www.cikguparam.weebly.com
Kekayaan hasil bumi NNM menarik perhatian British Bijih timah Emas Bijih besi Arang Batu
Revolusi Perindustrian mendesak campur tangan British memerlukan bijih timah utk perusahaan mengetin makanan NNM kaya dgn bijih timah NNM boleh dijadikan sebagai pasaran baru kpd British
Ingin menguasai NNM yg kaya ini krn bimbang dgn campur tangan kuasa Barat yg lain
Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah lain Belanda ke Hindia Timur (Indonesia) Perancis IndoChina Sepanyol Filipina
Pertukaran kerajaan mengubah dasar British FAKTOR-FAKTOR BRITISH CAMPUR TANGAN DI NNM
Terusan Suez & kapal wap merancakkan persaingan Terusan Suez yg dibuka pd thn 1869 memendekkan jalan antara Timur dgn Barat Kapal wap mempercepatkan perjalanan & membawa muatan yg lebih banyak
1873 – Parti Konservatif P.Liberal Dasar tidak campur tangan Dasar campur
tangan
Desakan pedagang mempercepat campur tangan Pertelingkahan antara pembesar Pergaduhan antara kongsi gelap Cina di NNM Merugikan pedagang NNS 1873 243 org pedagang NNS menghantar surat kpd S/Usaha Tanah Jajahan, Lord Kimberly bagi mendesak British campur tangan
*Revolusi Perindustrian – perubahan drpd kegiatan pertanian kpd kegiatan perusahaan
www.cikguparam.weebly.com 2.2 Keadaan di Perak, Selangor, Ng. Sembilan & Pahang memberi peluang campur tangan British 2.2.1
KETIDAKSTABILAN DI PERAK
Sebab-sebab campur tangan British • Pergaduhan Kongsi Gelap Cina (KGC) Ghee Hin Pergaduhan meletuskan Larut kaya dgn b.timah - Kelian Pauh & Kelian Bharu Hai San Perang Larut 1848 – Long Jaafar membawa masuk org Cina – Wujud dua KGC Ngah Ibrahim (Menteri Larut) – membawa Kapten Speedy (Pesuruhjaya Polis NNS) utk menamatkan kekacauan • Perebutan takhta Berlaku masalah dlm sistem pewarisan takhta Selepas Kemangkatan Sul Ali (1871)
• Rj. Ismail menjadi sultan & berkuasa di Hulu Perak • Rj. Abdullah terus berkuasa di Hilir Perak
• Rj. Ismail telah dilantik sbg sultan oleh pembesar Perak • Rj. Abdullah (Rj Muda) tidak puas hati - mendapat sokongan Dato’Sagor & Dato Maharaja Lela • Rj. Yusuf (Rj Di Hilir) juga disingkir & tidak puas hati
- Perbalahan berlaku - Keadaannya tidak aman
Sul Abdullah meminta bantuan British Sir Andrew Clarke ( Gabenor NNS )
PERJANJIAN PANGKOR
Ditandatangani pada 20/1/1874 di atas kapal H.M.S. Pluto Ditandatangani di Pulau Pangkor
1. Raja Abdullah diiktiraf sebagai sultan Perak 2. Raja Ismail diakui sebagai Raja Muda 3. Sultan menerima seorang Residen British yang akan menasihati baginda dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dgn agama Islam & adat istiadat Melayu 4. Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak
5. Residen, Penolong Residen, sultan dan pembesar dibayar gaji daripada pungutan hasil mahsul Perak 6. Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut & menerima seorang Penolong Residen 7. Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan keamanan di Perak
* Kapitan Chung Ah Kwee ketua kumpulan Hai San. terlibat dalam Perjanjian Pangkor Masyarakat Cina bersetuju menghentikan pergaduhan & menerima pihak British menjadi org tengah
www.cikguparam.weebly.com 2.2.2 PERANG KLANG DI SELANGOR • •
1857 S. Abdul Samad yg berkuasa di Langat menjadi S.Selangor Pada ketika itu berlaku Perang Klang
Berada di bawah penguasaan Rj. Sulaiman Setelah Rj. Sulaiman mangkat Klang diserahkan kpd Rj. Abdullah Rj. Mahadi, putera Rj. Sulaiman tidak puas hati Rj. Abdullah memajukan perlombongan b.timah dgn membawa masuk buruh Cina Kuala Lumpur Lombong dibuka di Ampang DAERAH KLANG
Rj. Mahadi ingin menguasai Klang yg kaya merebak ke daerah-2 lain Tercetus perang saudara pelombong-2 Cina turut terlibat S.Abdul Samad menghantar Tengku Kudin* utk menyelesaikan masalah ttp tidak oleh Rj. Mahadi Tengku Kudin meminta bantuan drpd British
Mendesak supaya sultan menerima Residen utk menyelesaikan masalah di Klang ttp gagal CAMPUR TANGAN BRITISH
1873 Kapal British dlm perjalanan P.Pinang ke Melaka telah dirompak berdekatan dgn Langat 1874 Rumah api British di Tanjung Rachado telah diserang Kedua-dua peristiwa ini menyebabkan British berjaya menempatkan; i) J.G.Davidson Residen Selangor ii) Frank Swettenham Penolong Residen
* Tengku Kudin Nama sebenarnya Tengku Dhiauddin Putera diraja Kedah Berkahwin dgn puteri S. Abdul Samad, Raja Arfah
www.cikguparam.weebly.com
2.2.3 PERBALAHAN DI SUNGAI UJONG, NEGERI SEMBILAN Kaya dgn bijih timah DAERAH SG. UJONG
1872 Dato Kelana Syed Abdul Rahman menjadi pemerintah Dato Bandar Kulop Tunggal seorang pembesar yg berpengaruh
Berebut
Di bawah pengaruh
Dato Kelana meminta bantuan British
Kawasan yg kaya kerana pengutipan cukai SUNGAI LINGGI
Perang Saudara
Dato Kelana & Dato Bandar berebut
Dato Bandar dibantu oleh pelombong-2 Cina
1874 Membuat perjanjian untuk melindungi Dato Kelana TINDAKAN BRITISH
Mengiktiraf Dato Kelana sbg pemerintah Sg. Ujong & Sg. Linggi P.J. Murray telah dilantik sbg Residen pertama Sg Ujong
TINDAKAN DATO BANDAR
PENGUASAAN BRITISH
Tidak mengiktiraf perjanjian & berperang dgn Dato Kelana British memberi bantuan tentera & Dato Bandar telah ditewaskan serta dibuang negeri ke Singapura British menguasai Rembau, Jelebu & Seri Menanti Menempatkan pegawai Majistret & Pemungut Hasil* 1895 – menyatukan semua daerah menamakannya Ng. Sembilan Yang Dipertuan Besar yg pertama Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antah Martin Lister merupakan residen pertama di Ng. Sembilan
* Majistret & Pemungut Hasil pegawai British yg dilantik utk mengutip cukai & menguatkusakan undang-2 British. Jawatan ini ditukar kpd Pegawai Daerah pd thn 1896
www.cikguparam.weebly.com 2.2.4 BRITISH BIMBANG PERTAPAKAN KUASA EROPAH LAIN DI PAHANG British ingin menguasai Pahang bagi menghalang kuasa Eropah lain bertapak di sana. - Perancis mencari tanah jajahan di Asia Tenggara - Rusia - Jerman SULTAN AHMAD
Ingin mengekalkan kedaulatan Pahang
Ingin memajukan Pahang dgn mencontohi Johor supaya mengelak ancaman British Membawa pelabur-2 asing & ini membimbangkan British
TINDAKAN BRITISH
1886 Frank Swettenham & Frederick Weld (Gabenor NNS) memujuk S.Ahmad menerima sorang residen ttp gagal
1887 Sul. Abu bakar diminta memujuk sul. Ahmad supaya menerima pengaruh British Hugh Clifford dilantik sbg Wakil British*
1888 Go Hui (warganegara Britih & berbangsa Cina) ditemui mati berhampiran istana British mendesak sultan menerima seorang residen alasannya Pahang tidak tenteram & stabil
1888 menerima seorg residen iaitu J.P. Rodger
* Wakil British mempunyai kuasa spt seorg pegawai konsul iaitu mengurus & melindungi rakyat British di negara lain.
www.cikguparam.weebly.com 2.3 RESIDEN MENGGUGAT KUASA SULTAN & PEMBESAR Perak J.W.W. Birch
Pe
Selangor J.G. Davidson RESIDEN
Negeri Sembilan Martin Lister
2.4 PENGUKUHAN KUASA BRITISH MELALUI PEMBENTUKAN NNMB KELEMAHAN SISTEM RESIDEN
Pelaksanaannya tidak teratur krn tidak diberi panduan Residen lebih berkuasa Gabenor NNS juga tidak boleh mengawal residen Pentadbiran antara negeri juga tidak seragam
Pahang J.P.Rodger
RESIDEN
Penyelesaiannya
PERSEKUTUAN 1896 / NNMB Faktor Penubuhan
Pemerintahan secara tidak langsung Menasihati sultan dalam soal pentadbiran kecuali adat istiadat Melayu & agama Islam
Residen menggugat kuasa sultan & pembesar
Memaksa Menerima nasihat • Nasihat residen mesti dipatuhi
Mencampuri Adat • Menghapuskan amalan perhambaan yg diwarisi turun temurun
Menguasai Pentadbiran • Sultan & pembesar kahilangan kuasa kerana residen menjalankan pentadbiran
Mengambil Alih Kuasa Pungutan Cukai • Kuasa memungut cukai telah diberi kpd Pegawai Majistret & Pemungut Cukai
Krisis Kewangan Pahang • Pahang terpaksa menanggung hutang yang banyak. • Gabungan negeri-2 kaya boleh meringankan masalah ini
Faktor Keselamatan • Mengukuhkan kekuatan & pertahanan ketenteraan
Sistem Perhubungan • Jalan raya & landasan kereta api antara negeri Melayu dapat dimajukan
Perkongsian Perkhidmatan Pakar • Menjimatkan bayaran perkhidmatan pakar spt jurutera, juru ukur & doktor
PERSEKUTUAN 1896
2.5 PEMBENTUKAN PERSEKUTUAN MENCABAR KEWIBAWAAN SULTAN
1895 Perjanjian Persekutuan ditandatangani 1/7/1896 Persekutuan dikuatkuasakan Pusat pentadbirannya terletak di Kuala Lumpur Diketuai oleh Residen Jenenral Frank Swettenham Residen Jeneral Pertama
Kerajaan Pusat
Perjanjian Persekutuan 12 Jun 1895 1. Raja-raja bersetuju menggabungkan negeri mereka menjadi sebuah persekutuan yg akan dikenali sbg NNMB 2. Raja-raja bersetuju menerima seorang pegawai British sebagai Residen Jeneral 3. Raja-raja bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam & adat istiadat Melayu. 4. Raja-raja bersetuju membantu negeri-negeri yg memerlukan bantuan mengikut nasihat kerajaan British 5. Residen Jeneral bertanggungjawab kpd Gabenor Negeri-Negeri Selat yg juga menjadi Pesuruhjaya Tinggi NNMB
Pesuruhjaya Tinggi British (Gabenor NNS di Singapura) Residen Jeneral (Kuala Lumpur)
Residen Perak
Residen Selangor
Residen Ng. Sembilan
Struktur Pentadbiran Persekutuan 1896 (NNMB)
Residen Pahang
Residen Jeneral
Menubuhkan jabatan-2 yg diketuai oleh pegawai British Contoh Jabatan Jab. Kewangan Jab. Perhubungan & Perkhidmatan Awam Residen berkuasa dlm urusan; kewangan cukai eksport Sultan dikehendaki menurut nasihat Residen Jeneral Kuasa sultan & Majlis Mesyuarat Persekutuan diambil alih oleh Residen Jeneral Para sultan tidak puas hati
Durbar @Persidangan Raja-raja Melayu • Ditubuhkan pd 1897 & ahlinya Pesuruhjaya Tinggi Raja-raja Melayu Residen Jeneral Empat org residen • Durbar 1 diadakan di Kuala Kangsar, Perak pd thun 1897 • Durbar 2 diadakan di Kuala Lumpur pd thn 1903. Isunya; Mengkritik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral Kuasa raja-raja Melayu dikembalikan Bilangan pegawai Melayu ditambah & dilantik ke jawatan yg lebih tinggi mengiktiraf BM sbg bahasa rasmi • Durbar Majlis Mesyuarat Persekutuan (1909) • Residen Jeneral Ketua Setiausaha • Kuasa mentadbir diserahkan kpd Majlis Mesyuarat Negeri. * Durbar Dikenali sbg Persidangan Raja-raja melayu Membicang ttg hal ehwal, adat, agama Islam, & kebajikan org Melayu Asas kpd Majlis Raja-raja (MRR) hari ini.
