij, is nuttig. Beschrijving van laatste contact met de vermiste: wat was zijn of haar gemoedstoestand? Beschikt de vermiste over een GSM? Wat is het oproepnummer en/of het imei-nummer (simkaart-nummer)? Beschikt de vermiste over een vervoermiddel? Beschikt de vermiste over geld en/of bankkaarten? Welk bankkantoor en wat is het rekeningnummer? Wat heeft de vermiste verder nog bij zich? Wie zijn de gewoonlijke contactpersonen van de vermiste: vrienden, collega's, familieleden, buren, enz.? Op welke wijze kunnen deze contactpersonen worden bereikt teneinde na te gaan of één van hen nog contact heeft gehad met de vermiste. Nazicht laatste verkeer per e-mail, chat of internet door de vermiste: kunnen hieruit de plannen van de vermiste worden afgeleid? Er zal ook steeds gevraagd worden om een zoeking te doen in de woonst/kamer van de vermiste, in de hoop daar een aanwijzing te vinden van de plannen van de vermiste (bv. dagboek van een minderjarige, agenda, brieven of nota's).

De onderzoekers zijn er steeds op uit om de vermiste persoon zo spoedig mogelijk terug te vinden en in veiligheid te brengen. Het is dan ook van groot belang dat onmiddellijk zo veel mogelijk informatie wordt gegeven. Ook als het gaat om informatie die de aangever niet graag vertelt (bv. moeilijkheden van welke aard ook), of details. Vaak is het juist dit soort van informatie die de onderzoekers op het goede spoor zet om de vermiste terug te vinden. Top pagina

26. Hoe kan ik herstel in eer en rechten (eerherstel) bekomen? Wat moet je doen om herstel in eer en rechten aan te vragen ? Je dient een brief te richten aan de Procureur des Konings van het arrondissement waarin je woonachtig bent. In die brief dienen volgende gegevens te staan :  



je volledige identiteit: naam, voornaam, geboorteplaats- en datum, woonplaats de datum/data van veroordeling(en) waarvoor eerherstel wordt aangevraagd (je kan ook een kopie voegen van je bewijs van goed gedrag en zeden dat een uittreksel uit het strafregister is, afgeleverd door het gemeentebestuur en waarop je opgelopen veroordelingen worden vermeld) motivering: de reden waarvoor eerherstel wordt gevraagd

Hoe lang duurt de procedure ? Er dient rekening gehouden te worden met een termijn van ca. 6 maanden. Je kan de procedure enigszins versnellen door zoveel mogelijk bewijzen van betalingen van boetes en/of vergoedingen van burgerlijke partijen te voegen. Zijn er kosten verbonden aan de procedure ? In de fase van de eindbeslissing zal de griffier van het Hof van Beroep je bij een ter post aangetekende brief in kennis stellen van het bedrag van de procedurekosten waarbij wordt gevraagd binnen een termijn van twee maanden na de uitspraak ter griffie te betalen. Opgelet : indien je deze termijn laat verstrijken, zal het arrest NIET ten uitvoer worden gelegd en bekom je aldus GEEN eerherstel!! Top pagina

27. Ikzelf of mijn vennootschap werd failliet verklaard. Wat nu? De rechtbank van koophandel kan een handelaar of een handelszaak failliet verklaren. Vanaf het faillissementsvonnis verliest de failliet verklaarde handelaar of zaakvoerder van een failliet verklaarde handelszaak het beheer over al zijn goederen of over al de goederen van de handelszaak. Vanaf dat ogenblik mag hij dus zelf geen transacties of betalingen meer verrichten. Doet hij dit toch, dan kan hij zich schuldig maken aan het misdrijf van verduistering van activa, hetgeen bestraft wordt met een gevangenisstraf minimum 1 maand tot maximum 5 jaar en een geldboete van minimum 550 euro tot maximum 2.750.000 euro. In het faillissementsvonnis wordt tevens een curator aangesteld. De curator maakt onmiddellijk na zijn aanstelling een beschrijving op van de goederen van de failliet verklaarde handelaar of handelszaak en kan de failliet verklaarde handelaar of zaakvoerder van een failliet verklaarde handelszaak om inlichtingen verzoeken. Die handelaar of zaakvoerder is dan verplicht gevolg te geven aan alle oproepingen van de curator en hij zal de curator alle gevraagde inlichtingen en documenten moeten verschaffen. Doet hij dit niet, dan kan hij daarvoor veroordeeld worden tot een gevangenisstraf van minimum 1 maand tot 1 jaar en een geldboete van minimum 550 euro tot maximum 550.000 euro, of een van die straffen alleen. Top pagina

28. Hoe kan ik maatregelen in verband met bezoekrecht voor minderjarige kinderen bekomen? Welke regelingen moeten worden getroffen met betrekking tot de kinderen als een relatie is stukgelopen? Bij het beëindigen van een relatie dient er een regeling te worden getroffen m.b.t. het ouderlijk gezag, het verblijf van de kinderen bij de respectievelijke ouders en de onderhoudsbijdrage. Deze regeling kan in onderling overleg worden opgesteld of onmiddellijk voor de rechtbank. Hierbij moet worden benadrukt dat het in het belang is van de kinderen dat deze regeling wordt opgesteld of bekrachtigd bij vonnis. Bij gebreke aan een vonnis hebben beide ouders ten allen tijde evenveel rechten om de kinderen bij zich te houden, wat in de praktijk voor heel veel problemen en verwarring kan zorgen. Afhankelijk van de specifieke situatie zijn verschillende rechtbanken bevoegd:  



De vrederechter: wanneer de ouders gehuwd zijn en er werd nog geen echtscheidingsprocedure ingeleid; De voorzitter van de rechtbank, zetelend in Kortgeding: wanneer er wel een echtscheidingsprocedure werd ingsteld, zolang het echtscheidingsvonnis niet werd ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand, of in geval van hoogdringendheid; De Jeugdrechtbank: nadat de echtscheiding werd overgeschreven, of wanneer de ouders nooit gehuwd zijn geweest.

Wanneer je van plan bent een burgerlijke procedure te starten m.b.t. de kinderen, is het aangewezen een advocaat te raadplegen. Het parket is terzake enkel adviesverlenende partij ter zitting en neemt geen enkel initiatief m.b.t. het instellen van dergelijke procedures. Top pagina

29. Wat moet er gedaan worden wanneer de bestaande regeling m.b.t. de kinderen niet meer voldoet? In dat geval dient er een vordering te worden ingesteld tot wijziging van de bestaande regeling, bij één van de hierboven vermelde rechtbanken, naargelang het geval. Wanneer de kinderen niet meer naar de andere ouder wensen te gaan, is het niet voldoende de politie en/of het parket te verwittigen. Het parket kan zelf geen initiatief nemen m.b.t. de wijziging van de verblijfsregeling. Wanneer er sprake is van een gevaarssituatie zal dit wel worden onderzocht en wordt de procedure gevolgd inzake problematische opvoedingssituaties. Top pagina

30. Wat dient er te gebeuren wanneer de kinderen bij de grootouders verblijven? Het ouderlijk gezag over de kinderen kan nooit aan grootouders worden toegekend. Een burgerlijke procedure hieromtrent is dan ook weinig zinvol. Wanneer de kinderen feitelijk bij de grootouders verblijven, vormt dit op zich geen probleem zolang iedereen akkoord gaat en iedereen de mogelijkheid heeft om op geregelde tijdstippen de kinderen te zien. Wanneer dit niet het geval is, dient de procedure te worden gevolgd inzake problematische opvoedingssituaties, in eerste instantie via de vrijwillige hulpverlening Comité voor Bijzondere Jeugdzorg (CBJ – pleegplaatsing). Het is aangewezen hieromtrent de politie te contacteren. Top pagina

31.Wat als een kind zich in een “problematische opvoedingssituatie" bevindt? Indien een kind zich in een problematische opvoedingssituatie bevindt, kunnen de ouders en/of de minderjarige zich tot het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg (CBJ) wenden ten einde op vrijwillige basis tot een oplossing te komen. In acute gevallen, waar de veiligheid van de minderjarige niet gegarandeerd kan worden, is het aangewezen onmiddellijk aangifte te doen bij de lokale politie zodanig dat, indien de voorwaarden voldaan zijn, de jeugdrechter kan gevorderd worden. Top pagina

32. Wat als een minderjarige een als misdrijf omschreven feit pleegt? Welk gevolg geeft het parket hieraan? 







Een waarschuwingsbrief: dit is een brief die verstuurd wordt aan de minderjarige en de ouders waarin meegedeeld wordt dat de parketmagistraat kennis nam van het dossier en beslist heeft het zonder gevolg te klasseren. De minderjarige wordt gewaarschuwd zulke feiten in de toekomst niet meer te plegen. De herinnering aan de wet: de minderjarige en de ouders worden uitgenodigd op het parket waar ze gewezen worden op hun wettelijke verplichtingen. Tevens zal er gepeild worden naar eventueel achterliggende problematieken. De herstelbemiddeling: van zodra het slachtoffer van de feiten geïdentificeerd is en de minderjarige dader de feiten bekend heeft, zal de procedure tot herstelbemiddeling door de parketmagistraat opgestart worden. Dit houdt in dat de dader, diens ouders en het slachtoffer, door een onafhankelijke dienst “de Bemiddelings- en Begeleidingsdienst Ivo Cornelis”, uitgenodigd worden voor een bemiddeling die kan leiden tot financiëel en/of moreel herstel van de schade. De jeugdrechter vorderen: bij ernstige feiten zal de jeugdrechter gevorderd worden.

Top pagina

33. Wat indien een minderjarige lijdt aan een psychische aandoening en een gevaar is voor zichzelf en/of anderen? In dat geval dient u contact op te nemen met de politiedienst van de verblijfplaats van de minderjarige of van de plaats waar de minderjarige zich op dat ogenblik bevindt. Deze zal de parketmagistraat contacteren, die een wetsdokter aanstelt. Indien de wetsdoker adviseert de minderjarige op te nemen in een instelling zal hiertoe overgegaan worden. Vervolgens wordt de jeugdrechter van het arrondissement waar de minderjarige zijn woonplaats heeft of van het arrondissement waar de minderjarige onder toezicht van de jeugdrechter staat, gevorderd. Deze zal het dossier verder opvolgen. Top pagina

34. Wat indien een gedwongen opname van een geesteszieke in een psychiatrische dienst zich opdringt? Een geesteszieke kan omwille van zijn toestand gedwongen opgenomen worden in een psychiatrische dienst hetzij omdat zijn eigen gezondheid en vrijheid ernstig in gevaar is, hetzij omdat hij een ernstige bedreiging vormt voor andermans leven of integriteit en er geen andere geschikte (b.v. ambulante of vrijwillige) behandeling voorhanden is. Of iemand geestesziek is of niet zal moeten nagegaan worden door een geneesheer. Deze geneesheer controleert of de zieke lijdt aan een ernstige vorm van een voortdurende hinderlijke en klinisch waarneembare mentale stoornis waarbij zijn gedwongen opname met het oog op een aangepaste behandeling het enige alternatief is. Onaangepast gedrag aan zedelijke, maatschappelijke, religieuse, politieke of andere waarden op zich komt niet in aanmerking om als geestesziekte beschouwd te worden. Verslaving aan drugs, alcohol, medicatie of andere toxische stoffen evenmin, tenzij de verslaving gepaard gaat met psychiatrische symptomen al dan niet als gevolg of oorzaak ervan. Ook iemand die zichzelf bewust schade wil toebrengen, bijvoorbeeld zelfmoord wil plegen of zichzelf extreem verwaarloost, komt op grond van zijn zelfbeschikkingsrecht niet in aanmerking voor een gedwongen opname, tenzij er weerom sprake is van een geestesziekte waardoor hij zelf niet meer in staat is om rationele afwegingen te maken omtrent wat goed en slecht is voor hemzelf. Loutere seniliteit volstaat evenmin. Iedere belanghebbende (d.i. familielid, partner, buren, vrienden, O.C.M.W., zorgverstrekkers, enz.) kan een schriftelijk verzoek tot gedwongen opname neerleggen ter griffie van de vrederechter van de plaats waar de zieke verzorgd wordt, geplaatst is of zich bevindt. Dit verzoekschrift moet inhoudelijk aan een aantal strikte voorwaarden voldoen (meer informatie kan bij de griffie van het vredegerecht bekomen worden) en moet bovendien vergezeld zijn van een omstandig geneeskundig verslag dat steunt op een onderzoek door een geneesheer van de zieke en dat ten hoogste 15 dagen oud is. De vrederechter zal vervolgens binnen de 24 uur het verzoekschrift per gerechtsbrief overmaken aan de zieke en hierin vermelden wanneer hij de zieke zal bezoeken en wanneer hij zitting zal houden. Tevens zal de vrederechter de zieke een raadsman laten toewijzen. Na behandeling ter zitting zal de vrederechter over het verzoek tot gedwongen opname uitspraak doen. In spoedeisende gevallen, namelijk wanneer de toestand van de zieke ernstig uit de hand loopt of dreigt uit de hand te lopen en een onmiddellijke tussenkomst noodzakelijk is opdat geen onomkeerbare schade aan de zieke of de maatschappij zou worden berokkend, kan de procureur des Konings de gedwongen opname van de zieke in een psychiatrische dienst bevelen. Nadien zal de vrederechter oordelen of de handhaving van de gedwongen opname en verdere observatie van de zieke in een psychiatrische dienst nog verantwoord is. Indien je met deze omstandigheid wordt geconfronteerd, is het raadzaam de lokale politie te contacteren. Zij zullen, indien aangewezen, contact opnemen met een parketmagistraat die eventueel een wetsgeneesheer kan aanstellen. Top pagina

35. Wat wanneer jij of iemand uit jouw omgeving te maken heeft met intrafamiliaal geweld? Wat is intrafamilaal geweld? Het begrip "intrafamiliaal geweld" is zeer ruim en omvat elke vorm van geweld binnen de familie. Het kan gaan om geweld tussen partners of ex-partners, op kinderen of door kinderen op hun ouders. Bovendien kan het geweld verschillende vormen aannemen: bedreigingen, vernieling, slagen en/of verwondingen, verkrachting en in extreme gevallen doodslag of moord. Wat te doen bij intrafamiliaal geweld? Indien jij slachtoffer bent van geweld binnen jouw familie is het steeds belangrijk onmiddellijk je verwondingen te laten vaststellen. Wanneer men een eerste maal wordt geconfronteerd met geweld binnen de familie is niet iedereen onmiddellijk bereid om naar de politie te stappen. Een ruzie liep uit te hand, mogelijk was het een samenloop van omstandigheden ... Er dient echter te worden aangeraden wel steeds klacht neer te leggen!! Als je besluit dit niet te doen is het belangrijk om toch je verwondingen, hoe miniem ook, te laten vaststellen door een dokter. Bijkomende bewijzen, zoals foto's zijn steeds nuttig. Doen er zich in de toekomst opnieuw gelijkaardige feiten voor dan heb je als slachtoffer meer dan enkel een mondelinge verwijzing naar een vorige keer! Het is belangrijk bij je klacht steeds alle bewijzen (medische attesten, getuigschriften, brieven, ...) te voegen. Indien je in de onmogelijkheid bent zelf foto's van je verwondingen te nemen kan dit steeds door de politie gebeuren. Wanneer jouw kinderen slachtoffer zijn van geweld binnen het gezin kan ook steeds contact worden opgenomen met het vertrouwenscentrum voor kindermishandeling. Indien jij van oordeel bent dat er een onderliggende problematiek aan de basis van het geweld ligt, zoals bijvoorbeeld een drugs- of alcoholverslaving, is het belangrijk dit ook mee te geven in jouw klacht. Niet enkel het (rechtstreeks) slachtoffer kan een klacht indienen. Ook als derde kan je bij de politie melding maken van geweld binnen de familie waarvan een vriend(in), buur, leerling, ... vermoedelijk slachtoffer is!! Dikwijls is het slachtoffer immers te beschaamd om klacht in te dienen. Elke klacht wordt ernstig genomen en zal met de nodige aandacht worden onderzocht. Welk gevolg wordt er aan jouw klacht gegeven?

Bij geweld binnen een familie is het voor het slachtoffer in de meeste gevallen niet noodzakelijk dat de dader wordt gestraft voor zijn daden. Het slachtoffer wil in de meeste gevallen geen einde maken aan de relatie, wel aan het geweld. Geweld binnen een familie kan verschillende oorzaken hebben, waarbij dikwijls een onderliggend probleem aan de basis ligt. Zo kunnen financiële, psychische en gezondheidsproblemen een grote invloed hebben. Ook alcohol- en/of druggebruik, culturele verschillen of verschillen in de opvoeding zijn belangrijke oorzaken van geweld binnen de familie. Het parket beschikt daarom over een brede waaier aan mogelijkheden: 









Wanneer de situatie uit de hand dreigt te lopen kan de verdachte tijdelijk van zijn vrijheid worden beroofd. Het parket kan beslissen iemand te arresteren en voor een periode van 24 uren in de gevangenis op te laten sluiten. Wanneer de verdachte en het slachtoffer in hetzelfde huis wonen kan het parket beslissen dat een van hen tijdelijk (bvb. voor de nacht) een andere verblijfplaats dient te zoeken zodat de situatie kan bekoelen. Indien het parket van oordeel is dat een termijn van 24 uren niet voldoende is om de gemoederen te laten bedaren kan een onderzoeksrechter worden gevorderd. Deze kan de verdachte vrijlaten onder voorwaarden. Op deze wijze kan een contactverbod, een cursus agressiebeheersing, een medische behandeling, ... worden opgelegd. In de meest ernstige gevallen kan de onderzoeksrechter besluiten iemand aan te houden, zodat de verdachte enige tijd in de gevangenis zal moeten doorbrengen. In bepaalde gevallen wordt een klacht zonder gevolg geklasseerd of geseponeerd. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer er zich binnen een bepaalde periode na de feiten geen nieuwe moeilijkheden hebben voorgedaan. Het dossier zal dan verschillende maanden door het parket worden opgevolgd waarbij na enige tijd bijkomende informatie kan worden ingewonnen bij het slachtoffer. Indien het duidelijk om een eenmalig of toevallig feit gaat kan het parket van oordeel zijn dat de situatie zich heeft gestabiliseerd en dat een verder gevolg aan de feiten de verstandhouding enkel opnieuw kan vertroebelen. Het is hierbij belangrijk steeds voor ogen te houden dat een beslissing om zonder gevolg te klasseren steeds een voorlopige beslissing is waarop door het parket kan worden teruggekomen. Via een procedure bemiddeling in strafzaken kan op korte termijn worden opgetreden en kunnen verschillende vormingscursussen worden opgelegd, waarbij aan de dader wordt geleerd hoe men met een gevoel van boosheid, frustratie en/of agressie kan omgaan om geweld te vermijden. Wanneer er wordt gemerkt dat er een onderliggende verslavingsproblematiek aan de basis van het geweld ligt kan hiervoor een begeleiding worden voorgesteld. Het is hierbij niet belangrijk dat je als koppel nog samen bent of je uit elkaar bent gegaan. Wel is de instemming van het slachtoffer noodzakelijk om deze procedure te kunnen aanvangen! Er kan ook tot dagvaarding voor de correctionele rechtbank worden overgegaan. Naast een geldboete of een gevangenisstraf kan ook een straf met uitstel worden opgelegd, waaraan bepaalde voorwaarden kunnen worden gekoppeld.

Deze voorwaarden komen overeen met de voorwaarden die kunnen worden opgelegd binnen een procedure bemiddeling in strafzaken. Bijkomend kan ook een contactverbod tussen dader en slachtoffer worden opgelegd. Als slachtoffer is het steeds belangrijk te onthouden dat bij een schending van dit contactverbod de politie door het slachtoffer zelf in kennis moet worden gesteld! Indien je op de hoogte wenst te blijven van het gevolg dat aan jouw klacht wordt gegeven kan je je steeds als benadeelde laten registreren op het parket van de procureur des Konings. Belangrijke opmerking Geweld binnen de familie kan vergaande gevolgen hebben, niet enkel voor het rechtstreekse slachtoffer. Ook kinderen, zelfs wanneer zij niet zelf slachtoffer worden van geweld, kunnen onder de situatie lijden. Het tast hun veiligheidsgevoel aan en heeft een invloed op hun emotionele ontwikkeling. Bovendien bestaat het risico dat kinderen in een latere fase van hun leven agressief gedrag gaan kopiëren en zelf dader worden. In het tegenovergestelde geval kunnen zijn op latere leeftijd binnen hun eigen partnerrelatie ook gemakkelijker slachtoffer worden van partnergeweld. Binnen het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) Mechelen werd een specifieke hulpverlening inzake intrafamiliaal geweld opgestart. Hier kan steeds, op eigen initiatief of na doorverwijzing via de gerechtelijke instanties (parket, politie) op vrijwillige basis een beroep worden gedaan op hulpverlening. Bij deze hulpverlening wordt met beide partners en met de kinderen die binnen het gezin wonen, gewerkt. Nuttige links:

  

www.kindermishandeling.org www.igvm.fgov.be www.caw.be

Top pagina